Cong Trinh Nghien Cuu Khoa Hoc Sinh Vien

8/3/2019 Cong Trinh Nghien Cuu Khoa Hoc Sinh Vien

1/98

B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP. HCM

CNG TRNH D THIGII TH NG NGHIN C U KHOA HC SINH VIN

NH KINH TTR - NM 2010

TN CNG TRNH:

D TR NGOI HI-BAO NHIU L HP L CHO

NN KINH T VIT NAM

THUC NHM NGNH KHOA HC KINH T


2/98

PHN M U

1. L DO NGHIN C U

Hu qunng ntkhng hong ti chnh buc Chnh phcc quc gia phi c nhng bin php can thi p k p thi v cc chng trnh kch cu l u tin hng u trong chui canthip ny. i u l Hoa K v i gi cu tr 700 tUSD cho ngnh ti chnh v 800 tUSDcho th tr ng tn dng; Anh kch thch kinh tbng 85 tUSD cho hthng ti chnh camnh; v d l nn kinh t tng tr ng nhanh nht thgi i, Trung Quc cng tung ra gikch thch 586 tUSD. Vit Nam cng khng l ngoi lv i gi kch cu tr gi 6 tUSD(trong 1 tUSD tdtr quc gia), mt trong nm bin php khn cp ngn chn suythoi kinh t v duy tr tng tr ng. Tuy nhin, cc gi kch cu a n nguy c thm ht

ngn sch v cc khon n khng l. V vy, cn c hthng ti chnh vng mnh tngc ng kh nng phng ngca nn kinh t, trong DTNH quc gia ng vai tr khnnh. Ngoi ra, cc cuc khng hong trong nhng nm va qua, c bit l cuc khnghong tin t ng cng li bi hc vtm quan tr ng ca DTNH quc gia.

Duy trl ng d tr mc cao hay thp gip mt quc gia c th ng vng tr cnhngnh h ng tcc c sc kinh tbn ngoi lun l cu hi, v ch ny c ccnh hoch nh chnh sch quan tm. R t nhiu quc gia nghin cu vvn ny vcgng xc nh mc d tr h p l cho nn kinh t t nc pht huy l i ch ca n,

ng th i lm gim i c hi ph khi phi nm ginhng ti sn ny. Cn Vit Nam mcd tr ngoi hi bao nhiu l h p l cho nn kinh t, hin cha c ti no tr li ccu hi trn, chnh iu l thc y chng ti thc hin ti ny.

2. XC NH VN NGHIN C U

Bi nghin cu ny c thc hin nhm a ra mt ci nhn tng quan vd tr ngoihi, nh l ng nhng nhn t nh hng n d tr ngoi hi cng nh tc ng ca nn cc nhn t v m v cc khon n ca Vit Nam tm trung v di hn. Da trnnhng phn tch trn cng nhng k thut tnh ton, chng ti xy dng m hnh xc nhmc d tr ti u cho Vit nam v cui cng xut mt skhuyn ngh gip Vit Namhnh thnh nn tng vng chc khi b c vo hi nh p trn din r ng c th v t quanhng bin ng ln nh cuc khng hong ti chnh va qua.

3. CU HI V MC CH NGHIN C U

D tr ngoi hi l g v tm quan tr ng ca n nh thno? Mi tng quan gia chi ph v l i ch ca vic nm gichng?Thc tr ng v xu h ng ca d tr ngoi hi trn thgi i v Vit Nam trong th i gian

qua c nhng g ni bt?


3/98

Sbin i ca d tr ngoi hi c nhng tc ng no n cc bin v m trong nnkinh t?Cc m hnh xc nh mc dtr ngoi hi h p l trn thgi i hin ny ang c s dng? V m hnh no ph h p vi iu kin ca Vit Nam?

Nhng lu g vchnh sch qun l ngun dtr ny?Trong qu trnh i tm l i gii cho nhng cu hi nghin cu va nu gii quyt vn t ra, ti ny nhm vo cc i t ng nghin cu cth sau y:

Phn tch cc nghin cu ca ca cc hc gitrn thgi i vdtr ngoi hi cng nhtm quan tr ng v l i ch ca n mang li.Thc hin hi quy cc phng trnh c lng nh gic tc ng ca d tr ngoihi t i cc bin v m trong nn kinh t.Tnh ton mc d tr ngoi hi h p l cho nn kinh tVit Nam thng qua hai mhnh: mt theo tiu chun W-K v mt theo m hnh Buffer Stock.Xem xt sph h p ca m hnh v a ra cc khuyn ngh v m hnh nng caohiu qu, ng thi xut nhng khuyn ngh vmt chnh sch gip cho th tr ngti chnh Vit Nam bn vng.

4. PHNG PHP NGHIN C U

Bi nghin cu sdng chyu phng php nh tnh, nh l ng, thng k, so snh v

tng h p nhm lm r vn nghin cu.Phng php nghin cu s liu thcp c sdng y lm sng t thc tr ng d tr ngoi hi trn thgi i v Vit Nam. i v i nghin cu nh l ng, chng ti sdng phng php c lng theo bnh phng nhnht, ng th i kim nh thm cc phnm r ng lm tng tnh hiu quca m hnh. Ngun s liu c ly tcc ngun IFS,WB, ADB, EIUs v Tng cc thng k nn r t ng tin cy.

5. NI DUNG NGHIN C U

Chng 1: Cc nghin cu vdtr ngoi hi trn thgi i bao gm tm quan tr ng, l i chcng nh chi ph. Phn tchmi tng quan ca d tr ngoi hi v i cn cn thanh ton v bba bt khthi trong th i k khng hong.

Chng 2: Phn tch thc tr ng d tr ngoi hi trn thgi i v Vit Nam. Sau l phntch nh lng tc ng ca d tr ngoi hi t i cc bin v m trong nn kinh t. V cuicng l m hnh xc nh mc dtr h p l cho Vit nam.

Chng 3: Da trn m hnh trong chng 2, ti tin hnh xc nh mc h p l cho giai

on 2010 2013 v qua a ra nhng xut kin ngh.


4/98

6. NGHA NGHIN C U CNG TRNH

Vl lun, ti ny gip cho chng ta c ci nhn su hn vd tr ngoi hi thng quacc l thuyt v nghin cu trn thgi i vdtr ngoi hi. Bn cnh , da vo m hnhBuffer Stock c p dng kh thnh cng ti nhiu nc, ti ny cn ng gp ccc bin ph h p cho nn kinh tVit Nam khi a vo p dng m hnh.

Vmt thc tin, ti ny c ngha ht sc quan tr ng, c bit l trong bi cnh kinh t ton cu ni chung v Vit Nam ni ring va tr i qua cuc khng hong ti chnh ton cu.ti cung c p mt ci nhn tng i ton din vthc tr ng ca d tr ngoi hi trn th gi i v Vit Nam, trn c s phn tch nh lng tc ng ca dtr ngoi hi t i cc binv m trong nn kinh t, ti xc nh c tm quan tr ng ca d tr ngoi hi trong bicnh ton cu ha ang din ra ngy cng su r ng nh hin nay. T , ti sdng mhnh nh l ng theo tiu chun W-K v Buffer Stock xc nh mc dtr ngoi hi h pl cho Vit Nam giai on 2010 2013, v nu ra cc g i vmt chnh sch trong vicqun l ngun dtr ny.

7. H NG PHT TRIN TI

Do gi i hn vmt th i gian v strang vit ca ti nghin cu nn ti cha phn tchsu mt svn kinh nghim ca cc n c trn thgii cng nh cha c nhng phn tchthc s y v tng tc gia cc bin trong m hnh. Nu c iu kin pht trin, ti hyvng ti s c pht trin theo hng i su hn, cth hn nhm a ra nhng gii

php mang tnh ton din cao hn cho qu trnh hi nh p v tdo ha kinh t n c ta.


