Chuong 3

5/11/2018 Chuong 3 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/chuong-3-55a236a384318 1/85

05/04/12 Ch ng 3 - Các mô hình CDCC ngành kinh tươ ế 1

Ch ng 3ươ

Các mô hình chuyển dịchcơ cấu ngành kinh tế




N i dung chínhộ

1. M t s khái ni mộ ố ệ2. Tính quy lu t c a chuy n d chậ ủ ể ị

c c u ngành kinh tơ ấ ế 3. Xu h ng chuy n d ch c c uướ ể ị ơ ấ

ngành kinh tế 4. M t s mô hình chuy n d ch cộ ố ể ị ơ

c u ngành kinh tấ ế




1. M t s khái ni mộ ố ệ

1.1. C c u kinh tơ ấ ế 1.2. C c u ngành kinh tơ ấ ế 1.3. Chuy n d ch c c u ngànhể ị ơ ấ

kinh tế




1.1. C c u kinh tơ ấ ế 1.1.1. Đ nh nghĩa: C c u kinh t là m iị ơ ấ ế ố

t ng quan gi a các b ph n trongươ ữ ộ ật ng th n n kinh tổ ể ề ế

1.1.2. Phân lo i c c u kinh t :ạ ơ ấ ế • C c u ngành kinh tơ ấ ế • C c u vùng kinh tơ ấ ế •

C c u thành ph n kinh tơ ấ ầ ế • C c u khu v c th chơ ấ ự ể ế • C c u tái s n xu tơ ấ ả ấ • C c u th ng m i qu c tơ ấ ươ ạ ố ế




1.1.2.1. C c u ngànhơ ấ kinh tế

• Công nghi pệ• Nông nghi pệ• D ch vị ụ




1.1.2.2. C c u vùngơ ấ kinh tế

• Thành thị• Nông thôn




1.1.2.3. C c u thành ph n kinh tơ ấ ầ ế

• Nhà n cướ• T p thậ ể• Cá th và ti u chể ể ủ• T b n t nhânư ả ư •

T b n nhà n cư ả ướ• Có v n đ u t n c ngoàiố ầ ư ướ




1.1.2.4. C c u khu v c th chơ ấ ự ể ế

• Khu v c chính phự ủ• Khu v c tài chínhự • Khu v c phi tài chínhự • Khu v c h gia đìnhự ộ•

Khu v c vô v l iự ị ợ




1.1.2.5. C c u tái s n xu tơ ấ ả ấ

• Tích luỹ• Tiêu dùng




1.1.2.6. C c u th ng m i qu c tơ ấ ươ ạ ố ế

• Xu t kh uấ ẩ• Nh p kh uậ ẩ




1.2. C c u ngành kinh tơ ấ ế

1.2.1. Đ nh nghĩa: C c u ngànhị ơ ấ kinh t là m i t ng quan gi aế ố ươ ữ

các ngành trong t ng th n nổ ể ềkinh t .ế




1.2.2. C c u ngành kinh tơ ấ ế

(bi u hi n)ể ệ• S l ng ngànhố ượ• T tr ng đóng góp c a cácỷ ọ ủ

ngành trong GDP• T tr ng lao đ ng trong m iỷ ọ ộ ỗ

ngành

• T tr ng v n trong m i ngànhỷ ọ ố ỗ





(các cách phân ngành) (1)1.2.4.1. Theo tính ch t chuyênấ

môn hóa c a SX (Collin Class):ủ•Khai thác tài nguyên thiên

nhiên (NN + khai thác khoángs n)ả

•Công nghi p ch bi nệ ế ế •S n xu t s n ph m vô hìnhả ấ ả ẩ





(các cách phân ngành) (3)1.2.4.3. Theo tính ch t c a phânấ ủ

công lao đ ng xã h i:ộ ộ• Khu v c I: nông, lâm, ng nghi pự ư ệ• Khu v c II: công nghi p và xâyự ệ

d ngự •

Khu v c III: d ch vự ị ụ





(các cách phân ngành) (3)1.2.4.2. Theo tính ch t c a ho tấ ủ ạ

đ ng s n xu t (UN):ộ ả ấ •Nông nghi pệ•Công nghi p (CN ch bi n +ệ ế ế

khai thác khoáng s n)ả•D ch vị ụ




1.3. Chuy n d ch c c uể ị ơ ấ

ngành kinh tế 1.3.1. Đinh nghĩa: Chuy n d ch cể ị ơ

c u ngành kinh t là s thay đ iấ ế ự ổ

t ng quan gi a các ngành kinhươ ữ t theo h ng hoàn thi n h n,ế ướ ệ ơphù h p h n v i môi tr ng vàợ ơ ớ ườ

đi u ki n phát tri n. ề ệ ể




1.3.2. Chuy n d ch c c uể ị ơ ấ

ngành kinh t (bi u hi n)ế ể ệ• Thay đ i:ổ

• s l ng ngànhố ượ• t tr ng các ngànhỷ ọ• vai trò c a các ngànhủ•

tính ch t quan h gi a các ngànhấ ệ ữ





ngành kinh t (n i dung)ế ộ• C i t o c c u cũ, l c h u,ả ạ ơ ấ ạ ậ

ch a phù h pư ợ• Xây d ng c c u m i, hi n đ iự ơ ấ ớ ệ ạ

và phù h p h nợ ơ





ngành kinh t (ý nghĩa)ế • Là quá trình di n ra liên t c và g n li nễ ụ ắ ềv i s phát tri n kinh tớ ự ể ế

