Embed Size (px)
Citation preview
Mei 2018
Voor gelijke kansen.Tegen discriminatie.
Cijferverslag 2017
Inhoud
Inleiding ................................................................................................................................................... 3
Woordenlijst ............................................................................................................................................ 4
1. Meldingen........................................................................................................................................ 6
2. Dossiers ......................................................................................................................................... 11
2.1 Algemeen overzicht ............................................................................................................... 11
2.2 Plaats van de feiten ............................................................................................................... 16
2.3 Analyse van de nieuwe dossiers per domein ........................................................................ 18
Werk: 572 dossiers ........................................................................................................................ 18
Goederen en diensten: 471 dossiers ............................................................................................. 20
Media/Internet: 326 dossiers ........................................................................................................ 24
Onderwijs: 225 dossiers ................................................................................................................ 27
Samenleving: 158 dossiers ............................................................................................................ 29
Politie en justitie: 117 dossiers ...................................................................................................... 32
Diverse activiteiten: 91 dossiers .................................................................................................... 34
Sociale bescherming: 37 dossiers .................................................................................................. 36
2.4 Analyse van de nieuwe dossiers per discriminatiecriterium ................................................. 37
Zogenaamde “raciale” criteria: 782 dossiers ................................................................................ 37
Antisemitisme en negationisme .................................................................................................... 38
Roma en woonwagenbewoners .................................................................................................... 40
Handicap: 516 dossiers .................................................................................................................. 40
Geloof of levensbeschouwing: 319 dossiers ................................................................................. 43
Leeftijd: 149 dossiers ..................................................................................................................... 45
Seksuele geaardheid: 84 dossiers ................................................................................................. 47
Vermogen: 96 dossiers .................................................................................................................. 48
Gezondheidstoestand: 133 dossiers ............................................................................................. 49
3. Cijfers per bevoegdheidsniveau .................................................................................................... 51
3.1. Federaal ................................................................................................................................. 51
Werk bij de federale overheid (44 dossiers) ................................................................................. 51
Openbaar vervoer (NMBS): 8 dossiers .......................................................................................... 52
Politie en Justitie: 117 dossiers ..................................................................................................... 52
Sociale bescherming: 37 dossiers .................................................................................................. 52
2
3.2. Waals Gewest [Wallonië] ...................................................................................................... 53
Werk bij de overheid in het Waalse Gewest: 7 dossiers ............................................................... 53
Werk in Wallonië (131 dossiers).................................................................................................... 54
Huisvesting in Wallonië (45 dossiers) ............................................................................................ 55
Openbaar vervoer (TEC): 2 dossiers .............................................................................................. 55
3.3. Brussels Hoofdstedelijk Gewest ............................................................................................ 56
Werk bij de overheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (14 dossiers) .................................. 56
Werk in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (182 dossiers) ......................................................... 57
Huisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (36 dossiers) ................................................. 58
Openbaar vervoer (MIVB/STIB): 2 dossiers ................................................................................... 58
In 2017 heeft Unia 2 nieuwe dossiers geopend die gaan over de openbare vervoersmaatschappij MIVB/STIB. Beide dossiers hebben te maken met het criterium handicap. ................................. 58
3.4. Vlaamse Gemeenschap/Vlaams Gewest ............................................................................... 59
Werk bij de overheid (7 dossiers) .................................................................................................. 59
Werk in het Vlaamse Gewest: 210 dossiers .................................................................................. 59
Huisvesting in het Vlaamse Gewest: 104 dossiers ........................................................................ 60
Onderwijs in de Vlaamse Gemeenschap: 87 dossiers ................................................................... 61
Openbaar vervoer (De Lijn): 10 dossiers ....................................................................................... 61
3.5. Franse Gemeenschap ............................................................................................................ 62
Onderwijs in de Franse Gemeenschap: 123 dossiers .................................................................... 62
Werk bij de overheid in de Franse Gemeenschap: 9 dossiers ...................................................... 63
3.6. Duitstalige Gemeenschap ...................................................................................................... 63
Onderwijs in de Duitstalige Gemeenschap: 1 dossier ................................................................... 63
4. OPLEIDING – INFORMATIE – BEWUSTMAKING ............................................................................. 64
3
Inleiding
Een van de wettelijke opdrachten van Unia is om ‘individuele meldingen’ te behandelen. Iedereen kan bij ons terecht met een vraag, een verzoek tot tussenkomst, een opmerking of een interpellatie over de antiracisme en antidiscriminatiewetgeving, de wet tegen negationisme en de grondrechten van personen met een handicap (zoals bepaald door het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap)1.
Unia is wettelijk bevoegd voor:
• directe en indirecte discriminatie, met inbegrip van de opdracht om te discrimineren, pesterijen die rechtstreeks verband houden met de criteria bepaald in de antidiscriminatiewetgeving en redelijke aanpassingen voor personen met een handicap;
• haatboodschappen (openbare uitingen van haat: aanzetten tot haat, discriminatie of geweld), met inbegrip van cyberhate (haatboodschappen op het internet);
• haatmisdrijven gedreven door vijandigheid tegenover een persoon of een groep vanwege zijn herkomst, handicap, seksuele geaardheid of een ander beschermd discriminatiecriterium.
Wanneer Unia zich bevoegd acht om een melding te behandelen en wanneer die melding meer is dan enkel een vraag om algemene informatie, dan openen we een individueel dossier. Een melding of dossier kan verband houden met één discriminatiecriterium of met verschillende criteria.
1 Zie ook rubriek Wetgeving op www.unia.be
4
Woordenlijst
Meldingen
Meldingen zijn alle contacten met Unia of de lokale contactpunten. Het gaat om meldingen van mogelijke slachtoffers van discriminatie, haatmisdrijven of -boodschappen, maar ook om getuigenissen, vragen of bekommernissen van derden of vragen van personen of organisaties die in een concrete situatie discriminatie willen vermijden. Meldingen kunnen ook gaan over de rechten van personen met een handicap onder het VN-Verdrag van 13 december 2006.
Dossiers
Unia opent een dossier wanneer een melding naar een discriminatiegrond verwijst waarvoor Unia bevoegd is of wanneer die betrekking heeft op de rechten van personen met een handicap, én wanneer de melder een concreet advies of een andere tussenkomst verwacht. De notie ‘dossier’ staat dus los van de ernst en het al dan niet bewezen karakter van de feiten. Meerdere meldingen over dezelfde feiten (bijvoorbeeld gemediatiseerde gebeurtenissen of cyberhate) worden in principe gebundeld in eenzelfde dossier. Uitzonderlijk opent Unia ambtshalve een dossier (wat we aanduiden met de term ‘autosaisine’).
Discriminatiegronden of -criteria
Dit zijn de door de antidiscriminatiewetgeving (wetten, decreten en ordonnanties) beschermde criteria. Op grond van artikel 3 van het samenwerkingsakkoord van 23 juli 2012 tussen de federale overheid, de gewesten en de gemeenschappen voor de oprichting van Unia hebben de wettelijke opdrachten van Unia betrekking op al die beschermde criteria (en ook op de rechten van personen met een handicap onder het VN-Verdrag van 13 december 2006). Dit met uitzondering van de criteria geslacht (daarvoor is het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen bevoegd) en taal (daarvoor is nog geen bevoegde instelling aangewezen).
Maatschappelijke domeinen
De maatschappelijke domeinen wijzen op de context waarbinnen de bij Unia gemelde feiten zich afspelen. De domeinen vallen grotendeels samen met het materiële toepassingsgebied van de antidiscriminatie-en antiracismewetten, -decreten en –ordonnanties: werk, goederen en diensten, onderwijs, … In de rapportering van Unia zijn er daarnaast specifieke categorieën voor uitlatingen in de media en op het internet, incidenten in de publieke ruimte (samenleving) en meldingen die gericht zijn tegen politie of justitie of geuit werden in de context van het gevangeniswezen.
5
Discriminatie
Deze term omvat directe discriminatie, indirecte discriminatie, de opdracht om te discrimineren, intimidatie en het weigeren van redelijke aanpassingen voor een persoon met een handicap. Binnen hun respectievelijke toepassingsgebied worden deze gedragingen verboden door de antidiscriminatiewetten, -decreten en ordonnanties.
Redelijke aanpassingen
Een redelijke aanpassing is een maatregel die het effect van de handicap neutraliseert waarmee een persoon met een handicap te maken krijgt in een onaangepaste omgeving. Redelijke aanpassingen zijn altijd afgestemd op de specifieke en individuele ondersteuningsbehoeften van een individuele persoon met een handicap. Het is niet de bedoeling om personen met een handicap te bevoordelen, maar wel om de nadelen van een onaangepaste omgeving te compenseren.
Haatmisdrijven
Dit zijn misdrijven waarvoor een mogelijke strafverzwaring bestaat wanneer een van de drijfveren de haat tegen, het misprijzen van of de vijandigheid tegen een persoon is wegens diens origine, afkomst, geloof, seksuele geaardheid, … (alle beschermde criteria zijn van toepassing).
Haatboodschappen
Hieronder groepeert Unia alle racistische, islamofobe, homofobe, antisemitische, negationistische, … uitlatingen. ‘Haatboodschappen’ is geen juridische categorie. Uitgangspunt is steeds het fundamentele recht op vrije meningsuiting, maar bepaalde uitlatingen kunnen wel strafbaar zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer er doelbewust wordt aangezet tot discriminatie, haat of geweld tegen een persoon of groep wegens een van de beschermde criteria.
Belangrijke opmerking over de n-waarde in de tabellen en grafieken
Eén melding of dossier kan tegelijkertijd gaan over meerdere discriminatiegronden. Daardoor is de n-waarde van sommige tabellen en grafieken hoger dan het effectieve aantal meldingen of
dossiers.
6
1. Meldingen
Inleiding
In 2017 kreeg Unia 6.602 meldingen over vermoedelijke discriminatie, haatboodschappen en haatmisdrijven. Dit is een stijging van 17,5% in vergelijking met 2016 en van 56,2% voor de afgelopen 5 jaar. Die toename heeft te maken met een combinatie van factoren, onder andere meer media- aandacht in 2016, een betere toegankelijkheid op lokaal niveau, gerichte acties en de actualiteit.
In maart constateren we een piek aan meldingen (803). Unia kreeg in die periode veel persaandacht. Dat begon toen Joods Actueel een interne mail van Unia publiceerde. Daarna was er de kritiek op Unia van staatsecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir en haar collega uit de Vlaamse regering Liesbeth Homans. Ongeveer 80 meldingen hebben te maken met die kritiek. Tientallen andere zijn wellicht het gevolg van een grotere zichtbaarheid van Unia in die periode.
