ÇOCUKLARDAÇOCUKLARDA

DAVRANIŞ DAVRANIŞ

BOZUKLUKLARIBOZUKLUKLARI

Davranış;Davranış; bireyin gözlenebilen bireyin gözlenebilen eylemleridir.eylemleridir.

Uyum;Uyum; bireyin sahip olduğu özelliklerinin, bireyin sahip olduğu özelliklerinin, kendi benliğiyle içinde bulunduğu çevre kendi benliğiyle içinde bulunduğu çevre arasında dengeli bir ilişki kurabilmesi ve arasında dengeli bir ilişki kurabilmesi ve bu ilişkiyi sürdürebilmesidir. bu ilişkiyi sürdürebilmesidir.

Davranış bozuklukları, Davranış bozuklukları, çocuğun çeşitli çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı iç ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı iç çatışmalarını davranışlarına aktarması çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. sonucu ortaya çıkar.

Hırçınlık, sinirlilik, saldırganlık, inatçılık, Hırçınlık, sinirlilik, saldırganlık, inatçılık, yalan, çalma, küfür etme gibi davranışlar yalan, çalma, küfür etme gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer.davranış bozukluklarına girer.

Çocuk, gelişim basamaklarında birtakım Çocuk, gelişim basamaklarında birtakım zorluklarla karşılaşır. Bu zorluklar anne-zorluklarla karşılaşır. Bu zorluklar anne-babanın desteğiyle çözümlenecek babanın desteğiyle çözümlenecek zorluklardır. Çocuk, bu desteği bulamaz ya zorluklardır. Çocuk, bu desteği bulamaz ya da anne-baba tutumu yanlış olursa bunlara da anne-baba tutumu yanlış olursa bunlara tepki olarak çocukta duygusal düzeyde tepki olarak çocukta duygusal düzeyde bozukluklar görülebilir. Bu tür bozukluklara bozukluklar görülebilir. Bu tür bozukluklara davranış bozuklukları diyebiliriz. davranış bozuklukları diyebiliriz.

Her dönemin kendine özgü özellikleri vardır. Her dönemin kendine özgü özellikleri vardır. Eğer dönemin özelliği olan sorunlar Eğer dönemin özelliği olan sorunlar çözümlenemezse bu sorunlar sonraki çözümlenemezse bu sorunlar sonraki dönemlere aktarılır ve yeni dönem dönemlere aktarılır ve yeni dönem sorunları ile birleşerek büyür.sorunları ile birleşerek büyür.

Örn; 2-3 yaşında çocuğa tuvalet eğitimi Örn; 2-3 yaşında çocuğa tuvalet eğitimi verilmezse, kendi başına yeme alışkanlığı verilmezse, kendi başına yeme alışkanlığı kazandırılmazsa sonraki dönemlerde daha kazandırılmazsa sonraki dönemlerde daha büyük sorunlar yaşanır.büyük sorunlar yaşanır.

Anne-babasının desteği, sevgisi ve ilgisi Anne-babasının desteği, sevgisi ve ilgisi çocuk için çok önemlidir. Çocuğun çocuk için çok önemlidir. Çocuğun kendine güvenli, sağlıklı bir kişilik kendine güvenli, sağlıklı bir kişilik geliştirebilmesi için , güven veren, geliştirebilmesi için , güven veren, anlayışlı ve sevgi dolu bir çevre çok anlayışlı ve sevgi dolu bir çevre çok önemlidir. Bu çevreyi bulamayan çocuk önemlidir. Bu çevreyi bulamayan çocuk kendine güvensiz olur ve kendini değersiz kendine güvensiz olur ve kendini değersiz hisseder, çevresine kuşku ile bakar. hisseder, çevresine kuşku ile bakar. Büyüklerin ilgisini çekmek için gereksiz Büyüklerin ilgisini çekmek için gereksiz davranışlarda bulunur. Böylelikle çocuğun davranışlarda bulunur. Böylelikle çocuğun çevreyle olan uyumu bozulur. Bu tür çevreyle olan uyumu bozulur. Bu tür uyum bozukluklarının başında sinirlilik, uyum bozukluklarının başında sinirlilik, kavgacılık, hırçınlık, söz dinlememe gelir.kavgacılık, hırçınlık, söz dinlememe gelir.

Bir çocuğun davranışının bozukluk Bir çocuğun davranışının bozukluk sayılabilmesi için bazı ölçütler gerekir. Bu sayılabilmesi için bazı ölçütler gerekir. Bu ölçütler;ölçütler;

Yaşa uygunluk: Yaşa uygunluk: Her gelişim dönemininHer gelişim döneminin kendine özgü davranışları vardır. Bu kendine özgü davranışları vardır. Bu nedenle çocuğun içinde bulunduğu gelişim nedenle çocuğun içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerini bilerek hareket döneminin özelliklerini bilerek hareket etmek gerekir. Örn; 3-5 yaş çocuğunun etmek gerekir. Örn; 3-5 yaş çocuğunun hayal dünyası çok geniş olduğu için öyküler hayal dünyası çok geniş olduğu için öyküler anlatabilirler. Henüz yalanla yalan olmayanı anlatabilirler. Henüz yalanla yalan olmayanı ayırt edemezler. Bu nedenle anlattıkları ayırt edemezler. Bu nedenle anlattıkları öyküler yalan olarak değerlendirilmemelidir.öyküler yalan olarak değerlendirilmemelidir.

Yoğunluk: Yoğunluk: Yapılan davranışın yoğunluğu Yapılan davranışın yoğunluğu önemlidir. Örn; 5 yaş çocuğunda öfke ve önemlidir. Örn; 5 yaş çocuğunda öfke ve huysuzluk doğalken, bu davranış başkasına huysuzluk doğalken, bu davranış başkasına fiziki zarar verme şekline dönüşürse davranış fiziki zarar verme şekline dönüşürse davranış bozukluğu olarak kabul edilebilir.bozukluğu olarak kabul edilebilir.

Süreklilik: Süreklilik: çocuğun olumsuz davranışı uzun çocuğun olumsuz davranışı uzun süre devam ettirmesi gerekmektedir.süre devam ettirmesi gerekmektedir.

Cinsel rol beklentileri: Cinsel rol beklentileri: Erkeklerin, kızlara Erkeklerin, kızlara oranla daha saldırgan olmaları beklenir. oranla daha saldırgan olmaları beklenir. Erkeklere benzer saldırgan davranışlar Erkeklere benzer saldırgan davranışlar gösteren kızların davranışları normalden sapan gösteren kızların davranışları normalden sapan kategorisine girmektedir.kategorisine girmektedir.

Ruhsal belirtiler, tek başlarına çocuğun Ruhsal belirtiler, tek başlarına çocuğun uyumsuz olduğunu göstermezler. Genel uyumsuz olduğunu göstermezler. Genel olarak eşlik eden davranışların bazıları;olarak eşlik eden davranışların bazıları;

Sinirli ve huysuz olma,Sinirli ve huysuz olma, Tırnak yeme, parmak emme gibi davranışlar,Tırnak yeme, parmak emme gibi davranışlar, Otoriteye direnme,Otoriteye direnme, Yalan söyleme,Yalan söyleme, Çalma,Çalma, Utangaç, korkak, endişeli ve şüpheci olmadır.Utangaç, korkak, endişeli ve şüpheci olmadır.

Saydığımız bu özelliklerin birkaç tanesini en az Saydığımız bu özelliklerin birkaç tanesini en az 6 ay gözlemlemeliyiz.6 ay gözlemlemeliyiz.

