CONCRECIÓN DO CURRÍCULO - aloxamento de páxinas webcentros.edu.xunta.es/ceipcampolongo/Archivos/Documentos_oficias/... · • Desenvolver normas de hixiene persoal. ... • Afianzar

ANEXO: I CONCRECIÓN DO CURRÍCULO

C.E.I.P. Campolongo

1

ÍNDICE

EDUCACIÓN INFANTIL: 2º CICLO (PAXS 2-28) 1.ÁREA COÑECEMENTO DE SI MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL

1.1.OBXECTIVOS

1.2.BLOQUES DE CONTIDOS

1.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN

2.ÁREA COÑECEMENTO DO CONTORNO

2.1.OBXECTIVOS


2.3.CRITRIOS DE AVALIACIÓN

3.ÁREA LINGUAS: COMUNICACIÓN E REPRESNTACIÓN

3.1.OBXECTIVOS



2

1.COÑECEMENTO DE SI MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL 1.1.Obxectivos

• Expresar e controlar os seus sentimentos e emocións. • Identificar as partes do corpo que expresan emocións. • Tomar conciencia de un mesmo e do seu nome. • Respectar as normas nos desprazamentos evitando riscos. • Usar de forma adecuada as súas posibilidades motrices nos

desprazamentos. • Progresar na adquisición de hábitos de saúde, benestar e orde. • Coñecer e diferenciar as distintas partes do corpo: segmentos e

articulacións. • Recoñecer e diferenciar as características físicas segundo o sexo. • Identificar as funcións dos órganos dos sentidos. • Progresar na orientación espacial e a direccionalidade. • Coñecer as normas de relación en situacións de ocio e tempo libre. • Realizar e compartir actividades sen discriminación por sexo. • Desenvolver normas de hixiene persoal. • Manter o equilibrio nos desprazamentos. • Realizar actividades da vida cotiá confiando nas súas posibilidades

motrices. • Progresar nas habilidades manipulativas requiridas para o uso correcto

dos cubertos. • Coñecer como é un menú saudable. • Recoñecer e practicar hábitos de alimentación sans. • Aceptar as súas posibilidades e limitacións e respectar as dos outros. • Tomar conciencia da importancia de coidar o corpo. • Afianzar o dominio dos desprazamentos nos xogos. • Participar nos xogos evitando actitudes competitivas e colaborando cos

demais. • Progresar na adquisición de hábitos de coidado do corpo. • Desenvolver a coordinación motriz fina en tarefas cotiás como abotoado,

desabotoando, acordoado e lazada. • Mostrar iniciativa na resolución de situacións cotiás. • Explorar as posibilidades motrices do seu propio corpo no xogo. • Participar nas tarefas do fogar. • Practicar hábitos saudables • Distinguir os sentidos e as súas funcións. • Identificar e expresar sensacións a través dos diferentes sentidos. • Desenvolver a coordinación dinámica xeral e o equilibrio para representar

xestos e movementos. • Recoñecer a importancia das manifestacións de afecto nas relacións. • Colaborar no mantemento de ambientes limpos e ordenados.

3

• Aceptar e valorar as súas posibilidades e limitacións a través da interacción cos demais.

• Progresar no dominio da orientación e as posturas corporais. • Afianzar a lateralidade corporal. • Desenvolver a coordinación motriz necesaria para realizar lanzamentos. • Recoñecer e aceptar regras e normas de convivencia. • Practicar hábitos de hixiene e coidado persoal. • Coidar e valorar o propio corpo. • Tomar conciencia da importancia de ter un aspecto coidado e aseado. • Valorar e respectar as profesións sen discriminación. • Afianzar hábitos e destrezas elementais de hixiene e saúde. • Utilizar de forma adecuada instrumentos que levan riscos. • Aceptar e valorar sus características persoais coas súas posibilidades e

limitacións. • Controlar, cada vez con máis precisión, xestos e movementos ao gabear e

camiñar. • Progresar na adquisición de hábitos relacionados co uso correcto da auga. • Progresar na superación persoal evitando temores e pesadelos. • Coñecer accións de prevención dos efectos nocivos do sol.

1.2. BLOQUES CONTIDOS O corpo e a propia imaxe

• Identificación de sentimentos propios e dos demais. • Recoñecemento de un mesmo e do seu propio nome. • Manifestación e control progresivo dos sentimentos. • Valoración positiva da expresión de sentimentos. • O corpo: segmentos e elementos. • Características diferenciais e imaxe global. • Órganos dos sentidos e as súas funcións. • Control de desprazamentos sen perder o equilibrio. • Aceptación e valoración axustada e positiva das súas posibilidades e

limitacións. • Coidado das diferentes partes do corpo. • Autonomía: abotoarse, desabotoarse, atar os zapatos. • Iniciativa. • Utilización dos sentidos: sensacións e percepcións. • Aceptación e valoración positiva das súas posibilidades e limitacións. • Posturas e orientación do corpo no espazo. • Importancia de coidar o corpo a través de hábitos de hixiene e as visitas

ao médico. • Gusto por un aspecto coidado e aseado. • Aceptación e valoración axustada e positiva das súas posibilidades e

limitacións. Xogo e movemento

4

• Control postural: distintas formas de desprazarse. Posturas e movementos do corpo no espazo.

• Aplicación das normas elementais de seguridade nos desprazamentos. • Exploración e discriminación das posibilidades e limitacións do corpo en

distintas situacións relacionadas co espazo. • Confianza nas propias posibilidades de acción. • Orientación no espazo: nocións de direccionalidade. • Aplicación de normas de relación cos demais en situacións de xogo. • Desenvolvemento da coordinación motriz. • Dominio dos desprazamentos nos xogos. • Exploración das posibilidades motrices no xogo. • Coordinación dinámica xeral e equilibrio. • Afianzamento da lateralidade corporal. • Lanzamentos. • Coordinación dinámica xeral. • Equilibrio en diversos modos de desprazamento. • Movementos coordinados para gabear. • Equilibrio ao camiñar de costas.

Actividades da vida cotiá

• Normas que regulan a vida cotiá: hábitos elementais de organización. • Desenvolvemento de hábitos de orde. • Ocio e tempo libre. • Actividades compartidas sen discriminación. • Actividades da vida cotiá: emprego dos cubertos. • Actuación non competitiva. • Colaboración nos xogos. • Participación nas tarefas domésticas. • Manifestación de afecto nas relacións persoais. • Recoñecemento e aceptación de normas e regras que regulan a

convivencia. • Actitude non discriminatoria. • Superación do medo á escuridade. • Aforro de auga.

O coidado persoal e a saúde

• Hábitos de saúde e benestar. • Interese por previr situacións de risco. • Aceptación das normas de comportamento establecidas. • Hábitos de hixiene. • Menú alimenticio. • Práctica de hábitos recomendables de saúde e alimentación. • Hábitos de hixiene e benestar persoal. • Práctica de hábitos de aseo e de saúde no fogar • Normas de convivencia e hixiene en sitios públicos.

5

• Afianzamento de hábitos de coidado persoal. • Coidado de un mesmo. • Hábitos de hixiene bucal e lavado de mans e uñas. • Precaución no manexo de instrumentos perigosos. • Prevención dos efectos nocivos do sol.

1.3. Criterios de avaliación

• Progresar no control de sentimentos e emocións. • Recoñecer as partes do corpo que expresan emocións. • Desenvolver a conciencia de un mesmo e do seu nome. • Ser capaz de controlar o equilibrio ao saltar, correr e parar. • Respectar e valorar as normas nos desprazamentos. • Desenvolver hábitos de saúde, benestar e orde. • Identificar e sinalar as distintas partes do corpo. • Recoñecer e respectar as características diferenciais. • Identificar os sentidos e as súas funcións e expresar sensacións a través

deles. • Orientarse no espazo con referencia a un mesmo, a persoas, obxectos ou

dependencias. • Participar en actividades de ocio e tempo libre mostrando respecto e

interese e sen discriminación. • Aplicar normas de hixiene persoal. • Desprazarse mantendo o equilibrio. • Resolver tarefas sinxelas confiando nas súas posibilidades. • Empregar correctamente os cubertos segundo o menú. • Comer de forma saudable. • Aplicar hábitos de alimentación sans. • Recoñecer as propias posibilidades e limitacións corporais e respectar as

dos outros. • Coidar o corpo. • Desprazarse con máis seguridade nos xogos. • Xogar sen competir e colaborando cos compañeiros. • Practicar medidas hixiénicas necesarias para o aseo diario de forma

autónoma. • Realizar as tarefas de abotoado, desabotoado, acordoado e lazada de

forma autónoma. • Tomar a iniciativa na resolución de situacións cotiás. • Afianzar as destrezas do bote e o lanzamento do balón. • Colaborar nas tarefas domésticas. • Poñer en práctica hábitos de aseo e saúde no fogar

• Relacionar as sensacións cos sentidos que as perciben. • Manter o equilibrio nos desprazamentos. • Manifestar afecto nas relacións persoais. • Realizar accións que favorezan ambientes públicos limpos.

6

• Aceptar e valorar as súas posibilidades e limitacións a través da interacción cos demais.

• Progresar no dominio da orientación e as posturas corporais. • Afianzar a lateralidade corporal. • Desenvolver a coordinación motriz necesaria para realizar lanzamentos. • Recoñecer e aceptar regras e normas de convivencia. • Practicar hábitos de hixiene e coidado persoal • Realizar accións de coidado do propio corpo. • Manter un aspecto coidado e aseado. • Comprender a importancia de todas as profesións sen discriminación. • Practicar hábitos de hixiene e saúde. • Tomar precaucións ao empregar instrumentos que levan riscos. • Recoñecer as propias características persoais e valoralas coas súas

posibilidades e limitacións. • Gabear de forma coordinada e correcta. • Camiñar de costas mantendo o equilibrio. • Poñer en práctica hábitos relacionados co aforro da auga. • Traballar a superación do medo á escuridade. • Poñer en práctica accións de prevención dos efectos nocivos do sol.

2. COÑECEMENTO DO CONTORNO 2.1. Obxectivos

• Identificar e utilizar os números do un ao seis. • Realizar sumas. • Identificar e situar os ordinais: primeiro e último. • Diferenciar os conceptos: moitos, poucos e ningún. • Distinguir medidas: tan alto como, máis alto e máis baixo. • Diferenciar as nocións temporais: mañá, tarde e noite. • Repasar formas xeométricas. • Recoñecer tons de vermello. • Diferenciar as nocións espaciais: esquina, bordo e centro. • Orientarse e actuar de forma autónoma nas dependencias do centro. • Tomar conciencia dos cambios do ser humano co crecemento. • Iniciarse na observación do medio natural a través da climatoloxía. • Respectar o persoal do centro e diferenciar as súas funcións. • Mostrar respecto cara ao persoal do centro. • Identificar os membros do grupo familiar e identificar relacións de

parentesco. • Celebrar o Día das persoas da terceira idade. • Coñecer, identificar e utilizar o número cero. • Ordenar os números do cero ao seis. • Realizar sumas.

7

• Identificar e situar os ordinais de forma contextualizada: primeiro, segundo e terceiro.

• Diferenciar e utilizar os cuantificadores: algún, ningún. • Realizar comparacións de tamaño: máis grande que, máis pequeno que,

tan grande como. • Diferenciar formas: círculo e ovalo. • Realizar series con figuras planas. • Discriminar as texturas, suave e áspero. • Coñecer os cambios da paisaxe no outono. • Comprender a importancia de coidar o contorno. • Identificar as pezas de vestir e clasificalas segundo a súa función. • Identificar froitos de outono. • Celebrar o Día dos dereitos da infancia. • Identificar, compoñer, descompoñer e empregar os números do un ao

seis. • Identificar e empregar os conceptos: par e parella. • Coñecer e utilizar os ordinais: cuarto, quinto e sexto. • Coñecer e discriminar tons de amarelo. • Diferenciar as nocións: pesado e lixeiro. • Distinguir os sabores: doce, salgado e ácido. • Iniciarse na resolución de cadros de dobre entrada. • Diferenciar as nocións espaciais: dereita e esquerda. • Coñecer, explorar e reproducir a figura do rombo. • Coñecer o deserto como paisaxe natural e recoñecer a importancia de

conservalo. • Identificar algunhas características da época de Nadal. • Identificar os elementos da rúa e as súas distintas funcións. • Coñecer as normas de seguridade viaria. • Coñecer tipos de comercios. • Identificar alimentos elaborados e a súa procedencia. • Celebrar o Día da Constitución. • Identificar e aplicar os números ata o sete. • Coñecer e situar os ordinais ata o sétimo. • Resolver sumas. • Iniciarse na resolución de restas. • Iniciarse na resolución de cadros de dobre entrada. • Diferenciar e utilizar as medidas temporais: antes, agora, despois. • Recoñecer diferentes graos de proximidade e distancia. • Discriminar entre o rombo e o triángulo. • Comprender a importancia da reciclaxe na conservación do medio natural. • Recoñecer os xogos como medios para relacionarse cos demais e para

comunicar desexos e emocións. • Coñecer algunhas actividades lúdicas e deportivas. • Valorar a paz. • Identificar e aplicar os números ata o oito. • Utilizar os números ordinais ata o oitavo.

8

• Ordenar os números do cero ao oito en series ascendentes e descendentes.

• Coñecer e identificar tons de verde. • Explorar e descubrir atributos dos obxectos: groso pero non o máis groso,

delgado pero non o máis delgado. • Coñecer e utilizar unidades de medida naturais. • Comprender e empregar as nocións temporais: onte, hoxe e mañá. • Diferenciar entre dereita e esquerda. • Identificar figuras planas coñecidas. • Recoñecer fenómenos atmosféricos e observalos. • Coñecer diferentes tipos de vivendas, actuais e doutras épocas. • Identificar as funcións das dependencias dunha vivenda. • Recoñecer accións e actividades que se realizan no fogar. • Coñecer e participar nalgunhas festas do contorno. • Celebrar o Día do amor e a amizade. • Identificar e empregar números ata o nove. • Utilizar de forma contextualizada os números ordinais ata o noveno. • Realizar a composición e descomposición de números do un ao oito. • Iniciarse na resolución de cadros de dobre entrada. • Identificar o cuantificador: metade. • Discriminar as nocións de capacidade: cheo e baleiro. • Ordenar espacialmente de dereita a esquerda. • Coñecer a esfera como corpo xeométrico. • Identificar as características xerais dos seres vivos, as súas semellanzas e

diferenzas. • Coñecer a evolución e os ciclos de vida dalgúns seres vivos. • Identificar os cambios que se producen no medio natural en primavera. • Comprender a importancia do mantemento e coidado do contorno

próximo: o parque. • Celebrar o día do pai. • Resolver operacións e problemas cos números do cero ao nove. • Empregar o signo menos (–) na realización de restas. • Coñecer e aplicar as nocións anterior e posterior. • Diferenciar e utilizar os cuantificadores: un máis, un menos, tantos como. • Diferenciar os conceptos máis ancho e máis estreito. • Recoñecer os días da semana. • Identificar tons de azul. • Recoñecer o cubo como corpo xeométrico. • Valorar o medio natural. • Discriminar entre medios de transporte contaminantes e non

contaminantes. • Coñecer medios de transporte de terra, mar e aire. • Identificar algúns medios de comunicación e valorar as súas utilidades e

funcións. • Recoñecer a utilidade dalgúns inventos. • Celebrar o Día do libro.

9

• Utilizar de forma contextualizada os números do cero ao nove. • Ordenar números de maior a menor, e viceversa. • Realizar operacións de resta. • Diferenciar e utilizar as nocións de capacidade: case cheo, case baleiro. • Coñecer e empregar as horas como medida de tempo. • Identificar a situación espacial: no medio. • Recoñecer o cilindro como corpo xeométrico. • Observar os cambios do tempo no medio natural. • Coñecer algunhas profesións e oficios. • Observar e identificar os elementos de traballo das distintas profesións. • Identificar profesións e instrumentos relacionados coa tecnoloxía. • Celebrar o Día da nai. • Recoñecer e empregar os números ata o nove. • Identificar e aplicar os ordinais ata o noveno. • Realizar restas. • Recoñecer e utilizar o cuantificador: dobre. • Diferenciar os conceptos de medida: tan longo como, tan corto como. • Coñecer e realizar mesturas de cores. • Situar temporalmente as actividades da vida cotiá. • Recoñecer o reloxo como instrumento de medida do tempo. • Comprender a noción de simetría e aplicala. • Explorar e recoñecer o prisma como corpo xeométrico. • Coñecer algúns elementos que conforman o Universo. • Observar e recoñecer os cambios que se producen na natureza durante o

día e a noite. • Identificar as fontes de luz natural e artificial. • Coñecer actividades que se realizan durante o verán. • Recoñecer a importancia do sol e da auga para a vida. • Coñecer e previr os efectos do sol nas actividades ao aire libre. • Celebrar o Día do medio natural.

2.2. Bloques de Contidos Medio físico: elementos, relacións e medidas

• Numeración do 1 ao 6 • Sumas • Ordinais: primeiro/último • Cuantificadores: moitos, poucos e ningún • Medidas de lonxitude: tan alto como/máis alto que/máis baixo que • Nocións temporais: mañá, tarde, noite • Formas xeométricas: cadrado, triángulo, rectángulo, círculo • Atributo de cor: tons de vermello • Nocións espaciais: esquina, bordo e centro • Numeración: cero • Ordinais: primeiro, segundo, terceiro • Sumas

10

• Cuantificadores: algún, ningún • Tamaño: máis grande que/máis pequeno que/tan grande como • Formas planas: círculo e ovalo • Texturas: suave e áspero • Operacións: composición e descomposición dos números do un ao cinco • Numeración: par e parella • Ordinais: cuarto, quinto, sexto • Atributo de color: gamas de amarelo • Peso: pesado, lixeiro • Textura: doce/salgado/ácido • Cadros de dobre entrada • Orientación espacial: dereita, esquerda • Formas: rombo • Numeración: sete • Ordinais: sétimo • Operacións: sumas e iniciación á resta • Cadro de dobre entrada • Nocións temporais: antes, agora e despois • Orientación espacial: diferentes graos de proximidade e distancia. • Formas: triángulo e rombo • Numeración: oito • Ordinais: oitavo • Operacións: series ascendentes e descendentes do cero ao oito • Atributo de color: tons de verde • Grosor: groso pero non o máis groso/delgado pero non o máis delgado • Medidas naturais: pés e pasos • Nocións temporais: onte/hoxe/mañá • Orientación espacial: dereita/esquerda • Forma: cadrado, triángulo, rectángulo, rombo e círcular • Numeración: nove • Operacións: composición e descomposición do un ao oito • Ordinais: noveno • Cadros de dobre entrada • Cuantificadores: metade • Conceptos de capacidade: cheo/baleiro • Orientación espacial: orde de dereita e esquerda • Forma: esfera • Numeración: anterior, posterior • Operacións: resta • Cuantificadores: un máis/un menos/ tantos como • Medida: máis ancho/más estreito • Nocións temporais: días da semana • Atributo de color: gama de azuis • Formas: cubo • Numeración do cero ao nove • Series ascendentes e descendentes • Operacións: restas

11

• Cuantificadores de capacidade: case cheo/case baleiro • Nocións temporais: horas • Situación espacial: no medio • Formas: cilindro • Cardinais: do cero ao nove • Ordinais: do primeiro ao noveno • Operacións: sumas e restas • Atributo de cor: mesturas e combinacións de cor • Cuantificador: o dobre • Conceptos de medida: tan longo como/tan curto como • Nocións de tempo: o reloxo, día/noite • Nocións espaciais: simetría • Formas: prisma

Achegamento á natureza

• Cambios no ser humano como ser vivo. • Observación meteorolóxica. • Cambios producidos no contorno segundo a estación: o outono. • Coidado do contorno. • Coñecemento e coidado do contorno: o deserto. • Respecto, conservación e coidado do medio natural: reciclaxe de material. • Observación de fenómenos do medio natural: o tempo. • Animais e plantas: tipos, hábitat. • Clasificación dos animais segundo características externas e o medio en

que viven. • Cambios no desenvolvemento dos animais e as plantas. • A primavera: cambios climáticos. • Curiosidade e respecto polo medio natural. • Valoración dos transportes non contaminantes. • Observación de fenómenos meteorolóxicos. • Coñecemento de contornos de lonxe: o Universo. • Luz natural e luz artificial. • Observación de fenómenos do medio natural: día e noite. • Curiosidade, respecto e coidado do medio natural.

Cultura e vida en sociedade

• As dependencias do centro. • O persoal do centro e as súas funcións. • Distintas estruturas familiares. • Relacións de parentesco. • Día especial: Día das persoas da terceira idade. • Pezas de vestir adecuadas á estación. • Froitos propios do outono.

12

• Día especial: Día dos dereitos da infancia. • O Nadal. • Elementos da vía pública e as súas funcións. • Normas de seguridade viaria. • Tipos de comercios e áreas comerciais: mercados, feiras, zocos, centros

comerciais… • Alimentos elaborados e a súa procedencia. • Día especial: Día da Constitución. • Xogos e xoguetes. • Actividades deportivas. • Día especial: Día da paz. • A vivenda: dependencias e funcións. • Distintos tipos de vivendas. • Actividades do fogar. • O contorno: o Entroido. • Día especial: Día do amor e a amizade. • Sitios públicos: o parque, coidado e respecto. • Día especial: Día do pai. • Medios de transporte: tipos. • Función dos medios de transporte. • Transportes contaminantes e non contaminantes. • Medios de comunicación: tipos e funcións. • Inventos: utilidade. • Día especial: Día do libro. • Profesións e oficios: ferramentas e utensilios. • Emprego da tecnoloxía nalgunhas profesións. • Día da nai. • O verán: características e actividades. • Importancia do sol e a auga para a vida. • Día especial: Día do medio natural.


• Identificar, discriminar, asociar, compoñer e descompoñer os números do 1 ao 6.

• Sumar de forma gráfica. • Recoñecer o primeiro e o último. • Comparar e discriminar a altura de obxectos e persoas. • Diferenciar as nocións temporais: mañá, tarde e noite. • Recoñecer e debuxar formas xeométricas coñecidas. • Percibir de forma diferenciada os distintos tons de vermello. • Identificar no espazo os conceptos esquina, bordo, centro. • Recoñecer os cambios nas persoas a medida que crecen. • Observar a climatoloxía diariamente. • Orientarse no centro e usar correctamente as dependencias. • Coñecer e respectar a todas as persoas que traballan no centro.

13

• Identificar e valorar as funcións e ocupacións dos distintos membros da familia.

• Coñecer e valorar positivamente distintas estruturas familiares. • Valorar as persoas da terceira idade e celebrar o seu día. • Aplicar os números do cero ao seis a as coleccións de obxectos. • Resolver problemas de adición con números do cero ao seis. • Ordenar e identificar ordinais: primeiro, segundo e terceiro. • Comparar coleccións utilizando as nocións de cantidade: algún e ningún. • Diferenciar tamaños: máis grande que, máis pequeno que e tan grande

como. • Recoñecer e debuxar ovalos e círculos. • Diferenciar as texturas áspero e suave. • Identificar os cambios no contorno coa chegada do outono. • Coidar o contorno próximo. • Empregar pezas de vestir adecuadas á estación. • Recoñecer froitos de outono • Comprender a importancia de ter dereitos • Empregar os números do un ao seis. • Utilizar os conceptos: par e parella en coleccións. • Situar os ordinais: cuarto, quinto e sexto. • Recoñecer tons de amarelo. • Distinguir entre obxectos pesados e lixeiros. • Discriminar entre alimentos doces, salgados e ácidos. • Resolver cadros de dobre entrada. • Situar correctamente a dereita e a esquerda. • Recoñecer e debuxar rombos. • Comprender a importancia de conservar distintos espazos naturais. • Caracterizar a época de Nadal. • Recoñecer os elementos da rúa e explicar as súas funcións. • Respectar as normas de seguridade viaria. • Identificar tipos de comercios. • Distinguir a procedencia de alimentos elaborados. • Participar activamente na celebración do Día da Constitución • Empregar os números ata o sete contando e en coleccións. • Situar correctamente os ordinais ata o sétimo.

• Realizar sumas e restas. • Resolver cadros de dobre entrada. • Discriminar accións que suceden antes, agora, despois. • Distinguir entre cerca, máis cerca que, lonxe, máis lonxe que. • Recoñecer e debuxar rombos e triángulos. • Valorar obxectos realizados con material reciclado e realizar accións de

reciclaxe de obxectos cotiáns. • Recoñecer algúns xogos e xoguetes. • Identificar actividades deportivas. • Celebrar o Día da paz. • Empregar os números ata o oito contando e nas operacións.

14

• Situar correctamente ordinais ata o oitavo. • Realizar series ascendentes e descendentes de números ata o oito. • Recoñecer e empregar tons de verde. • Distinguir entre grosores dos obxectos: groso pero non o máis groso,

delgado pero non o máis delgado. • Medir empregando pés e pasos. • Empregar correctamente as nocións temporais: onte, hoxe e mañá. • Distinguir entre dereita e esquerda. • Recoñecer e debuxar cadrados, triángulos, rectángulos, rombos e

círculos. • Identificar fenómenos atmosféricos cotiás. • Recoñecer diferentes tipos de vivendas. • Distinguir as dependencias dunha vivenda e as súas funcións. • Identificar accións e actividades que se realizan no fogar. • Recoñecer as características das festas do seu contorno. • Participar na celebración do Día do amor e a amizade. • Aplicar os números ata o nove contando, e en operacións de composición

e de descomposición. • Identificar e situar os ordinais ata o noveno. • Resolver cadros de dobre entrada. • Identificar a metade dun obxecto. • Distinguir entre as nocións: cheo e baleiro. • Situar persoas e obxectos de dereita a esquerda. • Recoñecer a esfera. • Recoñecer algunhas características de animais e plantas. • Explicar a evolución e os ciclos de vida dalgúns seres vivos. • Recoñecer e caracterizar os cambios que se producen en primavera. • Realizar accións de mantemento e coidado do contorno próximo: o

parque. • Participar activamente na celebración do Día do pai. • Empregar os números do cero ao nove contando e en operacións. • Resolver restas. • Recoñecer os números anterior e posterior a un dado. • Empregar as nocións: un máis, un menos, tantos como. • Distinguir entre obxectos máis anchos e máis estreitos. • Identificar os días da semana. • Recoñecer e empregar tons de azul. • Distinguir o cubo doutros corpos xeométricos. • Realizar accións de respecto e coidado do medio natural • Identificar medios de transporte contaminantes e non contaminantes, e

valorar positivamente os que non contaminan. • Identificar medios de transporte de terra, mar e aire, e as súas funcións. • Discriminar algúns medios de comunicación segundo o seu tipo e función. • Identificar algúns inventos e explicar a súa utilidade. • Participar activamente na celebración do Día do libro. • Empregar correctamente os números del cero ao nove. • Realizar series de números ascendentes e descendentes.

15

• Resolver restas. • Discriminar se un recipiente está case cheo ou case baleiro. • Recoñecer as horas en distintos reloxos. • Situar espacialmente elementos segundo a noción no medio. • Identificar o cilindro como corpo xeométrico. • Identificar o tempo que vai cada día e rexistralo. • Recoñecer profesións e oficios. • Identificar ferramentas de traballo e relacionalas coas súas profesións. • Recoñecer ferramentas e profesións relacionadas coa tecnoloxía. • Participar activamente na celebración do día da nai. • Aplicar os números ata o nove en operacións, problemas e coleccións. • Situar correctamente os ordinais ata o noveno. • Resolver restas. • Recoñecer o dobre dunha cantidade. • Discriminar a lonxitude empregando as nocións tan longo como, tan curto

como. • Experimentar con mesturas de cores. • Secuenciar cronoloxicamente actividades da vida cotiá. • Empregar o reloxo como instrumento de medida do tempo. • Aplicar a noción de simetría en obxectos. • Identificar o prisma. • Recoñecer algúns elementos que conforman o Universo. • Distinguir os cambios no medio natural segundo sexa de día ou de noite. • Discriminar entre fontes de luz natural e artificial. • Recoñecer algunhas características e actividades do verán. • Tomar conciencia da importancia do sol e da auga para a vida. • Realizar accións de prevención dos efectos do sol nas actividades ao aire

libre. • Participar activamente na celebración do Día do medio natural.

3. LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN 3.1. Obxectivos

• Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e interpretar imaxes. • Desenvolver o vocabulario relacionado coa familia e o colexio. • Comprender e utilizar de forma correcta as frases nos diálogos. • Ler e interpretar frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Desenvolver a coordinación óculo - manual na realización de trazos

verticais, horizontais e inclinados combinados. • Iniciarse na escrita para cumprir finalidades reais: ler e escribir o propio

nome. • Iniciarse nos usos da lectura como instrumento de comunicación,

información e gozo. • Comprender textos literarios mostrando actitudes de valoración, gozo e

interese cara eles.

16

• Coñecer tipos de ordenadores e iniciarse no emprego dun procesador de textos.

• Utilizar técnicas plásticas aprendidas: collage. • Experimentar con tons de vermello. • Analizar unha obra de arte razoando e formulando cuestións sobre ela. • Diferenciar entre sons con obxectos e audicións musicais. • Realizar ritmos con obxectos. • Interpretar cancións. • Participar activamente na audición de obras musicais. • Interpretar mediante a dramatización de diferentes personaxes coñecidos. • Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e comunicar ideas. • Desenvolver o vocabulario relacionado co corpo, o outono e as pezas de

vestir. • Elaborar frases en presente, pasado e futuro. • Ler e interpretar frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Desenvolver a coordinación óculo - manual na realización de trazos en

aspa e en cruz. • Iniciarse no uso da lingua escrita para cumprir finalidades reais. • Fomentar o interese por producir trazos cada vez máis precisos. • Iniciarse nos usos da lectura como fonte de información. • Escoitar e comprender contos como fonte de pracer e aprendizaxe. • Iniciarse nos usos do ordenador para realizar gráficos. • Reflectir a figura humana mediante a técnica do debuxo. • Analizar e apreciar obras de arte e expresarse a través delas. • Identificar familias de instrumentos e diferencialas. • Participar activamente na audición de obras musicais e na interpretación

de cancións. • Coñecer as posibilidades motrices do seu corpo para orientarse no

espazo. • Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e interpretar imaxes. • Desenvolver o vocabulario relacionado cos comercios, a rúa e os

alimentos. • Expresar sentimentos, ideas, preferencias, gustos e desexos axustándose

aos diferentes contextos. • Ler e interpretar frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario.

• Recoñecer a utilidade das cartas e os carteis diferenciándoos de outras formas de expresión.

• Desenvolver a coordinación óculo - manual necesaria para realizar trazos en espiral en ambos os sentidos.

• Fomentar o interese por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos.

• Iniciarse nos usos sociais da lectura valorándoo como instrumento de comunicación.

• Escoitar e comprender contos como fonte de pracer e aprendizaxe.

17

• Recoñecer as iconas de acceso directo no ordenador. • Empregar buscadores de internet para conseguir información. • Utilizar e experimentar con técnicas plásticas coñecidas na realización de

bodegóns. • Experimentar con tons de amarelo. • Analizar unha obra pictórica razoando e formulando cuestións sobre ela. • Identificar e interpretar cancións populares e panxoliñas. • Recoñecer os instrumentos que se utilizan para cantar panxoliñas. • Participar activamente na audición de obras musicais. • Expresar co corpo sentimentos, emocións e vivencias. • Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e interpretar imaxes. • Desenvolver o vocabulario relacionado cos xogos e os xoguetes. • Coñecer, aplicar e respectar as normas da conversación. • Ler e interpretar frases con pictogramas e tarxetas de vocabulario. • Interpretar imaxes dun conto e coñecer as súas partes. • Desenvolver a coordinación óculo - manual na realización de trazos

curvos continuos e descontinuos. • Fomentar o interese por producir trazos cada vez máis precisos. • Iniciarse nos usos sociais da lectura valorándoo como instrumento de

comunicación. • Escoitar e comprender contos como fonte de pracer e aprendizaxe. • Empregar o escáner e coñecer os usos dos programas de tratamento de

imaxes. • Utilizar as técnicas plásticas básicas na construción de xoguetes. • Analizar unha escultura razoando e formulando cuestións sobre ela. • Coñecer e interpretar cancións. • Discriminar sons graves e agudos. • Participar activamente na audición de obras musicais. • Expresarse e representar situacións sinxelas creadas entre varios • Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e interpretar imaxes. • Desenvolver o vocabulario relacionado coa casa. • Progresar na construción de frases longas e complexas. • Ler e construír frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Iniciarse no coñecemento do código escrito interpretando carteis e

asociándoos co que representan. • Desenvolver a coordinación óculo - manual na realización de trazos

curvos e horizontais combinados. • Fomentar o interese por producir mensaxes con trazos cada vez máis

precisos. • Iniciarse nos usos da lectura como fonte de información. • Escoitar e comprender contos como fonte de pracer e aprendizaxe. • Empregar instrumentos tecnolóxicos: gravador e reprodutor de son. • Utilizar as técnicas plásticas aprendidas na composición dunha casa. • Experimentar e utilizar diferentes tons de verde. • Analizar e apreciar obras de arte. • Interpretar cancións seguindo o ritmo e a melodía.

18

• Diferenciar sons longos e curtos. • Identificar instrumentos musicais: gaita e laúde. • Participar activamente na audición de pezas musicais. • Representar situacións da vida familiar. • Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e interpretar palabras. • Desenvolver o vocabulario relacionado cos animais e as plantas. • Pronunciar correctamente algúns fonemas. • Recoñecer as letras que compoñen as palabras. • Ler e construír frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Comprender e interpretar secuencias de imaxes. • Desenvolver a coordinación óculo - manual necesaria para realizar trazos

en bucle. • Fomentar o interese por producir mensaxes con trazos cada vez máis

precisos. • Iniciarse nos usos da lectura como instrumento de información. • Escoitar e comprender contos como fonte de pracer e aprendizaxe. • Iniciarse no emprego dun programa de debuxo. • Utilizar técnicas plásticas para crear composicións con volume. • Analizar unha obra de arte razoando e formulando cuestións sobre ela. • Coñecer e interpretar cancións. • Identificar instrumentos de percusión. • Participar activamente na audición de obras musicais. • Representar personaxes. • Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e interpretar imaxes. • Desenvolver o vocabulario relacionado cos medios de transporte e

comunicación. • Traballar a concordancia nas producións orais. • Ler e interpretar frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Comprender e interpretar secuencias de imaxes ordenadas

cronoloxicamente. • Interpretar avisos e carteis. • Desenvolver a coordinación óculo - manual necesaria para realizar trazos

curvos encadeados. • Fomentar o interese por producir mensaxes con trazos cada vez máis

precisos. • Iniciarse nos usos da lectura como instrumento de información. • Escoitar e comprender contos como fonte de pracer e aprendizaxe. • Coñecer o programa de correo electrónico e aprender a utilizalo. • Experimentar cos tons de azul e series de cores. • Aplicar as técnicas de collage e o picado nas producións plásticas. • Analizar unha obra pictórica razoando e formulando cuestións sobre ela. • Coñecer algúns tipos de música. • Interpretar cancións seguindo o ritmo e a melodía. • Potenciar a escoita e a atención a través das audicións. • Realizar danzas con música de distintos estilos.

19

• Utilizar a linguaxe oral para relatar feitos e comunicar ideas. • Desenvolver o vocabulario relacionado coas profesións e os oficios. • Coñecer e aprender trabalinguas. • Ler e interpretar frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Observar e interpretar sinais. • Desenvolver la coordinación óculo - manual necesaria para realizar trazos

curvos preparatorios para a letra s • Fomentar o interese por producir mensaxes con trazos cada vez máis

precisos. • Iniciarse nos usos da lectura como instrumento de información. • Escoitar e comprender un conto como fonte de pracer e aprendizaxe. • Recoñecer e empregar instrumentos tecnolóxicos: a cámara dixital. • Construír un instrumento musical. • Analizar unha obra pictórica razoando e formulando cuestións sobre ela. • Interpretar cancións seguindo o ritmo e a melodía. • Discriminar os sons da guitarra, a frauta andina e as maracas. • Potenciar a escoita e a atención a través das audicións musicais. • Manter o equilibrio e a coordinación corporal nas representacións. • Utilizar adecuadamente a linguaxe oral para relatar feitos e interpretar

imaxes. • Explicar oralmente relacións causa - efecto. • Desenvolver o vocabulario relacionado co verán e o Universo. • Ler e interpretar frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Percibir semellanzas e diferenzas en palabras escritas. • Desenvolver a coordinación óculo - manual necesaria para realizar os

trazos en bucle inferiores e superiores. • Fomentar o interese por producir mensaxes con trazos cada vez máis

precisos. • Iniciarse nos usos da lectura como instrumento de información. • Escoitar e comprender contos como fonte de pracer e aprendizaxe. • Coñecer como se emprega un programa de presentacións. • Utilizar diversas técnicas plásticas na composición de paisaxes. • Experimentar coas mesturas e combinacións de cores. • Analizar unha obra pictórica razoando e formulando cuestións sobre ela. • Coñecer e interpretar cancións. • Discriminar sons da natureza. • Potenciar a escoita e a atención a través das audicións. • Utilizar as posibilidades motrices do propio corpo na danza.

3.2. Bloques de Contidos Linguaxe verbal

• Uso e valoración progresiva da lingua oral: frases e diálogos • Uso progresivo de léxico variado con crecente precisión

20

• Programa de lectura: - Pictogramas: colorear/non colorear, ler/non ler, recortar/non recortar,

escribir/non escribir - Tarxetas de vocabulario: mesa, neno, nena, papeleira, afialapis,

cadeira, tesoiras • Lectura e elaboración de frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario • Traballo con trazos verticais, horizontais e inclinados combinados • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles

• Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: O libro de Aris - Conto informativo: Os primeiros libros - Conto popular: Os tres porquiños

• Uso e valoración progresiva da lingua oral • Escoitar, falar e conversar empregando frases en diferentes tempos

verbais • Uso progresivo de léxico variado relacionado co corpo, o outono e as

pezas de vestir con crecente precisión • Programa de lectura:

- Pictogramas: oír/non oír, mirar/non mirar, tocar/non tocar, camiñar/non camiñar, correr/non correr

- Tarxetas de vocabulario: bañador, camiseta, chándal, man, ollo, pelo, pé, vestido

• Lectura e elaboración de frases con pictogramas de accións e tarxetas de vocabulario

• Traballo con trazos en cruz e aspas • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: O tesouro da pirámide - Conto informativo: Secretos exipcios - Conto popular: A bela durminte do bosque

• Uso e valoración progresiva da lingua oral • Uso progresivo de léxico variado relacionado cos comercios, a rúa e os

alimentos con crecente precisión • Expresión de ideas, preferencias, gustos e desexos • Programa de lectura:

- Pictogramas: comer/non comer, regalar/non regalar, comprar/non comprar, abrir/non abrir

- Tarxetas de vocabulario: pan, leituga, semáforo, xamón, bolsa, galleta, chocolate, bocadillo

• Lectura de cartas e de carteis informativos • Traballo con trazos en espiral en ambos os sentidos • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: De compras polo zoco

21

- Conto informativo: Mercados árabes • Conto popular: O avaro e as estrelas • Uso e valoración progresiva da lingua oral: normas da conversación • Emprego progresivo de léxico variado relacionado cos xogos e os

xoguetes • Programa de lectura:

- Tarxetas de vocabulario: tobogán, balón, espaleira, raqueta, triciclo, bicicleta, canastra

- Pictogramas: baixar/non baixar, subir/non subir, botar/non botar, nadar/non nadar, trepar/non trepar


• Identificación de partes dos contos • Trazos curvos continuos e descontinuos

• Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: Aris nas Olimpíadas - Conto informativo: As primeiras Olimpíadas - Conto popular: Pinocho

• Uso e valoración progresiva da linguaxe oral: frases longas e complexas • Emprego progresivo de léxico variado relacionado coa casa, con crecente

precisión • Programa de lectura:

- Tarxetas de vocabulario: lavadora, microondas, ferro, prato, xerra, vaso, castelo, casa

- Pictogramas: axudar/non axudar, descansar/non descansar, recoller/non recoller, entrar/non entrar, saír/non saír


• Carteis indicadores • Combinación de trazo curvo e trazo horizontal • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: Aventura no castelo - Conto informativo: Misteriosos castelos - Conto popular: A raíña das abellas

• Uso e valoración progresiva da lingua oral: construción de frases • Identificación de fonemas • Uso progresivo de léxico variado relacionado con plantas e animais con

crecente precisión • Programa de lectura:

- Tarxetas de vocabulario: xirasol, xirafa, elefante, quenlla, crocodilo, margarita, papoula, tucán

- Pictogramas: coidar/non coidar, crecer/non crecer, nacer/non nacer, plantar/non plantar, regar/non regar

• Lectura e elaboración de frases con pictogramas e tarxetas de vocabulario

22

• Trazos en bucle superior e inferior, descontinuo e continuo • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: En busca dos dinosauros - Conto informativo: Os desaparecidos dinosauros - Conto popular: O lobo e as sete cabriñas

• Uso e valoración progresiva da lingua oral: concordancia • Emprego progresivo de léxico variado relacionado cos medios de

transporte e comunicación con crecente precisión • Programa de lectura:

- Pictogramas: aterrar/non aterrar, conducir/non conducir, despegar/non despegar, parar/non parar

- Tarxetas de vocabulario: teléfono, barco, autobús, camión, cámara, micrófono, altofalante, revista


• Achegadores de información: carteis e avisos • Trazos en curva preparatorios para as letras: a, o, c, d, g, q • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: A máquina da risa - Conto informativo: Os mellores inventos - Conto popular: A Cincenta

• Uso e valoración progresiva da lingua oral: trabalinguas • Emprego progresivo de léxico variado relacionado con profesións e oficios

con crecente precisión • Programa de lectura:

- Tarxetas de vocabulario: policía, carpinteira, bombeiro, perruqueiro, escada, secador, ordenador, emisora

- Pictogramas: bailar/non bailar, cantar/non cantar, falar/ non falar, aplaudir/non aplaudir


• Interpretación de sinais • Trazos en curva descontinuos preparatorios para o trazo da letra s • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: A illa misteriosa - Conto informativo: Valentes exploradores - Conto popular: Os músicos de Bremen

• Uso e valoración progresiva da lingua oral: relacións de causa e efecto. • Emprego progresivo de léxico variado relacionado co verán e o Universo

con crecente precisión • Programa de lectura:

- Tarxetas de vocabulario: montaña, praia, piscina, telescopio, lámpada, lanterna, fonte

23

- Pictogramas: apagar/non apagar, despedirse/non despedirse, acender/non acender, viaxar/non viaxar


• Palabras escritas: semellanzas e diferenzas • Trazos de bucles enlazados preparatorios para o trazo da letra f • Gusto por producir mensaxes con trazos cada vez máis precisos e lexibles • Escoita e comprensión de contos como fonte de pracer e aprendizaxe:

- Conto motivador: Excursión polo espazo - Conto informativo: As viaxes espaciais - Conto popular: Dona Sol e dona Lúa

Linguaxe audiovisual e tecnoloxías da información e a comunicación

• Coñecemento de distintos tipos de ordenador: de mesa e portátil. • Iniciación no emprego dun procesador de textos. • Iniciación no emprego do ordenador para realizar gráficos. • Recoñecemento dos accesos directos no ordenador e os seus usos. • Emprego de buscadores de internet. • Emprego do escáner. • Emprego de instrumentos tecnolóxicos: gravador e reprodutor de son. • Iniciación no uso de programas de debuxo. • Emprego de instrumentos tecnolóxicos: a cámara dixital • Emprego de instrumentos tecnolóxicos: programa de presentacións.