Voorts heeft Unia in maart tientallen lokale activiteiten georganiseerd voor de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie (campagne #GeefMe1Minuut). De toename van het aantal meldingen wegens “racisme” kan zowel gelinkt worden aan die activiteiten, maar ook aan de verhoogde persaandacht.
57,1% van de melders zijn Nederlandstalig, 40,9% Franstalig, 0,2% Duitstalig en 1,8% van hen drukken zich uit in een andere taal. 57,8% van de melders zijn mannen, 40,9% vrouwen en 1,3% zijn vzw’s of andere organisaties.
36,6% van de meldingen zijn vragen om bijstand, 29% zijn gewone meldingen (zonder de vraag om te bemiddelen) en 16,4% van de meldingen zijn vragen voor informatie. De vragen om bijstand zijn proportioneel sterker gestegen dan de andere types meldingen (+40,8% in vergelijking met 2016).
De domeinen
De meldingen gaan vooral over de domeinen werk (26%), goederen en diensten (23,4%), media/internet (12,6%), onderwijs (9,2%) en samenleving (8,9%). Er moet opgemerkt worden dat Unia voor die domeinen (behalve voor goederen en diensten), een forsere stijging vaststelt dan de gemiddelde toename voor alle meldingen samen.
Tot slot zien we de afgelopen vijf jaar in de domeinen werk en onderwijs een opvallende stijging van meer dan 60% van het aantal meldingen, respectievelijk +62,5% en+79,1%.
7
De criteria
Unia ontving in 2017 vooral meldingen over de zogenaamde “raciale” criteria (26,9%), handicap (16,7%), geloof of levensbeschouwing (9,7%) en leeftijd (5,1%).
In vergelijking met 2016 kregen we procentueel meer meldingen over handicap (+43,3%) en gezondheidstoestand (+60,8%) en over vermogen (+25,5%) en over sociale afkomst (+444,4%). Als we dat dan over een periode van 5 jaar bekijken, zien we hetzelfde patroon, maar vermogen (+196,1%) en sociale afkomst (+988,9%) kennen dan een meer uitgesproken stijging dan handicap (+160,9%) en gezondheidstoestand (+145,8%).
De zogenaamde “raciale” criteria blijven in absolute cijfers – met meer dan één op vier meldingen – de belangrijkste reden waarvoor Unia wordt gecontacteerd. Toch zien we dat steeds meer mensen aankloppen voor de criteria handicap en gezondheidstoestand. Ook voor de criteria inkomsten en sociale afkomst zien we een opmerkelijke stijging hoewel ze in absolute cijfers nog altijd maar 1 op de 20 meldingen vertegenwoordigen.
Methodologische opmerking
De meeste meldingen worden gedaan door slachtoffers of rechtstreekse getuigen van discriminatie. In bepaalde maatschappelijke domeinen, zoals de media, is het niet altijd het slachtoffer dat contact met ons opneemt. Het zijn vaak andere personen of instellingen die bijvoorbeeld zeggen geschokt te zijn door bepaalde haatzaaiende commentaren, interviews of tweets.
8
Grafiek 1: Evolutie van meldingen ‘Unia bevoegd én niet-bevoegd’ (sinds 2013)
Grafiek 2: Totaal aantal meldingen in 2017 ‘Unia bevoegd én niet-bevoegd’
3713
4627 4554
5619
6601
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
2013 2014 2015 2016 2017
Bevoegd 74,1%
Niet-bevoegd
25,9%
Niet-Bevoegd :
Andere 81%
Niet-Bevoegd : Geslacht
13%
Niet-Bevoegd :
Taal 6%
9
Grafiek 3: Geslacht van de melder
Grafiek 5: Taal van de melder
Grafiek 4: Evolutie geslacht van de melder (sinds 2013)
Grafiek 6: Evolutie taal van de melder (sinds 2013)
3815; 57,8%
2701; 40,9%
85; 1,3%
Man Vrouw Andere (vzw,…)
3766; 57,1%
2700; 40,9%
118; 1,8% 11; 0,2% 6; 0,1%
Nederlands Frans Engels Duits Andere
2013 2014 2015 2016 2017Vrouw 1349 1823 1818 2383 2701Man 2396 2886 2723 3236 3815Andere (vzw,…) 0 0 0 0 85
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
2013 2014 2015 2016 2017Nederlands 1771 2834 2722 3332 3766Frans 1933 1810 1762 2183 2700Andere 41 65 70 104 135
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
10
Grafiek 7: Type melding (behalve autosaisine)
Grafiek 9: Contactwijze (n=6601)
Grafiek 8: Evolutie type meldingen sinds 2013 (behalve autosaisine)
Grafiek 10: Evolutie contactwijze (sinds 2013)
3073; 46,6%
1744; 26,4%
1784; 27,0%
Vraag naar bijstand Informatievraag
Eenvoudige melding
2013 2014 2015 2016 2017Eenvoudige
melding 1882 1743 1807 1911 1784
Vraag naarbijstand 1242 1988 1718 2419 3073
Informatievraag 553 832 851 1080 1744
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
3821; 57,9%
2359; 35,7%
174; 2,6%
83; 1,3% 164; 2,5%
Website Unia en e-mail
Telefoon
Bezoek
Brief
Andere
2013 2014 2015 2016 2017Website Unia
en e-mail 2439 3046 2932 3388 3821
Telefoon 971 1249 1246 1845 2359Andere 335 414 376 386 421
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
11
2. Dossiers
2.1 Algemeen overzicht In 2017 heeft Unia 2.017 nieuwe individuele dossiers geopend. Dat betekent een stijging van 5,8% in vergelijking met 2016. De afgelopen vijf jaar zien we een stijging van 53,3%.
Er werden in 2017 in totaal 1.530 dossiers afgesloten. In 44% van de gevallen vond Unia dat het vermoeden van discriminatie werd bevestigd. In 17 % van de gevallen oordeelde Unia daarentegen dat er geen sprake was van discriminatie in juridische zin. Bijvoorbeeld wanneer het onderscheid in behandeling gerechtvaardigd was: omdat de wet het onderscheid bepaalde of omdat het een legitiem doel nastreefde en de gebruikte middelen evenredig en noodzakelijk waren. In 37% van de gevallen volstonden de aangehaalde elementen niet om te besluiten dat er al dan niet sprake was van discriminatie.
In 30 % van de gevallen waarin de discriminatie kon hard gemaakt worden, stelde Unia een individuele oplossing voor. In 28% van de dossiers werd geopteerd voor een buitengerechtelijke oplossing (verzoening, onderhandeling…). Bij 7% van de dossiers werden gerechtelijke stappen ondernomen (waarbij Unia al dan niet betrokken partij was). Tot slot heeft de melder in 13% van de dossiers geen verder gevolg gegeven aan de eerste contacten.
De gemiddelde tijd om tot een oplossing te komen in een individueel dossier is 2 tot 3 maanden. En 3 op de 4 dossiers die in 2017 werden geopend, konden in hetzelfde jaar worden afgesloten.
We zagen opnieuw een beduidende stijging voor de domeinen werk (+13,5%),en politie en justitie (+ 28,6%, voornamelijk conflicten met de politie). De toename is veelzeggend omdat ze over een langere periode wordt bevestigd (+71,3% voor werk, +112,7% voor politie en justitie in de afgelopen 5 jaar, terwijl de globale toename van het aantal dossiers in dezelfde periode 53,3% bedraagt).
In 2017 wordt ook een beduidende toename vastgesteld van het aantal dossiers in het domein samenleving (+11,3%, voornamelijk conflicten in de publieke ruimte of in de buurt).
In 2017 noteerden we een aanzienlijke stijging van het aantal dossiers voor de zogenaamde “raciale” criteria (+12%), het criterium vermogen, met andere woorden de oorsprong van de inkomsten (+34,4%) en gezondheid (+52,9%). De criteria handicap (+6%) en leeftijd (+3,5%) stabiliseerden zich na een zeer duidelijke stijging in 2016.
In 2017 stijgt ook de categorie andere criteria met 48,3%. Die stijging, die in 2016 is begonnen, lijkt erop te wijzen dat de bevoegdheden van Unia en de antidiscriminatiewetgeving bekender worden. Binnen die categorie vallen criteria als politieke overtuiging (33 dossiers) of syndicale overtuiging (22 dossiers), sociale afkomst (25 dossiers), fysieke (20 dossiers) of genetische eigenschappen (3 dossiers), burgerlijke staat (17 dossiers) en geboorte, met andere woorden afstamming (12 dossiers).
Tot slot merken we op dat Unia ook wordt gecontacteerd voor vermoedelijke discriminatie op basis van taal, een criterium waarvoor Unia niet bevoegd is. Die meldingen worden bijgevolg niet opgenomen in het totale aantal dossiers dat in 2017 werd geopend, behalve wanneer er ook sprake is van een ander criterium waarvoor Unia wel bevoegd is.
