Chữ Nghĩa Làng Văn - Phi Ngọc Hùng

7/22/2019 Ch Ngha Lng Vn - Phi Ngc Hng

1/476

Ch ngha lng vn

Ch ngha lng vn i khi ch l mt ch,cm t, on vn c ng, din ngha, dingii mt !ng th" vn ho#c mt th$ ti no %&'hng t()ch d*n +c g%- nh#t ./a 0!ch v1,t(2n mng l+3i c4a nhi5/ t!c gi thnh danhha6 kh/67t danh, khng ngoi g%c nh8n t9n

t)n th+ :;t nh+ v th+& n -hi th?m @nh lin7/ c% th$ +c v3i nhng :9c thAc gi vnki7n 0Bc t)ch& 'hng -h chB, d*n chAng ha6giai thoi do ng+i vi7t k$ li, v3i ch4 ./an,kh!ch ./an ch c!ch nha/ mt 0i t%c& D8 v96ng+i 0+/ t>m khng #t (a 0ai ha6 Bng,v8 c!i 0ai hiEn ti c% th$ l c!i Bng 1 mtthi i$m no kh!c& Fin chGn thnh cm tv c!o lHi nhng t!c gi I %ng g%- :i v1t(ong 0+/ t9- n6, nh+ng v8 -h+"ng tiEn JohK- n2n ng+i 0+/ t>m khng th$ thnh L t!c

gi t(+3c khi ng ti M 'g Nhng Ohi 'gcPQng&

RRR

Vn ha m thc: Tht kho tu

1


2/476

Sh@t kho t/ khng -hi l m%n n c4ang+iTS>/&

UBng (a l t/& S/ G6 hi$/ thJo ng+i'am 1 miEt d+3i nh+ 0ng C!i S/ Sh+ng,0ng C!i S/ P&S/ ngha lTlt.D kho t/ l kho lt lt chA khng -hi lkho m#n&

S/ chA khng -hi lTS>/ ha6 kho thJoS>/& D8 :2n S>/ lnh n2n khng c% da $c% n+3c da t+"i ch2m vo nVi th@t kho t/&

WX8nh 'g/62n YcZ

Ngun gc a danh Si Gn

[I c% nhi5/ th/67t v5 ng/Vn g\c @a danh]i ^=n& ShJo X8nh 'g/62n Yc, t;t cnhng th/67t ;6 5/ c% chH khng _n&

ShJo ng` ]i ^=n l t ]i ^=ong, m ]i

^=ong l t2n c4a mt vQng 1 tnh /ng[ng :2n S>/& [;t ]i ^=n v\n l ^ia [@nhkinh& Nhi ^ia [@nh kinh :@ Oh!- chi7m, ng+iDiEt :b i nhi5/, ng+i S>/ t [5 'gn WChY3nZ Qa (a 1, #t li t2n thnh -h\ l ]i^=ng $ t+1ng nh3 ./2 h+"ng :2n S>/ c4a

h&

2


3/476

YiE/ G6 c% -hi 0 thc v5 c!i t2n ;t n6ch+a ]ai ha6 Bng th8 c!i t2n ]i ^=n I i

voTc_ 0e t lG/&

WSh/ SA f ^ocnhin&nJtZ

Nht tng c!ng thnh "#n ct kh!

'hi5/ ng+i hi$/ cng thnh1 G6 l tncngmt c!i thnh $ hi$/ 0ai thnh ngt(2n l mt ng tng m tn cng thnh thtn vn xng ct.

Shc (a cng thnh1 G6 l thnh cng.D8 v96 cG/ t(2n n2n hi$/ l mt ng tngthnh cng th hng vn qun lnh phi vongthn xng ct ch!t thnh "ng.

'g+i DiEt v ng+i S>/ dQng ch kh!cnha/` 'h+ khA hVi l h#i $h%ti5n 0etha6 v8 &' ti(n.'g6 na6, ng+i t(ong n+3c

thJo chGn ng+i S>/ o ng+c li v3i "ngin l gin "n, :o m l "m )o, dIid>/ l *+u *,i, vQi d9- l *-p vi&&v&v&& '%ikh!c i ng+i t(ong n+3c ang n%i ti7ngTS>/ m h khng ha6&

W/6 YL M :!o S oZ

3


4/476

T$ th%i &'t ti(t

S(ong cG/ \i ng6 S7t c4a c 'g/6nNh/67n vi7t cho anh hng th@t hng %m g%av`

/% th0i )1t ti!t c2nh chung th345gn li6u g7 )# *8c "i9m t:2ng

/% th0i thJo Gm l@ch c% :\n mQa& Hi mQa:a th!ng& 'm chia lm j ti7t& t th!ng c%hai ti7t Wgia th!ng v >/ th!ngZ&

X!t ti7t tAc t!m ti7t t(ong mt nm` F/Gn-hGn, th/ -hGn, h ch), ng ch) v l9- /Gn,l9- h, l9- th/, v l9- ng&

WNh/67t danhZ

Th) *ng *' +,n " ca dao-

;


5/476

S(/6En Ni5/ c% ;n :n kh!c nha/TShJo

Pong F/Gn PIn -hi :i7t ti7ng 'm, nhi5/khi g#- ti7ng @a -h+"ng li kh!c na, nh+`+3i c>/ n+3c ch?6 t(ong vJoX2n c>/ t" li/ :%ng chi5/ tht th2

Sh+3t tha t(ong ng/62n :n l th2 :2 c% L

l :%ng chi5/ khng ("i thng m ("i i2n&

WSh6 Nh/2 M 'g/6n U8nh SonZ

+4nh th5 %i 6a

Xa nm t(;n th4 l+/ VnT'hng gi2ngcQng nAa l;6 ai :n cQng

Bi2ngl mt loi t(J thGn do, \t di,+c $ lm lt :/c Wlt giangZ& F+a kia t_ti2n ta +a dQng t(J n6 $ lm (a lea, :ng

c!ch l;6 hai c9t dang kh c vo nha/&S gi2ngc% dang npng W-h"i npngZ v ti7- l:2ng, c% go (ang, :p- (ang, c"m (ang&

W'g/6n F/Gn /ang M #c 0an C+ng U$Z

7h. ngh8a t0ong c,u i

5


6/476

CG/ \i ch 'ho gi l *o2nh thi!pho#c*o2nh li=n& Co2nhl ct t(+3c cea nh,

thi!p Wng6 +a khpc l2n ! +c gi lthi!pZ l t;m la ha6 mnh gi;6 c% vi!t chDv li=nl "i nh2u.SAc nhng cG/ vn i iv3i nha/ th7 no cho L, ch v l/9t :ng t(pccGn Ang v3i nha/& S(ong :i th" Eu2 FGo5g2ngc4a X P/6En Shanh /an l minh

chAng v5 0 ch/?n mc t(ong -hq- \i`

'h3 n+3c a/ l=ng con ./\c ./\cSh+"ng nh mbi miEng c!i gia gia

W'g/6n Ni7n Shi7t M :!o Shi X!oZ

7 c'19 c k d ng;ng

Hhi nng con c14F9 m c?ng ti

CG/ ca dao t(2n, thJo ng Sh!i Dn Ni$m

vQng X8nhfS(@fShi2n th+ng n%i g g!6 lIc c14.CG/ ./Jn n%i c k2 d2 ngHngBng (a l c k2 ngh=ngHng& D8 ngh= lmt loi ngan, v@t&

WY2 Dn YGn M o G/ c% ch/6En c k2Z

7h. ngh8a t< Nam 0a *=c

6


7/476

t gi!o 0+ khoa Dn i hc S_ng P-, P

'i, Vng thi l nh -h2 :8nh vn hc nh9nqt`

C% mt i5/ ngh@ch lL l g>n G6, hng lott @a -h+"ng 1 mi5n 'am t(n (a mi5n Xpc,d>n d>n l;n l+3t, th9m ch) tha6 th7 nhng t

I ch/?n ho! t nhi5/ i& Yn lnh chathnh ln ./r, ang t(+"ng :i$n Cng t6gch hoa, li 0ea thnh Cng t6 gch )ng,ang thi7- mi li 0ea thnh thiJp m0i, angkJm c\c li 0ea thnh $Km l4& S(2n thc "nc!c cea hng n, c!c ch (ang v (!n :i7nm;t, nh;t lot tha6 th7 :ng ch chi=n` cmchi=ntha6 v8 c"m (angs c1 chi=n "-u chi=ntha6 v8 c! (!n, 9/ (!n&&&

T< i>n "i ti(ng Vi/t

/L "i9n ti!ng MiJtc4a Pong Oh2, +c

Ohm Dn UVng khJn ngi l` Ch/?n h%ati7ng DiEt v gi g8n t(ong 0!ng cho ti7ngDi2t& Pong 'gc Pi7n, mt nh -h2 :8nhvn hc mi5n Xpc -h2 :8nh` ng Ohm Dn

UVng n%i cG/ ;6 lTthi7/ vn h%a&

D8 khi ging gii nhng t c4a mi5n 'amm(nWchnZ, mngWmnZ& 'h 0on t

7


8/476


9/476


10/476

k0ng O"& 'I tan lu k0ng 0ng X& '% toanl;6 0ng O -ao t;t Shch Xi& X" nI X vo

;t Shch Xi& D n% m2, ti l2 k0B t2, nI l;-m3i i l;6 !, $ n% l;- k0ng& Y=ng kl1i0kinh tha 0ng& Y=ng t(i 0inh (a m\ch ngh\- l ng ]!chs mt ng gi l ng ]pts mJth/Hng m2 th7ch -Gt :1i m%i /\ng m3ith!ch v9t v3i ng SQng& 'I mJ -ao l=, nI

ng [Vng& '% m3i vo l=s n% tb ming nI -Gtng SQng b m8nh n% m3i v9t ng [Vng& ngSQng m2 ch?i h7t m8ng, ng [Vng m3i ch!6h7t m8nh, m2 ch7t& Cho 2n ci k0ng m3ich7t& Cho 7n c!i 0ng d chng l;- n, m2d2nh ci c;6 chng l;- +c, m3i n2n c!iSh!c - d& Sh!c : ;6&

[c on vn t(2n, ta th;6 ti7ng DiEt +cch/6$n d@ch Jn ku l*n vo :n vn ti7ng+ng, (;t t\i ngha& '2n -hi t!ch (a hai:n +ng v DiEt (w (ng $ d c v 0o0!nh`

Xn vn ti7ng +ng`NhG6 kh+3c mng -G/ -, cb m\ng ngth2n h\- ng [Vng, m c1 hai : chVng nI(B (a t7 nI l;- ci k0ng O"& 'I tan lu k0ngO -ao t;t Shch Xi& X" nI m2, ti l2 k0B t2

nI l;- k0ng& Y=ng kl1i 0kinh tha m\ch ngh\- l ng ]!ch mJ th/Hng m2 th7ch -Gt :1i

10


11/476


12/476


13/476

WS(a/ giVi ti7ng DiEt f UatDiJt&comZ

Ti(ng Vi/t t0ong B'ng

'm |~~, 6 :an Nhoa hc FI hi DiEt'am I -h\i h- v3i DiEn Nhoa hc ^i!odc t_ chAc mt 0\ c/c hi tho v5 v;n 5ch/?n ho! ti7ng DiEt& X ^i!o dc cxng

thng ./a mt 0\ ./6 @nh v5 ch)nh t t(ong0!ch gi!o khoa ci c!ch gi!o dc& 'g6||~}, /67t ngh@ c4a Pi Vng ch/?nho! ch)nh t v Pi Vng ch/?n ho! th/9tng I +c :an hnh v !- dng cho c!c0!ch gi!o khoa, :!o v vn :n c4a ngnhgi!o dc& Nhi ti7ng DiEt +c th\ng nh;t vch/?n ho!, ton ./\c 0e dng ch/ng mtthA ngn ng thJo mt ti2/ ch/?n, m*/ mcnh;t @nh&

PI6 the (a o!t mt 0\ t d+3i G6 Jm0ao`

/ liJu f S(+3c G6 ta v\n dQng ch tiliE/& 'g+i mi5n Xpc dQng ch t+ liE/t(ong L` ti liJu :i=ng c32 ng0i vi!t.

W#c dQ nhi5/ khi ti liE/ 0e dng li l ti

liE/ l;6 t(ong th+ viEn chA chng -hi lTtiliE/ (i2ng c4a ng taZ&

13


14/476

U'2 $hWuM Nhng Vng ngha v3i hi cng

v8 hi l :i$n& Cng l c" 01 c% tiEn nghi %nti7- t>/ :r Whi cng, giang cngZ, J c WacngZ, m!6 :a6 W-hi cngZ&Ch c% th$ gi l c'2 $hWukhi n%i /;t nh9-t(2n :&

S(+ng h- n6 khng c>n dQng ch $hWu lch P!n& 'h+ n%i Cea 'am /an, Cea SGnChG/Tcxng l 4&

W'g/Vn Ch/ U9/Z

C t/ ti2n 1 DiEt 'am& Si J(ng thnh ki7n @a -h+"ng d -h>n voviEc th?m @nh n2n ti m/\n X8nh 'g/62nYc !c nh9n 0 nghi ng c4a chBng ti&

ng n%i` C!c hc gi mi5n Xpc nh+ +"ng/ng Pm I khng nhpc nh1 7n c!c nhti$/ th/67t mi5n 'am v8 h khng c +ct!c -h?m c4a nhng ng+i n6 chA khng-hi v8 h khng th)ch ng+i mi5n 'am& S!c-h?m c4a ng+i mi5n 'am khng +c :6

:!n 1 P 'i cho n2n h khng :i7t chBt g8

18


19/476

v5 nhng t!c -h?m >/ ti2n I +c 0!ngt!c 1 mi5n 'am&

WOhan DiEt Sh46 f 'h3 l>n thm X8nh 'g/62nYcZ

T0u1/n cc ng=n ha1 t0u1/n chJ

D3i l@ch 0e j nm t(/6En ngpn, ng F&&NJnnJd6, t(ong ./6$n YitJ(at/(J th+ngdQng 1 nm >/ c4a vn ch+"ng {nh 1i hc nhpc 7n mt t:u4Jn c]c ng^nc4a Shoma0 XailJ6 {ld(ich ch di c c% :ad=ng`

[t thi!u ph8 "2ng ng#i t:ong c@n nh c_$` "ang $n )i!t :bng chX ca mnh mnh t:t:Ni t:=n th! gii n4. /t c "(u ", )O ti=uh34. Uhung c'2 :Ko.

t ng+i Vng L v3i ng gi!o 0+ n $ coi G6

l mt t(/6En ngpn& Nhng c% t(/6En t(ong %m ch l mt mnh i& Cxng +c i,nh+ng c t(/6En nh8n ch/ng khng n%i+c i5/ g8 m#c d>/ ta c% th$ t+1ng t+ng+c vi i5/ v5 hon cnh v tGm t(ng c4athi7/ -h %& ^>n G6 nhi5/ :!o iEn te +a

(a th$ loi t:u4Jn c]c ng@nha6 t:u4JnchpTnh+ mt h8nh thAc vi7t m3i&

19


20/476


21/476

C=n c% ngha mQa /Gn mt c!ch ch/ngch/ng& CG/ t(2n c% ngha mQa /Gn c% ~

ng6 th8 hm % I l 0!/ m+"i m;6 ng6(Vi&&& C% mt cG/ kh!c nga6 1 -h)a t(2n cG/% ` Shanh inh t(ong ti7t th1ng h2i I n%i(w c!i thi i$m %&


7a dao

Ca dao l th", +c gn lc t thi n6 ./athi kh!c do nhng thi 0 kh/67t danh& C!chgiJo v>n h ch ti t8nh, gi>/ Gm thanh mcmc i khi cxngTkh% hi$/, nh+`

/:=n t:0i ca "1m m4 x2nhd giD2 m4 t:^ng chung qu2nh m4 vngV.Ua :'2 thi :'2 chn t24Uh :'2 lng m4 ch!t c1 2o 2nh

D96 chA ti 0ao ch (ea lng m6 khng thi0ao li ch7t c!

