Upload
doannguyet
View
222
Download
8
Embed Size (px)
Citation preview
1
COcircNG AacuteN CỦA PHẬT THIacuteCH CA VAgrave TỔ ĐẠT MA
Thiacutech Duy Lực Dịch từ Haacuten sang Việt vagrave Lược Giải
--o0o-
-Lời Dịch Giả
-Cocircng Aacuten của Phật Thiacutech Ca
-Cocircng Aacuten của Tổ Bồ Đề Đạt Ma
LỜI DỊCH GIẢ
Rograveng ratilde bốn mươi chiacuten năm đức Phật thuyết phaacutep đều lagrave tugravey theo căn cơ hay noacutei cho
rotilde hơn tugravey theo bệnh ldquochấp thậtrdquo sacircu hoặc cạn của chuacuteng sinh magrave cho thuốc khaacutec
nhau Vigrave thế kinh Phật đatilde phacircn chia ra ldquoLiễu nghĩardquo vagrave ldquoBất liễu nghĩardquo Đồng thời
chư Tổ cũng luocircn luocircn nhắc Phật tử phải tuacircn theo qui luật ldquoTứ yrdquo trong đoacute coacute ldquoY
kinh liễu nghĩa bất y kinh bất liễu nghĩardquo Kinh bất liễu nghĩa chỉ lagrave để tạm thời đối
trị với những người bệnh chấp thật cograven quaacute nặng magrave thocirci Cograven đối với đương cơ nagraveo
magrave Ngagravei thấy coacute thể trực nhận được bản tacircm thigrave Ngagravei dugraveng cocircng aacuten thiacute dụ như Niecircm
Hoa Thị Chuacuteng magrave nhiều Phật tử đatilde biết
Trecircn đường hoằng phaacutep đức Phật đatilde sử dụng rất nhiều cocircng aacuten vagrave đatilde coacute nhiều thiacutenh
chuacuteng ngộ được bản tacircm Nhưng vigrave caacutec cocircng aacuten ấy được ghi lại rải raacutec trong caacutec kinh
necircn iacutet ai để yacute Sau nagravey coacute người gom goacutep lại cho hệ thống vagrave in trong saacutech Chỉ Nguyệt
Lục (Lịch sử Thiền tocircng Trung Hoa)
Lần đầu tiecircn phiecircn dịch cocircng aacuten của Phật Thiacutech Ca chuacuteng tocirci muốn trigravenh bagravey coacute
chứng liệu với quiacute độc giả rằng Cơ xảo của chư Tổ Thiền tocircng vốn cội nguồn truyền
thừa từ chiacutenh đức Phật vagrave Ngagravei cũng đatilde rất nhiều lần sử dụng đến caacutec cocircng aacuten Do
đoacute cocircng aacuten của đức Phật cograven truyền lại rất nhiều
Cuốn saacutech nagravey chuacuteng tocirci chỉ dịch từ trang 17 đến trang 24 trong Chỉ Nguyệt Lục vagrave
một cocircng aacuten Phật trả lời cho vị Tu sĩ thế luận Bagrave La Mocircn (1) trong kinh Lăng Giagrave
Mục điacutech của Phật vagrave chư Tổ khi sử dụng cocircng aacuten lagrave cốt để đương cơ ngay đoacute hoaacutet
nhiecircn trực ngộ Nếu ngay đoacute chưa ngộ được thigrave tất nhiecircn phaacutet ra nghi tigravenh (2) rồi do
nghi tigravenh đoacute sau nagravey sẽ được ngộ Chứ khocircng phải muốn người nghe hiểu theo lời noacutei
văn tự Nếu hiểu theo lời noacutei văn tự lagrave traacutei ngước với yacute chỉ của Thiền tocircng lại đoacuteng
biacutet cửa ngộ của người hagravenh giả vĩnh viễn khocircng thể chứng ngộ
Nay xin hagravenh giả tham thiền khi đọc đến chỗ khocircng hiểu chớ necircn dugraveng yacute thức để
nghiecircn cứu tigravem hiểu Cần phải ngay chỗ khocircng hiểu phaacutet khởi nghi tigravenh vagrave luocircn luocircn
giữ matildei caacutei nghi tigravenh đoacute thigrave sẽ được ldquotừ Nghi đến Ngộrdquo đuacuteng như lời Phật dạy vậy
Thiacutech Duy Lực
(1) Thế luận Bagrave La Mocircn Thế luận lagrave phaacutep thế gian xuất phaacutet từ nhất niệm vocirc minh
đều ở trong phạm vi tương đối Vigrave coacute vocirc minh lagrave hư huyễn chẳng thật necircn Phật noacutei lagrave
Thế luận
(2) Nghi tigravenh Tigravenh trạng khocircng hiểu khocircng biết của bộ oacutec magrave khocircng cho bộ oacutec suy
nghĩ hay tigravem hiểu
2
COcircNG AacuteN CỦA PHẬT THIacuteCH CA
(Triacutech trong Chỉ Nguyệt Lục)
Tiểu sử PHẬT THIacuteCH CA
Thiacutech Ca Macircu Ni lagrave Phật thứ tư trong Hiền kiếp họ Saacutet Lỵ cha lagrave Tịnh Phạn Vương
mẹ lagrave Ma Da Dograveng Saacutet Lỵ lagravem vua từ khi chacircu Diecircm Phugrave Đề bắt đầu Phật trải qua
nhiều kiếp tu hagravenh được Phật Nhiecircn Đăng thọ kyacute kế vị Phật Ca Diếp thagravenh Phật trong
kiếp nagravey
Phật xưa kia đắc đạo Bồ taacutet sanh cotildei trời Đacircu Suất tecircn Hộ Minh Đại Sĩ Khi nhacircn
duyecircn đến caacutech đacircy khoảng 3021 năm (1030 năm trước tacircy lịch) Ngagravei giaacuteng sanh tại
Neacutepal Theo lịch Trung Quốc lagrave mồng 8 thaacuteng 4 năm Giaacutep Dần niecircn hiệu 24 triều đại
Chacircu Chiecircu Vương Luacutec ra đời Ngagravei phoacuteng đại triacute quang minh soi khắp mười phương
thế giới coacute hoa sen vagraveng từ dưới đất nổi lecircn hứng hai chacircn Ngagravei Khi ấy Ngagravei một tay
chỉ trời một tay chỉ đất đi vograveng bảy bước mắt nhigraven bốn phương noacutei ldquoThiecircn thượng
thiecircn hạ duy ngatilde độc tocircnrdquo Sau khi giaacuteng sanh hiện ra đủ thứ thần dị như đatilde được ghi
trong caacutec kinh Năm 19 tuổi mồng 8 thaacuteng 2 Ngagravei coacute yacute muốn xuất gia trong tacircm
nghĩ rằng sẽ được gặp nhacircn duyecircn necircn đi dạo khắp bốn cửa thagravenh điacutech thacircn gặp thấy
bốn việc sanh latildeo bệnh tử liền quyết chiacute tigravem caacutech để ligravea hẳn
Ngay giữa đecircm đoacute coacute người ở cotildei trời Tịnh Cư hiện trước cửa sổ bạch rằng ldquoThời
xuất gia đatilde đến Ngagravei hatildey ra đirdquo Rồi coacute chư Thiecircn ocircm chacircn ngựa Ngagravei đang cỡi bay
ra khỏi thagravenh khi ấy Ngagravei phaacutet thệ nguyện rằng ldquoNếu chẳng dứt taacutem khổ chẳng thagravenh
vocirc thượng Bồ đề chẳng Chuyển phaacutep luacircn thigrave khocircng bao giờ trở vềrdquo
Phụ vương Tịnh Phạn thương nhớ Ngagravei sai nhiều đại thần đi khuyecircn Ngagravei trở về
cung Ngagravei nhất định khocircng về Ngagravei vagraveo nuacutei Đagraven Đặc tu đạo luacutec đầu theo ngoại đạo
A Lam Ca Lam ba năm học Định Bất Dụng Xứ sau biết quấy liền bỏ Rồi đến nơi
Uất Đầu Lam Phất ba năm học Định Phi Phi Tưởng sau biết quấy cũng bỏ Kế đến
nuacutei Đầu Dơi cugraveng caacutec ngoại đạo hằng ngagravey chỉ ăn mạch megrave trải qua saacuteu năm Rồi
Ngagravei tự nghĩ rằng ldquoTu khổ hạnh nagravey chẳng thể giải thoaacutet chacircn chiacutenh Ta sẽ thọ thực
lạirdquo Rồi xuống socircng Ni Liecircn Thiền tắm rửa nhận sữa cuacuteng đường của con gaacutei chăn
decirc Kế đến gốc cacircy Bồ đề Thiecircn Đế đem cỏ Tường Thoại trải togravea ngồi cho Ngagravei Khi
ấy gioacute dịu macircy đẹp dấy lecircn từ bốn phương thiecircn ma sợ Ngagravei thagravenh đạo necircn thống
latildenh ma chuacuteng đến lagravem mọi caacutech ngăn trở như hiện higravenh khủng bố hoặc hiện người
nữ nhan sắc Ngagravei đều an nhiecircn chẳng động lại dugraveng ngoacuten tay chỉ đất khiến đất chấn
động mạnh bọn ma đều ngatilde teacute liền bị hagraveng phục Necircn kinh noacutei ldquoDugraveng vocirc tacircm yacute vocirc
thọ hạnh magrave hagraveng phục hết thảy caacutec ngoại đạo tagrave mardquo
Đến đecircm mồng 7 thaacuteng 2 năm Quyacute Mugravei lagrave năm thứ ba Chacircu Mục Vương Ngagravei nhập
Chacircn Tam Muội Rạng saacuteng mồng 8 vagraveo luacutec sao Mai mọc Ngagravei hoaacutet nhiecircn đại ngộ
thagravenh Đẳng Chaacutenh Giaacutec than rằng ldquoLạ thay Tất cả chuacuteng sanh đều sẵn đủ triacute huệ đức
tướng Như Lai chỉ vigrave vọng tưởng chấp trước magrave chẳng thể chứng đắcrdquo Khi ấy Ngagravei
ba mươi tuổi
Sau khi thagravenh đạo saacuteu năm Ngagravei về cung vigrave vua Tịnh Phạn thuyết phaacutep Vua rất vui
mừng cho dograveng quyacute tộc năm trăm người theo Phật xuất gia
LƯỢC GIẢI
ldquoThiecircn thượng thiecircn hạ duy ngatilde độc tocircnrdquo
3
Coacute Tăng hỏi tổ Vacircn Mocircn Tại sao Phật Thiacutech Ca noacutei ldquoThiecircn thượng thiecircn hạ duy ngatilde
độc tocircnrdquo
Tổ Vacircn Mocircn đaacutep Khi ấy nếu tocirci gặp thấy sẽ đaacutenh chết cho con choacute ăn để mong thiecircn
hạ được thaacutei bigravenh
Lời noacutei của Phật lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh Lời của tổ Vacircn Mocircn
cũng lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh
Tại sao tổ Vacircn Mocircn noacutei đaacutenh chết rồi cho con choacute ăn Tại nếu khocircng cho con choacute ăn
thigrave vẫn cograven xương thịt nghĩa lagrave cograven dấu tiacutech của độc tocircn (tổ Vacircn Mocircn vagrave Phật) chưa
phải lagrave nghĩa bất nhị của tự taacutenh
COcircNG AacuteN
(1)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea đại chuacuteng tụ tập xong Văn Thugrave đaacutenh dugravei bạch chuacuteng
rằng Xem kỹ của phaacutep vương Phaacutep của Phaacutep vương lagrave như thế
Thế Tocircn liền xuống togravea
(2)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea ngồi im lặng A Nan bạch dugravei (dugraveng dugravei đaacutenh chuocircng)
rằng Xin Thế Tocircn thuyết phaacutep
Thế Tocircn noacutei Trong hội coacute hai Tỳ kheo phạm luật necircn chẳng thuyết phaacutep
A Nan dugraveng tha tacircm thocircng quaacuten biết hai Tỳ kheo đoacute rồi đuổi ra Thế Tocircn vẫn cograven im
lặng A Nan bạch nữa Hai Tỳ kheo phạm giới đatilde bị đuổi ra rồi sao Thế Tocircn vẫn
khocircng thuyết phaacutep
Thế Tocircn noacutei Ta chẳng vigrave Thanh văn Nhị thừa thuyết phaacutep
Rồi xuống togravea
(3)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea Ca Diếp bạch dugravei rằng Thế Tocircn đatilde thuyết phaacutep xong
Thế Tocircn liền xuống togravea
(4)
Thế Tocircn lecircn cotildei trời Đao Lợi vigrave mẹ thuyết phaacutep Ưu Thiecircn Vương nhớ Phật sai thợ
điecircu khắc khắc tượng Phật bằng gỗ Chiecircn Đagraven Khi Thế Tocircn từ trời Đao Lợi xuống
tượng cũng ra nghecircnh tiếp Thế Tocircn gọi ba lần tượng cũng đaacutep lại ba lần Thế Tocircn
noacutei Vocirc vi chacircn Phật thật ở thacircn ta Vậy ở thacircn nagraveo
(5)
Thế Tocircn ở cotildei trời Đao Lợi chiacuten mươi ngagravey rồi từ giatilde cotildei trời đi xuống Tứ chuacuteng baacutet
bộ đều đi nghecircnh tiếp Coacute Tỳ kheo ni Liecircn Hoa Sắc nghĩ rằng Tocirci lagrave người Ni ắt phải
xếp hagraveng sau lưng caacutec đại Tăng khi gặp Phật Chi bằng dugraveng thần lực biến thagravenh
Chuyển Luacircn Thaacutenh Vương coacute ngagraven con hộ vệ để được gặp Phật trước mọi người
Thế Tocircn vừa thấy liền quở rằng Liecircn Hoa Sắc Ngươi đacircu thể qua mặt caacutec đại Tăng
magrave gặp ta Ngươi dugrave thấy sắc thacircn ta nhưng chẳng thấy Phaacutep thacircn ta Tu Bồ Đề tuy
tĩnh tọa trong hang lại được thấy Phaacutep thacircn ta
4
(6)
Thế Tocircn đem hạt chacircu Ma Ni Tugravey Sắc hỏi Ngũ Phương Thiecircn Vương Hạt chacircu nagravey
magraveu gigrave
Khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương mỗi người đều lần lượt noacutei ra magraveu sắc do migravenh
thấy
Thế Tocircn giấu hạt chacircu rồi giơ tay hỏi Hạt chacircu magraveu magraveu gigrave
Ngũ Phương Thiecircn Vương noacutei Trong tay Phật khocircng coacute hạt chacircu vậy đacircu coacute magraveu
gigrave
Thế Tocircn noacutei Caacutec ngươi sao mecirc muội điecircn đảo quaacute Ta đem hạt chacircu thế gian cho xem