12
Grafiek 11: Evolutie van dossiers ‘Unia bevoegd’ (sinds 2013)
Grafiek 12: Nieuwe dossiers per domein (n=2.017)
1406
1670 1596
1907 2017
0
500
1000
1500
2000
2500
2013 2014 2015 2016 2017
572; 28,4%
471; 23,4% 326; 16,2%
225; 11,2%
158; 7,8%
117; 5,8%
91; 4,5% 37; 1,8% 20; 1,0% Werk
Goederen en diensten
Media
Onderwijs
Samenleving
Politie & Justitie
Diverse activiteiten
Sociale zekerheid
Andere/onduidelijk
13
Grafiek 13: Evolutie van het aantal dossiers per domein (sinds 2013)
2013 2014 2015 2016 2017Werk 360 389 341 504 572Goederen en diensten 320 418 383 500 471Media 285 337 365 334 326Onderwijs 151 162 169 213 225Samenleving 93 146 154 142 158Politie & Justitie 87 83 61 91 117Diverse activiteiten 55 78 65 77 91Sociale zekerheid 37 33 47 35 37Andere/onduidelijk 23 17 11 11 20
0
100
200
300
400
500
600
700
14
Grafiek 14 : Nieuwe dossiers per criterium (n=2.095)
Grafiek 15: Evolutie van het aantal dossiers per criterium (sinds 2013)
782; 34,8%
516; 23,0%
319; 14,2%
149; 6,6%
133; 5,9%
129; 5,7%
84; 3,7% 132; 5,9%
Raciale criteria
Handicap
Geloof oflevensbeschouwing
Leeftijd
Gezondheidstoestand
Vermogen
Seksuele geaardheid
Andere (bevoegd)
2013 2014 2015 2016 2017Raciale criteria 571 758 661 698 782Handicap 289 371 384 487 516Geloof of levensbeschouwing 293 296 330 390 319Leeftijd 93 99 80 144 149Seksuele geaardheid 94 80 92 104 84Vermogen 66 78 76 96 129Gezondheidstoestand 83 62 64 87 133Andere (bevoegd) 57 85 60 89 132
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
15
Grafiek 16: Dossiers ‘Unia bevoegd’ afgesloten in 2017 - evaluatie (n=1730)
Tabel 1: Nieuwe dossiers per criterium en domein in 2017 (n=2.244)
Gra
nd T
otal
%
Wer
k
Goe
dere
n en
die
nste
n
Med
ia
Ond
erw
ijs
Sam
enle
ving
Polit
ie &
Just
itie
Dive
rse
activ
iteite
n
Soci
ale
zeke
rhei
d
Ande
re/o
ndui
delij
k
Grand Total 2244 690 509 380 241 161 118 90 48 7
% 30,7% 22,7% 16,9% 10,7% 7,2% 5,3% 4,0% 2,1% 0,3%
Raciale criteria 782 34,8% 188 156 195 50 84 74 20 10 5
Handicap 516 23,0% 143 143 9 123 22 15 41 18 2
Geloof of levensbeschouwing
319 14,2% 82 33 126 35 15 16 9 3
Leeftijd 149 6,6% 108 22 2 5 1 1 7 3
Gezondheidstoestand 133 5,9% 82 27 2 8 5 4 5
Vermogen 129 5,7% 8 100 3 10 4 1 3
Seksuele geaardheid 84 3,7% 17 8 18 3 26 5 5 2
Andere (bevoegd) 132 5,9% 62 20 25 7 4 3 7 4
674; 44,1%
558; 36,5%
267; 17,5%
14; 0,9% 17; 1,1% Gegrond
Onvoldoende elementen
Ongegrond / gerechtvaardig
Wet niet van toepassing
Unia niet bevoegd
16
2.2 Plaats van de feiten
Tabel 2: Plaats van de feiten (dossiers zonder media/internet) per maatschappelijk domein in 2017 (n=1.628)
Tota
al
%
Bru
ssel
s Hoo
fdst
edel
ijk G
ewes
t
Ant
wer
pen
Vla
ams B
raba
nt
Oos
t-Vl
aand
eren
Lui
k
Wes
t-Vl
aand
eren
Hen
egou
wen
Nam
en
Lim
burg
Waa
ls-B
raba
nt
Lux
embu
rg
Nie
t lo
kalis
eerb
aar
Totaal 1628
339 217 161 159 125 100 96 70 68 65 20 208
% 20,8%
13,3%
9,9%
9,8%
7,7%
6,1%
5,9%
4,3%
4,2%
4,0%
1,2%
12,8%
Werk 559 34,3%
167 55 55 39 44 26 42 18 21 19 6 67
Goede-ren & diensten
460 28,3%
68 61 56 48 35 29 20 26 19 10 6 82
Onder-wijs
218 13,4%
45 29 12 22 18 5 16 14 7 23 2 25
Samen-leving
152 9,3%
14 30 17 25 13 12 7 8 12 5 1 8
Politie & justitie
107 6,6%
21 19 14 16 2 11 6 4 5 2 7
Diverse activiteit-en
88 5,4%
14 18 4 5 11 13 1 3 3 2 2 12
Sociale zeker-heid
37 2,3%
8 5 1 3 2 3 4 1 2 1 7
Andere/niet duidelijk
7 0,4%
2 2 1 1 1
17
Tabel 3: Plaats van de feiten (dossiers zonder media/internet) per discriminatiegrond in 2017 (n= 1.864)
Tot
aal
%
Bru
ssel
s Hoo
fdst
edel
ijk G
ewes
t
Ant
wer
pen
Vla
ams B
raba
nt
Oos
t-Vl
aand
eren
Lui
k
Hen
egou
wen
Wes
t-Vl
aand
eren
Nam
en
Waa
ls-B
raba
nt
Lim
burg
Lux
embu
rg
Nie
t lo
kalis
eerb
aar
Totaal 1864 408 245 181 175 152 110 107 78 76 72 22 238
% 21,9%
13,1%
9,7%
9,4%
8,2%
5,9%
5,7%
4,2%
4,1%
3,9%
1,2%
12,8%
Raciale criteria
587 31,5%
131 93 73 74 37 21 39 9 21 33 5 51
Handicap 507 27,2%
78 56 42 51 52 33 39 24 27 13 8 84
Geloof of levensbeschouwin g
193 10,4%
76 19 17 7 16 11 5 7 6 5 2 22
Leeftijd 147 7,9%
32 21 14 9 10 12 6 5 6 7 2 23
Gezondheidstoest and
131 7,0%
32 16 7 14 9 9 7 5 8 5 1 18
Vermogen 126 6,8%
22 16 17 8 8 11 3 17 3 2 3 16
Seksuele geaardheid
66 3,5%
10 11 5 7 8 5 4 4 2 4 1 5
Andere (bevoegd)
107 5,7%
27 13 6 5 12 8 4 7 3 3 19
18
2.3 Analyse van de nieuwe dossiers per domein
Werk: 572 dossiers In 2017 heeft Unia 572 nieuwe dossiers geopend in het domein werk (ofwel 28,4% van het totaal aantal dossiers). Dit betekent een stijging van 13,5% in vergelijking met 2016. Op 5 jaar tijd zien we een toename van 71,3%. We gaan ervan uit dat de actualiteit, zoals de debatten over de praktijktests en de mysterycalls in 2017, op een bepaald moment die cijfers beïnvloeden. Tekenend voor het domein werk is echter dat die stijging niet alleen jaarlijks terugkomt (behalve in 2015), maar dat ze in de afgelopen twee jaar zelfs nog groter is geworden.
27.2 % van de werkgerelateerde dossiers gaat over zogenaamde “raciale” criteria. In 20,7 % van de dossiers werd Unia gecontacteerd voor handicap (20,7%), leeftijd (15,7%), geloof of levensbeschouwing (11,9%) en gezondheidstoestand (ook 11,9%). Percentages die zeer dicht in de buurt liggen van wat in 2016 werd vastgesteld.
Voor twee criteria is de stijging bijzonder uitgesproken: handicap (+37,5% op 1 jaar tijd en +204,3% de afgelopen 5 jaar) en gezondheidstoestand (+64% op 1 jaar tijd en +182,8% de afgelopen 5 jaar). Het aantal dossiers voor criterium leeftijd lijkt zich te stabiliseren. Het aantal dossiers over leeftijd steeg enorm in 2016 na de persaandacht voor de dossiers Dovy Keukens en Belgocontrol.
Ongeveer 30% van de werkgerelateerde dossiers gaat over werving en selectie en 17% over de arbeidsomstandigheden. 15% heeft te maken met problemen bij ontslag en 13% gaat tot slot over pesterijen op het werk.
Grafiek 17: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 - werk per discriminatiecriterium (n=690)
188; 27,2%
143; 20,7%
108; 15,7%
82; 11,9%
82; 11,9%
21; 3,0%
17; 2,5% 13; 1,9% 36; 5,2% Raciale criteria
Handicap
Leeftijd
Geloof oflevensbeschouwing
Gezondheidstoestand
Syndicale overtuiging
Seksuele geaardheid
Fysieke eigenschap
Andere criteria (bevoegd)
19
Grafiek 18: Evolutie van het aantal dossiers werk per discriminatiecriterium (sinds 2013)
Grafiek 19: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – werk per sector (n=572)2
2
2013 2014 2015 2016 2017Raciale criteria 131 158 147 169 188Handicap 67 64 67 104 143Leeftijd 57 60 45 106 108Geloof of levensbeschouwing 64 67 46 88 82Gezondheidstoestand 42 34 33 50 82Seksuele geaardheid 19 20 13 20 17Andere criteria (bevoegd) 16 25 19 38 70
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
156; 27,3%
79; 13,8%
44; 7,7% 41; 7,2%
40; 7,0%
30; 5,2%
27; 4,7%
20; 3,5%
11; 1,9%
11; 1,9%
2; 0,3%
111; 19,4%
Publieke sector
Diensten
Bouw en nijverheid
Onderwijs
Handelzaak (werk)
Gezondheid
Transport
Sociale actie en Milieu
Sociale werkplaatsen
Horeca en vrije tijd
Media
Andere werk
20
Goederen en diensten: 471 dossiers Unia opende 471 nieuwe dossiers in 2017. Dat betekent een lichte daling tegenover 2016 (-5,8%), toen steeg het aantal dossiers in het domein goederen en diensten met 31 %.
Het aantal dossiers over huisvesting blijft stijgen (+3,7% op 1 jaar tijd en +48,1% de afgelopen 5 jaar). Daarna volgen de financiële diensten (banken en verzekeringen) en openbaar vervoer, die respectievelijk 12,3% (58 dossiers) en 12,1% (57 dossiers) van het totale aantal dossiers over goederen en diensten uitmaken. Handel en horeca vertegenwoordigen respectievelijk 8,1% en 5,5% van alle dossiers. Tot slot situeren 31 nieuwe dossiers (6,6%) zich in het domein gezondheid en bijstand aan personen.
Globaal genomen vertegenwoordigen de zogenaamde “raciale” criteria (30,6%), handicap (28,1%) en vermogen (19,6%) samen 4 op de 5 dossiers. Het criterium vermogen (38,4% van de dossiers) komt het meeste voor in het subdomein huisvesting, op de voet gevolgd door de zogenaamde “raciale” criteria (36,1%). De afgelopen 5 jaar, en in het bijzonder in de afgelopen twee jaar, zien we een forse stijging van de dossiers over huisvesting op grond van zogenaamde “raciale” criteria (+77,3% op 5 jaar tijd).
De meeste dossiers gaan over privéhuisvesting (86,6%), met (30,4%) of zonder (56,2%) bemiddeling door een makelaarskantoor. Het gaat hierbij vooral over mensen die geweigerd worden een woning te bezoeken, te huren of te verkopen. Vastgoedadvertenties vermelden openlijk in 12,4% van de dossiers over huisvesting een van de discriminatiecriteria.