5/98

MC LC

DANH MC T VIT TTDANH MC CC HNHDANH MC CC BNGDANH MC PHLC

CHNG 1CC TR NG PHI NGHIN C U

D TR NGOI HI TRN THGI I

1.1 T NG QUAN V DTNH .....................................................................................1.1.1 DTNH l g ? ..................................................................................................1.1.2 Tm quan tr ng DTNH trong pht trin kinh t.................................................. 11.1.3 Cc ch tiu nh gi DTNH...............................................................................1.1.4 Chi ph ca vic nm gi.....................................................................................

1.2 QUAN H GI A CN CN THANH TON V DTNH. ................................... 61.2.1 Ti khon vng lai ............................................................................................

1.2.2 Ti khon vn ....................................................................................................1.2.3 Cn cn thanh ton .........................................................................................

1.3 QUAN H GI A D TR NGOI HI V B BA BT KH THI TRONG THI K KH NG HO NG ............................................................................................

CHNG2XC NH M C D TR NGOI HI H P H P L

2.1 XU H NG D TR NGOI HI TRONG THI GIAN QUA ....................... 132.1.1 Xu h ng chung ca thgi i ............................................................................ 1

2.1.1.1 Xu h ng ca cc ng tin dtr ............................................................ 142.1.1.2 Xu h ng di chuyn ca DTNH t cc n c pht trin sang nhng n cm i ni ..................................................................................................................

2.1.2 Xu h ng ca cc n c m i ni v cc nc ang pht trin .......................... 162.1.2.1 S gia tng DTNH thay i tu theo tng khu vc ................................... 16

2.1.2.2 Nguyn nhn ca s gia tng DTNH trong cc n c m i ni ................... 172.1.3 Thc tr ng DTNH ti Vit Nam th i gian qua .................................................. 21


6/98

2.1.3.1 Mt sch squan tr ng ............................................................................ 22.1.3.2 nh gi cc nhn t ng gp vo Dtr ngoi hi ................................ 252.1.3.3 nh gi chi ph khi nm gidtr ngoi hi .......................................... 272.1.3.4 Tnh hnh sdng ngoi tca NHTW ..................................................... 28

2.2 TC NG CA D TR NGOI HI LN CC BI N V M .................... 302.2.1 Tc ng ln n n c ngoi .............................................................................. 32.2.2 Tc ng ln cc bin v m.............................................................................. 32.2.3 Tc ng ln lm pht .......................................................................................

2.3 M HNH XC NH M C D TR NGOI HI HP L ........................... 352.3.1 Theo tiu chun W - K ......................................................................................

2.3.1.1 C s l lun ca m hnh..........................................................................

2.3.1.2 Tnh ton cho Vit Nam ............................................................................. 32.3.2 Tnh ton DTNH theo m hnh Buffer Stock ................................................

2.3.2.1 C s l lun ca m hnh.......................................................................... 2.3.2.2 p dng tnh ton ti Vit Nam ................................................................. 4

CHNG3D TR NGOI HI CHO GIAI ON 2010 2013

V NHNG XUT CHNH SCH 3.1 TRI N V NG KINH T...................................................................................... 4

3.1.1 Trin vng kinh tthgi i ................................................................................ 43.1.1.1 Kinh tM: ................................................................................................3.1.1.2 Khu vc sdng ng Euro ...................................................................... 43.1.1.3 Chu (tr Nht Bn) ............................................................................... 43.1.1.4 Nht Bn ....................................................................................................

3.1.1.5 Trung Quc ................................................................................................3.1.2 Trin vng kinh tVit Nam ............................................................................. 4

3.1.2.1 Trin vng GDP .........................................................................................3.1.2.2 Trin vng lm pht ................................................................................... 3.1.2.3 Trin vng xut khu ................................................................................. 53.1.2.4 Trin vng FDI ...........................................................................................

3.2 D BO KHO N D TR NGOI HI CHO GIAI O N 2010 2013 ....... 51

3.2.1 Theo tiu chun W-K ........................................................................................


7/98

3.2.1.1 Dbo tng n Vit Nam .......................................................................... 53.2.1.2 Dbo n ngn hn Vit Nam. .................................................................. 53.2.1.3 Dbo M2 ................................................................................................3.2.1.4 Tnh ton khong dtr h p l.................................................................. 52

3.2.2 Theo m hnh Buffer Stock ............................................................................3.2.2.1 Dbo li sut ca Vit Nam. ................................................................... 53.2.2.2 Dbo li sut M. .................................................................................... 53.2.2.3 Tnh ton khong mc DTNH h p l ........................................................ 55

3.3 NH NG XUT KI N NGH ..................................................................... 563.3.1 nh gi kt quca m hnh xc nh mc dtr .......................................... 563.3.2 Khc phc nhc im ca m hnh ................................................................. 5

3.3.3 Nhng khuyn ngh ........................................................................................... 3.3.3.1 Vmt tng qut - Khuyn ngh v chnh sch v m............................... 573.3.3.2 Nhng kin ngh cth.............................................................................. 5

THAY L I K TTI LIU THAM KHO


8/98

DANH MC T VIT TT

ADB Ngn hng pht trin Chu BS Bt ng sn

BIS Ngn hng thanh ton quc t

BMI Bussiness Monitor International

CPI Lm pht

DNNN Doanh nghip Nh nc

PT (Cc nc) ang pht trin

DTNH D tr ngoi hi

FDI Vn u t trc tip nc ngoi

FPI Vn u t gin tip nc ngoi

GDP Tng sn phm quc ni

GNI Tng thu nhp quc dn

IMF Qu tin t Quc t

NHTW Ngn hng trung ng

OLS Hi quy theo bnh phng nh nht

TKV Ti khon vn

TKVL Ti khon vng lai

TTCK Th trng chng khon

WB Ngnhng th gii

WEO Bo co trin vng kinh t th gii


9/98

DANHMCCC HNH

Hnh 1.1 Mi quan h gia ti khon vng lai v d tr ngoi hi

Hnh 1.2Mi quan h gia cc thnh phn cn cn thanh ton v d trngoi hi

Hnh 2.1 Xu hng d tr ngoi hi th gii qua cc nm

Hnh 2.2 Thay i c cu d tr ngoi hi trn th gii

Hnh 2.3 Xu hng di chuyn d tr ngoi hi

Hnh 2.4 Xu hng d tr ngoi hi cc nc ang pht trin

Hnh 2.5 Xu hng bin ng TKVL

Hnh 2.6 T trng TKVL/DTNH

Hnh 2.7 FDI vo cc nc ang pht trin

Hnh 2.8 Vay n cc nc PT

Hnh 2.9 Thc trng vay n cc nc mi ni v ang pht trin

Hnh 2.10 Xu hng d tr ngoi hi Vit Nam trong thi gian va qua

Hnh 2.11 Biu th hin DTNH/N ngn hn

Hnh 2.12 Xu hng ca M2

Hnh 2.13 D tr ngoi hi th hin theo thng nhp khu

Hnh 2.14 Thc trng cn cn thng mi v ti khon vng lai

Hnh 2.15 Tnh hnh thu ht FDI v FP

Hnh 2.16 Chi ph c hi ca vic nm gi ngoi hi

Hnh 2.17 D tr ngoi hi, n v k hn thanh ton

Hnh 2.18 D tr ngoi hi v cc bin v m

Hnh 2.19 D tr ngoi hi v lm pht

Hnh 3.1 GDP d bo ca Vit Nam

Hnh 3.2 D bo lm pht

Hnh 3.3 Mc d tr ngoi hi hp l cho Vit Nam giai on 2010- 2013


10/98

DANHMC CC BNG

Bng 2.1 D tr ngoi hi mt s nc nm 2009

Bng 2.2 Kt qu c lng tc ng ca d tr ngoi hi Bng 2.3 Mi tng quan gia d tr ngoi hi v lm pht