Uyumsuzlukların büyük bir çoğunluğu Uyumsuzlukların büyük bir çoğunluğu çocukluk çağından gelmektedir. Bu çocukluk çağından gelmektedir. Bu nedenle çocuk ailesi ve çevresi ile ele nedenle çocuk ailesi ve çevresi ile ele alınmalıdır. Gelişiminin doğal seyri içinde alınmalıdır. Gelişiminin doğal seyri içinde aşması gereken sorunları, anne-babanın aşması gereken sorunları, anne-babanın ve çevrenin desteği olmadan çözmeye ve çevrenin desteği olmadan çözmeye çalışması ruhsal olgunlaşmasının geri çalışması ruhsal olgunlaşmasının geri kalmasına sebep olmaktadır.kalmasına sebep olmaktadır.

Davranış bozukluklarının nedenleriDavranış bozukluklarının nedenleri

Dikkat çekmek:Dikkat çekmek: çocuğa gerekli sevgi ve ilgi çocuğa gerekli sevgi ve ilgi gösterilmediğinde ya da yeterli zaman gösterilmediğinde ya da yeterli zaman ayrılmadığında dikkat çekmek için olumsuz ayrılmadığında dikkat çekmek için olumsuz davranışlara yönelir.davranışlara yönelir.

Ebeveynlere karşı güç kazanma isteğiEbeveynlere karşı güç kazanma isteği.. İntikam alma isteği: İntikam alma isteği: Özellikle dayak yiyen Özellikle dayak yiyen

çocuk, sevgi verilmeyen çocuk anne-çocuk, sevgi verilmeyen çocuk anne-babasından intikam almak ister. Aşırı otoriter babasından intikam almak ister. Aşırı otoriter ve baskıcı tutum, katı disiplin anne-babaya ve baskıcı tutum, katı disiplin anne-babaya karşı öfke ve nefret duygularının gelişmesine karşı öfke ve nefret duygularının gelişmesine sebep olur. Bu da başkaldırıcı bir bireyin sebep olur. Bu da başkaldırıcı bir bireyin oluşmasına sebep olur.oluşmasına sebep olur.

Yetersizlik: Yetersizlik: Anne Anne babanın aşırı koruyucu babanın aşırı koruyucu tutumu, gerektiğinden tutumu, gerektiğinden fazla özen gösterilmesi fazla özen gösterilmesi fazla kontrol anlamına fazla kontrol anlamına gelir. Böylelikle çocuk, gelir. Böylelikle çocuk, aşırı bağımlı, kendine aşırı bağımlı, kendine güveni olmayan, güveni olmayan, kaygılı, duygusal olarak kaygılı, duygusal olarak çabuk kırılan bir kişi çabuk kırılan bir kişi haline gelir. Bu durum haline gelir. Bu durum çocuğun kendi çocuğun kendi kendisine yetmesine kendisine yetmesine izin vermez ve davranış izin vermez ve davranış bozukluklarına neden bozukluklarına neden olur.olur.

Davranış bozukluğu olan çocuklarla Davranış bozukluğu olan çocuklarla olumlu ilişki nasıl kurulur?olumlu ilişki nasıl kurulur?

Karşılıklı saygı: Karşılıklı saygı: Azarlamak, bağırmak, Azarlamak, bağırmak, vurmak, susturmak, tutarsız davranmak vurmak, susturmak, tutarsız davranmak çocuğa yapılan saygısızlıktır. Her çocuk çocuğa yapılan saygısızlıktır. Her çocuk ayrı bir birey olarak ele alınıp, fikirleri ayrı bir birey olarak ele alınıp, fikirleri sorulmalı ve fikirlerine saygı sorulmalı ve fikirlerine saygı gösterilmelidir.gösterilmelidir.

Çocuğa zaman ayırmak: Çocuğa zaman ayırmak: Çocukla Çocukla geçirilecek olan zamanın niteliği çok geçirilecek olan zamanın niteliği çok önemli. Birlikte yapılacak olan faaliyetler önemli. Birlikte yapılacak olan faaliyetler çocuğun hoşlanacağı şekilde olmalıdır. çocuğun hoşlanacağı şekilde olmalıdır.

Cesaretlendirme:Cesaretlendirme: Çocuğun kendine Çocuğun kendine güvenmesini istiyorsanız önce anne-baba güvenmesini istiyorsanız önce anne-baba çocuğa güvenmelidir. Çocuğun çabasını çocuğa güvenmelidir. Çocuğun çabasını övmeli ve yüreklendirmelidir. övmeli ve yüreklendirmelidir. Cesaretlendirme çocuğun kendini değerli Cesaretlendirme çocuğun kendini değerli algılayabilmesi için çok önemlidir. algılayabilmesi için çok önemlidir. Cesaretlendirme, çocuğu olduğu gibi kabul Cesaretlendirme, çocuğu olduğu gibi kabul edip, kendi olduğu için değer vermedir.edip, kendi olduğu için değer vermedir.

Sevgiyi anlatmak: Sevgiyi anlatmak: Çocuğun kendini Çocuğun kendini güvenli hissedebilmesi için en azından güvenli hissedebilmesi için en azından sevildiğini bilmesi ve sevmesi gerekir.sevildiğini bilmesi ve sevmesi gerekir.

KAYGIKAYGI Kaygılı çocuk,Kaygılı çocuk, çabuk üzülen, çabuk çabuk üzülen, çabuk

heyecanlanan çocuktur. Hep gergin ve hep heyecanlanan çocuktur. Hep gergin ve hep tedirgindirtedirgindir

Korku ve kaygı birbirine çok yakın ilişkili Korku ve kaygı birbirine çok yakın ilişkili ancak farklı kavramlardır. Korku belli bir ancak farklı kavramlardır. Korku belli bir nesne yada durumdan oluşurken, kaygıda nesne yada durumdan oluşurken, kaygıda daha çok nesne belirsizdir. daha çok nesne belirsizdir.

Kaygılı çocuk gergin, endişeli ve Kaygılı çocuk gergin, endişeli ve duygusaldır. Kaygılı çocuk karşılaştığı yeni duygusaldır. Kaygılı çocuk karşılaştığı yeni durumlarda fazla heyecanlıdır. Bu durum durumlarda fazla heyecanlıdır. Bu durum tırnak yeme, saçı ile oynama gibi bazı tırnak yeme, saçı ile oynama gibi bazı fiziksel davranışlar göstermesini sağlar. fiziksel davranışlar göstermesini sağlar. Kaygılı çocuk kurallara uymaya özen Kaygılı çocuk kurallara uymaya özen gösterir. Kendisine kızılmasına veya gösterir. Kendisine kızılmasına veya eleştiriye karşı duyarlıdır.eleştiriye karşı duyarlıdır.

Kendi gelişimsel uygunluğu içinde çocuklar pek Kendi gelişimsel uygunluğu içinde çocuklar pek çok kaygı yaşayabilir. Ancak uygunluk yaşını çok kaygı yaşayabilir. Ancak uygunluk yaşını çoktan aşmış ise o zaman geçici olmayan bir çoktan aşmış ise o zaman geçici olmayan bir hal almış olabilir. Kaygı düzeyinin yüksek hal almış olabilir. Kaygı düzeyinin yüksek olması çocukların diğer insanlarla olan olması çocukların diğer insanlarla olan ilişkilerine bakıldığında; sosyal ortamlardan ilişkilerine bakıldığında; sosyal ortamlardan izole olma, iyi ilişkiler geliştirememe gibi izole olma, iyi ilişkiler geliştirememe gibi güçlükler görülebilir. Bu durum çocuğu güçlükler görülebilir. Bu durum çocuğu saldırgan yapabileceği gibi, içe kapanık, saldırgan yapabileceği gibi, içe kapanık, itaatkar ve çekingen de yapabilir. itaatkar ve çekingen de yapabilir.