ShJo mt v@ cao ni2n, /62n :!c S ti ngnngoith8 n2n hi$/ ng>m l`

21


22/476

f Ch3 (ea lngc4a m4m ch7t c! aoanh

W'g/6n OhB Yong M :!o FG6 ngZ

T< i>n "i ti(ng Vi/t

/L "i9n ti!ng MiJtc4a Dn SGn, P 'i @nh

ngha`

/hif S :i$/ th@ nh;n mnh 0 min c+ngV L ho#c ch;- nh9n i5/ +c n%i 7n v8ng+i n%i th;6 cxng kh% c% L ki7n g8 th2m+c na& Sh) d` Cxng t\t thi&

eU_ng tt thi. 5hDng ", tt &2o c7nthi f

7Li ngun ti(ng Vi/t

'g/Vn g\c c4a mt ti7ng n%i l ng/Vn g\c

tng ti7ng mt cng li v3i nha/& Sh) d voc!i th+1 m3i thi ni& Sa ch+a -hi l Sa,S>/ ch+a -hi l S>/, Sa I c% chngj& ti7ng DiEt t(ong ngn ng th8 mHiti7ng -hi c% mt ngu#n gc no "a m &inh:2.

22


23/476

Si7ng Oh!- cxng v96, v3i c!i v=m, t g\cYatin l dom/0 (Vi 0inh (a domJ,

domJ0ti./J, domJ0ticitJ,domJ0ti./J(&&v&&v&&D8 n% :pt ng/Vn 1 /ChG/ +a WP6 Y-Ya IZ&

Si7ng S>/ khng c% Wha6 ch+a t8m (aZ ng/Vng\c m chX ca"i9n tchn2n h l>m t+1ng l

ng/Vn g\c& Sh) d hVn tinh vE ha6 :Vng laiti2n cnh th8 :Vng l g8 Yai l gi P khng:i7tWS(ong ti7ng DiEt cxng c% i$n t)ch nh+ lhVn S(+"ng Xa, da hng th@t, 0!o i lngcng ha6 >/ g )t v@t&&v&&v&&Z

W'g/6n P6 Dng M Si7ng DiEt l linh hVn c4ang+i DiEtZ

7h4ch

Ch)ch` chGn g ha6 gi= WchGn cngZ

Ch)ch c=n l t2n (i2ng c4a mt t2n n t(mthi F/Gn Sh/& D8 v96 c% t2n o chch, chthng n t(mTg& Sh7 n2n c% cG/ Ch%ng+"i "o Uhch04a v/a 'ghi2/&

Ti(ng Vi/t dK "-dK th)ng

23


24/476

] kh!c nha/ gia con ln v con hJo

f i5n Xpc khng n/iThKo nh+ng li th)chn%i toc m%ng hJof i5n 'am khng th;6TlZnli +a dQng:!nh da ln

f Con ln %ng -him thi7/ nhi` PiE- 0 ln

f Con hJo %ng -him ng+i l3n` Ohim conhJo

f i5n Xpc t(!ch c kia :qo nh+ lnf i5n 'am ./1 ch@ n m9- nh+ hJo

f i5n Xpc gi n ng h!o 0pc l ln ncf i5n 'am k2/ n : lang ch l hJo n!i


M t0n con "u!ng

Si 0ao mK t(=n con v/ng'g6 +a ng+i S(/ng Poa ngh t(i th8 t(=n;t th8 v/ng& Sh7 n2n nhng Vng ti5n :aogi cxng t(=n, c!i lH 1 gia :ao gi cxngv/ng $ t+ng t(+ng cho t(i v ;t&

24


25/476

X!nh d>6, :!nh ch+ng i v/a PQng D+"ngdo Si7t Yi2/ n;/ $ dGng v/a cha cxng

t+ng t(+ng cho t(i v ;t &

WDiJt SidJZ

ViKn Jh

B1c m1i ng ng v( vi6n phcG/ n6 c4a: P/6En Shanh /an hn ai cxng :i7tnh+ng c% nhi5/ ng+i hi$/ l>m -h\ nh+-h\ -h+ng&

Oh\ G6 l cea :i$n& Ch S>/ cea :i$nvi7t :ng ch -h\ v3i : th46 :2n t(!i&

W/6 YL M :!o S oZ

7h. Ouc ng.

Ch /\c ng +c /;t hiEn 03m nh;t 1

t(ong 'am `f |}f|}~` ^ia U@nh X!o, t cng :!o ch/\c ng >/ ti2n /;t :n ti ]i ^=n,S(+"ng Dnh NL lm ch4 :Bt t nm |}~&f |}` S(+"ng Dnh NL cho /;t :n /:u4JnF0i 2&

25


26/476

f |}` F/;t :n /:u4Jn Ri(uc4a 'g/6n /do S(+"ng Dnh NL -hi2n Gm v chB gii

:ng ch /\c ng l>n >/ ti2n&f |}}` P/ynh S@nh C4a tAc Oa/l/0 C4a v3iUhu4Jn Bii Pu#n&f |}~` P/ynh S@nh C4a /;t :n Fi 52mEuc jm /] MO& ^ii th)ch :ng ch /\cng v c% ch 'm i krm&

f |~` X!o 'ng C_ )n Um (a mpt ti ]i^=n&

W#c ^iao M Dn h%a DiEt 'amZ

*i th) Thu Phong-

Xai th" Sh/ Ohong c4a Sn U ng/62n vn`

5gNn giathu phong :8ngl1 vngk1 :i hng xam l1 )24 &2ngMng )24 m4 l1 n@m gi n'2;0 hDng 2i xui thi!p ph8 chng

5gNn gia thu phong :8ng l1 h#ngk1 :i t0ng )^c l1 &2ng "ng;#ng )24 m4 l1 n@m h# h!t/h thWn $2 2i vn "%ng t:ng


27/476

nhng ch ngNn gia:8ng :i :@ 0eathnh t:-n gia :_ )24 nh+ d+3i G6`

/:-n giath/ -hong:_l! vngY! )24hng %m, l! :a6 0angDng :a6 m;6 l! nm hV h7tP hng ai /i thi7- -h chng

Ti(ng Vi/t ton th>

'%i ton th$ th8 li t khng c>n -hi c%ngha ch)nh !c&

D) d |` Sa khng chia th nh+ng ngha c4ang t khng h5 m" hV khi dQng t(ong cG/&'%i '% "i(Vi l 4 ngha, khng c>n n%i '%", "i(Vi, t( khi m/\n nh;n mnh&'%i Chng n6 0ang nm ti ", DiEt 'amkhng gG6 hi$/ l>m g8 c, khng c>n n%iChng n6 0ang nm ti & ", DiEt 'am&

D) d j` Sa n%i Xn ti t2n PQng, khng c>nn%i Xn c32ti t2n PQng, v8 dQ khng c%c32th8 cxng khng ai hi$/ l>m thnh Xn vti t2n PQng ha6 Xn hocti t2n PQng

WSh/ SA f ^ocnhin&nJtZ

TAm ch)ng t04ch c5

27


28/476

Uhinh ph8 ngm:n ch P!n c% cG/`

Oh qu4!th5 U] hXIo lan h5 Sh\ tiP nhGn 0inh t+"ng vin

Eu4!tl con i the& U] hl con h+"/cao c_&

eHh8 "nhI /hI con th\ /iI mc cm /h tiho2I ;o2 t+m g'i

WPong Pi Sh46 f Ch)n t>ng g+"m :!/ t(aota6Z

Vn minh

Dn minh l nhng ti7n : k th/9t c4a conng+i& 'g+i ta th+ng n%i vn minh c" kh),vn minh nng nghiE- $ ch nhng ti7n :v5 m!6 m%c ha6 k th/9t c>6 c;6&

Sa th+ng nghJ n%i` ChBng ta th/a SG6-h+"ng v5 vn minh k th/9t, nh+ng chBngta h"n h v8 c% mt n5n vn h%a lG/ i&

U$ t(!nh 0 l*n ln gia v@n minhv v@nha2, chBng ta c% th$ tm @nh ngha nh+ 0a/`

Dn minh l mt -h>n c4a vn h%a, #c :iEt

28


29/476


30/476

WUH /ang Dinh f Si7ng DiEt t/6Et viZ

MR t

'g/6n U8nh Chi$/ W|}jjf|}}}Z l mt nhGnchAng c4a thi k6 Oh!- Gm chi7m 'am Ny&Dn th" c4a ng ghi li +c nhi5/ 0inh hotI hi +"ng thi& Chng hn nh+ :i ;Och

&Q phu $=u gNi chng Hh1p Wvo khong nm|}Z c% cG/ ` TDi k toan +ng mi ./\c, /i m,t,mafn), lon S(/ng Poa n2n th t+ng mtng f ^i9n nhng ng+i :6 gi danh, d\i(ng 'g/6n, (ng Y2, :!o thi2n h ngh n2n(Vng nm vT&

S i$n c4a P/ynh S@nh C4a ch n%i 7nm2tngha l ng0i lnh c2nh tu+n ti7ngI Yai. 'm |~|, m,tt(1 thnh ng+il)nh cnh 0!t 1 'am ky, gi thJo ti7ng I Yai

M thJo MiJt 52m t] "i9nNhai S() Si7n UAc&

W'g/6n + M ChimviJt&(JJ&(Z

T0u1/n cc ng=n: Cu13n B

ng F&& NJnnJd6, t(ong ./6$n YitJ(at/(Jth+ng dQng 1 nm >/ c4a vn ch+"ng

{nh nhpc 7n mt t:u4Jn c]c ng^nc4a

30


31/476

Shoma0 XailJ6 {ld(ich ch di c c% :ad=ng`

[t thi!u ph8 "2ng ng#i t:ong c@n nh c_$` "ang $n )i!t :bng chX ca mnh mnh t:t:Ni t:=n th! gii n4. /t c "(u ", )O ti=uh34. Uhung c'2 :Ko.

^>n G6 nhi5/ :!o iEn te +a (a th$ loi

t(/6En cc ngn ha6 t(/6En ch3-, nh+`]e DiEt c9n i` ]a/ khi ng+i I l2nnBi, ng+i /\ng :i$n, s ng0i $h1c tA 01 a i 7n vQng Vng :ng :b hoangv 0\ng mIi 1 % cho 7n t9n ng6 na6&

eHh8 "nhI s ng0i $h1c S t1c gi lV/+u

Ti(ng Vi/t dK "-dK th)ng

Pbi` m c ./a mt t!c gi vi7t`Si I :ao nm 0\ng l+/ lc thJo :+3c

chGnph l,ng nhn&D, h8nh nh+ (;t vth+ng, ti khng :i7t t :ao gi v v8 0aoI v+3ng nghiE- d Gm nhc v thi ca& Coi% nh+ cwi ngu lc t:0ngc4a (i2ng m8nh&&&&

th+a ./L th>6 v ./L v@ ti5n :\i n"i

G6...ph l,ng nhnv ngu lc t:0ngngha n% (a lm 0ao Yc t(+ng th8 ma6

31


32/476

(a Jm c=n (!ng m hi$/ t) )/& Ung n6m!ng th2m ch nguna th8 Jm&&&&ng/ thiEt

(Vi

U!-` Sh>6 cxngTng/ l/n&


Phan n *'o

'hi5/ nh nghi2n cA/ 5/ cho (ng Ohan2n X!o vi7t :ng ch P!n +c /;t :nnm |}}, do ng iE- Dn C+"ng ch4t(+"ng :i2n t9-, 5gu46n /:0ng /lm ch4nhiEm, v5 ni d/ng nh+ ^ia [@nh X!o lBc >/W]\ | (a ng6 |ff|}Z&

S :!o n>6 v5 0a/ :@ %ng cea, v8 c% nhng:i :!o c% t!nh c!ch ch!nh t(@, do v96 m tOhan 2n X!o ng6 na6 khng c=n, cxng

khng (w n% l ng/6Et 0an ha6 t/>n 0an&

S2n :!o Ohan 2n t Hhi=n n /:nl t2ncx c4a ;t ^ia [@nh&

WP/ynh i Sng M X!o ch)Z

7an Uua

32


33/476

Can ./a M Can` c!i mc $ chJ thGn khi gi!-

t(9n& /a` c!i d!o&'g+i +a dQng hai v9t n6 khi giao chi7n&]a/ n6 hai ti7ng c2n qu2ch 0 viEc t:iqu2c/c chi7n t(anh& Ni5/ c% cG/ Cn mnht:ong "1m c2n qu2.

Si7ng DiEt t(ong 0!ng ch 0 viEc t:i qu2lT& $inh qu2.

eRinh th-tf

Au " Wu

Nhi ta k$ "+u/i cG/ ch/6En ha6 n%i chr"-ub, "-uJn& t ai :i7t hai ch "+uv"-ul ch 'ho I :@ nm h%a&

Cxng :@ DiEt h%a nh+ lc t>/ ! thnh l8c"-u &2Wchr 9/ anhZ ha6 ng+/ >/ mI

diEn l "+u t:u mt ng]2&

W'g/6n 'gc Oh!ch M Ch 'ho i 0\ngm3iZ

7Li ngun ti(ng Vi/t

33


34/476


35/476

D :i U g1i ng3 ng4l n ng vi7t&

D5 :i th"Rhacng Hh3 MQnh /0ng th8 c%ng+i d*n gii h/6En Dnh S+ng, th/cDnh 2n t(+3c % 0/\t i v/a ^ia Yong+c gi l h/6En Sam U!i& CA thJo Fi52m 5ht /hng Uh ./6$n >n /4 chq-nm inh ng thA j th8 v8 ch U!i th tc

n2n _i (a l Sam Ua& Ii cho 7n inhng thA |j vo nm |}j m3i _ithnhVph3 MQnh /0ng.

Shi gian n6 th8 : PV F/Gn P+"ng I ./6ti2n lG/ (Vi&

Giai tho#i Eng "n

'%i ch/6En v3i S\ P/, ;n t+ng kh% ./2nnh;t c4a ti l ng n%i li2n mi2n, n%i (;tnhi5/& Si W'g/6n Ung nhZ nh3 ng n%it khong hai :a gi chi5/& '%i (;t :\c& YBc

>/ c=n ngVi nga6 ngpn, 0a/ co chGn 7-:ng t(=n t(2n 0alon& Si ngVi 0!t cnh, thnhthong ng c=n vH mnh vo Qi ti, hbi mtcG/ g8 %& Pbi khng -hi $ nghJ t( li, ml c!ch gG6 chB L, $ nghJ ng n%i ti7-&

ng n%i cho 7n khong nm gi chi5/& {nhth+ k) (i2ng i (a, Jm Vng hV, L nhpc ng

35


36/476

ngh cho mEt& ng khng $ L, Ang d96:9t rn, n%i ti7-&

Shc t8nh lBc ;6 ti m%t i ti$/ ./!& 'gVinga6 cnh ng, Ang l2n khng tiEn& D li:i7t i toalqt 1 chH no cxng ngh ng0p- ngh (Vi, v8 t(i I m/n& 'h+ng ng cAn%i, n%i li2n mi2n, n%i 0a6 0+a ho hAng& YBc

%, thc :ng ti ngh`

S(2n i khng c% g8 nhm nh) :ng ch/6Envn ch+"ng&

Ch c% i ti$/ l ./an t(ng nh;t&

WPVi kL 'g/6n Ung nhZ

7hu1/n & T0i/u

S(ong 0e S>/ gi : S(iE/ l S(iE/ /&/ ti7ng S>/ l m&

C% 0!ch c=n @nh ngha ?/ l con n2nh gi l con h S(iE/& ]e ta cxng c%nhi5/ 0!ch gi : S(iE/ lT: S(iE/ /&

eu th-tf

7h. ngh8a thWJ nin HI

36


37/476

;#n m2iM 'gha l hVn ng+i nm ng4 d+3i

cG6 mai& S(iE/ ]e PQng i SQ6, mt hm ich"i ;t Ya OhQ, khi ./a (ng th8 va g#-t(i t\i& ng vo t( mt ./!n (+/, th;6 mtng+i con g!i ni5m n1 mi cho, ng /\ng(+/ 0a6, nm ng4 7n 0!ng hm 0a/, khid96 th;6 m8nh nm d+3i mt g\c cG6 mai

l3n&

]a/ t(ong th" vn dQng ch hVn mai, cxngnh+ ch -h!ch ./7, $ n%i lBc ng4&

WOhan nh anh M Shoi ng PnhZ

Ti(ng Vi/t dK nhng-th)ng kh!ng dK

Pbi ` m c mt cG/ vn (;t d th+"ng, (;tt( t8nh`...Mi=ncuiti l@n m7n t:=n )2o con *c"0i vn th4 c\ *i "ung "2 t:ong gia vn

nghK cn t:ng $=u *2 *i!cV /i nh con *!t:_i :ung c1nh u phi(n.

m ch nghJ con d7 mrn, d7 nhxi&&&&:G6 gil d7 t(xi&

U!- ` X c%T*! t:_i0ao

37


38/476

eHh8 ch?I C! t:_i *! nh_i *! *_i "(u chX mtloi *! c1nh ng^n ca cng t:c to $h\K h24

c^n ph1 m2 mng c\ c4V


T@c ng. Ta " TAu

S(ng l2n th8 chng :ng ai&S(ng /\ng th8 li chng ai h"n m8nh&

WS th+ng :;t tBc, t h h/ d+Z

W'g/6n Y9- ]"n M + Oh!t YinhZ

7h. Ouc ng.