Bng 2.4 Tnh tontheo tiu chun W-K

Bng 2.5 S liu cho m hnh Buffer Stock

Bng 2.6 Kim nh n v cc bin m hnh Buffer Stock

Bng 2.7 Kt qu c lng theo m hnh Buffer Stock

Bng 2.8 Kt qu kim nh tha bin trong m hnh hi quy

Bng 3.1 Trin vng kinh t th gii 2010- 2011

Bng 3.2 Tng n trn GDP

Bng 3.3 Kt qu d bo tng n

Bng 3.4 D bo n ngn hn

Bng 3.5 D bo M2

Bng 3.6 Kt qu d bo DTNH theo tiu chun W-K

Bng 3.7 D bo cc bin cho m hnh Buffer Stock

Bng 3.8 D bo li sut

Bng 3.9 Cc bin tnh ton cho m hnh Buffer Stock

Bng 3.10 Kt qu d bo D tr ngoi hi 2009-2013


11/98

DANH MC PH LC

Phlc 1 Gi tr cc ng tin dtr trn thgi iPhlc 2 Cc ch s lin quan n DTNH tnh trn ton thgi i

Phlc 3 Cc ch s lin quan n DTNH ti cc n c m i ni

Phlc 4 Sliu kinh t v m Vit Nam

Phlc 5 Sliu theo tiu chun W-K

Phlc 6 Sliu m hnh Buffer Stock

Phlc 7 Tin trnh Weiner Phlc 8 Kim nh n v

Phlc 9 Kim nh tha bin trong m hnh


12/98


13/98

2

N u Thi Lan d tr ngoi t , khng hong 1997 khng ti t v lan r ng ranhiu nc nh v y. N u Hn Qu c c mt kho DTNH l n, hs khng b y votnh th huy ng vn trong dn c v t qua hon c nh kh khn. Hng Kng cth t n t i trong nm 1997 v hn m gi l ng l n ngoi t .2

Vic tbo him cho mnh bng DT NH cng gip cc quc gia gim mc phthuc vocc cu tr tcng ng quc t nh IMF hay WB, v n khng chto ra sphthuc vocc t chc ny, m cn a n nhng h ly vchnh tr , v thquc gia..., v i khinhng liu thuc ca IMF cn lm bnh tnh tr nn tr m tr ng hn. Thm ch nhng n ckhng b nh h ng tr c ti p tkhng hong, th DTNH cng ng mt vai tr quan tr ng, phng tr ng h p dng vn b rt ra t ngt do khng hong nim tin i vi cc n cang pht trin.

DTNH l mt ch tiu quan tr ng nh gi sc mnh kinh tv v thtrn th tr ng ti chnh quc t.

Mt vi chuyn gia cho r ng, l ng DTNH ca cc nc ang pht trin hin qu l n sov i nhu cu ca h, dn n lng ph, gia tng chi ph c hi ca vic nm gi tin thay vem u t pht trin kinh t trong nc. Tuy nhin, trong tr ng h p ny DTNHkhng ch l phng tin pht trin kinh t m cn nng cao v thchnh tr . TrungQuc t n c c DTNH chim 2/3 GDP3- l minh chng cho vic DTNH cao c th lm tng vthchnh tr ca quc gia. Trong mt bo co v tng tr ng d tr Trung

Quc, Robert Pringle chra r ng, chnh s nng ng ca nn kinh t, cng DTNHkhng l gip cho quan im, ting ni ca Trung Quc trn th tr ng quc t c lngnghe v tn tr ng nhiu hn so vi trc y. ng cng cho rng, DTNH ca Trung Quckhng ch gim sc khi c khng hong, m cn nhn c squan tm v tn tr ngca thgi i .

Mt cuc kho st ca BIS (Bank for International Settlements) cc nc ang pht trin, 16 NHTW cc nc c kho st u tin r ng DTNH c mi tng quan cng chiu v i x phng tn nhim. Nhiu NHTW bt k quc gia theo ui c chtgi linh hot hay c nh

u c quan im r ng mc d tr cao cho hnim tin v tn nhim cao trn th tr ngngoi hi. Dtr l n hm kh nng trn cao v gim i ri ro b tn cng u c trn ngni t. Cc NHTW cng cho bit, tchc x p hng tn nhim xem mc n nh ca DTNHnh mt ch sthhin sc mnh ca nn kinh t.

V i nhng mc tiu trn, cng tc qun l DTNH thng c giao cho NHTW l quan hoch nh v thc thi chnh sch tin tm quc gia ang thc hin. NHTW s ara cc bin php nhm duy tr mc DTNH va bo vgi tr ng ni t, hn chs bin ng qu mc ca tgi hi oi, p ng nhu cu ngoi tca nn kinh t. Cng tc

2 The Foreign Exchange Reserves Buildup Business as usual?3 htt // b / /h /ti hi j ?ti 720
http://www.sbv.gov.vn/vn/home/tinnghiencuu.jsp?tin=720http://www.sbv.gov.vn/vn/home/tinnghiencuu.jsp?tin=720


14/98

3

ny c bit quan tr ng hn i v i cc nn kinh t ang pht trin bt u thc hin m ca, tdo ha cc giao dch vn quc t.

Hi nh p kinh tton cu i i v i chnh sch tdo ha, tng b c n i lng giao dch

vn. Nhng hot ng ny, tuy thc y u t trong n c, nng cao mc tng tr ng kinht, ci thin i sng ngi dn nhng cng tim n r i ro ti chnh. Thc t, nhiu n ct do ha TKV qu nhanh phi i mt v i khng hong ti chnh nng nkhi c hintng o chiu dng vn. NHTW ti cc n c t do ha TKV th ng phi can thi p bngcch mua ngoi t tng dtr ; ng th i, thc hin cc nghi p vca th tr ng m ht bt l ng tin a vo lu thng duy tr kh nng cnh tranh ca cc mt hng xutkhu v kim ch nguy c lm pht khi vn vo v i khi l ng qu l n. Song song v iqu trnh , NHTW cng phi lun trong tnh tr ng sn sng bn ngoi t ra can thi pkhi c s rt vn t t pha cc nh u t n nh th tr ng ngoi hi. lm cc hai iu ny, NHTW cc n c phi d tr mt l ng ngoi tkhng nhngoi mc p ng cc nhu cu nh p khu theo thng lquc t.

1.1.3 C c ch tiu nh gi DTNH .L cng cquan tr ng ngn chn khng hong nhng DTNH vn cn tn ti mt vihn chtrong vic phng nga hn loi ti chnh, nht l khi nm gi l ng d tr qu l nc thsdn n chi ph l n. R t kh xc nh mc DTNH h p l, nn cc nh kinh t hc a ra ba tiu ch c bn xc nh mc d tr tmn cho cc hot ng kinh t trong v ngoi n c ca tng quc gia:

T lgi a DTNH v n ngn hn n c ngoi: y l chtiu chnh v phbin nht nh gi mc tng xng ca cc ti sn DTNH. Ch tiu ny (cng c bit n nhnguyn tc Greenspan-Guidotti) phn nh kh nng i ph ca mt quc gia khi c hint ng tn cng ngoi thoc rt tin t ra n c ngoi. Tiu biu, mt quc gia c xeml thn tr ng v khn ngoan nu quc gia nm gi l ng dtr tin t tr cho cckhon n n c ngoi trong vng mt nm (Rodrik v Velasco, 1999 v Garcia Soto,2004).