Örn; ilkokula başlayan bir çocukta yeni bir Örn; ilkokula başlayan bir çocukta yeni bir ortama girmesinden dolayı kaygı ortama girmesinden dolayı kaygı gözlemlenebilir. Kaygı duymasından dolayı baş gözlemlenebilir. Kaygı duymasından dolayı baş ağrısı, karın ağrısı vb. fizyolojik rahatsızlıklar ağrısı, karın ağrısı vb. fizyolojik rahatsızlıklar görülebilir. görülebilir.

Kaygının Oluşmasını Engellemeye Kaygının Oluşmasını Engellemeye Yönelik ÖnerilerYönelik Öneriler

Çocuğa kaygı veren ortamlardan kaçınılmalıdır. Çocuğa kaygı veren ortamlardan kaçınılmalıdır. Kaygı durumunun fizyolojik kökenli bir rahatsızlık Kaygı durumunun fizyolojik kökenli bir rahatsızlık

sonucu olup olmadığını belirlemek için tıbbi yardım sonucu olup olmadığını belirlemek için tıbbi yardım alınmalıdır.alınmalıdır.

Çocuğun kendine olan güvenini arttırıcı Çocuğun kendine olan güvenini arttırıcı faaliyetlerde bulunmasına destek olunmalıdır. ( bir faaliyetlerde bulunmasına destek olunmalıdır. ( bir spor dalına yönlendirilebilir.)spor dalına yönlendirilebilir.)

Ailevi sorunların çocuktaki kaygıyı arttırdığı Ailevi sorunların çocuktaki kaygıyı arttırdığı unutulmamalıdır. (anne-baba arasında yaşanan unutulmamalıdır. (anne-baba arasında yaşanan tartışmalar vb.)tartışmalar vb.)

Okul ortamında arkadaşları ve öğretmenleri ile olan Okul ortamında arkadaşları ve öğretmenleri ile olan ilişkilerinde kaygı düzeyini azaltmak için onun ilişkilerinde kaygı düzeyini azaltmak için onun ilgisini çeken materyaller ve etkinlikler ilgisini çeken materyaller ve etkinlikler düzenlenerek kafasında oluşturduğu kaygı yumağı düzenlenerek kafasında oluşturduğu kaygı yumağı dağıtılmaya çalışılmalıdır.dağıtılmaya çalışılmalıdır.

Sınıftaki aktivitelerde etkin rol alması Sınıftaki aktivitelerde etkin rol alması sağlanmalı, başarabileceği sorumluluklar sağlanmalı, başarabileceği sorumluluklar verilmeli. Sürekli olumlu pekiştireçler verilmeli. Sürekli olumlu pekiştireçler kullanarak özgüveni desteklenmelidir. (Örn; kullanarak özgüveni desteklenmelidir. (Örn; verilmiş olan görevi başarı ile gerçekleştirdiği verilmiş olan görevi başarı ile gerçekleştirdiği zaman ödül verilmesi.)zaman ödül verilmesi.)

Çocuğun aktif katılımı ve arkadaşları Çocuğun aktif katılımı ve arkadaşları arasındaki kabulünü kolaylaştırmak arasındaki kabulünü kolaylaştırmak gerekmektedir.( gruplar kurularak oyun gerekmektedir.( gruplar kurularak oyun oynanması vb.)oynanması vb.)

Kaygının nedenlerini araştırmak ve çocuğa Kaygının nedenlerini araştırmak ve çocuğa anlayabileceği bir dille bu kaygıların önemli anlayabileceği bir dille bu kaygıların önemli olmadığını açıklamak uygun olacaktır.olmadığını açıklamak uygun olacaktır.

ÖFKE VE SALDIRGANLIKÖFKE VE SALDIRGANLIK

ÖfkeÖfke, engelleme ve korku karşısında ortaya , engelleme ve korku karşısında ortaya çıkan bir tepkidir. İstediğini elde edemeyen çıkan bir tepkidir. İstediğini elde edemeyen veya oynanması engellenen çocuk veya oynanması engellenen çocuk saldırganlaşabilir. Bu durum yetişkinler için saldırganlaşabilir. Bu durum yetişkinler için anlamsız gelebilir. Ancak saldırganlık, küçük anlamsız gelebilir. Ancak saldırganlık, küçük çocuklarda normal bir tepki biçimidir. Bazen çocuklarda normal bir tepki biçimidir. Bazen engeller karşısında öfkelenmek kişiliğin engeller karşısında öfkelenmek kişiliğin korunmasının öğrenilmesinde de önemli rol korunmasının öğrenilmesinde de önemli rol oynayabilir. Örn; oyuncağı elinden alınan oynayabilir. Örn; oyuncağı elinden alınan çocuğun oyuncağını vermemek için öfkesini çocuğun oyuncağını vermemek için öfkesini göstermesi, kendi hakkını savunması yapıcı göstermesi, kendi hakkını savunması yapıcı yöndedir. Ancak bu davranışın şiddeti çok yöndedir. Ancak bu davranışın şiddeti çok önemlidir. Saldırganlık, karşı tarafa ciddi önemlidir. Saldırganlık, karşı tarafa ciddi fiziksel zarar verme boyutunda ise davranış, fiziksel zarar verme boyutunda ise davranış, yapıcı yönünü kaybetmektedir.yapıcı yönünü kaybetmektedir.

Saldırganlık, Saldırganlık, öfkenin dışa yansıyan şeklidir. öfkenin dışa yansıyan şeklidir. İnsanda varolan bir dürtüdür. Varolan bu İnsanda varolan bir dürtüdür. Varolan bu dürtü yok olmaz veya tümüyle bastırılmaz dürtü yok olmaz veya tümüyle bastırılmaz ancak biçim değiştirir. Saldırganlığın sözel, ancak biçim değiştirir. Saldırganlığın sözel, fiziksel, pasif ve aktif olmak üzere çeşitleri fiziksel, pasif ve aktif olmak üzere çeşitleri vardır. Bebeklik döneminde amaçsız olan vardır. Bebeklik döneminde amaçsız olan ağlama vurma gibi öfke tepkileri görülür. ağlama vurma gibi öfke tepkileri görülür. 1-4 yaşları arasında fiziksel saldırganlık 1-4 yaşları arasında fiziksel saldırganlık daha çok görülürken, 4-5 yaşlarında ise daha çok görülürken, 4-5 yaşlarında ise sözel saldırganlık ifadeleri artar. Bunlar o sözel saldırganlık ifadeleri artar. Bunlar o dönemin gelişimsel özellikleridir. Örn; 4-5 dönemin gelişimsel özellikleridir. Örn; 4-5 yaş grubunda olan çocuk, arkadaşı ile bir yaş grubunda olan çocuk, arkadaşı ile bir sorun yaşadığında öfkesini, ona kötü sözler sorun yaşadığında öfkesini, ona kötü sözler söyleyerek, hakaret ederek dile getirebilir.söyleyerek, hakaret ederek dile getirebilir.

Saldırganlığın nedenleri neler olabilir?Saldırganlığın nedenleri neler olabilir?