Linguaxe artística

• Experimentación cos elementos e técnicas da linguaxe plástica: tons de vermello e collage

• Actitude positiva ante as producións plásticas • Realización dos obradoiros de plástica: Aris (actividade individual) e O

libro de Aris (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: MOORE, H.: O rei

e a raíña • Elaboración de ritmos con obxectos do contorno • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía • Audicións: RAVEL, M.: Bolero, HÄNDEL, G. F.: Música acuática, suite n.º 2 • Debuxo da figura humana • Actitude positiva ante as producións plásticas • Realización dos obradoiros de plástica: Os lentes de Aris (actividade

individual) e Os camelos (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: PICASSO, P.:

Arlequín con espello • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía

24

• Discriminación auditiva de familias de instrumentos musicais: percusión, corda, vento

• Audicións: STRAUSS, J. e J.: Pizzicato Polca, MOZART, W. A.: Concerto para frauta n.º 2

• Composición de bodegóns empregando diferentes técnicas plásticas • Actitude positiva ante as producións plásticas • Realización do obradoiro de plástica: A felicitación (actividade individual)

e O gran bodegón (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: BOTERO, F.:

Natureza morta con froitas • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía • Discriminación auditiva de instrumentos empregados en panxoliñas • Audicións: KETELBEY, A.: Nun mercado persa, VIVALDI, A.: As catro

estacións. O outono • Elaboración de xoguetes con materiais de reciclaxe • Actitude positiva ante as producións plásticas • Realización dos obradoiros de plástica: A coroa Olímpica (actividade

individual) e A máscara grega (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: MIRÓN:

Discóbolo • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía • Discriminación auditiva de sons e voces graves e agudas • Audicións: BIZET, G.: Carmen. Obertura, MASSENET, J.: Thais.

Meditación • Experimentación con diferentes técnicas e materiais plásticos: picado,

recortado, pegado, coloreado • Actitude positiva ante as producións plásticas • Realización dos obradoiros de plástica: O vestido (actividade individual) e

A muralla (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: Irmáns

LIMBOURG: As Moi Ricas Horas do Duque de Berry. Setembro • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía • Discriminación auditiva de sons longos e curtos, e de instrumentos (gaita,

laúde) • Audicións: OFFENBACH, J.: Orfeo nos infernos, HAYND, J.: Sinfonía do

reloxo • Composición con volume • Técnicas plásticas: collage, punteado • Realización dos obradoiros de plástica: O Pteranodonte (actividade

individual) e O pequeno dinosauro (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: MAGRITTE, R.: A

mirada interior • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía

25

• Discriminación auditiva de instrumentos de percusión • Audicións: PROKOFIEV, S.: Pedro e o lobo, TCHAIKOSVSKY, P. I.:

"Cascanueces", suite, opus 71 • Experimentación con diferentes técnicas, elementos e materiais plásticos:

series de cores, tons de azul, collage, picado • Actitude positiva ante as producións plásticas • Realización dos obradoiros de plástica: O micrófono (actividade individual)

e O avión (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: ROUSSEAU, H.:

A tartana do pai Juniet • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía • Discriminación auditiva: country, chachachá, rock e tango • Audicións: KHACHATURIAN, A. I.: Gayaneh. Danza dos sabres,

BEETHOVEN, L.V.: Sinfonía n.º 6. A tormenta • Construción dun instrumento musical • Experimentación con diferentes técnicas plásticas: punteado

• Realización dos obradoiros de plástica: Profesións (actividade individual) e

O cubo das profesións (actividade colectiva • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: RENOIR, A.: O

almorzo dos remeiros • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo o ritmo e a melodía • Discriminación auditiva de instrumentos: frauta andina, maracas, guitarra • Audicións: FALLA, M.: O sombreiro de tres picos, suite n.º 2. Danza final,

MOZART, W. A.: Sinfonía n.º 33 • Experimentación con diferentes técnicas, elementos e materiais plásticos

para a realización de composicións • Realización dos obradoiros de plástica: A nave espacial (actividade

individual) e A constelación (actividade colectiva) • Interpretación e valoración progresiva de obras de arte: CALDER, A.:

Amencer • Interpretación de cancións explorando as propiedades sonoras da voz e

seguindo a melodía e o ritmo • Discriminación auditiva de sons da natureza • Audicións: SCHUMANN, R. A.: Escenas do bosque. O paxaro profeta,

SCHUBERT, F.: Danza xermana, opus 33 Linguaxe corporal

• Dramatización e interpretación de personaxes • Expresión de emocións e sentimentos utilizando a expresión xestual de

forma espontánea e suxerida • Emprego das propias posibilidades motrices • Movementos corporais orientados no espazo • Dramatización de vivencias, emocións e sentimentos

26

• Creación e representación de historias sinxelas creadas entre varios. • Dramatización de escenas familiares • Orientación e control de movementos • Representación de personaxes • Baile de distintos estilos musicais • Coordinación e equilibrio nas representacións • Danza


• Relatar feitos e describir imaxes. • Utilizar de forma adecuada o vocabulario relacionado coa familia e o

colexio. • Escoitar, preguntar e participar en diálogos, utilizando de forma correcta

as frases. • Comprender e ler frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Realizar trazos verticais, horizontais e inclinados combinados. • Ler e escribir o propio nome. • Gozar da escoita de contos. • Recoñecer e utilizar algúns medios tecnolóxicos, utilizándoos como

recurso de xogo e comunicación. • Iniciarse na utilización de programas informáticos sinxelos. • Realizar un collage. • Empregar tons de vermello en producións plásticas. • Describir unha escultura. • Realizar ritmos con obxectos. • Diferenciar entre sons con obxectos e audicións musicais. • Gozar e participar activamente nas audicións e a interpretación de

cancións. • Experimentar e explorar as posibilidades expresivas do xesto, o

movemento e a voz interpretando personaxes. • Relatar feitos e comunicar ideas. • Empregar correctamente o vocabulario relacionado co corpo, o outono e

as pezas de vestir. • Empregar frases correctas en presente, pasado e futuro. • Comprender e ler frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Realizar trazos en aspa e en cruz. • Gozar coa escoita de contos. • Iniciarse na realización de gráficos. • Debuxar a figura humana. • Describir unha obra pictórica e experimentar con ela. • Diferenciar familias de instrumentos. • Escoitar atentamente e con interese obras musicais. • Aprender e interpretar cancións.

27

• Coñecer as posibilidades motrices do seu corpo para orientarse no espazo.

• Interpretar nocións de direccionalidade co corpo. • Relatar feitos e interpretar imaxes utilizando a linguaxe oral. • Utilizar adecuadamente o vocabulario adquirido relacionado cos

comercios, a rúa e os alimentos. • Empregar correctamente a linguaxe para expresar sentimentos, gustos,

preferencias, ideas e desexos. • Comprender, ler e elaborar frases con pictogramas de accións e tarxetas

de vocabulario. • Ler e interpretar felicitacións, cartas e carteis. • Realizar trazos en espiral en ambos os sentidos. • Gozar coa escoita de contos. • Coñecer o uso das iconas de acceso directo. • Crear un bodegón. • Empregar tons de amarelo en producións plásticas. • Interpretar e analizar unha obra de arte. • Cantar e memorizar panxoliñas. • Recoñecer instrumentos que se utilizan para cantar panxoliñas. • Escoitar con atención e interese audicións musicais. • Representar sentimentos, emocións e vivencias empregando o corpo. • Relatar feitos e interpretar imaxes. • Empregar con corrección o vocabulario relacionado cos xogos e os

xoguetes. • Respectar as normas que rexen os intercambios lingüísticos. • Participar nos diálogos con varios interlocutores. • Comprender, ler e elaborar frases con pictogramas e tarxetas de

vocabulario. • Recoñecer as partes dun conto e completalo. • Realizar trazos curvos continuos e descontinuos. • Gozar coa escoita de contos. • Recoñecer o escáner e os seus usos. • Construír un xoguete con material de reciclaxe. • Describir unha escultura. • Aprender e cantar cancións. • Distinguir entre sons e voces graves e agudos. • Escoitar con interese e atención as audicións musicais. • Dramatizar historias sinxelas creadas todos xuntos. • Relatar feitos e interpretar imaxes. • Empregar correctamente o vocabulario relacionado coa casa. • Construír correctamente frases longas e complexas, e empregalas nas

conversacións. • Comprender e ler frases con pictogramas de accións e tarxetas de

vocabulario. • Interpretar carteis e explicar o que representan. • Realizar trazos curvos e horizontais combinados. • Gozar coa escoita de contos.

28

• Realizar gravacións. • Usar técnicas coñecidas na composición dunha casa. • Empregar diferentes tons de verde en producións plásticas. • Describir unha pintura. • Aprender e cantar cancións. • Distinguir entre sons longos e curtos. • Recoñecer instrumentos musicais: gaita e laúde. • Escoitar atentamente as audicións musicais e participar con interese. • Dramatizar situacións da vida familiar. • Relatar feitos e interpretar palabras. • Empregar correctamente o vocabulario relacionado cos animais e as

plantas. • Identificar e pronunciar correctamente algúns fonemas. • Identificar algunhas letras. • Comprender, ler e elaborar frases con pictogramas de accións e tarxetas

de vocabulario. • Compoñer secuencias de imaxes. • Realizar trazos en bucle. • Gozar coa escoita de contos. • Recoñecer os usos dun programa de debuxo. • Crear composicións con volume. • Describir e valorar unha obra de arte. • Aprender e cantar cancións. • Recoñecer instrumentos de percusión. • Escoitar con interese e activamente audicións musicais. • Relatar feitos e interpretar imaxes. • Empregar correctamente o vocabulario relacionado cos medios de

transporte e comunicación. • Expresarse con claridade e concordancia. • Comprender, ler e elaborar frases con pictogramas de accións e tarxetas

de vocabulario. • Secuenciar imaxes cronoloxicamente. • Comprender avisos e carteis. • Realizar trazos curvos preparatorios para a escritura de letras. • Gozar coa escoita de contos. • Empregar o correo electrónico. • Realizar producións plásticas empregando tons de azul, series de cores,

collage e picado. • Describir e valorar unha obra pictórica. • Recoñecer algúns tipos de música. • Aprender e cantar cancións. • Escoitar atentamente e participar nas audicións. • Participar con interese e entusiasmo en danzas con música de distintos

estilos. • Relatar feitos e comunicar ideas. • Empregar correctamente o vocabulario relacionado coas profesións e os

oficios.

29

• Reproducir trabalinguas sinxelos. • Comprender, ler e elaborar frases con pictogramas de accións e tarxetas

de vocabulario. • Recoñecer e interpretar sinais de tráfico. • Realizar trazos curvos preparatorios para a letra s. • Gozar coa escoita de contos. • Empregar a cámara dixital con coidado e atención. • Realizar un instrumento musical empregando técnicas e materiais

plásticos coñecidos. • Describir e valorar unha obra de arte. • Aprender e cantar cancións. • Recoñecer e distinguir os sons da guitarra, a frauta andina e as maracas. • Participar activamente e con interese nas audicións de obras. • Representar situacións e personaxes tomando conciencia da importancia

da coordinación corporal e o equilibrio. • Relatar feitos e interpretar imaxes. • Empregar correctamente a linguaxe oral para explicar relacións causa -

efecto. • Usar correctamente o vocabulario relacionado co verán e o Universo. • Comprender, ler e elaborar frases con pictogramas de accións e tarxetas

de vocabulario. • Identificar letras semellantes e diferentes en palabras escritas. • Realizar os trazos en bucle inferiores e superiores. • Gozar coa escoita de contos. • Recoñecer como se emprega un programa de presentacións. • Compoñer paisaxes empregando mesturas e combinacións de cor. • Describir e valorar unha obra pictórica. • Aprender e cantar cancións. • Distinguir sons da natureza. • Participar activamente e con interese nas audicións. • Crear en grupo unha danza sinxela co fin de entreterse.

30

ÍNDICE

PRIMARIA: 1º CICLO (PAXS 30-63) 1.ÁREAS DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA E LINGUA GALEGA E LITERATURA 1.1.OBXECTIVOS 1.2.CONTIDOS 1.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 2.ÁREA DE MATEMÁTICAS 2.1.OBXECTIVOS 2.2.CONTIDOS 2.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 3.ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO NATURALE SOCIAL E CULTURAL 3.1.OBXECTIVOS 3.2.CONTIDOS 3.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 4.MÍNIMOS (L.G., L. C., MATEMÁTICAS E COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL E SOCIAL E CULTURAL). PROMOCIÓN 5.ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA A)PLÁSTICA 5.1.OBXECTIVOS 5.2.CONTIDOS. 5.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN B)MÚSICA 5.1.OBXECTIVOS 5.2.CONTIDOS 5.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 6.ÁREA DE LINGUA INGLESA 6.1.OBXECTIVOS 6.2.CONTIDOS 6.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 7.ÁREA DEEDUCACIÓN FÍSICA 7.1.OBXECTIVOS 7.2.CONTIDOS 7.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 8.ÁREA DE RELIXIÓN 8.1.OBXECTIVOS 8.2.CONTIDOS 8.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN

31

1. OBXECTIVOS XERAIS DO CICLO

• Coñecer e apreciar o propio corpo e contribuír ao seu desenvolvemento, adquirindo

hábitos de saúde e benestar, valorando as consecuencias de determinadas

condutas sobre a saúde e a calidade de vida.

• Actuar con autonomía nas actividades habituais e nas relacións de grupo,

desenvolvendo as posibilidades de tomar iniciativas e de establecer relacións

afectivas.

• Colaborar na planificación e realización de actividades grupais, aceptar as normas e

regras que se establezan, respectando os distintos puntos de vista e asumindo as

responsabilidades que correspondan.

• Comprender e establecer relacións entre feitos e fenómenos do entorno natural e

social e contribuír activamente na defensa, conservación e mellora do medio

ambiente.

• Coñecer e apreciar os elementos e rasgos básicos do patrimonio natural, cultural e

histórico de Galicia e colaborar na súa conservación e mellora.

• Comprender e expresar mensaxes orais e escritas en galego e castelán, atendendo

a diferentes intencións e contextos de comunicación, tendo en conta as

peculiaridades da nosa lingua.

32

• Comunicarse mediante os medios de expresión verbal, corporal, visual, plástica,

musical e matemática, desenvolvendo a sensibilidade estética, a creatividade e a

capacidade para disfrutar das obras e manifestacións artísticas.

• Identificar, plantexar e tratar de resolver interrogantes e problemas a partir da

experiencia diaria, empregando diversas fontes de información e os coñecementos

e recursos materiais dispoñibles, así coma a colaboración doutras persoas para

resolvelos de xeito creativo.

• Apreciar a importancia dos valores básicos que rexen a vida e a convivencia

humanas e obrar de acordo con eles.

1.ÁREAS DE LINGUA GALEGA E LITERATURA E LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

1.1. OBXECTIVOS ESPECÍFICOS DAS ÁREAS DE LINGUA GAL EGA E LITERATURA E

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

A) Reflexión sobre a lingua

• Coñecer o vocabulario básico.

• Dominar a correspondencia entre sons e grafías.

• Recoñecer as unidades básicas da lingua: sons, sílabas, palabras e oracións.

• Coñecer e aplicar algunhas regras básicas da ortografía castelá e da lingua galega.

• Recoñecer e apreciar o uso correcto da modalidade lingüística galega.

B) Falar

33

• Articular correctamente os sons da lingua castelá e os da lingua galega.

• Expresar con claridade e orde experiencias, sentimentos, aficións...

• Participar en situacións de comunicación oral retendo a información e respondendo

axeitadamente á mesma.

• Recoñecer os elementos estruturais básicos de textos narrativos orais.

C) Ler

• Desenvolver a habilidade lectora: decodificación correcta, lectura mental, entoación

e ritmos axeitados...

• Formular conclusións sobre a historia a partir dunha ilustración, do título e do propio

texto.

• Recoñecer os elementos estruturais básicos de textos narrativos escritos

(personaxes, accións, lugar, secuencia...)

• Recoñecer a información relevante de textos informativos sinxelos.

• Interpretar a linguaxe non verbal.

• Interese pola lectura como fonte de información e pracer.

D) Escribir

• Redactar textos de estrutura e intención diversa e sinxela (narracións, descricións,

receitas, sinais...) seguindo un modelo dado.

• Crear poemas.

34

• Interesarse pola escritura como instrumento de expresión persoal, comunicación,

aprendizaxe e planificación da propia actividade.

1.2. CONTIDOS DAS ÁREAS DE LINGUA GALEGA E LITERATU RA E LINGUA

CASTELÁ E LITERATURA

1. Lectura y comprensión de textos

2. Vocabulario

• O abecedario • Comparacions. • Sinónimos – antónimos. • Prefixos des- , in-. • Onomatopeias. • Diminutivos e Aumentativos. • El orden de las palabras. Frases feitas. • Palabras polisémicas. • Palabras derivadas. • Palabras compostas. • Familia de palabras. • Campo semántico. • Nombres de parellas e as suas crias. •

3. Gramática

• Letras, sílabas e palabras. • Separación de palabras en sílabas. • Clasificación das palabras polo nº de sílabas. • A Oración. • Clases de oracions: enunciativas (afirmativas, negativas), interrogativas e

exclamativas. • O sustantivo:Propio, común, colectivo e individual. • O adxetivo calificativo. • Nome: xénero e número • O artículo,. • Os demostrativos. • Pronombres personais. • Verbo : Presente, pasado, futuro. • Suxeito e predicado.

35

4. Ortografía

• Uso das maiúsculas. • O punto. • Sílaba tónica e átona. • Interrogación e exclamación. • Za,zu,zo, ce,ci. • Ca, co, cu, que, qui. • O guión. • ¿Porqué? Porque. Por qué? Porque • Terminacións –illo,-illa. • Terminacións –d, -z. • A Coma. • Ge,gi. Je,ji.( lingua castelá) • Ga,go,gu,gue,gui, güe,güi. • O erre: suave, forte,dobre. R detrás l,n,s. • M antes de b e p. 5. Expresión oral e escrita • Presentarse • Poñer nun carnet os datos persoais. • Xogos con sílabas. • Facer preguntas. • Falar por teléfono. • Continuar diálogos. Transformar textos en diálogos. • O comic. • Contar unha anecdota. • Descripción de persoas animais obxectos... • O diálogo. • Dramatizacións. • A rima. • O verso. • A carta. • Interpretar imaxes. • Instruccions. • Mecanografía. • A noticia • Facer un noticiario. • A poesía. Recitar poesías. • Inventar contos en grupo e contar historias.

36

1.3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS ÁREAS DE LINGUA GALEGA E LITERATURA/

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA .

En relación coa comprensión de discursos orais e escritos:

• Comprender o sentido das mensaxes orais, recoñecendo as relacións básicas dos

seus elementos (relacións temporais, lóxicas, espaciais...).

• Utilizar os seus coñecementos sobre a lingua escrita para descifrar textos escritos

da vida cotiá (contos, notas, sinais, instrucións...), mostrando interese por

comprender eses textos. Captar o sentido xeral dun texto escrito e recoñecer

detalles concretos do seu contido.

• Formular conxeturas sobre o contido dun texto a partir dunha ilustración, o título e o

propio texto.

• Interpretar linguaxe non verbal.

En relación coa expresión de discursos orais e escritos:

• Participar activamente en situacións cotiás de comunicación oral, respectando as

normas que regulan o intercambio comunicativo (quendas de palabra, respecto

polas opinións dos demais...)

• Producir mensaxes orais axustadas a distintas intencións comunicativas (expresar

opinións e gustos, informar, describir, narrar...)

• Ler con expresividade, recitar e dramatizar textos coa pronunciación, a entoación e

ritmo axeitados.

• Escribir textos sinxelos atendendo á organización do contido e aplicando as normas

básicas de escritura.

2.ÁREA DE MATEMÁTICAS

2.1. OBXECTIVOS DA ÁREA DE MATEMÁTICAS

• Contar os elementos dun conxunto, ler, escribir e comparar números ata o 999.

• Escribir e ler sumas e restas.

• Elaborar estratexias de cálculo mental de sumas, diferencia.

37

Recoñecer situacións de suma e resta.

Identificar regularidades numéricas e escribir series ordenadas de números.

• Identificar os elementos dun problema; os datos e a pregunta e elixir a operación

que resolva o problema.

• Resolver problemas cunha operación de suma, resta ou multiplicación.

• Medir con unidades non convencionais e as convencionais máis sinxelas,

empregando os instrumentos mais axeitados en cada caso.

• Facer estimacións de medida de lonxitude, capacidade, masa e tempo.

• Determinar a posición dun obxecto no espazo e dun desprazamento en relación a si

mesmo.

• Recoñecer e trazar liñas rectas, curvas e poligonais e interpretar e representar

camiños poligonais na cuadrícula.

• Recoñecer as formas xeométricas fundamentais: cadrado, rectángulo, triángulo e

círculo.

• Recoñecer corpos xeométricos sinxelos: prismas, pirámides, cilindros, conos e

esferas.

• Identificar semellanzas, diferenzas e regularidades nos elementos dun conxunto e

clasificar os seus elementos.

• Determinar nun conxunto, os elementos que cumpren certas condicións e facer

inferenzas sinxelas.

• Interpretar numericamente gráficos sinxelos e recoller e rexistrar datos e

representalos graficamente.

• Presentar de xeito claro, limpo e ordenado os cálculos e o trazado das figuras

xeométricas.

38

• Sentir curiosidade e interese por coñecer as relacións numéricas e xeométricas.

• Valorar a utilidade dos números, da medida e dos cartos na vida diaria.

• Mostrar interese polas situacións lúdicas das matemáticas e respecto e colaboración

cos demais nas actividades colectivas.

2.2 CONTIDOS DA ÁREA DE MATEMÁTICAS

• Decena e unidade

• Lectura e escritura dos nº do 0 al 999

• Térmos da suma ; suma sin e con llevadas.

• Propiedades conmutativa e asociativa da suma.

• Esquerda e dereita.

• Problemas sinxelos e de operacións combinadas

• Cálculo mental.

• Termos da resta; resta sin e con levadas.Proba da resta.

• As horas: en punto, e media, e cuarto e menos cuarto.

• Valor de posición das cifras dun número.

• Horas antes e despoius do mediodía

• Descomposición :centenas, decenas, unidades.

• Relacións de orde: maior/menor /igual que.

• Números pares e impares.

• Medidas de lonxitude:metro e centímetro,kilómetro.

• Medidas de lonxitude ca regla.

• Gráficos de barra.

39

• Medidas de peso.:gramo, kilo, medio kilo, cuarto de kilo.

• Lineas rectas , curvas y poligonales.

• Polígonos:lados, vértices, ángulos.

• Triángulos:equilátero, isosceles., escaleno.

• A multiplicación: vertical e horizontal.

• Termos da multiplicación.

• Medidas de capacidade: litro, medio litro e cuarto de litro.

• Prismas e pirámides.

• Círculos e circunferencias.

• Cálculo de multiplicacions sen/con levadas.

• Conos, esferas, cilindros.

• Tabla pitagórica.

• Iniciación a la división.

• Mitade e tercio de un número.

• Simetrías.

• Euros e céntimos. Billetes de euro.

• Probabilidad: seguro,posible e imposible.

• Problemas de repartos.

2.3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DA ÁREA DE AVALIACIÓN D A ÁREA DE

MATEMÁTICAS

Sobre a utilización de coñecementos matemáticos para identificar, valorar e resolver feitos

e situacións.

40

• Comparar cantidades pequenas de lonxitude, capacidade, masa, tempo e diñeiro,

tanto estimando como contando, así como interpretar e expresar o resultado da

comparación.

• Recoñecer no contorno obxectos e espazos de formas rectangulares, cadradas,

triangulares e circulares.

• Recoñecer no contorno obxectos e espazos de formas cúbicas piramidais,

cilíndricas, cónicas e esféricos. Saber orientarse e situarse, tomándose a si mesmo

como referencia, en relación cos demais, en relación cos obxectos e en relación con

puntos estratéxicos do contorno, utilizando as posicións relativas: dereita, esquerda,

dentro, fóra, arriba, abaixo, diante, atrás, cerca, lonxe...

• Recoller datos, pouco numerosos, a partir de feitos ou situacións do contorno,

contalos, ordenalos e expresalos graficamente.

Sobre a adquisición de contidos matemáticos:

• Medir obxectos e tempo familiares con unidades de medida non convencionais

(pasos, pés, regretas...) e convencionais (quilómetro, centímetro, litro, ano, mes,

semana, día, hora), utilizando os instrumentos máis axeitados en cada caso.

• Contar, ler e escribir números ata o 999, utilizando o coñecemento sobre o valor

que indica a posición , utilizando o coñecemento sobre o valor que indica a posición

das cifras e distinguindo as unidades, decenas e centenas.

Sobre a utilización de estratexias na resolución de problemas:

• Resolver problemas sinxelos relacionados con obxectos, feitos e situacións da vida

cotiá, seleccionando as operacións de suma e resta, e empregando os algoritmos

básicos correspondentes ou outros procedementos de resolución.

Sobre as actitudes desexables na aprendizaxe matemática:

41

• Incorporar ós hábitos de traballo os xeitos propios da actividade matemática, tales

como a presentación clara e ordenada dos traballos, a curiosidade por coñecer

relacións, a colaboración cos demais e o recoñecemento da utilidade das

matemáticas.

3.ÁREA DE COÑECEMNTO DO MEDIO NATURAL, SOCIAL E CUL TURAL

3.1 OBXECTIVOS DA ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO NATU RAL, SOCIAL E

CULTURAL

• Comportarse de acordo cos hábitos de saúde e coidado persoal que se deriven do

coñecemento do corpo humano e das súas posibilidades e limitacións.

• Participar en actividades grupais adoptando un comportamento construtivo,

responsable e solidario, valorando as aportacións propias e as dos demais en

función de obxectivos comúns e respectando os principios básicos do

funcionamento democrático, mostrando unha actitude de aceptación e respecto

polas diferenzas individuais (idade, sexo, características físicas, personalidade...)

• Coñecer e apreciar o patrimonio natural, cultural e histórico de Galicia para

identificar os elementos e rasgos básicos que o caracterizan no conxunto das

Comunidades do Estado.

• Recoñecer e apreciar a súa presencia a uns grupos sociais con características e

rasgos propios ( pautas de convivencia, relacións entre os membros, costumes e

valores compartidos, lingua común, intereses...) respectando e valorando as

diferenzas con outros grupos e rexeitando calquera clase de discriminación por dito

feito.

• Analizar algunhas manifestacións da intervención humana no medio, valorar

criticamente a necesidade e o alcance das mesmas e adoptar un comportamento

42

na vida cotiá acorde coa postura de defensa e recuperación do equilibrio ecolóxico

e da conserva do patrimonio cultural.

• Identificar os principais elementos do entorno socionatural, analizando as súas

características mais relevantes, a súa organización e interaccións e progresando no

dominio de ámbitos espaciais cada vez máis complexos.

• Recoñecer nos elementos do medio socionatural os cambios e transformacións

relacionados co paso do tempo, indagar algunhas relacións de simultaneidade e a

sucesión de ditos cambios e aplicar estes conceptos ao coñecemento doutros

momentos históricos.

• Identificar, plantexarse e resolver interrogantes e problemas relacionados con

elementos significativos do contorno, empregando estratexias progresivamente

máis complexas e sistemáticas, de busca, almacenamento, tratamento e

comunicación da información, de formulación de conxeturas, de posta a proba das

mesmas e de exploración de solucións alternativas.

• Deseñar, construír e manexar dispositivos e aparatos cunha finalidade previamente

establecida, empregando o seu coñecemento das propiedades elementais dalgúns

materiais, substancias e obxectos.

• Identificar algúns obxectos e recursos tecnolóxicos no medio e valorar criticamente

a súa contribución a satisfacer determinadas necesidades humanas, adoptando

posicións axeitadas para que o desenvolvemento tecnolóxico se oriente cara usos

específicos e unha maior calidade de vida.

3.2. CONTIDOS DA ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO.

• O colexio.

1. .Instalacions e actividades que se realizan nel. 2. Materiais. 3. Profesións relacionadas.

43

4. Respeto aos compañeiros.

• Os sentidos.

1. Os organos relacionados. 2. A língua. O gusto: doce,amargo,ácido e salgado. 3. O oido : sons graves e agudos, débiles e fortes. 4. O nariz: olores agradables e desagradables. 5. A pel . 6. O ollo : partes.

• O corpo.:Partes: cabeza tronco, extremidades.

• O esqueleto : osos principais.

• As principais articulacións.

• Os músculos principais. • Os órganos internos : corazón, figado, pulmóns, estómago e intestinos.

• A saude : hixiene,descanso, alimentación e deporte.

• O aparato circulatorio: o corazón.

• O aparato dixestivo :boca, estómago, intestino.

• A boca :os dentes.

• Os alimentos : orixe. Comida sa.

• Pirámide alimentaria.

• O universo :

1. astros que o forman : satélites planetas,estrelas. 2. o sol e as constelacións. 3. planetas da vía láctea. 4. A lúa e as súas fases. 5. movimentos de rotación e traslación. 6. Orientación .Puntos cardinais e instrumentos.

• A auga:

1. doce e salgada.

44

2. superficial e subterranea. 3. estados da auga : sólido, líquido e gasoso. 4. O ciclo da auga. 5. usos.

• Partes dun río : curso alto, medio e baixo. O río Miño.

• Compoñentes do chan e a súa conservación.

• Animais:

1. domésticos e salvaxes 2. herbivoros, carnívoros omnivoros,. 3. ovíparos, vivíparos. 4. vertebrados e invertebrados.

• Plantas:

1. Partes de una planta. 2. árboles´,arbustos e herbas. 3. árboles de folla caduca e perenne. 4. Alimentación das plantas. 5. Partes dunha flor : corola, cáliz, estames e pistilo. 6. Reproducción das plantas. 7. Productos das plantas :medicinais, aromáticas e condimentos. 8. Herbario.

• Distintos tipos de paisaxe e a súas características : Paisaxe de montaña, de chaira, de costa. A selva, os polos, o deserto, o bosque.

: • O Traballo:

1. Agricultura :fertilizar, arar, sementar e recoller. 2. Gandeiría : vacún, porcino, ovino, avícola. 3. A pesca : traballo e utensilios. 4. A minería : ferramentas e materiais que se extraen. 5. A Industria. 6. Traballos que nos axudan : o sector servicios.

• Forzas : empurrar, tirar e deformar. • Imans.

• Máquinas e ferramentas : máquinas simples e compostas.

• A enerxía.

• A electricidade e as pilas

45

• O petroleo e os seus derivados.

• Inventos:papel, avión e cine.

• Os medios de transporte, características. Transportes públicos , privados e de mercadorías.

• Sinais de tráfico.

• Medios de comunicación :sociais e individuais.

• Partes dun ordenador : monitor, CPU., teclado, rato e impresora.

• Prehistoria

• História . Exipto e Roma.

• O paso do tempo.

• Personaxes históricos, descubridores, inventores, científicos... : Fleming , C.Colón,

Galileo G. , J. Cousteau , Leonardo da Vinci , Xulio Cesar, Isaac Peral...

3. 3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DA ÁREA DE AVALIACIÓN DA ÁREA DE

COÑECEMENTO DO MEDIO

Sobre a capacidade de interesarse e plantexarse problemas do medio.

• Realizar observacións, seguindo un guión previamente elaborado, e utilizando os

diferentes sentidos, para describir as características observables que se manifestan

de forma regular nos elementos do seu contorno físico e social.

Sobre a construción dun axeitado desenvolvemento sociopersoal:

• Participar en actividades grupais con actitude favorable ao diálogo e á cooperación.

Sobre o desenvolvemento de actitudes e valores relacionados co contorno socionatural:

• Integrarse e desenvolverse con naturalidade en distintos grupos sociais (familia,

escola); coñecer os rasgos culturais do seu grupo.

46

Sobre o deseño, construción e uso de aparellos e instrumentos tecnolóxicos no contorno

próximo:

• Realizar con soltura, empregando os materiais e as ferramentas axeitadas, as

operacións de cortar, coser, perforar, enroscar, desenroscar, pegar e pregar para

explorar, manipular e construír obxectos

4.MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS BÁSICAS.

PROMOCIÓN

a) Competencia en comunicación lingüística

• Escoitar textos e comprender o seu significado.

• Practicar os sons aprendidos na pronuncia das palabras que empregamos.

• Describir imaxes oralmente destacando os elementos máis importantes.

• Descubrir os elementos máis importantes do argumento dunha lectura.

• Detectar as palabras que corresponden a determinadas imaxes e escribilas.

• Relacionar imaxes e textos coas experiencias e coñecementos e explicalos

oralmente.

• Entender os enunciados das diferentes actividades propostas.

• Describir unha imaxe e contar e comparar verbalmente os seus elementos para

mellorar as destrezas comunicativas.

• Comentar imaxes en grupo respectando as observacións dos demaís.

• Explicar de forma ordenada unha historia representada nunha secuencia de

imaxes.

• Completar frases utilizando o vocabulario básico aprendido.

• Ler un texto e responder ás preguntas sobre o seu contido.

• Valorar a comunicación interpersoal na resolución de conflitos.

b) Competencia para aprender a aprender

• Representar o mundo utilizando a linguaxe como base do pensamento e do

coñecemento

• Agrupar elementos que presentan características comúns

47

• Detectar semellanzas e diferenzas entre palabras e frases e así lembralas mellor.

• Comprender a importancia da orden a presentación de calquera elemento que

pretenda informar.

• Comparar palabras semellantes descubrindo as pequenas diferenzas que presentan

entre elas.

• Ler normas ortográficas valorando a súa utilidade para a correcta escritura de

moitos termos.

• Esforzarse para resolver as actividades de crecente complexidade.

• Desenvolver a habilidade para comunicar con eficacia os resultados do propio

traballo.

• Verbalizar ou representar o proceso seguido na realización dun problema.

• Saber reflexionar sobre o que aprendeu e o que falta por aprender.

• Desenvolver técnicas para organizar a información mediante o uso de liñas e a

clasificación en cadros.

c)Competencia matemática

• Ler, escribir, contar, ordenar, comparar e descompoñer unidades, decenas e

centenas.

• Realizar sumas e restas vertical e horizontalmente, levando e sen levar.

• Resolver problemas de sumas e restas.

• Estimar, comparar e calcular magnitudes de lonxitude, peso e tempo.

• Recoñecer e resolver problemas con moedas e billetes de euro.

• Orientarse no plano e no espazo.

• Obter e organizar a información dun gráfico.

• Calcular perímetros e superficies.

• Identificar, describir e comparar figuras xeométricas.

• Sumar diversos elementos e expresar a súa resolución en linguaxe matemática.

• Utilizar medidas a escalas para describir e representar a realidade.

c) Competencia no coñecemento e a interacción co mu ndo físico

• Manipular mentalmente no plano e no espazo diferentes figuras xeométricas.

48

• Extraer información cuantitativa dunha enquisa ou dunha táboa de datos e

representala graficamente.

• Aprender a transmitir información cada vez máis precisa sobre aspectos

cuantificables do contorno.

• Utilizar a medida para acadar un mellor coñecemento da realidade.

• Adoptar unha actitude crítica e responsable fronte á contaminación do ambiente.

• Observar e percibir os elementos naturais e humanizados dunha paisaxe.

• Relacionar espazos con actividades humanas.

• Coñecer as características de plantas e animais.

• Identificar a utilización de recursos procedentes de plantas ou animais para obter

produtos de uso común.

• Diferenciar as partes do corpo humano e concienciarse da necesidade de practicar

hábitos saudables.

• Aproximarse ao método científico observando procesos naturais e recollendo a

información que proporcionan.

d)Competencia Autonomíaía e iniciativa persoal

• Comunicarse cun mesmo, analizar problemas, elaborar plans e emprender procesos

de decisión.

• Regular emocións, comunicando afectos e sentimentos.

• Utilizar estratexias para a comprensión de xogos lingüísticos de distinta natureza.

• Buscar a utilidade de determinados obxectos.

• Descubrir hábitos saudables e comportamentos adecuados para o coidado do noso

corpo.

• Comprender as situacións presentadas en problemas para planificar a estratexia a

seguir para resolvelos.

• Desenvolver a toma de decisión.

• Seleccionar entre diversas alternativas a opción axeitada ao enenciado, tendo

presente a propia experiencia do aprendido.

• Reflexionar individualmente sobre as normas de convivencia para asumir

responsabilidades.

• Participar de forma autónoma na planificación de actividades.

49

• Saber expresar os gustos persoais.

5.ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA: A)PLÁSTICA 5.1. OBXECTIVOS

• Identificar cor, forma e tamaño nos elementos do contorno.

• Utilizar diferentes materiais para a realización de composicións plásticas.

• Realizar composicións artísticas usando a cor.

• Afianzar a coordinación óculo-manual.

• Realizar representacións plásticas ben distribuídas no soporte utilizado e nas que se

respecten as proporcións.

• Cooperar na realización de producións artísticas.

5.2. CONTIDOS

• Figura, cor e volume.

• Materiais: papel, ceras duras e brandas, papel charol, cartolina, plastilina, punzón,

témperas, tesoiras...

• Técnicas: recortado, pegado, pintura (de dedos, con esponxa, con pincel...),

pregado, modelado e rachado.

• Experimentación coas cores.

• Exploración de diferentes texturas.

• Combinación de materiais para realizar unha composición.

• Murais.

• Utilización de figuras xeométricas para realizar debuxos.

• Emprego de materiais de refugallo para realizar obras plásticas.

50

• Collages.

• Pregado de papel.

• Modelado de figuras en plastilina.

• Curiosidade por combinar diferentes tipos de materiais para a realización de obras

plásticas

• Interese por utilizar materiais de refugallo para as composicións.

• Normas establecidas para o traballo en equipo.

• Interese por observar e experimentar.