T lgi a DTNH v gi tr tun nhp khu trong nm tip theo: quy m DTNH ctnh bng stun nh p khu, n cho thy mc htr thanh ton quc tca DTNH. Vtheo nh gi ca IMF, DTNH c quy m tng ng 12 n 14 tun ( tng ng 3n 4 thng) nh p khu th quc gia s c coi l DTNH.

Tlgi a DTNH v m c cung tin rng: cho thy kh nng can thi p tgi ca NHTW. Nu t lny gn v i 0%, cung tin r ng v t qu mc DTNH. Trong ch tgi c nh, mc gia tng trong tng tin lin qua n DTNH cng cao, th kh nng i ph v icc c sc cu tin cng phi cao. V i tiu ch ny, tlt 10% n 20% c xem l h p

l.


15/98

4

1.1.4 Chi ph ca vic nm gi Tc tng tr ng mc d tr ca nhng quc gia ang gik lc l n nht trn thgi iang tng ln ng ktnhng mu hnh tr c t qu trnh tch ly, v gn nh ltt c nhng tr ng hp u v t qu nhng mc tiu chun cho sdtr thch h p. C phil c mt gi i hn c th t c t qu trnh tch ly dtr , hay c phi nhiu hn thlun lun tt hn khng? L i nhun bin tca s tch ly dtr nhiu hn th chc chn b st gim ti mt vi im. Hn na, kinh thc c bn nhc nh chng ta vnhu cu k t h p l i nhun bin tv i chi ph bin t. D tr l mt cng cbo him t , v inhng chi ph tnhiu ngun khc nhau v th ng l kh l ng ha.

Chi ph v hi u ha : s v hiu ha lm trung hanh h ng lm pht tin tca qutrnh tch ly dtr bng cch b p k t h p mc tng trong cung tin v i shot ngca th tr ng tin tni a, tiu biu bo him n quc gia. hai chi ph ca sv hiuha ny, thnht l chi ph ti kha tr c tip i v i quyn tin tv thhai l chi ph h thng gin ti p ca vic ngn nga s iu chnh ti khon vng lai, v th ng chi ph tr ctip c quan tm v xem xt nhiu nht. Chi ph ti kha i din s khc bit gianhng g ngn hng trung ng kim c trn d tr quc tv nhng g n tr chokhon n quc gia m c pht hnh v hiu ha dtr ny. i v i mt vi nn kinhtv i li sut ni a th p, chi ph ti kha thm ch c thl m. Ngun dliu qu t trnnhng phn nm gica d tr quc thoc quy m y v thnh phn k t cu ca s v hiu ha lm cho chi ph ti kha tr nn kh khn o l ng ph h p cho mu hnh

y 4

. Tuy nhin, bng chng thn k dbo r ng sv hiu ha ln tng din ra ng nhiu nm trc y.

Bng cch kim ch tc ng tin tca scan thi p ngoi hi, sv hiu ha cho phpmt ngn hng trung ng tc ng ln tgi hi oi thc. Phng php ngn nga iuchnh tgi hi oi thc t d i ln, to ra s khthi thng qua sv hiu ha, c th gy hi thng qua vic bp mo du hiu gi. iu c thdn n vic u t qu mctrn khu vc thng mi ti mc chi ph ca phi thng mi. K vng s iu chnh cuicng c ththu ht cc dng vn u c v do cc bong bng ti sn, mc d nhng

dng vn ny cng hng li sut li sut ni a thp hn v v vy c ththp hn chi ph ti kha tr c ti p. khng c cc dng vn ny, li sut sc kh nng tng, c kh nng ln p khu vc u t t nhn. Cng v i nhiu nhn tquan tr ng khc, vic ngn

4Sv hiu ha i khi c tnh x p x trong mt khong th i gian ngn thng qua skhc bit gia nhngthay i trong ti sn n c ngoi rng v ti sn ni a rng, khi sv hiu ha t p trung vo vic gichocung tin khng i v vic tnh ton c s tin ng nht, cho chng ta c s tin = NFA + NDA.Thm ch, i v i vic thiu scan thi p ngoi hi, c s tin skhng gi nguyn khng i trong mt nnkinh t ang tng tr ng nhanh v i mt khu vc ti chnh ang pht trin v chnh sch tin ttch cc. Tngtr ng cung tin trn tng tr ng tnhin ca cu tin dn n qu nhiu snhiu t p trong vic nhn dngs v hiu ha quy m tng ng. Ngay ckhi t lv hiu ha l c bit trc, tnh m htt yutrong skhc bit vli sut gia d tr v cc cng cv hiu ha s nh hng n cc c l ng mt


16/98

5

chn tgi hi oi thc tng gn y gp phn dn n mt smt cn bng trong cncn ti khon vng lai ton cu, mt trong nhng quan tm chyu ca IMF i v i kinhtthgi i (IMF 2006).

Chi ph c hi : cc ngun ti nguyn sdng cho vic mua d tr ngoi hi c th csdng bng nhiu cch khc nhau. Mt chnh phc thtr tr c khon n n c ngoingn hn ca quc gia chnh ph , khi chi ph li sut ca mt khon n n c ngoingn hn d r t kh o l ng c kh nng v t qu khon thu nh p trn mt khondtr tng ng. Vic tr tr c n n c ngoi ngn hn ca quc gia v vy c mt tcng l gim tnh d tn thng ca vic nm gi d tr , khi tun theo nguyn tcGreenspan Guidotti, v i mt mc chi ph rng thp hn.

Mt chnh ph cng c thchi tiu ngun d tr ny cho cc d n u t, v i mt sp

buc m dtr c thkhng chuyn i vtin ttrong nc c nu cc nh chc trchmong mun ngn nga mt mt s nh h ng ln t gi hi oi. V d, d tr c th c sdng mua cc cng chay cc ngun cungng y t n c ngoi. Hu ht ccn c d tr cao c t lvn/lao ng thp hn cc n c cng nghi p m tri phiu d tr sc gi tr . Thm vo , ngun thu nh p tkhu vc u t cng c th c ngha quantr ng cao hn cc khon thu nh p t vic kinh doanh trn ngun d tr vi iu kin lchng c phn phi mt cch hiu qu. Nhiu nh chc trch tin tgn y ang qunl ngun dtr ca hmt cch tch cc hn ci thin thu nh p ca h.

Mt cch gii quyt hiu qu hn c thdn n tbs tch ly dtr , cho php khu vct nhn xc nh sphn phi thu nh p ngoi hi mt cch tt nht. Thng qua vic t c dtr , ngn hng trung ng v c bn, ang phn phi tlthu nh p quc dn sanghnh thc tit kim c bit.

Nhiu phng php khc nhau ca vic ti a ha nhng ngun thu nh p b tb ny c xut, tvic chn li sut th tr ng hay tnh thanh khon n vic tm ngun gcthu nh p tmt hm sn xut quc gia c gi nh.

Ri ro b ng cn i k ton c a ngn hng trung ng : d tr ngoi hi, ch ging nh bt k ti sn ngoi tkhc, c thmt gi tr trong th i gian ngn khi tgi hi oi tng.Trong nhiu tr ng h p m ti sn n c ngoi tmt phn l n trong bng cn i k tonca ngn hng trung ng, thchsphi i mt v i r i ro tn tht r t ln. d nhin, mtngn hng trungng c thtnh ton cho nhng khon thit hi ny trong nhiu nm, ph thuc vo nt c trng trong khn thanh ton ca cc ti sn n c ngoi v tc cas tng gi.