• th hi n tính hi u qu c a vi c phân bể ệ ệ ả ủ ệ ổ

các ngu n l c khan hi m c a qu c gia ồ ự ế ủ ố • th hi n l i th t ng đ i và kh năngể ệ ợ ế ươ ố ảc nh tranh c a qu c giaạ ủ ố ch đ ng vàủ ộthành công trong h i nh pộ ậ

•nh h ng t i tính ch t b n v ng c a sả ưở ớ ấ ề ữ ủ ự phát tri nể đòi h i chuy n d ch c c uỏ ể ị ơ ấ

linh ho t, phù h p v i n i l c và ngo iạ ợ ớ ộ ự ạl c.ự




C c u ngành c a th gi iơ ấ ủ ế ớ

(S li u 2003- Báo cáo phát tri n c a WB) ố ệ ể ủ

Nhóm n cướ NN (%) CN (%) DV (%)

TN cao 2 27 71

TN trung

bình

11 38 51

TN th pấ 25 25 50




C c u ngành c a th gi i (đ th )ơ ấ ủ ế ớ ồ ị

0

20

40

60

80

NN CN DVNgàn

T

TN cao

TN TB

TN thấp




C c u ngành c a Vi t Namơ ấ ủ ệ

(S li u 2004- NXB Th ng kê) ố ệ ố Ngành

(%)

1990 1995 2000 2003GDP LĐ GDP LĐ GDP LĐ GDP LĐ

NN 38.74 73.0 27.18 71.3 24.53 68.2 21.8 65.6

CN 22.67 11.2 28.76 11.4 36.73 12.1 39.97 13.5

DV 38.59 15.8 44.06 17.3 38.74 19.7 38.23 20.9




C c u ngành theo GDP c a VNơ ấ ủ(đ th ) ồ ị

Tỷ trọn g cá c n g àn h th eo G D Pủa V

0

1 0

2 0

3 0

4 0

5 0

1 9 9 0 1 9 9 5 2 0 0 0 2 0 0 3

N ă

% G D P

N N

C N

D V




C c u ngành theo laoơ ấ

đ ng c a VN (đ th )ộ ủ ồ ịTỷ trọn g c ác n g àn h the o lao độn g của V

0

2 0

4 0

6 0

8 0

1 9 9 0 1 9 9 5 2 0 0 0 2 0 0 3N ă

% L

a o đ

N N

C N

D V




2. Tính quy lu t c a chuy nậ ủ ểd ch c c u ngành kinh tị ơ ấ ế

2.1. Quy lu t tiêu dùng c a Engelậ ủ

2.2. Quy lu t tăng năng su t laoậ ấ đ ng c a Fisher ộ ủ




2.1. Quy lu t tiêu dùng c aậ ủ

Engel • Phân lo i hàng hoá:ạ

•Nông s n: hàng thi t y uả ế ế •S n ph m CN: hàng hoá lâuả ẩ

b n ề•D ch v : hàng hoá cao c pị ụ ấ




2.1. Quy lu t tiêu dùngậ

c a Engelủ• Quy lu t tiêu dùng th c nghi m:ậ ự ệ

• ph n ánh m i quan h gi a thuả ố ệ ữ

nh p và phân ph i thu nh p choậ ố ậtiêu dùng.

• Thu nh p tăngậ t l chi tiêu choỷ ệl ng th c, th c ph m gi m.ượ ự ự ẩ ả

• Ch c năng ch y u c a NN là SXứ ủ ế ủl ng th c th c ph mươ ự ự ẩ Khi thunh p tăng, t tr ng NN gi m.ậ ỷ ọ ả




2.1. Quy lu t tiêu dùng c aậ ủEngel

• Đ ng Engel đ i v i l ng th c, th cườ ố ớ ươ ự ự ph mẩ

Tiêu

dùng

Thu nhập




2.1. Quy lu t tiêu dùng c a Engelậ ủ

• Đ d c = Ed/i =ộ ố Δtiêu dùng/Δthunh pậ

• Xu h ng thay đ i t tr ng tiêu dùngướ ổ ỷ ọkhi thu nh p tăng:ậ• T tr ng chi tiêu cho hàng hoá thi tỷ ọ ế

y u gi m (Ed/iế ả 0, Ed/i<0)

• T tr ng chi tiêu cho hàng hoá lâu b nỷ ọ ềtăng (0<Ed/i<1)

• T tr ng chi tiêu cho d ch v tăngỷ ọ ị ụ

(Ed/i>1)




2.2. Quy lu t tăng năngậ

su t lao đ ng c a Fisher ấ ộ ủ• Tác ph m: “Các quan h kinh t c aẩ ệ ế ủti n b k thu t” (1935)ế ộ ỹ ậ

•D a vào s d dàng thay th LĐự ự ễ ế s ng b ng KHKTố ằ

• N n kinh t g m 3 khu v c: ề ế ồ ự • Nông, lâm, ng nghi p và khai thácư ệ

khoáng s nả• Công nghi p ch bi n và xây d ngệ ế ế ự • D ch vị ụ





su t lao đ ng c a Fisher ấ ộ ủ• Xu h ng thay đ i t tr ng lao đ ngướ ổ ỷ ọ ộ

trong nông nghi p:ệ•

NN d thay th lao đ ng b ng KHKT.ễ ế ộ ằ• KHKT + thay đ i ph ng th c canh tácổ ươ ứ NSLĐ tăng.