Si mi5n Xpc, viEc -h_ :i7n ch /\c ngch9m h"n t(ong 'am`f 'm |~~, 'g/6n Dn Dnh lm ch4 :Bt-h>n /\c ng :!o ch P!n t2n Fi 52m

F#ng M@n 5h-t P1o& ]a/ _i t2n thnh UngC_ SQng X!o&f |~|f|~|, Ung +"ng S- Ch) ti P'i do 'g/6n Dn Dnh lm ch4 :Bt&f |~|f|~, 'am Ohong S- Ch) do Yo/i0a(t6 0!ng l9-& Ohm /ynh l ch4 :Bt -h>n

DiEt ng& 'g/6n X! S(!c lo -h>n P!n vn&'m ||j, c% -h t(+"ng ti7ng Oh!-&

38


39/476

S(ong khi % nhng ng+i c% cng khai -h!

ch /\c ng >/ ti2n 1 'am ky th/c @aOh!- li c% kh/6nh h+3ng t(1 v5 ng/Vn dGntc :ng c!ch vi7t S(/6En Ni5/ WS(+"ng DnhNLZ v lm t i$n :ng ch /\c ng vch 'm WP/ynh S@nh C4aZ&

W#c ^iao M Dn h%a DiEt 'amZ

M,1 t0=ng

/2 ta a mIi :2n kia :i$nCh th;6 t"i :i m4 t:^ngv+"ngW'g/6n X)nhZ

[4 t:^ngh l=ng nh3 cha mK& S)ch U@ch'hGn NiEt khi i lm ./an, mt hm ng l2nnBi Sh!i Png, ./a6 li nh8n th;6 !m mG6t(png l lng 1 -h)a a& ng ng9m ngQi n%iv3i ng+i ch/ng ./anh` 'h cha mK ta 1

d+3i !m mG6 t(png ;6&

W'g/6n Shch ^iang M Dn hc t9- giiZ

T0u1/n cc ng=n ha1 t0u1/n chJ: 7h

S(ong ./6$n YitJ(at/(J th+ng dQng 1 nm>/ c4a vn ch+"ng {nh nhpc 7n mt

39


40/476

t:u4Jn c]c ng^nc4a Shoma0 XailJ6 {ld(ichch di c c% :a d=ng& ^>n G6 nhi5/ :!o

iEn te +a (a th$ loi t(/6En cc ngn ha6t(/6En ch3-, nh+`

Ch@ +3c m" ki7- 0a/ ch3 lm ng+i, m+c lm c!i thQng go` ch nm ngea mtchH m chng m;6 khi thi7/ n&

Vn hi(n

Dn hi7n l mt t c4a ng+i S(/ng Poa,khng c% t t+"ng +"ng t(ong ti7ng DiEt&

Sh7 k |, thi v/a S(>n Sng, 0A th>n tal oIn Sh/;n Sh>m i 0A v8 -hong tc v 6-hc gi\ng thi nh Ch/, nh S\ng n2n+c v/a inh thng @a v@ 0A th>n ta t(2n0A th>n Cao Y6 :a c;-, Vng thi t#ng cho:\n ch M@n hi!nchi :ang&S nh inh, ta c% hai ch v@n hi!n&

Do nea >/ th7 k |, 'g/6n S(Ii vi7tt(ong Pnh 5g "i c1o` /6 ngI Ui DiEtchi ./\c, thc vi vn hi7n chi :ang& CG/ n6+c S(>n S(ng Nim din nm ` 'h+ n+3cDiEt ta t t(+3c v\n +ng vn hi7n I lG/&

UG6 l l>n >/ ti2n t v@n hi!n+c dQngv3i ch ./\c ng& ChBng ta khng th$ t

40


41/476

+ng m8nh l *n tc ca v@n hi!nnh+ lic4a S(>n S(ng Nim v8 ch th]c vic4a

'g/6n S(Ii c% ngha th]c l ha6 "?ngl.

S S(>n S(ng Nim, ta t khoJ c% Pnngn n@m v@n hi!n.

Ti(u t th Binh E#c / thY

Yc E th8 1 G6 khng c% ngha l lc 5thi& /hl khi, l lBc& kc "(l thi hbng&Son cG/ c% ngha c+i nh+ th+ 0inh khihbng thi& 'gha l c+i khngTv/i&

S(ong khi kh%c nh+ thi7/ n v5 nh chVng,kh%c mTv/i&Pai cG/ i i v3i nha/ l`Rhp nh thi!u nD vu qu4 nh-t/i!u t] th &inh lc "J th

W/6 YL M :!o S oZ

ng ng c Jh 2Z +


42/476

w (a -h\ Ny Ya no G/ c% 1 UVng Ung -h\ 1 t(ong nga6 ti tnh Yng ]"n&

7h. ngh8a Eng "n

P!t ./an h c4a Sa, ng+i S>/ gi l P!t/i&

Nh.ng nh "n mi3n Nam

ShJo 0 t8m t=i c4a 'g/6n Dn S(/ng g>nG6, : mn ti$/ th/67t /;t hiEn 1 t(ong'am 03m h"n ngoi Xpc chng :a, :\nchc nm&

Dx 'gc Ohan khng h5 :i7t nhng nh vnmi5n 'am, ng n%i v5 'g/6n X! Pc, Ohm/6 S\n&&&nh+ nhng ng+i i ti2n -hong,m khng k$ 7n nhng k= ;obng [u5gu46n Uh1nh >^c /:ng Cu4 /on /:+nUh1nh Uhi!u&&v&&v&&

]a/ l3- ti2n -hong, 7n l3- nh vn ti5nchi7n c!c cG6 :Bt t(ong 'am cxng khng+c chB L :ao nhi2/& S(ong : 5h v@nhiJn "ic% ~ t!c gi, g\c 'am Ny cx +c ng+i& S(ong /hi nhn MiJt 52mc4a Poi

Shanh v Poi ChGn c% t!c gi, ng+i'am ch +c mt c#- ng : ]ong PV WRZ&

42


43/476

eHh8 ch?I ewFng ;# ch% $hng phi >ong

;#

7Li ngun ti(ng Vi/t

'g/Vn g\c c4a mt ti7ng n%i l ng/Vn g\ctng ti7ng mt cng li v3i nha/& Sh) d vo

c!i th+1 m3i thi ni Sa ch+a -hi l Sa, S>/ch+a -hi l S>/, Sa I c% chng j&ti7ng DiEt m t(ong % khng c% mt ti7ngS>/ no Jn vo& C!i ti7ng m Sa gi l P!nDiEt ch l nhng va6 m+n m ./a h"n haingn nm m Sa v S>/ cA t+1ng l>mlTc4a nha/&

]a/ n6, Sa va6 m+n khong j& ti7ngS>/, t(ong kho tng ti7ng DiEt t)nh (a ch c%|j l g\c S>/ v mt 0\ ng/Vn g\c n% l 1

Ung 'am $ c% t_ng cng j& ti7ngcognatJ0 Wch/ng mt ng/Vn g\cZ&

^i l g\c S>/ v96 thi v8 chng ./a l ti7ngva6 m+n nh+ c!c nh ngn ng hc I !cnh9n t lG/& S(ong khi dGn Oh!- va6 m+ng\c Yatin 7n , nga6 ch)nh h cxng cngnh9n th7&

43


44/476

eHh8 ch?I 5hi(u nh )i=n $ho cho l yti!ng MiJt gc /+uf


Ph[ Jhong

'g>n ng nng m3i th+a (ngSh%i nh :ng th/67t ch;t hngphX phongWNi5/ f 'g/6n /Z

a/ -h, (a/ -hong& Ch nh nghro n haithA (a/ t9- tng n6&

W'g/6n Shch ^iang M Dn hc t9- giiZ

T04ch-\TWJ Em "n]

U5 t9- lm vn` i2/ t v5 :\&

X\ Jm c% mt hm (ng vng, hm (ngvng l/n ch :o Jm nhng i5/ ha6 lu -hi&

MLt EAn thY k4n9 ch4n EAn thY h^

S(ong ti7ng DiEt, :2n cnh nhng cG/ tc

ng ch c% ngha Jn WD) d` S(i npng, cb g

44


45/476

t(png th8 m+aZ ho#c ngha :%ng WD) d` ^i%]"n SG6, t(Bc cG6 P 'iZ&

CG/ [t l+n th $n chn l+n th hc% haingha Jn ngha :%ng`

'gha Jn` 'g+i khqo g%i mt l>n l k)n,ng+i vng g%i nhi5/ l>n v*n h1&'gha :%ng` DiEc lm vng t(m nhi5/ l>n 0u

:@ -h!t hiEn, khng th$ gi;/ gi7m +c&

WOhan S(ng Poa f S)nh nhi5/ ngha ha6 angha c4a tc ngZ

Ti(ng Vi/t dK m E#i kh

Pbi ` X!c 'g/62n "i&&&lm -hi5n :!c cho Jmhbi cG/ n6 :!c "i& ]\ l t(+a na6 Jm Jmch+"ng t(8nh ci l+"ng t(2n SD t()ch on h!tn%i v5 Xao Cngs 'g+i -h n mQ v8 :@hm oan, c% k2/ Aa con i gi Xao Cng $n%i ch/6En& UAa con lBc >/ khng ch@/ i

n2n ng+i K tAc gi9n n%i cG/ 'g/ -h/ chite&

Ch 'ho 5gu phu chi t' G6 ngha l g8 v96:!c C!m "n :!c&

U!- ` UG6 lm g8 :i7t ch nho ch t!o

45


46/476


47/476

nhi2n l vaccxng c% cQng ngha % v }~@nvac~~c% ngha l n ngon& Cxng l ?c, c=n

c% ngha l d!ng d;-, d/ng mo, th8 ng+ita 0u d dng th;6 (ng WnZ vac ?clth"m, ngon&S%m li, vac t(ong n v%c hc ha6 l mtt c_ v t c_ n6 c% ngha l th"m, ngon&

D96 n v%c hc ha6 khng c% ngha nokh!c h"n l n ngon, hNc gi\i& UG6 l mtthnh ng dQng $ n%i v5 nhng ng+i hct(= m c!i 0 hc Ang !ng v3i c!i 0 n,ngha l 0 dQi mi kinh 0e Ang !ng v3i0 n/i n;ng ch/ !o c4a cha mK&

eHh8 ch?I Bing nghQ2V$ha hi9u thiJt f

WOhan S(ng Poa M Shnh ng, tc ng kh%hi$/Z

Sng9 m'i

'g+i Xpc gi g t(\ng l g 0\ng& ^ &ngl chVng g m1i.

D96 m mt t:-n &ng m1i li c% ngha kh!cl mt mt mt c7n& ChAng tb 1 G/ c%

0\ng m!i l c%Tmt m;t mt c=n&

47


48/476

Pi!t "u li "?ngf /h c_ng th0ng thiV

W'g/6n P/ 'h9t M Si7ng DiEt ha6 ./!Z

Xa E=c-

U$ t c!i a l", a lpc c4a Cao Xng, mttnh th+ng d/ Xpc DiEt, ng+i dGn ./2 c%

cG/ h!t`U2o Pbng U2o Png U2o P@ngU2o l=n tXnh kng c2o )bng ngNn t:K

U$ ch c!i khng th$ t+1ng t+ng +c c4amt vQng ;t hoang v/, hoang dI, thnh ngc% cG/`Ch% n ! g n m/\i, kh hoc= g14

Nhi m ho, c= m g14 th8 ./ t8nh ch+a ainghJ

Ti(ng TAu9 ti(ng Vi/t

'gha ti7ng S>/ i khiThi$/ l>m nha/, nh+`

k2ng th2ngv3i S>/ l d!ng !o di l=a =a,-h;t -h"& D3i DiEt hi$/ lT"i pht ph&/:i(n mi=nv3i S>/ l ./;n ./Lt nha/& D3i

DiEt hi$/ lT$o *i m,i $hng *%t.

48


49/476

/h34 tinhv3i S>/ l tinh th$ 0ilic loi t\t& Hh2l=l tinh th$ 0ilic loiT=ang&

D3i DiEt th8 ng+c li` Oha l2 m3i t\t& Sh46tinh l VTvJ chai&

W'g/6n UAc S/;n M U#c 0an OhQ ]a ]ngCe/Z

7a dao " Ech B

/a nhi5/ ti$/ l/9n, nhi5/ t!c gi I vi7t`

Nhi :i7t Uo /6 S vo 'am thJo chBa'g/6n, S(@nh S(!ng ln cho ng+i mang lv9t 7n t#ng Uo /6 S $ chi2/ d&S+"ng t(/65n c=n lm:i ca dao nhpn gei`

S(ro l2n cG6 :+1i h!i hoaX+3c /\ng v+n c h!i n t>m /Gn' t>m /Gn n1 (a anh :i7c

m c% chVng anh ti7c lpm tha6Cxng ./a ca dao, Uo /6 S tho!i th!cchBa S(@nh`

XG6 gi Jm I c% chVng

'h+ chim vo lVng, nh+ c! cpn cG/C! cpn cG/ :i7t G/ m g

49


50/476

Chim vo lVng :i7t th/1 no (a

'h+ng thJo mt ti liE/ kh!c th8 $ tho!ith!c, Uo /6 S nh3 7n t)ch i U+ngc% S(+ng S@ch v YL ]+ Uo c% hon cnht+"ng t nh+ v96& S(+"ng S@ch lm :i th"/i!t ph8 ngmt( li cG/ c% cG/ >/` /Gnt(i thi7- h/ -h/ Wm ca ch#ng chng ",

)i!tZ v cG/ ch%t l` P9n :;t t+"ng -hQng v@gi thi WHhi chi gp g< l?c ch2 ch#ng.'2n \i !- v3i t)ch t(2n, khng lTca dao&

7h. ngh8a ti(ng Vi/t

Shi nh 'g/6n c% c/c di dGn, h mangti7ng voTvo mi5n 'am& Si7ng vo,ng+i mi5n Xpc va6, m+n th_ ng c4ang+i !n, ro th+ng d/ Xpc DiEt&'g+i t(ong 'am k2/ l v WGm ng mi5n'am c l dZ&

Pi$/ thJo ngha l ng+i mi5n 'am v*n hoic_, v*n gi c_ ng DiEt m h I gVng g!nhmang thJo t(ong c/c di dGn&

2Z Jh`ng ch th

'gha l hai \i th4 t+"ng +"ng v3i nha/&

50


51/476


52/476


53/476

gi t(+3c khi ng ti M 'g Nhng Ohi 'gcPQng&

RRR

7c ch(t &a nm E#i Uua1 Au "3 n5i

S(ong /L "i9n thnh ngD MiJt 52m c% cG/

thnh ngc%c :a nm li ./a6 >/ v5 nBiP8nh thAc g\c c4a cG/ n6 l c1o ch!t )2n@m qu24 "+u v( n?inh+ ai n;6 5/ :i7t&

UG/ c% th$ no t tiEn _i c1o thnh cac+c, v8 n7/ c% th$ ho!n v@ mt c!ch t/ytiEn nh+ th7 th8 :i7t G/ 0u chng c% ng+ihAng ch) vi7t con c1o l c-u ng t:0i $lm mt c/c _i i v8 +a na6 ai cxng :i7t(ng c9/ c4a ng t(i lTcon c%c&

;t c% th$ l th nh in ch"i khm c!c nh:i2n 0on /L "i9n thnh ngD MiJt 52m n2nm3i 7- 0ai c1othnh cacchng


N!ng 7D M4n ?m

S/>n :!o -h!t hnh vo ng6 thA 'm, doCanavaggio 0!ng l9-& ]\ | (a ng6 |f}f|~|,

53


54/476


55/476


56/476


57/476

N2/ l t1onh+ng c%T*L2& ^i l hoa c2unh+ng mQi hoa )i Pr hr, ng hqng&


Su tAm9 Bu tWJ

]+/ t>m l t8m ki7m, th/ th9-, t9- h- li

mt c!ch c% hE th\ng&X 0+/ t9- l k7t ./ c4a cng viEc %&C!ch n%i Bng l` 'h 0+/ t>m v : 0+/t9-&Sh) d` 'h 0+/ t>m n_i ti7ng v3i nhng :0+/ t9- ./L hi7m&