Nhng ma h c xy dng c bit v gi nh mt t l6% - thu nh p rng trn tisn dtr phi r i ro trong khu vc ni a u t c s htng ni a, tr tr c n n cngoi ngn hn hay danh mc a dng ha. Hn na, vi iu kin li sut bin v dngtin cn li m, n c thkh thi cho cc ngn hng trung ng trongvic qun l dng


17/98

6

vn m trong mt th i k xem xt. Tuy nhin, ngng vic c p vn khng c thgynguy hi cho tin cy v kh nng ca ngn hng trung ng i v i mc tiun nhgi c, trung gian vay mn n c ngoi ca chnh ph, thc hin vai tr ngn hng chovay cui cng, hay duy tr mt hthng thanh ton ni a. iu ny i din mt r i roc th ca ngn hng trung ng v i sk vng chi ph tng lai cao, nh li sut l n tvic nm gin .

Vic bm vn v bo him l th ng xuyn tb ti chnh quc gia lm pht sinh chi phti kha n chnh phv c thgynh h ng khng mong mun ln tnh c l p cangn hng trung ng i v i chnh ph. Thm ch, nu ngn hng trung ng ti c p vnt l i nhun gi li, nhng khon l i nhun i din cho doanh thu. Cui cng, chi phnynh hng n ti khon ti kha.

Cc chi ph khc: qu trnh tch ly dtr c thdn n mt cm gic sai lm vsanton, ph hy nhng ci cch cn thit.trong khi d tr c th em li mt sbo h iv i cc cuc khng hong n c ngoi, ni cch khc, cc chnh sch km l nguyn nhca sbp mo khng mong mun. V d, thm ht ti kha l n, c thchn ln khu vcu t t nhn hay to ra cc mi nguy vn . V tnh dtn thng ny, nu c cho php tng qu l n, c thlm mt i tnh bo vca d tr v gy bt ng cho mt n cm trc y c xem l ang c bo vtdtr .

1.2 Quan h gia cn cn thanh ton v DTNH.

Trong mu dch quc t, mt quc gia sxut khu v kim c ngoi hi thng qua vichbn hng ha v dch v sang n c ngoi. Khi cu ca mt quc gia dn n nh p khunhiu hn xut khu, nhng ngoi ttxut khu khng b p cho nh p khu sdnn thm ht TKVL. Thng th ng, TKVdng b p cho s thm ht ny, nhng khikhng b tr n sdn n mt sst gim trong cn cn tin mt vngoi t, dnn st gim trong DTNH. Tng t, DTNH s tng nu xut khu nhiu hn nh p khu.

Tm li : Ti khon vng lai + Ti khon vn = DTNH

Cc giao dch bn trong cn cn thanh ton c phn loi thnh 2 loi chnh: giao dchtrn TKVL v giao dch trn TKV.

1.2.1 Ti khon vng lai Giao dch trn TKVL gm chnh lch xut nh p khu, chi tr tin li v l i tc cphncho cc nh u t n c ngoi v cc khon chuyn giao n phng nh vin tr . Miquan h tng quan gia cn cn TKVL v DTNHc m t trong s sau:


18/98

7

Hnh 1.1:Mi quan h gia ti khon vng lai v d tr ngoi hi

Ngun:Tc gi tng hp

Trong ,

A. Nh xut khu ca mt nc bn hng ha (hoc dch v) cho i tc nv nhn v ngoi t.

B. Nh xut khu i n NHTW i ngoi t v ni t, v vy lm tng ltrong nc.

C. Trong giao dch xut nhp khu, c quan i din Chnh ph y c th l cc c quan thu. Cc c quan ny nh thu trn hot ng xut nhp khu vi tni chung l x%, thu v x% ni t tnh trn cc giao dch ngoi t, iu nygim lng tin t lu hnh trong nc.

D. Lng x% ni t ny s c chuyn v cho NHTW.

E. Gip gim bt lng tin t lu hnh trong nc nhm cc mc tiu c b Nh nc, nh kim ch lm pht.. NHTW lc ny bn tri phiu trn th m m in hnh y l th trng tri phiu Chnh ph nhm thu tin v.

Lc ny, trn bng bo co ca NHTW s thy mt lng d tr c tch ly hng

1.2.2 Ti khon vn

Giao dch trn TKV gm nhng khon u t n c ngoi ngn v di hn. C thgm:cc khon u t trc tip n c ngoi FDI, khon u t ca cc t chc u t n c


19/98

8

ngoi vo trong n c QFII quota, khon u t ca cc t chc u t trong n c ran c ngoi QDII quota v cc khon vay mn n c ngoi, cc dng vn u c.

Qu trnh dch chuyn dng vn trn TKV c minh ha trong s :

Sdch chuyn dng vn t n c ngoi vo ni a ca mt quc gia trn TKVcngchu squn l tChnh ph tng t nh ti khon vng lai. Ch khi c sch p nhntpha Chnh ph, cc dng vn ny mi c php vo ni a, thng qua cc dnh p tc kinh doanh gia khu vc cng l cc doanh nghi p Nh n c v khu vc t lcc cng ty t nhn m cc tchc u t n c ngoi thnh l p. Cc dn ny thngth ng l nhng d n nh BOT, BT, BTO; gp phn xy dng cc c s htng, phttrin kinh t t n c.Khi cc hp ng, d n c k k t, qu trnh chuyn tin vo ni a mt quc gia s

thng qua hthng ngn hng ca quc gia . Bn cnh vic gia tng hot ng u t cho t n c, vi l ng vn vo, ngnhng trung ng cng gili mt phn d tr ca t n c cho nhng mc ch bnhn kinh t.Khi cc dng vn n c ngoi vo skhin cho mt l ng l n ni t c quy i vlu hnh trong nn kinh t, iu ny khin nguy c gy p lc lm pht r t cao, lmcho gi ctrong khu vc th tr ng ti chnh d thay i. T , buc lng ngn hngtrung ng phi c s iu tit tngun dtr ca mnh bnhn gi.

1.2.3 Cn cn thanh tonTrong cn cn thanh ton, TKVL v TKVcng c mi quan hbsung cho nhau. Gi tr rng gia TKVL v TKVcng s nh hng n DTNH ca quc gia, v sthm ht haythng d trn ti khon ny s c b p cho ti khon kia. Thm ht trong TKVLkhng nht thit l mt ch bo m, min l s thm ht ny c dng tng kh nngsn xut v iu ny gip tng kh nng m r ng nn kinh tv gi tr xut khu trongtng lai. Tng t, mt s thng d trong TKVL cng khng nht thit a n sphnthnh kinh t. N c Nga nhng nm 90 ca thk XX l mt v d in hnh. Hot ng

xut khu hng ha v qun smang li cho hngun ngoi tl n, nhng o chiu dngvn xy ra v dn n thm ht trn TKV. Trung Quc hin nay c mt s thng d l ntrn cTKVL v TKV nn DTNH ca h tng ln theo tng thng.

Ngoi ra, thay i t gi trn th trng ti chnh cng dn n s thay i trn DTNHquc gia. Cth nh sau:

Trong hthng tgi hi oi c nh5, thng d (thm ht) trong cn cn thanh ton s lm tng (gim) l ng DTNH ca NHTW. Thng d trong cn cn thanh ton hm cunngoi ttrong th tr ng ngoi hi tng ln v c xu h ng lm gim tgi hi oi.

5 Tgi nim yt tnh theo phng php trc ti p


20/98

9

trnh hin t ng ny, NHTW mua ngoi t(bn ni t), k t qul DTNH (v cung tin)tng.

Trong hthng tgi hi oi thni hon ton, cn cn thanh ton t ng cn bng.