• Valoración das creacións propias e alleas.

• Presentación dos traballos con limpeza.


• Identificar as diferentes características plásticas e visuais básicas (formas, cor,

tamaño, textura) en elementos naturais.

• Establecer relación de semellanza cos elementos naturais nas súas producións.

• Utilizar os materiais axeitados para as representacións plásticas.

• Participar activamente nos traballos en grupos.

• Respectar as normas e os/as compañeiros/as.

• Ser limpo/a e ordenado/a.PQ

B)MÚSICA

INTRODUCCIÓN: Características da área.

A expresión artística é connatural ás persoas desde a orixe dos tempos, xa fose considerada medio de comunicación, vía para descargar enerxías, actividade pracenteira, evasión ou instrumento para acadar o equilibrio interior, posibilidade de lograr unha aprendizaxe emocional ou forma de cuestionar o establecido. As diferentes manifestacións artísticas teñen unha presenza constante no contorno e na vida privada e pública das persoas. As artes son imprescindibles no desenvolvemento expresivo individual e social e son parte esencial do patrimonio cultural. Con elas somos quen de darlle forma á nosa imaxinación,

51

empregando o razoamento e a emoción; con elas participamos en proxectos individuais e colectivos que contribúen á construción da identidade persoal e social, con elas conformamos a identidade nacional, e con elas mantemos un diálogo aberto e constante coas outras culturas, proporcionando espazos de relación nos cales flúen experiencias, significados, emocións, sentimentos, ideas e pensamentos. Na educación primaria, a área desenvolverá as capacidades básicas relacionadas coa percepción e interpretación das representacións musicais e plásticas e coa expresión de pensamentos, sentimentos e emocións; é dicir, desenvolverá a dimensión comunicativa dos procesos artísticos. Tanto a linguaxe plástica como a musical constitúen ámbitos artísticos específicos con características propias, pero con aspectos comúns e con estreitas conexións entre os distintos xeitos de expresión e representación. A partir dos dous grandes ámbitos (música e plástica) e dos eixes en que se articula a área (percepción e expresión) distribúense os contidos en catro bloques. Esta maneira de estruturar o conxunto de contidos da área non indica en absoluto que se deban desenvolver independentemente uns doutros, o que queda de manifesto ao comprobar a interrelación que existe entre eles.

O bloque, Escoita, recolle os contidos relacionados co desenvolvemento de capacidades de discriminación auditiva e de audición comprensiva.

O bloque, Interpretación e creación musical, aborda o desenvolvemento de habilidades técnicas e de capacidades vinculadas coa interpretación e coa improvisación e a creación de distintas producións musicais resultantes da exploración, da selección e da combinación de movementos e de sons. Os elementos da música e os seus referentes culturais non se disocian dela; por isto, tanto os contidos da linguaxe musical coma os referidos á música como expresión cultural están explícitos ou implícitos nos dous bloques. 5.1.Obxectivos : * Desenvolver mecanismos de sensibilidade estética e a creación artísticas para promover a percepción e a expresión de ideas, emocións, sentimentos e vivencias. * Formar progresivamente o sentido estético persoal como recurso para apreciar e valorar elementos constitutivos das artes e obras verdadeiramente

52

artísticas; desenvolver o xuízo crítico e o posicionamento pluralista na aproximación ás obras artísticas e ás autoras e autores. * Indagar nas posibilidades do son, da imaxe e do movemento como elementos de representación e de comunicación e utilizalas para expresar ideas e sentimentos, contribuíndo con iso ao equilibrio afectivo e á relación coas demais persoas. * Explorar e coñecer materiais e instrumentos diversos e adquirir códigos e técnicas específicas das diferentes linguaxes artísticas para utilizalos con fins expresivos e comunicativos. * Aplicar os coñecementos artísticos na observación e na análise de situacións e de obxectos da realidade cotiá e de diferentes manifestacións do mundo da arte e da cultura para comprendelos mellor e formar un gusto propio. * Manter unha actitude de busca persoal e colectiva, articulando a percepción, a imaxinación, a indagación e a sensibilidade e reflexionando á hora de realizar e desfrutar de diferentes producións artísticas. * Recoñecer que as diversas manifestacións da arte e da cultura son fonte de coñecemento, foron realizadas por homes e por mulleres e reflicten a súa experiencia e percepción da vida. * Coñecer algunhas das posibilidades dos medios audiovisuais e das tecnoloxías da información e da comunicación en que interveñen a imaxe e o son, e empregalas como recursos para a observación, para a busca de información e para a elaboración de producións propias, xa sexa de forma autónoma ou en combinación con outros medios e materiais. * Valorar e compartir manifestacións artísticas do patrimonio cultural galego apreciando a súa riqueza e diversidade e comprometéndose na súa defensa, conservación e difusión. * Coñecer e valorar diferentes manifestacións artísticas do patrimonio cultural doutros pobos, colaborando na conservación e renovación das formas de expresión locais e nacionais e estimando o enriquecemento que supón o intercambio con persoas de diferentes culturas que comparten un mesmo contorno. * Desenvolver unha relación de autoconfianza coa produción artística persoal, respectando as creacións propias e as das outras persoas, cunha actitude de interese e de admiración polo distinto e/ou novo, sabendo recibir e expresar críticas e opinións, e utilizándoas como recurso para a mellora. * Participar activamente en producións artísticas de forma cooperativa, asumindo distintas funcións e colaborando na resolución dos problemas que se presenten para conseguir un produto final o máis satisfactorio posible.

53

* Coñecer algunhas das profesións dos ámbitos artísticos, interesándose polas características do traballo das artistas e dos artistas e desfrutando como público na observación e recreación das súas propias producións. * Valorar no contorno próximo as intervencións artísticas das que cumpriría dispor co fin de crear espazos esteticamente agradables que contribúan a mellorar a calidade de vida. 5.2.Contidos Bloque 1: Escoita. * Percepción da diferenza entre son, silencio e ruído e das distintas calidades do son. * Escoita, exploración e discriminación dos sons presentes no contorno natural, cultural e artístico: elementos do contorno que producen son; sons que se poden producir co propio corpo. * Reacción espontánea ou dirixida a estímulos sonoros. * Interese e curiosidade pola escoita activa dunha selección de pezas instrumentais e vocais breves coñecidas polo alumnado e interpretadas de diversos xeitos. * Uso de diferentes recursos para o seguimento dunha obra musical: corporais, plásticos, musicogramas... * Iniciación ao recoñecemento visual e auditivo dalgúns instrumentos musicais, así como de voces masculinas, femininas e infantís, en audicións musicais. * Identificación de esquemas rítmicos sinxelos e interese e esforzo na súa repetición utilizando diferentes medios (percusión corporal, voz, instrumentos de percusión...). * Asociación intuitiva dos sons a unha representación gráfica mediante símbolos non convencionais. * Interese por coñecer e interpretar pequenas pezas de música e de danza do patrimonio galego, así como por ensinárllelas a outras persoas e por aprender as que outras persoas coñecen. * Expresión oral de emocións e de sentimentos que esperta unha audición. * Recoñecemento e observancia das normas de comportamento en audicións e noutras actividades musicais. Bloque 2: Interpretación e creación musical. * Exploración das posibilidades sonoras e expresivas da voz, do corpo e dos obxectos do contorno.

54

* Interpretación e memorización de cancións, de lerias, de refráns, de adiviñas... da propia cultura ou doutras ao unísono, con e sen acompañamento rítmico. * Utilización progresiva da voz, da percusión corporal e dos instrumentos de pequena percusión como recursos para o acompañamento de textos recitados, de cancións e de danzas sinxelas. * Realización de movementos, de xogos motores e de danzas sinxelas, acompañados de secuencias sonoras, de cancións e de obras musicais, tentando desenvolver a coordinación tanto individual como colectiva. * Incorporación e utilización progresiva de grafías non convencionais (puntos, liñas, debuxos, símbolos...) na lectura e na interpretación de partituras sinxelas. * Utilización de obxectos de uso cotián, como instrumentos, e desfrute co seu uso nas diferentes producións. * Improvisación de esquemas rítmicos e melódicos sinxelos (pregunta/resposta, formas dadas...). * Improvisación de movementos como resposta a diferentes estímulos sonoros e busca de sons que acompañen movementos predeterminados, atendendo á velocidade. * Sonorización de situacións, relatos breves... empregando sons vocais, obxectos e instrumentos. * Confianza e seguridade progresivas nas propias posibilidades de produción musical. * Valoración da atención, da escoita e do respecto nas interpretacións propias e alleas. * Interese e respecto polas obras musicais e polas persoas que as compoñen.

5.3.Criterios de avaliación: * Percibir algunhas calidades e características de materiais, obxectos e instrumentos presentes no contorno natural e artificial como resultado dunha exploración lúdica e sensorial, e recoñecer neles algunhas posibilidades de transformación artística. Trátase de comprobar se, despois de realizar unha manipulación lúdica e unha exploración sensorial de materiais, de obxectos e de instrumentos do contorno, as nenas e os nenos son capaces de nomear algunhas das súas principais características (forma, cor, peso, textura...) e calidades sonoras (intensidade,

55

duración...), verbalizar as súas impresións e describir sinxelamente o descuberto. Téntase tamén avaliar a capacidade de alumnas e alumnos para imaxinar posibilidades de transformación deses materiais e de usalos de forma creativa. * Usar termos sinxelos para comentar as obras plásticas e musicais observadas e escoitadas. Preténdese valorar a capacidade para identificar e describir algunhas das características máis evidentes en distintas obras plásticas e musicais e para expresar as ideas e os sentimentos que estas suscitan. Así mesmo, valorarase a actitude positiva e de respecto cara ás opinións das outras persoas. * Identificar e expresar, a través de diferentes linguaxes, algúns dos elementos (velocidade, voces, instrumentos) dunha obra musical. Con este criterio trátase de comprobar se as nenas e os nenos son quen de recoñecer os compoñentes nunha obra musical e de representalos a través do movemento, da elaboración de debuxos ou da linguaxe verbal. * Reproducir patróns de movemento, esquemas rítmicos e melódicos coa voz, co corpo, cos obxectos sonoros e cos instrumentos. Valorarase a capacidade de atención e de retención a curto prazo de mensaxes sonoras e corporais e o emprego das técnicas necesarias para a súa interpretación. Así mesmo, comprobarase a capacidade de resposta a estímulos sensoriais e a naturalidade espontánea e mais a expresividade na reprodución. * Seleccionar e combinar sons producidos pola voz, polo corpo, polos obxectos e polos instrumentos para sonorizar relatos ou imaxes entre varios dados. Trátase de comprobar se son capaces de usar os datos obtidos na exploración sonora para sonorizar unha imaxe, conto ou situación, seleccionando os sons máis axeitados e combinándoos de forma apropiada para lograr o efecto desexado, utilizando a imaxinación e propondo solucións orixinais. * Identificar diferentes formas de representar o espazo e a figura humana. Comprobarase se o alumnado ten interiorizadas as diversas posibilidades de representación do espazo e da figura humana, así como a utilización axeitada desa variedade nas súas producións. * Probar en producións propias as posibilidades que adoptan as formas, texturas e cores. Trátase de comprobar, no contexto dunha expresión espontánea, o interese e a curiosidade que o alumnado manifesta por incorporar ás súas producións o percibido na exploración sensorial de materiais, de obxectos e de instrumentos e na observación efectuada de imaxes do seu contorno próximo.

56

* Realizar composicións plásticas que representen o mundo imaxinario, afectivo e social. Con este criterio comprobarase se o alumnado se serve da representación plástica para plasmar as súas vivencias, as situacións da vida cotiá, as súas ideas imaxinarias... empregando diversos materiais. Así mesmo, valorarase se as nenas e os nenos comezan a percibir que a elaboración plástica lles é útil tanto para expresarse como para comunicarse coas demais persoas. Mínimos esixibles para o logro das competencias básicas

• Interpretar cancións prestando atención á entonación, articulación e respiración en intención expresiva e comunicativa do canto.

• Acompañar cancións e melodías utilizado instrumentos de percusión ou coas mans e resto do corpo

• Responder con naturalidade,espontaneidade e expresividade a ritmos, melodía,imaxes,ordes...

6.ÁREA DE LINGUA INGLESA INGLESA Neste ciclo de o enfoque comunicativo dirixirá a comunicación oral, obxectivo prioritario nesta etapa, e a motivación sentará as bases para a aprendizaxe, de xeito que a atención sexa máis intensa, a aprendizaxe máis rápida e a actitude tranquila e relaxada ante a lingua estranxeira e a sociedade e cultura que esta implica. Será unha metodoloxía baseada no descubrimento guiado e colectivo e na resolución de problemas, evitando o traballo analítico e favorecendo en todo momento a participación e implicación activa dos nenos e das nenas, coa finalidade de lograr aprendizaxes eficaces desde o punto de vista cognitivo, comunicativo e socio afectivo. 6.1.OBXECTIVOS XERAIS:

� Escoitar e comprender mensaxes en interaccións verbais variadas, utilizando as informacións transmitidas para a realización de diversas tarefas concretas relacionadas coa experiencias do alumnado.

� Expresarse e interactuar oralmente en situacións sinxelas e habituais que teñan un contido e desenvolvemento coñecidos,utilizando procedementos verbais e non verbais e adoptando unha actitude respectuosa e de cooperación.

� Escribir textos diversos sobre temas previamente tratados na aula e coa axuda de modelos

� Ler de xeito comprensivo textos diversos, relacionados coas experiencias e intereses do alumnado, extraendo información xeral e específica de acordo cunha finalidade previa.

� Aprender a usar con progresiva autonomía medios diferentes , incluídas as TIC, para obter información e para comunicarse en lingua estranxeira.

57

� Valorar a lingua estranxeira como medio de comunicación e entendemento entre as persoas procedencias e culturas diversas e con ferramenta de aprendizaxe de distintos contidos .

� Manifestar unha actitude receptiva, interesada e de confianza na propia capacidade de aprendizaxe e de uso da lingua estranxeira.

� Coñecer aspectos doutras culturas e amosar unha actitude de respecto cara as mesmas.

� Identificar aspectos fonéticos,de ritmo de acentuación e de entoación, así como estruturas lingüísticas e aspectos léxicos da lingua estranxeira e usalos como elementos básicos da comunicación.

6.2.BLOQUES DE CONTIDOS: Bloque 1. Escoitar e falar. * Comprensión de mensaxes orais sinxelas (Instruccións) para realizar tarefas dentro ou fóra da aula. * Comprensión de textos orais sinxelos -contos, cancións, rimas...- conectados cos intereses das nenas e dos nenos e apoiados con imaxes, sons e xestos . * Escoita e comprensión de mensaxes sinxelas significativas para o alumnado procedentes de diferentes soportes multimedia. * Achegamento, a través do xogo e da expresión corporal e musical, a algúns aspectos fonéticos, do ritmo, da acentuación e da entoación da nova lingua. * Participación en situacións de comunicación reais ou simuladas, empregando respostas verbais ou non verbais (movemento, accións, debuxo, modelado,mímica). * Imitación de situacións de comunicación breves e sinxelas a través de dramatizacións e de xogos de sortes, de rutinas de comezo e fin da clase, de lerias, de retrousos e de contos. * Memorización de producións orais breves significativas e apoiadas con axuda visual, auditiva e xestual (cancións, rutinas para iniciar ou manter o xogo, 10fórmulas orais breves para manter a atención,lerias...). * Participación con actitude de colaboración en xogos e dramatizacións que precisen de breves intervencións orais. * Interese por empregar a lingua estranxeira en situacións variadas de comunicación (saúdo, despedida, presentacións, felicitación ás persoas da aula nos seus aniversarios, estados de ánimo...). * Valoración positiva das intervencións orais propias e alleas. * Recoñecemento e aprendizaxe de formas básicas de relación social en lingua estranxeira. * Iniciación ás estratexias básicas que favorecen a comprensión e a expresión oral: uso do contexto visual e non-verbal e dos coñecementos previos sobre o tema ou sobre a situación de comunicación transferidos desde as linguas que coñece o alumnado á lingua estranxeira. * Valoración da lingua estranxeira como instrumento para comunicarse e para achegarse a nenos e nenas doutras culturas. Bloque 2. Ler e escribir. * Asociación de imaxes con palabras coñecidas e relacionadas con temas próximos ao alumnado -contos, personaxes de debuxos animados- e identificación delas, empregando diferentes recursos visuais e informáticos.

58

* Asociación de grafía, fonema e significado de palabras en contextos reais ou simulados procedentes de diversas fontes, traballadas previamente a través de diversos medios, e sempre con apoio visual. * Lectura de palabras e de enunciados moi sinxelos en recursos variados (audiovisuais e informáticos,tiras de cómic, karaoke, xogos de ordenador). * Escritura de palabras e traballados previamente en produccións orais utilizando distintos medios (xogos visuais e informáticos en que o alumnado teña que formar palabras e asocialas con imaxes, modelos, textos para completar...) coa intención de compartir información ou cunha intención lúdica e/ou funcional. * Iniciación ao uso de programas informáticos educativos para ler e escribir mensaxes sinxelas. * Valoración positiva dos textos escritos propios e os do resto das persoas da aula, colaborando na súa producción e exposición e integrándoas na rutina diaria (carteis para identificar os recantos, calendario, cartafol colectivo...). Bloque 3. Reflexión sobre a lingua e consciencia intercultural. * Iniciación a algunhas diferenzas de sons e de ritmo respecto das dúas lingua propias * Iniciación á utilización de estratexias de lectura uso do contexto visual e verbal e dos coñecementos previos sobre o tema ou a situación transferidos desde as linguas que coñece o alumnado. * Uso de habilidades e de procedementos (repetición, memorización, asociación de palabras e de expresións con elementos xestuais e visuais e observación de modelos) para a adquisición de léxico e de estructuras elementais da lingua. * Iniciación ao uso de diccionarios visuais, contos, webs infantís e productos multimedia e achegamento ás posibilidades que achegan na busca de información e de coñecemento. * Seguridade na propia capacidade para aprender unha lingua estranxeira e gusto polo traballo cooperativo. * Achegamento a algúns aspectos culturais semellantes á nosa realidade a través de produccións multimedia e de manifestacións artísticas da cultura dos países onde se fala a lingua estranxeira. * Actitude receptiva cara ás persoas que falan outra lingua e teñen unha cultura ou forma de vida diferentes. BLOQUE 4- Aspectos socioculturais e conciencia intercultural Curiosidade e interese por outras linguas e culturas diferentes ás propias. Valoración da cultura propia a partir do coñecemento e valoración doutras culturas. Recoñecemento e aprendizaxe de formas básicas de relación social en lingua estranxeira. Actitude receptiva para as persoas que falan outra lingua e teñen unha cultura diferente á propia. Desenvolver de forma progresiva a sensibilidade crítica que permite desvelar os estereotipos sexistas, clasistas, racistas que a lingua comporta. 6.3.Criterios de avaliación. * Avaliarase o interese pola lingua dos nenos e nenas falantes da lingua estranxeira, a actitude positiva de respecto cara á aprendizaxe dunha nova cultura e de interese por descubrir semellanzas coa propia.

59

* Comprobar a aceptación da nova lingua como fonte de pracer e de diversión e a valoración desta como vehículo de xogo e de comunicación. * Avalíase a capacidade progresiva de captar ideas e mensaxes en situacións de comunicación oral significativas en que se utilicen linguaxes diversas (xestos, mímica, sons, imaxes e recursos multimedia). *Avaliar a participación oral activa en situacións de dificultade progresiva utilizando fórmulas sinxelas de interacción social e mediante respostas non verbais. * Téntase comprobar que o alumnado comprende e participa en interaccións orais sociais básicas de saúdo, de despedida, de presentación e de manifestación sinxela de estados de ánimo e que ten capacidade de responder verbalmente nas ditas situacións de comunicación. * Valorar o grao de aprendizaxe dos aspectos fonéticos máis básicos da nova lingua mediante a observación da capacidade de imitación do alumnado e a repetición de sons, de palabras e de enunciados con pronunciación, ritmo e entoación intelixibles. * Trátase de valorar a capacidade do alumnado de relacionar a forma escrita coa forma oral, recorrendo ás diversas linguaxes que acompañarán ás palabras e enunciados (imaxes, xestos, sons). A identificación das mesmas mensaxes noutros contextos será clave para a valoración positiva da aprendizaxe. * Avaliarase a capacidade de escribir palabras * Utilizar recursos e estratexias moi sinxelos para aprender a aprender, identificando as que son máis apropiadas para o alumnado (axudas xestuais, repetición sonora en voz alta ou de movemento, asociación, emprego de diccionarios visuais, utilización da internet...). Preténdese comprobar o grao de consciencia dos logros do alumnado e a capacidade de recoñecer as estratexias de aprendizaxe. * Valorar a curiosidade por coñecer diferentes aspectos da vida e da cultura relacionadas coa lingua estranxeira, así como o interese por aprendelos e compartilos co resto da clase.

Criterios de promoción Mínimos esixibles:

• Recoñecer e reproducir os fonemas característicos da lingua inglesa e algunhas pautas de ritmo e entoación en palabras e frases sinxelas como saúdos, instruccións e mensaxes moi contextualizadas.

• Captar o sentido global de mensaxes orais sinxelas emitidas pola profesora, coas repeticións que sexan necesarias e con apoios visuais e xestuais sobre temas coñecidos polo alumnado.

• Extraer palabras de textos orais tales como cancións e historias con estructuras e vocabulario moi sinxelos sobre temas de interese para o alumno/a.

• Participar en situacións de comunicación interactiva simuladas tales como as accións que requira a profesora utilizando un monicreque e outros xoguetes elaborados polos alumnos/as segundo un modelo.

7.ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA 7.1.Obxectivos

1. Tomar conciencia do seu propio corpo.

60

2. Ser capaz de orientarse no espazo de xeito adecuado. 3. Ser quen de realizar accións coordinadas co seu propio corpo. 4. Identificar e utilizar diferentes formas de expresión e de comunicación. 5. Adquirir hábitos saudables para unha mellor calidade de vida. 6. Respectar as normas e regras dos xogos.

7. Valorar as execucións propias e as dos demais respectando o nivel de habilidade e destreza de cada un, evitando calquera forma de discriminación.

8. Participar en xogos e actividades competindo e/ou colaborando cos demais, evitando actitudes de rivalidade ou frustración.

9. Comprender e producir mensaxes a través da expresión corporal, utilizando as técnicas de dramatización, mímica e danza.

7.2.CONTIDOS:

Bloque 1. El cuerpo: imagen y percepción.

* Exploración del cuerpo, de las sensaciones y de las propias posibilidades de movimiento.

* Concienciación del propio cuerpo en relación con la tensión, con la relajación y con la respiración.

* Experimentación de posturas corporales diferen tes.

* Realización de actividades encaminadas a la afir mación de la lateralidad.

* Experimentación de situaciones de equilibrio y de equilibrio.

* Nociones asociadas a relaciones espaciales y temporales: orientación espacial (delante, detrás, lejos, cerca...) y temporal (antes, después...).

* Aceptación de la propia realidad corporal.

* Interés por aumentar la autonomía.

Bloque 2. Habilidades motrices.

* Exploración de las habilidades y de las propias posibilidades de movimiento.

* Experimentación de diferentes modos de ejecu ción y de control de las habilidades motrices básicas.

* Resolución de problemas motores sencillos.

* Realización de coordinaciones globales diversas.

* Interés por conocer las propias posibilidades de movimiento y de acción.

* Disposición favorable a participar en actividades variadas, esforzándose aceptando la existencia de diferencias en el nivel de habilidad.

61

Bloque 3. Actividades físicas artístico-expresivas.

* Descubrimiento y exploración de las posibilida des expresivas del cuerpo y del movimiento.

* Imitación de personajes conocidos y de situaciones cotidianas.

* Exteriorización de emociones y de sentimientos a través del cuerpo, del gesto y del movimiento.

* Realización de representaciones y de dramatiza ciones sencillas con objetos y con materiales.

* Sincronización del movimiento con pulsaciones y estructuras rítmicas sencillas.

* Vivenciación de tareas lúdico-motrices con base musical.

* Participación desinhibida en situaciones que supongan comunicación corporal, reconociendo las diferencias en el modo de expresarse.

* Disfrute mediante la expresión a través del propio cuerpo.

Bloque 4. Actividad física y salud.

* Adquisición de hábitos básicos de higiene corpo ral y práctica de tareas encaminadas a la higiene postural.

* Conocimiento de pautas de alimentación básicas en relación con la actividad física.

* Comprensión de la relación de la actividad física con el bienestar.

* Realización de actividades motrices orientadas a la mejora de la salud.

* Adopción de medidas de seguridad en la activi dad física.

* Respeto de las normas de uso de materiales y de espacios en la práctica de la actividad física.

* Actitud favorable hacia la actividad física con relación a la salud.

Bloque 5. Juegos y deportes.

* Consideración del juego como actividad común a todas las culturas.

* Comprensión y cumplimiento de las reglas del juego.

* Realización de juegos libres y organizados. * Conocimiento y práctica de juegos populares tra dicionales gallegos.

* Descubrimiento de las estrategias básicas de coo peración y de oposición en determinados juegos.

* Respeto a las personas participantes en el juego aceptando los diferentes papeles, valorando el esfuerzo y confiando en las propias posibilidades.

62

* Valoración del juego como medio de disfrute y de relación con las demás personas.


1. Orientarse, respecto a si mesmo, no espazo coñecido coas relacións básicas: dentro, fóra, arriba, abaixo, diante, detrás, etc. 2. Sincronización do movemento corporal por salto, correndo, andando, pateando, etc. a través das estruturas rítmicas sinxelas coñecidas e traballadas. 3. Emprego das habilidades básicas de xiro sobre actividades cotiás. 4. Avaliación do dominio nos desprazamentos polas carreiras coordenadas alternando brazo-perna e apoio do pé. 5. Ter aumentado xeralmente as capacidades físicas básicas segundo o desenvolvemento motor normal. 6. Valora-la naturalidade e espontaneidade de resposta corporal ante estímulos sensoriais. 7. Comproba-las normas de hixiene persoal do alumno en relación coa actividade física. 8. Observa-la relación adecuada da alumna e alumno no seu grupo e se utilizan o xogo como medio de interrelación , e a forma de facela.

8.RELIXIÓN

8.1.OBXECTIVOS PARA A EDUCACIÓN PRIMARIA

prescritos pola Comisión Episcopal de Ensinanza e Catequese

Preténdese que ao finalizar a educación primaria o alumnado sexa capaz de:

1 Coñecer os aspectos básicos das relixións xa desaparecidas relacionándoas co

cristianismo.

2 Recoñecer os fundadores e algúns elementos distintivos das grandes relixións

vixentes na súa resposta ás preguntas básicas sobre o sentido da vida e o

compromiso dos crentes.

3 Coñecer a Biblia, a súa estrutura e sentido, e identificar algúns textos básicos

como a Palabra de Deus.

63

4 Descubrir a acción de Deus na natureza e na persoa, como fundamento e fonte dos

valores básicos do ser humano.

5 Identificar algúns personaxes fundamentais da historia da salvación e coñecer a

súa resposta de fe, descubrindo o valor central da persoa de Cristo e a resposta

de fe da Virxe María.

6 Valorar a novidade do amor de Deus, que nos salva do pecado e da morte, a través

do seu Fillo Cristo e mediante a vida e acción salvadora da Igrexa, Corpo de Cristo.

7 Identificar o significado dalgúns acontecementos, dalgunhas formulacións e

expresións e mais dalgúns textos básicos da mensaxe cristiá que faciliten a

comprensión da vida do Espírito Santo no mundo e na Igrexa.

8 Identificar a Igrexa nas súas manifestacións, coñecer a presenza de Deus e a súa

graza nos sacramentos e o servizo eclesial prestado polos apóstolos e os seus

sucesores.

9 Comprender e distinguir o sentido sagrado, festivo, cultural e de celebración das

festas e os seus ritos nas relixións monoteístas, relacionándoo cos aspectos

culturais e de celebración da liturxia.

10 Analizar a xerarquía de valores, actitudes e normas que conforman o ser cristián e

aplicárllela ás distintas situacións da vida.

11 Valorar que a fe cristiá implica asumir responsabilidades, coñecer e comprender a

raíz e o sentido da acción e do compromiso cristián, e manter unha actitude de

tolerancia e respecto ante os sistemas éticos das distintas relixións.

12 Coñecer, valorar e respectar o patrimonio relixioso, artístico e cultural que se

manifesta a través da linguaxe simbólica e icónico da arquitectura, pintura,

literatura, música e liturxia como expresión da fe católica e doutras relixións.

13 Descubrir que o destino eterno do home comeza aquí como don que xorde da

vitoria de Cristo sobre a morte.

8.2.CONTENIDOS PRESCRITIVOS PARA O PRIMEIRO CICLO

1. A creación do ser humano e do mundo, obra admirable de Deus e tarefa para o

home.

2. Estrutura e sentido da Biblia, Palabra de Deus.

64

3. Manifestación de Deus Pai, creador e misericordioso, na Biblia.

4. A resposta do home a Deus.

O valor da oración como relación con Deus.

Significado do templo e as imaxes.

5. Deus quere a felicidade do ser humano. O seu amor e providencia.

6. Deus mostra o seu amor.

A intervención salvadora de Deus na historia do pobo de Israel, asumida pola

tradición cristiá.

7. O amor de Deus é fonte de verdade e bondade para os que cren.

8. Os mandamentos, expresión da lei natural e do amor de Deus. Regra de conduta

humana e cristiá.

9. Deus envía o seu Fillo Cristo para a salvación dos pecados do ser humano.

Cristo camiño, verdade e vida.

10. Principais ensinanzas da vida de Xesús narradas nos Evanxeos.

As parábolas.

11. Deus manifesta o seu amor coa morte do seu Fillo: última cea, paixón, morte e

resurrección.

Deus queda connosco: o Espírito Santo.

12. Formamos a gran familia dos fillos de Deus, a Igrexa, que se reúne para celebrar o

amor de Deus.

13. As festas e celebracións do ano litúrxico. O sentido da festa cristiá: Deus connosco.

Significado das festas marianas máis importantes.

14. Significado e sentido dalgúns símbolos relixiosos nas celebracións: a auga, o lume,

a luz, o aceite, os xestos, a música.

15. Os ritos como expresión da relación con Deus. O culto cristián.

16 O cristián agarda a gran festa do ceo.


65

1. Describir e respectar as distintas prácticas relixiosas e o seu sentido: a oración, o

culto e o compromiso.

2. Saber localizar unha cita bíblica.

3. Recoñecer nalgúns textos bíblicos sobre a creación a bondade e paternidade de

Deus.

4. Apreciar o amor que Deus lle ten ao home desde a natureza e a súa presenza xunto a

nós.

5. Distinguir algúns personaxes bíblicos significativos e a súa resposta de fe, con

especial atención á figura da Virxe María e á persoa de Xesús como modelo digno de

imitación.

6. Sacar conclusións dalgunhas parábolas básicas na ensinanza de Cristo.

7. Sinalar a relación do crente con Deus nalgúns textos bíblicos.

8. Comprender que Cristo mostra o seu amor por nós presentándose como camiño para

chegar a Deus, morrendo por nós, perdoándonos e enviándonos o seu Espírito.

9. Recoñecer que a Igrexa é a familia dos fillos de Deus.

10. Identificar o significado dos símbolos cristiáns e do templo, e recoñecer a raíz de

celebración da festa cristiá.

11. Comprender e respectar que o domingo é o Día do Señor.

12. Saber situar algúns símbolos relixiosos nas festas do seu entorno.

13. Saber aplicar os mandamentos da lei de Deus á vida cotiá.

14. Relacionar o final feliz das parábolas das vodas e a gran festa do ceo.

66

ÍNDICE

PRIMARIA: 2 º CICLO( PAXS 65-127)

1.ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL, SOCIAL E CULTURAL 1.1.OBXECTIVOS 1.2.CONTIDOS 1.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 2. ÁREA DE MATEMÁTICAS 2.1.OBXECTIVOS 2.2.CONTIDOS 2.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 3. ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA: A)EXPRESIÓN PLÁSTICA 3.1.OBXECTIVOS 3.2.CONTIDOS 3.3.CRITERIOS DE AVALICIÓN B)MÚSICA 3.1.OBXECTIVOS 3.2.CONTIDOS 3.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 4. ÁREA DE LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA 4.1.OBXECTIVOS 4.2.CONTIDOS 4.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 5. ÁREA DE LINGUA E LITERATURA GALEGAS. 5.1.OBXECTIVOS 5.2.CONTIDOS 5.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN; 6. MÍNIMOS(L.C.,MATEMÁTICAS, L.G.,C.M.). PROMOCIÓN 7. ÁREA LINGUA INGLESA 7.1.OBXECTIVOS 7.2.CONTIDOS 7.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 8. ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA 8.1.OBXECTIVOS 8.2.CONTIDOS 8.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 9.ÁREA DE RELIXIÓN 9.1.OBXECTIVOS 9.2.CONTIDOS 9.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN

67

1.ÁREA DO COÑECEMENTO DO MEDIO

NATURAL, SOCIAL E CULTURAL

INTRODUCIÓN

Durante o segundo ciclo de Educación Primaria, o desenvolvemento destes

nenos e nenas permite a comprensión e utilización do medio tomando como

punto de partida as propias vivencias, graduando e matizando as súas

capacidades a través da presentación gradual dunha serie de experiencias de

aprendizaxe baseadas nos seguintes principios:

- A manipulación do propio corpo, e tamén dos obxectos, a linguaxe, o

espazo e o tempo.

- O xogo e as relacións cos seus compañeiros.

- O coñecemento e utilización da realidade exterior, fóra xa do seu “eu”.

- O manexo dos símbolos en substitución da realidade, nun espazo e nun

tempo cada vez máis obxectivos.

- A propia experiencia da vida e dos costumes cotiáns que xa posúen, para

comprender as intencións dos demais e expresar as súas propias.

- A utilización de reflexións sistemáticas elementais sobre as actividades que

realizan, como: ordenar, clasificar e comparar.

- O uso da memoria, a través da experimentación e da manipulación, para

adquirir novos estilos cognitivos, relacionando as aprendizaxes anteriores

coas novas.

- A aplicación dun nivel de linguaxe máis rico e preciso na elaboración das

súas frases.

- O dominio da lectura, a escritura e o calculo, aínda que con certas

dificultades ortográficas e gramaticais.

68

- O paso da heteronomía familiar á escolar nas súas formulacións morais,

especialmente no referido á súa participación nos grupos.

- A aparición das primeiras manifestacións autónomas respecto dos pais e

dos demais.

- O enorme caudal de actividades que son quen de levar a cabo.

Os contidos da área para todo o ciclo enfócanse basicamente a partir do

contorno familiar, local e autonómico do alumnado, estruturados en torno aos

seguintes bloques de contidos:

1. O medio físico: espazo e materiais

A observación directa e a exploración do tempo atmosférico, a súa

medida e os seus efectos, como inicio do exame dos distintos tipos de

solos, rochas e materiais do contorno, facilitará o estudo dos cambios

físicos observables que experimentan e o estudo das características dos

seres vivos e os seus procesos e cambios vitais, o que propiciará a

adquisición das nocións básicas dos elementos naturais da paisaxe e

actitudes respectuosas e responsables en relación coa conservación e

mellora do medio ambiente.

A clasificación de obxectos e materiais segundo as súas propiedades e

usos constitúe uo dos eixes que articulan este bloque.

No estudo da enerxía é importante incidir na contaminación que xera

para sensibilizar nun uso responsable da mesma.

É importante a realización de experiencias sinxelas para coñecer

algunhas propiedades da materia.

2. As plantas e os animais

Neste ciclo avánzase e afóndase no coñecemento de animais e plantas.

É importante ilustrar este estudo coa observación directa de seres vivos

servíndose de medios audiovisuais e tecnolóxicos axeitados.

3. Os seres humanos e a saúde

69

Neste ciclo avánzase no coñecemento de si mesmo mediante o

desenvolvemento das capacidades para identificar e localizar os

principais órganos do corpo, relacionalos coa función que desenvolven e

coñecer e levar á práctica hábitos de hixiene e saúde, tanto individuais

como sociais.

O coñecemento máis obxectivo do propio corpo e dos demais pódese

facilitar poñendo en práctica procedementos que permitan expresar

libremente as iniciativas do alumno e da alumna, observando as dos

demais e contrastando os diferentes puntos de vista; o que dará, sen

dúbida, como resultado a consolidación e aumento da autoestima,

axustándose á realidade das súas posibilidades e limitacións persoais.

A autonomía persoal potenciarase na medida que se permita que os

alumnos e as alumnas organicen o seu espazo e o seu tempo, a súa

hixiene persoal, o uso e coidado de aparatos e substancias, e o respecto

das normas de seguridade no fogar, no colexio e na rúa.

4. A vida en sociedade

Os alumnos e as alumnas deste ciclo deben avanzar na comprensión de

que forman parte dun lugar e dunha comunidade autónoma que ten as

súas propias tradicións e a súa propia historia, por isto resulta

imprescindible desenvolver a capacidade de indagar sobre o pasado

utilizando os vestixios históricos e as tradicións culturais da localidade,

familiarizándoos no manexo de libros de consulta e doutros materiais

que completen as fontes orais, máis propias do primeiro ciclo, afondando

deste xeito na valoración e respecto do patrimonio cultural da

comunidade local.

O coñecemento dos grupos sociais amplíase neste ciclo ao conxunto da

localidade, a comarca e a comunidade autónoma de Galicia, o que

require consolidar o aprendido no ciclo anterior. Abórdase o coñecemento

das institucións locais, tanto de goberno (concello, xulgados, policía

municipal) como de participación social (organizacións recreativas,

70

asociacións cidadás, etc.), e, con maior profundidade, os procedementos

que fomentan o desenvolvemento das capacidades de interrelación

persoal e dominio das normas do intercambio comunicativo,

especialmente a través da participación en debates sobre temas que

interesen ao alumnado, así como os traballos de equipo que permitan o

desenvolvemento de actitudes de participación, cooperación e axuda.

5. O paso do tempo

Neste ciclo é preciso continuar o desenvolvemento da capacidade de

comprensión temporal desde as nocións básicas (pasado, presente e

futuro) ligadas ás experiencias persoais do alumno e da alumna,

ampliando o seu ámbito á historia familiar e local.

Os vestixios do pasado do medio local, as fontes orais e escritas, os

acontecementos e os personaxes históricos da localidade facilitan o

avance na adquisición das primeiras nocións de cronoloxía e afianzan o

coñecemento de medidas temporais como a década e o século; para isto,

resulta moi práctico o rexistro sistemático dos feitos e acontecementos

que cambian e se suceden na familia e no medio local co paso do tempo

e a súa representación gráfica, de maneira que se perciba con facilidade

a situación relativa dos acontecementos no tempo.

6. Máquinas, aparellos e tecnoloxías

É importante a familiarización coas fontes de enerxía máis usuais, que

permiten o funcionamento das máquinas.

Neste ciclo iníciase a realización de máquinas de construción sinxelas.

A identificación da función dalgúns operadores mecánicos con

independencia da máquina na que se encontren, permite decatarse da

importancia dos ditos operadores mecánicos.

1.1.OBXECTIVOS

71

Ó finalizar o segundo ciclo de Educación Primaria, preténdese que o alumnado

acade os seguintes obxectivos:

1. Identificar os principais elementos do seu contorno natural (situación,

accidentes xeográficos, tempo atmosférico, vexetación, fauna, etc.),

describindo as súas características máis relevantes, establecendo

semellanzas e diferenzas con outros contornos coñecidos (lugar de

vacacións, lugar no que viven outros familiares e amigos, etc.).

2. Situar e representar espacialmente os elementos máis significativos do

ámbito local e autonómico.

3. Aplicar na vida cotiá os hábitos de saúde e coidado corporal que se

derivan do coñecemento do corpo humano.

4. Desenvolver unha actitude de aceptación e respecto cara ás diferenzas

individuais (idade, sexo, características físicas, etc.).

5. Participar en actividades de grupo de modo construtivo, responsable e

solidario, respectando os principios básicos establecidos (quendas de

palabra, atención nas intervencións, achega de ideas e consideración das

decisións e acordos tomados).

6. Desenvolver unha actitude de respecto e valoración das achegas propias

e dos demais.

7. Recoñecer, apreciar e valorar a súa pertenza a uns grupos sociais

determinados (barrio, localidade, comarca, comunidade autónoma, etc.),

con características e trazos propios (normas de comportamento,

costumes, valores, lingua, cultura, etc.).

8. Desenvolver unha actitude de respecto cara ás características e trazos

propios doutros grupos, rexeitando calquera tipo de discriminación.

9. Identificar o impacto dalgunhas actividades humanas no contorno natural

e social, distinguindo nelas o positivo do negativo.