Grafiek 20: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – goederen en diensten per discriminatie- criterium (n=509)
156; 30,6%
143; 28,1%
100; 19,6%
33; 6,5%
27; 5,3%
22; 4,3% 28; 5,5% Raciale criteria
Handicap
Vermogen
Geloof oflevensbeschouwing
Gezondheidstoestand
Leeftijd
Andere (bevoegd)
21
Grafiek 21: Evolutie van het aantal dossiers ‘Unia bevoegd’ – goederen en diensten (sinds 2013)
Grafiek 22: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – goederen en diensten per sector (n=471)
2013 2014 2015 2016 2017Raciale criteria 107 171 116 164 156Handicap 93 125 135 161 143Vermogen 62 71 71 87 100Leeftijd 22 25 19 26 22Gezondheidstoestand 23 16 28 19 27Geloof of levensbeschouwing 16 16 18 45 33Seksuele geaardheid 12 16 13 16 8Andere (bevoegd) 15 14 14 18 20
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
194; 41,2%
58; 12,3%
57; 12,1%
38; 8,1%
34; 7,2%
33; 7,0%
31; 6,6% 26; 5,5%
Huisvesting
Financieel diensten
Transport
Handelszaak
Publieke diensten
Andere goederen endiensten
Gezondheid en hulp aanpersonen
Horeca
22
Grafiek 23: Evolutie van het aantal dossiers ‘Unia bevoegd’ – goederen en diensten per sector (sinds 2013)
Grafiek 24: Dossiers huisvesting per sector (n=194)
2013 2014 2015 2016 2017Huisvesting 112 156 159 187 194Financieel diensten 40 45 46 62 58Transport 34 53 63 73 57Horeca 37 46 27 39 26Andere 134 164 115 178 128
0
50
100
150
200
250
109; 56,2% 59; 30,4%
16; 8,2% 2; 1,0%
8; 4,1% Private huisvesting zonderimmo
Private huisvesting metimmo
Sociale Huisvesting
ISK
Andere
23
Grafiek 25: Dossiers huisvesting per discriminatiecriterium (n=216)
Grafiek 26: Evolutie van het aantal dossiers huisvesting per discriminatiecriterium (sinds 2013)
83; 38,4%
78; 36,1%
27; 12,5%
10; 4,6%
6; 2,8% 5; 2,3% 5; 2,3% 2; 0,9% Vermogen
Raciale criteria
Handicap
Leeftijd
Geloof oflevensbeschouwing
Sociale positie
Gezondheidstoestand
Burgerlijke staat
2013 2014 2015 2016 2017Vermogen 54 65 64 80 83Raciale criteria 29 63 63 81 78Handicap 25 22 21 26 27Andere criteria (bevoegd) 17 30 29 25 28
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
24
Media/Internet: 326 dossiers Het aantal dossiers over haatboodschappen in de media is stabiel gebleven: 326 in 2017 tegenover 334 in 2016 (of een lichte daling van -2,4%). Toch moeten er twee kanttekeningen gemaakt worden. Het aantal dossiers over de sociale media blijft toenemen (+32,8%). We noteren ook een stijging van het aantal dossiers over media/internet op grond van de zogenaamde “raciale” criteria (+10%). Die zogenaamde “raciale” criteria blijven hier trouwens het belangrijkste discriminatiecriterium (51,3% van de dossiers over, gevolgd door dossiers op grond van geloof of levensbeschouwing] (33,2% van de dossiers). Tot slot hebben 5,5% van de dossiers te maken met het criterium seksuele geaardheid.
De grote meerderheid van deze dossiers spelen zich af op het internet (81,6%), in het bijzonder op de sociale media(55,8%). Facebook vertegenwoordigt hiervan 93,4% van de dossiers.
De afgelopen 5 jaar stellen we een daling vast van het aantal dossiers over kettingmails (-61,8%). Voor de dossiers over sociale media daarentegen werd een stijging van 271,4% opgetekend.Grafiek
Grafiek 27: Nieuwe dossiers ‘Un ia bevoegd’ in 2017 – media per discriminatiecriterium (n=380)
195; 51,3%
126; 33,2%
19; 5,0%
18; 4,7% 9; 2,4% 13; 3,4% Raciale criteria
Geloof oflevensbeschouwing
Politieke overtuiging
Seksuele geaardheid
Handicap
Andere
25
Grafiek 28: Evolutie van het aantal dossiers media/internet per discriminatiecriterium (sinds 2013)
Grafiek 29: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – media per type media (n=326)
2013 2014 2015 2016 2017Raciale criteria 159 209 204 177 195Geloof of levensbeschouwing 139 125 181 158 126Seksuele geaardheid 20 23 22 30 18Andere (bevoegd) 8 27 19 19 41
0
50
100
150
200
250
266; 81,6%
22; 6,7%
20; 6,1%
11; 3,4% 5; 1,5% 2; 0,6% Internet
Geschreven pers
Diverse publicaties
Televisie
Andere media
Radio
26
Grafiek 30: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – details internet (n=266)
Grafiek 31: Evolutie van het aantal dossiers ‘Unia bevoegd’ – details internet (sinds 2013)
170; 63,9% 26; 9,8%
24; 9,0%
22; 8,3%
6; 2,3% 6; 2,3%
5; 1,9% 7; 2,6% Facebook
Kettingmail
Belgische blog en website
Forum krant
Buitenlandse blog enwebsite
2013 2014 2015 2016 2017Kettingmail 97 87 111 63 26Sociale media 63 108 125 137 182Belgische blog en website 23 35 33 41 24Forum krant 16 43 34 13 22Buitenlandse blog en website 12 9 11 8 6Andere: privaat mail, sms/mms,
… 41 14 20 14 6
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
27
Onderwijs: 225 dossiers In 2017 heeft Unia 225 dossiers over onderwijs geopend. Dit betekent een globale stijging van 11,2% ten opzichte van 2016. We zien een relatieve stijging van +125% in de afgelopen 5 jaar.
32,4% van de dossiers gaat over het secundair onderwijs, 23,6% over het basisonderwijs en ook 23,6% over het hoger onderwijs. De meest voorkomende discriminaties zijn de weigering om redelijke aanpassingen toe te passen voor leerlingen met een handicap (35.9%), problemen met directe of indirecte discriminatie (36%) en pesterijen op school (16,6%).
Handicap (51% van de dossiers) is in dit domein het meest voorkomende criterium. Het stabiliseert zich na een constante stijging de afgelopen vijf jaar (-3,1% op 1 jaar tijd, maar +310% op 5 jaar). De dossiers die gebaseerd zijn op een van de zogenaamde “raciale” criteria (20,7% van de dossiers) nemen verder toe (+28,2% in vergelijking met 2016), terwijl die over geloof of levensbeschouwing, zoals het dragen van de hoofddoek, dalen (-12,5% ten opzichte van 2016, 14,5% van de dossiers in 2017).
Grafiek 32: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – onderwijs per discriminatiecriterium (n=241)
123; 51,0%
50; 20,7%
35; 14,5%
10; 4,1%
8; 3,3% 5; 2,1% 3; 1,2% 7; 2,9% Handicap
Raciale criteria
Geloof oflevensbeschouwing
Vermogen
Gezondheidstoestand
Leeftijd
Seksuele geaardheid
Andere (bevoegd)
28
Grafiek 33: Evolutie van het aantal dossiers onderwijs per discriminatiecriterium (sinds 2013)
Grafiek 34: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – onderwijs per onderwijsniveau (n=225)
2013 2014 2015 2016 2017Handicap 63 86 90 127 123Raciale criteria 39 33 43 39 50Geloof of levensbeschouwing 36 35 35 40 35Andere (bevoegd) 21 18 10 16 33
0
20
40
60
80
100
120
140
73; 32,4%
53; 23,6%
53; 23,6%
20; 8,9%
11; 4,9%
7; 3,1% 5; 2,2% 3; 1,3% Secundair onderwijs
Hoger onderwijs
Basisonderwijs
Andere onderwijs
Professionele opleiding
Sociale promotie
Bijzonder basisonderwijs
Bijzonder secundaironderwijs
29
Grafiek 35: Evolutie van het aantal dossiers onderwijs per onderwijsniveau (sinds 2013)
Samenleving: 158 dossiers
In 2017 heeft Unia 158 dossiers geopend in het domein samenleving, ofwel 16 dossiers meer (+11,3%) dan in 2016. Het gaat hierbij voornamelijk om conflicten in de openbare ruimte (51,3%) en om buurtconflicten (36,1%). Ongeveer een derde van de dossiers gaat over uitspraken die aanzetten tot haat of over bedreigingen en nog eens een derde over pestgedrag. Erger zijn de 18 dossiers (9%) waarbij het gaat om slagen en verwondingen en de 4 dossiers voor moord en doodslag. Wat de criteria betreft: 52,2% van de dossiers gingen over de zogenaamde “raciale” criteria , gevolgd door seksuele geaardheid (16,1%), handicap (13,7%) en geloof of levensbeschouwing (9,3%). De afgelopen 5 jaar stijgen alleen de dossiers vanwege de zogenaamde “raciale” criteria meer dan het gemiddelde (+61,5%). Het merendeel van de dossiers over handicap (22 dossiers) gaat over het weigeren van redelijke aanpassingen en toegankelijkheid (in het bijzonder van trottoirs en parkeerplaatsen). Daarnaast opende Unia 9 dossiers voor pesterijen, 2 dossiers wegens doodslag en 1 dossier wegens slagen en verwondingen.
2013 2014 2015 2016 2017Secundair onderwijs 47 52 54 74 73Hoger onderwijs 48 42 39 46 53Basisonderwijs 43 56 48 62 53Andere onderwijs 11 8 24 23 20Professionele opleiding 11Sociale promotie 7Bijzonder basisonderwijs 1 1 2 5 5Bijzonder secundair onderwijs 1 3 2 3 3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
30
Grafiek 36: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – samenleving per discriminatiecriterium (n=161)
Grafiek 37: Evolutie van het aantal dossiers samenleving per discriminatiecriterium (sinds 2013)
84; 52,2%
26; 16,1%
22; 13,7%
15; 9,3%
5; 3,1%
4; 2,5% 1; 0,6% 4; 2,5% Raciale criteria
Seksuele geaardheid
Handicap
Geloof oflevensbeschouwing
Gezondheidstoestand
Vermogen
Leeftijd
Andere (bevoegd)
2013 2014 2015 2016 2017Raciale criteria 48 85 77 60 84Seksuele geaardheid 24 21 42 31 26Handicap 9 19 16 15 22Geloof of levensbeschouwing 15 30 24 31 15Andere (bevoegd) 5 5 2 12 14
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
31
Grafiek 38: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – samenleving (n=158)
Grafiek 39: Evolutie van het aantal dossiers samenleving (sinds 2013)
81; 51,3%
57; 36,1%
7; 4,4% 4; 2,5%
9; 5,7% Publieke Ruimte
Buren/Buurt
Andere samenleving
Privé/Familie
Manifestatie
2013 2014 2015 2016 2017Publieke Ruimte 40 69 76 83 81Buren/Buurt 38 52 56 41 57Privé/Familie 8 10 14 10 7Andere 6 9 7 6 9Manifestatie 1 6 1 2 4
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
32
Politie en justitie: 117 dossiers
In 2017 heeft Unia 117 dossiers geopend in het domein politie en justitie, ofwel 26 dossiers meer (+28,6%) dan in 2016. 70,9% van die dossiers gaan over de politie, 16,2% over justitie en 3,4% over detentieplaatsen.