thigrave noacutei coacute xanh vagraveng đỏ trắng Ta thị hiện hạt chacircu chacircn thật lại chẳng biết gigrave cả
Ngay khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương đều tự ngộ đạo
(7)
Thế Tocircn thăng togravea coacute một Phạn Chiacute (3) cuacuteng dường hoa ngocirc đồng
Phật bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa becircn tay traacutei xuống
Phật bảo tiếp Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa cograven lại becircn tay mặt xuống
Phật lại bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute noacutei Nay hai tay con đatilde khocircng cograven gigrave sao Phật cograven bảo buocircng caacutei gigrave xuống
nữa
Phật noacutei Chẳng phải ta bảo ngươi bỏ hoa Ngươi phải buocircng xả ngoagravei lục trần trong
lục căn giữa lục thức nhất thời xả hết đến chỗ khocircng cograven gigrave để xả Ấy chiacutenh lagrave buocircng
thacircn xả mạng của ngươi
Phạn Chiacute ngay đoacute ngộ vocirc sanh nhẫn
(3) Phạn Chiacute dịch nghĩa lagrave Tịnh Duệ (con chaacuteu của dograveng thanh tịnh) tự xưng tổ tiecircn
của họ được sanh từ miệng của Phạn Thiecircn (vua cotildei trời) necircn lấy họ Phạn cugraveng
thuộc phaacutei Bagrave La Mocircn Chỉ ở Ấn Độ mới coacute necircn người đời gọi lagrave Ấn Độ giaacuteo Họ coacute
kinh điển riecircng đời đời kế thừa nhau lagravem nghề nghiệp Kẻ tại gia hoặc xuất gia đều ỷ
vagraveo kinh điển của họ cho lagrave hay nhất necircn thagravenh ra ngạo mạn phần nhiều hay tranh
biện Họ cho Phạn Thiecircn lagrave taacutec giả của vũ trụ ấy lagrave Thần ngatilde
(8)
Phổ Nhatilden bồ taacutet muốn gặp Phổ Hiền magrave khocircng được cho đến nhập định ba lần quaacuten
khắp tam thiecircn đại thiecircn thế giới tigravem Phổ Hiền cũng chẳng thể thấy liền đến bạch
Phật Phật noacutei Ngươi hatildey ở nơi Tịnh Tam Muội khởi niệm liền thấy Phổ Hiền
Phổ Nhatilden vacircng lời vừa khởi một niệm thigrave thấy Phổ Hiền cỡi voi trắng saacuteu ngagrave từ trecircn
trời đến
(9)
Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn hỏi Phật Thế Tocircn coacute lục thocircng con coacute ngũ thocircng Thế nagraveo lagrave
một thocircng kia
Phật gọi Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn
5
Tiecircn Nhacircn Dạ
Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta
(10)
Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất
thực
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật
A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật
Thế Tocircn gọi A Nan
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi
(11)
Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải
Thế Tocircn lagravem sao khai thị
Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi
(12)
Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo
phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei người
Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei trời
Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo
Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh
(13)
Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi
chỗ nagraveo
Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao
Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ
Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần
gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời
Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ
Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm
dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo
Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute
Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người
Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật
6
Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu
nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey
(14)
Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường
Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập
một ngocirci chugravea
Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập
ngocirci chugravea xong
Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten
(15)
Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền
đảnh lễ
A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo
Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ
A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai
Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta
A Nan noacutei Phải necircn như thế
(16)
Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp
muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức
Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được
Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao
Ca Diếp chẳng trả lời
(17)
Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng
muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua
nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay
cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật
(18)
Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ
Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định
Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave
khocircng được
Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi
cocirc ta
Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định
cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định
Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất
định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng
Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được
7
Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn
Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định
Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định
liền
(19)
Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ
nữ đang gặp sản nạn
Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản
nạn nagravey chăng
Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey
đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết
Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho
họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo
Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute
nghe xong tức khắc sanh đứa con ra
(20)
Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao
khocircng vagraveo cửa đi
Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa
(21)
Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng
saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế
Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng
Hư khocircng chẳng biecircn giới
Cocircng đức Phật cũng vậy
Nếu coacute kẻ đo lường
Suốt kiếp chẳng thể hết
(22)
Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra
tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ
Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại
vậy
Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep
Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như
thế haacute chẳng phải tập khiacute sao
Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ
Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ
Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng
đagraven phải chăng
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
2
COcircNG AacuteN CỦA PHẬT THIacuteCH CA
(Triacutech trong Chỉ Nguyệt Lục)
Tiểu sử PHẬT THIacuteCH CA
Thiacutech Ca Macircu Ni lagrave Phật thứ tư trong Hiền kiếp họ Saacutet Lỵ cha lagrave Tịnh Phạn Vương
mẹ lagrave Ma Da Dograveng Saacutet Lỵ lagravem vua từ khi chacircu Diecircm Phugrave Đề bắt đầu Phật trải qua
nhiều kiếp tu hagravenh được Phật Nhiecircn Đăng thọ kyacute kế vị Phật Ca Diếp thagravenh Phật trong
kiếp nagravey
Phật xưa kia đắc đạo Bồ taacutet sanh cotildei trời Đacircu Suất tecircn Hộ Minh Đại Sĩ Khi nhacircn
duyecircn đến caacutech đacircy khoảng 3021 năm (1030 năm trước tacircy lịch) Ngagravei giaacuteng sanh tại
Neacutepal Theo lịch Trung Quốc lagrave mồng 8 thaacuteng 4 năm Giaacutep Dần niecircn hiệu 24 triều đại
Chacircu Chiecircu Vương Luacutec ra đời Ngagravei phoacuteng đại triacute quang minh soi khắp mười phương
thế giới coacute hoa sen vagraveng từ dưới đất nổi lecircn hứng hai chacircn Ngagravei Khi ấy Ngagravei một tay
chỉ trời một tay chỉ đất đi vograveng bảy bước mắt nhigraven bốn phương noacutei ldquoThiecircn thượng
thiecircn hạ duy ngatilde độc tocircnrdquo Sau khi giaacuteng sanh hiện ra đủ thứ thần dị như đatilde được ghi
trong caacutec kinh Năm 19 tuổi mồng 8 thaacuteng 2 Ngagravei coacute yacute muốn xuất gia trong tacircm
nghĩ rằng sẽ được gặp nhacircn duyecircn necircn đi dạo khắp bốn cửa thagravenh điacutech thacircn gặp thấy
bốn việc sanh latildeo bệnh tử liền quyết chiacute tigravem caacutech để ligravea hẳn
Ngay giữa đecircm đoacute coacute người ở cotildei trời Tịnh Cư hiện trước cửa sổ bạch rằng ldquoThời
xuất gia đatilde đến Ngagravei hatildey ra đirdquo Rồi coacute chư Thiecircn ocircm chacircn ngựa Ngagravei đang cỡi bay
ra khỏi thagravenh khi ấy Ngagravei phaacutet thệ nguyện rằng ldquoNếu chẳng dứt taacutem khổ chẳng thagravenh
vocirc thượng Bồ đề chẳng Chuyển phaacutep luacircn thigrave khocircng bao giờ trở vềrdquo
Phụ vương Tịnh Phạn thương nhớ Ngagravei sai nhiều đại thần đi khuyecircn Ngagravei trở về
cung Ngagravei nhất định khocircng về Ngagravei vagraveo nuacutei Đagraven Đặc tu đạo luacutec đầu theo ngoại đạo
A Lam Ca Lam ba năm học Định Bất Dụng Xứ sau biết quấy liền bỏ Rồi đến nơi
Uất Đầu Lam Phất ba năm học Định Phi Phi Tưởng sau biết quấy cũng bỏ Kế đến
nuacutei Đầu Dơi cugraveng caacutec ngoại đạo hằng ngagravey chỉ ăn mạch megrave trải qua saacuteu năm Rồi
Ngagravei tự nghĩ rằng ldquoTu khổ hạnh nagravey chẳng thể giải thoaacutet chacircn chiacutenh Ta sẽ thọ thực
lạirdquo Rồi xuống socircng Ni Liecircn Thiền tắm rửa nhận sữa cuacuteng đường của con gaacutei chăn
decirc Kế đến gốc cacircy Bồ đề Thiecircn Đế đem cỏ Tường Thoại trải togravea ngồi cho Ngagravei Khi
ấy gioacute dịu macircy đẹp dấy lecircn từ bốn phương thiecircn ma sợ Ngagravei thagravenh đạo necircn thống
latildenh ma chuacuteng đến lagravem mọi caacutech ngăn trở như hiện higravenh khủng bố hoặc hiện người
nữ nhan sắc Ngagravei đều an nhiecircn chẳng động lại dugraveng ngoacuten tay chỉ đất khiến đất chấn
động mạnh bọn ma đều ngatilde teacute liền bị hagraveng phục Necircn kinh noacutei ldquoDugraveng vocirc tacircm yacute vocirc
thọ hạnh magrave hagraveng phục hết thảy caacutec ngoại đạo tagrave mardquo
Đến đecircm mồng 7 thaacuteng 2 năm Quyacute Mugravei lagrave năm thứ ba Chacircu Mục Vương Ngagravei nhập
Chacircn Tam Muội Rạng saacuteng mồng 8 vagraveo luacutec sao Mai mọc Ngagravei hoaacutet nhiecircn đại ngộ
thagravenh Đẳng Chaacutenh Giaacutec than rằng ldquoLạ thay Tất cả chuacuteng sanh đều sẵn đủ triacute huệ đức
tướng Như Lai chỉ vigrave vọng tưởng chấp trước magrave chẳng thể chứng đắcrdquo Khi ấy Ngagravei
ba mươi tuổi
Sau khi thagravenh đạo saacuteu năm Ngagravei về cung vigrave vua Tịnh Phạn thuyết phaacutep Vua rất vui