10. Desenvolver actitudes que contribúan activamente á conservación e

mellora do medio ambiente e do patrimonio cultural.

72

11. Valorar a entrega daquelas persoas que se dedican de forma

altruísta ao coidado e mellora do patrimonio natural e cultural.

12. Detallar o impacto dos cambios e transformacións provocados polo

paso do tempo nos elementos do seu contorno social e en si mesmo.

13. Analizar algunhas relacións sinxelas de simultaneidade, sucesión e

causalidade nos ditos cambios.

14. Desenvolver unha actitude de respecto polo legado histórico, social

e cultural que recibimos.

15. Comprender, expresar e representar mediante diferentes códigos

(cartográficos, numéricos, gráficos, técnicos, etc.) sucesos, ideas e

situacións do seu contorno social, natural e cultural.

16. Observar e apreciar o valor de diferentes elementos (cartográficos,

numéricos, gráficos, técnicos: museos, bibliotecas, arquivos, etc.) do

legado histórico, social, natural e cultural, da localidade e a comunidade

autónoma, que representan e expresan feitos, conceptos, procedementos

e actitudes.

17. Detectar, delimitar, definir, presentar e resolver problemas sinxelos

relacionados cos elementos máis significativos do seu contorno natural e

social, utilizando estratexias cada vez máis sistemáticas e complexas de

busca, recollida, análise, almacenamento e tratamento de información, de

formulación de hipóteses, de posta a proba das mesmas e de proposta

doutras alternativas.

18. Desenvolver actitudes de valoración dos traballos ben formulados,

executados e avaliados, propios e alleos.

19. Deseñar, construír e avaliar dispositivos e aparatos cunha fin

determinada, utilizando o coñecemento das propiedades elementais dos

materiais, substancias e obxectos que van empregar.

20. Analizar e enumerar as propiedades dos materiais, substancias e

obxectos empregados.

21. Identificar algúns obxectos e recursos tecnolóxicos significativos do

contorno e sinalar a súa contribución para satisfacer determinadas

73

necesidades humanas, valorando a súa orientación cara a usos pacíficos e

para unha mellor calidade de vida.

22. Comprender e valorar a súa utilidade na vida do home e da

comunidade.

1.2.CONTIDOS

BLOQUE 1. O medio físico: espazo e materiais

- O tempo atmosférico e os factores que o determinan (o vento, a

temperatura, a humidade, as nubes e as precipitacións).

- As estacións: que as causa, o tempo meteorolóxico e as actividades

dos seres vivos en cada unha delas.

- O clima e os diferentes climas de Galicia e de España.

- O relevo das paisaxes: as formas do relevo nas paisaxes de interior e

nas paisaxes costeiras. As paisaxes de Galicia.

- Océanos e mares e o movemento das súas augas. As augas

continentais. O río: tramos e características. As augas de Galicia.

- Os puntos cardinais e a orientación pola saída de Sol, polas estrelas,

pola Lúa, pola sombra dun pau e cun compás.

- As rochas e os minerais. Calidades que permiten caracterizar as

rochas. Algunhas rochas abundantes: granito, basalto, calcaria e lousa.

- Os cambios nas rochas da paisaxe: procesos que modifican lentamente

as rochas e procesos que as modifican rapidamente.

- Utilización das rochas (rochas para construción e decoración, rochas

para a obtención de materiais). A obtención das rochas (minas e

canteiras).

- O ecosistema e os seus elementos. Extensión e diversidade dos

ecosistemas. Límites e interaccións de ecosistemas próximos.

- Ecosistemas de Galicia e de España.

- O ciclo dos alimentos nun ecosistema: a achega de enerxía do Sol e a

clasificación dos seres vivos dun ecosistema de acordo co ciclo do

74

alimento. As adaptacións dos seres vivos dun ecosistema.

- Ecosistemas acuáticos (o océano e o río), ecosistemas terrestres (a

selva e o deserto), e as adaptacións dos seres vivos que os habitan.

- Os recursos naturais. Tipos de paisaxes segundo a acción humana

sobre eles.

- Os valores das paisaxes e a súa alteración. Recursos naturais da

comunidade.

- A protección do planeta como unha tarefa de todos: as accións cidadás

e as accións gobernamentais para conservar a vida e os recursos

naturais do planeta.

- Aproximación á idea de materia e estados da materia. Algúns exemplos

de mesturas e dous procedementos sinxelos para separalas (o cribado e

o filtrado).

- As forzas e os movementos: forzas por contacto e forzas que actúan a

distancia (gravidade e magnetismo); os imáns e os seus

comportamentos.

- Forzas e deformacións: factores dos que dependen as deformacións e

clasificación dos corpos segundo o seu comportamento ante as forzas

(materiais ríxidos e deformables).

- Aproximación a unha idea de enerxía: formas nas que se manifesta,

identificación destas no contorno. As transformacións da enerxía e os

aparatos nos que estas se aproveitan (motores, calefactores e

lámpadas).

- A luz: as propiedades da luz e o comportamento dos corpos ante ela,

as fontes luminosas e os fenómenos luminosos.

- As fontes de enerxía renovables e non renovables e as súas

aplicacións. O reto do aforro enerxético e a utilización segura da

enerxía.

BLOQUE 2. As plantas e os animais

75

- Funcións vitais dos animais: a función de nutrición dos animais

(alimentación, circulación, respiración e excreción);órganos, aparatos e

sistemas implicados na función de relación. Fases da reprodución e

formas de fecundación e de desenvolvemento dos embrións. Os animais

de Galicia.

- Funcións vitais das plantas: as partes de planta e as funcións que

realiza cada unha. Fotosíntese e produción de osíxeno. A función de

relación das plantas. Fases do proceso da reprodución das plantas con

flor. As plantas de Galicia.

BLOQUE 3. Os seres humanos e a saúde

- A función de relación: os receptores, os controladores e os efectores.

Características e habilidades máis complexas da función de relación

humana.

- O funcionamento dos nosos sentidos: o papel dos órganos dos sentidos

como receptores, a transmisión dos sinais polos nervios e a

interpretación dos sinais polo cerebro.

- Normas e consellos para desenvolver de forma saudable a función de

relación. Alteracións dos sentidos e do sistema nervioso. Algunhas

medidas para facer o mundo máis accesible.

- Órganos do corpo implicados na realización de forzas. O

aproveitamento humano das forzas.

BLOQUE 4. A vida en sociedade

- As persoas e os outros seres vivos: a obtención de produtos naturais

nas sociedades primitivas; as primeiras sociedades sedentarias e o

desenvolvemento da agricultura e da gandaría; a obtención de produtos

naturais nas sociedades actuais.

76

- Actividades humanas actuais para a obtención de alimentos: a

agricultura e os seus tipos, a gandaría e os seus tipos, a pesca e os

seus tipos. A acuicultura. Actividades humanas actuais para a obtención

de alimentos no seu contorno, e en Galicia.

- A poboación: clasificación da poboación por idade, variación da

poboación e causas que a producen. O censo e o padrón municipal. A

poboación de Galicia.

- O traballo remunerado e non remunerado, poboación activa e non

activa. Clasificación das actividades profesionais por sectores. O traballo

en Galicia.

- Tradicións, festas e costumes. Factores dos que dependen. Tipos de

tradicións (gastronomía, festas, traxes, música, artesanía....).

Tradicións, festas e costumes da localidade e de Galicia.

- A localidade: o municipio, a poboación municipal e o concello.

- A organización de Galicia: concellos e provincias.

- A organización de España: as provincias e as deputacións provinciais;

as comunidades autónomas (parlamento e goberno autonómico); o

estado español (o congreso, o senado, o goberno e o rei).

- A Unión Europea: países que a compoñen e órganos de goberno.

Vantaxes de pertencer á Unión Europea.

- Os cidadáns: dereitos e obrigas. Órganos de protección dos dereitos

dos cidadáns.

BLOQUE 5. O paso do tempo

- A Historia e os tipos de historias. As fontes históricas e as idades da

historia.

- A Prehistoria. A Prehistoria en Galicia.

- A Idade Antiga. A Idade Antiga en Galicia.

- A Idade Media. A Idade Media en Galicia.

- A Idade Moderna. A Idade Moderna en Galicia.

- A Idade Contemporánea. A Idade Contemporánea en Galicia.

77

- O transporte de persoas e mercadorías ao longo das diferentes Idades

da Historia.

BLOQUE 6. Máquinas, aparellos e tecnoloxías

- As máquinas: concepto de máquina, as máquinas simples e as

máquinas complexas.

- Os motores: concepto de motor, tipos de motores e as súas

aplicacións.

- Máquinas do presente e do futuro. Exemplos de máquinas automáticas.


Determinarase se cada alumno e cada alumna:

- Identifica e describe os principais usos que facémor as persoas dos recursos

naturais (aire, terra e auga), sinalando vantaxes e inconvenientes.

- Utiliza convenientemente as nocións espaciais para recoñecer e representar,

en planos sinxelos, os lugares e obxectos máis significativos da localidade, da

comarca e da comunidade autónoma.

- Identifica e practica os hábitos de alimentación, postura, hixiene e descanso

máis axeitados para favorecer a saúde.

- Recompila información sobre as características observables e regulares dos

obxectos, animais e plantas da localidade, da comarca e da comunidade,

seguindo criterios e pautas de observación sistemática.

- Identifica e clasifica animais, plantas e rochas, segundo criterios científicos.

- Compara ciclos vitais entre organismos vivos.

- Aplica criterios que permitan diferenciar as clases de animais e plantas, en

termos xerais: vertebrados - invertebrados, árbore - arbusto - herba, etc.

- Identifica e explica as consecuencias para a saude e o desenvolvemento

persoal de determinados hábitos de alimentación, hixiene, exercicio físico e

descanso.

- Nomea as funcións que realizan os alimentos no organismo.

78

- Usa adecuadamente as nocións espaciais e referénciaas cos puntos cardinais

para describir, localizar e relacionar a propia situación e a dos obxectos no

espazo e no tempo.

- Describe as relacións de necesidade e complementariedade entre os distintos

traballos, públicos e domésticos, da localidade e da comunidade.

- Participa e coopera en actividades de grupo (familia e colexio), respectando

as normas de funcionamento democrático, con responsabilidade, asumindo os

dereitos e deberes que implica.

- Describe e participa, na medida do posible, na organización do colexio, a

través das canles legais establecidas para isto: funcións e formas de elección

dos órganos de goberno e os seus compoñentes, etc.

- Identifica e describe os principais elementos que configuran a paisaxe da

localidade, a comarca e, por riba, os de Galicia (situación, relevo, augas,

clima, vexetación, fauna, agrupamentos de poboación e principais vías de

comunicación), para situarse e localizar feitos e acontecementos.

- Ordena temporalmente os feitos históricos máis relevantes ocorridos no

último século na localidade e na comunidade galega referidos á evolución da

vivenda, o traballo, o transporte e os medios de comunicación, utilizando as

nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade (antes, durante,

despois, etc.).

- Mostra interese por coñecer os modos de vida e as manifestacións artísticas e

culturais de épocas pasadas.

- Describe cambios que se produciron nunha localidade ao longo do tempo e os

localiza en fontes históricas que hai na súa localidade.

- Nomea máquinas sinxelas e máquinas complejxas.

- Compara métodos de comunicación antigos e actuais.

- Analiza as partes principais de obxectos e máquinas, as funcións de cada una

delas, e planifica e realiza un proceso sinxelo de construción dalgún obxecto.

Mostra actitudes de cooperación no traballo en equipo e manifesta coidado

pola seguridade.

79

- Mostra actitudes de cooperación no traballo en equipo e manifesta coidado

pola seguridade.

- Manexa con soltura sinxelos dispositivos, máquinas e aparellos, empregando

os operadores máis axeitados en cada caso.

2. ÁREA DE MATEMÁTICAS

INTRODUCIÓN

Los contenidos que componen el área.se desarrollan en tres bloques de

contenidos.

1. Espacios y formas

A aprendizaje de los aspectos geométricos sigue fundamentándose en la

observación y experimentación mediante lo trabajo manipulativo y de

construcción, de tal modo que, en primer lugar se identifican modelos

geométricos en la realidad física; y posteriormente se pasa al estudio y

análisis de los cuerpos y formas, comparándolos y clasificándolos según

diversos criterios. Poniéndose así de manifiesto a estrecha relación existente

entre el espacio y el plano.

En este ciclo se trabaja con triángulos y cuadriláteros, circunferencia y

círculo, poliedros, etc. así como con medidas de superficies, radio y

diámetro, etc.

Por otra parte, el mayor dominio de los instrumentos de dibujo para realizar

croquis de itinerarios, planos, etc., y para construir y explorar formas

geométricas, contribuye a desarrollar las capacidades de comprensión y

representación espacial, así como el gusto por la precisión y la buena

presentación de los trabajos geométricos.

2. Cantidades

Se continúa el estudio de los números y de las operaciones elementales que

con ellos se pueden realizar, imprescindibles para el trabajo con otros

contenidos del área y para la resolución de problemas formulados en

distintos ámbitos. Se destaca la importancia del conocimiento y utilización de

los procedimientos de cálculo numérico y la estimación de resultados.

80

En cuanto a las operaciones aditivas y substractivas, se consolidan la suma

y la resta con llevadas, trabajando los distintos significados de estas

operaciones aplicadas las situaciones problemáticas en contextos próximos a

los alumnos y alumnas.

La multiplicación, como repetición de sumas (?repetir?), se vuelve a presentar

desde lo inicio, memorizando las operaciones con tener de una cifra. Los

alumnos y las alumnas aprenderán a realizar multiplicaciones de números de

varias cifras entre sí, introduciéndolos en el concepto de la división como

reparto (?repartir?), llegando hasta aquellas en las que el divisor tenga dos y

tres cifras, utilizando los guarismos correspondientes.

Todo esto sirve para poner de manifiesto las relaciones inversas entre la

suma y la resta, y entre la multiplicación y la división, presentando

situaciones problemáticas en las que intervengan una o dos operaciones

aritméticas para su resolución.

El conocimiento de los números naturales se amplía hasta las centenas de

millar y el millón inclusive, prestando especial atención a la comprensión del

valor posicional y las equivalencias entre órdenes de unidades. Por otra

parte, se trabaja la numeración romana, como un juego de equivalencia que

ayuda a reflexionar sobre las normas de la numeración, y se inicia el trabajo

con fracciones sencillas, de forma gráfica y numérica.

Asimismo, se intenta llevar a la práctica estrategias personales para

efectuar cuentas y cálculos mentales, basadas en la composición y

descomposición de números y en el conocimiento de sus propiedades, y

estrategias de cálculo aproximado.

Los alumnos y las alumnas se familiarizarán con procesos cada vez más

rigurosos que faciliten la exploración y resolución de problemas, tales como:

organizar enunciados, asociar a una situación problemática los contenidos

matemáticos necesarios para su resolución, elegir las operaciones más

indicadas, estimar resultados, expresar oralmente y por escrito los pasos

sucesivos, los resultados obtenidos y su comprobación.

81

Mediante la resolución de problemas en pequeños grupos, se desarrollarán

actitudes de cooperación que, a su vez, mejorarán la confianza en las

propias capacidades.

En este bloque se desarrolla con más profundidad que en el ciclo anterior a

necesidad de medir y de expresar la medición con unidades convencionales,

fomentando la utilización de los instrumentos de medida (regla escalonada,

reloj, etc.) con más seguridad y precisión, para poder expresar los

resultados de una manera más ajustado. Se introducen, además, unidades

de medida convencionales no utilizadas hasta ahora, tales como: los

múltiplos y submúltiplos del metro y otras unidades de peso.

Se destaca la importancia de las estimaciones, ya que ayudan a los

escolares a adquirir una idea del tamaño de las unidades y de los objetos de

uso corriente. La medida de superficie se introduce mediante lo uso de la

cuadrícula y de tramas de diferentes tamaños. Las monedas de euro se

trabajan para contar, agrupar, establecer equivalencias y materializar

conceptos numéricos.

3. Tratamiento de la información y azar

En este ciclo ya es posible trabajar con un número mayor de datos y de

situaciones. Además, las técnicas de recogida de información son más

elaboradas, pudiéndose utilizar tablas de recogida de datos, encuestas

sencillas, mediciones, etc. Se afonda, también, en la lectura e interpretación

de tablas y gráficas, concretamente en gráficas de barras y de líneas.

Para desarrollar la noción temporal en los alumnos y en las alumnas de

estas edades, partimos de los ritmos y experiencias personales que se

tengan, así como de la observación de los cambios que se producen por el

paso del tiempo en su contorno individual.

La historia personal favorece la introducción de los conceptos básicos del

tiempo histórico, como son la duración, la sucesión y la simultaneidad, al

tiempo que permite el uso de medidas temporales como el día, el mes y el

año.

2.1.OBJETIVOS

82

Al finalizar el segundo ciclo de Educación Primaria, se pretende que el alumno y

la alumna alcancen los siguientes objetivos:

1. Consolidar los conceptos básicos matemáticos sobre el número, las

operaciones básicas de cálculo, la medida, las formas geométricas y su

situación en el espacio, sus posibilidades operatorias y de organización de la

información.

2. Utilizar los distintos lenguajes matemáticos (numérico, geométrico y

gráfico) para interpretar, valorar y producir informaciones y mensajes sobre

situaciones conocidas.

3. Utilizar el conocimiento matemático para interpretar, valorar y producir

informaciones y mensajes sobre fenómenos conocidos.

4. Reconocer situaciones de la vida cotidiana que puedan ser descritas con

la ayuda de códigos, números naturales y fracciones muy sencillas.

5. Resolver situaciones de la vida cotidiana cuyo tratamiento requiera varias

operaciones elementales de cálculo, utilizando los algoritmos

correspondientes e interpretando el resultado.

6. Detectar y resolver problemas cada vez más complejos del contorno

cotidiano, cuya resolución requiera las operaciones y destrezas básicas del

cálculo.

7. Valorar la necesidad e importancia de las matemáticas en la vida cotidiana. 8. Mostrar interés y perseverancia en la busca de soluciones a sencillas

situaciones problemáticas.

9. Disfrutar con las diferentes posibilidades de representación de datos sobre

hechos o situaciones de la vida cotidiana de forma numérica y gráfica.

10. Mostrar interés por la precisión en la realización de cálculos cada

vez más complejos y por la representación ordenada y clara.

11. Manifestar satisfacción por el progreso de sus conocimientos matemáticos. 12. Afrontar con autonomía situaciones problemáticas cada vez más

complejas, sin abandonar las tareas hasta concluirlas.

13. Efectuar operaciones sencillas de cálculo mental y mostrar confianza

en las propias capacidades.

83

14. Elaborar y utilizar estrategias personales de estimación,

aproximación y cálculo mental, y orientación espacial para la resolución de

problemas sencillos a partir de su conocimiento de los números y de las

cuatro operaciones básicas.

15. Conocer y utilizar, de forma experimental, las medidas de longitud,

capacidad, masa y tiempo.

16. Explorar y utilizar instrumentos sencillos de cálculo (ábaco),

analizando su adecuación, ventajas e inconvenientes, y revisando los

resultados.

17.Explorar y utilizar instrumentos sencillos de medida (regla escalonada,

unidades de longitud, capacidad y masa, reloj, etc.), revisando los

resultados.

18.Ser consciente de la importancia de utilizar internacionalmente el sistema

métrico decimal.

19.Reconocer en el contorno objetos y espacios con diferentes formas

geométricas y clasificarlos por las propiedades descubiertas.

20.Comprender mejor el propio contorno y desarrollar nuevas posibilidades

de acción sobre este, utilizando sus conocimientos sobre las formas

geométricas, y describiendo apropiadamente posiciones y trayectorias de

objetos en el espacio.

21.Definir la propia situación y la de los objetos utilizando diferentes puntos

de vista y sistemas de referencia apropiados.

22.Interpretar sencillos croquis, planos, mapas y maquetas, reconociendo en

ellos elementos importantes y recorridos.

23.Observar y tomar datos sobre hechos, fenómenos y situaciones de la

realidad cotidiana para clasificarlos y cuantificarlos, formándose juicios sobre

ellos, y representándolos gráfica y numéricamente.

24.Representar datos mediante sencillos diagramas de barras e interpretar

tablas y gráficas similares contextualizadas.

84

25.Detectar y resolver problemas sencillos de la vida cotidiana, para cuya

resolución se necesite la ayuda de códigos básicos y del sistema de

numeración decimal.

26.Conocer el valor de posición de cada dígito y ser capaz de representar

cantidades más complejas.

27.Seleccionar y aplicar pertinentemente la operación idónea con los datos

disponibles en diferentes situaciones, algunas de ellas más complejas.

2.2.CONTENIDOS

Los contenidos propuestos para este ciclo, en el Área de Matemáticas, son los

siguientes:

BLOQUE 1. Espacios y formas

- Rectas paralelas y rectas secantes.

- Puntos, semirrectas y segmentos.

- Rectas perpendiculares.

- Clases de ángulos: recto, agudo y obtuso.

- Giros y ángulos.

- Medidas de ángulos.

- Los polígonos: triángulos, cuadriláteros, pentágonos, octógonos y decágonos.

- Perímetro de un polígono.

- Los cuadriláteros: paralelogramos y no paralelogramos.

- Los paralelogramos: rectángulo, rombo, cuadrado y romboide.

- Los no paralelogramos: trapecio y trapezoide.

- Los triángulos segundo sus lados: equiláteros, isósceles y escalenos.

- Los triángulos segundo sus ángulos: rectángulos, acutángulos y

obtusángulos.

- Circunferencia y círculo.

- Rayo, diámetro, arco y cuerda.

- Regularidades en las figuras planas.

- Polígonos regulares.

- Figuras con ejes de simetría.

- Los poliedros: prismas y pirámides.

85

- Las caras de los poliedros.

- Cuerpos redondos: cilindros, conos y esferas.

- La orientación espacial.

- El plano cuadriculado. Coordenadas.

- Los puntos del plano.

- Croquis, planos y mapas.

BLOQUE 2. Cantidades

- Los números de seis y de siete cifras.

- El valor de las cifras de un número.

- Los números romanos.

- La suma con llevadas y sus términos.

- Propiedades de la suma: conmutativa y asociativa.

- Suma de varios números.

- La resta con llevadas y sus términos.

- Prueba de la resta.

- Sumas y restas combinadas. El uso del paréntesis.

- La multiplicación y sus términos.

- Propiedades conmutativa, asociativa y distributiva.

- Utilización del paréntesis.

- Multiplicación de números por varias cifras.

- La división y sus términos.

- División exacta y división inexacta.

- Divisiones con divisores de dos y tres cifras.

- División con ceros en el ratio.

- División entre diez, cien y mil.

- Concepto de fracción.

- Comparación de fracciones con la unidad.

- La fracción de una cantidad.

- Fracciones equivalentes

- Los números decimales.

- Las décimas y las centésimas.

86

- Comparación y ordenación de números decimales.

- Suma y resta de números decimales.

- Múltiplos y divisores del metro.

- Expresiones complejas e incomplexas.

- Sumas y restas con medidas de longitud.

- Múltiplos y divisores del litro.

- Gramo, decigramo, centigramo y miligramo.

- Decagramo, hectogramo y kilo.

- La tonelada.

BLOQUE 3. Tratamiento de la información y azar

- Situaciones y experiencias aleatorias.

- Sucesos y posibilidades.

- Posibilidades expresadas con números.

- La probabilidad a partir de los datos.

2.3.CRITERIOS DE EVALUACIÓN

Se tendrá en cuenta se cada alumno y cada alumna:

- Utiliza ordenadamente el lenguaje numérico, geométrica, gráfica y de

medida, cuando presenta, de manera verbal o escritura, sus tareas escolares

o participa en las puestas en común: argumentando y razonando sus

soluciones, escribiendo en la posición correcta datos y operaciones,

ayudándose de dibujos si es necesario, etc.

- Incluye espontáneamente en su narración medidas de espacios y tiempos,

números naturales o fracciones muy sencillas, palabras relativas la

comparaciones y a las operaciones aditivas y multiplicativas, etc., que hacen

más precisa la descripción.

- Interpreta documentos y mensajes muy sencillos sobre fenómenos que le

son familiares y que contienen números de hasta seis cifras y más de una

operación, sencillas descripciones verbales de figuras, situaciones en el

espacio o itinerarios, etc.

87

- Lee, escribe y ordena números naturales, interpretando la orden de

magnitud de cada dígito del número, y los utiliza para cuantificar magnitudes

de su contorno, de manera exacta o aproximada, contando o estimando.

- Conoce el uso de los números como códigos, en casos sencillos y usuales

(numeración de una calle, el código postal, etc.).

- Selecciona y aplica convenientemente las operaciones necesarias con los

datos disponibles, comprueba el resultado obtenido y lo interpreta en función

del enunciado, revisándolo o corrigiéndolo en caso necesario.

- Elige un procedimiento de cálculo numérico acomodado a la situación con

números de hasta seis cifras, en función de la cantidad y complejidad de los

datos que se manejan y de la necesidad de tener una mayor o menor

precisión en el resultado, y ejecuta con corrección el dicho procedimiento,

revisándolo si el resultado no coincide con la estimación prevista.

- Estima magnitudes (longitud, superficie, capacidad, masa y tiempo) antes

de medirlas y contrasta los resultados obtenidos con la estimación previa.

- Realiza las mediciones con cuidado, escoge entre las unidades e

instrumentos de medida disponibles los que mejor se ajusten al tamaño y a la

naturaleza del objeto que se desea medir, y expresa correctamente las

medidas realizadas.

- Reconoce, nombra y describe formas y cuerpos geométricos del contorno

próximo, representa figuras planas sencillas con la ayuda de instrumentos de

dibujo y utiliza materiales diversos para crear volúmenes.

- Conoce algunos elementos (caras, lados, etc.) y propiedades importantes de

las formas geométricas y se ayuda de ellas para crear sus propias

composiciones estéticas o utilitarias.

- Describe la situación y posición de un objeto próximo en el espacio respeto

la otro objeto visible, utilizando los términos idóneos (paralelo, perpendicular,

arriba, detrás, etc.), incluyendo distancias en casos sencillos.

- Describe desplazamientos con relación al punto de referencia elegido y

utiliza sencillos sistemas de coordenadas en el plano, para situar y describir

puntos en él.

88

- Interpreta una representación plana o espacial (plano o maqueta) referente

a espacios que le son familiares (la calle, el barrio o el colegio), e identifica en

ella los elementos más importantes.

- Identifica que datos es preciso tomar cuándo es necesario recoger

información para un propósito concreto, aplica alguna técnica sencilla de

recogida de estos (pequeña encuesta, observación, etc.) y hace recuentos

sistemáticos, en casos en que el número de datos sea reducido.

- Interpreta y elabora sencillas tablas de datos en un contexto, bien sea de

frecuencias o relativas a otras informaciones familiares (horarios, precios,

etc.), elige una forma idónea y expresiva de representación (diagrama de

barras, gráfica de líneas, etc.) y la realiza con pulcritud y precisión.

- Aplica los conocimientos matemáticos a situaciones e identifica situaciones

de su ámbito familiar donde se utilizan.

- Explora distintas representaciones de una situación concreta, las

posibilidades de los distintos lenguajes matemáticos (gráfica, numérica, etc.)

o de materiales manipulativos.

- Afrenta con autonomía las situaciones problemáticas, sin pedir ayuda ante

la primera dificultad; es consciente de sus puntos débiles y se esfuerza por

superarlos.

- Manifiesta satisfacción por el progreso de sus conocimientos matemáticos

así como por la creciente socialización que implica el lenguaje matemático.

- Manifiesta flexibilidad nos sus puntos de vista, eligiendo una estrategia

distinta cuando la primera no dio resultado y no abandona las tareas hasta

concluirlas.

3.ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA

A)EXPRESIÓN PLÁSTICA

INTRODUCIÓN Expresión e creación plástica

89

Neste ciclo trabállase con actividades de representación figurativa de ambientes

e paisaxes, de organización de formas no plano e a súa adaptación ao espazo, e

foméntase nos nenos e nas nenas destas idades o uso correcto dos materiais de

debuxo, o esforzo por controlar o trazo en espazos acoutados, a descrición por

retentiva gráfica, a identificación cromática, a precisión no recortado e punzado,

así como as producións plásticas en equipo.

Simultaneamente aos aspectos anteriores, introdúcese aos alumnos e ás

alumnas na realización de imaxes, formas e composicións plásticas de menor a

maior complexidade: desde sinxelos intentos de expresión libre con papel

recortado ata a creación de texturas e composicións con arxila ou outros

materiais como témpera, pintura de dedo, plastilina ou soportes de reciclaxe.

Co emprego destes materiais no segundo ciclo, foméntase no alumnado a

confianza no seu manexo e nas propias posibilidades creativas en tres

dimensións, a curiosidade pola experimentación de novos materiais e técnicas e

a satisfacción pola utilidade do obxecto creado.

Así mesmo, neste segundo ciclo vaise traballando paulatinamente a asimilación

de conceptos como punto, liña, cor, textura e forma, así como a organización

de composicións plásticas.

Dentro do ámbito da organización de formas na composición, a curiosidade

polas mesturas e as combinacións de cor e a exploración táctil de texturas

traballaranse, neste ciclo, en tanto que son actitudes xeradoras doutras moitas,

máis complexas, como o desexo de atopar novos materiais e de probar outras

técnicas que doten a composición persoal de elementos formais menos

frecuentes e máis creativos.

3.1.OBXECTIVOS

Ó finalizar o segundo ciclo de Educación Primaria, preténdese que o alumnado

acade os seguintes obxectivos:

90

1. Analizar imaxes en función dos sentimentos que transmiten: alegría,

tristeza, tranquilidade, irritación, etc.

2. Expresar con xestos e movementos ideas e sentimentos.

3. Ter confianza nas propias realizacións artísticas e gozar co proceso creativo.

4. Explorar e utilizar materiais plásticos diversos con precisión.

5. Coñecer as propiedades dalgúns materiais comúns e as súas posibilidades

de utilización frecuente con fins comunicativos, lúdicos e creativos.

6. Describir as calidades (tamaño, forma, cor, peso, textura, etc.) de

materiais e obxectos manipulables presentes no contorno, como resultado

dunha exploración multisensorial e lúdica.

7. Seleccionar aquelas características que se consideren máis útiles e

axeitadas para o desenvolvemento das actividades artísticas expresivas.

8. Aplicar os coñecementos sobre as características visuais, plásticas e de

relación espacial de situacións e obxectos do contorno, para mellorar a

actividade expresiva e de comunicación icónica.

9. Memorizar un repertorio de poesías e dramatizacións, axeitadas ás súas

capacidades, que lle permita relacionarse cos demais.

10. Familiarizarse coa propia voz e o propio corpo como punto de

partida da consolidación da autoimaxe, xerme da autoestima persoal, e

da imaxe e estima dos demais.

11. Realizar plasticamente unha obra na que participen todos os integrantes da clase.

12. Reproducir algunhas das imaxes e dos diferentes medios de

comunicación do contorno.

13. Clasificar as imaxes do contorno, segundo sexan do seu agrado ou

desagrado, explicando a súa elección.

14. Desenvolver progresivamente a capacidade crítica respecto á

expresión e estética dos medios de comunicación que utilizan a imaxe.

15. Gozar das obras de arte que ofrece o contorno e a comunidade.

16. Coñecer os elementos máis destacados do patrimonio cultural.

91

17. Desenvolver a sensibilidade e o gusto por todo o fermoso e creativo.

18. Expresar libremente as ideas e os sentimentos a través da

elaboración de obras artísticas creativas.

19. Mostrar confianza nas propias capacidades creativas.

20. Realizar producións artísticas colectivas máis complexas que no ciclo

anterior cooperando na elaboración dun único produto final.

21. Valorar e respectar as achegas dos demais na produción dunha obra

artística común.

22. Representar en grupo diferentes roles e situacións da vida cotiá e do

mundo da fantasía mediante o xogo colectivo, utilizando os recursos

expresivos do corpo.

3.2.CONTIDOS Os contidos propostos para este ciclo, na área de Expresión Plástica, son os seguintes:

BLOQUE 1. Observación plástica - Identificación de imaxes do contorno.

- A figura humana, os animais, as plantas, os obxectos, a paisaxe e

diferentes espazos interiores.

- Observación para a elaboración de imaxes: trazado da figura humana,

de animais, de plantas, de obxectos, de paisaxes e de espazos de

interior.

- Asociación de imaxes.

- Signos e símbolos na comunicación visual.

- Identificación de sinais.

- O tempo.

- A textura: visual e táctil, o seu recoñecemento e aplicación.

BLOQUE 2. Expresión e creación

92

- A forma. O esquema corporal da figura humana e dos animais. Formas

das plantas (partes e variedade). Formas básicas dos obxectos.

Diferentes formas de paisaxe. Formas básicas dos espazos de interior.

- O punto. A liña, as súas clases e calidades de expresión.

- O plano e as súas formas regulares e irregulares.

- As formas xeométricas.

- A cor e a súa utilización: tons, matices, contrastes, mesturas,

identificación, criterios de clasificación (círculo cromático, cores

primarias e mesturas, cores frías e cálidas, e cores obxectivas e

subxectivas).

- Articulación dos diferentes elementos: liña-mancha, cor-textura e

textura-mancha.

- Combinación de formas xeométricas con obxectos.

- Coloreado de obxectos en función da situación dun foco de luz - O

tamaño, a proporción e o esquema corporal, segundo un canon.

- O espazo compositivo.

- O volume e a forma.

- O movemento no trazado da figura humana e de animais.

- Simetría axial.

- A cor: tons, matices e contrastes.

- A luz na forma e o volume.

- Representación do espazo: plano e volume.

- A perspectiva.

- Imaxes bidimensionais e tridimensionais.

- O contorno e o esquema.

- Tipos de danza.

- Os elementos básicos do xogo dramático: personaxes, conflito, trama,

espazo e tempo.

- Formas musicais integradoras da expresión corporal: a ópera, a

zarzuela, o ballet, o mimo, o musical, etc.

- O corpo como instrumento musical.

93

- Recomendacións para tocar a frauta.

- Posibilidades sonoras instrumentais desde varias ópticas.

- Familias instrumentais: tipos e agrupacións.

- As pezas instrumentais: tipos e formas.

- Coñecemento dun repertorio axeitado de pezas.

- Elementos que configuran a peza instrumental: musicais (ritmo,

melodía, harmonía e forma) e expresivos (intensidade, tempo, timbre,

articulación e fraseo).

- Instrumentos para acompañar cancións e danzas.

3.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN Xulgarase se o alumnado: - Utiliza a súa actividade gráfica para representar en imaxes as súas vivencias

e experiencias persoais.

- Representa imaxes da realidade cotiá e do contorno, seleccionando as

técnicas máis apropiadas e os materiais adecuados

- Comunícase mediante signos e símbolos visuais pertencentes á linguaxe icónica.

- Intervén e coopera en traballos de creación artística, bidimensional e

tridimensional, organizando e coidando o material utilizado.

- Explora as calidades dos materiais (plásticos, metálicos, téxtiles e de

refugallo) e as súas posibilidades expresivas.

- Participa en diferentes formas de representación da imaxe e intervén na

análise formal que transmiten os medios de comunicación.

- Mostra interese pola calidade na execución das súas creacións e goza coa súa

realización, explicando as súas intencións expresivas.

- Conserva e respecta o medio ambiente e as formas artísticas do contorno.

-Utiliza as posibilidades do xesto e movemento corporal para comunicarse.

94

B)MÚSICA INTRODUCCIÓN: Características da área. A expresión artística é connatural ás persoas desde a orixe dos tempos, xa fose considerada medio de comunicación, vía para descargar enerxías, actividade pracenteira, evasión ou instrumento para acadar o equilibrio interior, posibilidade de lograr unha aprendizaxe emocional ou forma de cuestionar o establecido. As diferentes manifestacións artísticas teñen unha presenza constante no contorno e na vida privada e pública das persoas. As artes son imprescindibles no desenvolvemento expresivo individual e social e son parte esencial do patrimonio cultural. Con elas somos quen de darlle forma á nosa imaxinación, empregando o razoamento e a emoción; con elas participamos en proxectos individuais e colectivos que contribúen á construción da identidade persoal e social, con elas conformamos a identidade nacional, e con elas mantemos un diálogo aberto e constante coas outras culturas, proporcionando espazos de relación nos cales flúen experiencias, significados, emocións, sentimentos, ideas e pensamentos. Na educación primaria, a área desenvolverá as capacidades básicas relacionadas coa percepción e interpretación das representacións musicais e plásticas e coa expresión de pensamentos, sentimentos e emocións; é dicir, desenvolverá a dimensión comunicativa dos procesos artísticos. Tanto a linguaxe plástica como a musical constitúen ámbitos artísticos específicos con características propias, pero con aspectos comúns e con estreitas conexións entre os distintos xeitos de expresión e representación. A partir dos dous grandes ámbitos (música e plástica) e dos eixes en que se articula a área (percepción e expresión) distribúense os contidos en catro bloques. Esta maneira de estruturar o conxunto de contidos da área non indica en absoluto que se deban desenvolver independentemente uns doutros, o que queda de manifesto ao comprobar a interrelación que existe entre eles.


95

O bloque, Interpretación e creación musical, aborda o desenvolvemento de habilidades técnicas e de capacidades vinculadas coa interpretación e coa improvisación e a creación de distintas producións musicais resultantes da exploración, da selección e da combinación de movementos e de sons. Os elementos da música e os seus referentes culturais non se disocian dela; por isto, tanto os contidos da linguaxe musical coma os referidos á música como expresión cultural están explícitos ou implícitos nos dous bloques. 3.1.Obxectivos xerais da área: * Desenvolver mecanismos de sensibilidade estética e a creación artísticas para promover a percepción e a expresión de ideas, emocións, sentimentos e vivencias. * Formar progresivamente o sentido estético persoal como recurso para apreciar e valorar elementos constitutivos das artes e obras verdadeiramente artísticas; desenvolver o xuízo crítico e o posicionamento pluralista na aproximación ás obras artísticas e ás autoras e autores. * Indagar nas posibilidades do son, da imaxe e do movemento como elementos de representación e de comunicación e utilizalas para expresar ideas e sentimentos, contribuíndo con iso ao equilibrio afectivo e á relación coas demais persoas. * Explorar e coñecer materiais e instrumentos diversos e adquirir códigos e técnicas específicas das diferentes linguaxes artísticas para utilizalos con fins expresivos e comunicativos. * Aplicar os coñecementos artísticos na observación e na análise de situacións e de obxectos da realidade cotiá e de diferentes manifestacións do mundo da arte e da cultura para comprendelos mellor e formar un gusto propio. * Manter unha actitude de busca persoal e colectiva, articulando a percepción, a imaxinación, a indagación e a sensibilidade e reflexionando á hora de realizar e desfrutar de diferentes producións artísticas. * Recoñecer que as diversas manifestacións da arte e da cultura son fonte de coñecemento, foron realizadas por homes e por mulleres e reflicten a súa experiencia e percepción da vida. * Coñecer algunhas das posibilidades dos medios audiovisuais e das tecnoloxías da información e da comunicación en que interveñen a imaxe e o son, e empregalas como recursos para a observación, para a busca de información e

96

para a elaboración de producións propias, xa sexa de forma autónoma ou en combinación con outros medios e materiais. * Valorar e compartir manifestacións artísticas do patrimonio cultural galego apreciando a súa riqueza e diversidade e comprometéndose na súa defensa, conservación e difusión. * Coñecer e valorar diferentes manifestacións artísticas do patrimonio cultural doutros pobos, colaborando na conservación e renovación das formas de expresión locais e nacionais e estimando o enriquecemento que supón o intercambio con persoas de diferentes culturas que comparten un mesmo contorno. * Desenvolver unha relación de autoconfianza coa produción artística persoal, respectando as creacións propias e as das outras persoas, cunha actitude de interese e de admiración polo distinto e/ou novo, sabendo recibir e expresar críticas e opinións, e utilizándoas como recurso para a mellora. * Participar activamente en producións artísticas de forma cooperativa, asumindo distintas funcións e colaborando na resolución dos problemas que se presenten para conseguir un produto final o máis satisfactorio posible. * Coñecer algunhas das profesións dos ámbitos artísticos, interesándose polas características do traballo das artistas e dos artistas e desfrutando como público na observación e recreación das súas propias producións. * Valorar no contorno próximo as intervencións artísticas das que cumpriría dispor co fin de crear espazos esteticamente agradables que contribúan a mellorar a calidade de vida. 3.2.Contidos. Bloque 1: Escoita. * Identificación e comentario da variedade de sons, de músicas, de movementos do corpo e de tecnoloxías que se poden utilizar cando se fai expresión musical, partindo da observación no contorno e incorporando unha terminoloxía cada vez máis adecuada. * Audición activa dunha selección de pezas instrumentais e vocais de distintos estilos e culturas adaptadas á idade do alumnado e recoñecemento dalgúns trazos característicos, utilizando diferentes recursos para o seu seguimento: corporais, plásticos, instrumentais, musicogramas... * Utilización de obxectos e de instrumentos para percibir, diferenciar, explorar e identificar os parámetros do son (intensidade, duración, altura e timbre). * Recoñecemento de calidades dos sons e dos instrumentos en pezas musicais.