In 62,7% van de dossiers gaat het over de zogenaamde “raciale” criteria, 13,6% gaat over geloof of levensbeschouwing en 12,7% over handicap. Net als in 2016 valt er een stijging op voor de zogenaamde “raciale” criteria en voor geloof of levensbeschouwing, terwijl dit laatste criterium in de andere sectoren stabiliseert of daalt. Dat heeft wellicht te maken met het klimaat dat heerste na de aanslagen in Brussel en Zaventem op 22 maart.
Grafiek 40: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – politie en justitie per discriminatiecriterium (n=118)
74; 62,7% 16; 13,6%
15; 12,7%
5; 4,2% 4; 3,4%
3; 2,5% 1; 0,8% Raciale criteria
Geloof oflevensbeschouwing
Handicap
Seksuele geaardheid
Gezondheidstoestand
Sociale positie
Leeftijd
33
Grafiek 41: Evolutie van het aantal dossiers politie en justitie per discriminatiecriterium (sinds 2013)
Grafiek 42: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – politie en justitie (n=117)
2013 2014 2015 2016 2017Raciale criteria 59 59 41 64 74Handicap 17 15 10 15 15Geloof of levensbeschouwing 6 7 7 11 16Seksuele geaardheid 7 5 2 1 5Andere (bevoegd) 4 4 2 7 8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
83; 70,9%
19; 16,2%
4; 3,4% 4; 3,4%
2; 1,7% 5; 4,3% Politie
Gerecht
Gevangenis
Parket
Internering
Andere
34
Grafiek 43: Evolutie van het aantal dossiers politie en justitie (sinds 2013)
Diverse activiteiten: 91 dossiers In 2017 heeft Unia 91 dossiers over diverse activiteiten (4,5% van het totaal aantal dossiers) geopend. Het gaat voornamelijk om dossiers over sociaal-culturele sportactiviteiten (82,4%).
Het voornaamste betrokken criterium is handicap (45,6% van alle dossiers, met een stijging van 28,1% op 1 jaar tijd en van 241,7% over een periode van 5 jaar). Die dossiers gaan over problemen met de toegankelijkheid van de sociaal-culturele infrastructuren. Daarna komen de zogenaamde “raciale” criteria met 20 dossiers.
Grafiek 44: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – diverse activiteiten per discriminatiecriterium (n=90)
2013 2014 2015 2016 2017Politie 58 51 44 66 83Gerecht 9 9 13 13 19Gevangenis 7 10 0 4 4Parket 5 1 1 3 4Andere 4 0 1 1 5Internering 4 12 2 4 2
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
41; 45,6%
20; 22,2%
9; 10,0%
7; 7,8%
5; 5,6% 4; 4,4%
4; 4,4% Handicap
Raciale criteria
Geloof oflevensbeschouwing
Leeftijd
Seksuele geaardheid
Politieke overtuiging
Andere (bevoegd)
35
Grafiek 45: Evolutie van het aantal dossiers diverse activiteiten per discriminatiecriterium (sinds 2013)
Grafiek 46: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – diverse activiteiten (n=91)
2013 2014 2015 2016 2017Raciale criteria 18 38 29 20 20Handicap 15 23 18 32 41Geloof of levensbeschouwing 9 10 10 13 9Leeftijd 5 5 7 5 7Andere (bevoegd) 12 6 6 10 13
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
75; 82,4%
4; 4,4%
12; 13,2% Socio-cultureelactiviteiten
Economisch activiteiten
Andere activiteiten
36
Sociale bescherming: 37 dossiers In 2017 heeft Unia 37 nieuwe dossiers geopend over sociale bescherming (1,8% van alle dossiers). 4 op de 10 dossiers gaat over sociale bijstand en OCMW’s, op de voet gevolgd door de dossiers over de uitkeringen voor personen met een handicap. Handicap is trouwens het voornaamste criterium (bijna 4 dossiers op 10), gevolgd door de zogenaamde “raciale” criteria (1 op 5 dossiers).
Grafiek 47: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – sociale bescherming per discriminatiecriterium (n=48)
Grafiek 48: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2016 – sociale bescherming (n=37)
18; 37,5%
10; 20,8%
5; 10,4%
3; 6,3%
3; 6,3%
3; 6,3%
2; 4,2%
4; 8,3% Handicap
Raciale criteria
Gezondheidstoestand
Geloof oflevensbeschouwing
Leeftijd
Vermogen
Seksuele geaardheid
Andere (bevoegd)
15; 40,5%
13; 35,1%
9; 24,3% Sociale bijstand en OCMW
Personen met eenhandicap
Andere socialebescherming
37
2.4 Analyse van de nieuwe dossiers per discriminatiecriterium
Zogenaamde “raciale” criteria: 782 dossiers
Unia noteert in 2017 een stijging van 12% voor het aantal dossiers over de zogenaamde raciale criteria (782) ten opzichte van 2016. Het grootste deel van de dossiers gaat over het aanzetten tot haat op het internet (24.9%). Daarna volgt het domein werk met 24% van de dossiers. Tot slot openden we 19.9% van onze dossiers over raciale criteria in het domein goederen en diensten , gevolgd door samenleving (10,7%), politie en justitie (9,5%) en onderwijs (6,4%). Iets meer dan de helft van de dossiers over cyberhate speelt zich af op Facebook. In het domein werk gaat het vooral over pesterijen met een discriminatoir karakter (30,9%),over de weigering om aan te werven (21,3%) of over problemen bij ontslag (13,3%). Tot slot gaan de dossiers in het domein goederen en diensten over problemen met huisvesting, namelijk de weigering om een woning te laten bezoeken of te verhuren (50%), maar ook scheldpartijen in winkels of toegangsweigeringen in discotheken, cafés… Grafiek 49: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – zogenaamd raciale criteria per domein (n=782)
195; 24,9%
188; 24,0%
156; 19,9%
84; 10,7%
74; 9,5%
50; 6,4% 20; 2,6% 10; 1,3% 5; 0,6% Media
Werk
Goederen en diensten
Samenleving
Politie & Justitie
Onderwijs
Diverse activiteiten
Sociale zekerheid
Andere/onduidelijk
38
Grafiek 50: Evolutie van het aantal dossiers zogenaamd raciale criteria per domein (sinds 2013)
Antisemitisme en negationisme
In 2017 telt Unia 56 gerapporteerde feiten over negationisme en antisemitisme. In 2016 piekte het aantal gemelde feiten (109). In 2017 daalde dat aantal dus terug naar zijn vroegere niveau.
Bij ruim een derde van die feiten gaat het om negationisme. De afgelopen 5 jaar zijn deze het meest gestegen. Daarnaast gaat bijna 1 op de 5 gemelde feiten over verbale agressie en bedreigingen en 1 op de 7 over cyberhate.
2013 2014 2015 2016 2017Media 159 209 204 177 195Werk 131 158 147 169 188Goederen en diensten 104 171 116 164 156Samenleving 48 85 77 60 84Politie & Justitie 59 59 41 64 74Onderwijs 39 33 43 40 50Diverse activiteiten 18 23 18 20 20Sociale zekerheid 8 13 8 2 10Andere/onduidelijk 5 7 7 2 5
0
50
100
150
200
250
39
Grafiek 51: Evolutie van meldingen antisemitisme (2008-2017)
Grafiek 52: Evolutie van meldingen antisemitisme – detail (sinds 2013)
66
109
57 62
88 85
130
53
109
56
0
20
40
60
80
100
120
140
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
2013 2014 2015 2016 2017Verbale agressie, bedreigingen 20 26 9 12 11Brieven, artikels 4 6 9 4Audiovisuele media 0 3 3 3Internet 23 41 20 51 8Geweldplegingen 4 6 3 4 4Beschaddigingen, vandalisme 2 5 2 3 1Negationisme 25 31 12 22 21Andere 7 12 4 5 3Onderwijs 3 1
0
10
20
30
40
50
60
40
Roma en woonwagenbewoners In 2017 heeft Unia 15 dossiers geopend over Roma en woonwagenbewoners (4 minder dan in 2016). In de afgelopen 5 jaar openden we nog nooit zo weinig dossiers hierover. Hoewel we vooral een daling noteren in het domein media/Internet, blijven we net daar vorig jaar het meeste dossiers openen.
Tabel 4: Evolutie van meldingen incidenten tegenover Roma en woonwagenbewoners per domein (sinds 2013)
Handicap: 516 dossiers In 2017 opende Unia 516 nieuwe dossiers op basis van handicap, ofwel 23% van het totale aantal dossiers. Dit betekent een stijging van 6% ten opzichte van 2016. De afgelopen 5 jaar springt de stijging van het aantal dossiers voor dit criterium in het oog (+98,5%).
27,7 % van de dossiers openden we in de domeinen werk en goederen en diensten, gevolgd door het domein onderwijs (23,8%). Deze evolutie is eigen aan het criterium handicap. Terwijl er 5 jaar geleden nog een duidelijk overwicht was van dossiers in de sector goederen en diensten, met
2013 2014 2015 2016 2017
Media 22 25 11 6 7
Goederen en diensten 10 9 4 5 1
Diverse activiteiten 1 1 2 1 1
Samenleving 5 2 4 5 4
Politie & Justitie 2 5 3 2 1
Werk 3 5 1 0 0
Sociale zekerheid 2 0 3 0 0
Andere/onduidelijk 4 4 2 0 1
Onderwijs 3 1 3 0 0
Total général 52 52 33 19 15
41
voornamelijk problemen over de toegankelijkheid van het openbaar vervoer en de huisvesting , openen we nu proportioneel meer dossiers in de domeinen werk en onderwijs en in mindere mate in de domeinen diverse activiteiten en samenleving. In die zin zien we bij handicap hetzelfde patroon als bij de zogenaamde “raciale” criteria: de
discriminaties spelen zich af in veel sectoren. Die tendens wordt niet vastgesteld voor de andere criteria die zich veeleer tot een welbepaald domein lijken te beperken (leeftijd/werk, gezondheidstoestand/werk, seksuele geaardheid/samenleving…).
Wat werk betreft, gaan de dossiers vooral over de organisatie en de arbeidsomstandigheden (31,5%), ontslagen (21,7% ) en vermoedelijke discriminatie bij de aanwerving (17,5% van de dossiers werk/handicap).
Binnen het domein goederen en diensten zien we voornamelijk problemen met de toegankelijkheid van het openbaar vervoer (26,6% van de dossiers over goederen en diensten /handicap), de huisvesting (18,9%) en de gezondheid en de zorgverstrekking (13,3%). Andere domeinen vertegenwoordigen elk ongeveer 1 op de 10 dossiers, namelijk de toegankelijkheid van de openbare diensten, de financiële diensten, de handelszaken en de horecazaken.