Çocuğa aile içinde fiziksel ve sözel şiddet Çocuğa aile içinde fiziksel ve sözel şiddet uygulanması,uygulanması,

Anne-baba ile sağlıklı iletişim kuramaması,Anne-baba ile sağlıklı iletişim kuramaması, Anne-babanın ilgi ve sevgi eksikliği,Anne-babanın ilgi ve sevgi eksikliği, Sürekli baskı ve kısıtlama ile karşı karşıya Sürekli baskı ve kısıtlama ile karşı karşıya

kalması,kalması, Evdeki eğitim ortamının tutarsızlığı ve Evdeki eğitim ortamının tutarsızlığı ve

dengesizliği,dengesizliği,

Evde veya çevresinde saldırgan Evde veya çevresinde saldırgan davranışlarda bulunan bir modelin olması,davranışlarda bulunan bir modelin olması,

Çocuğun daha önce saldırgan Çocuğun daha önce saldırgan davranışlarının pekiştirilmiş olması,davranışlarının pekiştirilmiş olması,

Kendi dürtülerine engel olamama gibi Kendi dürtülerine engel olamama gibi nedenler saldırganlığın ortaya çıkmasını nedenler saldırganlığın ortaya çıkmasını sağlar.sağlar.

Sürekli saldırgan olan çocuk sinirli, anlaşılmaz Sürekli saldırgan olan çocuk sinirli, anlaşılmaz ve eyleme hazırdır. İlişkileri gergin ve ve eyleme hazırdır. İlişkileri gergin ve sürtüşmelidir. sürtüşmelidir.

Hemen sinirlenir ve kavga etmeye hazırdır. Hemen sinirlenir ve kavga etmeye hazırdır. Durmadan kuralları çiğner ve ceza alırlar.Durmadan kuralları çiğner ve ceza alırlar.

Bu tarz çocuklar cezadan etkilenmezler Bu tarz çocuklar cezadan etkilenmezler sadece etkilenmiş gibi gözükürler. Öfkesini sadece etkilenmiş gibi gözükürler. Öfkesini yenemez ve hep kendini haklı çıkarmaya yenemez ve hep kendini haklı çıkarmaya çalışırlar. Evde ve okulda sürekli sorun çalışırlar. Evde ve okulda sürekli sorun yaratırlar, yetişkinler ile de sürekli çatışma yaratırlar, yetişkinler ile de sürekli çatışma halindedirler. halindedirler.

Saldırgan Davranışların Oluşmasını Saldırgan Davranışların Oluşmasını Engellemeye Yönelik ÖnerilerEngellemeye Yönelik Öneriler

Aile içindeki dengesiz ve olumsuz Aile içindeki dengesiz ve olumsuz ilişkilerden kaçınılmalıdır.ilişkilerden kaçınılmalıdır.

Çocuğun saldırganlık dürtüsünün kaba Çocuğun saldırganlık dürtüsünün kaba üstünlük sağlamak için değil de üstünlük sağlamak için değil de yeteneklerini ve zekasını kullanarak yeteneklerini ve zekasını kullanarak toplumsal amaçlara yönlenmesi toplumsal amaçlara yönlenmesi sağlanmalıdır.sağlanmalıdır.

Çocukta güven duygusu geliştikçe Çocukta güven duygusu geliştikçe beklemeyi ve tepkisini dizginlemeyi öğrenir. beklemeyi ve tepkisini dizginlemeyi öğrenir. Bu yüzden çocuğa güven aşılanmalıdır.Bu yüzden çocuğa güven aşılanmalıdır.

Başkaldırma yerine uysal davranmanın Başkaldırma yerine uysal davranmanın kendi yararına sonuçlandığını gördüğünde kendi yararına sonuçlandığını gördüğünde saldırganlık davranışı azalır.saldırganlık davranışı azalır.

Baskıcı ve otoriter bir yaklaşımdan Baskıcı ve otoriter bir yaklaşımdan kaçınılmalı, çocuğa duygu ve düşüncelerini kaçınılmalı, çocuğa duygu ve düşüncelerini ifade etme olanağı sunulmalıdır.ifade etme olanağı sunulmalıdır.

Saldırgan dürtüyü boşaltmak için çocuk spor Saldırgan dürtüyü boşaltmak için çocuk spor gibi çeşitli faaliyetlere yönlendirilmelidir.gibi çeşitli faaliyetlere yönlendirilmelidir.

Saldırgan çocuğa aktif olmasını sağlayacak Saldırgan çocuğa aktif olmasını sağlayacak hareketli oyunlar veya etkinlikler hareketli oyunlar veya etkinlikler hazırlanmalıdır.hazırlanmalıdır.

Saldırganlık davranışını pekiştirebilecek her Saldırganlık davranışını pekiştirebilecek her türlü davranış biçiminden kaçınılmalıdır.türlü davranış biçiminden kaçınılmalıdır.

Çocuğun saldırgan davranışını engellemek Çocuğun saldırgan davranışını engellemek için motivasyon arttırıcı etkinlikler ve için motivasyon arttırıcı etkinlikler ve başarabileceği sorumluluklar verilmelidir.başarabileceği sorumluluklar verilmelidir.

Çocuk, saldırgan modellerle karşı karşıya Çocuk, saldırgan modellerle karşı karşıya getirilmemelidir.getirilmemelidir.

Televizyonda şiddet içeren programları izlemesi Televizyonda şiddet içeren programları izlemesi engellenmelidir.engellenmelidir.

Kızgınlıktan kurtulmak için alternatifler üretilebilir. Kızgınlıktan kurtulmak için alternatifler üretilebilir. Örn; resim çizme, boyama, kağıt yırtma, kesme Örn; resim çizme, boyama, kağıt yırtma, kesme vb.vb.

Çocuğun aynı davranışlar kendisine yapıldığında Çocuğun aynı davranışlar kendisine yapıldığında neler hissedeceğini düşünmesi sağlanmalıdır.neler hissedeceğini düşünmesi sağlanmalıdır.

Çocuk öfkesini saldırgan davranışlara Çocuk öfkesini saldırgan davranışlara başvurmadan doğru şekilde ifade etmeyi başvurmadan doğru şekilde ifade etmeyi öğrendiğinde takdir edilip ödüllendirilmelidir.öğrendiğinde takdir edilip ödüllendirilmelidir.

Yaptığı zarar verici davranışlardan dolayı özür Yaptığı zarar verici davranışlardan dolayı özür dilemesi sağlanmalıdır.dilemesi sağlanmalıdır.

Ayrıca saldırganlığa; fizyolojik bir Ayrıca saldırganlığa; fizyolojik bir rahatsızlık, beyin zarı yangısı veya rahatsızlık, beyin zarı yangısı veya doğum sırasındaki beyin hasarları da doğum sırasındaki beyin hasarları da sebep olabilir. Böyle bir şey söz sebep olabilir. Böyle bir şey söz konusu ise verilmiş olan öneriler bu konusu ise verilmiş olan öneriler bu durumda geçerli değildir. durumda geçerli değildir.

Bu tarz bir sorun tespit edilirse bir Bu tarz bir sorun tespit edilirse bir uzman tarafından yardım alınması uzman tarafından yardım alınması gerekmektedir. gerekmektedir.

İNATÇILIKİNATÇILIK

İnatçı çocuk saldırganlığını pasif direniş yoluyla İnatçı çocuk saldırganlığını pasif direniş yoluyla açığa vurur. Gergin ebeveyn çocuk ilişkisinin açığa vurur. Gergin ebeveyn çocuk ilişkisinin bir sonucudur ve başlangıcı özerklik dönemine bir sonucudur ve başlangıcı özerklik dönemine ( 1-3 yaş) kadar gider. Ebeveynin tuvalet ( 1-3 yaş) kadar gider. Ebeveynin tuvalet eğitimi veya yemek konusunda çok katı ve eğitimi veya yemek konusunda çok katı ve ısrarcı oluşu çocuğu pasif direnmeye götürür. ısrarcı oluşu çocuğu pasif direnmeye götürür. Çok karışan, çok söylenen, ayrıntılar üzerinde Çok karışan, çok söylenen, ayrıntılar üzerinde çok duran ebeveynler çocuğunu böyle bir çok duran ebeveynler çocuğunu böyle bir savunma yoluna kolayca iter. Kardeşler savunma yoluna kolayca iter. Kardeşler arasında ayırım yapılması da yine inatçılığı arasında ayırım yapılması da yine inatçılığı tetikleyen bir durum olabilir. tetikleyen bir durum olabilir.