97

* Identificación visual e auditiva dalgúns instrumentos: da orquestra, da música popular galega e dos utilizados por outras culturas, tentando aproximarse a unha clasificación por familias. * Interese polas cancións e polos bailes tradicionais de Galicia e das zonas de procedencia de compañeiras e de compañeiros. * Interese por coñecer o traballo de artistas e de persoas que traballan na composición e na interpretación de música e de danza tradicional galega. * Interese por obter información sobre compositoras e compositores, intérpretes, festivais de música e representacións musicais e de danza, empregando diferentes fontes (biblioteca, a internet...). * Interese pola escoita de obras musicais de distintas características e procedencias. * Valoración positiva da diversidade de opinións, de xuízos, de gustos e de argumentos relacionados coa música. * Actitude atenta e silenciosa, respecto ás normas de comportamento durante a audición de música e/ou na asistencia a diferentes representacións. Bloque 2: Interpretación e creación musical. * Exploración das posibilidades sonoras e expresivas da voz, do corpo, dos obxectos e dos instrumentos. * Interpretación, memorización e improvisación guiada de cancións a unha ou varias voces. * Memorización e interpretación de xogos motrices, de secuencias de movementos fixados ou inventados e de danzas, procurando unha progresiva coordinación tanto individual como colectiva. * Iniciación á interpretación de danzas e de cancións tradicionais galegas e das zonas de orixe de compañeiras e compañeiros. * Identificación dalgunhas cantigas galegas que acompañaban os momentos de traballo e celebracións (cantigas de arada, de seitura, de esfolla, cantos de reis...) e relación destas coa finalidade para a cal foron concibidas. * Inicio ao uso das grafías convencionais na lectura e na interpretación de cancións e de pezas instrumentais sinxelas. * Interese e responsabilidade nas actividades de interpretación e de creación. * Improvisación de esquemas rítmicos e melódicos sobre bases musicais dadas mediante instrumentos de percusión e percusión corporal. * Estratexia de repetición e imitación como recursos da improvisación. * Creación de acompañamentos sinxelos para cancións e pezas instrumentais. * Recreación musical e sonorización dun texto oral ou escrito.

98

* Creación de pezas musicais sinxelas a partir de elementos dados. * Iniciación á creación de coreografías sinxelas para cancións e pezas musicais breves a partir da combinación de elementos dados e que teñan relación con ideas, emocións e experiencias propias ou alleas. * Adquisición progresiva de responsabilidade para favorecer a dinámica de traballo cooperativo na aula. * Desenvolvemento progresivo de hábitos de coidado da voz, do corpo, dos instrumentos e dos materiais de traballo.

3.3.Criterios de avaliación. * Identificar e describir as características de elementos presentes no contorno e as sensacións que as obras artísticas provocan, sinalando algunhas das estratexias plásticas e musicais que usaron as creadoras e os creadores das obras. Quérese comprobar con este criterio se as nenas e os nenos son capaces de amosar os coñecementos adquiridos na observación por medio de descricións e de informacións relevantes sobre elementos da linguaxe visual e musical presentes nas manifestacións artísticas e no contorno. Observarase se saben expresar oralmente as súas apreciacións persoais sobre o feito artístico e se son quen de descubrir semellanzas e diferenzas entre esas manifestacións artísticas e as sensacións, impresións, sentimentos... que lles provocan. * Usar axeitadamente algúns dos termos propios da linguaxe plástica e musical en contextos precisos, intercambios comunicativos, descrición de procesos e argumentacións. Trátase de comprobar se o alumnado incorporou algúns dos termos técnicos propios das linguaxes artísticas nas súas explicacións e descricións, se os emprega nas situacións apropiadas e se traslada eses coñecementos a outros contextos nos cales lle poden ser útiles. Comprobarase, pois, se identifica e verbaliza, cunha terminoloxía o máis adecuada posible, as posibilidades plásticas, sonoras e corporais que usan as artistas e os artistas e os medios de comunicación. * Utilizar distintos recursos gráficos durante a audición dunha peza musical. Este criterio permite avaliar se as rapazas e os rapaces son capaces de establecer unha relación entre o que oen e o representado en musicogramas ou partituras sinxelas con distintos tipos de grafías, así como se son quen de representar graficamente (mediante debuxos ou empregando signos gráficos que coñecen ou inventan) os trazos característicos da música escoitada.

99

* Memorizar e interpretar un repertorio básico de cancións, de pezas instrumentais e de danzas relacionadas cos seus intereses individuais e colectivos. A través deste criterio preténdese valorar en que medida o alumnado ten memorizada e é capaz de recordar algunha das cancións, pezas instrumentais e danzas aprendidas por imitación no contexto da aula, interpretándoas con desinhibición e amosando progresiva responsabilidade para favorecer a dinámica de traballo cooperativo na aula. * Explorar estruturas musicais e seleccionar e combinar ideas musicais dentro de estruturas sinxelas entre varias dadas. Con este criterio téntase valorar se son capaces de seguir un proceso (planificar, producir, revisar) o máis ordenado posible e se son quen de utilizar criterios axeitados para crear unha peza musical sinxela a partir da selección, combinación e organización dunha serie de elementos dados previamente, coñecidos e/ou manexados. Valorarase tamén a capacidade creativa do alumnado para dar solucións orixinais que se afasten o máis posible de estereotipos. * Interpretar e compartir con compañeiras e compañeiros o contido de imaxes presentes no contorno. Comprobarase se o alumnado pode explicar a información que conteñen os sinais, os signos, os símbolos e as imaxes máis habituais no seu medio, e se é quen de usar esas interpretacións na produción de mensaxes propias que transmitan unha información básica do contorno, compartindo coas compañeiras e cos compañeiros os significados. * Clasificar texturas, formas, calidades e cores atendendo a criterios de similitude ou diferenza. Trátase de comprobar se na observación e manipulación de materiais, de obxectos, de instrumentos... obtiveron datos abondos para establecer algunha pauta sobre as súas características; se poden especificalas, comentalas e organizar clasificacións elementais, ben sexa por semellanza, ben por oposición ou diferenza. * Empregar instrumentos, técnicas e materias axeitados ao produto artístico que se pretende. Con este criterio quérese verificar se as alumnas e os alumnos son capaces de servirse dos datos obtidos na exploración de instrumentos, de técnicas e de materiais para realizar en nunha obra persoal, non estereotipada. Valorarase a diversidade de solucións dadas en diferentes contextos, a variedade de soportes

100

empregados e a orixinalidade no uso dos materiais, así como a intencionalidade en función da persoa destinataria. * Amosar respecto e responsabilidade no traballo individual e colectivo con actividades plásticas e musicais. Avaliarase a capacidade do alumnado para participar en diferentes tipos de traballo de aula e de centro relacionados coa educación artística. Interesa coñecer, tamén, o seu grao de compromiso nas actividades colectivas e de respecto ante as contribucións das demais persoas. * Identificar manifestacións artísticas propias de Galicia. Avaliarase se o alumnado é quen de recoñecer algunhas manifestacións típicas do patrimonio cultural e artístico galego. Mínimos esixibles para o logro das competencias básicas

• Seleccionar e aplicar coñecementos artísticos en actividades artísticas e expresivas.

• Ser cooperativo na realización de producións musicais. • Utilizar instrumentos diversos con fins expresivos, comunicativos e

lúdicos. • Utilizar a voz e o corpo con fins como medio de representación y

comunicación. • Coñecer a escala de DO,figuras ata corchea, silencios de branca, negra e

corchea, compases 2/4, 3/4 y 4/4. • Demostrar progreso no manexo da frauta doce.

4. ÁREA DE LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA

INTRODUCCIÓN En este ciclo, tanto el conocimiento y dominio de sí incluso como el

conocimiento y dominio del mundo y la construcción de la realidad que rodea el

niño se apoya en el lenguaje. El desarrollo de las capacidades lingüísticas

supone el medio esencial para ayudarle al pensamiento a recoger, analizar,

organizar y guardar la información y planificar y desarrollar las actividades

adecuadas autorregulando, evaluando y retroalimentando el proceso cognitivo y

aplicándolo a la realidad.

101

El alumno y la alumna acceden al segundo ciclo con una grande competencia en

la comunicación oral y con una relativa competencia en la comunicación escrita,

tanto en su comprensión como en su expresión. Son capaces de distribuir y

ordenar adecuadamente las palabras y las oraciones en el espacio y en el

tiempo, y conocen y dominan, aunque con ciertas dificultades aún, la mayoría

de las normas que rigen los códigos oral y escrito. Por ejemplo, se hallan en la

encrucijada de la transición de su ortografía natural o fonética a la regulada,

por lo que necesitan las orientaciones necesarias.

Así pues, los contenidos del área para todo el ciclo se estructuran básicamente

en torno a los siguientes núcleos:

1º. El uso de la lengua en situaciones de comunicación oral y escritura,

incorporando el tratamiento del texto literario y los mensajes que emplean

sistemas de comunicación verbal y no verbal conjuntamente.

2º. La reflexión sobre la propia lengua como medio para mejorar la

comprensión y la expresión en diversas situaciones de comunicación.

De manera que en el segundo ciclo de Educación Primaria se desarrollan en los

siguientes bloques de contenidos:

1. Escuchar y hablar A lo largo de estos años de escolaridad se amplía y depura considerablemente

la comunicación oral, utilizando con mayor precisión el vocabulario, definiendo

conceptos y estructurando frases. La sintaxis comienza a ser más racional,

construyendo las oraciones con bastantes más palabras que en el ciclo anterior,

y, paulatinamente, se va enriqueciendo el uso de matices y variantes en las

coordinaciones, e iniciando las subordinaciones. No obstante, aun son

frecuentes ciertos problemas en las concordancias de género y número y en el

manejo de algunas conjugaciones.

Asimismo, la capacidad comunicativa de los alumnos y de las alumnas de este

ciclo y el desarrollo de su pensamiento les permite hacer ciertas

generalizaciones. Se amplían sus centros de interés y son capaces de ir más

allá del inmediato y el explícito. Sus diálogos son más ordenados y sus

102

narraciones más complejas y justificar sus opiniones sin salirse del tema que

ocupa su conversación.

2. Leer y escribir Por otra parte, los alumnos y las alumnas de este ciclo amplían y depuran

considerablemente su comunicación escrita mediante el conocimiento de los

aspectos normativos de la lengua. Leen con cierta fluidez aunque a veces con

algunos problemas que habrá que corregir (silabeo, tono, saltos de palabras,

etc.). Por lo que se impone trabajar sistemáticamente la comprensión lectora de

distintos tipos de textos (literarios y no literarios), promoviendo las destrezas

requeridas para su escritura. Todos ellos, junto con el manejo inicial del

diccionario contribuirán a mejorar el uso del lenguaje. Además, ya se

encuentran en condiciones de diferenciar los hechos y fenómenos objetivos de

los subjetivos, propios de su imaginación; el que puede aprovecharse para que

en su comunicación oral y escritura distingan la realidad de la fantasía. El

diccionario comienza a usarse de forma habitual, tanto para mejorar la

propiedad expresiva como para autocorregir la ortografía.

En cuanto a la producción de textos escritos, es conveniente trabajar sobre las

narraciones y las descripciones en las que se expresen vivencias personales o

experiencias de otras árelas curriculares, así como en otros tipos de textos

propios de la actividad escolar (notas, esquemas sencillos, guiones, etc.),

centrando la atención en la forma en la que están ordenadas las ideas y en el

empleo de procedimientos sencillos.

En suma, se ha de procurar que el aprendizaje de la lengua escrita esté

vinculada al desarrollo del gusto por la lectura y la escritura, eligiendo textos de

interés, fomentando el contraste de puntos de vista y compartiendo

experiencias.

Respeto a los contenidos referidos la Literatura se propone la lectura de

diferentes textos: anuncios, noticias, cuentos y leyendas, poemas, ... y el

comentario sobre distintos aspectos: vocabulario, argumento, personajes, así

como sencillas producciones de todos ellos.

103

El que se pretende es la consecución de la competencia comunicativa en

general, y lingüística en particular, mediante lo trabajo motivador, continuado y

riguroso de las destrezas básicas de comprensión y expresión del lenguaje oral

y escritura. Para lo cuál los contenidos deben subordinarse al desarrollo de la

capacidad de utilizar el lenguaje fundamentalmente como instrumento de

comunicación, de conocimiento y de estética.

El aprendizaje de la lengua no debe consistir sola, ni fundamentalmente en

memorizar reglas gramaticales; sino, en vivenciarla para usarla cada vez mejor,

comprender sus estructuras y en capacitarse para recrearla y disfrutarla.

3. Reflexionar sobre la lengua En el relativo al conocimiento de la lengua, es preciso destacar la importancia

del desarrollo de la capacidad para usar la lengua oral y escritura en diferentes

situaciones con distintas intenciones comunicativas. De este modo, el uso de la

lengua se convierte en el eje fundamental sobre lo cuál se formularán todos los

contenidos en este ciclo.

Así pues, en este nivel, el estudio de la lengua se centra principalmente en el

uso coherente y adecuado de la comunicación oral y escritura, respetando las

normas que rigen sus códigos.

4.1.OBJETIVOS 1. Al finalizar el segundo ciclo de Educación Primaria, se pretende que el

alumno y la alumna alcancen los siguientes objetivos:

2. Comprender discursos orales y escritos más extensos y complejos que en el

ciclo anterior, ampliando los temas de interés, manteniendo la atención y una

actitud crítica.

3. Diferenciar las ideas esenciales de las accesorias. 4. Analizar los aspectos sencillos del texto (estructura del discurso, vocabulario,

intención, etc.)

5. Expresarse oralmente y por escrito adecuadamente en situaciones formales e

informales, ampliando los contextos e interlocutores conocidos y desconocidos.

6. Escuchar y relatar experiencias presentes y pasadas, respetando los aspectos

normativos de la lengua.

104

7. Expresar con claridad, ordenada y coherentemente: vivencias, ideas,

observaciones, sentimientos, etc.

8. Elegir las formas de comprensión y expresión idóneas a la situación y a la

intención comunicativa.

9. Valorar y aceptar las aportaciones propias y las de los demás, respetando las

normas del intercambio comunicativo.

10. Utilizar, en situaciones relacionadas con la escuela y su actividad, las

diversas clases de escritos mediante los que se produce la comunicación con las

instituciones públicas o personales.

11. Producir textos escritos propios de la vida social del aula, como

consolidación del sistema lecto-escritor para comunicar conocimientos,

experiencias y necesidades (normas, notas, cartas, avisos, solicitudes,...) de

acuerdo con las características propias disteis géneros.

12. Comprender textos del ámbito escolar, producidos con finalidad didáctica o

de uso social (folletos, descripciones, instrucciones y explicaciones), para

aprender y para informarse, comparando, clasificando, identificando e

interpretando los conocimientos y las informaciones para ampliar los

aprendizajes.

13. Utilizar, de manera dirigida, las tecnologías de la información y la

comunicación y los diferentes tipos de bibliotecas (de aula y de centro),

mostrando respeto por sus normas de funcionamiento, con la finalidad de

obtener información y modelos para la composición escrita.

14. Componer textos de información y de opinión propios de los medios de

comunicación social sobre acontecimientos que resulten significativos, con

especial incidente en la noticia y en las cartas al director, utilizando soportes del

ámbito escolar y algunos medios de prensa local.

15. Valorar la escritura como herramienta de comunicación, fuente de

información y de aprendizaje, y como medio de organizarse y resolver

problemas de la vida cotidiana.

16. Conocer la estructura de los textos propios del ámbito académico

(cuestionarios, resúmenes, informes, descripciones, explicaciones,...), y aplicar

105

estos conocimientos a la comprensión y producción de textos para comunicar

conocimientos, experiencias y necesidades.

17. Usar estrategias y normas básicas en la producción de textos: planificación

(función comunicativa y del destinatario, selección de la información relevante,

del tipo de texto, de la estructura del contenido, ...), redacción del borrador, y

evaluación y revisión del texto en el proceso de escritura para mejorarlo.

18. Producir textos de intención literaria para comunicar sentimientos,

emociones, estados de ánimo o recuerdos (narraciones, poemas, diálogos

escenificados, descripciones, cómics, redacciones, ...), a partir de la exploración

de las posibilidades expresivas de la lengua mediante la observación y análisis

de textos modelos (historias o cuentos narrados por el profesor), y con la ayuda

de distintos recursos y juegos que estimulen la imaginación y la creatividad.

19. Utilizar indicadores sencillos en la lectura de textos (ilustraciones, títulos,

etc.) para formular conjeturas sobre su contenido.

20. Expresarse oralmente y por escrito empleando sistemas verbales y no

verbales de comunicación (gestos, movimientos corporales, sonidos, etc.).

21. Desarrollar la autocrítica y la auto exigencia en las propias realizaciones con

finalidades diversas, valorándolas como fuente de disfrute, aventura, ocio,

diversión, información, aprendizaje y como destreza básica para el

enriquecimiento de la propia lengua y la cultura personal.

22. Desarrollar el hábito y el gusto por la lectura, dedicándole parte del tiempo

libre disponible.

23. Leer en voz alta (sin silabar, saltos de palabras, etc.), distinguiendo el

esencial del accesorio, en textos cada vez más extensos y complejos.

24. Desarrollar el gusto literario (narrativo, poético, etc.).

25. Explorar las posibilidades expresivas básicas de la lengua oral y escritura,

adquiriendo seguridad en las propias habilidades comunicativas y usos

personales del lenguaje.

26. Componer por escrito, de forma cada vez más compleja, ordenada y

coherente: ideas, vivencias, sentimientos, hechos reales y fantásticos, tanto en

prosa como en verso.

106

27. Identificar y apreciar la unidad y diversidad lingüística española.

28. Escuchar, memorizar, reproducir y representar expresiones del lenguaje

oral tradicional (adivinanzas, canciones, cuentos, trabalenguas, etc.)

29. Valorar estas expresiones lingüísticas como hecho cultural enriquecedor

para todos.

30. Mostrar interés por el uso de la lengua de la propia comunidad autónoma.

31. Iniciar la diferenciación de distintas situaciones de comunicación y la busca

de las formas adecuadas la cada una de ellas, relacionándolas con estructuras

gramaticais básicas.

32. Expresarse por escrito utilizando las normas básicas de la lengua escrita.

33. Rechazar los usos discriminatorios en el empleo de la lengua oral y

escritura.

34. Utilizar la lengua para destacar los valores de las diferentes culturas del

contorno.

35. Utilizar la lengua oral y escritura como instrumento de aprendizaje y

planificación de actividades cada vez más complejas, utilizando diferentes

recursos.

36. Utilizar la lengua oral y escritura como instrumento para la elaboración y

anticipación de alternativas de acción.

37. Utilizar la lengua oral y escritura como instrumento para la memorización

de la información, la recapitulación y la revisión del proceso sucesivo.

4.2.CONTENIDOS BLOQUE 1. Escuchar y hablar - La necesidad de la expresión oral en medio habitual del alumnado en las

diferentes situaciones de comunicación.

- Características de las situaciones e intenciones comunicativas. Distintos tipos

de textos orales.

107

- Expresión oral de: diálogos casuales, encadenados, romances, adivinanzas,

cuentos dramatizados, leyendas, slogans, entrevistas, noticiarios hablados,

canciones, exposición de sucesos y debates.

- El lenguaje oral como fuente de información, diversión, placer, ocio,

enriquecimiento y perfeccionamiento de la propia lengua, y como expresión de

los valores sociales y culturales.

- El lenguaje oral y otros elementos no lingüísticos que lo acompañan

(pronunciación, ritmo, tono, gestos, postura, movimiento corporal, etc.).

Expresividad y tono.

BLOQUE 2. Leer y escribir

- Comprensión de informaciones en textos procedentes de los medios de

comunicación social y en textos propios de situaciones cotidianas cercanas al

alumnado.

- Comprensión de información relevante en textos para aprender y para

informarse, tanto los producidos con finalidad didáctica (libros de texto,

manuales escolares?) como los de uso cotidiano (folletos, descripciones,

instrucciones y explicaciones).

- Distintas situaciones de la comunicación escrita en medio habitual del

alumnado.

- Características de las situaciones e intenciones comunicativas.

- Expresión escrita de distintos tipos de textos: cómic avisos y carteles,

crucigramas, descripción de objetos, esquemas y notas, fábulas, reglamentos y

reglas, recetas, esquemas narrativos descripción de imágenes, metáforas,

noticias y cartas.

- El lenguaje escrito como fuente de información, diversión, placer, ocio,

enriquecimiento y perfeccionamiento de la propia lengua, y como expresión de

los valores sociales y culturales.

- El lenguaje escrito y otros elementos no lingüísticos que lo acompañan

(ilustraciones, fotografías, títulos, esquemas, etc.).

108

- La Literatura como instrumento de transmisión, creación y enriquecimiento

cultural.

- La Literatura como estética. Verso y prosa. Textos realistas y textos

fantásticos.

- Estructura de diferentes tipos de textos (relato: planteamiento, nudo y

desenlace).

- La biblioteca: organización, funcionamiento y uso.

BLOQUE 3. Reflexionar sobre la lengua

- Vocabulario: El diccionario, familias de palabras. Palabras derivadas. Prefijos

y sufijos. Palabras compuestas. Sinonimia, antonimia, polisemia, palabras

homófonas y homógrafas. Gentilicios. Frases hechas. Prefijos re-, pre-, mono-

poli-. Sufijos -ón, -ánimo, -ante.

- Gramática: La comunicación A letra, la sílaba y la palabra. La oración: sujeto

y predicado. Oraciones enunciativas, interrogativas y exclamativas. El nombre

(común y propio, individual y colectivo) género y número, pronombre personal.

El adjetivo (concordancia). Determinantes. El verbo: concepto y persona,

conjugaciones, tiempos (modo indicativo de 1. ª, 2. ª y 3. ª conjugación).

Adverbios de lugar y de tiempo.

- Ortografía: Sílabas tónicas y átonas. Palabras agudas, llanas y esdrújulas. El

pitongo. Mayúsculas. Palabras con x. Palabras que empiezan por: bu- bus-, bur-

, hie-, hue- hui-, geo-, ges-. Palabras que rematan en -aje, -eje, -jero, -jería, -

d, -z. Palabras con y / ll. Adjetivos rematados en -avo, -ava -ivo, -eve. Verbos

rematados en -ala, en-bir en -ger y en -gir. Haber y a ver. Abreviaturas.

4.3.CRITERIOS DE EVALUACIÓN Se determinará el dominio del alumnado en las siguientes competencias y

destrezas:

- Lee textos con la articulación, el ritmo, la fluidez, la expresividad y la

seguridad necesarios.

- Expresa sus opiniones sobre los textos leídos y manifiesta gustos personales.

109

- Escribe de manera correcta y coherente diversos tipos de textos: narraciones,

descripciones, informes sencillos, etc. empleando los procedimientos

acomodados para estructurarlos (nexos, signos de puntuación, etc.).

- Utiliza la idónea ortografía de la palabra y de la oración, empleando

diferentes recursos para la autocorrección (relectura, consulta del diccionario,

etc.).- Participa en situaciones de comunicación relacionado con la actividad

escolar (diálogos, coloquios, entrevistas, etc.), respetando las normas que

facilitan el intercambio, adecuando la expresión a la intencionalidad y al

contexto, valorando lo que se dice con cierta actitud crítica.

- Transmite y pide información (en exposiciones, argumentaciones, coloquios,

etc.).

- Distingue las ideas principales y las secundarias en discursos orales y resume

las más importantes, de forma ordenada.

- Expresa oralmente hechos, sentimientos y experiencias de forma correcta y

coherente, con la entonación, articulación y ritmo adecuados, y con el

vocabulario y las estructuras pertinentes: concordancias, adjetivación,

comparaciones, etc.

- Comprende el sentido global de textos escritos de uso habitual, las ideas que

exponen y las relaciones que se establecen entre ellas.

- Identifica y resume los elementos esenciales en textos escritos, literarios y no

literarios (personajes, ambiente, argumento, diálogo, descripciones,

narraciones, etc.).

- Utiliza diferentes estrategias para la comprensión de discursos orales y textos

escritos, y para la resolución de dudas (preguntar, avanzar y retroceder,

consultar el diccionario, etc.).

- Interpreta y transmite mensajes que combinan códigos verbales y no

verbales (movimiento corporal, gráfico, musical, etc.) en narraciones orales y

escrituras, dramatizaciones, carteles, etc.

- Utiliza de forma habitual a lectura con diferentes fines: diversión, gozo,

información, resolución de problemas, enriquecimiento cultural, etc.

110

- Usa mensajes que incluyen las formas lingüísticas idóneas para mejorar la

convivencia, para expresar la creatividad, el conocimiento personal y del

ámbito, en coloquios, asambleas de clase, en el periódico escolar, etc.

- Construye mensajes orales y escrituras de manera personal y creativa

- Identifica los usos de la lengua reconociendo algunas estructuras

gramaticaless sencillas (tipos de discurso: narrativo descriptivo poético etc; el

texto y la oración, el nombre, el adjetivo, el verbo, etc.), y valorando la

importancia de respetar reglas y convenciones establecidas

- Reflexiona acerca de usos inaceptables de la lengua como vehículo de

perjuicios clasistas, racistas, etc., tras la audición o lectura de textos

publicitarios, de historietas, cuentos, narraciones, comentario de películas, etc.

- Autocorrige su expresión para evitar expresiones racistas, clasistas, sexistas.

- Regula el trabajo mediante el lenguaje oral y escritura, realizando planes de

trabajo, esquemas, resúmenes, notas recordatorias, etc.

- Consulta diferentes textos: manuales, enciclopedias, etc., para obtener información.

5. ÁREA DE LINGUA E LITERATURA GALEGA

INTRODUCCIÓN

No segundo ciclo de Educación Primaria desenvólvense tres bloques de

contidos que compoñen a área.

1. Escoitar e falar

A capacidade de comunicación oral do alumnado deste ciclo e o

desenvolvemento do seu pensamento permítelles facer certas

xeneralizacións. Amplíanse os seus centros de interese e son quen de

actuar dunha maneira máis flexible e de ir máis alá do inmediato e do

explícito. Ademais, a variedade de situacións aumenta e as intencións

comunicativas son diversas. A sintaxe comeza a ser máis racional,

construíndo oracións cunha maior precisión no vocabulario e riqueza nas

111

coordinacións (e iniciando as subordinacións). Os seus diálogos son máis

ordenados e as súas narracións máis complexas, e xustifican as súas

opinións sen saírse do tema que ocupa a súa conversa.

Para desenvolver a comunicación oral, a produción de mensaxes afondará

na organización das ideas, no emprego de formas que permitan construír

un texto coherente e na selección de formas adecuadas á situación e á

intención comunicativa.

Así, convirá traballar co alumnado os seguintes aspectos da comunicación

oral:

As distintas formas que pode presentar a comunicación oral dependendo

da intención comunicativa.

As modalidades e variantes da lingua oral no medio habitual dos nenos e

das nenas.

Os elementos lingüísticos e non lingüísticos que interveñen na

comunicación oral.

A importancia da tradición oral popular en Galicia e as formas que

presenta (lendas, contos, romances, paremias, refráns, oracións,

adiviñas...).

2. Ler e escribir

Durante o segundo ciclo, desenvólvense as capacidades de comprensión e

expresión escritas iniciadas no ciclo anterior. A lectura en voz alta,

atendendo á articulación precisa dos fonemas, a entoación adecuada, a

acentuación correcta, a ausencia de silabeo, etc., ha ser unha práctica

constante na aula que permitirá desenvolver capacidades de comprensión

e expresión, ao mesmo tempo que espertará o seu interese e curiosidade

por descifrar textos escritos.

Para a comprensión de textos escritos desenvolveranse estratexias que

permitan a comprensión do sentido global de textos e a elaboración do

resumo dos seus elementos esenciais, así como a exposición de opinións

112

persoais sobre os textos lidos. Traballarase a comprensión lectora de

distintos tipos de textos, literarios (narrativos, descritivos, poéticos e

dramáticos) e non literarios (propios da actividade escolar: notas, guións,

esquemas...), promovendo as destrezas requiridas para a escritura dos

mesmos e atendendo á organización lóxica das ideas, á corrección

gramatical e á propiedade léxica.

Procurarase que a aprendizaxe da lingua estea vinculada ao

desenvolvemento do gusto pola lectura e a escritura, elixindo textos de

interese, fomentando o contraste de puntos de vista e compartindo

experiencias. Non se deixará de prestar atención á identificación dos tema

e usos que denoten calquera tipo de discriminación social, racial ou

sexual, para sensibilizar o alumnado na busca de expresións e hábitos

alternativos.

3. Reflexionar sobre a lingua

Neste nivel, o estudo da lingua céntrase principalmente no uso coherente

e adecuado da comunicación oral e escrita, respectando as normas que

rexen os seus códigos.

Así, neste nivel o estudo da lingua céntrase nos seguintes aspectos:

A lingua como instrumento de comunicación privilexiado.

As letras, as sílabas e as palabras: clases, formación (prefixos e sufixos) e

significado (familias léxicas e campos semánticos, sinónimos e

contrarios).

As normas ortográficas máis frecuentes: maiúsculas, signos de

puntuación, acentuación, B/V...).

Tipos de textos e estruturas de cada un deles (narración, descrición,

teatro, poesía, cómic...).

5.1.OBXECTIVOS

113

Preténdese que o alumno e a alumna, ao finalizar o segundo ciclo de Educación

Primaria, alcancen os seguintes obxectivos:

1. Valorar e estimar a lingua galega e usala como medio de transmisión en

todas as situacións da súa vida cotiá.

2. . Respectar aqueles interlocutores que utilicen unha lingua diferente.

3. Comprender oralmente e por escrito diferentes tipos de mensaxes, de

acordo coas necesidades da súa idade, relacionándoas coas súas

experiencias e aplicándoas aos novos procesos de aprendizaxe.

4. Escoitar e comprender mensaxes orais diversas máis amplas e complexas

vinculadas aos seus centros de interese e ás súas experiencias.

5. Aplicar a comprensión de textos orais e escritos a novas situacións de

comunicación.

6. Captar o senso xeral de textos orais e escritos diferenciando os datos

esenciais dos detalles superfluos.

7. Profundar no desenvolvemento da expresión oral en diferentes situacións

de comunicación, producindo textos máis complexos e con vocabulario

máis rico.

8. Expresar as súas vivencias e experiencias dun xeito creativo a través de

textos narrativos e descritivos, empregando procedementos sinxelos que

dean cohesión ao texto.

9. Apreciar a existencia doutras linguas e desenvolver unha actitude positiva

cara a elas.

10. Respectar distintos usos de lingua.

11. Interpretar e producir mensaxes nas que se combinen, ademais dos

recursos expresivos empregados no primeiro ciclo, imaxes, debuxos,

sons... mostrando unha intención comunicativa.

12. Memorizar e interpretar textos orais sinxelos (poemas, cancións,

adiviñas, trabalinguas...).

114

13. Afeccionarse á lectura para divertirse e coñecer un mundo distinto

de aventuras, comparándoo coas súas propias experiencias para poder

amplialas.

14. Ler con fluidez e comprender textos máis extensos e complexos.

15. Descubrir que a lectura é un medio para adquirir información ao

mesmo tempo que lle serve para perfeccionar e enriquecer a súa lingua.

16. Aprender a buscar información para resolver dúbidas en libros de

consulta, da biblioteca, manexar fichas e ficheiros.

17. Ampliar as posibilidades creativas e expresivas da lingua a partir da

creación de textos, para aumentar a sensibilidade estética e formar a súa

propia personalidade, tendo como modelos textos literarios ou partindo de

textos creados por eles mesmos.

18. Achegarse á literatura para desenvolver a sensibilidade estética e

estimular a imaxinación.

19. Valorar a lingua oral e escrita como instrumento para conservar de

modo estable e permanente a información; así como medio para a

revisión e mellora das súas propias producións.

20. Utilizar progresivamente a linguaxe oral e escrita como instrumento

de planificación de actividades de ensinanza-aprendizaxe en todas as

áreas.

21. Recoñecer e identificar que determinados usos de lingua, en textos

orais e escritos, ofrecen valoracións distintas con respecto á relación

entre sexos, entre clases sociais e entre razas.

22. Mostrar unha actitude crítica cara aos usos de lingua que comporten

calquera tipo de discriminación.

23. Buscar expresións alternativas para substituír aqueles termos que

comporten calquera tipo de discriminación.

24. Recoñecer e empregar un vocabulario que satisfaga as súas

capacidades comunicativas, sendo capaces de clasificalo e relacionalo.

25. Coñecer e analizar os elementos característicos dos medios de

comunicación.

115

26. Interpretar mensaxes nas que aparecen recursos expresivos non

lingüísticos.

27. Prestar atención ás mensaxes non explícitas dos medios de

comunicación.

5.2.CONTIDOS

Os contidos propostos para este ciclo, na área de Lingua Galega e Literatura,

son os seguintes:

BLOQUE 1. Escoitar e falar

- Formas básicas da comunicación oral segundo a intención comunicativa

(a conversa telefónica, o conto, a lenda, o romance, o recitado de

poemas...).

- Elementos non lingüísticos que acompañan a comunicación oral: a

expresividade.

- Formas da tradición oral de Galicia: os trabalinguas, as adiviñas, os

chistes...

BLOQUE 2. Ler e escribir

- Peculiaridades da comunicación escrita: posibilidade de comunicación

con interlocutores non presentes, permanencia, fixación do

pensamento, posibilidade de revisión...

- A necesidade da comunicación escrita como medio privilexiado de

diversión, formación e información (xeroglíficos, xogos de palabras, o

dicionario).

- Diferentes tipos de textos escritos: a narración, o conto, o cómic, a

descrición (de obxectos e de persoas), a noticia periodística...

- Diferentes soportes da linguaxe escrita: cartas, carteis, periódicos...

- Os elementos da comunicación non verbal (sons, acenos, xestos...).

- A linguaxe en interacción coa música: recitado de poemas,

dramatizacións, representacións de contos...

116

- Os medios de comunicación escritos: periódicos, revistas.

3. Reflexionar sobre a lingua

- A comunicación.

- A oración. Tipos. O suxeito e o predicado.

- O nome: común e propio, individual e colectivo. O xénero e o número.

- O adxectivo. Os determinantes. O pronome persoal. O verbo. Os

adverbios.

- Tipos de textos e estruturas de cada un deles: narración, descrición,

poesía, teatro...

- Normas ortográficas: acentuación, ditongos, maiúsculas, palabras

dificultosas, abreviaturas e siglas.

- O significado das palabras: sinónimos, antónimos, polisémicas,

homófonas, familias de palabras e campos semánticos, xentilicios,

palabras derivadas e compostas (prefixos e sufixos), frases feitas e

onomatopeas.

- A situación lingüística de Galicia.

- A necesidade da normalización e de normativización.

- A realidade plurilingüe e pluricultural, do estado e do mundo, como

expresión de diversidade e riqueza.

5.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN Determinarase o dominio do alumnado nas seguintes competencias e destrezas: - Estima a lingua de Galicia e úsaa como canle de transmisión das súas propias

experiencias en todas as situacións de comunicación.

- Participa en situacións de comunicación relacionadas coa actividade escolar

(actividades en grupo, asembleas, debates, coloquios...) respectando as

normas elementais que fan posible a comunicación.

- Comprende o senso global de mensaxes orais de uso habitual e distingue as

ideas principais e secundarias.

117

- Memoriza, reproduce e representa textos orais (poemas, cancións, adiviñas,

trabalinguas...), empregando a pronuncia, o ritmo e a entoación adecuadas.

- Produce textos orais (contos, relatos, exposicións, explicacións sinxelas...)

adecuados á intención comunicativa, empregando as formas básicas da lingua

oral (pronunciación, ritmo, entoación, vocabulario...), así como aspectos

verbais.

- Capta o senso global de textos escritos de uso habitual (informativos,

literarios...) e resume as principais ideas.

- Le textos máis complexos ca no primeiro ciclo, empregando coñecementos

elementais sobre a lingua escrita e procedementos elementais para resolver

dúbidas de comprensión.

- Valora positivamente o texto escrito como instrumento de comunicación e

como fonte de pracer e de información. E manifesta preferencias na selección

de lecturas e expresa as propias opinións sobre elas.

- Redacta textos escritos de diferente tipo (descricións, narracións, diálogos,

poemas, cartas, informes...), empregando a estrutura textual correspondente

e utilizando os procedementos básicos que dan cohesión ao texto (usar nexos,

manter o tempo verbal, puntuar adecuadamente...).

- Comprende e produce mensaxes orais ou escritas nas que se integren os

distintos códigos, verbais e non verbais.

- Distingue usos racistas, sexistas e estereotipados en conversas, audicións,

contos e imaxes, e introduce as autocorreccións pertinentes ao respecto

6. MÍNIMOS:

A) ÁREA DE LENGUA CASTELLANA: CURRÍCULO 2º CICLO: OBXECTIVOS MÍNIMOS BLOQUES DE CONTIDOS

MÍNIMOS

118

1.Comprender discursos orais e escritos máis extensos e complexos que no ciclo anterior ampliando os tema de interese, mantendo a atención e unha actitude crítica. 2.Escoitar e relatar experiencias presentes e pasadas respectando os aspectos normativos da lingua. 3.Expresar con claridade,ordenada e coherente:vivencias, ideas, observacións, sentimentos. 4.Valorar e aceptar as achegas propias e dos demais, respectando as normas do intercambio comunicativo. 5.Producir textos de intención literaria para comunicar sentimentos, emocións, estado de ánimo ou recordos (narracións, poemas, diálogos escenificados, descricións,cómics, redaccións..) a partir da exploración das posibilidades expresivas da lingua mediante a observación e análise de textos modelos (historias, ou contos narrados polo profesor) e coa axuda de distintos recursos e xogos que estimulen a imaxinación e a creatividade. 6.Utilizar indicadores sinxelos na lectura (ilustracións,títulos...) para formular conxecturas sobre o seu contido. 7.Desenvolver o hábito e o gusto pola lectura, dedicándolle parte do tempo libre dispoñible.

Escoitar e falar: 1.A necesidade da expresión oral no medio habitual do alumnado nas situacións de comunicación. 2.A expresión oral de: -diálogos causais, encadeados,romances, adiviñanzas, contos,lendas,slogans, entrevistas, noticiarios falados,cancións exposicións de sucesos e debates. -Ler e escribir: 1.Comprensión de informacións en textos procedentes dos medios de comunicación social e en textos propios de situacións cotiáns cércanas ao alumnado. 2.Comprensión de información relevante en textos para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didácticas (libros de texto, manuais escolares...) como os de uso cotián (folletos, descricións, instrucións, e explicacións). 3.Expresión escrita de distintos tipos de textos: cómic, avisos, carteis, encrucillados, descricións,esquemas, noticias e cartas. -Reflexionar sobre a lingua: 1.Vocabulario: -familia de palabras. Sinonimia, antonimia. 2. Gramática: a comunicación. A letra, a sílaba e a palabra. A oración: suxeito e

119

8.Expresarse por escrito utilizando as normas básicas da lingua escrita.

predicado.Oracións enunciativas e exclamativas. O nome ( común e propio). Xénero e número .Pronome persoal. O adxectivo ( concordancia). Determinantes. O Verbo: presente, pasado e futuro.

B) ÁREA DE MATEMÁTICAS:

CURRÍCULO 2º CICLO:

120

OBXECTIVOS MÍNIMOS BLOQUES DE CONTIDOS

MÍNIMOS

1.Consolidar os conceptos básicos matemáticos sobre o número, as operacións básicas de cálculo,a medida as formas xeo- métricas e a súa situación no espazo, as súas posibilidades operatorias e de organización 2.Utilizar as distintas linguaxes matemáticas (númerico,xeométrico, e gráfico) para interpretar, valorar, e producir informacións e mensaxes sobre situacións coñecidas. 3.Valorar a necesidade e importancia das matemáticas na vida cotián. 4. Efectuar operacións sinxelas de cálculo mental e mostrar confianza nas propias capacidades. 5.Coñecer e utilizar, de forma experimental, as medidas de lonxitude, capacidade, masa e tempo. 6.Recoñecer no contorno obxectos, e espazos con diferentes formas xeométricas e clasificalos polas súas propiedades.

Espazos e formas:

1.Rectas paralelas.