In het domein onderwijs springt vooral het gebrek aan redelijke aanpassingen in het oog en openen we vooral dossiers voor het secundair en het basisonderwijs (respectievelijk 38,2% en 27,6% van de dossiers over onderwijs/handicap).
Al bij al gaat het vooral om lichamelijke handicap (34,1%), gevolgd door sensorische, auditieve of visuele beperkingen (15%) en diverse psychische aandoeningen (14,9%). We merken een aantal markante zaken op per sector. In de sector werk gaat bijna 1 op de 10 dossiers over een chronische ziekte. In de sector onderwijs gaan de meeste dossiers over leerstoornissen (37,7%) en diverse psychische aandoeningen (37,7%) veeleer dan over lichamelijke (7,3%) of sensorische handicap (9,8%).
42
Grafiek 53: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – handicap per domein (n=516)
Grafiek 54: Evolutie van het aantal dossiers handicap per domein (sinds 2013)
143; 27,7%
143; 27,7%
123; 23,8%
41; 7,9%
22; 4,3% 18; 3,5%
15; 2,9% 9; 1,7%
2; 0,4% Werk
Goederen en diensten
Onderwijs
Diverse activiteiten
Samenleving
Sociale zekerheid
Politie & Justitie
Media
Andere/onduidelijk
2013 2014 2015 2016 2017Goederen en diensten 92 125 135 161 143Werk 67 64 67 106 143Onderwijs 63 86 90 127 123Sociale zekerheid 18 12 32 17 18Diverse activiteiten 15 38 29 32 41Politie & Justitie 17 15 10 15 15Samenleving 9 19 16 15 22Media 6 6 2 9 9Andere/onduidelijk 2 6 3 5 2
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
43
Geloof of levensbeschouwing: 319 dossiers Unia opende 319 dossiers over geloof of levensbeschouwing in 2017 (14,2% van de dossiers). Dit is een daling van 18,2% ten opzichte van 2016. De sterkste daling wordt genoteerd voor de domeinen media/internet en samenleving. Terwijl we daar in 2016 nog een uitgesproken stijging zagen in de nasleep van de aanslagen in Frankrijk en in België.
Niettemin blijft het domein media/internet alweer de belangrijkste sector (39,5% van de dossiers over overtuigingen, waarvan de helft voor Facebook). Daarna volgen werk (25,7%), onderwijs (11%) en goederen en diensten (10,3%). In het domein onderwijs blijft het dragen van de hoofddoek de belangrijkste reden om een dossier te openen. Wij merken op dat alleen in het domein politie en justitie meer dossiers werden geopend in 2017 voor het criterium geloof of levensbeschouwing. Die stijging heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met het klimaat dat is ontstaan na de aanslagen in Brussel en in Zaventem op 22 maart.
Wanneer we de afgelopen 5 jaar bekijken, zien we verschillen. Terwijl de stijging van het aantal dossiers op basis van geloof of levensbeschouwing (+22,2%) lager ligt dan de globale toename van het aantal dossiers (+53,3%), geldt dit niet voor de sectoren werk en goederen en diensten (voornamelijk voor huisvesting), die dus ook op langere termijn problematisch blijven.
Tot slot hebben - net als in de voorgaande jaren - 85% van de dossiers over geloof of levensbeschouwing te maken met islam.
Grafiek 55 : Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – geloof of levensbeschouwing per domein (n=319)
126; 39,5%
82; 25,7%
35; 11,0%
33; 10,3%
16; 5,0% 15; 4,7% 9; 2,8% 3; 0,9% Media
Werk
Onderwijs
Goederen en diensten
Politie & Justitie
Samenleving
Diverse activiteiten
Sociale zekerheid
44
Grafiek 56: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – geloof of levensbeschouwing per geloofsovertuiging (n=319)
Grafiek 57: Evolutie van het aantal dossiers geloof of levensbeschouwing per domein (sinds 2013)
271; 85,0%
30; 9,4%
10; 3,1% 5; 1,6% 3; 0,9%
Islam
Andere / onduidelijk
Christendom
Jodendom
Niet-confessioneel
2013 2014 2015 2016 2017Media 139 125 181 158 126Werk 64 67 46 88 82Onderwijs 36 35 35 39 35Goederen en diensten 16 15 26 45 33Samenleving 15 30 24 31 15Diverse activiteiten 9 10 10 13 9Politie & Justitie 6 7 7 11 16Andere/onduidelijk 8 4 1 1 0Sociale zekerheid 0 3 0 4 3
020406080
100120140160180200
45
Leeftijd: 149 dossiers In 2016 was het aantal dossiers over het criterium leeftijd met 78% gestegen, onder meer door de grote persaandacht voor twee dossiers (Dovy Keukens en Belgocontrol) en dankzij een sensibiliseringscampagne over dit thema. Hoewel we verwachtten dat het aantal dossiers over leeftijd in 2017 terug zou dalen, zagen we een stabilisering. Het aantal dossiers is dan ook nagenoeg hetzelfde gebleven (149, ofwel 5 meer dan in 2016). Net als de voorgaande jaren gaan de dossiers voor het criterium leeftijd in de eerste plaats over werk (72,5%). Het gaat hierbij voornamelijk over discriminatie bij de aanwerving (63,9%).
Dit lijkt het bestaan van een aanzienlijke onderrapportering van discriminatie op grond van leeftijd te bevestigen en erop te wijzen dat dit criterium van de antidiscriminatiewetgeving door het grote publiek nog maar weinig is gekend. Het is daarnaast ook moeilijk om discriminatie te bewijzen. Ook dat leidt tot onderrapportering.
In het domein goederen en diensten openden we 14,8% van de dossiers over leeftijd, meer specifiek over (het aangaan van) verzekeringen.
Wat de leeftijd zelf betreft, gaat ongeveer 4 op de 10 dossiers over personen van 45 tot 64 jaar, (voornamelijk in de sector werk) en in 1 op de 10 dossiers gaat het over mensen van 65 jaar of ouder. Voor deze leeftijdscategorie gaat het vooral om weigeringen om een verzekering af te sluiten of om te hoge premies (ofwel in het domein goederen en diensten).
Grafiek 58: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – leeftijd per domein (n=149)
108; 72,5%
22; 14,8%
7; 4,7%
5; 3,4% 3; 2,0% 2; 1,3% 1; 0,7% 1; 0,7% Werk
Goederen & diensten
Diverse activiteiten
Onderwijs
Sociale zekerheid
Media
Politie & justitie
Samenleving
46
Grafiek 59: Evolutie van het aantal dossiers leeftijd per domein (sinds 2013)
Grafiek 60: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – leeftijd per leeftijdscategorie (n=149)
2013 2014 2015 2016 2017Werk 57 60 45 104 108Goederen & diensten 22 25 19 26 22Andere 14 14 16 14 19
0
20
40
60
80
100
120
17
31
29
13
28
6
25
0 5 10 15 20 25 30 35
[65 ans en meer]
[55-64 jaar]
[45-54 jaar]
[35-44 jaar]
[25-34 jaar]
[0 - 24 jaar]
Niet bepaald
47
Seksuele geaardheid: 84 dossiers In 2017 heeft Unia 84 nieuwe dossiers geopend over seksuele geaardheid, ofwel 3,7% van het totale aantal dossiers. Wanneer we naar de afgelopen vijf jaar kijken, zien we dat dit aantal zeer stabiel blijft.
Net als in de voorgaande jaren gaat een groot deel van de dossiers over het domein Samenleving (31%). Vrij vaak gaat het om haatdelicten in de openbare ruimte of in de buurt (pesterijen, slagen en verwondingen …). Daarna komen de dossiers in de sector media/internet: vooral uitlatingen op het internet en op de sociale media (21,4%).Tot slot situeren 20,2 % van de dossiers zich in het domein werk . Ook de verhoudingen tussen die verschillende sectoren blijven in de afgelopen 5 jaar heel stabiel.
Een grote meerderheid van de dossiers (83,3%) gaat over mannen.
Grafiek 61: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – seksuele oriëntatie per domein (n=84)
26; 31,0%
18; 21,4%
17; 20,2%
8; 9,5%
5; 6,0%
5; 6,0% 3; 3,6% 2; 2,4% Samenleving
Media
Arbeid en werkgelegenheid
Goederen en diensten
Politie en justitie
Diverse activiteiten
Onderwijs
Sociale bescherming
Grafiek 62: Evolutie van het aantal dossiers ‘seksuele oriëntatie’ per domein (sinds 2013)
Vermogen: 129 dossiers In 2017 heeft Unia 129 nieuwe dossiers geopend (5,7% van het totaal aantal dossiers) over het criterium vermogen. Dit criterium gaat over de oorsprong van de inkomsten van een melder en heeft in 2017 de op één na grootste relatieve stijging gekend (+34,4%), net na het criterium gezondheidstoestand (+52,9%).
77,5% van de nieuwe dossiers gaan over de categorie goederen en diensten waarbij 83% van deze dossiers gaat om de toegang tot huisvesting en 8% om dienstverleningen van banken en verzekeringen.
Voor de meeste van die dossiers gaat het om uitkeringen van het OCMW (34,98%), werkloosheidsuitkeringen (10,1%) of tegemoetkomingen voor personen met een handicap (8,5%) die door privé-eigenaars of makelaarskantoren niet als bron van inkomsten worden aanvaard.
48
2013 2014 2015 2016 2017Samenleving 24 21 42 31 26Media 20 23 22 30 18Arbeid en werkgelegenheid 19 20 13 20 17Goederen en diensten 12 8 8 16 8Politie en justitie 7 5 2 1 5Onderwijs 7 1 2 3 3Diverse activiteiten 2 2 1 3 5Andere/onduidelijk 3 0 1 0 0Sociale bescherming 0 0 1 0 2
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
49
Grafiek 63: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – vermogen per domein (n=129)
Gezondheidstoestand: 133 dossiers In 2017 heeft Unia 133 nieuwe dossiers geopend over het criterium gezondheidstoestand, ofwel 5,9% van het totale aantal nieuwe dossiers. Dit is het criterium waarvoor niet alleen op 1 jaar (+52,9%) maar ook op 5 jaar (+125,4%) de meest opvallende relatieve stijging wordt vastgesteld.
De dossiers situeren zich vooral op het domein werk (61,7%), gevolgd door goederen en diensten (20,3%). In 35,4% van de dossiers in het domein werk, wordt Unia gecontacteerd na een ontslag en in 28% van de dossiers over problemen met de organisatie of de arbeidsomstandigheden. In het domein goederen en diensten gaat het meestal over de weigering van afsluiten van verzekeringen.