• NSLĐ tăng + nhu c u l ng th c th c ầ ươ ự ự

ph m không đ i (gi m)ẩ ổ ả t tr ng LĐ NNỷ ọgi mả





su t lao đ ng c a Fisher ấ ộ ủ• Xu h ng thay đ i t tr ng laoướ ổ ỷ ọ

đ ng trong công nghi p:ộ ệ• Tính ph c t p h n c a vi c thay thứ ạ ơ ủ ệ ế lao đ ng b ng KHKT và s d ngộ ằ ử ụcông ngh m i.ệ ớ

• Ed/i (CN)>0 t tr ng LĐ CN có xu h ngỷ ọ ướ

tăng





su t lao đ ng c a Fisher ấ ộ ủ• Xu h ng thay đ i t tr ng lao đ ngướ ổ ỷ ọ ộ

trong ngành d ch v :ị ụ• Đ c đi m cung c p d ch v : g n li n v iặ ể ấ ị ụ ắ ề ớ

LĐ s ngố rào c n thay th LĐ b ngả ế ằKHKT và s d ng công ngh m i.ử ụ ệ ớ

•

Ed/i (DV) > 1 t tr ng LĐ ngành DV có xuỷ ọ

h ng tăng nhanhướ




3. Xu h ng CDCC ngành kinh tướ ế

• Công nghi p hoá, hi n đ i hoá: kinh t NNệ ệ ạ ế kinht CN-NNế CN-DV-NN DV-CN-NN

• T tr ng GDP và LĐ trong NN gi m, trong CN vàỷ ọ ảDV tăng

• T c đ gia tăng DV > CNố ộ• Trong CN: T tr ng ngành có dung l ng v n caoỷ ọ ượ ố

tăng, t tr ng ngành có dung l ng lao đ ng caoỷ ọ ượ ộngày càng gi mả

• Trong DV: t tr ng các ngành DV ch t l ng cao tăngỷ ọ ấ ượ• Các n c khác nhau: xu h ng chuy n d ch nhướ ướ ể ị ư

nhau, t c đ chuy n d ch khác nhau.ố ộ ể ị




4. Các mô hình CDCC

ngành KT4.1. Mô hình Rostow

4.2. Mô hình hai khu v c C đi nự ổ ể

4.3. Mô hình hai khu v c Tân cự ổđi nể

4.4. Mô hình hai khu v c c aự ủHarry T. Oshima




4.1. Rostow: “Các giai đo n phátạtri n kinh t ” – N i dung c b nể ế ộ ơ ả

• D i tác đ ng nào xã h i NN truy nướ ộ ộ ềth ng b t đ u quá trình hi n đ i hoá?ố ắ ầ ệ ạ

• Nh ng l c l ng nào thúc đ y quáữ ự ượ ẩtrình tăng tr ng?ưở

• Nh ng đ c tr ng c b n c a t ng giaiữ ặ ư ơ ả ủ ừ đo n phát tri n là gì?ạ ể

•Nh ng l c l ng nào tác đ ng đ nữ ự ượ ộ ế m i quan h gi a các khu v c trongố ệ ữ ự quá trình tăng tr ng?ưở




4.1. Mô hình CDCC c a Rostow: 5 giaiủ

đo n phát tri n kinh tạ ể ế

1. Xã h i truy n th ngộ ề ố 2. Chu n b c t cánhẩ ị ấ 3. C t cánhấ

4.Tr ng thànhưở5. Tiêu dùng cao




Rostow’s developmentstage model

1. Traditional society

2. Preconditions for take off

3. Take off

4. The drive to maturity

5. High mass comsumption

Time

Level

Of Dev’t




4.1.1. Rostow: Giai đo n xãạh i truy n th ngộ ề ố

SX NN th ng tr ố ịCông c LĐ th côngụ ủ NSLĐ th pấ Tích lu g n nh b ng khôngỹ ầ ư ằHo t đ ng xã h i kém linh ho tạ ộ ộ ạNN mang n ng tính t cung t c pặ ự ự ấ Di n tích canh tác v n đ c m r ng + c iệ ẫ ượ ở ộ ả

ti n s n xu tế ả ấ s n l ng v n tăng nh ngả ượ ẫ ư

n n kinh t không bi n đ i m nh. ề ế ế ổ ạC c u kinh t : NN thu n tuýơ ấ ế ầ




4.1.2. Rostow: Giai đo nạchu n b c t cánhẩ ị ấ • KHKT đ c áp d ng c trong s n xu t NN vàượ ụ ả ả ấ

CN

• Giáo d c đ c m r ng và c i ti n cho phùụ ượ ở ộ ả ế h p v i đi u ki n phát tri n m iợ ớ ề ệ ể ớ

• Nhu c u đ u t tăng ầ ầ ư thúc đ y ho t đ ngẩ ạ ộngân hàng và các t ch c tài chínhổ ứ

• Giao l u hàng hóa m r ngư ở ộ ho t đ ng giaoạ ộthông liên l c phát tri nạ ể

• NSLĐ nhìn chung th pấ

• C c u kinh t : NN-CNơ ấ ế




4.1.3. Rostow: Giai đo n c t cánhạ ấ

• Là giai đo n trung tâm trong nghiên c u c aạ ứ ủ

Rostow• Là giai đo n phát tri n hi n đ i và n đ nh.ạ ể ệ ạ ổ ị• Các l c c n c a xã h i truy n th ng b đ yự ả ủ ộ ề ố ị ẩ

lùi, các l c l ng t o ra s ti n b v kinh tự ượ ạ ự ế ộ ề ế

đang l n m nh và tr thành l c l ng th ngớ ạ ở ự ượ ố tr xã h i.ị ộ• V n đ u t n c ngoài đóng vai trò quanố ầ ư ướ

tr ng.ọ• T l ti t ki m n i đ a tăng (đ t min. 10%ỷ ệ ế ệ ộ ị ạ

GDP)• KHKT tác đ ng m nh vào NN và CN.ộ ạ ti p ế




4.1.3. Rostow: Giai đo n c t cánhạ ấ

• CN gi vai trò đ u tàu, tăng tr ngữ ầ ưởnhanh, l i nhu n caoợ ậ tái đ u t ầ ư thu hút nhân công phát tri n đô thể ịvà d ch vị ụ