2.Puntos, semirrectas e segmentos. 3.Rectas perpendiculares. 4.Clases de ángulos:recto, agudo e obtuso 5.Medidas de ángulos. 6.Os polígonos: triángulos, cuadriláteros, pentágonos, octógonos e decágonos. 7.Perímetro dun polígono. 8.Os cuadriláteros: paralelogramos e non paralelogramos. 9.Os paralelogramos: rectángulo, rombo, romboide. 10.Os non paralelogramos: trapecio e trapezoide. 11.Os triángulos segundo os seus lados: equiláteros, isósceles e escalenos. 12.Os triángulos segundo os seus ángulos: rectángulos, acutángulos e obtusángulos. 13.Circunferencia e círculo.

121

14.Raio, diámetro. 15. Polígonos regulares.

C) ÁREA DE LINGUA GALEGA:


BLOQUES DE CONTIDOS

MÍNIMOS

BLOQUES DE CONTIDOS

MÍNIMOS

1.Comprender discursos orais e escritos máis extensos e complexos que no ciclo anterior ampliando os tema de interese, mantendo a atención e unha actitude crítica. 2.Escoitar e relatar experiencias presentes e pasadas respectando os aspectos normativos da lingua. 3.Expresar con claridade,ordenada e coherente:vivencias, ideas, observacións, sentimentos. 4.Valorar e aceptar as achegas propias e dos demais, respectando as normas do intercambio comunicativo. 5.Producir textos de intención literaria para comunicar sentimentos, emocións, estado de ánimo ou recordos (narracións, poemas, diálogos escenificados, descricións,cómics, redaccións..) a partir da exploración das

Escoitar e falar: 1.A necesidade da expresión oral no medio habitual do alumnado nas situacións de comunicación. 2.A expresión oral de: -diálogos causais, encadeados,romances, adiviñanzas, contos,lendas,slogans, entrevistas, noticiarios falados,cancións exposicións de sucesos e debates. -Ler e escribir: 1.Comprensión de informacións en textos procedentes dos medios de comunicación social e en textos propios de situacións cotiáns cércanas ao alumnado. 2.Comprensión de información relevante en textos para aprender e para informarse, tanto os producidos

122

posibilidades expresivas da lingua mediante a observación e análise de textos modelos (historias, ou contos narrados polo profesor) e coa axuda de distintos recursos e xogos que estimulen a imaxinación e a creatividade. 6.Utilizar indicadores sinxelos na lectura (ilustracións,títulos...) para formular conxecturas sobre o seu contido. 7.Desenvolver o hábito e o gusto pola lectura, dedicándolle parte do tempo libre dispoñible. 8.Expresarse por escrito utilizando as normas básicas da lingua escrita. 8.Expresar por escrito utilizando as normas básicas da lingua escrita.

con finalidade didácticas (libros de texto, manuais escolares...) como os de uso cotián (folletos, descricións, instrucións, e explicacións). 3.Expresión escrita de distintos tipos de textos: cómic, avisos, carteis, encrucillados, descricións,esquemas, noticias e cartas. -Reflexionar sobre a lingua: 1.Vocabulario: -familia de palabras. Sinonimia, antonimia. 2. Gramática: a comunicación. A letra, a sílaba e a palabra. A oración: suxeito e predicado.Oracións enunciativas e exclamativas. O nome ( común e propio). Xénero e número .Pronome persoal. O adxectivo ( concordancia). Determinantes. O Verbo: presente, pasado e futuro.

D) ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL , SOCIAL E CULTURAL:


BLOQUES DE CONTIDOS MÍNIMOS BLOQUES DE CONTIDOS

MÍNIMOS

1.Identificar os principais elementos do seu contorno natural( situación, accidentes xeográficos, tempo atmosférico, vexetación , fauna...), describindo as súas características máis relevantes, establecendo semellanzas e diferenzas con outros

1.O medio físico: espazo e materiais 2.As plantas e os animais

123

contornos coñecidos ( lugar de vacacións, lugar no que viven outros familiares e amigos...). 2.Aplicar na vida cotiá os hábitos de saúde e coidado corporal que se derivan do coñecemento do corpo humano. 3.Desenvolver unha actitude de aceptación e respecto cara ás diferenzas individuais (idade, sexo, características físicas, ...). 4.Desenvolver unha actitude de respecto e valoración das achegas propias e dos demais. 5.Desenvolver unha actitude de respecto cara ás características e trazos propios doutros grupos, rexeitando calquera tipo de discriminación. 6.Identificar o impacto dalgunhas actividades humamanas no contorno natural e social, distinguindo nelas o positivo do negativo. 7.Desenvolver actitudes que contribúan activamente á conservación e mellora do medio ambiente e do patrimonio natural e cultural. 8.Analizar algunhas relacións sinxelas de simultaneidade, sucesión, e causalidade nos ditos cambios. 9.Analizar e enumerar as propiedades dos materiais,substancias e obxectos. 10.Comprender e valorar a súa utilidade na vida do home e da comunidade.

3.Os seres humanos e a saúde: 4.A vida en sociedade 5. O paso de tempo 6. Máquinas, aparellos e tecnoloxías

124

7.ÁREA DE LINGUA INGLESA

7.1.OBXECTIVOS XERAIS • Escoita e comprensión de mensaxes orais sinxelas para realizar tarefas na

aula. • Interacción oral en situacións reais ou simuladas a través de respostas

verbais e non verbais facilitadas por rutinas de comunicación. • Produción de textos orais coñecidos previamente mediante a participación

activa en representacións compartidas, cancións, recitacións, dramatizacións.

• Desenvolvemento de estratexias básicas para apoiar a comprensión e expresión oral: uso de contexto visual e non verbal e dos coñecementos previos sobre o tema ou a situación transferidos a partir das linguas que coñece, á lingua estranxeira.

• Lectura de palabras e frases sinxelas, previamente coñecidas a partir da

participación activa en interaccións orais reais ou simuladas. • Iniciación no uso de estratexias de lectura: uso do contexto visual e verbal e

dos coñecementos previos sobre o tema ou a situación transferidos a partir das linguas que coñece.

• Escritura de palabras e frases, coñecidas previamente a partir da participación activa en interaccións orais e posteriormente en actividades que inclúen a súa lectura para transmitir e compartir información, ou con intención lúdica.

• Recoñecemento de aspectos fonéticos e do ritmo, acentuación e entoación

da lingua estranxeira e uso tanto para a comprensión como para a produción oral.

• Recoñecemento e uso de formas e estruturas sinxelas propias da lingua estranxeira, previamente utilizadas.

• Asociación global de grafía, pronuncia e significado a partir de modelos escritos que representan expresións orais coñecidas.

• Familiarización co uso das estratexias básicas na produción de textos a partir de modelos: selección do destinatario, propósito e contido.

• Uso de habilidades e procedementos tales como repetición, memorización, asociación de palabras e expresións con elementos xestuais e visuais, observación de modelos e outros, para a adquisición de léxico, formas e estruturas da lingua.

• Utilización progresiva de medios gráficos de consulta e información e das posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías.

• Coñecer costumes, formas de relación social, trazos e particularidades dos países nos que se fala a lingua estranxeira, fomentando a tolerancia e o coñecemento doutras culturas a través do idioma.

• Desenvolver e mostrar interese e participación activa nas actividades

comunicativas e lúdicas da aula. • Valoración do inglés como unha lingua para comunicarse diferente á propia. • Respectar as normas habituais da aula para falar en voz alta, e intercambiar

información. • Interese por comprender e facerse comprender a través de recursos verbais

e non verbais. • Interese polo coidado e pola presentación dos textos escritos.

125

• Reflexión sobre a propia aprendizaxe e a organización do traballo. • Manifestar unha actitude receptiva, interesada e de auto confianza na

capacidade de aprendizaxe e de uso da lingua estranxeira. • Valoración da lingua estranxeira como instrumento para facer e aprender. • Curiosidade e interese por outras linguas e culturas diferentes ás propias. • Valoración da cultura propia a partir do coñecemento e valoración doutras

culturas. • Recoñecemento e aprendizaxe de formas básicas de relación social en lingua

estranxeira. • Actitude receptiva para as persoas que falan outra lingua e teñen unha

cultura diferente á propia. • Desenvolver de forma progresiva a sensibilidade crítica que permite desvelar

os estereotipos sexistas, clasistas, racistas que a lingua comporta. 7.2.BLOQUES DE CONTIDOS: BLOQUE 1- Escoitar e falar � Escoitar e responder as preguntas duns nenos. Repetir o diálogo, segundo o

modelo do libro, facendo e respondendo ás preguntas (CB páxs. 2 e 3). � Escoitar un texto e sinalar no CB o nome duns números a medida que se

oian (CB páxs. 2 e 3). � Observar unha ilustración e localizar a grafía dos números do 1 ao 10 nela

(CB páxs. 2 e 3). � Repasar o vocabulario dos membros da familia coas flashcards. Escoitar un

CD e sinalar os personaxes no CB a medida que se oian. Escoitar de novo e repetir (CB páxs. 2 e 3).

� Escoitar, aprender e cantar unha canción (Surprise!) (CB páxs. 2 e 3). � Escoitar e recitar un chant (CB páxs. 4 e 5). � Escoitar un CD e repetir o nome duns xoguetes. Ler unha lista de xoguetes,

escoitar de novo o CD e indicar o número que ten cada un deses xoguetes na ilustración (CB páxs. 4 e 5).

� Traballar as estruturas da unidade, localizando nunha ilustración os xoguetes da cor indicada. Facer e responder a unhas preguntas coa axuda dun diálogo proposto (CB páxs. 4 e 5).

BLOQUE 2- Ler e escribir PROCEDEMENTOS � Localizar nunha serpe de palabras os nomes dos números do 2 ao 10 (AB

páx. 2). � Facer un debuxo dun mesmo. Ler e completar o contido duns bocadillos (AB

páx. 2). � Escoitar un texto coas idades duns personaxes e anotalas nos bocadillos de

diálogo (AB páx. 3). � Debuxar a familia de cada un e escribir os seus nomes no espazo destinado

(AB páx. 3). � Relacionar a palabra dun número coa súa correspondente grafía (AB páx. 4).

126

� Localizar nunha sopa de letras os debuxos representados e escribir o seu nome no lugar adecuado (AB páx. 4).

� Ler e completar unhas frases e colorear un debuxo adecuadamente (AB páx. 5).

� Colorear unha táboa de cores e logo pintar uns debuxos segundo o código sinalado. Completar as frases describindo os xoguetes (AB páx. 5).

� Completar as páxinas do Picture dictionary (AB páxs. 55 a 56). BLOQUE 3- Reflexión sobre a lingua e consciencia intercultural CONCEPTOS Vocabulario Básico: Hello, Hi, Bye bye! Os números do 1 ao 20. Mum, dad, granny, grandad, sister, brother Toys, bike, drum, car, dog, phone, ball, doll, bock, kite Red, purple, orange, pink, grey, brown, green, blue, white, black Repaso: surprise, upstairs, mystery, attic, toybox. Estruturas comunicativas Linguaxe básica: I’m …, What’s your name?, How old are you?, It’s…, It’s a… What colour is it? Linguaxe receptiva: Let’s …, Oh look!. 7.3. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1. Valorar a lingua estranxeira como instrumento para comunicarse, para

achegarse a nenos e nenas doutras culturas que teñen formas de vida diferentes da propia e para descubrir algúns aspectos culturais semellantes e diferentes á identidade galega (simboloxía, música, festas e xogos tradicionais, ..

2. Amosar comprensión mediante respostas non verbais (xestos, movemento,

actividades artísticas, ...) a instrucións básicas dadas en situacións habituais na aula e no centro.

3. Captar a información máis relevante e identificar información específica en

mensaxes diversas, que inclúan textos orais, sobre temas familiares e de interese para os nenos e as nenas.

4. Participar comprensivamente en situacións de comunicación (da vida da aula

ou simuladas), respectando as normas básicas do intercambio e empregando formas lingüísticas e non lingüísticas.

5. Memorizar e producir textos orais coñecidos previamente e de interese para

os nenos e as nenas mediante a participación activa en representacións, cancións, recitados, dramatizacións, interaccións dirixidas, …

127

6. Comprender o significado global e algunhas informacións específicas de textos sinxelos sobre temas diversos, motivadores e adaptados á competencia lingüística de nenos e nenas en soporte papel e dixital.

7. Producir mensaxes significativas nas que aparezan enunciados e textos

curtos a partir de modelos cunha finalidade determinada e cun formato preestablecido, tanto en soporte papel como dixital.

8. Usar formas e estruturas propias da lingua estranxeira en diferentes

contextos comunicativos e motivadores de forma significativa. 9. Coñecer e empregar funcionalmente algunhas estratexias para aprender a

aprender e identificar algunhas características persoais que lle axudan a aprender mellor.

10. Amosar curiosidade e interese por buscar información a través de

diferentes medios sobre a cultura que están a estudar con diversas finalidades: exposición na aula no rexistro de aprendizaxe, inclusión no cartafol propio, achegas a un determinado traballo colectivo en rede, uso como salvapantallas, álbum...

11. Respectar as diferenzas de todo tipo adoptando unha actitude positiva

ante culturas e opinións alleas. 12. Amosar confianza e interese por transmitir algúns aspectos da nosa

cultura a outros nenos e outras nenas, empregando o idioma estranxeiro a través de formatos e linguaxes diversas valorando positivamente o que podemos ofrecer.

13. Familiarizarse con estratexias que favorezan a creatividade para

producir mensaxes próximas, a partir dun contexto concreto utilizando as tecnoloxías da comunicación e a información, a educación artística,...

Mínimos esixíbeis. Promoción

� Valorar a lingua estranxeira como instrumento para comunicarse,e para descubrir algúns aspectos culturais semellantes e diferentes á identidade galega (simboloxía, música, festas e xogos tradicionais, ..

� Amosar comprensión mediante respostas non verbais (xestos,

movemento, actividades artísticas, ...) a instrucións básicas dadas en situacións habituais na aula e no centro.

� Memorizar e producir textos orais coñecido e participar activamente en representacións, cancións, recitados, dramatizacións,.

� Comprender o significado global e algunhas informacións específicas de textos sinxelos sobre temas diversos, motivadores e adaptados á competencia lingüística de nenos e nenas en soporte papel e dixital.

128

� Producir mensaxes significativas nas que aparezan enunciados e textos curtos a partir de modelos .

� Captar a información máis relevante e identificar información específica

en mensaxes diversas, que inclúan textos orais, sobre temas familiares e de interese para os nenos e as nenas.

� Participar comprensivamente en situacións de comunicación (da vida da

aula ou simuladas), respectando as normas básicas do intercambio e empregando formas lingüísticas e non lingüísticas.

8.ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA: 8.1.Obxectivos:

1.Relacionarse e comunicarse cos compañeiros a través das actividades realizadas, valorando o seu carácter lúdico e recreativo. 2.Coidar o corpo e a saúde adoptando hábitos de hixiene, alimentación e exercicio, prestando especial atención ás normas de seguridade que se establecen na realización das actividades. 3.Esforzarse por participar nas actividades, aínda cando o nivel de destreza esixido son sexa elevado, valorando as posibilidades de mellorar a súa execución, tendo en conta a súas posibilidades. 4.Realizar xogos e actividades deportivas respectando as regras e normas que se establezan esforzándose por gañar e valorando o esforza realizado por riba dos resultados. 5.Adecuar o movemento ás diferentes situación e tarefas, coordinando os movementos de acordo cos estímulos perceptivos e as propias posibilidades. 6.Valorar as execucións propias e as dos demais respectando o nivel de habilidade e destreza de cada un, evitando calquera forma de discriminación. 7-Participar en xogos e actividades competindo e/ou colaborando cos demais, evitando actitudes de rivalidade ou frustración. 8.Comprender e producir mensaxes a través da expresión corporal, utilizando as técnicas de dramatización, mímica e danza.

8.2.CONTIDOS:

Bloque 1. El cuerpo: imagen y percepción. * Interiorización del esquema corporal y utilización de los elementos orgánico-funcionales en el movimiento. * Conciencia y control del cuerpo en relación con la tensión, con la relajación global y segmentaria y con la respiración. * Adecuación de la postura a las necesidades expresivas y motrices. * Consolidación de la lateralidad y de su proyección en el espacio. * Práctica de equilibrio estático, dinámico y con objetos en situaciones conocidas.

129

* Estructuración espacial y temporal en diversas situaciones. * Valoración y aceptación de la propia realidad cor poral y de la del resto de las personas. * Autonomía personal y confianza en las propias posibilidades. Bloque 2. Habilidades motrices. * Práctica de las habilidades motrices básicas: desplazamientos, saltos, giros y lanzamientos/recepciones. * Uso eficaz de las habilidades y de las destrezas en situaciones motrices conocidas y tareas lúdico-motrices. * Control motor y dominio corporal, adaptándose a medios diversos: natural, acuático... * Mejora de las capacidades físicas básicas de for ma genérica y orientada a la ejecución motriz. * Ejecución de movimientos coordinados desde un punto de vista motor. * Reflexión sobre la competencia motriz del alum nado e interés por mejorarla. * Disposición favorable a participar en actividades diversas, esforzándose y aceptando las diferencias individuales en cuanto a la habilidad para ejecutarlas. Bloque 3. Actividades físicas artístico-expresivas. * Utilización del cuerpo y del movimiento como ins trumentos de expresión y de comunicación. * Representación de objetos y de personajes reales y ficticios en diferentes situaciones. * Expresión de ideas, de emociones y de sentimien tos a través del cuerpo, del gesto y del movimiento. * Utilización de objetos y de materiales para la dra matización y para la comunicación. * Adecuación del movimiento a ritmos diversos y a estructuras espacio-temporales. * Ejecución de danzas, de bailes y de coreografías simples. * Participación desinhibida en situaciones que supongan comunicación corporal, valorando las dife rencias en el modo de expresarse. * Gozo mediante la expresión y la comunicación a través del propio cuerpo. Bloque 4. Actividad física y salud. * Consolidación de los hábitos de higiene corporal y adquisición de hábitos posturales correctos en la práctica física. * Interiorización de hábitos alimentarios saludables relacionados con la actividad física. * Reconocimiento de los beneficios de la actividad física en relación con la salud y con el bienestar. * Práctica de actividades que mejoren de modo genérico la condición física orientada a la salud.

130

* Adquisición de hábitos que proporcionen seguridad en la práctica de la actividad física. * Uso correcto de los materiales y de los espacios, adoptando medidas básicas de seguridad y prevención durante la práctica de la actividad física. * Actitud favorable hacia la actividad física con relación a la salud. Bloque 5. Juegos y deportes. * Apreciación del juego y del deporte como elemen tos de la realidad social. * Comprensión, aceptación y cumplimiento de las reglas y de las normas de juego y actitud responsable con relación a las estrategias acordadas. * Participación y práctica de juegos diversos y de actividades de iniciación predeportiva. * Búsqueda de información sobre juegos populares, autóctonos y tradicionales de Galicia y práctica de estos. * Experimentación de las estrategias básicas de juego relacionadas con la cooperación, con la oposi ción y con la cooperación/oposición. * Respeto hacia las personas participantes en el juego, valorando el esfuerzo y rechazando los comportamientos antisociales. 8.3. CRITERIOS DE AVALIACIÒN : 1.Orientarse no espazo con relación ás posicións dos outros compañeiros e obxectos. 2.Reproducir estruturas rítmicas coñecidas e traballadas, polo movemento corporal ou con instrumentos. 3.Emprega-la habilidade básica de salto cunha ou dúas pernas, desde un punto de vista cualitativo: batida, caída, etc. 4.Comproba-la coordinación de xesto e maila utilización dos mesmos nos lanzamentos en xogos. 5.Ter aumentado, xeralmente, as capacidades físicas básicas segundo o desenvolvemento motor normal respecto a esas idades. 6.Coñecer os movementos básicos do xadrez. 7.Comproba-la capacidade de utiliza-los recursos expresivos do corpo para expresarse por situacións de xogo nos que o alumno escenifique ou imite, a personaxes, obxectos ou accións coñecidas. 8.Comproba-lo grao de participación do alumno e os coñecementos das súas capacidades e limitacións corporais e de movemento.

131

9.ÁREA DE RELIXIÓN 9.1.OBXECTIVOS :

O finalizar a Educación Primaria pretendese co alumno/a sexa capaz de:

1. Coñecer os aspectos básicos das relixions xa desaparecidas relacionándoas co cristianismo.

2. Recoñecer os fundadores e alguns elementos distintivos das grandes relixions vixentes, en resposta as preguntas básicas sobre o sentido da vida e o compromiso dos creentes.

3. Coñecer a Biblia, sua estructura e sentido, identificando alguns textos básicos como Palabra de Deus

4. Descubrir a acción de Deus na natureza e na persoa, como fundamento e fuente dos valores básicos do ser humano.

5. Identificar algúns personaxes fundamentais da Historia da salvación e a súa resposta de fe, descubrindo o valor central da persoa de Xesucristo e a resposta de fe da Virxe María.

6. Valorar a novidade do amor de Deus que nos salva do pecado e da morte, polo seu Fillo Xesucristo e a través da vida e acción salvífica da Igrexa, Corpo de Cristo.

7. Identificar o significado dalgúns acontecementos, formulacións, expresións e textos básicos da mensaxe cristiá,que faciliten a comprensión da vida do Espírito Santo no mundo e na Igrexa.

8.Identificar a Igrexa nas súas manifestacións, coñecer a presenza de Deus e a súa graza nos sacramentos, e o servizo eclesial prestado polos apóstolos e os seus sucesores.

9. Comprender e distinguir o sentido sacro, festivo, cultural e celebrativo das festas e os seus ritos nas relixións monoteístas, relacionándoas cos aspectos cultuales e celebrativos da liturxia.

10. Analizar a xerarquía de valores, actitudes e normas que conforman o ser cristián, e aplicalos ás distintas situacións dá vida.

11. Valorar que a fe cristiá implica asumir responsabilidades, coñecer e comprender a raíz e o sentido da acción e do compromiso cristián, e manter unha actitude de tolerancia e respecto ante os sistemas éticos das distintas religions.

12. Coñecer, valorar e respectar o patrimonio relixioso, artístico e cultural, que se manifesta a través da linguaxe simbólica e icónico da arquitectura, pintura, literatura, música e liturxia, como expresión da fe católica e doutras relixions.

13. Descubrir que o destino eterno do home empeza aquí como don que xorde da vitoria de Cristo sobre a morte.

Contidos

1. Deus é creador. O mundo e a vida como don de Deus na Biblia. Algún relato sobre o orixen do mundo na antigüedade.

2. A acción salvadora de Deus a través dos patriarcas e Moisés no pobo xudeo. Sentido salvífico e compromiso co home no Xudaísmo, Cristianismo e Islam.

3. A promesa da salvación que Deus fai o home cumplese na persoa de Xesucristo, verdadero Deus e home.

4. Significado da vida de Xesús en canto entrega persoal e compromiso con todos os homes.

5. O pecado do home como ruptura con Deus, cos demáis e consego mesmo.

132

6. O perdón de Deus e sua misericordia. Os milagres de Xesús.

7. A victoria sobre o pecado e a morte. Xesucristo, o Mesías, o Salvador, resucitou e vive para sempre.

8. A fe e o seguimento, resposta a Xesucristo. O mandamento do amor.

9. O nacemento da Igrexa. O Espíritu Santo é quen da vida. Manifestacions dos vínculos internos que unen os membros da Igrexa.

10. A Igrexa, o Corpo de Cristo.

11. A salvación de Deus a través dos sacramentos da Igrexa. Os sacramentos da Iniciación e Reconciliación.

12. A Eucaristía orixen e meta da vida cristiá.

13. A Virxen María, Nai da Igrexa. Sentido das advocacions.

14. Comparación entre as principais expresions artísticas das relixions monoteístas. Identificación da fe do autor e da comunidade.

15. A vida que Deus dá dura para sempre.

Criterios de avaliación

1. Distinguir a os fundadores das relixions monoteístas, comparándoos entre sí nos aspeutos concernientes a sua relación con Deus, seu compromiso co home e a sua acción salvífica.

2. Verificar a acción salvadora de Deus a través dos personaxes bíblicos, e a sua plenitude en Xesucristo.

3. Reconocer o amor de Deus o crearnos a sua imaxen e adoptarnos como fillos.

4. Identificar alguns feitos e palabras de Xesús que mostran o amor de Deus o home.

5. Situar as accions salvíficas de Xesús nas referencias bíblicas sobre os seus milagres, a sua morte e resurrección.

6. Comprender co pecado rompe a relación con Deus, que Xesucristo a restablece coa sua morte e resurrección, e co amor de Deus dura para sempre.

7. Explicar ca fe e as obras son respostas o amor de Deus, manifestado en Xesucristo.

8. Distinguir e relacionar os sacramentos da Iniciación, a Reconciliación e a Eucaristía.

9. Explicar a nova vida que xurde polo Bautismo e alimentase na Eucaristía.

10. Saber describir a Igrexa como Corpo de Cristo.

11. Razoar que quen une os membros da Igrexa é o Espíritu Santo.

12. Recoñecer as distintas advocacions de María a Nai de Deus e Nai nosa.

13. Aplicar a algunas obras artísticas e xestos litúrxicos os contidos básicos da fe cristiá e de outras relixions.

14. Explicar o significado da relixión.

133

ÍNDICE PRIMARIA: 3º CICLO( PAXS 129-177) 1.ÁREA LINGUA GALEGA 1.1.OBXECTIVOS 1.2.BLOQUES DE CONTIDOS 1.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 2. LENGUA CASTELLANA 2.1.OBXECTIVOS 2.2.BLOQUES DE CONTIDOS

134

2.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 3.MATEMÁTICAS 3.1. OBXECTIVOS 3.2.BLOQUES DE CONTIDOS 3.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 4.COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL SOCIAL E CULTURAL 4.1..OBXECTIVOS 4.2.BLOQUES DE CONTIDOS 4.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 5.MÍNIMOS( L.G., L.C.,MATEMÁTICAS, COÑECEMENTO).PROMOCIÓN 6.EDUCACIÓN PARA A CIDADANÍA 6.1.OBXECTIVOS 6.2.BLOQUES DE CONTIDOS 6.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 7. EDUCACIÓN ARTÍSTICA A)PLÁSTICA 7.1.OBXECTIVOS 7.2.CONTIDOS 7.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN B)MÚSICA 7.1.OBXECTIVOS 7.2.BLOQUES DE CONTIDOS 7.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 8.ÁREA DE LINGUA INGLESA 8.1.OBXECTIVOS 8.2.CONTIDOS 8.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 9.ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA 9.1.OBXECTIVOS 9.2.CONTIDOS 9.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN 10.ÁREA DE RELIXIÓN 10.1.OBXECTIVOS 10.2.CONTIDOS 10.3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1. LINGUA GALEGA

1.1. OBXECTIVOS

Valorar e estimar a lingua de Galicia como lingua propia facendo uso dela con co

normalidade.

135

Recoñecer e respectar as diversas variantes lingüísticas da nosa lingua

Apreciar a realidade lingüística de Galicia e valorar a súa existencia como unha

realidade enriquecedora.

Escoitar, comprender e producir mensaxes orais atendendo a distintas

intencións comunicativas.

Ler con fluidez textos de diverso tipo coa complexidade propia do ciclo

Construír e interpretar textos escritos a través de distintas técnicas

empregando as normas ortográficas propias do ciclo.

Adquirir autonomía na produción de textos.

Afeccionarse á lectura como vehículo para mellorar a competencia lingüística e

apreciar o feito cultural propio.

Utilizar a lectura como medio de enriquecemento do vocabulario, e como medio

de acceso a outras culturas e formas de vida diferentes.

Achegarse á Literatura e desenvolver unha sensibilidade estética e creativa.

Recoñecer e identificar usos da lingua que indiquen discriminación de calquera

tipo e amosar unha actitude crítica.

Coñecer e analizar os medios de comunicación razoando o uso e

posicionamento da nosa lingua.

Amosar unha actitude crítica ante a intencionalidade explícita das mensaxes

lanzadas polos distintos medios de comunicación.

Usar estratexias e procedementos que faciliten a memorización, así como a

planificación e adquisición de novas técnicas de traballo

Facer uso da biblioteca como fonte privilexiada de información e diversión.


LINGUA E SOCIEDADE:

Situación lingüística de Galicia.

136

Relacions e interferencias de la L. Castellana e a L. Galega.

A realidade plurilingüe como expresión de diversidade e riqueza.

LINGUA ORAL

Necesidade de comunicación oral. Formas. Tipos de linguaxe. A nosa lingua

como lingua vehicular.

Estructura e características das mensaxes orais: partes, léxico, entoación,

recursos expresivos...

Elementos non lingüísticos que acompañan á comunicación oral.

La tradición oral popular en L. Galega. Formas que presenta ( lendas, contos,

refráns, ditos, adiviñas...)

LECTURA E ESCRITURA

A comunicación escrita: dirección, linealidade, separación de palabras...

Diferentes soportes da linguaxe escrita (libro, cartel, prensa, revistas...) e

tipos de textos escritos (poemas, contos, rótulos, publicidade, cartas...)

As formas elocutivas na comunicación escrita: narración, descrición...

Elementos non lingüísticos do texto escrito: gráficos, fotos, tipos de letra...

A biblioteca escolar e persoal.

LINGUA COMO OBXECTO DE REFLEXIÓN

Polisemia, homonimia, sinonimia e antonimia. Familias léxicas e campos

semánticos.

O texto e a súa estructura. Clases de palabras e a súa su formación (prefixos

e sufixos).

Normas ortográficas.

Vocabulario.

Elementos básicos da oración: suxeito e predicado.

LINGUA E MEDIOS DE COMUNICACIÓN

Medios de comunicación de masas: periódico, revista, radio, televisión...

137

Tipos de mensaxes: informativas, opinión, periodísticas, publicitarias...

Formas nas que se manifestan estas mensaxes: revistas, publicidade, cómic,

fotonovelas, historias, cine, radio, tv, documentais, reportaxes...

Sistemas de comunicación no mundo actual: ordenadores, satélites, fax...

A cultura da imaxe.

Medios de comunicación para persoas con deficiencias.


- Estima a lingua de Galicia e úsaa como canle de transmisión das súas propias

experiencias en todas as situacións de comunicación.

- Compara textos, orais e escritos, producidos nas diferentes variedades da

lingua galega.

- Participa de forma construtiva en situacións comunicativas propias da vida

escolar, integrando as normas que posibilitan o intercambio nestas situacións.

- Comprende o senso de mensaxes orais de uso habitual e interpreta a función

de elementos non explícitos que modifican ou varían a intención comunicativa.

- Reproduce textos orais empregando a pronunciación, o ritmo e a entoación

adecuados.

- Produce textos orais nos que se presenten de forma ordenada e coherente os

feitos, as ideas ou as vivencias.

- Comprende un texto lido, utilizando estratexias de comprensión e métodos

adecuados para resolver as dúbidas que se presenten.

- Le textos de diverso tipo con fluidez, empregando a pronunciación, a

entoación e o ritmo adecuados.

- Valora positivamente o texto escrito como instrumento de comunicación e

como fonte de pracer e de información. Tamén, manifesta preferencias na

selección de lecturas e expresa as propias opinións sobre elas.

- Redacta textos escritos de diferente tipo empregando a estrutura textual

correspondente e utilizando os procedementos básicos que dan cohesión ao

texto.

138

- Integra nos textos escritos as normas ortográficas e emprega apoios, que no

proceso de produción dun texto, permitan resolver dúbidas ortográficas.

- Identifica os elementos básicos que integran a oración simple, coñece a

concordancia na frase e utilízaos para mellorar as propias producións.

- Comprende unha mensaxe, oral ou escrita, na que se integren os distintos

códigos, verbal e non verbal, e analiza as súas características.

- Identifica, en textos orais e escritos habituais, determinados temas e usos da

lingua que supoñan unha discriminación social, racial, sexual ou doutro tipo.

2. LENGUA CASTELLANA

2.1 OBXECTIVOS

Valorar y estimar la Lengua Castellana haciendo uso de ella con normalidad.

Apreciar la realidad lingüística de Galicia y valorar su existencia como una

realidad enriquecedora.

Escuchar, comprender y producir mensajes orales atendiendo a distintas

intenciones comunicativas.

Leer con fluidez y comprender textos diversos con complejidad propia del ciclo.

Construír e interpretar textos escritos a través de distintas técnicas utilizando y

empleando las normas ortográficas aprendidas en el ciclo.

Adquirir autonomía en la producción de textos.

Aficionarse a la lectura como vehículo para mejorar la competencia lingüística.

Utilizar la lectura como medio de acceso a otras culturas y formas de vida

distintas.

Utilizar distintas fuentes de información que el alumnado tenga a su alcance:

diccionarios, biblioteca...

Respeto por las normas que regulan los lugares dedicados a la lectura y ao

traballo escrito: aula, biblioteca...

Acercarse a la Literatura y desenrrollar una sensibilidade estética y creativa.

Reconocer e identificar los usos de la lengua que indiquen discriminación de

cualquier tipo y mostrar una actitud crítica.

Conocer y analizar los medios de comunicación y ser capaz de mostrar una

139

actitud crítica e interpretar los mensajes no explícitos y las diferentes

intenciones.

Usar estrategias y procedimientos que faciliten la memorización de las

informaciones, así como la planificación y la adquisición de nuevas técnicas de

trabajo.


LENGUA Y SOCIEDAD

Situación lingüística de Galicia.

Relaciones e interferencias de la L. Castellana y la L. Gallega.

La realidad plurilingüe como expresión de diversidad y riqueza.

LENGUA ORAL

Necesidad de comunicación oral. Formas. Tipos de lenguaje.

Estructura y característica de los mensajes orales: partes, léxico, entonación,

recursos expresivos...

Elementos no lingüísticos que acompañan a la comunicación oral.

La tradición oral popular en L. Castellana. Formas que presenta (leyendas,

cuentos, refranes, adivinanzas...)

LECTURA Y ESCRITURA

La comunicación escrita: dirección, linealidad, separación de palabras...

Diferentes soportes del lenguaje escrito (libro, cartel, prensa, revistas...) y

tipos de textos escritos (poemas, cuentos, rótulos, publicidad, cartas...)

Las formas elocutivas en la comunicación escrita: narración, descripción...

Elementos no lingüísticos del texto escrito: gráficos, fotos, tipos de letra...

La biblioteca escolar y personal.

LA LENGUA COMO OBJETO DE REFLEXIÓN

Polisemia, homonimia, sinonimia y antonimia. Familias léxicas y campos

semánticos.

140

El texto y su estructura. Clases de palabras y su formación (prefijos y sufijos)

Normas ortográficas.

Vocabulario.

Elementos básicos de la oración: sujeto y predicado.

LENGUA Y MEDIOS DE COMUNICACIÓN

Medios de comunicación de masas: periódico, revista, radio, televisión...

Tipos de mensajes: informativos, opinión, periodísticos, publicitarios...

Formas en que se manifiestan estos mensajes: revistas, publicidad, cómic,

fotonovelas, historias, cine, radio, tv, documentales, reportajes...

Sistemas de comunicación en el mundo actual: ordenadores, satélites, fax...

La cultura de la imagen.

Medios de comunicación para personas con deficiencias.

2.3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN

- Participar en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas,

respectando as normas da comunicación: quenda de palabra, organización do

discurso, escoita e incorporación das intervencións dos demais.

- Expresarse de forma oral para transmitir feitos, coñecementos e opinións ou

para levar a cabo as diferentes funcións comunicativas, utilizando un

vocabulario preciso e unha estrutura coherente.

- Comprender o sentido global dos textos orais, recoñecendo as ideas

principais e secundarias e identificando ideas ou valores non explícitos.

- Ler en silencio valorando o progreso na velocidade e na comprensión,

memorizar e reproducir textos.

- Interpretar e integrar as ideas propias coas contidas nos textos, comparando

e contrastando informacións diversas, e amosar a comprensión a través da

lectura en voz alta coa entoación e coa fluidez adecuadas.

- Narrar, explicar, describir, resumir e expoñer opinións e informacións en

textos relacionados con situacións cotiás e escolares, de forma ordenada,

adecuada, relacionando os enunciados entre si, usando de forma habitual os

141

procedementos de planificación e revisión dos textos así como as normas

gramaticais e ortográficas e coidando a caligrafía, a orde e a presentación.

- Ler por propia iniciativa como fonte de pracer textos literarios da tradición

oral e da literatura infantil adecuados ao ciclo, para coñecer as características

da narración e da poesía e para facilitar a escritura dos ditos textos.

- Utilizar estratexias (de lectura e de escritura) para planificar traballos,

localizar e recuperar información, realizar inferencias, esquemas. Resumir os

textos lidos reflectindo a estrutura e as ideas principais e secundarias.

- Utilizar textos científicos en diferentes soportes para recoller información,

ampliar coñecementos e aplicalos en traballos persoais.

- Usar e manexar con soltura as bibliotecas, videotecas, etc. e comprender os

mecanismos e procedementos de organización e selección de obras e outros

materiais. Colaborar no coidado e na mellora dos materiais bibliográficos e

outros documentos dispoñibles na aula e no centro.

- Identificar cambios que se producen nas palabras, nos enunciados e nos

textos ao realizar segmentacións, cambios na orde, supresións e insercións

que fan mellorar a comprensión e a expresión oral e escrita.

- Comprender e utilizar a terminoloxía gramatical e lingüística propia do ciclo

nas actividades de produción e comprensión de textos.

- Coñecer e valorar a diversidade lingüística de Galicia e de España.

- Estimar o galego, estar motivado cara ao seu dominio e usalo

progresivamente en situacións informais e formais, para comunicarse e para

aprender.

- Usar habilidades lingüísticas e estratéxicas relacionadas coas áreas non

lingüísticas para construír coñecementos, procesar información e expoñer

conclusións e resultados mediante textos orais e escritos.

- Interpretar e traducir textos breves en situacións nas que o destinatario da

mensaxe non coñece a lingua do texto.

- Utilizar textos das diferentes linguas do currículo, de acordo coa súa

competencia, para elaborar un pequeno traballo nunha destas linguas.

142

- Utilizar programas informáticos para a elaboración e presentación de textos

3.MATEMÁTICAS

3.1.OBXECTIVOS

Identificar formas xeométricas no contorno natural e cultural, empregando o

coñecemento dos seus elementos e propiedades para describir a realidade e

desenvolver novas posibilidades de acción.

Empregar o sistema de numeración decimal e utilizar adecuadamente as

principais operacións para resolver problemas da vida cotiá.

Conseguir estratexias de cálculo para a resolución de problemas.

Ler, escribir e ordenar números ata

Utilizar as unidades de lonxitude, capacidade e masa e realizar medicións e

transformacións dunhas medidas noutras da mesma magnitude.

Utilizar técnicas de recollida de datos e facer unha representación gráfica e

numérica das mesmas.

Valorar o papel das matemáticas na vida diaria perseverando na busca de

solucións e apreciando a parte positiva dos erros.

Valorar a sensibilidade e o esforzo polo rigor e a precisión dos cálculos, así

como pola presentación ordenada e clara dos procesos matemáticos.

Comprender, valorar e producir mensaxes con certa autonomía, empregando

expresións de uso habitual para describir situacións incertas ( posible, seguro,

imposible...)

Utilizar de forma axeitada as tecnoloxías da información e da comunicación,

tanto no cálculo como na busca, tratamento e representación de informacións

diversas.


NÚMEROS

Números naturais de ata 12 cifras:

Como expresión de cantidades

Sistema de numeración decimal

143

Valor da posición

Operacións con números naturais

Números positivos e negativos

Proporcionalidade e porcentaxes

Divisibilidade:

Concepto de múltiplo e divisor

Números primos e compostos

Potenciación

Fraccións: operacións

Números decimais: operacións

Cáculo mental

Resolución de problemas de varias operacións

Uso da calculadora

A MEDIDA

Unidades convencionais de medida:

Medidas de lonxitude: múltiplos e submúltiplos

Medidas de capacidade: múltiplos e submúltiplos

Medidas de masa: múltiplos e submúltiplos

Unidades de medida de ángulos:

Ángulo recto, plano e completo

Grao, minuto e segundo

Unidades de medida de tempo. Equivalencias

Medidas monetarias. Equivalencias

Instrumentos de medida: regra milimetrada e transportador

Área como medida de superficie

ESPACIO

Recta, semirrecta e segmento

Rectas paralelas e perpendiculares

144

Ángulos consecutivos e adxacentes

Xiros. Bisetriz dun ángulo

Corpos xeométricos. Poliedros. Prismas e pirámides.

Corpos redondos: cilindro, cono, esfera. Elementos (aresta, vértice, cara e

base)

ESTUDIO E REPRESENTACIÓN DO ESPACIO

Polígonos regulares e irregulares. Perímetro dun polígono

Clasificación de triángulos e cuadriláteros

Simetría. Translación

Circunferencia e círculo.