58,6% van de 133 dossiers gaan over de lichamelijke toestand (ziekte, ongeval,...), onder andere 13 dossiers over kanker en 7 dossiers over aids. 23,3% van de dossiers hebben betrekking op psychische aandoeningen.
100; 77,5%
10; 7,8%
8; 6,2%
4; 3,1% 3; 2,3% 3; 2,3% 1; 0,8% Goederen en diensten
Onderwijs
Arbeid enwerkgelegenheid
Samenleving
Sociale bescherming
Media
Diverse activiteiten
50
Grafiek 64: Nieuwe dossiers ‘Unia bevoegd’ in 2017 – gezondheidstoestand per domein (n=133)
Grafiek 65: Evolutie van het aantal dossiers gezondheidstoestand per domein (sinds 2013)
82; 61,7%
27; 20,3%
8; 6,0%
5; 3,8% 5; 3,8% 4; 3,0% 2; 1,5% Werk
Goederen & diensten
Onderwijs
Samenleving
Sociale zekerheid
Politie & justitie
Media
2013 2014 2015 2016 2017Werk 42 34 33 56 82Goederen & diensten 23 17 20 19 27Andere 18 11 11 12 24
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
51
3. Cijfers per bevoegdheidsniveau
Als interfederale overheidsinstelling is Unia bevoegd om te waken over de toepassing van de antidiscriminatiewetgeving. Die omvat zowel de federale wetten als de verschillende teksten die aangenomen werden door federale instanties om discriminatie te bestrijden in de domeinen die binnen hun bevoegdheden vallen.
In dit document stellen we verschillende cijfers voor. Hierbij gaat het enerzijds om dossiers waarbij overheidsinstanties betrokken zijn, in functie van de bevoegde instantie (bijvoorbeeld jobs bij de overheid). Anderzijds geven we ook de cijfers van dossiers waarop de teksten van federale instanties van toepassing zijn (bijvoorbeeld dossiers over onderwijs). Tot slot geven we ook de cijfers van de dossiers per regio waarbinnen de feiten plaatsvonden.
3.1. Federaal
Werk bij de federale overheid (44 dossiers) In 2017 heeft Unia 44 nieuwe dossiers geopend over werk bij de federale overheid. Net als in 2016 zijn de voornaamste criteria geloof of levensbeschouwing, leeftijd, handicap, zogenaamde “raciale” criteria en gezondheidstoestand. De volgorde van die criteria verschilt licht met 2016, zonder dat we echte tendensen zien aangezien het aantal dossiers per criterium vrij gering is.
Grafiek 66: aantal dossiers ‘werk in de federale overheid’ per discriminatiecriterium in 2017 (n=49)
11; 22,4%
10; 20,4%
8; 16,3%
8; 16,3%
4; 8,2%
2; 4,1% 2; 4,1%
1; 2,0% 1; 2,0% 1; 2,0% 1; 2,0%
Geloof oflevensbeschouwingLeeftijd
Handicap
Raciale criteria
Gezondheidstoestand
Syndicale overtuiging
Fysieke eigenschap
Vermogen
Sociale positie
Politieke overtuiging
Geboorte
52
Openbaar vervoer (NMBS): 8 dossiers In 2017 heeft Unia 8 nieuwe individuele dossiers geopend over vermoedelijke discriminatie waarbij de NMBS betrokken is. 6 van die dossiers gaan over handicap en 2 over de zogenaamde “raciale” criteria.
Politie en Justitie: 117 dossiers In 2017 heeft Unia 117 nieuwe individuele dossiers geopend voor het domein politie en justitie. Voor een meer volledige analyse verwijzen we naar het deel 2.3.6. Politie en justitie.
Grafiek 67: aantal dossiers ‘politie en justitie’ per discriminatiecriterium in 2017 (n=118)
Sociale bescherming: 37 dossiers In 2017 heeft Unia 37 nieuwe individuele dossiers geopend over sociale bescherming. Voor een meer volledige analyse verwijzen we naar het deel 2.3.8. Sociale bescherming.
Grafiek 68: aantal dossiers ‘sociale bescherming’ per discriminatiecriterium in 2017 (n=48)
74; 62,7% 16; 13,6%
15; 12,7%
5; 4,2%
4; 3,4% 3; 2,5% 1; 0,8% Raciale criteria
Geloof oflevensbeschouwing
Handicap
Orientation sexuelle
Gezondheidstoestand
Sociale positie
Leeftijd
18; 37,5%
10; 20,8%
5; 10,4%
3; 6,3%
3; 6,3%
3; 6,3%
2; 4,2% 1; 2,1%
1; 2,1% 1; 2,1% 1; 2,1% Handicap
Raciale criteria
Gezondheidstoestand
Geloof oflevensbeschouwingLeeftijd
Vermogen
Orientation sexuelle
Burgerlijke staat
Sociale positie
Geboorte
53
3.2. Waals Gewest [Wallonië]
Werk bij de overheid in het Waalse Gewest: 7 dossiers In 2017 heeft Unia 7 nieuwe dossiers geopend over werk bij de overheid in het Waalse Gewest.
In het volgende deel stellen we de verdeling voor van alle dossiers over Werk in Wallonië. Voor een meer volledige analyse van de tendensen in de sector Werk verwijzen wij naar deel 2.3.1. Werk.
Grafiek 69: aantal dossiers ‘werk bij de overheid’ per discriminatiecriterium in 2017 (n=9)
3; 33,3%
2; 22,2%
2; 22,2%
1; 11,1%
1; 11,1% Handicap
Leeftijd
Raciale criteria
Fysieke eigenschap
Gezondheidstoestand
54
Werk in Wallonië (131 dossiers) Dossiers over “Werk” in 2017 waarvoor de feiten in het Waalse Gewest hebben plaatsgevonden (n=131)
Grafiek 70: per discriminatiecriterium
Grafiek 71: per domein
43; 24,9%
30; 17,3%
25; 14,5%
24; 13,9%
18; 10,4%
9; 5,2%
6; 3,5%
5; 2,9% 5; 2,9% 3; 1,7% 3; 1,7% 2; 1,2%
Raciale criteria
Leeftijd
Handicap
Gezondheidstoestand
Geloof of levensbeschouwing
Orientation sexuelle
Geboorte
Fysieke eigenschap
Vermogen
Syndicale overtuiging
Burgerlijke staat
Politieke overtuiging
31; 23,7%
22; 16,8%
19; 14,5%
17; 13,0%
16; 12,2%
7; 5,3%
6; 4,6%
4; 3,1%
4; 3,1%
3; 2,3% 2; 1,5%
Publieke sector Handelzaak (werk)
Andere werk Diensten
Bouw en nijverheid Onderwijs
Transport Sociale actie en Milieu
Gezondheid Horeca en vrije tijd
Media
55
Huisvesting in Wallonië (45 dossiers) In 2017 heeft Unia 45 nieuwe dossiers geopend over huisvesting in Wallonië. Voor een meer volledige analyse van de tendensen in de sector huisvesting verwijzen wij naar deel 2.3.2. Goederen en diensten.
Dossiers over “Huisvesting” in 2017 waar de feiten in het Waalse Gewest hebben plaatsgevonden (n=45)
Openbaar vervoer (TEC): 2 dossiers In 2017 heeft Unia 2 nieuwe dossiers geopend over de openbare vervoersmaatschappij TEC. Beide dossiers hebben te maken met het criterium handicap.
Grafiek 72: per discriminatiedomein
Grafiek 73: per sector
31; 60,8% 8; 15,7%
6; 11,8%
2; 3,9%
1; 2,0%
1; 2,0% 1; 2,0% 1; 2,0%
Vermogen
Handicap
Raciale criteria
Geloof of levensbeschouwing
Sociale positie
Burgerlijke staat
Leeftijd
Gezondheidstoestand
23; 51,1%
15; 33,3%
4; 8,9%
2; 4,4% 1; 2,2%
Private huisvesting zonderimmoPrivate huisvesting met immo
Sociale Huisvesting
Andere
56
3.3. Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Werk bij de overheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (14 dossiers) In 2017 heeft Unia 14 nieuwe dossiers geopend over werk bij de overheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
In het volgende deel stellen wij de verdeling voor van alle dossiers over werk waarvoor de feiten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben plaatsgevonden. Voor een meer volledige analyse van de tendensen in de sector werk verwijzen wij naar deel 2.3.1. Werk.
Grafiek 74 : aantal dossiers ‘werk bij de overheid’ per discriminatiecriterium in de regio Brussel in 2017 (n=16)
6; 37,5%
5; 31,3%
3; 18,8%
1; 6,3% 1; 6,3% Leeftijd
Raciale criteria
Geloof oflevensbeschouwing
Handicap
Syndicale overtuiging
57
Werk in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (182 dossiers) Dossiers over “Werk” in 2017 waarvoor de feiten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben plaatsgevonden (n=182)
Grafiek 75: per discriminatiecriterium
Grafiek 76: per sector
62; 28,2%
42; 19,1%
40; 18,2%
27; 12,3%
25; 11,4%
12; 5,5%
3; 1,4% 9; 4,1%
Raciale criteria
Geloof of levensbeschouwing
Handicap
Leeftijd
Gezondheidstoestand
Syndicale overtuiging
Orientation sexuelle
Andere (bevoegd)
76; 41,8%
28; 15,4%
17; 9,3%
13; 7,1%
12; 6,6%
11; 6,0%
9; 4,9%
7; 3,8% 5; 2,7%
3; 1,6% 1; 0,5%
Publieke sector Diensten
Andere werk Onderwijs
Gezondheid Sociale actie en Milieu
Handelzaak (werk) Bouw en nijverheid
Sociale werkplaatsen Transport
Horeca en vrije tijd
58
Huisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (36 dossiers) In 2017 heeft Unia 36 nieuwe dossiers geopend over huisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Voor een meer volledige analyse van de trends in de sector huisvesting verwijzen wij naar deel 2.3.2. Goederen en diensten.
Dossiers over “Huisvesting” van 2017 voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (n=36)
Openbaar vervoer (MIVB/STIB): 2 dossiers
In 2017 heeft Unia 2 nieuwe dossiers geopend die gaan over de openbare vervoersmaatschappij MIVB/STIB. Beide dossiers hebben te maken met het criterium handicap.
Grafiek 77: per discriminatiecriterium
Grafiek 78: per sector
17; 41,5%
15; 36,6%
5; 12,2%
2; 4,9%
1; 2,4% 1; 2,4%
Vermogen
Raciale criteria
Handicap
Gezondheidstoestand
Burgerlijke staat
Leeftijd
26; 72,2%
4; 11,1%
3; 8,3%
3; 8,3%
Private huisvesting zonderimmoSociale Huisvesting
Andere
Private huisvesting met immo
59
3.4. Vlaamse Gemeenschap/Vlaams Gewest
Werk bij de overheid (7 dossiers) In 2017 heeft Unia 7 nieuwe dossiers geopend over werk bij de overheid in het Vlaamse Gewest.