mừng cho dograveng quyacute tộc năm trăm người theo Phật xuất gia
LƯỢC GIẢI
ldquoThiecircn thượng thiecircn hạ duy ngatilde độc tocircnrdquo
3
Coacute Tăng hỏi tổ Vacircn Mocircn Tại sao Phật Thiacutech Ca noacutei ldquoThiecircn thượng thiecircn hạ duy ngatilde
độc tocircnrdquo
Tổ Vacircn Mocircn đaacutep Khi ấy nếu tocirci gặp thấy sẽ đaacutenh chết cho con choacute ăn để mong thiecircn
hạ được thaacutei bigravenh
Lời noacutei của Phật lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh Lời của tổ Vacircn Mocircn
cũng lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh
Tại sao tổ Vacircn Mocircn noacutei đaacutenh chết rồi cho con choacute ăn Tại nếu khocircng cho con choacute ăn
thigrave vẫn cograven xương thịt nghĩa lagrave cograven dấu tiacutech của độc tocircn (tổ Vacircn Mocircn vagrave Phật) chưa
phải lagrave nghĩa bất nhị của tự taacutenh
COcircNG AacuteN
(1)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea đại chuacuteng tụ tập xong Văn Thugrave đaacutenh dugravei bạch chuacuteng
rằng Xem kỹ của phaacutep vương Phaacutep của Phaacutep vương lagrave như thế
Thế Tocircn liền xuống togravea
(2)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea ngồi im lặng A Nan bạch dugravei (dugraveng dugravei đaacutenh chuocircng)
rằng Xin Thế Tocircn thuyết phaacutep
Thế Tocircn noacutei Trong hội coacute hai Tỳ kheo phạm luật necircn chẳng thuyết phaacutep
A Nan dugraveng tha tacircm thocircng quaacuten biết hai Tỳ kheo đoacute rồi đuổi ra Thế Tocircn vẫn cograven im
lặng A Nan bạch nữa Hai Tỳ kheo phạm giới đatilde bị đuổi ra rồi sao Thế Tocircn vẫn
khocircng thuyết phaacutep
Thế Tocircn noacutei Ta chẳng vigrave Thanh văn Nhị thừa thuyết phaacutep
Rồi xuống togravea
(3)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea Ca Diếp bạch dugravei rằng Thế Tocircn đatilde thuyết phaacutep xong
Thế Tocircn liền xuống togravea
(4)
Thế Tocircn lecircn cotildei trời Đao Lợi vigrave mẹ thuyết phaacutep Ưu Thiecircn Vương nhớ Phật sai thợ
điecircu khắc khắc tượng Phật bằng gỗ Chiecircn Đagraven Khi Thế Tocircn từ trời Đao Lợi xuống
tượng cũng ra nghecircnh tiếp Thế Tocircn gọi ba lần tượng cũng đaacutep lại ba lần Thế Tocircn
noacutei Vocirc vi chacircn Phật thật ở thacircn ta Vậy ở thacircn nagraveo
(5)
Thế Tocircn ở cotildei trời Đao Lợi chiacuten mươi ngagravey rồi từ giatilde cotildei trời đi xuống Tứ chuacuteng baacutet
bộ đều đi nghecircnh tiếp Coacute Tỳ kheo ni Liecircn Hoa Sắc nghĩ rằng Tocirci lagrave người Ni ắt phải
xếp hagraveng sau lưng caacutec đại Tăng khi gặp Phật Chi bằng dugraveng thần lực biến thagravenh
Chuyển Luacircn Thaacutenh Vương coacute ngagraven con hộ vệ để được gặp Phật trước mọi người
Thế Tocircn vừa thấy liền quở rằng Liecircn Hoa Sắc Ngươi đacircu thể qua mặt caacutec đại Tăng
magrave gặp ta Ngươi dugrave thấy sắc thacircn ta nhưng chẳng thấy Phaacutep thacircn ta Tu Bồ Đề tuy
tĩnh tọa trong hang lại được thấy Phaacutep thacircn ta
4
(6)
Thế Tocircn đem hạt chacircu Ma Ni Tugravey Sắc hỏi Ngũ Phương Thiecircn Vương Hạt chacircu nagravey
magraveu gigrave
Khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương mỗi người đều lần lượt noacutei ra magraveu sắc do migravenh
thấy
Thế Tocircn giấu hạt chacircu rồi giơ tay hỏi Hạt chacircu magraveu magraveu gigrave
Ngũ Phương Thiecircn Vương noacutei Trong tay Phật khocircng coacute hạt chacircu vậy đacircu coacute magraveu
gigrave
Thế Tocircn noacutei Caacutec ngươi sao mecirc muội điecircn đảo quaacute Ta đem hạt chacircu thế gian cho xem
thigrave noacutei coacute xanh vagraveng đỏ trắng Ta thị hiện hạt chacircu chacircn thật lại chẳng biết gigrave cả
Ngay khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương đều tự ngộ đạo
(7)
Thế Tocircn thăng togravea coacute một Phạn Chiacute (3) cuacuteng dường hoa ngocirc đồng
Phật bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa becircn tay traacutei xuống
Phật bảo tiếp Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa cograven lại becircn tay mặt xuống
Phật lại bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute noacutei Nay hai tay con đatilde khocircng cograven gigrave sao Phật cograven bảo buocircng caacutei gigrave xuống
nữa
Phật noacutei Chẳng phải ta bảo ngươi bỏ hoa Ngươi phải buocircng xả ngoagravei lục trần trong
lục căn giữa lục thức nhất thời xả hết đến chỗ khocircng cograven gigrave để xả Ấy chiacutenh lagrave buocircng
thacircn xả mạng của ngươi
Phạn Chiacute ngay đoacute ngộ vocirc sanh nhẫn
(3) Phạn Chiacute dịch nghĩa lagrave Tịnh Duệ (con chaacuteu của dograveng thanh tịnh) tự xưng tổ tiecircn
của họ được sanh từ miệng của Phạn Thiecircn (vua cotildei trời) necircn lấy họ Phạn cugraveng
thuộc phaacutei Bagrave La Mocircn Chỉ ở Ấn Độ mới coacute necircn người đời gọi lagrave Ấn Độ giaacuteo Họ coacute
kinh điển riecircng đời đời kế thừa nhau lagravem nghề nghiệp Kẻ tại gia hoặc xuất gia đều ỷ
vagraveo kinh điển của họ cho lagrave hay nhất necircn thagravenh ra ngạo mạn phần nhiều hay tranh
biện Họ cho Phạn Thiecircn lagrave taacutec giả của vũ trụ ấy lagrave Thần ngatilde
(8)
Phổ Nhatilden bồ taacutet muốn gặp Phổ Hiền magrave khocircng được cho đến nhập định ba lần quaacuten
khắp tam thiecircn đại thiecircn thế giới tigravem Phổ Hiền cũng chẳng thể thấy liền đến bạch
Phật Phật noacutei Ngươi hatildey ở nơi Tịnh Tam Muội khởi niệm liền thấy Phổ Hiền
Phổ Nhatilden vacircng lời vừa khởi một niệm thigrave thấy Phổ Hiền cỡi voi trắng saacuteu ngagrave từ trecircn
trời đến
(9)
Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn hỏi Phật Thế Tocircn coacute lục thocircng con coacute ngũ thocircng Thế nagraveo lagrave
một thocircng kia
Phật gọi Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn
5
Tiecircn Nhacircn Dạ
Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta
(10)
Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất
thực
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật
A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật
Thế Tocircn gọi A Nan
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi
(11)
Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải
Thế Tocircn lagravem sao khai thị
Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi
(12)
Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo
phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei người
Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei trời
Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo
Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh
(13)
Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi
chỗ nagraveo
Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao
Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ
Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần
gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời
Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ
Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm
dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo
Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute
Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người
Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật
6
Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu
nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey
(14)
Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường
Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập
một ngocirci chugravea
Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập
ngocirci chugravea xong
Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten
(15)
Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền
đảnh lễ
A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo
Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ
A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai
Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta
A Nan noacutei Phải necircn như thế
(16)
Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp
muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức
Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được
Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao
Ca Diếp chẳng trả lời
(17)
Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng
muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua
nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay
cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật
(18)
Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ
Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định
Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave
khocircng được
Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi
cocirc ta
Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định
cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định
Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất
định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng
Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được
7
Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn
Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định
Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định
liền
(19)
Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ
nữ đang gặp sản nạn
Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản
nạn nagravey chăng
Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey
đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết
Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho
họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo
Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute
nghe xong tức khắc sanh đứa con ra
(20)
Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao
khocircng vagraveo cửa đi
Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa
(21)
Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng
saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế
Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng
Hư khocircng chẳng biecircn giới
Cocircng đức Phật cũng vậy
Nếu coacute kẻ đo lường
Suốt kiếp chẳng thể hết
(22)
Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra
tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ
Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại
vậy
Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep
Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như
thế haacute chẳng phải tập khiacute sao
Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ
Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ
Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng
đagraven phải chăng
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
3
Coacute Tăng hỏi tổ Vacircn Mocircn Tại sao Phật Thiacutech Ca noacutei ldquoThiecircn thượng thiecircn hạ duy ngatilde
độc tocircnrdquo