'h+ng g>n G6, t(2n 0!ch :!o t(ong n+3cgi l nh &u t-pnh+ th$ nh &u t+mch+a :ao gi hiEn h/ v tVn ti v96&

*t t0i tam &'ch-

C% ng+i cho l c 'g/6n / (;t c?n t(ngv khi2m c/ng n2n cG/ Pt t:i t2m )1ch *ni=n h-u thi=n h h nhn $hp / 5hlc4a ai % vi7t, chA cG/ ;6 chng th$ l c4ac 'g/6n /&

Ouan Uue

57


58/476

/an WP!n DiEtZ l ng+i n ng khngl;6 v&

/ WP!n DiEtZ l ng+i n : g%achVng&/ n WP!n DiEtZ l ng+i con g!i c=nc thGn&

ChVng ch7t, n : l;6 chVng kh!c th8 gi

t1i gi1~~&/1il th2m, l li, l hai l>n, gi1l l;6 chVng

D ch7t, n ng l;6 v kh!c gi t8chu4(n~~./8cl ti7- n\i, hu4(nl dG6 n& [n ngv ch7tcoi h+ dG6 n At n2n l;6 v kh!c n\i lidG6 n&

Un : go! chVng gi l }~qu ph8~~& / :th46&

Un ng go! v gi l ~qu2n phu~~& /an :

ng+&ec7n nghQ2 $h1c nD2 l ch2 ca vZ

X\ mK v gi l ng : nhc&C=n :\ mK chVng gi l g8

Gi' B'ch cb thWJ nin HI

58


59/476


60/476


61/476


62/476


63/476


64/476


65/476

U2m hi Yim v5 2 ./ai (o :+3cU/_i t la nht

nh t(ng m thpm +ng 0+"ng/, khi7n m8nh li2n t+1ng 7nnga6 v;n 5 t8nh dc, v +a 7n cG/ k7ngt24 =m m1t :Lng t x2.C% :i7t 7n cG/ th"t(2n m3i hi$/ ?n L c4a nhng cG/ n6, ti midi m li2n t+1ng 7n :n ta6 +c oa 1chH kh!c`

Yi %t mptKm mi t:0ng $hp )angk7ng t24 =m m1t :Lng t x2Yi %t ta6 Jm 2m t(+ng (/ vwng

ng chGn mG6 ch+a ng 0%ng ./2 nh

TU7n cG/ chn Km *i+a 7n $hng)i!t m\i(Vi m1 Km h#ng li nich/6$n0ang nc l8t mng m=nhv lng thonthon$ c^m &o Km "ZiI li2n hE 7n

m;6 cG/ th" Jm t+3ng 1 t(2n`

65


66/476

Uhn Km *i i$hng )i!t m\i[1 Km h#ng li nAiVng mQa nc l8t mng

m=nhkng thon thon c^m &o Km "Zi

Uo gi7ng 0G/ (Vi Ang l;- vi >/ anhYL lL "i kh!t kh c gingS8nh t8nh "i ch3 ng mn th+aCh8a vi ./Kt gi% hng h

X ao 0!o tpm :ao giTh1 Jm

Ti(ng Vi/t 0=c 0i

Pbi ` ^i c thnh ng ca dao c4a ng+i+a c=n hi$/ #ng nh+ C/\i cQng mro lihon mro& S/6 nhi2n ^i c% mt thpc mpcch/6En ng+i na6`

t ng+i n ng c% v ha6 c% gia 8nh (Vim li i c% ng+i t8nh kh!c th8 m;6 :th+ng n%i l Shng gi *=;6 c%TmGo&Si 0ao li *= mGo, ./L :n h/ no :i7t in

gii th)ch giQm&;t c!m "n&

U!-` Nhng :i7t l/n


Coa n^-

66


67/476


68/476

{nd(q al(a/ WRZ t(1 v5 Oa(i0, vi7t ti$/th/67t Ya SJntation dJ lccidJnt, Ya DoiJ

o6alJ, YJ0 Con./q(ant0 Ya ConditionP/main v ot gii ^onco/(t cao ./L nh;tn5n vn hc Oh!-&

eHh8 ch?Iw&2u ng l P t:ng M@n ha2chnh ph3 CK B2ullK

WShanh P M :!o ]i ^=n 'hbZ

Ti(ng Vi/t9 dK m kh

U$ din t tGm 0 :/Vn no % d>n d>n gimnhK i, chBng ta ha6 dQng ch ngui ngo2i.Sh9t (a l ngui ho2i.

S(ong c!c t i$n c_, hoai c% ngha l -hainht& 'gha ;6, cho 7n :G6 gi chBng ta v*ndQng t(ong ch -hGn I hoai& 'g/i hoail t ghq- ch 0 -hai d>n c4a mt nHi :/Vn,

mt ni5m a/&

W'g/6n P+ng /\c f Jfcadao&comZ

7h; t

S Pong C>m v3i :i th" coi t+3ng +a7n cG/ k7ng t24 =m m1t :Lng t x2. Sh8

68


69/476


70/476

eHh8 ch?I wt:c $i2 /+u c_ng ca tL h lSnhng *ng chX vO qu2n cp *i th24 th! vO

qu2n cp t:=n "9 gii qu4!t cng viJc l?cqu2n cp t:=n v^ng mt.

WDw 'gGn D+"ng f S- ch) Si hoa t(Z

Ni k

CG/ gi+u &2ng ch2 chn mt n#i $= ho#c./!n mng ha6 hong l+"ng mng da thJoch/6En ng+i Y ]inh i U+ng 7n ./!nt( nm i ch4 ./!n n;/ nVi k2 th8 thi7- i&D nm m" th;6 m8nh thi 9/, lm ./an, v5gi ng con&

Vi tnh d96 th;6 nVi k2 v*nTch+a ch)n&

ch i ng+i ch l gi;c mng k2 vng&

Giai tho#i Eng "n

Dx S(ng Ohng lBc |}, |~ t/_i I -hi ilm th+ kL cho nh in, ki7m mHi th!ng |jVng $ v5 n/i : v n/i mK& D8 khng 40\ng, m cxng v8 th)ch vi7t vn, c :!o, t\iv5 nh, anh vi7t t(/6En ngpn $ :!n cho t

'g X!o c4a XQi F/Gn Pc v 'ng CngSh+"ng c4a ng Ohm ChGn P+ng& 'hng

70


71/476

t(/6En ngpn >/ ta6 c4a Dx S(ng Ohng lnhng t(/6En :c th>6& XG6 gi nhpc 7n

anh, ai cxng nh3 7n ]\ b, ^ing t\, ha6nhng -h%ng 0 nh+ Cm :*6 ng+i, NnghE l;6 SG6, m )t c% ai nh3 (ng Dx S(ngOhng n_i ti7ng mt thi l v8 nhng t(/6Enngpn nh+ Ch\ng nng l2n +ng, C!i (ngvng&&&

Ohng c% mt c!i ti #c :iEt l khng h5 :i7t!nh :c l g8, m t9- -h%ng 0 >/ ti2n vi7tcho :!o 'ht SGn, anh d!m 5 c9- 7nv;n 5 :c :@-& Shc (a, anh cxng ch+a h5./an 0!t mt v "1nh )0:ao gi, nh+nganh vi7t nh+ mt ng+i !nh :c thng thonh;t, % l nh mt ng+i anh l ng S(+1ngSo, cxng 1 -h\ Png Xc, n%i ch/6En li $cho anh vi7t&

Cxng th7, c ]\ b, ai cxng t+1ng Ohngl mt ta6 n ch"i 0nh 0bi m li $/ l

kh!c na, nh+ng 0 th9t t(!i ng+c hn`t(ong t;t c anh Jm ./Jn :i7t, Ohng c% lu lng+i chGn ch ht :t nh;t, hi5n lnh nh;tm t+"ng \i cxng l o Ac nh;t& Si2/ -haha6 ch"i :i g8, anh t)nh to!n tng Vng /,khng -hi l v8 kKo, nh+ng ch)nh v8 anh -hi

Ang mxi ch@/ 0o lo cho c nh, t(ong % c%mt : ni g%a v mt : mK g%a, Vng thi

71


72/476

lo 0ao $ dnh dm +c )t ti5n l;6 v, h>/c% con n\i dwi&

WDx Xng M X\n m+"i nm n%i l!oZ

Vi(t " ni ti(ng Vi/t

^i!o 0+ Cao F/Gn Po l nh ng hc 1 P

'i I vi7t nhi5/ :i v5 t8nh t(ng Mi!t vnai ti!ng MiJt.Si7ng DiEt v ti7ng P!nfDiEt:@ 0e dng 0ai ngha, 0ai ng -h!- nh+`

o ng_:S n6 v\n khng c%, m do c0ai t "o ng_, ngha l :b t(\n khbi ./Gn it(ong khi ang ti ngx& Cho 7n na6, v*n c=nnhi5/ ng+i mpc lHi th thi$n n6&

/h]c &] th]c th8 :Shc 0 c% ngha l )chth@ nh+ v96, khng -hi l gi& Shc thngha l I ch)nh thAc nh9n c+"ng v@, nhiEmv ha6 chAc t(!ch c4a m8nh, khng c=n l

tm thi na& t gi!m \c thc th l mtgi!m \c I ch)nh thAc nh9m chAc&

Nhng )t ng+i th+ng dQng t th]c th8thJongha th]c &].

T@c ng. TAu

72


73/476

Sh+ng 0ng -h/ th2, h 0ng ./Gn teWY2n gi+ng l v chVng, /\ng gi+ng l

./Gn teZ


7Li ngun ti(ng Vi/t

S(ong ngn ng th8 mHi ti7ng -hi c% mtngVn g\c no % m 0inh (aTD8 v96 ta c>n-hi -hGn :iEt (w ng/Vn g\c c4a tng ti7ngmt n7/ c% th$ +c m ta gi l Jt6mon WLngha lBc >/Z&Sh) d ti 0ao ta li n%i`Ua/ "n v3i "nl g8UK- " th8 "l g8Xun ln v3i lnl chi

Sh9t (a khi ta n%i ti7ng c4a ng : ta $ li,ta khng hi$/ g8 c ng : ta khi +a, hn%i h c% hi$/ khng Fin th+a nga6 l c!c

c hi$/ t;t& Xng chAng l l hiEn na6 c% (;tnhi5/ ti7ng n%i cQng mt gia 8nh ngn ngv3i ta, 1 /ng ./anh ti7ng DiEt, nh+ ti7ngNhmJ(, Yo, Sh!i, Chm, i7n UiEn,ndonJ0ia&&&v&&v&&P n%i ti7ng no l h hi$/nga6 L ngha c4a ti7ng %, c=n ta th8 khng

73


74/476


75/476


76/476

^i;c 'am Nha k$ ch/6En YL Cng S! cxngng+i i U+ng& S(ong lBc 0a6 (+/ ng4

m" th;6 m8nh 9/ cao, +c v/a g cngchBa cho& Yi +c lm th!i thB ;t 'amNha,YBc tnh d96 th;6 _ ki7n d+3i g\c cG6 h=J&Xrn ngh t_ ki7n ch)nh l ;t 'am Nha&

^i;c -hQ 0inh 'am Nha c=n gi l gi;c h=J&

S(ong dGn gian ng+i DiEt cxng c% ch/6Ent+"ng t nh+ YL Cng S! nm m" (Vi lm./an, gi>/ 0ang -hB ./L&


77/476

Fun mng c=n dQng l*n ngha v3i chxun mng )nh+ gi;c mng hong l+"ng&

t hm, ng S ShAc i thm Vng, g#-mt : lIo t(2n t/_i 1 ngoi (/ng& X n%i(ng` :ao nhi2/ cng danh c4a c t(+3c, c%-hi na6 Jm nh+ gi;cxun mng chng&ng :o` -hi lpm& S % ng+i ta gi : ;6

l un mng ).

WSn Sh;t Y+"ng M F/Gn ngZ

Giai tho#i Eng "n

Ch)nh nh +c g>n gxi c!c c, ti WDxXngZ hc th2m +c )t ch nho t(ong thi%& '%i l hc ch nho cho oai, ch3 thc (a:ao nhi2/ ch hc +c lBc l2n |, || t/_i,ti I t( li h7t cho c!c :c th!nh hi5n nga6khi cp- 0!ch hc 2 ) c *^t *= "i X2.Pc ch nho l ti m/\n n%i hc m%t ch

nho, nhng ch hc d3 da d3 d?n, ho#cnghJ lbm +c, m 0/\t i ti khng ./2n`

f Ui kh!i nh+ ch $ch thchc ]1 Xocha l $hch thch.f '%i o mngl 0ai, ch)nh (a -hi n%i l

hu46n mng&

77


78/476

f Chia :/Vn v3i nh ng+i ta c% n : ./ai th8 -hi vi7t Fin c>/ chBc cho hng

h#n: Wha6 cZ -hi2/ di2/ n"i cc lc&f 'h+ng n7/ l n ng m vi7t nh+ th7,ng+i ta c+i cho th\i %c, -hi vi7t l c>/chBc cho 2nh h#n ng&&& m3i Bng&

C% mt ch m c SB 'g/6n UH c :o

ti, nh+ng 7n :G6 gi ti v*n :!n t)n :!nnghi, khng :i7t 0ai ha6 Bng& Ch % lcng nh-n& ShJo c SB c, mt ng+i chc% th$ n%i l nh-n thL2 nh-n, v ch khi noc% nhi(u ng0im3i c% th$ dQng ch cngnh9n m thi, L gi m/\n hi$/ (ng ch cngG6 ch mt 0\ ng& 'h+ng ng+i kh!c cho(ng n%i nh+ th7 l hi$/ 0ai ch cng, cngnh9n cxng nh+ cng tGm, cng :ngs cngnh9n tAc l nh9n mt c!ch thc tGm, nh9nmt c!ch >6 thiEn L&

Ui kh!i, ti hc lbm ch nho c4a c!c c nh+

th7 %&

WDx Xng M X\n m+"i nm n%i l!oZ

Giu Bang9 t( nh

Si cm th;6 th;m th)a c!i gi/ 0ang, c!i t7nh@ c4a ti7ng DiEt`

78


79/476


80/476


81/476


82/476

7Li ngun ti(ng Vi/t

C!ch G6 hai nm, t(ong mt c/c -hbng v;nc4a :!o S/_i S(, h :o ti W'g/6n P6DngZ v5 d6 ch S>/ cho hc t(= t(/ng hc1 :2n ;6 $ hi$/ th2m ti7ng DiEt&

Si :o h` Cxng +c thi, hc +c c!i g8

ha6 c!i ;6, nh+ng -hi hi$/ (ng, c!c anhhc ti7ng S>/ m+i i i na th8 ch :i7tti7ng S>/ thi& C=n ti7ng DiEt th8 kh!c v8 giati7ng DiEt v ti7ng S>/ kh!c nha/ nh+ con./ v3i con 0!o&P khng hi$/ v m/\n ti +a (a mt vi th)d th8 ti :o`C% nga6, ti ch;- mt ngn t(iE/ ng+i S>/v m;6 t(m ng hc gi P!n DiEt 1 :2n %l 0a/ khi hc ti7ng S>/ 7n :c >/ c% hi$/+c 0ch &v3i & l g8 khng, /5x72v3ix72 l g8 khng, li thi v3i thil g8khng&

'7/ ai, n7/ nh hc th2m ti7ng S>/ m hi$/ngha +c m;6 ngn ti7ng DiEt th8 ti 0r ini >/ /\ng ;t nga6&

P thi khng =i&&hi$/ na, v c!i >/ tiv*n c=n nh8n l2n t(i&

82


83/476


7h. n!m

C!i L m+n ch P!n $ vi7t ti7ng DiEt (;t c%th$ +a h"n X\ C!i [i D+"ng nhi5/, chnghn nga6 t >/ thi Xpc th/c& 'h+ng t(ong

hon cnh ;t n+3c :@ ngoi nhGn cai t(@, lm0ao n% -h!t t(i$n +c '7/ ta khng ginhli +c c l9-, (\t cc nga6 ch)nh c!i ti7ngn%i c4a ta cxng -hi m;t, n%i chi 7n mt c!ic!ch vi7t& S(ong t+ c!ch mt -h!t minh, chnm th9t kh% ca ngi& S/6 v96, \i v3i vnhc DiEt 'am n% v*n c% cng to& C% n% chpcchpn v*n h"n khng Ch nm l thA chho#c dQng ng/62n h8nh ch nho ho#c l;6 hai:a ch nho ghq- li, $ vi7t ti7ng 'am&