Çocuğun İnatçı Davranışı İle Başa Çocuğun İnatçı Davranışı İle Başa Çıkmaya Yönelik ÖnerilerÇıkmaya Yönelik Öneriler

Aile tutum ve davranış çeşitlerinden olan Aile tutum ve davranış çeşitlerinden olan baskıcı ve katı olma çocuğun inatçılık baskıcı ve katı olma çocuğun inatçılık davranışını artırır. Örn; çocukla ebeveyn davranışını artırır. Örn; çocukla ebeveyn arasında kıyafet sorunu yaşanması. Çocuk arasında kıyafet sorunu yaşanması. Çocuk kendi istediğini giymek için ebeveyn ile kendi istediğini giymek için ebeveyn ile inatlaşmaktadır.inatlaşmaktadır.

Aile, çocuğun sosyalleşmeyi öğrenebilmesi için Aile, çocuğun sosyalleşmeyi öğrenebilmesi için kabul edilmiş uygun davranış biçimlerini içeren kabul edilmiş uygun davranış biçimlerini içeren birer model oluşturmalıdır. Bulunulan sosyal birer model oluşturmalıdır. Bulunulan sosyal çevrede anne-baba da örnek davranışlar çevrede anne-baba da örnek davranışlar sergilemelidir.sergilemelidir.

Çocuğa isteklerini ertelemesi ve bu istekleri Çocuğa isteklerini ertelemesi ve bu istekleri kontrol altına alması konusunda destek kontrol altına alması konusunda destek olunmalıdır.olunmalıdır.

Çocuğun benlik saygısını geliştirmesine Çocuğun benlik saygısını geliştirmesine destek olunmalıdır.destek olunmalıdır.

Arkadaşları ve diğer yetişkinlerle nasıl sağlıklı Arkadaşları ve diğer yetişkinlerle nasıl sağlıklı iletişim kurulabileceği konusunda yardımcı iletişim kurulabileceği konusunda yardımcı olunmalıdır.olunmalıdır.

İnatçı olan bir çocuğun inatçılık davranışını İnatçı olan bir çocuğun inatçılık davranışını pekiştirebilecek ve devamını sağlayacak her pekiştirebilecek ve devamını sağlayacak her türlü tutum ve davranışlardan kaçınılmalıdır.türlü tutum ve davranışlardan kaçınılmalıdır.

Çocuk yetiştirme konusunda uygulanacak Çocuk yetiştirme konusunda uygulanacak disiplin ve konacak kurallar konusunda tutarlı disiplin ve konacak kurallar konusunda tutarlı ve kararlı bir davranış sergilenmelidir.ve kararlı bir davranış sergilenmelidir.

YALAN SÖYLEMEYALAN SÖYLEME

Yalan, bir hatayı gizlemek amacıyla gerçeğe uygun Yalan, bir hatayı gizlemek amacıyla gerçeğe uygun olmayan şeyler söylemektir. olmayan şeyler söylemektir.

Çocukların söylediği yalanlarda çocuğun gerçeği iyi Çocukların söylediği yalanlarda çocuğun gerçeği iyi değerlendirememesi, gördüğü ve duyduğu şeyleri değerlendirememesi, gördüğü ve duyduğu şeyleri uydurması veya olmamış şeyleri olmuş gibi uydurması veya olmamış şeyleri olmuş gibi anlatması söz konusudur. anlatması söz konusudur.

Anne-babaların birçoğu çocuğunun gelişim Anne-babaların birçoğu çocuğunun gelişim dönemini göz önüne almadan çok erken yaşlarda dönemini göz önüne almadan çok erken yaşlarda gerçeğe sadık kalmasını isterler. Çocukta gerçeğe sadık kalmasını isterler. Çocukta gerçeklik ilkesi zaman içinde oluşmaktadır. 7 yaş gerçeklik ilkesi zaman içinde oluşmaktadır. 7 yaş öncesinde söylediği gerçek dışı sözler ve olaylara öncesinde söylediği gerçek dışı sözler ve olaylara yalan demek yanlıştır.yalan demek yanlıştır.

Çocukluğun ilk 5 yılında yalan söylemesi Çocukluğun ilk 5 yılında yalan söylemesi konusunda endişe duymaya gerek konusunda endişe duymaya gerek yoktur. Çocuğun gerçeğe sadık kalması yoktur. Çocuğun gerçeğe sadık kalması için zorlamak ve yalanını ortaya çıkarmak için zorlamak ve yalanını ortaya çıkarmak yanlıştır. Aksine bu tarz öyküler yanlıştır. Aksine bu tarz öyküler uydurması çocuğun hayal gücünün geniş uydurması çocuğun hayal gücünün geniş olduğunu göstermektedir.olduğunu göstermektedir.

Bu yaşlarda söylenen yalanlar sözde Bu yaşlarda söylenen yalanlar sözde yalanlardır. Bu tür sözde yalanların yanlış yalanlardır. Bu tür sözde yalanların yanlış değerlendirilip kınanması ve sert cezalar değerlendirilip kınanması ve sert cezalar verilmesi gerçek yalanların doğmasına verilmesi gerçek yalanların doğmasına sebep olabilmektedir. sebep olabilmektedir.

NEDENLERİNEDENLERİ Çocuğun aşırı baskı Çocuğun aşırı baskı

altında altında tutulması,isteklerini tutulması,isteklerini büyüklere sezdirmeden büyüklere sezdirmeden gerçekleştirmek zorunda gerçekleştirmek zorunda kalması,kalması,

Çocuğa fazla Çocuğa fazla karışılması,çocuğun karışılması,çocuğun dünyasına ait her şeyin dünyasına ait her şeyin öğrenilmek istenmesi,öğrenilmek istenmesi,

Büyüklerin söylediği Büyüklerin söylediği yalanlar,yalanlar,

Grup içinde statü Grup içinde statü kaybetme endişesi,kaybetme endişesi,

İlgi çekmekİlgi çekmek

Çocuk yalan söylemeyi nasıl öğrenir?Çocuk yalan söylemeyi nasıl öğrenir?

Çocukları yalana iten çoğunlukla Çocukları yalana iten çoğunlukla yetişkinlerin gerçek karşısındaki çelişkili yetişkinlerin gerçek karşısındaki çelişkili tutumlarıdır. Anne ve babanın yalanına tutumlarıdır. Anne ve babanın yalanına çocuğunu ortak etmesi ve bunun çocuğunu ortak etmesi ve bunun sonucunda çocuğa susması konusunda sonucunda çocuğa susması konusunda ödüller vaat etmesi ile çocuk yalanlardan ödüller vaat etmesi ile çocuk yalanlardan kendine kazanç sağlamak gibi bir alışkanlık kendine kazanç sağlamak gibi bir alışkanlık elde eder. elde eder.

Diğer çocukları taklit ederek de yalan Diğer çocukları taklit ederek de yalan söylemeyi öğrenir. Yalan söyleyerek yaptığı söylemeyi öğrenir. Yalan söyleyerek yaptığı hatanın sonucundan kurtulan arkadaşını hatanın sonucundan kurtulan arkadaşını gören çocuk, yalanın ona avantaj gören çocuk, yalanın ona avantaj sağladığının farkına varır.sağladığının farkına varır.