Nu c thm ht (thng d) trong cn cn thanh ton, hm cu (cung) ngoi t tng nntgi hi oi s tng (gim) gicn bng trong cn cn thanh ton. Tuy nhin, y ch l hthng tgi vmt l thuyt. Thc t, hu ht cc quc gia theo ui ch tgithni c qun l. Do vy, thayi trong cn cn thnh ton cng tc ng n lngngoi hi m NHTW nm gi. Mi quan hgia cc thnh phn ca cn cn thanh ton vDTNH c th c tm li theo s sau:

Hnh 1.2: Mi quan hgi a cc thnh phn cn cn thanh ton v d tr ngoi hi

Ngun: Tc gi t ng h p

1.3 Quan h gia DTNH v b ba bt kh thi trong thi khng hong Mt ng gp c bn ca m hnh Mundell Fleming l b ba bt kh thi, hoc b bachnh sch khng th ng th i, ch ra r ng mt t n c ch c ththc hin ng th i btchai mc tiu no nhng khng thc hin c mt lc ba mc tiu: chnh sch tin t c l p, ch tgi hi oi c nh v tdo ha ti chnh. Bba chnh sch khng th ng thi c gi l bba bt kh thi c minh chng nh trong hnh pha d i.

Mi cnh ca mt tam gic i din cho chnh sch tin t c l p, ch tgi hoi

oi c nh v tdo ha ti chnh m tmong mun mc tiu tim nng, cha bao gi c th t c ng th i cba cnh ca mt tam gic. nh cao nht thhin cho nhngth trng vn ng ca lin kt vi chnh sch tdo ha tin tv chtgi hi


21/98

10

oi c nh, nhng khng t do ha ti chnh, y l la chn hon ho ca hu ht ccnc ang pht trin vo nhng nm cui ca th p nin 806.

Trong sut 20 nm qua, hu ht cc quc gia ang pht trin chn tng cng t dochnh. B ba bt kh thi ng rng mt quc gia chn xu hng ny th phi t b t gi hi oi c nh nu mun duy tr mt mc chnh sch tin t c lp hochnh sch tin t c lp nu n mun duy tr ch t gi hi oi c nh. S tht l nhiu nc ang pht trin chn ch t gi hi oi hn hp v d: th ni c qunl c bo m an ton bng vic gia tng qu d tr ngoi hi (gi tt lDTNH). Mcd t gi hi oi linh hot hn, t sDTNH/GDP vn tng ng k, c bit l sau khhong ng . Thc t, vic duy tr s gia tng t sDTNH/GDP xy ra cc ncmi ni. Nhng thay i ln sut nhng nm gn y rt kinh ngc7.

Ton cu ha th trng ti chnh l iu hin nhin trong xu th hi nhp ti chncng tng ca tt c cc nc. Trong khi cu trc ban u ca b ba bt kh thi n vai tr ca d tr, th cc xu hng gn y cho thy rng qu d tr c th lcht ch n vic thay i m hnh ca b ba bt kh thi cho cc nc ang pht tnghin cu trc y tp trung vo vai tr ca d tr ngoi hi nh l mt cng c trng cho vic qun l ch t gi c iu chnh hay ch t gi th ni c q8.Mc d c ch nhng m hnh d tr b gii hn kh nng gii thch cho s m ry trong qu d tr ngoi hi- t gi hi oi linh hot hn trong nhng thp k g

gim bt s tch ly d tr, tri ngc vi cc xu hng c trnh by pha trn.

Cc ti liu gn y tp trung vo cc tc dng ph bt li ca s hi nhp ngy cv ti chnh ca cc nc ang pht trin s gia tng dng vn ngn hn khng n (c gi l "tin nng"), ty thuc vo s dng li v o chiu t ngt thnca dng vn (xem Calvo, 1998). Bng chng thc nghim cho thy rng d tr ngoc th lm gim kh nng dng li t ngt v chiu su ca s st gim sn l

6 Xem Obstfeld, Shambaugh, v Taylor (2005) tho lun v tham kho su hn vic gii quyt bba btkhthi.7 iu ny s c lm r trong chng 2 8 Theo , ci gi phi tr cho cn bng d tr ti u trong iu chnh kinh t v m pht sinh khi khng d

T do ha ti chnh

Tgi hi oi c nhChnh sch tin t c

Lin minhtin t

Tgithni

Th tr ngvn ng ca


22/98

11

khi s ngng li t ngt ny xy ra9.

Aizenman v Lee (2007) k t ni s gia tng trong vic sdng d tr v i shi nh p tichnh ngy cng su ca nc ang pht trin v tm thy bng chng cho thy qud tr

ngoi hi c sdng nh l mt phng tin tbo him chng li s o chiu tngt. Theo cch phn tch thc nghim tng qut ca vic thay i l ng d tr ngoi hiang nm gi ca hn 100 nn kinh t trong giai on 1975-2004, Cheung v Ito (2007)tm thy r ng trong khi m ca thng mi l yu tduy nht c ngha trong hu ht ccthng sk thut v mu c xem xt di y th kh nng gii thch ca n li gimdn theo thi gian. Ng c li, kh nng gii thch ca cc bin ti chnh li c tng lntheo th i gian.

Tm quan tr ng ngy cng tng ca hi nhp ti chnh nh l mt yu tquyt nh cho

qud tr ngoi hi m ch s lin k t gia s thay i trong cch s p x p ca bba btkhthi v mc ca dtr ngoi hi. Thc t, Obstfeld, et al. (2008) tm thy khi l ngcc khon n ti chnh ni a c kh nng c chuyn i thnh ngoi t(M2), sm ca vti chnh, kh nng ti p cn th tr ng ngoi tthng qua cc khon n , v chnhsch tgi hi oi l tt cnhng d on quan trng ca dtr ngoi hi.

Do chng ti tm tt nhng xu h ng ny dng mt s hnh thoi, chng tithm vo bba bt khthi yu t thc o ca qudtr ngoi hi (DTNH/GDP) ngoi 3yu t- chnh sch tin t c l p, tgi hi oi n nh v hi nh p ti chnh.

Chng ta c ththy r ng nhng l i ch, chi ph, vi tr ca d tr ngoi hi thhin tmquan tr ng kh l n trong nn kinh tv trong mi tng quan mt thit v i cc thnh phnkhc nhau, c bit l sau khi tr i qua cuc khng hong ti chnh nm 2008. Do , cthc mt hiu bit su sc vd tr ngoi hi v vn dng vo khi qun l v m Vit

9 Xem cc bi vit ca Ben-Bassat v Gottlieb (1992), Rodrik v Velasco (1999), v Aizenman v Ma


23/98

12

Nam mt cch linh hot v hiu qunht, trong phn k ti p chng ti stin hnh nhgi thc tr ng d tr ngoi hi v kim nh tc ng ca n t i cc bin v m trong nnkinh t, ng th i xy dng c m hnh xc nh mc d tr ngoi hi h p l cho Vit Nam da trn quan im cn bng chi ph v l i ch. T , a ra mc d tr ngoi hithch hp cho giai on s p t i 2010 -2013.


24/98

13

CHNG 2 XC NH MC D TR NGOI HI HP HP L

2.1 Xu hng d tr ngoi hi thi gian qua2.1.1 Xu hng chung ca th gii

DTNH c xu hng tng lin tc t nm 1995 v bt u tng mnh t nm 2000 cho nnay. DTNH ti cc n c chu m i ni tng t600 t USD nm 2003 n hn 3000 t USD nm 2009 v ti sn d tr ca cc n c xut khu du bng n trong hai nm 2005,2006 v i gi tr gia tng hn 200 tUSD mi nm10.