• NN áp d ng KHKT m i và đ cụ ớ ượth ng m i hoáươ ạ thay đ i l i s ng vàổ ố ố nh n th c c a ng i dân.ậ ứ ủ ườ

• C c u kinh t : CN – NN – DVơ ấ ế • Th i gian kéo dài: 20 – 30 nămờ




4.1.4. Rostow: Giai đo n tr ng thànhạ ưở

•T l đ u t tăng liên t c (có th đ t 20% GDP)ỷ ệ ầ ư ụ ể ạ

• KHKT đ c ng d ng trên m i m t c a ho tượ ứ ụ ọ ặ ủ ạđ ng kinh tộ ế

• Nhi u ngành CN m i, hi n đ i xu t hi n và phát ề ớ ệ ạ ấ ệ

tri nể• NN đ c c gi i hoá, đ t năng su t caoượ ơ ớ ạ ấ • Nhu c u XNK tăng m nh ầ ạ• N n kinh t qu c gia hoà vào n n kinh t th gi i ề ế ố ề ế ế ớ• C c u kinh t : CN – DV – NNơ ấ ế • Th i gian kéo dài: 60 năm.ờ




4.1.5. Rostow: Giai đo n tiêu dùngạcao

•Xu t hi n 2 xu h ng kinh t c b n:ấ ệ ướ ế ơ ả• Thu nh p/ng tăng nhanh, dân c giàu cóậ ư nhu

c u tiêu dùng hàng hoá và d ch v cao c p tăng. ầ ị ụ ấ • C c u lao đ ng thay đ i theo h ng: tăng t lơ ấ ộ ổ ướ ỷ ệ

dân c đô th và lao đ ng có tay ngh và trình đ ư ị ộ ề ộ

chuyên môn cao.• Tăng c ng các chính sách kinh t h ngườ ế ướ

vào phúc l i xã h iợ ộ tăng nhu c u v hàng ầ ềhoá tiêu dùng lâu b n và các d ch v xã h i ề ị ụ ộ

• C c u kinh t : DV – CNơ ấ ế



05/04/12 Ch ng 3 - Các mô hình CDCC ngành kinh tươ ế

45

Rostow: C c u ngành qua 5ơ ấ giai đo nạ

1. NN thu n tuý ầ2. NN-CN

3. CN-NN-DV4. CN-DV-NN

5. DV-CN




4.1. Mô hình Rostow:

u đi mƯ ể•Ch ra s l a ch n h p lýỉ ự ự ọ ợ

d ng c c u ngành t ngạ ơ ấ ương v i m i giai đo n phátứ ớ ỗ ạ

tri n c a m i qu c gia.ể ủ ỗ ố




4.1. Mô hình Rostow:

H n chạ ế • Thi u c s cho s phân đo nế ơ ở ự ạ

trong quá trình phát tri n.ể• Thi u s nh t quán v đ cế ự ấ ề ặ

tr ng c a m i giai đo n soư ủ ỗ ạv i th c t .ớ ự ế




4.2. Mô hình hai khu v c c đi nự ổ ể

•Tác gi : Arthur Lewis – nhà kinh t h cả ế ọng i M g c Jamaica – vào gi a th p niênườ ỹ ố ữ ậ50 c a th k 20 đã cho ra đ i tác ph m “Lýủ ế ỷ ờ ẩthuy t v phát tri n kinh t ”, trong đó gi iế ề ể ế ảthích m i quan h gi a NN và CN trong quáố ệ ữ

trình tăng tr ng.ưở• 1960s, John Fei và Gustar Rainis chính th cứ hoá áp d ng mô hình này đ nghiên c u quáụ ể ứ trình TTKT các n c đang phát tri n.ở ướ ể

• Lewis đã nh n gi i th ng Nobel t nh ngậ ả ưở ừ ữ đóng góp c a mìnhủ




4.2.1. Mô hình hai khu v c c đi n: Đ c tr ngự ổ ể ặ ư

• Chia n n kinh t thành 2 khu v c: ề ế ự •Khu v c NN: có d th a lao đ ngự ư ừ ộ

và lao đ ng d th a có th chuy nộ ư ừ ể ểsang khu v c CN.ự

•Khu v c CN: t c đ tích lu v nự ố ộ ỹ ố trong CN kh năng thu hút laoảđ ng NN d th aộ ư ừ t c đ tăngố ộtr ng c a n n kinh t .ưở ủ ề ế