Tổ Vacircn Mocircn đaacutep Khi ấy nếu tocirci gặp thấy sẽ đaacutenh chết cho con choacute ăn để mong thiecircn
hạ được thaacutei bigravenh
Lời noacutei của Phật lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh Lời của tổ Vacircn Mocircn
cũng lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh
Tại sao tổ Vacircn Mocircn noacutei đaacutenh chết rồi cho con choacute ăn Tại nếu khocircng cho con choacute ăn
thigrave vẫn cograven xương thịt nghĩa lagrave cograven dấu tiacutech của độc tocircn (tổ Vacircn Mocircn vagrave Phật) chưa
phải lagrave nghĩa bất nhị của tự taacutenh
COcircNG AacuteN
(1)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea đại chuacuteng tụ tập xong Văn Thugrave đaacutenh dugravei bạch chuacuteng
rằng Xem kỹ của phaacutep vương Phaacutep của Phaacutep vương lagrave như thế
Thế Tocircn liền xuống togravea
(2)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea ngồi im lặng A Nan bạch dugravei (dugraveng dugravei đaacutenh chuocircng)
rằng Xin Thế Tocircn thuyết phaacutep
Thế Tocircn noacutei Trong hội coacute hai Tỳ kheo phạm luật necircn chẳng thuyết phaacutep
A Nan dugraveng tha tacircm thocircng quaacuten biết hai Tỳ kheo đoacute rồi đuổi ra Thế Tocircn vẫn cograven im
lặng A Nan bạch nữa Hai Tỳ kheo phạm giới đatilde bị đuổi ra rồi sao Thế Tocircn vẫn
khocircng thuyết phaacutep
Thế Tocircn noacutei Ta chẳng vigrave Thanh văn Nhị thừa thuyết phaacutep
Rồi xuống togravea
(3)
Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea Ca Diếp bạch dugravei rằng Thế Tocircn đatilde thuyết phaacutep xong
Thế Tocircn liền xuống togravea
(4)
Thế Tocircn lecircn cotildei trời Đao Lợi vigrave mẹ thuyết phaacutep Ưu Thiecircn Vương nhớ Phật sai thợ
điecircu khắc khắc tượng Phật bằng gỗ Chiecircn Đagraven Khi Thế Tocircn từ trời Đao Lợi xuống
tượng cũng ra nghecircnh tiếp Thế Tocircn gọi ba lần tượng cũng đaacutep lại ba lần Thế Tocircn
noacutei Vocirc vi chacircn Phật thật ở thacircn ta Vậy ở thacircn nagraveo
(5)
Thế Tocircn ở cotildei trời Đao Lợi chiacuten mươi ngagravey rồi từ giatilde cotildei trời đi xuống Tứ chuacuteng baacutet
bộ đều đi nghecircnh tiếp Coacute Tỳ kheo ni Liecircn Hoa Sắc nghĩ rằng Tocirci lagrave người Ni ắt phải
xếp hagraveng sau lưng caacutec đại Tăng khi gặp Phật Chi bằng dugraveng thần lực biến thagravenh
Chuyển Luacircn Thaacutenh Vương coacute ngagraven con hộ vệ để được gặp Phật trước mọi người
Thế Tocircn vừa thấy liền quở rằng Liecircn Hoa Sắc Ngươi đacircu thể qua mặt caacutec đại Tăng
magrave gặp ta Ngươi dugrave thấy sắc thacircn ta nhưng chẳng thấy Phaacutep thacircn ta Tu Bồ Đề tuy
tĩnh tọa trong hang lại được thấy Phaacutep thacircn ta
4
(6)
Thế Tocircn đem hạt chacircu Ma Ni Tugravey Sắc hỏi Ngũ Phương Thiecircn Vương Hạt chacircu nagravey
magraveu gigrave
Khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương mỗi người đều lần lượt noacutei ra magraveu sắc do migravenh
thấy
Thế Tocircn giấu hạt chacircu rồi giơ tay hỏi Hạt chacircu magraveu magraveu gigrave
Ngũ Phương Thiecircn Vương noacutei Trong tay Phật khocircng coacute hạt chacircu vậy đacircu coacute magraveu
gigrave
Thế Tocircn noacutei Caacutec ngươi sao mecirc muội điecircn đảo quaacute Ta đem hạt chacircu thế gian cho xem
thigrave noacutei coacute xanh vagraveng đỏ trắng Ta thị hiện hạt chacircu chacircn thật lại chẳng biết gigrave cả
Ngay khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương đều tự ngộ đạo
(7)
Thế Tocircn thăng togravea coacute một Phạn Chiacute (3) cuacuteng dường hoa ngocirc đồng
Phật bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa becircn tay traacutei xuống
Phật bảo tiếp Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa cograven lại becircn tay mặt xuống
Phật lại bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute noacutei Nay hai tay con đatilde khocircng cograven gigrave sao Phật cograven bảo buocircng caacutei gigrave xuống
nữa
Phật noacutei Chẳng phải ta bảo ngươi bỏ hoa Ngươi phải buocircng xả ngoagravei lục trần trong
lục căn giữa lục thức nhất thời xả hết đến chỗ khocircng cograven gigrave để xả Ấy chiacutenh lagrave buocircng
thacircn xả mạng của ngươi
Phạn Chiacute ngay đoacute ngộ vocirc sanh nhẫn
(3) Phạn Chiacute dịch nghĩa lagrave Tịnh Duệ (con chaacuteu của dograveng thanh tịnh) tự xưng tổ tiecircn
của họ được sanh từ miệng của Phạn Thiecircn (vua cotildei trời) necircn lấy họ Phạn cugraveng
thuộc phaacutei Bagrave La Mocircn Chỉ ở Ấn Độ mới coacute necircn người đời gọi lagrave Ấn Độ giaacuteo Họ coacute
kinh điển riecircng đời đời kế thừa nhau lagravem nghề nghiệp Kẻ tại gia hoặc xuất gia đều ỷ
vagraveo kinh điển của họ cho lagrave hay nhất necircn thagravenh ra ngạo mạn phần nhiều hay tranh
biện Họ cho Phạn Thiecircn lagrave taacutec giả của vũ trụ ấy lagrave Thần ngatilde
(8)
Phổ Nhatilden bồ taacutet muốn gặp Phổ Hiền magrave khocircng được cho đến nhập định ba lần quaacuten
khắp tam thiecircn đại thiecircn thế giới tigravem Phổ Hiền cũng chẳng thể thấy liền đến bạch
Phật Phật noacutei Ngươi hatildey ở nơi Tịnh Tam Muội khởi niệm liền thấy Phổ Hiền
Phổ Nhatilden vacircng lời vừa khởi một niệm thigrave thấy Phổ Hiền cỡi voi trắng saacuteu ngagrave từ trecircn
trời đến
(9)
Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn hỏi Phật Thế Tocircn coacute lục thocircng con coacute ngũ thocircng Thế nagraveo lagrave
một thocircng kia
Phật gọi Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn
5
Tiecircn Nhacircn Dạ
Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta
(10)
Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất
thực
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật
A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật
Thế Tocircn gọi A Nan
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi
(11)
Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải
Thế Tocircn lagravem sao khai thị
Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi
(12)
Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo
phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei người
Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei trời
Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo
Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh
(13)
Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi
chỗ nagraveo
Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao
Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ
Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần
gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời
Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ
Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm
dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo
Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute
Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người
Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật
6
Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu
nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey
(14)
Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường
Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập
một ngocirci chugravea
Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập
ngocirci chugravea xong
Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten
(15)
Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền
đảnh lễ
A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo
Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ
A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai
Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta
A Nan noacutei Phải necircn như thế
(16)
Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp
muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức
Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được
Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao
Ca Diếp chẳng trả lời
(17)
Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng
muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua
nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay
cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật
(18)
Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ
Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định
Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave
khocircng được
Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi
cocirc ta
Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định
cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định
Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất
định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng
Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được
7
Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn
Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định
Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định
liền
(19)
Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ
nữ đang gặp sản nạn
Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản
nạn nagravey chăng
Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey
đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết
Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho
họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo
Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute
nghe xong tức khắc sanh đứa con ra
(20)
Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao
khocircng vagraveo cửa đi
Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa
(21)
Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng
saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế
Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng
Hư khocircng chẳng biecircn giới
Cocircng đức Phật cũng vậy
Nếu coacute kẻ đo lường
Suốt kiếp chẳng thể hết
(22)
Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra
tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ
Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại
vậy
Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep
Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như
thế haacute chẳng phải tập khiacute sao
Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ
Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ
Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng
đagraven phải chăng
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
4
(6)
Thế Tocircn đem hạt chacircu Ma Ni Tugravey Sắc hỏi Ngũ Phương Thiecircn Vương Hạt chacircu nagravey
magraveu gigrave
Khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương mỗi người đều lần lượt noacutei ra magraveu sắc do migravenh
thấy
Thế Tocircn giấu hạt chacircu rồi giơ tay hỏi Hạt chacircu magraveu magraveu gigrave
Ngũ Phương Thiecircn Vương noacutei Trong tay Phật khocircng coacute hạt chacircu vậy đacircu coacute magraveu
gigrave