Hnh 2.1: Xu h ng d tr ngoi hi thgi i qua cc nm

Ngun: S liu t ng h p t IMF

Xu h ng ca DTNH chng minh sd on sai lm ca nhiu chuyn gia. K t saunm 1975, nhiu n c bt u theo ui c cht gi thni, DTNH c k vng s gim, v cc quc gia s cung cu th tr ng quyt nh tgi. Tuy nhin, theo thng kca IMF t nm 1975 n 2001, DTNH chnh thc ca cc nc tng hn 10 ln, trung bnh 10.2% . Nhng nm m DTNH cc nc khng tng l do khng hong hthng, dnn sst gim mnh trong gi chng ho, k cvng v ngoi t, t dn n nhngthay i trong gi tr ti sn.

Dtr quc ttrong mt th p k qua cn bn l mt cng cgii quyt nhng c sc trongth tr ng ti chnh. Rt ra bi hc tvic Thi Lan v Indonesia phi ph gi ng tin dokhng DTNH chng li stn cng ca cc qu u c v vic tho vn ca cc nhu t n c ngoi trong khng hong chu 1997, nn DTNH c xu hng tng mnh t nm 2000.


25/98

14

2.1.1.1 Xu hng ca cc ng tin d tr

Trc khi ng tin chung Euro c gi i thiu vo nm 1999, th nhng ng tin i biuca Chu u c t tr ng tng i ln trong kho DTNH cc nc l Mark c (chim t

10.5% -11.7%) v ECUs11

(chim t 4.8% n 6.4%, tr nm 1998 c sgim t ngt, ch cn 1%). Ngoi ra, nhng ng tin khc nh bng Anh, Francs Php, Guilder H Lan cng ctrong danh mc dtr ca cc nc, nhng ttr ng khng ng k.

Hnh 2.2:Thay i c cu d tr ngoi hi trn thgi i


Qu trnh ton cu ho din ra thc y thng mi song phng v a phng dn n s cn thit gia tng DTNH m bo kh nng chi trngoi t. Cho nn, nhn chung gi tr tuyt i cc ng tin trong DTNH u tng nhng c nhng iu chnh trong t tr ngca chng.USD l ng tin c bin ng mnh nht vgi tr v t tr ng trong DTNHca cc quc gia. Gi tr dtr bng cc ti sn USD tng gn nm ln t610 t nm 1995ln n 2,840 t nm 2009. Tuy nhin, ttr ng USD lin tc gim v ch cn 35%trong DTNH nm 2009 ca cc n c trn thgi i so v i mc 56% ca nm 1995.Mc d tr bng ng Bng Anh tng t40 t ln 194 tBng v d tr bng Euro tng t247 t ln 1,259 t Euro vo nm 2009 v y l 2 ng tin c ttr ng tng i n nh, chimkhong 2.2% v 16% trong tng DTNH thgii hn 10 nmqua.

2.1.1.2 Xu hng di chuyn ca DTNH t cc nc pht trin sang nhng nmi ni

Mc DTNH c xu h ng chuyn sang cc n c m i ni v cc nc ang pht trin. Nm

1995, DTNH ca cc n c pht trin chim khong 65% tng DTNH quc t th n nm


26/98

15

2009, con sny gim xung ch cn hn 30%. Ni cch khc, vo nm 2009, gia tntrong DTNH ch yu l nh cc nc ang pht trin, khi h chim hai phn ba tngDTNH trn thgi i. Ngoi tr M Latinh, gia tng DTNH l mt hin t ng phbin hu ht cc quc gia, bao gm c Chu Phi v cc n c xut khu du, c bit l cc qucgia ng Nam v Trung Quc. Sau chin tranh, cc n c chu bt u nm gi l ngngoi hi ngang v i G7. Sau khng hong ng 1997, mt quan st cho thy DTNH cachu g p 10 ln G7. Thc tl tnh n cui thng 3/2010, theo cng bca Ngn hngTrung ng Trung Quc, dtr ngoi tca nc ny t mc k lc m i, gn 2,450 t USD, (tng 25,25% so v i mc 1,954 tUSD cng k nm tr c) v ti p tc dn u th gi i.12

Hnh 2.3: Xu h ng di chuyn d tr ngoi hi


Trong khi cc n c m i ni cgng m r ng DTNH v tc ng mnh mca n ln nnkinh tquc gia, th cc n c pht trin li c nhng khc bit c bn. cc n c phttrin c ng tin mnh nh USD, gi trnhng ng tin ny him khi tng hay gim do

lng DTNH m NHTW ang nm gi, m th ng da vo nhng ch sdoanh nghi p, bin s c bn ca nn kinh tv nhng bin ng ca th tr ng vn. V vy, DTNHkhng phi l u tin hng u ca cc n c mnh trong vic pht trin kinh t.

Ngoi ra, s ra i ca Lin minh chu u v ng tin Euro cng l mt trong nhngnguyn nhn lm cho DTNH ca cc n c pht trin gim, v ng tin ny cho php ccn c EU tit kim vic s dng ngoi t n gin l v nhng giao dch trong cc n cthuc khi EU c xem nh nhng giao dch ni a v thc tny lm cho khi EU tquan tm n vic tng cng DTNH nh h lm trc y. Vo cui nm 2004

DTNH ca Php ch bng 75% so vi lc tr c khi gia nh p EU. Ln l t, con s ny


27/98

16

trong tr ng h p ca c l 62%, Hy L p 22%, B 52%, Ireland 57%, HLan 45% v TyBan Nha 21.5%. Tnh trung bnh, cc quc gia EU ch nm gi 40% so v i 1998.13 Dkhng phi l nhn t chnh, nhng s ra i EU gp phn y nhanh xu h ng di chuynDTNH sang cc nc ang pht trin.

2.1.2 Xu hng ca cc nc mi ni v cc nc ang pht trin Trong nhng nm u ca thk XXI, cc nc ang pht trin xy dng c v th ca mnh, gp phn quan tr ng vo spht trin chung ca thgi i.

Hnh 2.4: Xu h ng d tr ngoi hi cc nc ang pht trin


Khng khc bit v i xu hu ng chung ca thgii, DTNH cc nc ang pht trin tnlin tc trong th i gian qua, tng t472 t USD nm 1995 ln 5,350 t USD nm 2009.Qu trnh tng mnh din ra t nm 2002, trong 7 nm tng hn 5 ln. Nu xu h ngDTNH tnh theo gi tr danh ngha ng USD cha thhin c v thca DTNH trongquc gia th tlv i GDP cho cc nh nghin cu mt ci nhn r hn. th ch ra r xu

hng tng ca DTNH khng nhng bt k p m cn tng nhanh hn GDP v tlny cc n c m i ni lun cao hn khi tnh trn ton thgii. DTNH trong nm 1995 chimcha n 5% GDP nhng n nm 2009 chim gn 14%. cc nc ang pht trin, gitr tng t9% ln 30%.

2.1.2.1 S gia tng DTNH thay i tu theo tng khu vc

Trong nhng nm gn y, c bit l sau khng hong n Argentina, ch sDTNH/N ngn hn c xem l mt gi tr quan tr ng dng nh gi sc mnh DTNH mt n c.Ch s ny dao ng khc nhau cc nc ang pht trin.

13 Dr. Marion V. Williams,Foreign Exchange Reserves: How much is enough?, November 2, 2005


28/98

17

S gia tng mnh m c quan st thy Chu Phi v c bit l cc n c xut khu du.Ti Chu Phi qu trnh ton cu ho ti chnh din ra kh chm, dn n nhng kh khntrong vay n n c ngoi, nn tc tng n n c ngoi chm hn nhiu so v i tc tngDTNH. Ring cc n c xut khu du DTNH tng lin tc do gi du tng lm cho thngd ti khon vng lai.