• Nghiên c u s di chuy n lao đ ngứ ự ể ộgi a 2 khu v cữ ự




4.2.2. Mô hình hai khu v c cự ổđi n: Cể s nghiên c uơ ở ứ

• Xu t phát t cách đ t v n đ ấ ừ ặ ấ ềc a Ricardo, ng i đ u tiênủ ườ ầ

nghiên c u v n đ hai khu v cứ ấ ề ự kinh t trong tác ph m “Cácế ẩnguyên lý c a kinh t chính tr ủ ế ị

h c và thu khoá” (1817)ọ ế

4 2 2 ì ổ




4.2.2. Mô hình hai khu v c cự ổđi n: C s nghiên c u - Quanể ơ ở ứ

đi m c a Ricardoể ủ• Quy mô SX NN tăng s d ng đ tử ụ ấ

đai ngày càng x uấ chi phí SX

tăng

l i nhu n biên gi m d n theoợ ậ ả ầ

quy mô và ti n t i b ng 0.ế ớ ằ• S và ch t l ng ru ng đ t là y u tố ấ ượ ộ ấ ế ố

có đi m d ng (t i đi m đó vi c tăngể ừ ạ ể ệ

thêm các y u t đ u vào khác khôngế ố ầlàm tăng s n l ng đ u ra)ả ượ ầ đ t đaiấ là gi i h n c a tăng tr ngớ ạ ủ ưở

ổ ể




4.2.2. Mô hình hai khu v c c đi n: Cự ổ ể ơs nghiên c u - Quan đi m c a Ricardoở ứ ể ủ

• Ru ng đ t có xu h ng c n ki t + LĐ NN ti pộ ấ ướ ạ ệ ế t c tăngụ d th a LĐ tr nên ph bi n.ư ừ ở ổ ế

• V hình th c, d th a LĐ nông thôn khác ề ứ ư ừ ở ởthành th :ị• Thành th : Ng i LĐ có kh năng LĐ, có mong mu nị ườ ả ố

làm vi c nh ng không tìm đ c vi c.ệ ư ượ ệ• Nông thôn: m i ng i đ u có vi c làm nh ng NSLĐọ ườ ề ệ ư

th p, ho c m i ng i ph i chia vi c đ làmấ ặ ọ ườ ả ệ ể S nảph m biên c a LĐ gi m d n và ti n t i b ng 0ẩ ủ ả ầ ế ớ ằ th tấ nghi p trá hình/ vô hình/ bán th t nghi p.ệ ấ ệ

4 2 2 Mô hì h h i kh ự ổ




4.2.2. Mô hình hai khu v c cự ổđi n: C s nghiên c u - Quanể ơ ở ứ

đi m c a Ricardoể ủ• Khu v c NN trì tr tuy t đ i, c n ph i gi mự ệ ệ ố ầ ả ả

c t tr ng và quy mô đ u t .ả ỷ ọ ầ ư • C n xây d ng và m r ng CN đ thúc đ y ầ ự ở ộ ể ẩ

TTKT.• Khu v c CN có nhi m v gi i quy t th tự ệ ụ ả ế ấ

nghi p trá hình trong NN b ng cách chuy nệ ằ ểLĐ NN d th a sang CN.ư ừ

• MPa=0 có th chuy n LĐ NN d th a sangể ể ư ừ CN mà không c n tăng l ng ầ ươ Khu v c CNự có l i nhu n tăng theo quy mô.ợ ậ

4 2 3 Mô hình hai khu v c c đi n (Đ th )ự ổ ể ồ ị




4.2.3. Mô hình hai khu v c c đi n (Đ th )ự ổ ể ồ ị

TPa

APLa

MPLa

APLa

MPLa

La3La1

TPm

Lm3

La Lm

SLm

DLm

Wm

W’m

TPa TPm1

La2Lm1

E2

TPm3

E1

O Lm1 Lm2

ổ ể




4.2.4. Mô hình hai khu v c c đi n:ự ổ ểCác đóng góp

• Xác đ nh đ c h ng gi i quy t m iị ượ ướ ả ế ớm i quan h gi a CN và NN trongố ệ ữ quá trình th c hi n m c tiêu tăngự ệ ụ

tr ng và phát tri n.ưở ể• Ch ra đ c h qu v m t xã h iỉ ượ ệ ả ề ặ ộ

trong quá trình tăng tr ng: m iưở ố

quan h gi a tăng tr ng và b tệ ữ ưở ấ bình đ ng.ẳ

4 2 5 Mô hình hai khu v c c đi n:ự ổ ể




4.2.5. Mô hình hai khu v c c đi n:ự ổ ểCác h n chạ ế

•

M t s gi đ nh không h p lý (1):ộ ố ả ị ợ• T l LĐ thu hút t NN sang CN t ng ngỷ ệ ừ ươ ứ v i t l tích lu v n c a CN.ớ ỷ ệ ỹ ố ủ

• Th c t : khi khu v c CN có l i nhu nự ế ự ợ ậ v n tích lu có th đ c đ u t vào cácố ỹ ể ượ ầ ư

ngành có dung l ng v n caoượ ố ý nghĩagi i quy t LĐ NN d th a không còn n a.ả ế ư ừ ữ

• Trong đi u ki n n n kinh t m : v n có ề ệ ề ế ở ố th đ c đ u t n c ngoài (n i có l iể ượ ầ ư ở ướ ơ ợnhu n cao) ch không nh t thi t trongậ ứ ấ ế ởn c.ướ





4.2.5. Mô hình hai khu v c cự ổđi n: Cể ác h n chạ ế

• M t s gi đ nh không h p lý (2):ộ ố ả ị ợ• Nông thôn là khu v c có d th aự ư ừ

LĐ, thành th không có d th a LĐ.ị ư ừ • Th c t : Thành th v n có d th aự ế ị ẫ ư ừ

LĐ; Nông thôn có th t gi i quy tể ự ả ế LĐ d th a b ng cách t o vi c làmư ừ ằ ạ ệt i ch (ngh ph ) mà không nh tạ ỗ ề ụ ấ thi t chuy n ra thành th .ế ể ị