Yetişkini taklit de yalanı öğrenmesine Yetişkini taklit de yalanı öğrenmesine sebep olur. Bazen kendi aralarında yalan sebep olur. Bazen kendi aralarında yalan söyledikleri gibi çocukları da bu yalana söyledikleri gibi çocukları da bu yalana ortak ederler.ortak ederler.

Böylece 7 yaş sonrasında mantık Böylece 7 yaş sonrasında mantık geliştirmeye başlayan çocuk, yalanın kötü geliştirmeye başlayan çocuk, yalanın kötü bir şey olmadığını eğer kötü olsaydı bir şey olmadığını eğer kötü olsaydı yetişkinlerin söylemeyeceğini düşünmeye yetişkinlerin söylemeyeceğini düşünmeye başlar.başlar.

Yalanı engellemek için neler Yalanı engellemek için neler yapabiliriz?yapabiliriz?

Çocukla sağlıklı iletişim ve etkileşim Çocukla sağlıklı iletişim ve etkileşim kurulmalıdır.kurulmalıdır.

Çocuk kesinlikle cezalandırılmamalı, yaptığı Çocuk kesinlikle cezalandırılmamalı, yaptığı davranışın yanlış olduğu ve doğru davranışın yanlış olduğu ve doğru söylemenin övgüye değer bir davranış söylemenin övgüye değer bir davranış olduğu anlatılmalıdır. olduğu anlatılmalıdır.

Doğru söylemeye teşvik edici pekiştireçler Doğru söylemeye teşvik edici pekiştireçler kullanılmalıdır. Doğruyu söylemeye kullanılmalıdır. Doğruyu söylemeye yönlendirilirken dikkatli davranılması yönlendirilirken dikkatli davranılması gerekmektedir.gerekmektedir.

Yetişkinler örnek olmalıdır.Yetişkinler örnek olmalıdır.

Çocuklar yalan söylemede araç olarak Çocuklar yalan söylemede araç olarak kullanılmamalıdır.kullanılmamalıdır.

Çocuk sorgulanmamalı ve Çocuk sorgulanmamalı ve suçlanmamalıdır.suçlanmamalıdır.

Anne-baba-çocuk iletişiminin sağlıklı Anne-baba-çocuk iletişiminin sağlıklı olması gerekir. Çocuk, istek, sıkıntı ve olması gerekir. Çocuk, istek, sıkıntı ve kaygılarını rahatlıkla ebeveynleriyle kaygılarını rahatlıkla ebeveynleriyle konuşabilmelidir.konuşabilmelidir.

Doğrudan emin olmak için kontrol Doğrudan emin olmak için kontrol edilmelidir.edilmelidir.

KÜFÜRKÜFÜR

Küfür; insanların öfke, korku, endişe ve Küfür; insanların öfke, korku, endişe ve hayal kırıklığı gibi duygularını ifade hayal kırıklığı gibi duygularını ifade etmek veya karşısındaki insanları etmek veya karşısındaki insanları incitmek için kullandığı kötü incitmek için kullandığı kötü kelimelerdir.kelimelerdir.

NEDENLERİNEDENLERİ Dikkat çekme: Dikkat çekme: Bazı çocuklar anne-babaların Bazı çocuklar anne-babaların

yeterli ilgiyi göremiyorlarsa dikkat çekmek için yeterli ilgiyi göremiyorlarsa dikkat çekmek için küfür ederler.küfür ederler.

Şok etme: Şok etme: Bazı çocuklar için yetişkinleri şok Bazı çocuklar için yetişkinleri şok etme, rahatsız etme eğlenceli olabilir.etme, rahatsız etme eğlenceli olabilir.

Ağızdan kaçıverme: Ağızdan kaçıverme: İnsanlarda engellenme İnsanlarda engellenme yada kızgınlık hissedildiğinde yada fiziksel bir yada kızgınlık hissedildiğinde yada fiziksel bir gerginlik olduğunda küfürün ağızdan gerginlik olduğunda küfürün ağızdan çıkıvermesi çok doğaldır. Çok engellenen, çıkıvermesi çok doğaldır. Çok engellenen, yaşama alanı çok daraltılan çocuk, kızgınlık yaşama alanı çok daraltılan çocuk, kızgınlık olarak küfredebilir.olarak küfredebilir.

SavunmaSavunma:Bazıları için kötü söz söyleme bir :Bazıları için kötü söz söyleme bir savunma davranışıdır. Küfür etmenin tam savunma davranışıdır. Küfür etmenin tam anlamıyla yasak olduğu çevrede yetişenler, isyan anlamıyla yasak olduğu çevrede yetişenler, isyan ederek bağımsızlıklarını göstermek isterler.ederek bağımsızlıklarını göstermek isterler.

Olgunlaşma:Olgunlaşma: Bazen de çocuklar yetişkin Bazen de çocuklar yetişkin olmanın bir sembolü olarak kötü söz söylerler.olmanın bir sembolü olarak kötü söz söylerler.

Akranları tarafından onaylanmaAkranları tarafından onaylanma

Zevk almaZevk alma

Küfürü önlemek için yapılması Küfürü önlemek için yapılması gerekenler;gerekenler;

Örnek oluşturmaÖrnek oluşturma: Eğer kaba ve küfürlü : Eğer kaba ve küfürlü bir konuşma eğilimini kendinizde bir konuşma eğilimini kendinizde engelleyebiliyorsanız, çocuğunuzda bu engelleyebiliyorsanız, çocuğunuzda bu kontrolü sizi taklit ederek öğrenecektir.kontrolü sizi taklit ederek öğrenecektir.

Dürtülerini ifade edebilme:Dürtülerini ifade edebilme: Eğer Eğer çocuk,size olan kızgınlıklarını rahatlıkla dile çocuk,size olan kızgınlıklarını rahatlıkla dile getirebiliyorsa, bu özgürlüğe sahip ise, getirebiliyorsa, bu özgürlüğe sahip ise, olumsuz duygularını belirtmek için daha az olumsuz duygularını belirtmek için daha az küfürlü sözcük kullanacaktır.küfürlü sözcük kullanacaktır.

Tartışma:Tartışma: Bu kelimeler bir kağıda Bu kelimeler bir kağıda yazılarak tanımlanır ve daha sonra yazılarak tanımlanır ve daha sonra tartışılır.tartışılır.

Önemsememek: Önemsememek: Çocuklar kötü sözcükler Çocuklar kötü sözcükler kullandığında, anne-babalar bu duruma pek kullandığında, anne-babalar bu duruma pek fazla üzülüp şaşırmıyorlarsa,çocukların bu fazla üzülüp şaşırmıyorlarsa,çocukların bu sözcükleri söylemeleri için bir nedenleri sözcükleri söylemeleri için bir nedenleri kalmayabilir.kalmayabilir.

Dilsizlik Oyunu:Dilsizlik Oyunu: Ana-babalar böyle Ana-babalar böyle durumlarda şoke olmaktan çok, sessizlik oyunu durumlarda şoke olmaktan çok, sessizlik oyunu oynayarak çocuğu yönlendirebilirler. "senin oynayarak çocuğu yönlendirebilirler. "senin kullandığın kelimenin anlamı kullandığın kelimenin anlamı nedir?","anlamıyorum", denilerek çocuktan nedir?","anlamıyorum", denilerek çocuktan yanıtlaması istenir.yanıtlaması istenir.

Yaratıcı olmaya özendirmek: Yaratıcı olmaya özendirmek: Yaratıcı Yaratıcı faaliyetler, spor vb. şeylerle yaratıcılığı faaliyetler, spor vb. şeylerle yaratıcılığı arttırmak kötü söz kullanımını engeller.arttırmak kötü söz kullanımını engeller.