Posición relativas de rectas e circunferencias (exterior, tanxente, secante)

GRÁFICAS. INICIACIÓN Á ESTATÍSTICA

3.3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN

- Utiliza ordenadamente a linguaxe numérica, xeométrica, gráfica e de medida,

argumentando e razoando as súas solucións.

- Relata experiencias propias incluíndo espontaneamente na súa narración

medidas de espazo e tempo, números naturais ou fraccións, palabras relativas a

comparacións e ás operacións aditivas e multiplicativas, etc.

- Interpreta documentos e mensaxes sobre fenómenos da vida cotiá que

conteñen números e operacións, descricións de figuras, situacións no espazo ou

itinerarios, etc.; e é capaz de utilizar este tipo de documentos para realizar

pequenas investigacións ou apoiar argumentos en discusións sobre temas do

seu interese.

- Coñece o uso dos números como código.

- Estima unha solución razoable a un problema antes de resolvelo, selecciona e

aplica pertinentemente as operacións necesarias cos datos dispoñibles e

contrasta o resultado coa estimación realizada, interprétao en función do

145

enunciado, revisándoo e corrixíndoo en caso necesario.

- Estima magnitudes (lonxitude, superficie, capacidade, masa e tempo) antes de

medilas e contrasta os resultados obtidos coa estimación previa.

- Realiza as medicións con coidado, escolle entre as unidades e instrumentos de

medida dispoñibles os que mellor se axusten á natureza do que se desexa

medir, e expresa correctamente as medidas realizadas manexando múltiplos e

submúltiplos.

- Elixe un procedemento de cálculo numérico adecuado á situación concreta nun

contexto de resolución de problemas, con números de varias cifras, e executa

con corrección dito procedemento, revisándoo se o resultado non coincide coa

estimación prevista.

- Coñece os elementos e propiedades máis importantes de corpos e figuras,

axudándose delas para crear as súas propias composicións estéticas ou

utilitarias.

- Describe desprazamentos con relación ao punto de referencia elixido e utiliza

sinxelos sistemas de coordenadas no plano, para localizar e describir puntos

nel.

- Interpreta unha representación espacial (esbozo de itinerario, plano ou

maqueta), referente a espazos do seu contorno e identifica os elementos máis

importantes.

- Identifica que datos é preciso tomar cando recolle información para un

propósito concreto e aplica a técnica adecuada.

- Interpreta e elabora táboas de datos con pulcritude e precisión.

- Manifesta satisfacción polo progreso dos seus coñecementos matemáticos,

pola autonomía que lle proporcionan eses coñecementos, así como pola

crecente socialización que implica a linguaxe matemática.

- Aplica os coñecementos matemáticos a situacións lúdicas e identifica

situacións do seu contorno familiar onde se utilizan.

- Afronta con autonomía as situación problemáticas, sen pedir axuda ante a

primeira dificultade, é consciente dos seus puntos débiles e esfórzase por

146

superalos.

- Explora distintas representacións dunha situación concreta, contemplando as

posibilidades das distintas linguaxes matemáticas (gráfica, numérica, etc.)

4.COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL SOCIAL E CULTURAL

4.1 OBXECTIVOS

Amosar unha actitude positiva cara ó coidado e hixiene do seu corpo

Respectar e facer uso das regras de convivencia desenvolvendo actitudes

responsables e solidarias respectando os principios básicos do funcionamento

democrático.

Recoñecer a súa pertenza a grupos sociais con trazos propios, respectando as

diferencias con outros grupos e rexeitando calquera tipo de discriminación.

Amosar un sentimento positivo de pertenza a unha comunidade (Galicia), a un

estado (España) e a unha cultura universal, desde posicións respectuosas con

outras comunidades, estados e culturas.

Comprender que o patrimonio natural, cultural, histórico e artístico galego é

diferente o das outras autonomías do Estado e participar activamente na súa

defensa e conservación.

Apreciar as transformacións que teñen lugar co paso do tempo e a influencia

destas na sociedade.

Analizar algunhas manifestacións da intervención humana no medio e adoptar

un comportamento acorde coa postura de defensa e recuperación do equilibrio

ecolóxico e de conservación do patrimonio.

Construír e analizar dispositivos utilizando o coñecemento que se ten das

propiedades dos materiais, substancias e obxectos.

Representar feitos do medio socionatural mediante diferentes códigos

(cartográficos, numéricos, técnicos...).

Adoptar posicións favorables ó desenvolvemento tecnolóxico e fomenta-la

utilización dos novos recursos.

147

4.2. .BLOQUES DE CONTIDOS

O home e a muller como seres vivos: transformación ó longo do ciclo vital.

Funcións vitais: relación, nutrición e reproducción.

O sistema esquelético: compoñentes, tipos de ósos, distribución e función que

desempeñan.

O sistema muscular: funcións dos músculos, tipos e distribución.

Identificación e localización dos principias órganos e funcións.

Anatomía e fisioloxía dos aparatos dixestivo, respiratorio, circulatorio e

excretor.

O aparato reproductor feminino e masculino.

A saúde: hábitos de hixiene e alimentación. Coidado do corpo.

A relación afectiva e sexual.

Os animais invertebrados: características e grupos.

Animais vertebrados: réptiles, anfibios e peixes.

Os mamíferos: morfoloxía, reproducción, respiración e medios nos que habitan.

Aves: características dos distintos grupos.

Animais e plantas Diferencias. Morfoloxía e funcións.

Plantas: clasificación, nutrición e reproducción.

A nutrición das plantas: respiración e fotosíntese.

Propiedades da materia: volume, densidade e temperatura.

Cambios da materia: físicos e químicos.

Estados: sólidos, líquidos e gases.

Cambios físicos: fusión, vaporización, sublimación, solidificación...

Propiedades dos sólidos, líquidos e gases. Auga e aire.

A enerxía: formas e fontes. Enerxías alternativas.

A enerxía eléctrica. Electricidade e corrente eléctrica.

Os astros do Sistema Solar. Movementos da Terra.

Forzas e máquinas. Tipos de forzas. Máquinas simples e compostas.

A paisaxe e a poboación . O relevo de Galicia e de España.

Os ríos e o clima de Galicia e España.

148

A poboación: distribución, densidade, crecemento das cidades, fenómeno da

inmigración...

O traballo e as actividades económicas. Sectores de producción.

Medios de transporte. Redes e infraestructura en Galicia e en España.

A cultura e o goberno de Galicia.

Organización social e política da localidade, provincia e Comunidade Autónoma

Galega.

División político-administrativa do territorio español.

A Comunidade Europea.

A representatividade cidadá. Formas de asociación e partidos políticos.

Publicidade, consumo e dereitos do consumidor.

Conflictos de interese e a súa solución. A importancia do diálogo para a paz.

A vida dos homes e mulleres noutros tempos. Formas de vida nas sociedades

das grandes épocas históricas.

As evidencias do pasado como testemuña da vida noutras épocas: vestixios e

museos.

Algúns feitos relevantes da Historia de Galicia e de España.

Personalidades destacadas da ciencia e cultura de Galicia.

As festas, gastronomía e folclore.

Medios de comunicación de masas: prensa, radio, t.v., cine...

Medios de comunicación interpersoais: correo, teléfono, ...

A informática e navegación na rede: busca da información.

Educación viaria: normas e sinais de tráfico.

As manifestacións culturais: xogos, festas e costumes populares en Galicia.

Educación para o lecer: deportes, teatro, música, lectura...

Conflictos de interese e a súa solución. A importancia do diálogo para a paz.

Os grandes conflictos no mundo. Movementos pacifistas

4.3. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

- Obtén información concreta e relevante sobre feitos ou fenómenos

149

previamente delimitados a partir da consulta de diversos documentos.

- Identifica e localiza os principais órganos implicados no desenvolvemento das

funcións vitais do corpo humano, establecendo relacións entre estas e

determinados hábitos alimentarios, de hixiene e de saúde.

- Identifica e practica os hábitos de alimentación, postura, hixiene e descanso

máis adecuados para favorecer a saúde.

- Aplica criterios que permiten identificar, comparar e clasificar as diferentes

clases de animais e plantas.

- Identifica e describe os principais usos dos recursos naturais, sinalando as

súas vantaxes e inconvenientes.

- Formula conxecturas para explicar as relacións entre algúns factores do

medio físico e algunhas características dos seres vivos.

- Aborda problemas sinxelos, extraídos do contorno inmediato, recollendo

información de diversas fontes (enquisas, cuestionarios, imaxes, documentos,

etc.), elaborando a información recollida (táboas, gráficos, resumos, etc.)

extraendo conclusións e formulando posibles solucións.

- Identifica e describe os principais elementos que configuran a paisaxe da

Galicia, do Estado Español e de Europa.

- Recompila información sobre as características observables e regulables de

Galicia e de España, seguindo criterios e pautas de observación sistemáticas.

- Coñece os diferentes tipos de organizacións gobernamentais e sábese

pertencente a unha comunidade autónoma (Galicia), a un Estado histórico

(España) e a unha cultura universal.

- Emprega convenientemente as nocións espaciais para recoñecer e

representar en planos e mapas, os lugares e os obxectos máis significativos

de Galicia e de España.

- Coñece as características máis importantes dos grupos sociais aos que

pertence para establecer semellanzas e diferenzas entre eles e clasificalos.

- Describe as relacións de necesidade e complementariedade entre os

diferentes traballos de Galicia e de España.

150

- Identifica e clasifica as principais actividades económicas do contorno

asociándoas aos sectores de produción e a algunhas características do medio

natural.

- Ordena temporalmente os feitos históricos máis importantes ocorridos en

Galicia e en España, referidos á evolución política e social.

- Emprega os principios básicos do funcionamento democrático para superar os conflitos e rexeitar calquera tipo de discriminación por pertenza a grupos sociais. 5.MÍNIMOS ESIXIBLES

5.1. LINGUA GALEGA - Identificar os elementos característicos dun texto narrativo.

- Utilizar distintos tipos de dicionarios.

- Clasificar os nomes e coñecer algunhas regras básicas para a formación do

feminino e do plural.

- Saber acentuar graficamente as palabras agudas, graves e esdrúxulas.

- Recoñecer as partes que compoñen un texto narrativo.

- Relacionar palabras cos seus sinónimos e antónimos.

- Distinguir os determinantes doutras clases de palabras.

- Coñecer e utilizar certas normas especiais de acentuación.

- Medir versos correctamente.

- Diferenciar as palabras polisémicas das homónimas.

- Identificar adxectivos e o grao que expresan.

- Saber acentuar graficamente as palabras con ditongo, tritongo ou hiato.

- Identificar estrofas sinxelas.

- Distinguir entre palabras primitivas, derivadas e compostas.

- Identificar os pronomes persoais e indefinidos.

- Utilizar correctamente o til diacrítico.

- Recoñecer a finalidade dun anuncio publicitario.

- Identificar sufixos diminutivos, aumentativos e despectivos.

- Identificar os pronomes demostrativos, posesivos e numerais.

151

- Formar familias léxicas.

- Redactar as regras dun xogo.

- Definir substantivos.

- Analizar a estrutura morfolóxica das formas verbais e recoñecer verbos

regulares e irregulares.

- Usar correctamente o punto e a coma.

- Identificar e aplicar na praxe certos recursos da linguaxe poética.

- Definir adxectivos correctamente.

- Identificar e clasificar adverbios e locucións adverbiais.

- Empregar correctamente o punto e coma, os dous puntos e os puntos

suspensivos.

- Identificar as principais seccións dun periódico.

- Definir verbos correctamente.

- Identificar as preposicións, as conxunción e as contraccións dalgunhas

preposicións con certos determinantes.

- Aplicar as normas de uso das comiñas e das parénteses.

- Elaborar unha recensión sinxela dunha película.

- Agrupar palabras en campos semánticos.

- Recoñecer a oración e a frase como dous tipos de enunciados.

- Escribir correctamente palabras con b e con v.

- Recoñecer a estrutura e características dunha entrevista.

- Identificar neoloxismos e estranxeirismos.

- Recoñecer o suxeito como constituínte inmediato da oración e as unidades

que poden desempeñar a función de suxeito.

- Escribir correctamente palabras con c, ct e cc.

- Recoñecer as características dun texto expositivo.

- Recoñecer siglas e abreviaturas e os seus significados.

- Recoñecer o predicado dunha oración e distinguir entre predicado nominal e

verbal.

- Escribir correctamente palabras con z, zz e s.

- Recoñecer e crear caligramas e acrósticos.

152

- Identificar e formar abreviacións.

- Diferenciar os verbos transitivos dos intransitivos.

- Escribir correctamente palabras cos sufixos -cia/-za e -cio/-zo.

- Recoñecer as características das lendas.

- Identificar palabras comodín e saber o significado de frases feitas.

- Recoñecer os complementos directo, indirecto e circunstancial.

- Escribir correctamente palabras que comezan por ca-, cua- e co-.

- Recoñecer un monólogo teatral.

- Identificar palabras tabú e eufemismos.

- Clasificar oracións segundo a actitude do falante e identificar as

interxeccións.

- Escribir correctamente palabras con ex-/es- e extra-/estra-.

- Recoñecer un texto de carácter informativo.

- Identificar dobres sentidos de certas expresións e composicións.

- Coñecer diferentes etapas da historia do galego.

- Utilizar correctamente palabras que se poden escribir xuntas ou separadas.

5.2. LENGUA CASTELLANA - Conocer los distintos tipos de diccionario y saber a qué diccionario se debe

recurrir en cada caso.

- Utilizar correctamente las normas de acentuación.

- Distinguir entre texto, párrafo, oración y palabra.

- Conocer la utilidad de un texto.

- Contar una anécdota.

- Leer con la entonación adecuada los textos de la unidad.

- Saber sustituir palabras por sus sinónimas.

- Saber formar antónimos empleando prefijos o lexemas diferentes.

- Saber ver la relación semántica entre palabras de un texto coherente.

- Acentuar correctamente palabras monosílabas.

- Reconocer los nombres de un texto e identificar cómo son por su significado,

género y número.

153

- Resumir por escrito, siguiendo unas pautas, un texto.

- Exponer con coherencia una biografía.

- Saber encontrar una información precisa en un texto.

- Distinguir las acepciones diferentes en las palabras polisémicas.

- Escribir correctamente las palabras compuestas.

- Reconocer los artículos y los adjetivos determinativos.

- Leer y recitar adecuadamente poemas.

- Reconocer y saber el significado de los prefijos y sufijos cultos que se

exponen.

- Distinguir entre palabras primitivas y palabras derivadas.

- Emplear con corrección la tilde en diptongos e hiatos.

- Reconocer las palabras que son adjetivos y el grado en que estos aparecen.

- Interpretar los pies de las fotografías.

- Expresar oralmente la información de imágenes propuestas.

- Utilizar sufijos aumentativos, diminutivos y despectivos para crear nuevos

significados en palabras primitivas.

- Emplear con corrección la tilde en interrogativos y exclamativos.

- Distinguir los pronombres y diferenciar entre los personales, los

demostrativos y los posesivos.

- Escribir preguntas adecuadas para una encuesta.

- Leer de forma expresiva un texto.

- Definir nombres siguiendo las pautas.

- Utilizar correctamente los signos ortográficos del punto y la coma.

- Reconocer el lexema y las desinencias de una forma verbal.

- Distinguir entre verbos regulares e irregulares.

- Saber dar argumentos.

- Saber definir un adjetivo.

- Aplicar las normas ortográficas referidas al uso de los puntos suspensivos,

punto y coma y dos puntos.

- Conjugar los verbos auxiliares haber y ser.

154

- Analizar formas verbales compuestas.

- Leer con la entonación adecuada el poema de la unidad.

- Definir verbos empleando otros verbos.

- Emplear con corrección comillas y paréntesis.

- Clasificar los adverbios por su significado.

- Seleccionar una información precisa en un texto.

- Reconocer extranjerismos y evitarlos cuando sea posible.

- Escribir correctamente palabras con b o v en palabras que siguen las reglas.

- Distinguir las preposiciones y conjunciones en un textos.

- Diferenciar preposiciones y conjunciones.

- Identificar el tema de un texto.

- Identificar la idea o ideas centrales de un párrafo.

- Reconocer argumentos en un texto expositivo.

- Seleccionar información de un texto.

- Reconocer palabras del mismo campo semántico.

- Emplear correctamente la g y la j en las palabras cuyas reglas se exponen.

- Reconocer el sujeto en oraciones simples.

- Reconocer la clase de palabras que realiza la función de sujeto.

- Rellenar la ficha sobre la reseña de un libro.

- Resumir y ampliar textos oralmente.

- Reconocer palabras onomatopéyicas.

- Emplear con corrección la ll y la y en palabras que siguen las reglas.

- Distinguir entre el predicado nominal y el predicado verbal.

- Saber explicar normas de juegos u otros procesos sencillos.

- Distinguir expresiones en sentido propio y en sentido figurado.

- Conocer las normas ortográficas de -c-, -cc-, -z y -d.

- Conocer las características e identificar el CD y el CI.

- Conocer la diferencia entre diálogo y monólogo.

- Conocer el significado de las siglas y abreviaturas más usuales.

- Aplicar la norma ortográfica de la x.

155

- Conocer el complemento circunstancial y sus clases. Distinguir el

complemento circunstancial de otros complementos.

- Conocer el concepto de estrofa.

- Reconocer palabras tabú y emplear los eufemismos correspondientes.

- Escribir correctamente las palabras homófonas más habituales.

- Reconocer las clases de oraciones por la actitud del hablante.

- Recitar poemas con la entonación y el ritmo adecuados.

- Reconocer metáforas y metonimias.

- Escribir correctamente palabras sin norma, pero de uso habitual.

- Saber cuántas lenguas se hablan en España y dónde son oficiales.

- Saber en qué países se habla la lengua española.

- Crear caligramas siguiendo unas pautas.

- Leer con el ritmo adecuado los poemas de la unidad.

- Comentar oralmente poemas.

5.3. MATEMÁTICAS - Lectura, escritura, composición e descomposición de números de ata oito e

nove cifras segundo a orde de unidades e o valor de posición

- Establecemento de equivalencias entre as distintas ordes de unidades dun

número. Comparación e ordenación de números.

- A numeración romana. Símbolos e equivalencias.

- A numeración exipcia. Símbolos e equivalencias.

- Lectura e escritura de números coa numeración romana e exipcia.

- Propiedades da suma e da resta.

- Propiedades da multiplicación.

- Aplicación dos algoritmos das catro operacións básicas con números naturais.

- Coñecemento e utilización da xerarquía das operacións na realización de

cálculos e na resolución de problemas.

- Práctica do algoritmo da multiplicación e da división con divisores de ata tres

cifras.

- Prioridade das operacións.

156

- Expresión de produtos de factores iguais en forma de potencia, e viceversa.

- Lectura e escritura de potencias.

- Composición e descomposición de números de forma polinómica utilizando as

potencias de 10.

- Simplificación da escritura de números grandes utilizando as potencias de 10.

- Identificación da raíz cadrada como operación inversa á potencia de

expoñente dous.

- Recoñecemento da relación de divisibilidade entre dous números (mediante a

división).

- Expresión das relacións de divisibilidade.

- Obtención dalgúns divisores dun número dado.

- Obtención dalgúns múltiplos dun número dado.

- Cálculo do mínimo común múltiplo de dous números.

- Resolución de sinxelos problemas relacionados coa divisibilidade.

- Os números positivos e negativos.

- Representación na recta numérica.

- Ordenación e comparación de números positivos e negativos.

- Suma de números enteiros do mesmo signo.

- Suma de números enteiros de distinto signo.

- Identificación das ordes de unidades decimais.

- Número decimal e fracción decimal.

- Suma e resta de números decimais.

- Multiplicación de números decimais.

- División de dous números decimais.

- Multiplicación e división dun decimal pola unidade seguida de ceros.

- Calcular o valor da fracción dunha cantidade.

- Pasar unha fracción a forma decimal ou un decimal exacto a fracción decimal.

- Simplificar e amplificar fraccións.

- Reducir dúas fraccións sinxelas a común denominador.

- Suma e resta de cantidades enteiras e fraccións.

- Suma e resta de dúas fraccións de distinto denominador.

157

- Produto dunha fracción por un número.

- Produto de dúas fraccións.

- Cociente de dúas fraccións.

- Suma e resta da unidade cunha fracción propia.

- Construción de táboas de proporcionalidade directa.

- Resolución de sinxelos problemas de proporcionalidade directa.

- Significado do tanto por cento.

- Cálculo mental de porcentaxes de cantidades múltiplas de 100.

- Resolución de problemas de porcentaxes directas.

- Medición e construción dun ángulo co transportador.

- Clasificación de ángulos.

- Equivalencias entre graos, minutos e segundos. Conversión dunhas unidades

noutras.

- Os ángulos segundo a súa posición.

- Suma de ángulos: de forma gráfica e numérica.

- Resta de ángulos: de forma gráfica e numérica.

- Idea de lonxitude. Medicións en unidades lineais.

- Idea de superficie. Medicións en unidades cadradas.

- Diferenciación e cálculo do perímetro e a área dunha figura plana.

- Unidades de lonxitude e de superficie do S.M.D. Equivalencias.

- Comprobación das equivalencias entre as unidades de superficie do S.M.D.

utilizando modelos de cartolina ou de plástico.

- Perímetro dun polígono.

- Cálculo da área de cadrados, rectángulos e romboides, coñecendo a base e a

altura.

- Cálculo da área dun rombo coñecendo as diagonais.

- Cálculo da lonxitude da circunferencia e da área do círculo.

- Identificación dos poliedros e dos corpos de revolución.

- Recoñecemento do número de caras, vértices e arestas dun poliedro.

- Identificación dun poliedro regular polo número de caras ou outras

características.

158

- Cálculo do volume dun prisma ou dun cubo mediante o conteo de unidades

cúbicas (utilización do algoritmo).

- Cálculo do volume dun prisma ou dun cubo, utilizando as unidades de volume

do sistema métrico decimal (m3, dm3, cm3).

- Establecemento de equivalencias entre as diferentes unidades de volume.

- Aplicación da medida e os cálculos con volumes á resolución de problemas.

- Variables estatísticas.

- Frecuencia absoluta e relativa.

- Histograma e polígono de frecuencias

- Media aritmética e moda.

- Concepto de azar. As experiencias aleatorias.

- Obtención do conxunto de todos os resultados posibles.

- Concepto de suceso. Tipos de sucesos: suceso seguro, suceso posible e

suceso imposible.

- Expresión da probabilidade mediante unha fracción.

5.4. COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL SOCIAL E CULTURAL - Características xerais da reprodución sexual e a reprodución asexual.

- Ideas básicas de aparato reprodutor, gameto, cigoto e embrión.

- Descrición, coa axuda de láminas e esquemas, das fases do proceso da

reprodución sexual dos animais.

- Descrición, coa axuda de láminas e esquemas, das fases do proceso da

reprodución sexual das plantas espermatófitas.

- Os órganos do aparato reprodutor masculino e as súas funcións.

- Os órganos do aparato reprodutor feminino e as súas funcións.

- Identificación e descrición dos cambios puberais que conducen á madurez

sexual de ambos os dous sexos.

- A fecundación humana.

- Identificación en láminas e debuxos dos diferentes momentos do

desenvolvemento embrionario humano.

- As etapas da vida dun ser humano, as súas características e os cambios máis

importantes en cada unha delas.

159

- As enfermidades infecciosas e os seus mecanismos de transmisión.

- Algunhas enfermidades non infecciosas e causas que as producen.

- Algunhas pautas para previr enfermidades infecciosas e non infecciosas.

- Descricións orais sobre a prevención de enfermidades.

- Elementos dos ecosistemas e tipos de ecosistemas.

- Ideas de adaptación corporal e adaptación de comportamento. Identificación

de adaptacións de seres vivos.

- Caracterización e identificación dos tres tipos de seres vivos dos ecosistemas:

produtores, consumidores e descompoñedores.

- Descricións orais de información en láminas e debuxos.

- Valoración das plantas como seres produtores de alimentos e base das

pirámides tróficas en case todos os ecosistemas.

- Os recursos naturais.

- Actuacións humanas que alteran os ecosistemas: sobreexplotación, ocupación

de espazos naturais e distintos tipos de contaminación.

- Accións para protexer a vida no planeta.

- Concepto de espazo natural protexido e coñecemento dalgúns deles.

- Descricións orais de información sobre a alteración dos ecosistemas.

- Disposición favorable cara a modelos de desenvolvemento sostible.

- Instrumentos, unidades e procedementos máis frecuentes para determinar a

masa e o volume.

- Mesturas e disolucións. Procedementos para separar os compoñentes

dalgunhas mesturas.

- Cambios físicos da materia: deformacións, cambios de estado, dilatacións e

contraccións.

- Realización de experiencias de medicións de masa e de volume.

- Realización de experiencias de mesturado e separación de substancias.

- A luz e as fontes luminosas. Propagación da luz.

- A reflexión e a refracción da luz.

- Corpos transparentes, translúcidos e opacos.

160

- Partes dun imán e interaccións entre imáns.

- A electricidade. Condutores e illantes da electricidade.

- Xeradores de electricidade. Os circuítos eléctricos e os seus elementos.

- Descrición ordenada de sucesos relacionados coa electricidade e o

magnetismo, identificando as causas e os efectos.

- Ideas de rocha e mineral.

- Capas da xeosfera e estados dos materiais en cada unha das capas.

- O desgaste das rochas na superficie e a acumulación de sedimentos. A

formación das rochas sedimentarias.

- O magma e a formación de rochas magmáticas.

- Métodos de extracción de rochas e minerais e usos das rochas e os minerais.

- Descrición dos procesos de formación e transformación das rochas na codia

terrestre utilizando o vocabulario axeitado e identificando as causas que

provocan os cambios.

- A hidrosfera. Movementos e fluxos das augas.

- A atmosfera e a súa importancia.

- Fenómenos atmosféricos.

- Elementos ou factores dos que dependen os climas.

- Como se estuda o clima: instrumentos e rexistros de datos. Climogramas.

- Interpretación de gráficos sinxelos de climogramas.

- Descrición ordenada de sucesos relacionados cos movementos e fluxos de

auga e de fenómenos atmosféricos.

- Coñecer as principais formas do relevo, as zonas climáticas do planeta e os

trazos que diferencian os ríos.

- Coñecer algunhas das principais formas de relevo de África, Asia, América e

Oceanía.

- Coñecer as máximas alturas de África, Asia, América e Oceanía.

- Coñecer algúns dos principais ríos e lagos de África, Asia, América e Oceanía.

- Coñecer as zonas climáticas nas que se atopan África, Asia, América e

Oceanía.

161

- Realización de mapas físicos de África, Asia, América e Oceanía.

- Situación do continente europeo.

- Accidentes de relevo máis destacados de Europa e algunhas das súas

penínsulas e illas máis importantes.

- Tipos de climas de Europa.

- Principais ríos e lagos de Europa.

- Principais accidentes do relevo interior de España e de Galicia, e algúns dos

accidentes costeiros.

- Tipos de climas de España e de Galicia, e as zonas da España húmida, a seca

e a semiárida.

- Algúns ríos españois e galegos, e a vertente á que pertencen.

- Realización de mapas físicos de Europa, de España e de Galicia.

- Extensión, o número de países e de habitantes e a densidade de poboación

de Europa.

- Extensión, o número de habitantes e a densidade de poboación da UE.

- Países que forman a Unión Europea.

- Crecemento natural e real da poboación da UE.

- Vantaxes que teñen os cidadáns da UE.

- Principais órganos de goberno da UE.

- Crecemento natural e real da poboación de España e de Galicia.

- Elaboración do mapa político da UE.

- Os conceptos dos sectores produtivos e de servizos.

- Principais actividades dos tres sectores en Europa.

- Principais actividades dos tres sectores en España.

- Principais actividades dos tres sectores en Galicia.

- Respecto por calquera tipo de traballo como necesario para o

desenvolvemento do individuo e da sociedade.

- Realización de mapas de localización das principais zonas industriais de

Europa, de España e de Galicia.

- Acontecementos da Idade Moderna e as súas correntes artísticas.

162

- Algúns feitos do reinado dos Reis Católicos. O descubrimento de América.

- Carlos I e Felipe II.

- A crise do século XVII e o significado do Século de Ouro.

- A Idade Moderna en Galicia.

- A Ilustración.

- A Idade Contemporánea.

- A Revolución Francesa, a Revolución Industrial como os acontecementos máis

importantes do século XIX.

- A Guerra da Independencia e algún acontecemento español e galego do

século XIX.

- As dúas guerras mundiais.

- As zonas do mundo máis e menos desenvolvidas.

- Os grandes sucesos políticos de España e Galicia no século XX.

- O significado da democracia.

- Valoración da democracia como o sistema político que defende a igualdade e

garante os nosos dereitos.

6.EDUCACIÓN PARA A CIDADANÍA

6.1OBXECTIVOS

Aceptar a propia identidade e desenvolver a autoestima, a afectividade e a

autonomía persoal na vida cotiá, nas relacións de cada alumna ou alumno coas

demais persoas e como integrante dos grupos sociais en que participa.

Amosar actitudes contrarias á violencia, aos estereotipos (de

xénero,lingüísticos, relixiosos, culturais, físicos...) e aos prexuízos, sendo quen

de defender os propios puntos de vista mediante o diálogo e a argumentación.

Desenvolver e facer uso de habilidades emocionais, comunicativase sociais

para actuar con progresiva seguridade e autonomía na vida cotiá e para

participar activamente nas relacións de grupo, amosando actitudes

compresivas, cooperativas, xenerosas e construtivas e sendo quen de

autorregular emocións e condutas.

Coñecer e apreciar os valores e normas de convivencia, obrar deacordo con

elas asumíndoas como propias e participar activamente na elaboración das

163

normas do centro educativo (da aula, relativas ao uso de instalacións e

materiais, nos regulamentos de actividades, etc.).

Utilizar estratexias de resolución pacífica dos conflitos desde odiálogo e a

mediación.

Recoñecer e valorar a diversidade (de xénero, física, cultural, lingüística,

étnica, relixiosa, etc.) como feito enriquecedor, valorar a contribución de cada

quen ao enriquecemento dun grupo, amosar respecto polos costumes e modos

de vida de persoas e de poboacións distintas á propia e esforzarse por

contribuír á mellora das relacións, interesándose por compartir espazos,

tempos, actividades, materiais, experiencias, etc.

Coñecer, asumir e valorar os dereitos e deberes que como neno ounena lle

corresponden ao alumnado e os que lle corresponderán como persoa adulta,

manexar os documentos onde están recollidos e interesarse polas iniciativas

que os defenden, participando, se existir a posibilidade, nalgunha delas.

Coñecer os mecanismos fundamentais de funcionamento das sociedades

democráticas, fundamentalmente nos ámbitos máis próximos á realidade do

alumnado, valorar o papel das administracións na garantía dos servizos públicos

e a obriga dos cidadáns e das cidadás de contribuír ao seu mantemento

mediante a asunción dos seus deberes e compromisos sociais.

Fomentar iniciativas de participación democrática e responsable no propio

centro, asumindo os papeis que correspondan en función da situación e

participando, tamén activamente, en actividades fóra do centro.

Identificar, analizar e rexeitar situacións de abuso, de inxustiza e de

discriminación, na vida cotiá do alumnado e noutras realidades e amosar

sensibilidade polas necesidades das persoas e dos grupos máis desfavorecidos,

desenvolvendo comportamentos solidarios e favorecedores da convivencia e

participando, na medida das súas posibilidades, en iniciativas que buscan

cambiar estas situacións.

Ser capaz de analizar a situación do medio natural no contorno próximo, tomar

conciencia da situación a niveis máis amplos, recoñecer a incidencia das propias

accións no seu coidado ou na súa deterioración.

164

Desenvolver actitudes comprometidas para a súa conservación e mellora e

asumir comportamentos (vida saudable, consumo responsable, seguridade...)

que contribúan á sustentabilidade.


6.2.1. Identidade persoal

- Identificación das características persoais e dos trazos de identidade (as

propias capacidades e necesidades).

- Desenvolvemento da autonomía persoal e da confianza nun mesmo

(seguridade en si mesmo e en si mesma, autonomía para a acción, confianza

nas propias posibilidades, sentimento de importancia, valoración da historia

persoal e das contribucións alleas á súa construción).

- Análise de situacións na escola e fóra dela que producen sentimentos

positivos ou negativos no alumnado. Causas e consecuencias das accións

propias (accións que poden facer sentirse ben ou mal a outras persoas).

Responsabilidade polos propios actos. Agradecer, desculparse, presentar unha

queixa, aprender a dicir non, aprender a recuperarse e responder ao fracaso.

A intelixencia emocional.

- Identificación, recoñecemento, verbalización, manexo e control dos

sentimentos propios (que me ocorre, por que me ocorre, que podo facer

cando me sinto así).

- Valoración da liberdade e da responsabilidade na toma de decisións con

criterios de eficacia e de xustiza. Responsabilidade na planificación do futuro

inmediato.

- Recoñecemento das diferenzas de sexo como un elemento enriquecedor.

Análise de medidas que contribúen a un equilibrio de xénero e a unha

auténtica igualdade de oportunidades. A contribución das mulleres ao longo

da historia e á situación actual do mundo. A vida das mulleres galegas no

pasado e no presente e as súas achegas á sociedade. Redes de apoio de

165

mulleres. Identificación e rexeitamento de desigualdades entre mulleres e

homes no mundo laboral e na vida cotiá. Valoración da igualdade de dereitos

de homes e de mulleres na familia e no mundo laboral e social.

Característicasde veciñanza.

- Aplicación de condutas responsables no uso das TIC (autonomía, autocontrol,

seguridade, sentido ético) e análise da realidade que presentan os medios de

comunicación para desenvolver a capacidade de elección crítica e responsable.

- Sensibilización, visibilización e rexeitamento do sexismo, do racismo, da

homofobia... dentro da perspectiva da defensa dos dereitos humanos e do

respecto á identidade persoal.

6.2.2. Identidade social

- Identificación coas colectividades en que se desenvolve a vida do alumnado:

escolar, familiar, local, comarcal e autonómica. Recoñecemento das vantaxes

que supón pertencer a estes colectivos e das achegas que se poden facer

individualmente a cada un deles.

- Importancia do recoñecemento dos dereitos e deberes do alumnado no

centro escolar.

- Identificación, recoñecemento e valoración dos dereitos de todas as nenas e

de todos os nenos do mundo, así como os dereitos das persoas recoñecidos

nas declaracións universais, no Estatuto de autonomía de Galicia e na

Constitución. Coñecemento de organizacións que loitan por que eses dereitos

se respecten e do traballo que desenvolven.

- Valoración da convivencia pacífica en sociedade e recoñecemento dos valores

en que se apoia: respecto, tolerancia, solidariedade, xustiza, compromiso,

cooperación e cultura da paz. Identificación, recoñecemento e análise de

actuacións que posibilitan e que dificultan a convivencia e o benestar dos

grupos socias.

- Aplicación de habilidades, de estratexias e de procedementos que contribúen

a xerar relacións de entendemento e de convivencia pacífica. Habilidades de

166

comunicación e de relación tanto interpersoais como intrapersoais.

Identificación, recoñecemento e análise de hábitos que facilitan e dificultan a

relación e a comunicación.

- Desenvolvemento da vontade, da flexibilidade e da dispoñibilidade para

resolver conflitos. Aplicación do diálogo e da mediación como forma de

resolución pacífica dos conflitos.

- Valoración da colaboración e das diferentes posibilidades de traballo

cooperativo. Identificación do proceso de toma de decisións de grupo.

Identificación e uso dos mecanismos de participación no funcionamento da

aula e da escola.

- Aplicación dos valores cívicos e do exercicio dos dereitos e deberes nas

situacións de convivencia no contorno inmediato entre iguais e nas relacións

interxeracionais.

- Valoración da igualdade dentro das diferenzas. A diversidade física, social,

cultural e relixiosa.

- Recoñecemento, valoración, tolerancia e respecto polos costumes e modos de

vida distintos ao propio.

- Recoñecemento de costumes, de tradicións e de estilos de vida propios e os

das compañeiras e compañeiros. Valoración das celebracións e manifestacións

culturais como signos de identidade e de cohesión social.

- Identificación das situacións de marxinación, de discriminación e de inxustiza

social.

- Desenvolvemento de actitudes de comprensión, de superación de prexuízos e

de estereotipos, de cooperación e de solidariedade ante problemas e

necesidades doutras persoas. Protección e amparo das persoas máis

desfavorecidas.

6.2.3. Compromiso social

- Valoración da necesidade de normas compartidas que regulan a convivencia

frutífera no ámbito social. Elaboración de normas de convivencia da aula e do

centro positivas, facilitadoras e asumidas polo grupo e pola comunidade.

167

Práctica de normas cívicas, como por exemplo as de circulación viaria, e

asunción de roles por medio do xogo e da simulación.

- Recoñecemento dos principios de convivencia que establecen o Estatuto de

autonomía de Galicia e a Constitución española.

- Reflexión sobre as características que debe posuír unha sociedade

democrática.

- Análise de mensaxes, de declaracións, de imaxes, etc. procedentes de medios

de comunicación, de páxinas web, de publicidade... diferenciando información

veraz e contrastada de simples opinións persoais.

- Identificación, aprecio, respecto, responsabilidade, coidado e mellora dos bens

comúns e dos servizos públicos. Normas de uso e accións que contribúen ao

seu axeitado funcionamento.

- Valoración dos impostos como un medio para corresponsabilizarse

socialmente.

- Identificación e rexeitamento das causas que provocan situacións de

marxinación, de discriminación e de inxustiza social.

- Identificación de servizos e de persoas que interveñen en casos de situacións

de emerxencia (accidentes, lumes, inundacións, terremotos, guerras...) e

daquelas persoas e organizacións que contribúen desinteresadamente a

mellorar situacións de desvantaxe social, de pobreza, de marxinación, de

fame, de explotación da infancia, de enfermidade... Busca de formas de apoio

a elas e de contribución ao seu funcionamento.

- Reflexión sobre a repercusión social, no presente e no futuro, de accións

individuais e colectivas. Identificación de actitudes e de estratexias persoais e

colectivas de consumo responsable, de coidado do medio, de prevención de

riscos viarios e de promoción de formas de vida saudable. Reflexión sobre as

posibilidades de cambio nas rutinas individuais para mellorar a calidade de

vida.


- Amosar respecto polas diferenzas e características persoais propias e dos

168

compañeiros e compañeiras. Valorar as consecuencias das propias accións e

responsabilizarse delas.

- Argumentar e defender as propias opinións, escoitar e valorar criticamente as

opinións das demais persoas, amosando unha actitude de respecto e

comprendendo que o que se axuíza ou desautoriza son opinións ou

actuacións, nunca persoas.

- Participar colaborativamente na elaboración das normas, aceptalas, asumilas

como propias e incorporalas aos propios patróns de conduta. Reflexionar

sobre as normas existentes na comunidade e sobre a súa importancia

- Familiarizarse con algúns dos dereitos humanos recollidos na Declaración

universal dos dereitos humanos e na Convención sobre os dereitos da infancia

e cos principios de convivencia que recollen o Estatuto de autonomía e a

Constitución española. Identificar os deberes máis relevantes asociados a

eles. Recoñecer situacións en que non son respectados e participar en

iniciativas (reais ou simuladas) de mellora delas.

- Recoñecer e rexeitar prexuízos, situacións de discriminación, de marxinación

e de inxustiza e interesarse por identificar os factores sociais, económicos, de

orixe, de xénero ou de calquera outro tipo que as provocan, así como por

atopar posibles vías de mellora para as persoas que as sofren. Valorar a

importancia das accións individuais, pero entendendo que se necesitan

accións colectivas.

- Identificar o funcionamento dos servizos públicos presentes na vida cotiá do

alumnado e a súa relación con diferentes institucións e mais recoñecer a

necesidade de que toda a poboación contribúa ao seu correcto funcionamento,

mantemento e mellora a través de comportamentos responsables e solidarios

(uso deses servizos, pagamento de impostos...). Por extensión, familiarizarse

con outros servizos non tan próximos ao alumnado, pero tamén presentes de

maneira directa ou indirecta na súa vida.

- Ser consciente da transcendencia presente e futura de accións habituais na

vida cotiá do alumnado e da necesidade de realizalas seguindo pautas que

169

teñen a súa base na reflexión e na análise individual e colectiva deses

comportamentos.

- Concienciarse da influencia que poden exercer os medios de comunicación, a

Internet ou a publicidade nas decisións e opinións das persoas.

7. EDUCACIÓN ARTÍSTICA:

A)PLÁSTICA

7.1 OBXECTIVOS

Desenvolver mecanismos de sensibilidade estética e a creación

artísticas para promover a percepción e a expresión de ideas, emocións,

sentimentos e vivencias.