Ch nm #t (a t :ao gi v do ai #t (a, %l mt v;n 5 c=n t(ong nghi v;n& 'hi5/

ng+i th;6 0e chq-` Pn Sh/62n l ng+i:pt >/ :i7t lm th" -hB :ng ./\c Gm, vicho (ng ch nm cxng #t (a t i ng,ngha l vo th7 k thA F i nh S(>n& [%l mt 0 0ai l>m, v8 0e khng h5 n%i ng #t(a ch nm&

PiEn na6, g\c t)ch ch nm, ch c% hai i5/

83


84/476


85/476

Th) ta9 th) TAu

Xi/:@ng nc ;# /4c4a +"ng Nh/2 c%nhng cG/`Oh;t -h" ngn t(Bc t:@ng t/i!ng chung/:n Mr, c2nh g/hN ng[Ot m $hai &angngn 0+"ng

'h@- ch6 2n Sh!i, m#t g+"m SG6 PV

Xi th" t(2n I ch@/ nh h+1ng :i HhongRi(u C Pcc4a S(+"ng N7`5gu4Jt lc, "(,0+"ng mIn thi2nBi2ng phong ng h\2\i 0>/ mi2nU /thnh ngoi ;n >2n t] :!n chung th2nh!o kh!ch th/65n

C hai :i th" tAc cnh 0ng hV, mt-h+"ng Xpc, mt -h+"ng 'am, mt Sa, mtS>/, v h8nh ch/ng cQng Gm h+1ng, GmiE/, i cnh \i ch nh+` t:@ng t v3i

ngu4Jt lc, ./a c2nh gv3i "( 7nti!ngchung v3ichung th2nh.m h+1ng, Gm iE/th8\i mOt m $hai &ang v3igi2ng phong ngh\2& D5 t!c ng @a danh th8` /hN ngfU / t3i /:n Mr ;n >2n &

WS(+"ng /ang M :!o 'g6 'a6Z

85


86/476

Gi' B'ch cb thWJ nin HI

'hng nh9t :!o v t- ch) vo th9- ni2n jv l`

^ia U@nh X!o WS(+"ng Dnh NL |}~Z, 'ng

C_ )n Um |~, 'am Ohong S- Ch)WOhm /ynh |~|Z, Ung +"ng S- Ch)|~|, {n 'am 'o/vJa/, S(/ng Xpc SGn Dn,

Ui 'am UVng Dn 'h9t X!o, Ung C_ SQngX!o |~~, Yc Snh SGn Dn v S(/ng XpcW'g/6n Dn DnhZ, Dn Pc S- Ch)

W+"ng X! S(!cZ, PVn '+3c 'am v /6SGn WYIng 'hGn OhQng S;t UpcZ, {n 'amSGn Dn WSn U 'g/6n Nhpc Pi7/ f :)danh 'g/6n Nh#c NhZ, Ung SG6 WOhQngS;t UpcZ, 'ng Cng Sh+"ng WOhm ChGnP+ngZ, Ung Oh!- W'g Dn OhB PongP/ P/6Z, S(/ng Xpc v S(/ng Xpc Ch4 'h9t

86


87/476


88/476

-hi c l nm m+"i lm&&& Con 0\ Angmt m8nh, ti 0ao khng c l 0\ nhm

Sh/\c l! chng l c l nhm t(mnhm m+"i nhm 0aoCh con 0\ thi m kh% hi$/ ./! i, thGnm7n&

U!- ` Ch c% | vi @a -h+"ng 1 Xpc m3i cl nh@m&S hng chc t(1 l2n ch c% 0\ c/\i c ll@mha6 nh@m nm| m+i lm hai m+"i nhm , :a m+"i nhmTch)nm+"i nhm nh+ th/\c l! 0\


Mai t$ Uul

mi5n 'am c% mai tA ./L, c=n c% t2n kh!cl mai /:0ng n&S)ch Yc Nhi lm ./an 1 ^iang 'am, nhGnl)nh t(m mang th+ t)n v5 S(+ng {n, ng :mt cnh mai mang v5 cho :n l Ohm DiEt

v 5 th" Bi2ng 52m v & hDu ki6u tngnht chi m2i.

88


89/476

7h. ngh8a Eng "n

5a tn t7 &Z v,i "1i nhOn nh nhOn cm&ng. YG/ lG/ g#- mt : Xpc ky #c dQng linghJ cxng 0+3ng c!i lH tai& 'h+ `@n phi"_2 @n cm $ho1n @n cm t% chi!ng @nch]c. 'o l)D2 lng )D2 v]c :#i ) thA :2

ch m4 $hiV

Yi ti7- mt l ch na ghi li ko ./2n ` c%chr m#m vo lK tK ch4 vo ) ", m cm c-p :r m#n mt v( mun m4 vo chic1i ", no qu1i nhX ti )%c nh l7 th2nng0i con g1i t:^ng lm lp con "i "bng n4"bng n4 l "bng no th :t l=n nh ti!ng)6 g g m^t l=n nh ng0i &24 thuc long ", *iJn o1ch mt t24 )c t:0i ci tong

xong "i h?i tac "i )0m "+u..

Vi 7n ` chm "am thng "i!u xK "!u nr

"i!u qu1n "\ "Gn &ut &1ng )^t :-n )^tch4 c% )\ :Y t2 nh^m vi mi!ng ) 4 h24m l'ng chng )i!t "u m l+n ti ch4

xung )!p th1ng chp c7n gNi l th1ng c3m-t e th1ng t:m cp nh :i m0i ng"2 c24 nhDng ng4 :2u l8i ehi7m (a/ gi

&ng :#i nai $hng ngo2 "Zc m4 n ph+n"+u g m1 lZn hn nhn "i(n thA vn c

89


90/476

chi th th! l cch $hng 2i *1m h\i cch"!n giV

Thng c`

'goi Xpc c% cG/`Sh7 nhGn Ii k khQ kh&

S(ong 'am cxng c% cG/ t+"ng t`YQ khQ c% ng cQ mng&

eng c l ng c l+n ch@ng

T@c ng. Ta " TAu

U+c voi =i ti2n, +c con Jm th2m con ch@

Shi lai v9n lai, tho lIo : 3i c! n nhi laiWShi 7n v9n 7n, =i v mang l/n con g!i7nZ


u chm kh!ng )n gien

]a/ d;/ hai ch;mW`ZT&C% t(+ng h- vi7t hoa& C% t(+ng h- vi7t

th+ng&

90


91/476

Ypm khi ("i vo t8nh t(ngTchn ng0i...m0i S &

W'g/Vn ` Jfcadao&comZ

T04ch-\TWJ Em "n]

U5` PI6 t c gi m Jm (;t k)nh 62/&

W+3i >6 l tng on c4a mHi Jm tQ6 thJol3-Z

| f P8nh d!ng c4a : ni (;t l th;-, +chai mqt (+i d!ng i (;t ch9m ch-, mpt th8l )t th;6 g8 na& S)nh t8nh c gi (;t l:c :i& Nhi : ni c+i li5n nhJ m>m (ng(a c=n +c :a :\n c!i g8 m thi&j f Con mpt c4a : t(=n nh+ h=n :@, mxi c%hai c!i lH, c gi c% hai c!i tai, t%c c4a : I:c -h"& C_ ngpn gn, thGn c4a : j, th+3c, : c% hai c!i ta6, c% hai c!i chGn& f X t/_i& P8nh d!ng :8nh th+ng, chi5/

(ng :a m+"i, chi5/ cao mt mqt 0!/& Nhic+i miEng : m%m mqm nh+ miEng c!i h\& f Nh/n m#t ng :>/ :nh, i mpt ngnh+ mpt :V cG/ t(png, d!ng i c4a ng (;thoang thai v c!i miEng c4a ng nh+ t(!i tim(;t mInh liEt&

f ng c4a Jm di :ng | mqt v khngm9-&

91


92/476

*i(n Di t0ong ti(ng Vi/t

'gn ng khng ngng tha6 _i thJo thigian, -h!t t(i$n v th)ch nghi v3i i 0\ngc4a ng+i 0e dng ngn ng& S(ong mt :i:i2n kho v5 0 :i7n _i c4a ti7ng DiEt, c\gi!o 0+, hc gi Y2 'gc S( vi7t`

/i!ng nc no c_ng ca *7ng &inh mJnh&ng )i!n th1i "9 ti!n ha2 v( m ln nghQ2.M ca l?c li "i=u tn hoc h#i &inh "9 *ngvo mt nghQ2 $h1c.

'h9n qt n6 th8 c!c nh ng hc cho (ngngn ng -h!t t(i$n thJo ./6 l/9t t nhi2n&Q :;t cA 1 n"i no, thi i$m no, t;t cmi ngn ng -hi t(i ./a c!c giai on`5W4 &inh t:ng thnh hng vZng &u4tn v *iJt vong.

'h+ng ngn ng khng :ao gi :@ h46 diEt

hon ton v8`5gn ngD lun lun $! thL2 c1i c_ v ph1tt:i9n c1i mi.

W'g/6n P/ S() M ] :i7n _i t vngTZ

7h. TAu9 ch. n L

92


93/476

Pbi ` ShGn !i cho c!c :n, nh c!c :n chgi!o t G/ c% t`

f nh P2 Wt/Zf nh PW4WchZPng :i7t c% anh hai, anh t+, anh nmv&v& hng Fin a t&

U!- ` U$ t/i d8a t/i hbi t)a t/i nhaT


Giai tho#i Eng "n

Cho mIi 7n lBc t Ung SG6 %ng cea, tiv*n ch+a +c :i7t S?6 F8a U!i UAc S/;n&'%i t(m vong hVn anh, ./a nhng :Ac t(anhnh!i t(/6En Ni5/ in t(2n :!o Ung SG6 vm;6 :i th", ti (;t l;6 lm :c S/;n& Duc!i g8 m ng/Ech ngoc, nqt chng (a nqt, lichng (a li& U7n c!i t2n kL th8 li cngch+3ng ./!`

S2fchifa l c!i m\c g8 WSch6{Z` SG6 chng(a SG6, S/ chng (a S/, c% lBc t!n (a lSi chng 62/ ai, c% lBc li :o Si ch 62/

{ngrlJ& C=n c!i anh S(>n /ang S(Gn kL'g6m l 'g+i 62/ m Wha6 'g+i 62/m8nhZ ho#c Dx S(ng Ohng t(ong ]\ Ub t)-

-h n WS6-n c% ngha l Si 62/ -h nZT

93


94/476


95/476

(G/ ng n cpm cn : kia& D8 t DiEt -hi iv3i DiEt Wcm, nh%mZ, t P!n -hi i v3i P!n

WtZ&

WPi7/ ShiEn 'g/6n Ch/ P9/ M Si7ng DiEt,ti7ng n+3c tiZ

C Uua

Ca dao c% cG/`;3 qu2 x2nh h3 qu2 t:^ng;3 qu2 m^c n^ng h3 qu2 "Go/hng Km th 2nh lm gi4 gi2o $Gok@n t24 "i9m chX mi thiJt con mGo c32 Km

P4 ./a G6 l m+3- png& i5n 'am gi lkh_ ./a&

eHh8 "nhI $hA qu2 l tL ;1n

+Ln

Yn l l>m, l 0ai, l khng Bng&'h+ng !nh ln l !nhTBng& ChAkhngT0ai&U,i lnl cIi l/ng t/ng& Nhng -hi l cIiTl+m ln&

W'g/6n P/ 'h9t M Si7ng DiEt ha6 ./!Z

95


96/476


97/476

XQi P/ 'gha W|}f|}jZ ./2 Dnh U@nh,{n ^iang, H th4 khoa thi P+"ng ti t(+ng

thi ^ia U@nh&

Sh4 khoa 'gha n_i ti7ng l ng+i ha6 th",mt hm t(ong lBc nhn m ch/6En vnch+"ng, c>m t9- th" F0ng thi t2m )1ch th3

c l2n :i 5hn gi2n t% hI

Ce/ hn -hQng cam vxSha h+"ng ng c\ t(i

Ung -h=ng hoa chBc dNim :ng ./i danh th8

@ch ngha l ;n lu gp m2 :o x2 qu=ngp )n c_ "=m "ng ph7ng ho2 ch?c )ngvng "( t=n.i ng+i khJn ha6, nh+ngSh4 Nhoa 'gha lpc >/ v8 ch+a hn l ha6n7/ th2m mHi cG/ >/ j WhaiZ ch`

/h-p ni=nce/ hn -hQng cam vx

97


98/476


99/476

n2n X C Ui +c 'g/6n Sh6 Yong gichEch i lTX C Ui&

WS( Yx M :!o Shi X!oZ

7h. ngh8a t0ong c,u i

F/;t \i d@, d@ \i nan hi$/ thJo ngha l :2

"i *6 "i li $ha nh+ d+3i G6`

Sh>6 lang )@mth>6 lang :m, th>6 lang:m h@m:m th>6 lang f ng th>6 hng th>6 hQ, ng th>6 hQchhQ ng th>6&

'g+i lm ngh5 r >/ r c_ thi2n hngoiXpc gi l -h% co&S(ong 'am k2/ l th>6 hQ&

ShJo D+"ng PVng ]$n ngoi cpt t%c c=n l;6(!6 tai, ng+i cpt t%c th_i ..h..h.& Wti7ngXpc` -hQ -hQZ ./anh vnh tai $ cAt ha6 (!6

tai :a6 (a n2n +c giTth+4 h.

W'g/6n Ni7n Shi7t M :!o Shi X!oZ

Vn ha m thc: c)m qm Jh

C"m m -h4 (a i G/ % vo nm c/\ic4a E nh@ th7 chi7n |~|f|~|} do ng S\ng

99


100/476

Oh+3c N l ch4& U% l mt loi c"m ath9- c?m t(n 4 thA +c pt nhb nh+ nJm,

ch, th@t n+3ng, tm ch?6, th@t hJo, d+ach/t :%- v3i chqn n+3c mpm -ha loIng&

t -h>n v8 c% ng+i cho l m%n :>n c4anhng thA hng (ong P/7 :!n 7 c=n li vng S\ng Oh+3c N m/a (, pt nhb t(n v3i

c"m cho nhng ng+i i 2m v5 kh/6a&t -h>n kh!c na v8 ./!n dng l2n 1 mnh;t hoang v/, t2n l U;t 3i, vQng ngoi :i2nho l!nh c4a -h)a ng S=a NhGm& /anhinh c% Vn l)nh SG6, l)nh kh\ anh, kh\ b,l)nh t9-, l)nh krn& o % kh/ U;t 3i t(1thnh %m X8nh Nhang c% nhi5/ nh chAag!i lng ch"i& Sh7 n2n ng Xe/ Sh c% cG/th"`/\n n c"m a t( t8nhC% ./!n m Oh4, m (8nh -h)a t(ong

S(ong khng kh) 2m kh/6a, rn /\c hi/hpt c4a mt ./!n :8nh dGn 1 mt vQng khngc% nhi5/ ct rn iEn vo >/ th7 kT'2nkh!ch hng #t t2n l` c"m m -h4&

WY2 vn YGn M F+a v na6Z

Ti(ng Vi/t kh khn

100


101/476


102/476

c% nh h+1ng 7n :a : -h9n c;/ thnh mtngn ng`

f 5gD m ngD ph1p v tL v]ng.