Thế Tocircn noacutei Caacutec ngươi sao mecirc muội điecircn đảo quaacute Ta đem hạt chacircu thế gian cho xem
thigrave noacutei coacute xanh vagraveng đỏ trắng Ta thị hiện hạt chacircu chacircn thật lại chẳng biết gigrave cả
Ngay khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương đều tự ngộ đạo
(7)
Thế Tocircn thăng togravea coacute một Phạn Chiacute (3) cuacuteng dường hoa ngocirc đồng
Phật bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa becircn tay traacutei xuống
Phật bảo tiếp Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute buocircng hoa cograven lại becircn tay mặt xuống
Phật lại bảo Buocircng xuống đi
Phạn Chiacute noacutei Nay hai tay con đatilde khocircng cograven gigrave sao Phật cograven bảo buocircng caacutei gigrave xuống
nữa
Phật noacutei Chẳng phải ta bảo ngươi bỏ hoa Ngươi phải buocircng xả ngoagravei lục trần trong
lục căn giữa lục thức nhất thời xả hết đến chỗ khocircng cograven gigrave để xả Ấy chiacutenh lagrave buocircng
thacircn xả mạng của ngươi
Phạn Chiacute ngay đoacute ngộ vocirc sanh nhẫn
(3) Phạn Chiacute dịch nghĩa lagrave Tịnh Duệ (con chaacuteu của dograveng thanh tịnh) tự xưng tổ tiecircn
của họ được sanh từ miệng của Phạn Thiecircn (vua cotildei trời) necircn lấy họ Phạn cugraveng
thuộc phaacutei Bagrave La Mocircn Chỉ ở Ấn Độ mới coacute necircn người đời gọi lagrave Ấn Độ giaacuteo Họ coacute
kinh điển riecircng đời đời kế thừa nhau lagravem nghề nghiệp Kẻ tại gia hoặc xuất gia đều ỷ
vagraveo kinh điển của họ cho lagrave hay nhất necircn thagravenh ra ngạo mạn phần nhiều hay tranh
biện Họ cho Phạn Thiecircn lagrave taacutec giả của vũ trụ ấy lagrave Thần ngatilde
(8)
Phổ Nhatilden bồ taacutet muốn gặp Phổ Hiền magrave khocircng được cho đến nhập định ba lần quaacuten
khắp tam thiecircn đại thiecircn thế giới tigravem Phổ Hiền cũng chẳng thể thấy liền đến bạch
Phật Phật noacutei Ngươi hatildey ở nơi Tịnh Tam Muội khởi niệm liền thấy Phổ Hiền
Phổ Nhatilden vacircng lời vừa khởi một niệm thigrave thấy Phổ Hiền cỡi voi trắng saacuteu ngagrave từ trecircn
trời đến
(9)
Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn hỏi Phật Thế Tocircn coacute lục thocircng con coacute ngũ thocircng Thế nagraveo lagrave
một thocircng kia
Phật gọi Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn
5
Tiecircn Nhacircn Dạ
Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta
(10)
Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất
thực
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật
A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật
Thế Tocircn gọi A Nan
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi
(11)
Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải
Thế Tocircn lagravem sao khai thị
Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi
(12)
Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo
phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei người
Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei trời
Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo
Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh
(13)
Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi
chỗ nagraveo
Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao
Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ
Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần
gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời
Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ
Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm
dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo
Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute
Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người
Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật
6
Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu
nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey
(14)
Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường
Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập
một ngocirci chugravea
Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập
ngocirci chugravea xong
Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten
(15)
Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền
đảnh lễ
A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo
Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ
A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai
Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta
A Nan noacutei Phải necircn như thế
(16)
Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp
muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức
Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được
Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao
Ca Diếp chẳng trả lời
(17)
Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng
muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua
nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay
cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật
(18)
Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ
Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định
Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave
khocircng được
Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi
cocirc ta
Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định
cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định
Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất
định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng
Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được
7
Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn
Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định
Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định
liền
(19)
Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ
nữ đang gặp sản nạn
Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản
nạn nagravey chăng
Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey
đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết
Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho
họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo
Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute
nghe xong tức khắc sanh đứa con ra
(20)
Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao
khocircng vagraveo cửa đi
Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa
(21)
Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng
saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế
Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng
Hư khocircng chẳng biecircn giới
Cocircng đức Phật cũng vậy
Nếu coacute kẻ đo lường
Suốt kiếp chẳng thể hết
(22)
Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra
tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ
Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại
vậy
Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep
Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như
thế haacute chẳng phải tập khiacute sao
Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ
Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ
Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng
đagraven phải chăng
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
5
Tiecircn Nhacircn Dạ
Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta
(10)
Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất
thực
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật
A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật
Thế Tocircn gọi A Nan
A Nan Dạ
Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi
(11)
Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải
Thế Tocircn lagravem sao khai thị
Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi
(12)
Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo
phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei người
Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo
Đaacutep Sanh cotildei trời
Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo
Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh
(13)
Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi
chỗ nagraveo
Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao
Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ
Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần
gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời
Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ
Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm
dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo
Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute
Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người
Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật
6
Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu
nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey
(14)
Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường
Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập
một ngocirci chugravea
Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập
ngocirci chugravea xong
Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten
(15)
Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền
đảnh lễ
A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo
Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ
A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai
Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta
A Nan noacutei Phải necircn như thế
(16)
Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp
muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức
Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được
Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao
Ca Diếp chẳng trả lời
(17)
Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng
muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua
nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay
cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật
(18)
Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ
Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định
Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave
khocircng được
Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi
cocirc ta
Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định
cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định
Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất
định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng
Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được
7
Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn
Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định
Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định
liền
(19)
Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ
nữ đang gặp sản nạn
Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản
nạn nagravey chăng
Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey
đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết
Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho
họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo
Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute
nghe xong tức khắc sanh đứa con ra
(20)
Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao
khocircng vagraveo cửa đi
Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa
(21)
Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng
saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế
Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng
Hư khocircng chẳng biecircn giới
Cocircng đức Phật cũng vậy
Nếu coacute kẻ đo lường
Suốt kiếp chẳng thể hết
(22)
Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra
tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ
Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại
vậy
Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep
Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như
thế haacute chẳng phải tập khiacute sao
Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ
Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ
Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng
đagraven phải chăng
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
6
Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu
nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey
(14)
Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường
Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập
một ngocirci chugravea
Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập
ngocirci chugravea xong
Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten
(15)
Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền
đảnh lễ
A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo
Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ
A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai
Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta
A Nan noacutei Phải necircn như thế
(16)
Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp
muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức
Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được
Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao
Ca Diếp chẳng trả lời
(17)
Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng
muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua
nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay
cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật
(18)
Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ
Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định
Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave
khocircng được
Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi
cocirc ta
Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định
cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định
Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất
định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng
Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được
7
Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn
Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định
Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định
liền
(19)
Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ
nữ đang gặp sản nạn
Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản
nạn nagravey chăng
Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey
đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết
Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho
họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo
Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute
nghe xong tức khắc sanh đứa con ra
(20)
Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao
khocircng vagraveo cửa đi
Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa
(21)
Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng
saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế
Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng
Hư khocircng chẳng biecircn giới
Cocircng đức Phật cũng vậy
Nếu coacute kẻ đo lường
Suốt kiếp chẳng thể hết
(22)
Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra
tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ
Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại
vậy
Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep
Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như
thế haacute chẳng phải tập khiacute sao
Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ
Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ
Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng
đagraven phải chăng
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
7
Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn
Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định
Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định
liền
(19)
Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ
nữ đang gặp sản nạn
Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản
nạn nagravey chăng
Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey
đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết
Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho
họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo
Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute
nghe xong tức khắc sanh đứa con ra
(20)
Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao
khocircng vagraveo cửa đi
Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa
(21)
Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng
saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế
Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng
Hư khocircng chẳng biecircn giới
Cocircng đức Phật cũng vậy
Nếu coacute kẻ đo lường
Suốt kiếp chẳng thể hết
(22)
Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra
tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ
Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại
vậy
Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep
Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như
thế haacute chẳng phải tập khiacute sao
Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ
Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ
Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng
đagraven phải chăng
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
8
Vua noacutei Phải
Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ
Vua mới tiacuten thọ
(23)
Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người
cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh
phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ
tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ
ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả
chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh
nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo
(24)
Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục
Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng
Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền
Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng
Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra
A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư
Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư
(25)
Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị
Thiết Vi
(26)
Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa
đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ
vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với
phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập
Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai
Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch
Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi
Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn
Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta
Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn
chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng
coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng
Văn Thugrave bậc đại triacute
Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep
Tự tay cầm kiếm beacuten
Bức baacutech thacircn Như Lai
Kiếm vậy Phật cũng vậy
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
9
Một tướng chẳng coacute hai
Vocirc tướng vocirc sở sanh
Đacircu thể noacutei giết hại
Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute
Thigrave cograven ai tạo tội
(27)
Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời
Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu
Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con
khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi
A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy
Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh
(28)
Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng
thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế
nagraveo
Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey
Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai
(29)
Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định
Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave
Phật noacutei Phaacutep chẳng định
Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng
định
Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo
(30)
Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư
Phật khocircng đaacutep
Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư
Phật cũng khocircng đaacutep
Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep
Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận
(31)
Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy
xe qua khocircng
Đaacutep Chẳng thấy
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
10
Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng
Đaacutep Chẳng nghe
Hỏi Phải đang thiền định khocircng
Đaacutep Chẳng thiền định
Hỏi Phải đang ngủ khocircng
Đaacutep Khocircng ngủ
Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng
thấy nghe
(32)
Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng
Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ
Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ
Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng
Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai
chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận
thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ
thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về
trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi
Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng
đạo
Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng
quả A la haacuten
(33)
Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei
đoacute lagrave gigrave
Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao
Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy
(34)
Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh
Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến
ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự
Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp
Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave
lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật
phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea
chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng
Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep
Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep
Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
11
Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep
Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute
cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc
Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)
Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ
vacircng lời Phật
Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở
rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi
thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao
(35)
Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo
quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ
thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo
Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ
(36)
Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng
muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La
nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave
mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường
rằng
Chư hạnh vocirc thường
Lagrave phaacutep sanh diệt
Sanh diệt diệt rồi
Tịch diệt lagravem vui
Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan
tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng
Vật phagravem dugrave chaacutey bừng
Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh
Xin thỉnh lửa Tam muội
Để thiecircu sắc thacircn vagraveng
Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy
trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem
giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm
mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập
diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh
Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)
Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai
chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem
(37)
COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave
Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
12
Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một
Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư
Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai
Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu
Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi
mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư
Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một
Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu
ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp
khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na
ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute
năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư
Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta
(4)
(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động
Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy
tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe
COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA
(38)
Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute
họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa
La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại
nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma
Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự
Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau
khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp
người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn
Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về
sau coacute chướng nạn chăng
Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết
Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey
kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng
nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe
bagravei kệ ta đacircy
Giữa đường vượt biển gặp con decirc
Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng
Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời
Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei
Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
13
Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy
Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung
Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng
Vigrave gặp độc long sanh votilde tử
Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng
Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo
Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc
đạo quả Nghe kệ sấm đacircy
Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec
Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn
Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea
Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng
Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra
hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại
Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt
Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được
ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật
Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng
1 Hữu Tướng tocircng
2 Vocirc Tướng tocircng
3 Định Huệ tocircng
4 Giới Hạnh tocircng
5 Vocirc Đắc tocircng
6 Tịch Tịnh tocircng
Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai
hoằng hoacutea khaacutec nhau
Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta
chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến
Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep
lagrave Thực tướng
Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave
Thực tướng
Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec
định
Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)
Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave
nghĩa ấy cũng bất định vậy
Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
14
Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất
định bất biến
Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi
lagrave Thực tướng
Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec
định nghĩa ấy
Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave
Thực tướng
Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng
Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey
chăng
Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy
Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu
được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng
Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ
(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực
tướngrdquo
(39)
Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao
chứng tỏ
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng
Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh
Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết
Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh
khocircng
Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết
noacute
Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam
muội
Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam
muội
Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao
magrave chứng
Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối
Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng
phục
Noacutei xong thigravenh biến mất
(40)
Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
15
Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ
Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai
Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định
huệ
Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như
vậy
Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ
Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde
(41)
Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một
hay lagrave hai
Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo
điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh
Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể
noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong
ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới
Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng
đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh
Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong
ngoagravei
Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục
(42)
Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng
vocirc đắc để đắc
Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec
noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc
Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute
lagravem sao đắc
Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc
Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc
Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi
(43)
Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh
Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc
nhiễm ấy gọi lagrave tịnh
Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh
Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei
khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
16
Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave
tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh
Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ
(44)
Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn
Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc
lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ
thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu
vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ
Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy
chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở
Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ
Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi
Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute
duyecircn
Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu
Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu
Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay
đạo vua ở đacircu
Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo
Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La
Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi
hatildey mau đi cứu
Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực
Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy
ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay
lagrave tagrave
Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave
ta chẳng tagrave chaacutenh
Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn
thắng đi xa
Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi
Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật
Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật
Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng
Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh
Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo
Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng
Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy
Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
17
Vua hỏi Nơi ta coacute chăng
Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy
Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện
Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ
Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe
Ba La Đề liền thuyết kệ rằng
Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người
Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe
Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận
Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng
Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới
Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ
Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh
Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn
Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi
vua hỏi Sư nối phaacutep ai
Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương
Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước
Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước
Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi
Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến
Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn
cứu để trecircn tảng đaacute
Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của
vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do
Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng
Xưa thọ đến trăm tuổi
Taacutem mươi vẫn lagravem sai
Thacircn cận bậc chiacute tocircn
Huacircn tu magrave nhập đạo
Tuy coacute iacutet triacute huệ
Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde
Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh
Chưa nổi lograveng cung kiacutenh
Hai mươi năm cocircng phu
Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
18
Vigrave thocircng minh khinh mạn
Magrave thọ quả như thế
Ngươi gặp vua bị khinh
Cảm quả đuacuteng như vậy
Từ nay chẳng giải đatildei
Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute
Chư Thaacutenh đều hộ niệm
Như Lai cũng như vậy
Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei
triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng
Vua noacutei Chưa biết
Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được
Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu
về
(45)
Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm
về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật
Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi
hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp
noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo
Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu
Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng
Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde
Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng
Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết
Như thế coacute cocircng đức gigrave
Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức
Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức
Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute
magrave chẳng thật
Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức
Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế
gian magrave cầu được
Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa
Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh
Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai
Tổ trả lời Khocircng biết
Votilde Đế khocircng ngộ được
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
19
Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy
Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn
Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn
quaacuten vaacutechrdquo
Biệt truyện ghi rằng
Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng
Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng
Votilde Đế trả lời Khocircng biết
Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật
Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về
Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng
khocircng về
Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde
Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute
giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma
lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết
thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute
Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh
chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ
(46)
Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm
magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo
Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute
nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham
học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm
nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để
cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết
lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn
đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh
Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave
Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh
Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute
hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn
tacircm magrave được
Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ
Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt
caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ
Khả
Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng
Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được
Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho
Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
20
Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc
Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi
(47)
Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde
đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh
Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy
lagrave dụng của đạo
Tổ noacutei Ngươi được da của ta
Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động
một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa
Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta
Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một
phaacutep để đắc
Tổ noacutei Ngươi được xương của ta
Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ
Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute
chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho
ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep
Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde
Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng
chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn
Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi
thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của
ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại
Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng
khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu
lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một
niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn
ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy
Ta đi đến đất nagravey
Truyền phaacutep cứu người mecirc
Một bocircng nở năm nhaacutenh
Kết quả tự nhiecircn thagravenh
Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn
chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ
nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave
tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại
thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại
hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
21
Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei
thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn
Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo
Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ
Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa
Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu
vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt
necircn xưng lagrave Tổ
Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn
lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ
Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng
Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc
Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi
Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute
Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ
Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng
Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh
Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh
Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ
Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo
quần sanh
Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta
phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)
Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng
Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng
coacute lyacute nagravey
Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu
Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng
Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc
Ống đuốc mở khoacutea vagraveng
Ngũ khẩu cugraveng đi chung
Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde
Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ
Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như
Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng
magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp
nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần
cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------
22
duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng
Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự
Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa
đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay
Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy
Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec
Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy
trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy
thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự
Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị
tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu
------------------