4.2.5. Mô hình hai khu v c cự ổđi n: Cể ác h n chạ ế

• M t s gi đ nh không h p lý (3):ộ ố ả ị ợ• Khu v c CN không ph i tăng l ngự ả ươ

cho LĐ NN chuy n sangể• Th c t : Ti n công trong CN luônự ế ề

cao h n trong NN do LĐ CN c n cóơ ầtay ngh và trình đ h n. ề ộ ơ

• Áp l c nghi p đoàn đòi tăng l ng.ự ệ ươ




4.3. Mô hình hai khu v c Tânự c đi nổ ể

• Phê phán quan đi m d th a lao đ ngể ư ừ ộc a tr ng phái C đi n.ủ ườ ổ ể

•Th c hi n các nghiên c u khác bi tự ệ ứ ệv quan h CN-NN trong quá trình ề ệTTKT c a các n c đang phát tri n.ủ ướ ể

• Đi m m i so v i tr ng phái C đi n:ể ớ ớ ườ ổ ể

coi KHCN là y u t tr c ti p và quy tế ố ự ế ế đ nh đ i v i tăng tr ng.ị ố ớ ưở




4.3. Mô hình hai khu v c Tânự c đi n: Khu v c NNổ ể ự

• Đ t đai không có đi m d ng (do conấ ể ừ ng i có th c i t o và nâng c p ch tườ ể ả ạ ấ ấ l ng đ t đai)ượ ấ đ ng TPa không cóườ

đo n n m ngang (# mô hình Lewis)ạ ằ• MPa luôn >0 (s gia tăng lao đ ngự ộ

luôn làm tăng TP) dân s gia tăngố không ph i là b t l i hoàn toàn;ả ấ ợkhông có lao đ ng NN d th a đ ộ ư ừ ểchuy n sang CN mà không làm gi mể ảs n l ng.ả ượ




4.3. Mô hình hai khu v c Tânự c đi n: Khu v c NNổ ể ự

• TPa có đ d c gi m d n (MPa>0,ộ ố ả ầnh ng gi m d n, # mô hìnhư ả ầ

Lewis) l ng đ c tr theoươ ượ ảMPa đ ng cung LĐ trong NNườcó xu h ng d c lên, nh ng đ ướ ố ư ộ

d c gi m d n theo qui mô giaố ả ầtăng LĐ.




4.3. Mô hình hai khu v c Tân cự ổđi n: Khu v c NN - Đ ng TPaể ự ườ

La

TPaTPa=f(La)




4.3. Mô hình hai khu v c Tân cự ổđi n: Khu v c NN - Đ ng Sể ự ườ La

SLa

La

W

4 3 Mô hì h h i kh Tâự ổ




4.3. Mô hình hai khu v c Tân cự ổđi n: Khu v c CNể ự

• CN ph i tr l ng cao h n NN đ có thả ả ươ ơ ể ểthu hút LĐ t NN sang.ừ

• M c l ng trong CN ngày càng tăng. Lýứ ươ

do:• MPLa >0 & d ch chuy n LĐ ra kh i NNị ể ỏ MPLa ngày càng tăng đ i v i LĐ còn l i trong NNố ớ ạ CN ph i tr l ng cao h n cho LĐ t NNả ả ươ ơ ừ

chuy n sang.ể• LĐ rút ra kh i NNỏ TPa gi mả giá nông s nảtăng áp l c tăng l ng trong CN.ự ươ

4 3 Mô hì h h i kh Tâ điự ổ ể




4.3. Mô hình hai khu v c Tân c đi n:ự ổ ểKhu v c CN – Mô hình cung c u LĐự ầ

W

Lm

DLm

SLm

4 3 Mô hình hai khu v c Tânự




4.3. Mô hình hai khu v c Tânự c đi n: Khu v c CN – Mô hìnhổ ể ự

cung c u LĐ ầ• Đ ng cung LĐ trong CN không cóườ

đo n n m ngang (# mô hình C đi n)ạ ằ ổ ểvà có đ d c ngày càng tăng theo xuộ ố h ng s d ng ngày càng nhi u LĐướ ử ụ ề b t l i gia tăng đ i v i CN trong traoấ ợ ố ớđ i LĐ v i NN.ổ ớ

• C u LĐ trong CN tăng ầ l ng trongươCN tăng.




4.3. Mô hình hai khu v c Tânự c đi n: Quan đi m đ u tổ ể ể ầ ư

• Đ u t ngay t đ u cho c CN và NN đ gi m b t ầ ư ừ ầ ả ể ả ớb t l i ngày càng tăng cho CN.ấ ợ

• Đ u t cho NN theo h ng: Nâng cao NSLĐ đ ầ ư ướ ểkhông làm gi m s n l ng khi rút b t LĐ ra kh iả ả ượ ớ ỏNN không làm tăng giá nông s nả không gâyáp l c tăng l ng trong CN.ự ươ

• Đ u t cho CN: theo chi u sâu đ gi m c u LĐ. ầ ư ề ể ả ầ• NN không có th t nghi p nh ng có bi u hi n trìấ ệ ư ể ệ

tr t ng đ i so v i CN (MPệ ươ ố ớ La >0 nh ng gi m d n)ư ả ầ gi m d n t tr ng đ u t cho NN, u tiên đ uả ầ ỷ ọ ầ ư ư ầt cho CN.ư

4 4 Mô hình hai khu v c c aự ủ




4.4. Mô hình hai khu v c c aự ủH. Oshima

• H. Oshima: nhà kinh t h c ng i Nh tế ọ ườ ậB n, nghiên c u m i quan h gi a hai khuả ứ ố ệ ữ v c CN-NN d a trên s khác bi t c a cácự ự ự ệ ủn c châu Á v i các n c Âu -M : NN lúaướ ớ ướ ỹn c, có tính th i v cao, thi u LĐ lúcướ ờ ụ ế mùa cao đi m, th a LĐ lúc nông nhàn.ể ừ

• Tác ph m “Tăng tr ng kinh t cácẩ ưở ế ởn c châu Á gió mùa”: đ a ra quan đi mướ ư ểm i v s tăng tr ng và quan h CN-NNớ ề ự ưở ệd a trên đ c đi m c a các n c châu Áự ặ ể ủ ướgió mùa.




