CIENCIAS DO MUNDO CONTEMPORÁNEOPILAR DE VEGA. IES ANXEL FOLE

“Antes pensábamos que o noso futuro estaba nas estrelas. Agora sabemos que está nos nosos xenes”.

James Watson.

“A herencia depende dunha maquinaria soberana e a vida misma é o resultado do goberno absoluto do ácido”.

Salvador Dalí. ”Butterfly Landscape” Salvador Dalí.

Ciencia ∞ Arte

Os comezos da Xenética.

GREGOR MENDELL, Monxe Austriaco (1822-1884). Pai da Xenética.

A Xenética é a Ciencia que se ocupa do estudo das leis biolóxicas da herdanza e da

variabilidade.

O principal obxecto de estudo da Xenética son os

xenes.

A molécula que contén a información xenética

recibe o nome de ADN

(Ácido Desoxirribonucleico)

e atópase no interior do núcleo das células,

formando a cromatina.

En que parte da célula están os xenes?

ROSALIND FRANKLIN

FOTOGRAFÍA 51(IMAXE POR DIFRACCIÓN DE RX)

WATSON E CRICK

MODELO DA DOBRE MODELO DA DOBRE HÉLICE DE ADNHÉLICE DE ADN

A estrutura do ADN https://www.youtube.com/watch?v=czXseKE4gZA

En 1953, Watson e Crick propoñen como modelo de estrutura para o ADN a dobre hélice. Baseáronse nas imaxes por refracción de RX obtidas por Rosalind Franklin.

En 1962 reciben o Premio Nobel.

http://www.dnai.org/timeline/index.html

O ADN: unha molécula nanométrica.

As unidades que forman o ADN reciben o nome de NUCLEÓTIDOS

(desoxirribosa+ base nitroxenada+ fosfato).

DOBRE HÉLICE

Estirada, a molécula de ADN dunha célula humana ten unha lonxitude de case 2 metros.

Actividade: http://www.oni.escuelas.edu.ar/2002/santiago_del_estero/adn/fgrfact.htm

Formada por dúas cadeas de polinucleótidos unidas de maneira complementaria polas súas bases nitroxenadas.

A-T / G-C

O segredo está nas proteínas do núcleo: as HISTONAS. Arredor delas empaquétase o ADN.

10 micróns10 micróns

Como enrolar 2 metros en 10 micróns.

• Os xenes conteñen a información para a síntese de proteínas.

• As proteínas son as encargadas de realizar ou inducir “mandar” tódalas funcións vitais: unha enzima que te axuda a dixerir o almorzo, un anticorpo que repele unha infección, ou unha das proteínas receptoras do cerebro que te permiten entender este parágrafo.

A CHAVE XENÉTICA define a relación entre a información contida no ADN e a síntese de proteínas.

ACTIVIDADE: http://learn.genetics.utah.edu/es/transcribe/

Como determinan os xenes o que somos:a síntese de proteínas.

A chave xenética.

SEVERO OCHOA, médico español

(1905-1993).

Recibiu o Premio Nobel de Medicina en 1959 pola súa contribución ao descubremento da “chave xenética”.

Un XEN é o fragmento de ADN que contén a información para a síntese dunha proteína.

CARIOTIPO :Conxunto de cromosomas dun individuo ordenados por parellas. Obtívose por primeira vez en 1956.

O cariotipo humano consta de 23 pares de cromosomas.

Cromosomas en metafase. Análises cromosómicas.

O último par son os cromosomas sexuais : XX nas femias e XY nos homes

J. Lejeune . Médico francés (1926-1994)

Síndrome de Down (Trisomía 21). 1960.

Os síndromes hereditarios.

Allan Maxam e Walter Gilbert.

Secuenciación de ADN.

Desenvolven métodos de secuencia de ADN en 1977.

A secuenciación de ADN é un conxunto de métodos e técnicas cuxa finalidade é a determinación da orde en que están os nucleótidos (A,C,T,G).

K.B. Mullis. Premio Nobel en 1993 pola técnica da PCR (Reacción en cadea da Polimerasa)

A “PCR”, unha “fotocopiadora” de ADN.

Escherichia coli. (Contén 4.200 xenes).