Ciddi cezalandırmama: Ciddi cezalandırmama: Eğer çocuğunuzu Eğer çocuğunuzu döverek, bağırarak, tehdit ederek döverek, bağırarak, tehdit ederek cezalandırırsanız, çocuğunuz bu kelimeleri, cezalandırırsanız, çocuğunuz bu kelimeleri, yakalanıp cezalandırılmamak için gizli gizli yakalanıp cezalandırılmamak için gizli gizli kullanmaya başlar.kullanmaya başlar.

Uygun olmayan bu sözcüklerin yerine uygun Uygun olmayan bu sözcüklerin yerine uygun olan sözcüklerin kullanması için çocuğu olan sözcüklerin kullanması için çocuğu bilgilendirmek gerekir. Çocuk olumlu sözcük bilgilendirmek gerekir. Çocuk olumlu sözcük kullandığında çocuğun övülmesi teşvik kullandığında çocuğun övülmesi teşvik edilmesi gerekir.edilmesi gerekir.

ÇALMAÇALMA

Çalma;Çalma; başkalarına ait eşya,para vb şeyleri başkalarına ait eşya,para vb şeyleri habersiz almaktır. Çocuklarda doğuştan, ait habersiz almaktır. Çocuklarda doğuştan, ait olma kavramı yoktur. Bu nedenle hoşuna olma kavramı yoktur. Bu nedenle hoşuna giden, ihtiyaç duyduğu her şeyi giden, ihtiyaç duyduğu her şeyi kendisininmiş gibi kullanmaya başlar. 2 yaş kendisininmiş gibi kullanmaya başlar. 2 yaş çocuğunda sahiplik kavramı yoktur her şey çocuğunda sahiplik kavramı yoktur her şey onundur. Çocuk yaşı ilerledikçe kendinin onundur. Çocuk yaşı ilerledikçe kendinin olan ile olmayanı ayırt etmeye başlar ama olan ile olmayanı ayırt etmeye başlar ama bencil tutumu uzun süre değişmez. Örneğin bencil tutumu uzun süre değişmez. Örneğin 3-4 yaş çocuğu sormadan bir yerden şeker 3-4 yaş çocuğu sormadan bir yerden şeker alınmayacağını bilir ama alma isteğine alınmayacağını bilir ama alma isteğine karşı koyamaz. Hatta gezmeye gittiği karşı koyamaz. Hatta gezmeye gittiği yerlerden cebinde kendine ait olmayan yerlerden cebinde kendine ait olmayan oyuncak ve nesnelerle dönebilir.oyuncak ve nesnelerle dönebilir.

5-8 yaş arasında parlak ve kağıt paralar daha 5-8 yaş arasında parlak ve kağıt paralar daha çekici gelirken, birbirinin renkli kalemleri ve çekici gelirken, birbirinin renkli kalemleri ve silgilerinde gözleri kalır. Çoğu çocuk izinsiz silgilerinde gözleri kalır. Çoğu çocuk izinsiz alıp eve getirdiği nesneleri “buldum” alıp eve getirdiği nesneleri “buldum” “kendi paramla aldım” “değiş-tokuş ettim” “kendi paramla aldım” “değiş-tokuş ettim” veya “ödünç aldım” diye açıklar. veya “ödünç aldım” diye açıklar.

Küçük yaşlarda çocuklar tarafından Küçük yaşlarda çocuklar tarafından başkalarına ait olan bir şeyi izinsiz alma başkalarına ait olan bir şeyi izinsiz alma davranışına sık rastlanır. Ancak bu tür davranışına sık rastlanır. Ancak bu tür eylemleri çalmak anlamında kabul etmemek eylemleri çalmak anlamında kabul etmemek gerekir. Çocuklar hangi kurala uyulup gerekir. Çocuklar hangi kurala uyulup hangisine uyulmayacağının yeterince hangisine uyulmayacağının yeterince bilincinde değildirler. bilincinde değildirler.

Okul çağlarında yinelenen çalmalar üzerinde Okul çağlarında yinelenen çalmalar üzerinde önemle durulmalıdır. Çünkü bu çalmalar önemle durulmalıdır. Çünkü bu çalmalar ruhsal sorundan ileri gelebilir. Şu olasılıklar ruhsal sorundan ileri gelebilir. Şu olasılıklar üzerinde durulmalıdır:üzerinde durulmalıdır:

Çalmanın en önemli nedeni çocuğun Çalmanın en önemli nedeni çocuğun doyumsuz olmasında aranmalıdır.doyumsuz olmasında aranmalıdır.

Yaşına göre olgunlaşması geri kalmış bir Yaşına göre olgunlaşması geri kalmış bir çocuğun evden aldığı paralar veya çocuğun evden aldığı paralar veya nesneleri başka çocuklara dağıtarak nesneleri başka çocuklara dağıtarak kazanamadığı arkadaşlığı sağlamaya kazanamadığı arkadaşlığı sağlamaya çalışır.çalışır.

Yaşına uygun olgunlukta olmayan bir Yaşına uygun olgunlukta olmayan bir çocuk durmadan almaya alışmış olabilir ve çocuk durmadan almaya alışmış olabilir ve çocuğun istekleri kısıtlanmadığı için sürekli çocuğun istekleri kısıtlanmadığı için sürekli almakta sakınca görmez.almakta sakınca görmez.

Sevgi eksikliği ile çalma davranışını Sevgi eksikliği ile çalma davranışını arasında belirli bir ilişki vardır.arasında belirli bir ilişki vardır.

Çocuğun anne babasından öç alma isteği Çocuğun anne babasından öç alma isteği nedeniyle de çalma davranışı görülebilir.nedeniyle de çalma davranışı görülebilir.

HIRSIZLIK ÇEŞİTLERİHIRSIZLIK ÇEŞİTLERİ

-Yarar sağlamayan hırsızlıklar: -Yarar sağlamayan hırsızlıklar: Çocuklardaki karakteristik çalma Çocuklardaki karakteristik çalma biçimidir.biçimidir.

-Cömertlik hırsızlıkları: -Cömertlik hırsızlıkları: Çalınan obje Çalınan obje dağıtılır. Değer kazanmak için yapılan dağıtılır. Değer kazanmak için yapılan hırsızlıklardır.hırsızlıklardır.

-Gereksinim hırsızlıkları: -Gereksinim hırsızlıkları: Yoksul ya da Yoksul ya da amaçsız çocuklarda görülür. İhtiyacı amaçsız çocuklarda görülür. İhtiyacı olduğu bir şeyi elde etmek için çaldığı olduğu bir şeyi elde etmek için çaldığı düşünülür. düşünülür.

Patolojik hırsızlıklar:Patolojik hırsızlıklar:

-Saldırgan hırsızlıklar: -Saldırgan hırsızlıklar: Zarar verme amacı Zarar verme amacı vardır.vardır.

-İçgüdüsel hırsızlıklar: -İçgüdüsel hırsızlıklar: Çalma eylemi Çalma eylemi düşünülmeksizin ve bir plan yapılmaksızın düşünülmeksizin ve bir plan yapılmaksızın gerçekleştirilir.gerçekleştirilir.

-Telafi hırsızlık: -Telafi hırsızlık: Aşağılık duygusu olanlarda, Aşağılık duygusu olanlarda, çekingen ve duygusal kişilik yapısındakilerde çekingen ve duygusal kişilik yapısındakilerde görülür. Burada sevgi eksikliği telafi edilir. görülür. Burada sevgi eksikliği telafi edilir. Bunlar aynı zamanda kardeş doğumu, Bunlar aynı zamanda kardeş doğumu, kardeşler arası kıyaslama gibi nedenlere kardeşler arası kıyaslama gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan kıskançlık ve bağlı olarak ortaya çıkan kıskançlık ve avunma hırsızlıklarıdır.avunma hırsızlıklarıdır.