PE th\ng ng Gm c4a ngn ng :i7n _ich9m v khng 5/& S(ong khi hE th\ng ng-h!- :i7n _i ch9m nh;t&]o v3i ng Gm v ng -h!-, : -h9n t

vng -h!t t(i$n nhanh nh;t v nh6 cmnh;t& D8 n% gpn li5n v3i nhng :i7n _i t(ongt+ d/6 c4a con ng+i&

D8 v96 nhng t ng m3i l/n l/n /;t hiEnnhm !- Ang 0 nh9n thAc v t+ d/6 c4achBng ta&

W'g/6n P/ S() M ] :i7n _i t vngTZ

7h. ngh8a *=c Nam

Pbi `

f Con lZnkh!c con hKo 1 chH no

U!- `f Con hJo n )^pc=n con ln n&&& ng


102


103/476


104/476


105/476


106/476

W'g/6n Cng S(Af CG/ \i t th/9tZ

Ti(ng Vi/t Jhong Jh5

S P 'i, t(Ang v@t ngao d/ vo 7n P/7+c gi l t:1iv@t ln&Do 7n ]i ^=n +c k2/ l ht v@t ln

F/\ng t3i C G/, n7/ t(Ang v@t c=n 0\ngnhn, +c g ;- (aTcon d@t&

Ch ngha lng vn

Ch ngha lng vn i khi ch l mt ch,cm t, on vn c ng, din ngha, dingii mt !ng th" vn ho#c mt th$ ti no %&'hng t()ch d*n +c g%- nh#t ./a 0!ch v1,t(2n mng l+3i c4a nhi5/ t!c gi thnh danhha6 kh/67t danh, khng ngoi g%c nh8n t9nt)n th+ :;t nh+ v th+& n -hi th?m @nh lin7/ c% th$ +c v3i nhng :9c thAc gi vnki7n 0Bc t)ch& 'hng -h chB, d*n chAng ha6giai thoi do ng+i vi7t k$ li, v3i ch4 ./an,kh!ch ./an ch c!ch nha/ mt 0i t%c& D8 v96ng+i 0+/ t>m khng #t (a 0ai ha6 Bng,

v8 c!i 0ai hiEn ti c% th$ l c!i Bng 1 mtthi i$m no kh!c& Fin chGn thnh cm t

106
http://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_C%C3%B4ng_Tr%E1%BB%A9http://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_C%C3%B4ng_Tr%E1%BB%A9


107/476


108/476

WSnh SBc f thanh&ng/6Jn0t/dJnt&/nif/lm&dJZ

T< i>n "n hQc &L mi

Da +c -h!t hnh >/ nm j& '%i lt!i :n c4a S Ui$n cQng t2n, (a i t(+3cG6 hai m+"i nm v c% nhi5/ tha6 _i c!inh8n m3i, t+ d/6 m3i, v c!i m3i nghi2m tBc&t v) d !nh d;/ c1i m1, l nhi5/ t!c gimi5n Xpc v mi5n 'am v nhi5/ ti7t mc, 5mc I +c tha6 th7 hon tonTS/6 nhi2n mt 0\ chi ti7t c>n +c :_ kh/67tha6 i5/ chnh`

]on gi ti7t mc, 5 mc n6 c% v lch/62n gia c4a Sh" 3i v vn ch+"ng ti5nchi7n s vi7t v5 /hi 5hn MiJt 52mc4a PoiShanh, t |~}, ng ghi l /;t :n ti P'i, khi mi ng+i 5/ :i7t l ti P/7& ]ainhb thi, nh+ng nhb l3n g8, 0ai v*n l 0ai& C!i

i5/ l lQng l t hai m+"i nm na6 c giha6 c!c ch/62n gia vn hc khng ai m!ch$ ng 0ea mt lHi 0" ng nh+ v96& 'goi(a c=n mt 0\ khi7m kh/67t kh!c nh+`

f Chro, kL ho c4a XQi F/Gn Oh!i&

108
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


109/476


110/476


111/476

cA l;- leng nh+ n 0 h PV, ng n6&&&'hng khao kh!t th>m k)n ;6, khi +c

ng+i -h n th\t (a, ha6 lm chm nc c!cv@ t/ mi nam te, cA nh+ l h c% lHi t(ongch/6En $ cho -h n c% nhng L ngh v"v?n nh+ v96 t(ong >/&

Ng%i Vi/t Ba th) TAu

Ch/6En l con c4a Cao Sng i ]" U+ng,+c cha -hong l Ung D+"ng, G6 mt c!ig!c :2n :7n S>m +"ng $ :ng h/ thith" t!c -hB& D+"ng Xt lBc ;6 m3i | ha6 |t/_i 7n th th" $ l+/ danh thi2n c_ v3i haicG/ t(ong :i Fbng Mng U1c /]Yc h *Dc l t5 -hiSh/ th46 cngt(+ng thi2n nh;t 0pc

D96 m c% ng+i cho l D+"ng Xt c=n d\tnh+ng khng ch d\t chH no, v8 th7 nm j~t/_i, h D+"ng i thm cha l Sh!i ]e 1

^iao Ch v :@ pm th/65n ch7t 1 g>n I Sh_Shnh, 'ghE {n& PVn v;t v+1ng khng 0i2/th%at n2n mHi l>n m+a gi% li hiEn l2n, n)/ !ovn nhGn 0 te ./a +ng, ai %an ngGm th"c4a m8nh v hbi d\t 1 chH no, in ch gi!o,dGn lng l9- n cBng t7 cxng khng ong&

a6 c% t(ng ng/62n PV Sng Sh\c i S(>nd+3i i v/a S(>n 'ghE Sng&

111


112/476

'hGn l 'g/62n Si2/, ng ghq 'ghE {n, o

nhGn Y2 Oh!- /an nghJ +c ky thaimi7/ th>n, n2n mi vo mi7/ th D+"ng Xt$ c>/ an cho t(m h& PV Sng Sh\c thp-h+"ng lGm (Gm kh;n v3i D+"ng Xt t Se

{n, c!i t2n nh+ v9n vo ng+i n2n ch7t v*nkhng 62n thGn (ng` Pai cG/ ;6 khng -hi

l 0ai, nh+ng nh ng+"i c=n d\t th9t, I :aonm c% ti7ng l SA NiEt c4a 0" U+ng mchng nh9n (a i5/ ;6 +& D96 th8 mHi cG/ :bmt ch, nh+ t5 -hi l cQng :a6 th8 khngc>n ch *D ngha lTvi na& CG/ thAnh8 v8 (ng nh;t 0pc tAc mt m/ th8 khngc>n ch cng lVcng na&S ;6 hVn ma D+"ng Xt :i7n m;t, dGnkhng -hi \t vng mI cBng t7 na&

WS(+"ng /ang M :!o 'g6 'a6Z

Thnh ng. t0ong T in thnh ng

ting Vit

S i$n -hi l kh/n vng th+3c ngc chong+i t(a cA/ n%, v8 v96 ng+i lm t i$n-hi 0ng lc m loi :b nhng h8nh thAc}~@n thKo~~ c4a ng+i lm t i$n t(+3c

nhng h8nh thAc d@ dng I th;6 Wv ch+ath;6 h7tZ nh+ /L "i9n thnh ngD MiJt 52m

112


113/476

do 'g/6n 'h+ & 'hng thnh ng 0ain6 I cho th;6 th!i thi7/ t(!ch nhiEm

c4a c!c nh :i2n 0on /L "i9n thnh ngDMiJt 52m\i v3i ngn ng&

M Pt ngn m2n *,.UG6 l #c 0n c4ac!c nh :i2n 0on, c=n cG/ thnh ngch!nh g\c l )t ngn &n W0anZ *,& D96

n%i :t ngn man dI th8 c% 0 l T mandI ha6 khng

M U cung ch!t "!n %c c7n c24P8nh thAcg\c l c c/\ng ch7t 7n )t c=n ca6& UG/c% th$ cho (ng v8 cn t(Qng nhb :q cho n2nnh)ch t )t l2n Ac th8 chng c% :ao nhi2/milimqt D li, ch7t 7n )t c% ngha lch7t 7n n"i (Vi& ChA )t 1 G6 G/ c% -hil : -h9n thGn th$ m tha6 :ng Ac

'7/ :iEn :ch (ng % l : -h9n thGn th$,th8 \i v3i cn t(Qng nh+ con c c/\ng, )t

I l chH c/\i cQng& D96 ch7t 7n )t lch7t 7n chH ch%t, c=n Ac th8 m3i 1Tl+ngchng m thi` c!i ch7t G/ -hi I t(iEt$

WOhan S(ng Poa M Shnh ng, tc ng kh%

hi$/Z

113


114/476


115/476


116/476

+"ng thi v 5 /;t nhng cG/ 0;m $t/62n t(/65n cho mt -hJ -h!i no %& CG/

0;m +c t(/65n t(ong dGn gian :ng c!chd6 cho t( con h!t khi n Qa 1 c!c n"icng cng&

Chng hn cG/ 0;m 0a/ G6, d+3i h8nh thAcca dao, t+"ng t(/65n l c4a c/ th>n nh

c t_ chAc ch\ng S(@nh lm (a $ li2n lcv3i c!c Vng 0 t8m 7n c" 01 1 mn Xpc`

i l=n Hh U1t i #ng;\i th@m c /? ca ch#ng h24 ch2Ua ch#ng n@m ngo1i n@m x25@m n24 ch#ng )\ nh ch2 ca ch#ng

WOh+"ng 'ghi f S- ch) Si hoa t(Z

Ti(ng Vi/t kh- th)ng

Pbi ` Shng c/, con g!i /\ng nhi5/ cokJ

t(ong ng+i n%ng _ m!/ cam& C% lu a 0\ng+i Xpc 5/ dQng t n6 D96 ch c2ml m/ 0pc Wvng camZ ha6 c% ngha g8 kh!cSi 0ao khng n%i "A m1u "\& C% ai :i7tin cho L ki7n dQm nha&

U!- ` U_ m!/ /\ng cmgi l _ m!/ cam&

116


117/476

'h+ th7 c2mg\c ch P!n. m1ul g\cch 'mDiEt ng&

U_ m!/ cam c% ngha l !/ ch6 /\ngcm +c ghq- h- :1i ch 'm P!n

ShJo t i$n /hi(u Uh'u`

U2m f hm, cm&/O t f mxi, lH mxi&;u4!tf m!/&S@ h/67t f m!/ ch6 t mxi (a&[1u c2mf m!/ ch6 /\ng cm&


2h'c &i/t "n ha

png thng ng/TP 'i ` ng/ t(2n c t/6Et vi&

]i g=n` ng/ th;6 mK&

T@c ng. TAu

Sh+ng :;t th+ng, h :;t hWS(2n chng (a t(2n, d+3i chng (a d+3iZ

117


118/476

UG6 l mt h8nh thAc ch"i ch c4a ng+iS>/ v8 Sh+ng :;t th+ng, h :;t h l

chi7t t c4a ch nh;t&


T Ec "n on

S lc vn onm3i >/ ch c% :a anh Jm(/t gVm` 'h;t Yinh, Shch Yam v Pong

Uo& P h- nha/ 1 Sh!i P& YBc :;6 giti5n thGn c4a S lc vn on l t/>n :!oOhong h%a |~j& Ohong P%a :@ %ng cea,t/>n :!o 'g6 na6 (a i |~~&

118


119/476

ShJo Ci )?t "0i lm P1oc4a 'h;t Yinh,nh%m tht tinhgVm c%'h;t Yinh, Pong

Uo, Shch Yam, Nh!i P+ng, SB , Sh7Y v F/Gn iE/&

C!c t!c -h?m vn ch+"ng c4a nh%m %ngmt vai t(= l3n t(ong cng viEc m t t(anhch;- m3i cx, 5 cao i 0\ng m3i& S(2n cn

:n ch;- nh9n tinh th>n t do, dGn ./65nc4a nhng nh t+ t+1ng I lm thnh c/cc!ch mng t+ :n |}~ c4a Oh!-& YL th/67tgia ch o c4a S lc vn on l Pong

Uo vi7t` [0i "i(u tm niJm, 'h;t Yinh Ivi7t Fon tu4Jt, Nh!i P+ng vi7t 5'2 chLng

xun& S(2n -h+"ng diEn I hi I +a (a-hong t(o nh ]!ng& ]a/ cQng nh%mthnh ng P+ng DiEt hot ng c!chmng, kqo li5n thJo %, Nh!i P+ng ch7t&'h;t Yinh :b gh7 : t(+1ng ch6 0ang S>/,Pong Uo ch7t 1 S>/, SB , Sh7 Y 1 liv3i Cngf0n, c=n mt m8nh 'h;t Yinh :"

v", lc lwng 1 i5n 'am 5 cao vnch+"ng v+t thi gian khng gianT

WU>/ nm |~|, c Ohong P%a v 'g6 na65/ I 8nh :n& S Uh3 5h-t(a +c m;60\ cxng :@ (Bt gi;6 -hq-& 'h%m S Yc

khng c=n :!o t(ong ta6, nh (a 0!ch gi l>1ch t!t F0i 524& Y mt i5/ l t(ong c/\n

119


120/476

0!ch } t(ang kh_ to nh+ :!o ;6, c!c t!c giSh7 Y, Nh!i P+ng, Shch Yam 5/ khng

kL t2n th9t c4a m8nh 0a/ c!c :i vi7t& 'g+ic ch cn cA vo ging vn v ni d/ng:i vi7t $ 0/6 (a t2n t!c giZ&

Do 'am, 'h;t Yinh (a t M@n ;a2 5g4524t(ong 0\ | 0\ (a mpt 5 ng6 | th!ng

nm |~}, t(ong % c% t2n c!c t!c gi 0a/G6 l thnh vi2n m3i c4a S lc vn on`UH UAc Sh/, 'g/6n Shnh Dinh, 'g/6nSh@ Dinh, Yinh Xo, /6 Yam, S+ng PQng,S(+"ng Xo ]"n&

Th) %ng

S(ong : Son U+ng Shi ;n hnh vo nm| th8 Sh" U+ng l2n 7n }&~ :i th"c4a h"n j&j thi nhGn gVm ~ ./6$n h-thnh t9-& S(i ./a h"n ngn nm t iv/a U+ng Cao S_ hiE/ Dx UAc W|}Z 7n

thi ky Sh@nh U+ng W|Z, S(/ng U+ngWZ, DIn U+ng W~Z c4a U+ng Chi2/S/62n U7, thi i$m k7t thBc c4a Sh"

U+ng& S(i di t(ong thi gian 0e liE/U+ng Shi %, c=n li :ao nhi2/ thi ti lHilc +c a 0\ ng+i i nhpc nh1,

ng+ng -hc v !nh gi! nh+ nhng nhth" v i& 'hng thi -h?m c4a h I th/c

120


121/476


122/476

f S lc vn on l mt on vn nghE&f 'h;t Yinh l mt kq- h!t&

W'g/6n Shanh S6 M :!o ]i ^=n 'hbZ

Ti(ng TAu ti(ng Ta

'g6 +a 1 :2n S>/, c!c ./an S>/ Wnh+

Xch C+ @Z :@ i 6 gi l :i7m t()ch, n"i:@ >6 +c gi l t()ch @a&

'g6 na6 1 :2n Sa, c!c ./an Sa :@ i 6 :@k2/ l +c ci to, n"i :@ >6 gi l t(ici to&

Ui tol ti7ngTS>/& Sh7 m3i a/&

T0u1/n cc ng=n ha1 t0u1/n chJ%i Bng

Con ng+i ta 0\ng t(2n i, v danh th8 d&

TAm ch)ng t04ch c5

Nhong nhng nm |~ 1 nh ./2 mi5nXpc khi i Jm k@ch 2m 1 8nh lng, dGnlng t(Jo c4 "Gn "t$ Jm k@ch&

122


123/476


124/476


125/476

ng/62n mt v>n, khi c!ch m;6 cG/ li _iv>n&

'hng :i hnh th+ng dQng $ t th/9tmt 0 t8nh, nh+ /T ) hnh Fo ngu4=nhnh /:0ng c2n hnh.

WOhan nh anh M Upc Ung SZ

sn c t0i t,n

S>/ c% cG/ d4 hc d4 ng/ hi$/ thJo nghal cng hc cng ng/, hc )t ng/ )t, hc nhi5/ng/ nhi5/&

WCh ngha th!nh hi5n d96 (ng` khng hcth8 khngTng/Z&

*'o " t#J ch4 FF

Si P 'i, 'h;t Yinh 'g/6n S+ng Sam (a

:!o /hi!t /h]c;/ t(anh v3i DiEt inh&

'h%m Pn Sh/62n v3i S(+"ng Se/ (a tCn [i\i >/ v3i Cng ]n& S(+"ng Se/c=n thnh l9- nh%m SGn Dn 'ghE, /;t :n0!ch S+"ng Yai Dn 'ghE DiEt 'am $ -h2

-h!n n5n vn nghE Cng ]n&

125


126/476

S(ong khi DiEt inh thnh l9- nh /;t :nDn P%a CA/ /\c nm |~, -h!t hnh t-

ch) /i(n Hhong.