Formar progresivamente o sentido estético persoal como recurso

para apreciar e valorar elementos constitutivos das artes e obras

verdadeiramente artísticas; desenvolver o xuízo crítico e o posicionamento

pluralista na aproximación ás obras artísticas e ás autoras e autores.

Indagar nas posibilidades do son, da imaxe e do movemento como

elementos de representación e de comunicación e utilizalas para expresar ideas

e sentimentos, contribuíndo con iso ao equilibrio afectivo e á relación coas

demais persoas.

Explorar e coñecer materiais e instrumentos diversos e adquirir códigos e

técnicas específicas das diferentes linguaxes artísticas para utilizalos con fins

expresivos e comunicativos.

Aplicar os coñecementos artísticos na observación e na análise de situacións e

de obxectos da realidade cotiá e de diferentes manifestacións do mundo da arte

e da cultura para comprendelos mellor e formar un gusto propio.

Manter unha actitude de busca persoal e colectiva, articulando a percepción, a

imaxinación, a indagación e a sensibilidade e reflexionando á hora de realizar e

desfrutar de diferentes producións artísticas.

Recoñecer que as diversas manifestacións da arte e da cultura sonfonte de

coñecemento, foron realizadas por homes e por mulleres e reflicten a súa

experiencia e percepción da vida.

170

Coñecer algunhas das posibilidades dos medios audiovisuais e das tecnoloxías

da información e da comunicación en que interveñen a imaxe e o son,e

empregalas como recursos para a observación, para a busca de información e

para a elaboración de producións propias, xa sexa de forma autónoma ou en

combinación con outros medios e materiais.

Valorar e compartir manifestacións artísticas do patrimonio cultural galego

apreciando a súa riqueza e diversidade e comprometéndose na súa defensa,

conservación e difusión.

Coñecer e valorar diferentes manifestacións artísticas do patrimoniocultural

doutros pobos, colaborando na conservación e renovación dasformas de

expresión locais e nacionais e estimando o enriquecemento que supón o

intercambio con persoas de diferentes culturas que comparten un mesmo

contorno.

Desenvolver unha relación de autoconfianza coa produción artísticapersoal,

respectando as creacións propias e as das outras persoas, cunha actitude de

interese e de admiración polo distinto e/ou novo, sabendo recibir e expresar

críticas e opinións, e utilizándoas como recurso para a mellora.

Participar activamente en producións artísticas de forma cooperativa,asumindo

distintas funcións e colaborando na resolución dos problemas que se presenten

para conseguir un produto final o máis satisfactorio posible.

Coñecer algunhas das profesións dos ámbitos artísticos, interesándose polas

características do traballo das artistas e dos artistas e gozando como público na

observación e recreación das súas propias producións.

Valorar no contorno próximo as intervencións artísticas das que cumpriría

dispor co fin de crear espazos esteticamente agradables que contribúan a

mellorar a calidade de vida.


Observación plástica.

• Observación e exploración sensorial dos elementos presentes no

contorno integrando actividades de tocar, ulir, oír e ver.

171

• Diálogo ante unha obra de arte expresando verbalmente sensacións,

emocións e ideas que suxire, así como indicando o que gusta e non

gusta.

• Comentario de obras plásticas e visuais presentes no contorno e

en exposicións, museos ou saídas.

• Curiosidade por descubrir as posibilidades artísticas que ofrece o

contorno: festas, esculturas, pintura, decoración...

• Recoñecemento de elementos artísticos ou de certos aspectos das

obras de arte (previamente traballadas na clase) na vida cotiá.

• Coñecemento e observancia das normas de comportamento nos

lugares dedicados a manifestacións artísticas.

• Iniciación ao coñecemento de identificadores artísticos da cultura

galega e doutras culturas e valoración deles.

• Observación e identificación de imaxes presentes en contextos

próximos: historietas, bandas de deseño, ilustracións, fotografías, etiquetas,

cromos, carteis, adhesivos, debuxos animados, marcas, propaganda, cine,

encaixes, bordados, cerámica...

• Vivenciación do espazo e achegamento á súa representación de

maneira intuitiva.

• Observación e comparación de diferentes representacións artísticas

(pintura, escultura...) dun mesmo motivo.

• Establecemento de relacións entre unha manifestación plástica e

un conto, unha lenda, unha canción...

• Comparación de mostras de diversos materiais e observación destes

transformados en producións artísticas. Fomento da fantasía a través

da visualización do que podería ser un determinado material (un anaco de

madeira, de metal, de cristal...).

• Discriminación de materiais, cores, formas, volumes ou liñas, nas

imaxes, nos obxectos e nas obras artísticas.

Expresión e creación plástica.

• Experimentación con mesturas e con manchas de cor utilizando

diferentes tipos de pintura e útiles sobre soportes diversos.

172

• Experimentación das posibilidades expresivas do trazo espontáneo

e con intencionalidade, das liñas que delimitan contornos e do espazo que

define a forma.

• Interese pola manipulación e pola exploración de materiais e de

técnicas diversas.

• Busca sensorial de texturas naturais e artificiais e das calidades e

posibilidades de diversos materiais (follas, pedras, area, sal, plastilina,

madeira, arxila...) e transformación deles para a elaboración de producións

plásticas.

• Composición individual e en grupo de debuxos, pinturas, colaxes,

estampados, cosido, ilustracións, volumes, modelaxe e pregamento de formas

utilizando materiais de refugallo e materiais e elementos plásticos.

Reflexión sobre os resultados para mellorar as producións.

• Manipulación e transformación de obxectos para o seu uso en

representacións teatrais e noutras manifestacións artísticas.

• Construción e uso de máscaras e de monicreques sinxelos para

dramatizacións significativas.

• Composicións plásticas empregando diferentes materiais e técnicas

partindo dunha planificación previa guiada, elaboracións seguindo o

plan e valoración dos resultados.

• Uso progresivo de imaxes de diferentes fontes (fotografías, revistas,

prensa, cromos, historietas, adhesivos...) nas producións propias.

• Aproximación á exploración de recursos dixitais para a creación de

obras artísticas.

• Organización progresiva do proceso de elaboración concretando o

tema xurdido desde a percepción sensorial, a imaxinación, a fantasía ou a

realidade, prevendo os recursos necesarios para a realización, explorando

as posibilidades de materiais e de instrumentos e mostrando confianza nas

posibilidades de creación.

• Recreación de obras de arte significativas para as nenas e os nenos.

• Investigación e experimentación de diferentes modos de representar

a figura humana.

173


- Comprende e utiliza as posibilidades de expresión da imaxe e interrelaciona

as linguaxes sonoras e corporais cos plásticos.

- Utiliza a súa actividade gráfica para representar en imaxes as súas vivencias

e experiencias persoais.

- Representa imaxes da realidade cotiá e do ámbito, seleccionando as técnicas

máis apropiadas e os materiais axeitados.

- Comunícase mediante signos e símbolos visuais pertencentes á linguaxe

icónica.

- Intervén cooperativamente en traballos de creación artística, bidimensional e

tridimensional, organizando e coidando o material utilizado.

- Utiliza, valora e distingue liñas, cores e texturas na representación das súas

creacións, e analiza, interpreta e valora as producións alleas.

- Explora as calidades dos materiais (plásticos, metálicos, téxtiles e de

refugallo) e as súas posibilidades expresivas.

- Mostra interese pola calidade na execución das súas creacións e goza coa súa

realización, explicando as súas intencións expresivas.

- Conserva e respecta o medio e as formas artísticas do contorno.

- Respecta as normas sociais de comportamento en calquera manifestación

artística.

B)MÚSICA:

INTRODUCCIÓN: Características da área. A expresión artística é connatural ás persoas desde a orixe dos tempos, xa fose considerada medio de comunicación, vía para descargar enerxías, actividade pracenteira, evasión ou instrumento para acadar o equilibrio interior, posibilidade de lograr unha aprendizaxe emocional ou forma de cuestionar o establecido. As diferentes manifestacións artísticas teñen unha presenza constante no contorno e na vida privada e pública das persoas. As artes son imprescindibles no desenvolvemento expresivo individual e social e son parte esencial do patrimonio cultural. Con elas somos quen de darlle forma á nosa imaxinación,

174

empregando o razoamento e a emoción; con elas participamos en proxectos individuais e colectivos que contribúen á construción da identidade persoal e social, con elas conformamos a identidade nacional, e con elas mantemos un diálogo aberto e constante coas outras culturas, proporcionando espazos de relación nos cales flúen experiencias, significados, emocións, sentimentos, ideas e pensamentos. Na educación primaria, a área desenvolverá as capacidades básicas relacionadas coa percepción e interpretación das representacións musicais e plásticas e coa expresión de pensamentos, sentimentos e emocións; é dicir, desenvolverá a dimensión comunicativa dos procesos artísticos. Tanto a linguaxe plástica como a musical constitúen ámbitos artísticos específicos con características propias, pero con aspectos comúns e con estreitas conexións entre os distintos xeitos de expresión e representación. A partir dos dous grandes ámbitos (música e plástica) e dos eixes en que se articula a área (percepción e expresión) distribúense os contidos en catro bloques. Esta maneira de estruturar o conxunto de contidos da área non indica en absoluto que se deban desenvolver independentemente uns doutros, o que queda de manifesto ao comprobar a interrelación que existe entre eles.


O bloque, Interpretación e creación musical, aborda o desenvolvemento de habilidades técnicas e de capacidades vinculadas coa interpretación e coa improvisación e a creación de distintas producións musicais resultantes da exploración, da selección e da combinación de movementos e de sons. Os elementos da música e os seus referentes culturais non se disocian dela; por isto, tanto os contidos da linguaxe musical coma os referidos á música como expresión cultural están explícitos ou implícitos nos dous bloques. 7.1.Obxectivos xerais da área: * Desenvolver mecanismos de sensibilidade estética e a creación artísticas para promover a percepción e a expresión de ideas, emocións, sentimentos e vivencias. * Formar progresivamente o sentido estético persoal como recurso para apreciar e valorar elementos constitutivos das artes e obras verdadeiramente

175

artísticas; desenvolver o xuízo crítico e o posicionamento pluralista na aproximación ás obras artísticas e ás autoras e autores. * Indagar nas posibilidades do son, da imaxe e do movemento como elementos de representación e de comunicación e utilizalas para expresar ideas e sentimentos, contribuíndo con iso ao equilibrio afectivo e á relación coas demais persoas. * Explorar e coñecer materiais e instrumentos diversos e adquirir códigos e técnicas específicas das diferentes linguaxes artísticas para utilizalos con fins expresivos e comunicativos. * Aplicar os coñecementos artísticos na observación e na análise de situacións e de obxectos da realidade cotiá e de diferentes manifestacións do mundo da arte e da cultura para comprendelos mellor e formar un gusto propio. * Manter unha actitude de busca persoal e colectiva, articulando a percepción, a imaxinación, a indagación e a sensibilidade e reflexionando á hora de realizar e desfrutar de diferentes producións artísticas. * Recoñecer que as diversas manifestacións da arte e da cultura son fonte de coñecemento, foron realizadas por homes e por mulleres e reflicten a súa experiencia e percepción da vida. * Coñecer algunhas das posibilidades dos medios audiovisuais e das tecnoloxías da información e da comunicación en que interveñen a imaxe e o son, e empregalas como recursos para a observación, para a busca de información e para a elaboración de producións propias, xa sexa de forma autónoma ou en combinación con outros medios e materiais. * Valorar e compartir manifestacións artísticas do patrimonio cultural galego apreciando a súa riqueza e diversidade e comprometéndose na súa defensa, conservación e difusión. * Coñecer e valorar diferentes manifestacións artísticas do patrimonio cultural doutros pobos, colaborando na conservación e renovación das formas de expresión locais e nacionais e estimando o enriquecemento que supón o intercambio con persoas de diferentes culturas que comparten un mesmo contorno. * Desenvolver unha relación de autoconfianza coa produción artística persoal, respectando as creacións propias e as das outras persoas, cunha actitude de interese e de admiración polo distinto e/ou novo, sabendo recibir e expresar críticas e opinións, e utilizándoas como recurso para a mellora. * Participar activamente en producións artísticas de forma cooperativa, asumindo distintas funcións e colaborando na resolución dos problemas que se presenten para conseguir un produto final o máis satisfactorio posible.

176

* Coñecer algunhas das profesións dos ámbitos artísticos, interesándose polas características do traballo das artistas e dos artistas e desfrutando como público na observación e recreación das súas propias producións. * Valorar no contorno próximo as intervencións artísticas das que cumpriría dispor co fin de crear espazos esteticamente agradables que contribúan a mellorar a calidade de vida. 7.2.Contidos: Bloque 1: Escoita. * Indagación sobre as posibilidades comunicativas das TIC, da interacción de diferentes medios e linguaxes artísticas, das familias e das agrupacións instrumentais e vocais. * Identificación e apreciación de formas musicais sinxelas, das calidades dos sons, de agrupacións instrumentais e vocais en pezas musicais. * Análise dos parámetros do son: altura, intensidade, duración e timbre. * Gravación, escoita e comentario da música interpretada na aula e suxestión de posibilidades de mellora persoal e colectiva. * Utilización dos medios de comunicación e da internet para a busca de información, en soporte papel e dixital, sobre instrumentos, compositoras e compositores, intérpretes e eventos musicais de interese. * Investigación sobre as relacións entre as producións musicais e coreográficas e as realidades persoais e sociais onde naceron. * Valoración dos instrumentos populares galegos como integrantes do noso patrimonio cultural. * Valoración e interese pola música de diferentes épocas e culturas. * Identificación de agresións acústicas e da súa influencia na calidade de vida das persoas, e contribución activa á súa diminución e ao benestar persoal e colectivo. * Actitude atenta, silenciosa e respectuosa durante a audición de música e/ou na asistencia a diferentes representacións musicais. Bloque 2: Interpretación e creación musical. * Exploración das posibilidades sonoras e expresivas da voz, do corpo, dos obxectos, dos instrumentos, dos medios audiovisuais e tecnolóxicos para

177

comunicar de forma sonora e corporal pensamentos, sensacións, emocións e experiencias. * Interpretación, memorización e improvisación guiada de cancións (da cultura galega e doutras) a unha ou varias voces desenvolvendo progresivamente a dicción, a afinación e a técnica vocal. * Improvisación, individual e/ou colectiva, de motivos, frases e pequenas formas, rítmicas e melódicas, como forma de acompañamento. * Interpretación de danzas coidando a coordinación tanto individual coma colectiva. * Incorporación e utilización progresiva dalgunha terminoloxía propia da linguaxe musical, adecuándoa á actividade. * Creación de mensaxes combinando elementos sonoros e corporais diversos para comunicar emocións, sensacións, experiencias e sentimentos. * Interese pola participación en eventos e celebracións de contido musical, formulando opinións sobre eles. * Incorporación e utilización progresiva das grafías convencionais na lectura, na escritura e na interpretación de cancións e de pezas instrumentais sinxelas. * Asunción de responsabilidades na interpretación en grupo, e respecto ás achegas das demais persoas e á persoa que asuma a dirección. * Interese pola mellora do proceso de interpretación e do resultado final, cun nivel progresivo de confianza e de seguridade. * Utilización guiada dos medios audiovisuais e dos recursos informáticos para a sonorización de imaxes, de contos, de poesías, de refráns e de ditos, de pezas dramáticas... e para a creación de producións propias. * Invención de coreografías sinxelas para cancións e de pezas musicais de diferentes estilos. * Traballo cooperativo, asumindo as responsabilidades que lle correspondan e respectando as achegas das demais persoas do grupo. * Actitude de constancia e de progresiva exixencia na interpretación musical. 7.3.Criterios de avaliación: * Buscar, seleccionar e organizar informacións sobre manifestacións artísticas do patrimonio cultural propio e doutras culturas, de acontecementos, creadoras e creadores e outras persoas relacionadas coas artes plásticas e a música. Trátase de valorar a capacidade de busca e de uso de información en formatos variados. Valorarase especialmente a axeitada selección da información.

178

* Formular opinións acerca das manifestacións artísticas ás cales se accede, amosando o coñecemento que se ten delas e a inclinación persoal para gozar e encher o tempo de lecer. Con este criterio quérese comprobar o coñecemento que os nenos e as nenas teñen das manifestacións e dos feitos artísticos tanto do contorno máis próximo coma doutros pobos, a súa implicación sensible na observación da realidade e a súa capacidade para formar criterios e opinións propias, así como o interese por compartilos coas compañeiras e cos compañeiros, empregando unha terminoloxía o máis apropiada posible. * Recoñecer músicas do medio social e cultural propio e doutras épocas e culturas. Con este criterio preténdese avaliar se o alumnado coñece e é capaz de nomear e identificar algúns dos trazos característicos e salientables de exemplos de obras musicais de diferentes épocas e culturas. * Axustar a propia acción á das outras persoas do grupo na interpretación de pezas musicais e de danzas. Este criterio pretende avaliar a capacidade do alumnado para atender e concertar a súa propia acción coas outras partes do conxunto. Non se trata de valorar o nivel técnico acadado, senón a actitude con que as nenas e os nenos participan nas actividades de interpretación, observando a súa vontade de adaptarse ao resto do grupo e de responsabilizarse no traballo cooperativo e coordinado. * Rexistrar a música e os ritmos creados empregando distintos tipos de grafías. Comprobarase a capacidade de relacionar son e grafía. Avaliarase a súa capacidade para representar graficamente os sons dunha obra musical inventada no contexto da aula, individual ou colectivamente. * Producir obras plásticas de forma cooperativa que impliquen organización espacial, uso de materiais diversos e aplicación de diferentes técnicas e instrumentos. Avaliarase a flexibilidade nos argumentos e a disposición a asumir outras opinións na realización dunha obra plástica en grupo a través da calse comprobará se as alumnas e os alumnos aplican os coñecementos adquiridos sobre as técnicas, os materiais, os instrumentos, a distribución dos elementos plásticos na composición, planificando conxuntamente, elaborando e reelaborando e revisando o produto final. Valoraranse especialmente as actitudes de constancia e de exixencia progresiva na elaboración e na asunción de responsabilidades no traballo cooperativo.

179

* Comprobar as posibilidades de aplicación de materiais, de texturas, de formas e de cores sobre diferentes soportes. Con este criterio avaliarase a disposición a experimentar e indagar sobre os elementos da linguaxe plástica, sobre as transformacións que estes experimentan segundo a manipulación que se faga deles e sobre os resultados que se obteñen cando son tratados nun soporte ou noutro. Servirá tamén para comprobar se se teñen interiorizadas aprendizaxes sobre o tratamento dos materiais e sobre o uso que se lles pode dar á forma, á cor e á textura. * Representar de forma persoal ideas, accións e situacións valéndose dos recursos que a linguaxe plástica e visual proporciona. Avaliarase a capacidade de autonomía e de expresión con que as rapazas e os rapaces afrontan a realización plástica, o grao de desenvolvemento da capacidade creadora e imaxinativa ao combinar, suprimir ou transformar os elementos artísticos dunha produción e a súa capacidade de representar situacións vinculadas á experiencia persoal. * Usar adecuadamente as tecnoloxías da información e da comunicación para a creación de producións plásticas e musicais sinxelas. Avaliarase o uso que o alumnado fai das TIC á hora de empregar algunhas aplicacións básicas para o tratamento da imaxe e do son e para a creación de producións propias. * Identificar manifestacións musicais e plásticas propias de Galicia. Avaliarase se o alumnado é quen de recoñecer algunhas manifestacións musicais e plásticas propias do patrimonio cultural e artístico galego, valorándoas e apreciándoas como fórmulas de transmisión de valores culturais. Mínimos esixibles para o logro das competencias básicas

• Seleccionar e aplicar os coñecementos artísticos axeitados en actividades artísticas e expresivas.

• Utilizar o coñecemento de elementos musicais en producións propias e alleas.

• Coñecer e respectar as principias manifestacións artísticas do contorno e da historia.

• Manexar a frauta doce con destreza. • Recoñecer e representar as notas musicais e relacionadas coas figuras,

silencios e duracións. • Recoñecer sons instrumentais en audicións musicais.

180

• Improvisar ou interpretar individual ou colectivamente coa voz ou con instrumentos musicais cancións e fragmentos rítmicos melódicos con e sen texto.

8.LINGUA INGLESA: 8.1.Os obxectivos xerais de primaria terán como finalidade desenvolver nos/as alumnos/as as seguintes capacidades: 1. Escoitar e comprender mensaxes en interaccións verbais variadas, utilizando as

informacións transmitidas polos devanditos textos para a realización de tarefas concretas. 2. Expresarse e interactuar oralmente en situacións sinxelas e habituais que teñan un contido e

desenvolvemento coñecido, utilizando procedementos e recursos lingüísticos verbais e non verbais.

3. Producir textos escritos breves e sinxelos con finalidades variadas sobre temas tratados na aula e a axuda de modelos.

4. Ler de forma comprensiva textos diversos e axeitados, extraendo información xeral e específica de acordo cunha finalidade específica.

5. Valorar a lingua estranxeira como un medio de comunicación e entendemento entre persoas de procedencias, culturas e linguas diversas.

6. Reflexionar sobre o funcionamento e os aspectos formais da lingua, para facilitar a adquisición do código no marco das actividades comunicativas.

7. Manifestar unha actitude receptiva, interesada e de autoconfianza na capacidade de aprendizaxe e de uso da lingua estranxeira.

8. Utilizar os coñecementos e as experiencias previas con outras linguas para unha adquisición máis rápida, eficaz e autónoma da lingua estranxeira.

9. Coñecer aspectos fonéticos de ritmo, entoación e pronuncia da lingua estranxeira e usalos como elementos fundamentais da comprensión e produción orais.

10. Desenvolver de forma progresiva a sensibilidade crítica que permite desvelar os estereotipos sexistas, clasistas, racistas, que a lingua comporta.

8.2. OS CONTIDOS Os contidos agrupáronse en bloques que ordenan os elementos de análises dunha realidade complexa, en relación a catro centros de atención con características e necesidades específicas no que fai ao proceso de ensino e aprendizaxe: a linguaxe oral; a linguaxe escrita; os elementos constitutivos do sistema lingüístico, o seu funcionamento e relacións; e a dimensión social e cultural da lingua estranxeira. Aínda que a linguaxe oral e a escrita son dúas manifestacións diferentes dunha mesma capacidade, cada unha esixe diferentes habilidades e coñecementos polos que os contidos se refiren a eles por separado: Bloque 1- Escoitar, falar e conversar O modelo lingüístico achegado pola escola é a primeira fonte de coñecemento e aprendizaxe do idioma. Os discursos utilizados na aula son ao mesmo tempo vehículo e obxecto de aprendizaxe. Por outra parte, o modelo lingüístico achegado debe provir dun certo número de falantes para recoller a variación e matices que un modelo lingüístico ambiental lles ofrece aos falantes tanto no aspecto fonético e prosódico coma na elección de expresións concretas en situacións coñecidas de comunicación. De aí o uso dos medios audiovisuais convencionais e das tecnoloxías da información e comunicación. Bloque 2- Ler e escribir Preténdese con iso a competencia discursiva no uso escrito. En lingua estranxeira os textos escritos son tamén modelo de composición textual e de práctica e adquisición de elementos lingüísticos. O uso progresivo da linguaxe escrita dependerá do grao de coñecemento do código, que está en relación directa co grao de seguridade que o devandito código ofreza na

181

representación gráfica dos sons da lingua. Para superar esta falta de seguridade, se inclúen estratexias e recursos como o uso de dicionarios e outros medios de consulta convencionais ou dixitais para a comprensión e composición de todo tipo de textos. Bloque 3– Coñecemento da lingua a través do uso O contacto coa lingua estranxeira e co seu uso, permiten elaborar a quen está a aprender, un sistema conceptual elemental sobre o seu funcionamento. O punto de partida serán as situacións de uso que fomenten a inferencia de regras de funcionamento da lingua para que os/as alumnos/as adquiran confianza nas súas propias capacidades. Este bloque divídese en coñecementos lingüísticos e reflexión sobre a aprendizaxe. Bloque 4- Aspectos socioculturais e conciencia intercultural Este bloque contribúe a que o alumnado coñeza costumes, formas de relación social, trazos e particularidades dos países nos que se fala a lingua estranxeira, en definitiva, formas de vida diferentes ás propias. Este coñecemento promoverá a tolerancia e aceptación, acrecentará o interese polo coñecemento das diferentes realidades sociais e culturais e facilitará a comunicación intercultural. 8.3. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1. Manter conversas cotiás e familiares sobre temas coñecidos en situacións de comunicación predicíbeis, respectando as normas básicas de intercambio, como escoitar e mirar a quen fala. 2. Captar o sentido global e identificar informacións específicas en textos orais variados emitidos en diferentes situacións de comunicación. 3. Ler e localizar información explícita e realizar inferencias directas en comprender textos diversos sobre temas de interese. 4. Elaborar textos escritos atendendo ao destinatario, ao tipo de texto e á finalidade, tanto en soporte papel como dixital. 5. Usar formas e estruturas propias da lingua estranxeira incluíndo aspectos de ritmo, acentuación e entoación en diferentes contextos comunicativos de forma significativa. 6. Usar algunhas estratexias para aprender a aprender, como facer preguntas pertinentes para obter información, pedir aclaracións, utilizar dicionarios bilingües e monolingües, acompañar a comunicación con xestos, buscar, recompilar e organizar información en diferentes soportes, utilizar as TIC para contrastar e comprobar información e identificar algúns aspectos que lle axuden a aprender mellor. 7. Valor a lingua estranxeira como instrumento de comunicación con outros persoas, como ferramenta de aprendizaxe e mostrar curiosidade e interese cara ás persoas que falan a lingua estranxeira. 8. Identificar algúns trazos, costumes e tradicións de países onde se fala a lingua estranxeira e comparalos cos propios. Mínimos esixíbeis 1.- Ler individualmente, coa axuda do profesor textos sinxelos escritos en inglés que teñan un apoio visual para realizar unha tarefa específica coa información obtida. 2.- Producir textos escritos moi breves e comprensibles nos que se reflictan contidos traballados en clase. 3.- Saúdos: Hi/Hello., presentarse: nome e idade 4.- Número1-1000. 5.- Coñece o verbo to be na súa forma afirmativa, interrogativa e negativa.

182

Presente e pasado 6.- Recoñece e utiliza o presente continuo. 7.- Coñece o presente simple en afirmativa, interrogativa e negativa 8.- Posesión have got 9.- Forma plurais dos nomes regulares e irregulares 10.- Preposicións behind, in, on, under. 11.- Utiliza adverbios de frecuencia always, sometines, usually, never.. 12.- Deletrea palabras correctamente 13.- Coñece e utiliza o vocabulario dos temas dados 14.- Comidas e bebidas I like / I don't like. 15.- Extrae o sentido global e algunhas informacións específicas de textos escritos breves cun desenvolvemento lineal e unhas estruturas e un vocabulario sinxelos nos que se traten temas familiares e de interese para o alumno. 16.- Capta o sentido global de textos orais. 17.- Interpreta textos reproducidos en CD. 18.- Comprende e emitir mensaxes orais e escritas axeitado á súa idade. 19.- Acepta e respecta as regras dos xogos e tarefas presentados. 9.ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA 9.1.Obxectivos

1. Apreciar o exercicio físico como unha fonte para organizar o tempo libre, relacionarse cos

demais e coñecerse a si mesmo, nun clima de diversión. 2. Relacionar os hábitos adquiridos ou aprendidos na etapa que fan referencia á hixiene,

alimentación, posturas, cos beneficios destes sobre a saúde. 3. Desenvolver calquera actividade dosificando o seu esforzo, procurando obter o máximo

rendemento, respectando e recoñecendo as posibilidades de cada un. 4. Seleccionar os movementos adecuados para a resolución dos diferentes problemas

motrices presentados, en función das características propias e da características das tarefas. 5. Desenvolver as capacidades motrices básicas e o coñecemento e control do corpo. 6. Participar en xogos e deportes, evitando situacións discriminatorias por razón de sexo,

raza,…, e aceptando o triunfo e a derrota como feitos normais nunha competición san. 7. Coñecer e practicar diversos xogos e deportes e o espazo no que se practican e contribuír á

súa conservación. 8. Utilizar o noso corpo para expresar ideas e sensacións propias.

9.2.CONTIDOS: Bloque 1. El cuerpo: imagen y percepción. * Interiorización de la imagen y del esquema corpo ral, representación y uso de los elementos orgánico funcionales en el movimiento. * Control corporal en situaciones motrices comple jas: utilización de la capacidad de tensión y de relajación. * Adquisición de una adecuada mecánica respirato ria, valorando su importancia. * Adaptación de la postura a las necesidades expre sivas y motrices de modo eficiente, fluido y armónico.

183

* Ejecución de movimientos de cierta dificultad con los segmentos corporales dominantes y no dominantes * Realización de equilibrio estático, dinámico y con objetos en situaciones complejas y desconocidas. * Estructuración y organización espacio-temporal en acciones y en situaciones motrices complejas. * Valoración y aceptación de la propia realidad cor poral, reflexionando críticamente acerca de los mensa jes proporcionadas por los medios de comunicación. * Seguridad, confianza y autonomía personal. Bloque 2. Habilidades motrices. * Adaptación de las habilidades motrices básicas y específicas a diferentes situaciones. * Uso de las habilidades motrices básicas aplicadas a actividades deportivas y rítmicas complejas con efi ciencia y creatividad. * Aplicación de habilidades específicas en inicia ción deportiva de manera óptima. * Dominio motor y corporal, seguridad y autonomía en medios diversos: natural, acuático, la nieve... * Acondicionamiento físico general orientado a la mejora de la ejecución de las habilidades motrices. * Práctica de coordinaciones globales y específicas en situaciones complejas. * Valoración del trabajo bien ejecutado desde el punto de vista motor. * Disposición favorable a participar en actividades físicas diversas, esforzándose y aceptando las diferen cias en el nivel de habilidad. Bloque 3. Actividades físicas artístico-expresivas. * Concienciación y uso adecuado de las posibilidades expresivas y comunicativas del lenguaje corporal. * Elaboración de composiciones grupales representando situaciones variadas y atendiendo a diferentes estímulos. * Expresión y comunicación de sentimientos y de emociones individuales y grupales a través del cuer po, del gesto y del movimiento. * Representaciones e improvisaciones artísticas por medio del lenguaje corporal y con la ayuda de objetos y materiales. * Composición de movimientos variados a partir de la combinación de estímulos rítmicos y musicales * Ejecución de bailes y de danzas y elaboración de coreografías. * Participación desinhibida en situaciones de comunicación corporal y de respeto ante las ejecucio nes ajenas.

184

* Valoración de la expresión y de la comunicación corporal como importantes para la educación integral. Bloque 4. Actividad física y salud. * Autonomía en la higiene corporal y adquisición de hábitos posturales adecuados en la vida cotidiana y en la actividad física. * Búsqueda de información y análisis crítico sobre aspectos alimentarios (proteínas, carbohidratos, lípi dos...) para una vida saludable. * Reconocimiento de los efectos beneficiosos de la actividad física en la salud, identificación y rechazo de las prácticas poco saludables. * Incremento de la condición física con el objetivo de mejorar la salud. * Prevención de lesiones en la actividad física: calentamiento, dosificación del esfuerzo, recupera ción/relajación, primeros auxilios... * Utilización correcta y respetuosa del entorno, adoptando medidas de seguridad y de prevención de accidentes en la actividad física. * Actitud favorable hacia la actividad física con relación a la salud. Bloque 5. Juegos y deportes. * Reconocimiento del juego y del deporte como fenómenos sociales y culturales: tipos de juegos y de actividades deportivas. * Aceptación y respeto hacia las normas, hacia los reglamentos, hacia las estrategias y hacia las perso nas que participan en el juego, así como hacia el papel que corresponda desempeñar. * Realización de juegos y de actividades deportivas de diversas modalidades y de dificultad creciente. * Recopilación de información sobre juegos y deportes populares, autóctonos y tradicionales de Galicia y práctica de estos. * Utilización adecuada y valoración de las estrate gias básicas del juego: cooperación, oposición y cooperación/oposición. * Valoración del esfuerzo personal y del colectivo en los diferentes tipos de juegos y actividades depor tivas al margen de preferencias y de perjuicios. * Aprecio del juego y del deporte como medio de disfrute, de relación, de salud y de ocupación del tiempo de ocio. 9.3. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Os Criterios de Avaliación de área de Educación Física para o terceiro ciclo da etapa de Ed.

Primaria, que aparecen reflectidos no currículo oficial, son os seguintes:

185

1. Axustar as accións do corpo aos cambios nas condicións da actividade, de maneira

económica e eficaz, incidindo nos mecanismos de percepción, de decisión e de control

motor.

2. Adaptar os desprazamentos, saltos e xiros a diferentes contornos que poidan presentar

incerteza, sexan coñecidos ou descoñecidos.

3. Lanzar, pasar e recibir pelotas ou outros móbiles de maneira controlada nos xogos ou

actividades motrices e deportivas que o requiran, axustándose

axeitadamente á situación no terreo de xogo, ás distancias e ás traxectorias.

4. Incrementar globalmente a condición física, axustando a súa actuación ao coñecemento

das propias posibilidades e limitacións corporais e de movemento.

5. Construír composicións grupais interacionando coas demais persoas, utilizando os recursos

expresivos do corpo e do movemento, dos materiais e dos obxectos e atendendo a

estímulos musicais, plásticos ou verbais.

6. Identificar algunhas das relacións que se estable cen entre a práctica correcta e habitual da

actividade física e a mellora da saúde e da calidade de vida e actuar de acordo con elas.

7. Actuar coordinada e coperativamente coas persoas que compoñen o propio equipo para

resolver retos ou opoñerse ás do equipo contrario nun xogo ou actividade deportiva

colectiva, establecendo relacións construtivas e equilibradas.

8. Identificar como valores fundamentais dos xogos e das actividades deportivas o esforzo

persoal e as relacións co grupo, resolvendo de forma crítica as situacións conflitivas que

poidan xurdir.

9. Coñecer, practicar e valorar as diferentes actividades, xunto cos deportes e xogos

populares tradicionais de Galicia e do mundo, recompilando información sobre eles e

interesándose pola súa conservación. 10.ÁREA DE RELIXIÓN: A formación relixiosa e moral pretende contribuir a formación

integral do alumno desarrollando especialmente sua capacidade trascendente, facilitándole unha proposta de sentido para su vida e iluminando o fundamento de aquelos valores comuns que fan posible unha convivencia libre, pacífica e solidaria.

É propio do ensino relixioso a súa preocupación pola calidade da educación que se imparte desde a infancia. Nesta idade tan crucial para o posterior desenvolvemento da súa personalidade, é cando o neno comeza a comprender o mundo que lle rodea e

186

a relacionarse con el. Neste proceso, que se desenvolve no seo da familia, o afectivo exerce un papel relevante e constitúese en camiño para a aprendizaxe. O sentido transcendente da vida capacidade básica do individuo está enraizado no máis profundo do ser, e o neno pode recoñecelo, segundo os niveis de aprendizaxe propios de cada idade, nos símbolos e signos da súa contorna, nas experiencias relixiosas dos seus maiores, na cultura que se transmite na escola. Non podería existir unha formación integral se non se desenvolvesen todas as capacidades inherentes ao ser humano, entre as cales se atopa constitutivamente a capacidade transcendente. O ensino relixioso pretende contribuír así á calidade da educación que preconiza a lei vixente, coa proposta e desenvolvemento dos coñecementos, valores e actitudes que conforman o currículo do ensino relixioso católica.

10.1. OBXECTIVOS PRIMARIA:

O finalizar a Educación Primaria pretendese co alumno/a sexa capaz de: 1. Coñecer os aspectos básicos das relixions xa desaparecidas relacionándoas co

cristianismo. 2. Recoñecer os fundadores e alguns elementos distintivos das grandes relixions

vixentes, en resposta as preguntas básicas sobre o sentido da vida e o compromiso dos creentes.

3. Coñecer a Biblia, sua estructura e sentido, identificando alguns textos básicos como Palabra de Deus

4. Descubrir a acción de Deus na natureza e na persoa, como fundamento e fuente dos valores básicos do ser humano.

5. Identificar algúns personaxes fundamentais da Historia da salvación e a súa resposta de fe, descubrindo o valor central da persoa de Xesucristo e a resposta de fe da Virxe María.

6. Valorar a novidade do amor de Deus que nos salva do pecado e da morte, polo seu Fillo Xesucristo e a través da vida e acción salvífica da Igrexa, Corpo de Cristo.

7. Identificar o significado dalgúns acontecementos, formulacións, expresións e textos básicos da mensaxe cristiá,que faciliten a comprensión da vida do Espírito Santo no mundo e na Igrexa.

8.Identificar a Igrexa nas súas manifestacións, coñecer a presenza de Deus e a súa graza nos sacramentos, e o servizo eclesial prestado polos apóstolos e os seus sucesores.

9. Comprender e distinguir o sentido sacro, festivo, cultural e celebrativo das festas e os seus ritos nas relixións monoteístas, relacionándoas cos aspectos cultuales e celebrativos da liturxia.

10. Analizar a xerarquía de valores, actitudes e normas que conforman o ser cristián, e aplicalos ás distintas situacións dá vida.

11. Valorar que a fe cristiá implica asumir responsabilidades, coñecer e comprender a raíz e o sentido da acción e do compromiso cristián, e manter unha actitude de tolerancia e respecto ante os sistemas éticos das distintas religions.

12. Coñecer, valorar e respectar o patrimonio relixioso, artístico e cultural, que se manifesta a través da linguaxe simbólica e icónico da arquitectura, pintura, literatura, música e liturxia, como expresión da fe católica e doutras relixions.

13. Descubrir que o destino eterno do home empeza aquí como don que xorde da vitoria de Cristo sobre a morte.

10.2.Contidos

1. Fillos e fillas de Deus. Algún relato sobre o orixen do mundo na antigüedade. 2. A acción salvadora de Deus a través do pobo xudeo. Sentido salvífico e

compromiso co home no Xudaísmo. 3. A promesa da salvación que Deus fai o home cumplese na persoa de

Xesucristo, verdadero Deus e home. 4. Significado da vida de Xesús en canto entrega persoal e compromiso con todos

os homes.

187

5. O pecado do home como ruptura con Deus, cos demáis e consego mesmo. 6. O perdón de Deus e sua misericordia. Os milagres de Xesús. 7. A victoria sobre o pecado e a morte. Xesucristo, o Mesías, o Salvador,

resucitou e vive para sempre. 8. O Home e a sua fe e o seguimento, resposta a Xesucristo. O mandamento do

amor. 9. O nacemento da Igrexa. O Espíritu Santo é quen da vida. Manifestacions dos

vínculos internos que unen os membros da Igrexa. 10. A Igrexa, o Corpo de Cristo. 11. A salvación de Deus a través dos sacramentos da Igrexa. Os sacramentos da

Iniciación e Reconciliación. 12. A Eucaristía orixen e meta da vida cristiá. 13. A Virxen María, Nai da Igrexa. Sentido das advocacions. 14. Comparación entre as principais expresions artísticas das relixions

monoteístas. Identificación da fe do autor e da comunidade. 15. A vida que Deus dá dura para sempre.

10.3.Criterios de avaliación 1. Distinguir a os fundadores das relixions monoteístas, comparándoos entre sí

nos aspeutos concernientes a sua relación con Deus, seu compromiso co home e a sua acción salifica a traves do pobo de Israel nos seus oríxenes.

2. Verificar a acción salvadora de Deus a través dos personaxes bíblicos, e a sua plenitude en Xesucristo.

3. Reconocer o amor de Deus o crearnos a sua imaxen e adoptarnos como fillos. 4. Identificar alguns feitos e palabras de Xesús que mostran o amor de Deus o

home. 5. Situar as accions salvíficas de Xesús nas referencias bíblicas sobre os seus

milagres, a sua morte e resurrección. 6. As festas cristians e o seu significado. 7. Explicar ca fe e as obras son respostas o amor de Deus, manifestado en

Xesucristo. 8. Distinguir e relacionar os sacramentos da Iniciación, a Reconciliación e a

Eucaristía. 9. Saber describir a Igrexa como Corpo de Cristo. 10. Razoar que quen une os membros da Igrexa é o Espíritu Santo. 11. Recoñecer as distintas advocacions de María a Nai de Deus e Nai nosa. 12. Aplicar a algunas obras artísticas e xestos litúrxicos os contidos básicos da fe

cristiá e de outras relixions. 13. Explicar o significado da relixión.

188

189

190

191

Documents

CONCRECIÓN DO CURRÍCULO - aloxamento de páxinas webcentros.edu.xunta.es/ceipcampolongo/Archivos/Documentos_oficias/... · • Desenvolver normas de hixiene persoal. ... • Afianzar