Nedenleri;Nedenleri;-Doyumsuzluk: -Doyumsuzluk: Çeşitli durumlarda Çeşitli durumlarda

ortaya çıkabilir. Kısa süreli ya da uzun ortaya çıkabilir. Kısa süreli ya da uzun süreli olabilir. Çocuk, sahip olduğu süreli olabilir. Çocuk, sahip olduğu şeylerin yeterli olmadığını düşünür.şeylerin yeterli olmadığını düşünür.

-Sevgi açlığı: -Sevgi açlığı: Genellikle anne-baba Genellikle anne-baba yoksunluğu çeken çocuklarda görülür. yoksunluğu çeken çocuklarda görülür. Sevgi açlığından güvensizlik duygusu Sevgi açlığından güvensizlik duygusu oluşur. Bu güvensizlik duygusunun oluşur. Bu güvensizlik duygusunun kendisine ait bir şeyler elde ettiğinde kendisine ait bir şeyler elde ettiğinde giderebileceğini düşünür.giderebileceğini düşünür.

-Arkadaşlar arasında özel bir yere sahip -Arkadaşlar arasında özel bir yere sahip olmak: olmak: Arkadaşları arasında özel bir yere Arkadaşları arasında özel bir yere sahip olmak için rüşvet vermek amacı ile sahip olmak için rüşvet vermek amacı ile kullanılan küçük eşyaları çalarlar. Bu tür kullanılan küçük eşyaları çalarlar. Bu tür hırsızlıklar en fazla, arkadaşlar arasında hırsızlıklar en fazla, arkadaşlar arasında yapılan yarışmalarda başarısız olan yapılan yarışmalarda başarısız olan çocuklarda gözlenir. Bu çocuklar saygı çocuklarda gözlenir. Bu çocuklar saygı görmedikleri gibi kendilerine de saygı görmedikleri gibi kendilerine de saygı duymazlar.duymazlar.

-Çocukta mülkiyet fikrinin gelişmemiş -Çocukta mülkiyet fikrinin gelişmemiş olması: olması: çocuk, nelerin kendine ait çocuk, nelerin kendine ait olduğunu bilmeyebilir.olduğunu bilmeyebilir.

-İntikam almak: -İntikam almak: Örn; başarılı bir çocukla Örn; başarılı bir çocukla kıyaslanan bir çocuk ondan intikam almak kıyaslanan bir çocuk ondan intikam almak için eşyalarını çalabilir. Çocuk, otoriter için eşyalarını çalabilir. Çocuk, otoriter anne-baba ya da öğretmenden intikam anne-baba ya da öğretmenden intikam almak için de çalabilir.almak için de çalabilir.

-Anne-babanın çocuğun yaptığı bu -Anne-babanın çocuğun yaptığı bu davranıştan bilinçaltı zevk alması: davranıştan bilinçaltı zevk alması: Çocuk bunu hisseder ve çalmaya devam Çocuk bunu hisseder ve çalmaya devam eder.eder.

-Çocuk özdeşleşmek için kendine kötü -Çocuk özdeşleşmek için kendine kötü örnek seçmiş olabilir: örnek seçmiş olabilir: Bir grubun Bir grubun onayını almak için yapabilir. Amaç çalmak onayını almak için yapabilir. Amaç çalmak değil, başkalarına yaranmaktır.değil, başkalarına yaranmaktır.

-Çocuğun anne-baba ile -Çocuğun anne-baba ile hesaplaşmasının bir yolu olabilir.hesaplaşmasının bir yolu olabilir.

Çalma davranışı karşısında neler Çalma davranışı karşısında neler yapılabilir?yapılabilir?

Çalma olayı 5 yaşına kadar sorun teşkil Çalma olayı 5 yaşına kadar sorun teşkil etmemektedir. Çocuğun kendisine ait etmemektedir. Çocuğun kendisine ait eşyalarının olması sağlanmalı ve başkasına eşyalarının olması sağlanmalı ve başkasına ait olan eşyaları izinsiz alamayacağı ait olan eşyaları izinsiz alamayacağı öğretilmelidir. öğretilmelidir.

Çocuk ailenin diğer bireylerinin eşyalarını Çocuk ailenin diğer bireylerinin eşyalarını almaya kalktığında bunların kime ait almaya kalktığında bunların kime ait oldukları hatırlatılmalıdır. Anne-babaların oldukları hatırlatılmalıdır. Anne-babaların çocuklarına iyi bir örnek olmaları için, çocuklarına iyi bir örnek olmaları için, başkalarına ait eşyaları izinsiz almamaları başkalarına ait eşyaları izinsiz almamaları gerekir. Böylece çocuk başkalarının gerekir. Böylece çocuk başkalarının mülkiyet hakkına saygılı olmayı öğrenir. mülkiyet hakkına saygılı olmayı öğrenir.

Çalma Davranışının Ortadan Çalma Davranışının Ortadan Kaldırılmasına Yönelik ÖnerilerKaldırılmasına Yönelik Öneriler

Çocuğa karşı ağır suçlamalar Çocuğa karşı ağır suçlamalar yapılmamalı ve çocuğu örseleyici yapılmamalı ve çocuğu örseleyici cezalar verilmemelidir.cezalar verilmemelidir.

Anne babaların çocuğa olan sevgi ve Anne babaların çocuğa olan sevgi ve ilgisini her zaman göstermesi ve ilgisini her zaman göstermesi ve çocuğun bunu hissetmesini sağlamak çocuğun bunu hissetmesini sağlamak gerekir.gerekir.

Çocuğun yaptığı bu olumsuz davranış Çocuğun yaptığı bu olumsuz davranış karşısında duyarsız kalınmayıp karşısında duyarsız kalınmayıp çocukla açık olarak konuşulmalıdır.çocukla açık olarak konuşulmalıdır.

Çocuğu bu davranışı yapmaya iten Çocuğu bu davranışı yapmaya iten nedenler araştırılmalıdır.nedenler araştırılmalıdır.

Etrafta cezbedici eşyalar bırakılmamalı.Etrafta cezbedici eşyalar bırakılmamalı. Çocuğun mutlaka kendisine ait birkaç Çocuğun mutlaka kendisine ait birkaç

parça eşyası olmalı.parça eşyası olmalı. Çocuklara 7-8 yaşından itibaren Çocuklara 7-8 yaşından itibaren

ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde harçlık ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde harçlık verilmeli.verilmeli.

Çocuğa dürüstlük ve başkalarının mülküne Çocuğa dürüstlük ve başkalarının mülküne önem verme öğretilmelidir.önem verme öğretilmelidir.

Çocuk başkalarına ait eşyaları aldığında Çocuk başkalarına ait eşyaları aldığında anne babanın bu durum karşındaki tutumu anne babanın bu durum karşındaki tutumu çok önemlidir. Anne baba alınan eşyaların çok önemlidir. Anne baba alınan eşyaların özür dileyerek sahibine verilmesi özür dileyerek sahibine verilmesi konusunda çocuğu teşvik etmelidir. konusunda çocuğu teşvik etmelidir.

Çocuğa ihtiyacı olduğunda, kendisine ait Çocuğa ihtiyacı olduğunda, kendisine ait olmayan bir eşyayı nasıl ödünç alabileceği olmayan bir eşyayı nasıl ödünç alabileceği ve bunu nasıl geri vereceği öğretilmelidir.ve bunu nasıl geri vereceği öğretilmelidir.