En 1990 secuéncianse os xenomas dalgúns microorganismos.

Secuenciaciación de mapas xénicos.

James Watson: 1990.

En 2001, o consorcio HGP publica un borrador do traballo en Nature (15 Febreiro). Celera o publica en Science (16 Febreiro).

http://www.elmundo.es/ciencia/genoma/index.html

Proxecto Xenoma Humano (PGH)

O mapa xénico dalgunhas enfermidades humanas.

• Temos uns 3 mil millóns de pares de bases (A,C,T, G).

• Un xen ten de media 3000 bases pero varía moito o seu tamaño.

• O número de xenes total que temos é duns 25.000.

• Os seres humanos somos idénticos nun 99,9% .

• Só o 2% do xenoma codifica para proteínas.

• A maioría do ADN é non codificante.

• Sobre un 50% do ADN son frases que se repiten (moito máis que en calquera outra especie).

Qué sabemos?

Alec Jeffreys (1985)

Un gran impacto para a Xenética Forense: “A PEGADA XENÉTICA”

A pegada xenética é o conxunto de polimorfismos (rexións do ADN altamente variables) específicos de cada persoa.

Sondas para detectar xenes: “Biochips”.

Son láminas de vidro onde se fixa unha cantidade ínfima de fragmentos de ADN de cadea simple cuxa secuencia de nucleótidos é complementaria á secuencia do xene que queremos detectar.

A tecnoloxía foi desenvolvida a finais dos 80 por catro científicos, en Affymax: Stephen Fodor, Michael Pirrung, Leighton Read e Lubert Stryer.

Traballo de ampliación. Opción 4.A outra historia do ADN: biografía de Rosalind Franklin.

1. PERFIL BIOGRÁFICO (Cronoloxía que recolla os principais aspectos da súa vida e da súa obra. Principais aportacións realizadas. Feitos máis destacados)2. FORMACIÓN CIENTÍFICA.3. RELACIÓN COS SEUS CONTEMPORÁNEOS.3. A CIENCIA E A SOCIEDADE DA SÚA ÉPOCA.4. DESCUBRIMENTOS E AS SÚAS APLICACIÓNS.

Sitios web sobre Rosalyn Franklinhttp://www.geocities.com/fdocc/r-franklin.htmhttp://usuarios.lycos.es/mujeresenlaciencia/franklin.htmhttp://digital.el-esceptico.org/leer.php?id=1682&autor=614&tema=104http://digital.el-esceptico.org/leer.php?id=1718&autor=635&tema=62http://desviando.blogspot.com/2007/10/mujeres-la-sombra-rosalind-franklin.html

Traballo de ampliación. Opción 5.Biografía de Severo Ochoa de Albornoz.

http://www.timetoast.com/Información:http://www.cienciasmc.es/web/biografias/index_biografias.htmlhttp://www.biografiasyvidas.com/biografia/o/ochoa.htmhttp://www.cervantes.es/bibliotecas_documentacion_espanol/biografias/chicago_severo_ochoa.htm

1. PERFIL BIOGRÁFICO (Cronoloxía que recolla os principais aspectos da súa vida e da súa obra. Principais aportacións realizadas. Feitos máis destacados)2. FORMACIÓN CIENTÍFICA.3. RELACIÓN COS SEUS CONTEMPORÁNEOS.3. A CIENCIA E A SOCIEDADE DA SÚA ÉPOCA.4. DESCUBRIMENTOS E AS SÚAS APLICACIÓNS.

Podes realizar unha liña de tempo empregando o programa:

http://elpais.com/diario/2005/09/24/sociedad/1127512805_850215.html

Realiza un video /presentación sobre todos os pasos a

seguir para a extracción de ADN. Baséate nas páxinas

recomendadas. Non esquezas explicar o fundamento da

práctica e as conclusións a que chegas.

Páxinas de consulta:

http://learn.genetics.utah.edu/es/extraction/

http://www.jpimentel.com/ciencias_experimentales/pagwebciencias/pagweb/la_ciencia_a_tu_alcance_II/quimica/Experiencias_quimica_extraccion_de_adn.htm

Traballo de ampliación. Opción 6.“COMO EXTRAER ADN DE CALQUERA BICHO VIVENTE”.