W#c ^iao M Dn hc DiEt 'amZ

T'c Jhm cui c`ng

'h vn Nh!i P+ng :@ DiEt inh th4 ti2/ vo2m giao tha S7t ng/62n !n nm Uinh Pij|f|f|~ v nqm /\ng 0ng ti :7n =Ca ^, 'am U@nh&

S!c -h?m c/\i cQng c4a Nh!i P+ng l Panggi2i nhnm 'g/6n Sh!ch Ni2n W|~Z 0+/t>m +c +a vo : 0!ch l;6 t2n l R M-tF+u M Uui Ung.

C!c t(/6En ngpn gVm` X%ng giai nhGn, Ying/65n, P_, SG6 ng nh, /an cng A,'h/ng, Nh%i h+"ng, 'g+i anh hQng, Si7ng

ng+i +a&D :a v1 k@ch` CG/ ch/6En vn ch+"ng,NhBc ti2/ ai o!n, +3i !nh t(ng&

WS(ng Ut M t9- 0an SGn DnZ

Vbng ELi %ng Ngang

126


127/476

C 'g/6n Nh/67n v3i th" vn ch P!n $li cho i 0a/ c% t(2n d+3i :i nh+ng

na6 ch c% j :i do ch)nh c t d@ch li th"m8nh (a ./\c Gm Wth" nmZ&

t t(ong 0\ nhng :i th" % c% :i M_ngli "0ng 5g2ng

U>/ +ng ngang c% mt chH liC% 5n ng C/i cao v=i vi

D t2n ng/62n :n :i th" ch P!n l M_phu "i tAc F#ng ng cui.

Con +ng ngang h+ cx t(ong cG/ >/ lcon +ng n\i li5n ./\c l vo ./2 h+"ngng Wlng D@ P ,D@ Sh+ngZ, n7/ dGn m/\ni tpt v5 nh th8 -hi li ./a mt vxng n+3c0G/& UG6 l mt con +ng :ng ngang ./ac!nh Vng c4a lng OhB Ua& c +ng c%nhng n;m mV v danh& 'g+i ta p- ha6

v/n ! c/i l2n thnh g=, g= m nm :2n+ng& :;6 gi +c gi l m c/i,\ng ng c/i& '7/ khBc +ng c% mc/i m c% li Vn l linh thi2ng, ng+i ta0u thp- nhang t(2n m ;6, lG/ ng6 ai %G6 mt c!i am nho nhb, m t(1 thnh mi7/

ng c/i, v ng Sh>n C/i (a i&

127


128/476

WYai /ang 'am M t- ch) Sin DnZ

7h. ngh8a E) m) E; m;

'7/ :i7t (ng Jm I l;6 chVng{nh v5 :pt v@t nh_ 0ch lngSi7t canh lm i vi :a a+n (+/ cho ng/i v7t th+"ng l=ng

Giai tho#i Eng "n

S\ P/ n%i ch/6En th" v3i F/Gn iE/`Sh+ng kh% lm cG/ >/ v cG/ c/\i& CG/c/\i -hi gi (a c!i g8 (ng h"n c!i m8nh n%it(ong th"& Ohi m1, khng +c %ng& U%ngli l v d/62n& Uc cG/ c/\i ng+i ta c=nngh, c=n v" v" v?n v?n, th7 ha6 h"n&

C=n t cG/ >/ 7n cG/ c/\i khng :i7tt(+3c, th" k@ nh;t c cG/ t(+3c ng+i tao!n +c cG/ 0a/& Ohi cho th" t n% 0inh

0i, -h!t t(i$n& C% ai % n%i (ng, nh th"hon ton :i7t (w ti7n t(8nh 0!ng t!c mt :ith", hon ton :i7t t(+3c cG/ th" c/\i cQngc4a t!c -h?m& Si th8 c% khi lm ong :i th",cxng ng" ng" ng!c ng!c v5 t!c -h?m c4am8nh& ]!ng t!c l cm Bc khng l/n l/n

tnh t!o&

128


129/476

{nh F/Gn iE/ hbi ti, 0ao anh li to (a+c hai cG/` 5i ni(m chi :%2 ;u! i [

m2 xi x t:^ng t:0i /hL2/hi=n

Si cxng khng :i7t 0ao m8nh li ti th7

WPVi kL 'g/6n Ung nhZ

Ni E'i

ng YIng 'hGn, t(ong ./6$n Uhi chDc%nhpc 7n nhng ch/6En n%i l!i thi Oh!-th/c ./a cG/` Nhng -hi th+4 tunh+ng(;t th /4&

Pa6 mt cG/ kh!c`Chng no lBa mc t(2n ch8Doi i t(2n gi;6 (Vi i th+4 t@ng

Pai ch th+4 t@ngn%i l!i l thbng /4.

Oh chB` Oh!- cho 0n /;t ti5n :c cpc:ng ch8 c% :% lBa v gi;6 :c mt t(m c% inh8nh con voi&

W'g/6n P/ Oh+3c M '%i l!iZ

Phm hm

129


130/476

'g6 +a c=n 1 mi5n Xpc, c!c v@ h+"ngchAc, mHi l>n c% hi hr 8nh !m g8 th8 n (Vi

c=n +c chia -h>n mang v5 mt a i,mt mi7ng th@t, cho c nh v/i v, gi lmi7ng th@t lng, t/6 n% )t nh+ng n% hInh diEn,c=n h"n l c mt 0ng th@t m :/ n% m/a 1ch mang v5& U% cxng l mt c!i danh, c!ili& Ch3 n7/ khng lm ng n, ng kia th8

lm g8 +c mi7ng th@t lng m "i& D8 th7n2n c!i m>m m\ng m/a danh m/a chAc m3i-h!t 0inh& 'hb th8 m/a nhb, l3n th8 m/a l3n& thn ./2 lng, I th8 m/a YL S(+1ng, Oh%YL, c=n cao h"n, gi/ h"n mt t) th8 m/a PnYGm, Ce/ Oh?m

'h+ c YL S(+1ng lng ti, c% th$ n%i chngha c /62n thGm vo :c nh;t t(ong vQng&'m |~|~ c c% d khoa thi P+"ng c/\icQng c4a t(i5/ i P!n hc, nh+ng khng H&C v5 lng lm YL S(+1ng, v lm S(Qm PSi5n n, n2n ng+i lng ./Jn gi c l c

S(Qm YL& U% l gi tpt hai chAc v S(Qm hv YL t(+1ng& Yng ti cxng nh+ -h>n nhi5/lng I mi5n :pc, c% c!i tc lE ki2ng t2n& tng+i d!m gi t2n cBng c"m c4a nha/ (a&Si ch th;6 ng+i ta gi nha/ l` ng YL, ngOh%, ng FI, ng S(Qm&&&Sh9m ch) c% nhng

ng+i khng c% @a v@ t(ong h, ngoi lng,th8 ng+i ta gi :ng c!i ngh5 c4a ng+i %,

130


131/476

nh+ ngh5 th mc, th ma6, %ng c\i&&&Cxng d+c gi l ng -h%` -h% mc, -h%

ma6, -h% c\i &&&

C% ng+i :o t(ong lng c% c \ng ng lL,ng -h%, th8 lm 0ao m -hGn :iEt +cDGng v8 th7 m3i c% danh +ng ng lL c/,ng lL m3i, ng lL ce/, ng lL :!&&&C S(Qm

YL cxng v96 ng+i ta gi c l c S(Qm YL,$ -hGn :iEt v3i v3i c S(Qm Ch!nh, c S(QmCh, c S(Qm Oh%&&&

Cng viEc lng, viEc n+3c, ha6 n%i ch/ng lc!c chAc v@ t(ong h+"ng thn, th8 ch lmviEc 0a/ nm nm l mIn hn& C=n n7/ c%kh nng, c% 0Ac lm m c\ ;m n ilm th2m nm, :a nm na $ ki7m t) -h?mhm, th8 +c gi l ng YL Ce/, ha6 ng YLX!& SQ6 1 :ng 0pc nh D/a :an& Sh) d chl mt h+"ng chAc t("n, khng c% :ng c;-g8, th8 +c th+1ng hm Ce/ Oh?m X! P&

C=n n7/ c% :ng c;- nh+ Nh%a ]inh, 0a/n6 l :ng ]" Pc t(1 l2n, th8 +c th+1nghm Ce/ Oh?m Dn ^iai&

WShB6 ]"n f X2n d=ng 0ng S(Z

Gi' B'ch cb

131


132/476

Nh!i P+ng I ch7t nh+ th7 no S (;t lG/,mHi l>n g#- li t2n Nh!i P+ng, ti li ngh 7n

i5/ % v cQng lBc ti v*n m/\n :i7t /i &2oUng &n th3 ti=u Rh1i ;ng

PVi c=n nhb 1 Pfni, c mt t t/>n :!ovo khong nm |~ g8 % ti c% +c th;6t(ong mt thi2n hVi kL, khng nh3 t2n t!c gi,khng nh3 (w t2n thi2n hVi kL, ti ch nh3thi2n hVi kL m t li nhng ng6 tQ ti c4a

c!c chi7n 0 ./\c gia :@ D&& :pt giam, t(ongthi2n hVi kL c% mt on t!c gi cho :i7t Ig#- Nh!i P+ng t(ong mt t(i giam 1 DiEtXpc, t!c gi cho :i7t lBc % Nh!i P+ng \m67/, :@ i ki7t v8 :@ hnh h v c/c 0\ng >6i c4a nh tQ, (Vi Nh!i P+ng ch7t 1 G6,

nhng chi7n 0 ./\c gia, nhng :n c4a Nh!iP+ng I n t(J lm -h2n ./;n !c Nh!i

132


133/476

P+ng tha6 ./an ti v an t!ng t(ong mt kh/(ng 1 Uift, nhng i5/ n6 ti nh3 m" hV

lpm v cQng % h8nh nh+ t!c gi c=n n%i ng6Nh!i P+ng ch7t l |f|| nm |~&

S(ong thi gian lm t Dn 'ghE ti nh in 1+ng C Xpc t8nh c ti +c nghJ t(/6Env5 Nh!i P+ng, ng+i n%i ch/6En gi3i thiE/ l

mt ng+i ch!/ v5 ng : Nh!i P+ng,ng+i n6 n%i ch)nh ng I g#- Nh!i P+ngl>n c/\i vo nga6 :/_i chi5/ c!n : D&& :ptNh!i P+ng d*n i, :n c!n : n6 l mt thAd/ k)ch t vE I, Nh!i P+ng m#c ./>n !oth+ng, mang thJo mt chi7c chn d m/cAt nga, ng+i k$ t(/6En g#- Nh!i P+ng 1>/ lng, Nh!i P+ng c% nqt m#t (>/ (>/ :/Vn:I mm c+i v gi" ta6 cho& ]a/ %, ng+in%i ch/6En :o dQ (;t k)n, m;6 t2n d/ k)ch Il (a (ng h :b Nh!i P+ng vo :ao :\ Gmch7t (Vi ./ng /\ng 0ng&

Nhng hi$/ ngoi nhng i5/ m" hV, khngc% g8 lm :ng chAng kia, c=n c% nhng i5/no kh!c +c k$ v5 c!i ch7t c4a Nh!iP+ng C% i5/ Rh1i ;ng ", ch!t&

Nh!i P+ng I ch7t thc v t!c -h?m c/\i

cQng c4a Nh!i P+ng fthJo nh+ ghi chq-f $li cho chBng ta l t!c -h?m P@n $ho@n,

133


134/476


135/476

Nhong nhng nm z ha6 z ti c mtc/\n 0!ch /;t :n 1 Pfni 96 ti7ng DiEt

1 [i hc, ti I :pt g9- ch lgch gi1t v@ [o /6 {nh (a m3i +c :i7tlogi./JTl h- lL&&

C% ng+i :o ti `P- lL khng -hi l lfg)ch, ch)nh ng+i S(/ng ./\c I :o khng

n2n dQng& Si th;6 l9- l/9n n6 khng _n,ng mai kia ng+i S(/ng ./\c ngh li, _i L:o n2n dQng th8 m8nh cxng li :pt ch+3c hha6 0ao

Da6 m+n nhng t ng khng c% t(ongti7ng DiEt l ch/6En c>n nh+ng t(ong t(+ngh- ta I c% ch 0n mi ng+i 5/ hi$/,nh+ h- lL, ti 0ao ta li va6 lfg)ch ch c%mt 0\ ng+i hi$/ '7/ th;6 ch logi./Jc=n c% nghiI (ng h"n h- lL th8 0ao khnggi c hai ` h- lL $ cho d hi$/, v dnhlfg)ch 1 nhng chH khng dQng h- lL

+c, nh+ th7 m3i Bng l lm gi>/ choti7ng DiEt, chA tha6 th7 h- lL :ng lfg)ch th8 c% li th2m +c ch no G/ m:o l lm gi>/

'7/ cho (ng h- lL cxng khng -hi

ti7ng DiEt th/>n t/L, ch v8 dQng lG/ ng6n2n +c DiEt h%a ai cxng hi$/, v96 cA

135


136/476

dQng mIi ch lfg)ch t;t mt ng6 kia ming+i 5/ hi$/& [nh th7, nh+ng -hi m;t

:ao nhi2/ thi gian m3i i 7n chH ming+i 5/ hi$/

W'g/6n Sh@ ChGn /ynh M X!ch DiEt n%iti7ng X!ch ngZ

V3 2inh *=c

ShJo nh th" Pong P+ng th8` 'h th"

Pong C>m vi7t t9- th" D5 Ninh Xpc t|~~|~}j, ch4 67/ l+/ t(/65n :ng chq- ta6Wngoi l/VngZ G6 l mt 0 kiEn h9/ 'hGnvnf^iai Oh?m&S(ong % : :i cG6fl!f./` CG6 tam cBc,Y! di2/ :ng, / v+n _i l n_i :9t nh;t v8

chBng +c gi3i Dn nghE 8 >m din giinh+ mt li o!n t(!ch c4a Jm Wvn nghE 0Z

136


137/476

v3i ch@ W UngZ && i kh!i l Jm 62/ch@ , nh+ng ch@ I la Jm , cho Jmzz n

ton ./ (ng, (Vi :b m#c m :" v" $ il;6 chVngT

f Pong P+ng v8 in +c, c% t(ong ta6 m;6:i th" t(2n n2n :@ i tQ ~ th!ng&

W'g/6n Nhi M ChimviJt&(JJ&(Z

Nh.ng ti(ng ng ,m

'g+i mi5n 'am W{n ^iangZ c% nhng ti7ngVng Gm nghJ th9t nhAc nh\i

t ng hbi :n` mrng "i /a ./a G6 m ./a h_ng cho./a ha6 P_m (6 ./a n%i ./a ./a m 0ao./a h_ng ./a

ng :n t( li`

P>6 /a n%i h_ng ./a (Vi ./a li ./a& /among ./a ./! t(i

ng kia ging gii cho d hi$/ h"n`X1i 696 Wv96Z /a t)nh h_ng ./a, nh+ng n./a 6!n Wv!nZ c n2n ./a -hi ./a&

137


138/476

eUhu2 thtf [i6n phi *i *7ng vi qu2 vL2l "ng tL vL2 l nhn xng "i *2nh tL cho

ng#i th% nht v nhn xng "i *2nh tL chong#i th%Vh2i.

RRR'g+i mi5n Xpc c% nhng ti7ng Vng GmnghJ nhi2/ kh2 chng kqm g8`

'h3 ai (a ng?n vo ng"'h3 ai, ai nh3, :G6 gi nh3 ai

2v n. " M hn ca

Shch Yam ./Jn thGn Uinh PQng, ng dpt+a :n t( 7n t( 01 ': F0i n241 -h\

/!n Sh!nh, (Vi gi3i thiE/ h7t li v5 UinhPQng v3i Sh7 Y, Nh!i P+ng, 'h;t Yinh na&

D 0a/, ch)nh Sh7 Yf l ng+i >/ ti2nnGng )ch thc nghiE- vn th" >/ inh th" t( f v Uinh PQng tf0f k$`

}V.;#i "a mi $hi lm xong )i th no tith0ng tm /h! kD "9 "Nc cho ng nghK.k+n no c_ng v-4 nghK xong ng l^c "+u)oI Uh2 "Zc c-u c+n phi chOu $ha hnnD2. /i )u#n qu1 v t] 1i nAi *-4 nghQ th!no c_ng phi lm cho "Zc )i th h24.Rhng l c% "9 cho /h! kD ch= hoi ...

138


139/476

PVi ;6, Uinh PQng ang 62/ th>m nh3 t(mmt c >/ t( 1 -h\ NhGm Shi2nf khi t!c

gi lm ong :i th" R` nD, li5n Jm 7nkhoJ nhpng v3i Sh7 Y& Shi 0 ng /:mth F0i 524 thng cm h!o thpng :n t(,c nga6, im l#ng hVi lG/, ch9m (Ii, -h!n`V"Zc l^m f c-u n=n lm thKo th9 loin4f.