In het volgende deel stellen we de verdeling voor van alle dossiers over Werk in Vlaanderen. Voor een meer volledige analyse van de trends in de sector werk verwijzen we naar deel 2.3.1. Werk.
Grafiek 79: aantal dossiers ‘werk bij de overheid’ per discriminatiecriterium in Vlaanderen in 2017 (n=8)
Werk in het Vlaamse Gewest: 210 dossiers Dossiers over “Werk” waarvoor de feiten in het Vlaamse Gewest hebben plaatsgevonden (n=210)
Grafiek 80: per discriminatiecriterium
3; 37,5%
2; 25,0%
1; 12,5%
1; 12,5%
1; 12,5% Handicap
Leeftijd
Raciale criteria
Fysieke eigenschap
Gezondheidstoestand
69; 28,5%
60; 24,8% 44; 18,2%
27; 11,2%
15; 6,2%
6; 2,5%
6; 2,5%
5; 2,1% 2; 0,8%
8; 3,3%
Raciale criteria
Handicap
Leeftijd
Gezondheidstoestand
Geloof of levensbeschouwing
Syndicale overtuiging
Fysieke eigenschap
Orientation sexuelle
Vermogen
Andere (bevoegd)
60
Grafiek 81: per sector
Huisvesting in het Vlaamse Gewest: 104 dossiers In 2017 heeft Unia 104 nieuwe dossiers geopend over huisvesting in Vlaanderen. Voor een meer volledige analyse van de tendensen in de sector huisvesting verwijzen we naar deel 2.3.2. Goederen en diensten.
64; 30,5%
41; 19,5% 25; 11,9%
20; 9,5%
16; 7,6%
13; 6,2%
12; 5,7%
7; 3,3% 5; 2,4%
4; 1,9% 3; 1,4% Andere
Publieke sector
Diensten
Bouw en nijverheid
Onderwijs
Transport
Gezondheid
Handelzaak (werk)
Horeca en vrije tijd
Sociale werkplaatsen
Sociale actie en Milieu
Grafiek 82: per discriminatiecriterium
Grafiek 83: per sector
17; 41,5%
15; 36,6%
5; 12,2%
2; 4,9%
1; 2,4% 1; 2,4%
Vermogen Raciale criteria
Handicap Gezondheidstoestand
Burgerlijke staat Leeftijd
55; 52,9% 38;
36,5%
8; 7,7% 2; 1,9% 1; 1,0%
Private huisvesting zonder immo
Private huisvesting met immo
Sociale Huisvesting
Andere
ISK
61
Onderwijs in de Vlaamse Gemeenschap: 87 dossiers In 2017 heeft Unia 87 nieuwe dossiers geopend over het onderwijs in de Vlaamse Gemeenschap. Meer dan de helft van die dossiers gaat over het criterium handicap en meer dan een vierde over zogenaamde “raciale” criteria. Voor een meer volledige analyse van de tendensen in de sector onderwijs verwijzen we naar deel 2.3.4. Onderwijs.
Grafiek 84: dossiers ‘onderwijs’ per onderwijsniveau in Vlaanderen (n=87)
Grafiek 85: dossiers ‘onderwijs’ per discriminatiecriterium in Vlaanderen in 2017 (n=89)
Openbaar vervoer (De Lijn): 10 dossiers In 2017 heeft Unia 10 nieuwe dossiers geopend over de openbare vervoersmaatschappij De Lijn. 6 Dossiers hebben te maken met de zogenaamde “raciale”criteria, 3 met handicap, 1 met geloof of levensbeschouwing en 1 met vermogen.
28; 32,2%
23; 26,4%
21; 24,1%
8; 9,2%
3; 3,4% 2; 2,3% 1; 1,1% 1; 1,1%
Onderwijs secondaire
Onderwijs supérieur
Onderwijs fondamental
Andere
Professionele opleiding
Onderwijs fondamentalspécialisé
Sociale promotie
Onderwijs secondairespécialisé
48; 53,9%
25; 28,1%
6; 6,7%
4; 4,5%
2; 2,2% 1; 1,1%
1; 1,1% 2; 2,2% Handicap
Raciale criteria
Geloof oflevensbeschouwing
Gezondheidstoestand
Orientation sexuelle
Leeftijd
Vermogen
Andere (bevoegd)
62
3.5. Franse Gemeenschap
Onderwijs in de Franse Gemeenschap: 123 dossiers In 2017 heeft Unia 123 nieuwe dossiers geopend over het onderwijs in de Franse Gemeenschap. De helft van die dossiers gaan over het criterium handicap, één vijfde over geloof of levensbeschouwing en één zesde over de zogenaamde “raciale” criteria. Voor een meer volledige analyse van de trends in de sector onderwijs verwijzen wij naar deel 2.3.4. Onderwijs.
Grafiek 86 : dossiers ‘onderwijs’ per onderwijsniveau in de Federatie Wallonië-Brussel in 2017 (n=123)
Grafiek 87 : dossiers ‘onderwijs’ per discriminatiecriterium in de Federatie Wallonië-Brussel in 2017 (n=132)
40; 32,5%
29; 23,6%
27; 22,0%
10; 8,1%
6; 4,9% 6; 4,9%
3; 2,4% 2; 1,6% Onderwijs secondaire
Onderwijs fondamental
Onderwijs supérieur
Andere
Sociale promotie
Professionele opleiding
Onderwijs fondamentalspécialisé
Onderwijs secondairespécialisé
66; 50,0%
26; 19,7%
23; 17,4%
7; 5,3%
3; 2,3% 3; 2,3% 4; 3,0% Handicap
Geloof of levensbeschouwing
Raciale criteria
Vermogen
Leeftijd
Gezondheidstoestand
Andere (bevoegd)
63
Werk bij de overheid in de Franse Gemeenschap: 9 dossiers In 2017 heeft Unia 9 nieuwe dossiers geopend over werk bij de overheid in de Franse Gemeenschap.
Grafiek 88 : dossiers ‘werk bij de overheid’ per discriminatiecriterium in de Federatie Wallonië-Brussel in 2017 (n=11)
3.6. Duitstalige Gemeenschap
Onderwijs in de Duitstalige Gemeenschap: 1 dossier In 2017 werd in de Duitstalige Gemeenschap één enkel dossier geopend dat te maken had met het criterium handicap.
4; 36,4%
2; 18,2% 1; 9,1%
1; 9,1%
1; 9,1%
1; 9,1%
1; 9,1% Handicap
Raciale criteria
Fysieke eigenschap
Vermogen
Leeftijd
Burgerlijke staat
Gezondheidstoestand
64
4. OPLEIDING – INFORMATIE – BEWUSTMAKING
Ook in 2017 hebben we bij Unia verder geïnvesteerd in onze prominente aanwezigheid op het terrein. De cijfers tonen een bestendiging in alle vormen van interventie: informatie en sensibilisatie, maar ook en vooral training en begeleiding.
Voor de interventies van informatieve en sensibiliserende aard, heeft Unia in 2017 doelgericht ingezet op acties met een groot bereik (464 uur voor 8416 deelnemers). De focus lag daarbij op de bekendmaking van de werking en de opdrachten van Unia. Een groot deel van de interventies van 2017 werd daarnaast gewijd aan de kennismaking van het wettelijk kader inzake antidiscriminatie.
In de meer doorgedreven training en begeleiding die Unia aanbiedt, werd het aanbod voor bedrijven, overheidsinstellingen en organisaties verder uitgediept. De focus ligt hierbij op het opleiden en begeleiden van professionals met het oog op een structurele en duurzame impact.
Soms is de aanvraag te groot om zelf training aan te bieden. In dat geval hanteren we bij Unia het principe train the trainer. We bieden trainers binnen bedrijven, overheidsinstellingen en organisaties de nodige kennis, inzichten en vaardigheden om zelf opleiding rond diversiteit en antidiscriminatie aan te bieden.
De drie voornaamste sectoren waarin de dienst Begeleiding en Training actief was in 2016, groeiden ook in 2017: politie, werk en onderwijs.
Wat politie betreft, werd in 2017 beslist om vanaf 2018 te evolueren naar een aangepaste samenwerkingsvorm. De huidige Conventie tussen de geïntegreerde Politie en Unia zal plaats ruimen voor een samenwerking die meer flexibiliteit mogelijk maakt. Hierdoor kunnen de accenten in de beoogde doelstellingen van de samenwerking met de politie in een realistischere timing worden ingepast. In continuïteit met de eerdere acties zal Unia in 2018 verder blijven inzetten op het COL 13/2013-aanbod, het werk rond ethnic profiling, de ondersteuning van het project Kazerne Dossin en de begeleiding op maat van lokale politiezones.
65
Begeleiding en Training: aanwezigheid op het terrein
INFO EN SENSIBILISATIE (< 4u) 2017
Uren 464
Deelnemers 8416
BEGELEIDING EN TRAINING (> 4u) 2017
Uren 2132
Deelnemers 3932
TOTAAL 2017
Uren 2596
Deelnemers 12378
66
67
Cijferverslag 2017 - Unia
Brussel, juni 2018
Uitgever:
Unia, Interfederaal Gelijkscentrum
Koningstraat 138, 1000 Brussel
+32 (0)2 212 30 00
.......................
Redactie: Unia
Verantwoordelijke uitgever: Els Keytsman
.......................
Ce rapport est aussi disponible en français.
.......................
Wil je deze publicatie bestellen? Dat kan door een e-mail te sturen naar [email protected] of door te bellen naar 02 212 30 00. Vermeld duidelijk de titel Cijferverslag 2017 – Unia’ en je naam en adres. Deze publicatie is gratis; alleen voor grote hoeveelheden of een expreszending kunnen portokosten worden aangerekend.
.......................
Je kan deze publicatie ook terugvinden op www.unia.be in de rubriek ‘Publicaties & Statistieken’.
.......................
Tenzij we het anders hebben vermeld, is de informatie uit dit jaarverslag vrij van rechten. Je mag dus deze informatie kosteloos en met bron- en auteursvermelding voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden gebruiken. Als je informatie (teksten, foto’s, beelden, … ) wilt reproduceren, verspreiden of op een andere manier ter beschikking stellen, dan contacteer je best eerst Unia via [email protected].
Koningsstraat 138 • 1000 Bruxelles Tel : +32 (0)2 212 30 00 [email protected] www.unia.be
Interfederaal Gelijkekansencentrum