4.4. Oshima: Cách đ t v n đ ặ ấ ề

• Xem xét kh năng th c hi n cácả ự ệmô hình đã có, t đó phân tíchừ

m i quan h CN-NN trong s quáố ệ ự đ t n n kinh t có c c u NNộ ừ ề ế ơ ấ chi m u th sang n n kinh tế ư ế ề ế

CN.

ổ ể




4.4. Oshima & tr ng phái C đi nườ ổ ể

•

Mô hình phát tri n ph i b t đ u t hi u su t trongể ả ắ ầ ừ ệ ấ NN (Ricardo) đ ng ý. ồ• Mô hình phát tri n nên b t đ u t kh năng SX đ ể ắ ầ ừ ả ể

XK hàng CN đ NK nông s n (Ricardo)ể ả đ ng ý ồnh ng khó th c hi n, th m chí không th c tư ự ệ ậ ự ế

(thi u ngu n l c).ế ồ ự • NN có d th a LĐ (Lewis)ư ừ đ ng ý, b sung: ồ ổ

không ph i luôn luôn, đ c bi t lúc cao v .ả ặ ệ ụ• LĐ NN d th a có th chuy n sang CN mà khôngư ừ ể ể

c n tăng l ng (Lewis) ầ ươ không thích h p v iợ ớchâu Á gió mùa (s n l ng ch y u đ c t o raả ượ ủ ế ượ ạlúc cao v )ụ

ờ




4.4. Oshima & tr ng phái TânườC đi nổ ể

• Ngay t đ u ph i quan tâm đ uừ ầ ả ầt cho c NN và CNư ả đ ng ý, ồ

nh ng khó th c hi n do h n chư ự ệ ạ ế ngu n l c. ồ ự • Oshima đ a ra h ng đ u tư ướ ầ ư

phát tri n n n kinh t theo 3 giaiể ề ế đo n.ạ




4.4.1. Oshima: Giai đoạn 1 (Giai đoạnbắt đầu của quá trình tăng trưởng)

M c tiêu:ụT o vi c làm cho LĐ nông nhànạ ệ

theo h ng tăng c ng đ u tướ ườ ầ ư cho NN tăng s n l ng đ đápả ượ ểng nhu c u l ng th c cho dânứ ầ ươ ự

s ngày càng gia tăng, làm ti nố ềđ cho phát tri n CN. ề ể





Bi n pháp (1):ệ• Đa d ng hoá SX NN, xen canh, tăngạ

vụ đây là h ng phát tri n h p lýướ ể ợnh t, phù h p v i kh năng v n, trìnhấ ợ ớ ả ố đ k thu t c a NN, nông thôn trongộ ỹ ậ ủgiai đo n 1.ạ

• C i ti n các hình th c t ch c SX vàả ế ứ ổ ứ d ch v nông thôn (HTX, t ch c tínị ụ ở ổ ứ d ng, d ch v …)ụ ị ụ nông dân muagi ng m i, áp d ng k thu t.ố ớ ụ ỹ ậ





Bi n pháp (2):ệ• Ti n hành c i cách ru ng đ tế ả ộ ấ nâng cao

tính t ch c a nông dân.ự ủ ủ• Xây d ng h th ng kênh m ng, t i tiêu, hự ệ ố ươ ướ ệ

th ng v n t i nông thônố ậ ả thúc đ y trao đ iẩ ổhàng hoá.

• Phát tri n h th ng giáo d c.ể ệ ố ụ

• Ti n hành đi n khí hoá nôngế ệ thôn.





K t qu :ế ả• Không c n quá nhi u v n đ u t so v i CN. ầ ề ố ầ ư ớ• Nhi u vi c làm h n cho nông dân ề ệ ơ thu

nh p tăngậ tăng chi tiêu cho gi ng m i,ố ớphân bón, thu c tr sâu, công c LĐ.ố ừ ụ• S n l ng NN tăngả ượ gi m NK nông s nả ả

(th m chí, đ y m nh XK nông s n)ậ ẩ ạ ả cóthêm ngo i t đ NK máy móc ph c v cácạ ệ ể ụ ụngành CN s d ng nhi u LĐ.ử ụ ề

hi i i đ ( đ





D u hi u k t thúc:ấ ệ ế • Ch ng lo i nông s n ngày càng nhi u, quiủ ạ ả ề

mô ngày càng l n.ớ• Nhu c u v các y u t đ u vào cho NN tăng ầ ề ế ố ầ• Xu t hi n nhu c u ch bi n nông s n nh mấ ệ ầ ế ế ả ằ

tăng tính th ng m i hoá trong SX NN.ươ ạ

• Đ t ra yêu c u phát tri n CN và th ng m iặ ầ ể ươ ạ

d ch v v i qui mô l n.ị ụ ớ ớ

4.4.2. Oshima: Giai đoạn 2 (Hướng tới có việc làm




ạ ( g ệđầy đủ bằng cách đầu tư cho cả NN và CN theochiều rộng)