Sh7 l [= h#n c2 +c h8nh thnh t thiky %&

WSh7 Ohong M Uinh PQng` ^ii th" vnch+"ng ton ./\cZ

Tam t kinh

'hGn chi 0"` >0 v? mS)nh :n thiEn` [iJng mun @n

139


140/476

Sam t kinh` nh cm ngui

U% l nhng cG/ t(ong 0!ch /2m t] $inhWNinh :a chZ t(ong ./6$n 0!ch M< l7ngc4anhng hc t(= U+m mi!ng )1nh "?c ch4qu2nh nh th+4$ hc ch P!n ng6 +a,,,

WPong Pi Sh46 M :!o ]i ^=n 'hbZ

Thnh ng. t0ong T in thnh ngting Vit

S i$n -hi l kh/n vng th+3c ngc chong+i t(a cA/ n%, v8 v96 ng+i lm t i$n-hi 0ng lc m loi :b nhng h8nh thAcn thJo c4a ng+i lm t i$n t(+3cnhng h8nh thAc d@ dng I th;6 Wv ch+ath;6 h7tZ nh+ /L "i9n thnh ngD MiJt 52mdo 'g/6n 'h+ & 'hng thnh ng 0ain6 I cho th;6 th!i thi7/ t(!ch nhiEmc4a c!c nh :i2n 0on /L "i9n thnh ngD

MiJt 52m\i v3i ngn ng&

'h+ cG/ gat chn &incxng :@ h Jm lthnh ng ti7ng DiEt&

/!i n h"n na l cG/ gi n2nh *u m\

I :@ h ghi nh9n l c4a D& P/6 ^ WDicto(P/goZ t(ong 5hDng ng0i $hn $hA.Sh9t

140


141/476

l khi hi khi m Dicto( P/go li dQng ti7ngDiEt $ %ng g%- cho nhGn dGn DiEt 'am

mt cG/ chng gi\ng ai&Hi thnh ng l mt "n v@ t vng th\ngnh;t v d/6 nh;t n2n khng th$ t/y tiEnth2m, :3t ho#c tha6 th7 c!c thnh t\ c4a n%+c& Bo chu c3i qu! m _i thnh

ng ehoc )^p chu c3i qu!th8 nghJ kh%lt lH tai& '7/ c% ai % hi h+3c m n%i :tm8 chG/ h"i \t ./7 th8 c% n2n ghi nh9nvo t i$n thnh ng ha6 khng

'h lm t i$n thnh ng m li n thJomt cG/ n%i nh+ th7 th8 ti nghiE- cho ti7ngDiEt :i7t chng no


7h. ngh8a Eng "n

'o ai :i7t +c :ng ha6 c?i' k -hGn vGn (a c/\i v3i >/

CA ng ch c?ic4a c 'g/6n Nh/67nt(ong :i Uh li lng 5g2ngv3i ng C/i

ngVi t(2n mm mq- c+i f C!i g8 t(ng t(pngnh+ con c?iV&

141


142/476


143/476

vng vng :2n tai` ;#ng ;#ngf /u4!t/u4!tf [i ng4 no ch2 )i!t c1i chi chif...

[0i l@m n@m thm tho1t ca :2 g...

'g+i ta k$ (ng c 'g/6n Cng S(A, lBcc=n ni2n thi7/ cxng m2 c >/ lpm& U7n nHi-hi thJo c >/ i lm cng, g!nh h=m Vngh5 cho c!c c, $ c% d@- +c nghJ ti7ng

h!t c4a c!c nng& t hm chng ./6 Vngh5 cho nng i h!t, khi ngang ./a kh/mi7/ 1 gia c!nh Vng lng S+ng 2nth/c h/6En Sh+ S(8& G6 c% mt t=a mi7/c_ ch/ng ./anh c% nhi5/ c_ th /m tQm (9m(-& Uon l hnh vo ngh mEt, cho :3t./Ing +ng a& Chng h 'g/6n @nh gi1t(= ni hoa q- li/& 'h+ng c nng khngch@/ rn n2n vQng vng A h&t thi gian 0a/, chng th+ 0inh h 'g/6nH t, +c :_ lm ./an& Nhi v5 t(ng nh9mti mt h/6En g>n ./2 cx& S_ng lL Jm c>/ 7n h!t mng ./an m3i& Nhi nghJ c

>/ ngGm cG/` ^iang 0"n mt g!nh giaVng&&& Sh/65n ./62n A h&&& {nh hQng nh3chng&&& /an l3n 0c tnh v nh8n k li th8Bng l nng (Vi& Y>n n6 c% ./65n, c% th7,chpc c nng khng c=n A h na, m c% lul h& 'g+i ta :o c n6 0a/ +c lm

./an tpt& 'gha l mt :+3c nh?6 l2n lm'g/6n -h/ nhGn nga6 thi&

143


144/476

C 'g/6n Cng S(A 0a/ n6 +c lm

doanh i5n 0A, m1 mang hai h/6En Nim]"n v Si5n Pi& D8 v96 n2n ;t Sh!i X8nh,I n?6 0inh (a -h\ c >/ h/6En Dx Si2n,chpc cxng l do tha h+1ng c!i di 0n v/ithB ca t(Q c4a c& D8 v96 n2n vo >/ th7 kj, ha6 n%i cho Bng h"n l vo thi gian

t(+3c nm |~, th8 mi5n :pc ch c% hai %mX8nh Nhang n_i ti7ng nh;t l NhGm Shi2n,WP 'iZ v Dx Si2n WSh!i X8nhZ& Pai n"i n6t9- t(/ng ton l c >/ go ci c&

C >/ (+/ khng c>n -hi :i7t ca h!t,ha6 !nh -h!ch, gw nh@- g8 c& Ch c>n c%mt t) nhan 0pc& ;6 c n6 +c cg/ 'hh!t cho n diEn (;t l m mi5/, $ chi5/chi5/ (a -h;t -h" ngoi cea cho %n ./anvi2n& Nhi c% kh!ch th8 c!c c -hi lo -hc vch/\c (+/, v ./t mQng, t(i chi7/&&&

WShB6 ]"n f Oh\ c >/ NhGm Shi2nZ

Ti(ng Vi/t kh!ng-dK th)ng

Pbi ` Cho in hbi cm t on t (on c%ngha g8 Sh;6 t(2n mng ng+i ta e dngm chng :i7t c!i m t2 g8 h7t&

144


145/476

U!- ` on t (on, Ohan t/i hon tonkhng :i7t&


N@ c%i ch. ngh8a

U5 thi` S(ong nhng t!c -h?m Jm I hc v

I c th2m, Jm th)ch t!c -h?m no nh;tD8 0ao PI6 chAng minh

Xi lm l3- |X`S(ong kho tng vn hc DiEt 'am, ca daodGn ca (;t gi>/ t8nh nghaTS(ong c!c t!c-h?m %, Jm th)ch nh;t l t!c -h?m Sptrn c4a Ch@ 9/& D8 n% th$ hiEn tinh th>nch\ng li 0 :%c lt c4a -h n c4a ch7 -hong ki7n& ChAng tb ch@ I :!n con v ch%$ th$ hiEn tinh th>n ki2n ./67t %&

WDn t( DiEt ng6 na6 M ]i ^=n 'hbZ

Giai Jhm m`a 6u,n

S(>n >n tham gia -h2 :8nh t9- th" MiJt P^cc4a S\ P/& Sh!ng , S(>n >n, UH 'h/9n,Pong C>m, Pong S)ch Yinh, Se Oh!cT

vi7t C] tho "( nghO cho mt chnh &1chv@n ho162/ c>/ t( ./65n lInh o vn

145


146/476

nghE cho vn nghE 0, v th4 ti2/ hE ch)nh /t(ong c!c on vn cng& UG6 l -hn Ang

cng khai >/ ti2n t(ong =i hbi t do 0!ngt!c& S(>n >n :@ giam th!ng thJo ./Gn k v8in gii ngx, t( th Ung $ k7t hn v3i mtthi7/ n Cng gi!o c% gia 8nh di c+ vo'am&

Sh!ng | |~, Bi2i phWm m2 un(a ido Pong C>m, Dn Cao, Y2 Ut, S(>n >n,] 'gc, Se Oh!c, OhQng /!n, 'g/6n]!ng, S Dx ch4 :i2n& 'goi nhng :i k)ch lInh o vn nghE c/ ng c=n c% :i5ht "Onh th^ngc4a S(>n >n& ^iai -h?mm/ F/Gn :@ t@ch th/ nga6 tAc khpc& S(>n>n :@ :pt&

7h5ng ta mt h(t ce 0i Baor

t t(ong |j :i di co c4a Dx PongCh+"ng I +c : Uinh Sh@ Shc anh

Wv DPCZ )nh ch)nh vo ng6 | th!ng nm |~~~& Ch in nghi=ng l Bng ng/62nt!c c4a t!c gi&

]!ng ch+a 0!ng hn t\i ch+a nh^ ln om 0=m c:Ac t(anh

ng v1chc% tai th" c% haXi7t l=ng ai b mpt ai anh

146


147/476

;/ hbi oa6 ./anh t:Nn $i!p ng0i

]2n := n1t %c m!/ thpm ("iChi5/ na6 mt d;/ than :/ng dAt

Uanh %ng vo ng ti7ng t:li

ChBng ta m;t h7t c (Vi 0ao C 7n Gm thanh mt th/1 no

a t(\ng t" n i t(Bc -h!chU5/ kh_ nh+ khBc h!t g>6 hao

Un mang ti7ng "14 m khng !6;t h7t (Vi 0ao 0i nh3 th+"ngSa6 -h!ch t lG/ na6 lc -h!chNhng c=n ng mIi :7n S>m +"ng&

WSh7 Ohong M Chi2/ niEm :\n nh vn ]i^=nZ

Giai tho#i Eng "n

Sh9- ni2n , 0\ l thi % ghqt SG6, c!c./an chAc vn nghE kh!ng chi7n (a lEnh t;tc thA g8 d)nh d!ng 2n chD /4 th8 -hi_i i& Y>n % c!c ./an chAc nh c OhanNhi d@ch mt ti liE/ Oh!- vn v5 d+c liE/c% t2n l -ommJ dJ tJ((J&C d@ch l khoai nhc nga&

147


148/476

C!c ./an ch2 c l l?m c?m, 0ao khngd@ch l khoai tG6&

C Ohan Nhi c+i m (ng` YG/ na6 thAg8 ng 7n ch SG6 th8 c;- t(2n :pt -hi_i i h7t& o % ti khng d!m d@ch-ommJ dJ tJ((J l khoai SG6 l th7& XG6gi ta coi S(/ng /\c nh+ hi ng, v8 hgi khoai SG6 l m linh th

[ m, linhth+ lTc!i nhc Jo c_ nga&

WS( Yx M :!o Dn 'ghE Si5n OhongZ

7h. ngh8a Eng "n

]a/ khi /;t hiEn 1 c/\i hai cG/ th" c4a :chBa th" 'm, n% :iEt t)ch l/n nh+ mt teng& U7n th7 k j|, d+ng nh+ khng c=n aith;6 n% 1 :;t cA mt :i th" no kh!c&

'% l ch l^c c^c v tng tngt(ong `

^i% th_i cnh (/ng k2/ l^c c^c]%ng dVn m#t n+3c vH tng tng

PV F/Gn P+"ng I th2m vo nhng c!i kh%c4a nhng ch o!i om, c4a nhng ch v#nmqo& 'h ch l^c c^c v tng tngm

:i th" t+ng thanh, t+ng h8nh v ha6 h"n(;t nhi5/&

148


149/476

Ch pt nh+ v96, khng ai d!m dQng li n%

na '7/ khng th$ dQng ha6 h"n : chBath" 'm t m;6 t(m nm t(+3cT

WUH Yong DGn M î=ng n+3c ?nTZ

T04ch-\TWJ Em "n]

U5` S con g

'h Jm c% | con g& '% l gi\ng g UngCo& '% to :ng con g gi& '% n#ng t }f|kg&&& n2n ch hi$/ n% l gi\ng g g8& CA 0!ng03m thAc d96, con g t(\ng nh Jm n% 5/nh6 -h\c l2n cG6 ("m, g!6 = % o&

^!6 ong hVi di n% l;6 hai c!nh vH -hnh-hch vo mng )t&

Giai tho#i Eng "n

ShJo 0!ch C, &'c4a Poi 0"n chq- th8 nmîa Yong |}|~, inh Enh lBc % l ngc/ng th!i te, mt :/_i t(+a hr nm ng4 1 hVSnh SGm, m" th;6 mt ng+i hc t(= t2n lî& 'g+i ;6 i mx cb, c>m mt cG6 g96

Gm /62n ./a m#t t(i&

149


150/476

Sh!i te v5 c/ng gi ./an Sh!i :c, k$ li gi;cm"& /an Sh!i :c %an (ng`

'g+i t2n ^i, li i mx c\chi7t t (ach gi c% :tho l cht:%.Fin iEn h ch coi khoa thi n6 c% ai t2n S(Athi H khng&

Sh!i te 6 li, ch coi th8 th;6 ng+i H th4

khoa nm ;6 l t2n l`

f 5gu46n Ung /:%.

WPVng 'h9t M ;6 v>n th" +aZ

MLt &i ca dao ha1

m nh c8c c%t t:i &ngnh nh con cha ch4 :ng t:=n )0.

S t(+3c 7n na6, :i ca dao n6 th+ng ch+c c t(ong nhng lBc n%i ch/6En -hi7m&

S(ong L ngha ;6, :i ca dao +c nh8n nh9nnh+ mt c!i g8 kh! tc v kh! nhm& S/6nhi2n, thJo ti, khng chng % l mt :i cadao ha6&

D;n 5 l` n% ha6 1 chH no

S(+3c h7t l n% :o v m3i& nhi2n, n%i

150


151/476

th7, chBng ta c>n th9n t(ng& Nhng -hi cAh vi7t tc l tho!t 0!o& S t(+3c 7n na6, 1

G/ cxng c% nhng ng+i kho!i vi7t tc vvi7t :o& PiEn na6, ng+i ta li cng vi7t tcv vi7t :o& 'h+ng ch+a chpc I ha6& Q0ao, thJo ti, c!i tc c4a cG/ ca dao n6 ./l ha6 thc& '% khng -hi ch :o $ :o,ch m3i v8 m3i m c=n l mt 0 0!ng to

h>/ vu n2n mt th7 gi3i g>n hiEn thc h"n&

C!i tc c4a ngn ng, c!i th c4a h8nh t+ng1 G6 li l nhng c!i thc v l mt 0 0!ngto& '% -h! _ nhng kh/n 0!o cx k v gito t(ong vn ch+"ng :!c hc&P"n na, i5/ !ng n%i 1 G6 l c#- t8nhnhGn t :i7t thGn -h9n c4a h chng (a g8&Sh7 nh+ng h v*n cA 62/ nha/, th+"ngnha/& ChBng ta nh3 t(ong t(/6En Ch) Ohro,Ch) Ohro v Sh@ '1 cxng tng c% lBc 62/nha/ nh+ t;t c mi c#- t8nh nhGn kh!c t(2ni n6& D t(2n i n6, t;t c nhng con

ng+i :;t hnh kh!c, khi 62/ nha/, :i$/ hiEnt8nh 62/ c% th$ kh!c nha/ nh+ng nhng (/ngcm nhng ngG6 ng;t t(ong l=ng th8 chpcchpn l khng c% g8 kh!c nha/ c&

CG/ ca dao, nh+ th7, khng -hi ch t m\i

t8nh gia hai ng+i kh\n kh% :;t hnh t v)m8nh v3i nhng g8 hrn mn& Ui5/ !ng a/

151


152/476

%t, to!t l2n t cG/ ca dao n6 l 1 chH, m#cdQ h t :i7t thGn -h9n c4a m8nh, ch;- nh9n

c!i 0\ ki7- lm -hGn, lm ch%, h v*n khng+c g>n nha/& m v*n l2nh 2nh gia 0ngv anh v*n ch6 (ng t(2n :&

^ia hai ng+i v*n c% mt khong c!ch vivi&

W'g/6n P+ng /\c M UcTch"i vi :i cadaoZ

T0u1/n cc ng=

Documents

Chữ Nghĩa Làng Văn - Phi Ngọc Hùng