Bi n pháp:ệ• Ti p t c đa d ng hoá SX NN, xen canh, tăng v .ế ụ ạ ụ• Th c hi n SX NN trên qui mô l n.ự ệ ớ• Phát tri n các ngành ch bi n l ng th c, th cể ế ế ươ ự ự

ph mẩ Tăng s l ng vi c làm và nâng cao tínhố ượ ệhàng hoá c a SX.ủ

• Phát tri n các ngành CN và ti u th CN, SX nôngể ể ủc , phân bón, thu c tr sâu ph c v NN.ụ ố ừ ụ ụ






Yêu c u: ầ• Có ho t đ ng đ ng b t SX, v nạ ộ ồ ộ ừ ậ

chuy n, bán hàng đ n các d ch vể ế ị ụtài chính và các ngành liên quan.• Hình thành các hình th c liên k tứ ế

SX gi a CN-NN-DV d i d ng trangữ ướ ạtr i, t h p SX CN-NN, NN-CN-ạ ổ ợth ng m i.ươ ạ






K t qu :ế ả• NN phát tri nể m r ng th tr ng choở ộ ị ườ

s n ph m CNả ẩ

yêu c u tăng qui mô SX ầCN và nhu c u d ch v ầ ị ụ dân di c tư ừ nông thôn ra thành th đ phát tri n cácị ể ểngành CN và d ch v h tr .ị ụ ỗ ợ

• Quá trình này di n ra liên t c trong nhi uễ ụ ềnăm.






D u hi u k t thúc:ấ ệ ế • T c đ tăng vi c làm > t c đ tăngố ộ ệ ố ộ

lao đ ngộ ti n l ng th c t tăng ề ươ ự ế

4 4 3 Oshima: Giai đoạn 3 (Sau khi có việc làm đầy




4.4.3. Oshima: Giai đoạn 3 (Sau khi có việc làm đầyđủ, phát triển các ngành theo chiều sâu)

Đ c đi m:ặ ể• T c đ tăng vi c làm trong các ngành> t c đ ố ộ ệ ố ộ

tăng lao đ ngộ ti n l ng th c t tăng. ề ươ ự ế • Kh năng SX nâng cao + tích lu nhi u h n kinhả ỹ ề ơ

nghi m SXệ các ngành CN phát tri n nhanh:ểchuy n t thay th NK sang tìm th tr ng XK.ể ừ ế ị ườ• Các ngành CN có u th (đ u t ít v n, công nghư ế ầ ư ố ệ

d h c h i, th tr ng XK d tìm và d thâm nh p)ễ ọ ỏ ị ườ ễ ễ ậ kh năng c nh tranh tăngả ạ XK tăng m nh.ạ

• Ngành DV ngày càng m r ng đ ph c v NN vàở ộ ể ụ ụCN thay th NK, CN ph c v XK.ế ụ ụ






Quan đi m đ u t (1):ể ầ ư • S d ng máy móc thi t b đ thay th vàử ụ ế ị ể ế

ti t ki m LĐ NN.ế ệ•

Áp d ng công ngh sinh h c đ tăng s nụ ệ ọ ể ảl ng NN.ượ• Có th chuy n LĐ t NN sang CN màể ể ừ

không làm gi m s n l ng NN.ả ả ượ

• Phát tri n CN theo h ng: thay th NK vàể ướ ế h ng v XKướ ề chuy n d ch d n c c uể ị ầ ơ ấ SX.






Quan đi m đ u t (2):ể ầ ư • Gi m d n các ngành SX có dungả ầ

l ng LĐ cao.ượ• Tăng t tr ng các ngành SX có dungỷ ọ

l ng v n caoượ ố






K t qu :ế ả• Hi u qu SX và kh năng c nh tranh c aệ ả ả ạ ủ

các ngành CN tăng.•

C u v LĐ gi m d n. ầ ề ả ầ• S n l ng CN và NN đ u tăng.ả ượ ề• Hoàn thành s quá đ t NN sang CN, n nự ộ ừ ề

kinh t chuy n ti p sang giai đo n quá đ ế ể ế ạ ộ

t CN sang DV.ừ • N n kinh t đ t m c đ phát tri n cao ề ế ạ ứ ộ ể

nh t.ấ

4.4. Mô hình hai khu v c c a Oshimaự ủ



(k t lu n)ế ậ• Mô hình b t đ u t vi c v n gi nguyên LĐ trongắ ầ ừ ệ ẫ ữ

NN, nh ng t o công ăn vi c làm cho LĐ nôngư ạ ệnhàn.

• Vi c làm nhi u h nệ ề ơ tăng thu nh p c a nông dânậ ủ t o th tr ng cho CN và DV.ạ ị ườ

•Khi th tr ng LĐ tr nên kh t khe h nị ườ ở ắ ơ ti n công ềtăng nhanh yêu c u c khí hoá ầ ơ NSLĐ vàTNQD tăng có th chuy n LĐ t NN sang CN.ể ể ừ

• Đ ng l c cho TTKT: tích lu và đ u t cho c NNộ ự ỹ ầ ư ảvà CN nh ng b t đ u t NN.ư ắ ầ ừ

• TTKT nhanh không t o ra phân hoá xã h i và b tạ ộ ấ bình đ ng trong phân ph i thu nh p.ẳ ố ậ

Documents

Chuong 3