Tuy cc n c m i ni ng gp nhiu vo DTNH ton thgii, nhng vn c hai nhmquc gia khng tng: cc n c M La tinh v cc n c Chu u khng thuc khi EU ch yu gm cc nc Trung v ng u. Ti cc n c MLatinh, khc bit ny xy ra l dovay n nhiu, tc vay n gn bng tc gia tng DTNH.

Bng 2.1: D tr ngoi hi mt s nc nm 2009

Xp hng Quc gia D tr ngoi hi (TUSD)1 Trung quc 2,206

2 n 287

3 Hn Quc 246

4 Singapore 188

5 Thi Lan 138

6 Malaisia 98

7 Indonexia 63

8 Philipines 44

Ngun: CIA

Cc nc ng Nam (bao gm Trung Quc) ng ngoi mi xu h ng. V i khon n vay khng l, nhng tc tch lungoi hi nhanh hn tc vay n , trong mt qungthi gian tng tr ng nhanh, Trung Quc c kh nng schm c mc gi i hn mGreenspan-Guidotti-Fischer kin ngh.14

2.1.2.2 Nguyn nhn ca s gia tng DTNH trong cc nc mi ni

Th nh t, Th ng d trong TKVL l mt ng gp l n vo DTNH cc qu c gia

Tc ng u tin ca qu trnh ton cu ho chnh l m r ng giao thng cc n c, t nh h ng mnh n ti khon vng lai cc quc gia ny. y l ngun ng gp u tincho DTNH cc n c. Nm 1999, TKVL cc quc gia ang pht trin t mc cn bng saunhiu nm thm ht.

14Greenspan-Guidotti-Fischer cho r ng DTNH t nht phi ti tr n ngn hn. Cc nc ang phtrin, do c th vay n nhiu, c khuynh h ng chuyn tnguyn tc thng xut khu sang nguyn tc

Greenspan-Guidotti-Fischer.


29/98

18

T nm 2000 n nay, d c vi bin ng nh nhng nhn chung DTNH c xu h ngtng v c dbo sti p tc duy tr. Thng d TKVL tng t86,5 tUSD ln 723,2t USD vo nm 2008, tng hn 8 ln trong 8 nm. ng ch l nm 2008, di tcngca khng hong, TKVL thgii v cc n c pht trin u gim nhng cc quc gia m ini vn khng b nh h ng.

Hnh 2.5: Xu h ng bin ng TKVL Hnh 2.6: Ttrng TKVL/DTNH

Ngun: S liu t ng h p t IMF Khng ch tng vgi tr , t tr ng ng gp ca TKVL vo DTNH cng tng ln ng vi nh im l nm 2006, khi thngd TKVL chim n 21,5% DTNH. Sau , ttr ngny gim dn cn 15,7% nm 2007 v 14,8% nm 2008; nhng tnh hnh c k vng s ci thin vo nm 2010 do gi kch cu ca Chnh phsau khng hong kch thch tiudng, gp phn ci thin thng mi gia cc n c. Cc n c m i ni l ni sn xut vcung c p sn phm l n cho ton thgi i, nn thu nh p txut khu l mt bin s ngquan tm. S gia tng mnh mtgi tr xut khu l ngun cung c p di do cho DTNH

ca cc quc gia.Khng ch l vn cht l ng, gi thnh sn phm, cc nh kinh thc cho r ng ccn c m i ni Chu theo ui chin lc tng tr ng txut khu, nn c duy tr t gi thp, hay ni cc khc l nh gi thp ng ni t, iu dn n s thng d trongTKVL ca cc nc ny, v i li l thm ht trong TKVL ca M, v M l khch hngquan tr ng ca cc nh xut khu ny.

Tgi hin nay l 1USD = 6,83 Nhn dn t, nhng theo nhng tnh ton m i nht, ccchuyn gia ca WB v IMF cho r ng ng nhn dn tb nh gi th p c th ln n 40%.C IMF v M u ln ting yu cu Trung Quc nh gi li ng Nhn dn Tnhmthit l p li thcn bng ton cu, c bit l tng kh nng cnh tranh cho hng ho ca


30/98

19

M v cc n c pht trin, nhng Trung Quc khng nh r ng gi tr ng tin ca mnhkhng b nh gi thp ng th i nhn mnh r ng tgi l vic ni b ca quc gia. Hyvng Trung Quc s thay i quan nim cng tr nn kh khn khi u thng 4/2010,Tng cc Hi quan Trung Quc cng bthm ht thng mi thng 3/2010 ca n cny l 7,24 t USD. y l ln u tin trong vng 6 nm qua, Trung Quc b thm htthng mi theo thng. Mc d cc nh kinh tcho r ng thm ht xut hin mt ln vkhng phi l khi u ca mt xu h ng m i, n vn c thkhin quan chc tm dng litr c khi quyt nh nh gi li ng nhn dn t. Nh vy, c thtrong trung hn, vn t gi gia M v Trung Quc s khng c gii quyt, v thng d TKVL cc n cang pht trin c thvn tng.

Th hai, Cc nc ang pht tri n ch ng xy d ng DTNH l n thu ht FDI,ngu n FDI l n n lt n lm tng DTNH ca cc n c

iu ng quan tm ca cc nc ang pht trin, khng phi l sphthuc ca DTNHvo cn cn thng mi, m chnh l TKV. Cuc khng hong ng nm 1997, ri nhim Argentina v Brazil l nhng v d in hnh. Tr ng h p nhng quc gia ny,iu ng quan tm khng phi l GDP hay xut khu, m l s o chiu t ngt cadng vn. Xy dng DTNH mnh, chnh l to ra s m bo v i cc nh u t vkh nng ti chnh ca quc gia, t thu ht dng vn di hn n nh ch khng phingn hn, mang tnh u c.

Trong vi th p k qua, mt dng vn ln vo cc n c m i ni v hin nay xu h ng vn cn ti p din. Trong giai on u th p nin 1990, ngun vn vo cc nc ang pht trin tng v t nh ngay tr c khi khng hong ng xy ra vo nm 1997. Saumt khong thi gian ng bng, dng ngoi t bt u tng li t nm 2002. Cth,dng vn thun hng nm chy vo cc nc ang pht trin trung bnh chim 3.3% GDPgiai on 2003 -2008, ring nm 2008 tl ny t gn 4.5% do y l knh u t ytim nng v mang TSSL cao, khi th trng cc n c pht trin gn nh bo ho.


31/98

20

Hnh 2.7: FDI vo cc nc ang pht trin Hnh 2.8: Vay n cc nc PT

Ngun: T ng h p t Economywatch v IMF 15

Trong nhng nm gn y, dng vn t nc ngoi c nhng thay i ng ch Dng vn vo khu vc t nhn ng vai tr ch o, FDI chim mt ttr ng ln hn trongtng ngun vn v nn kinh tca cc nc ang pht trin - ni nhn nhng dng vnny mnh vn nh hn tr c kia16: thm ht khu vc cng gim, ch tgi linh hot

hn, lm pht thp hn v DTNH cao hn17

. iu chng t r ng, dng vn trong th igian gn y c th n nh v c nhng tc ng tch cc ln nn kinh t cc n c nhnvn.

Trong th p k va qua, tuy dng vn vo tng i n nh nhng n quc tvn l mtmi lo ngi l n ca cc nc ang pht trin. Trong qu trnh ton cu ho, vic trao ivn din ra kh d dng. Chnh iu khuyn khch vay n gia cc khu vc, k c khu vc t nhn. Do vy, NHTW cn chu thm p lc cung c p ngoi t cho i t ngny. iu ny s to sc p ln t gi, t tc ng ln DTNH nu NHTW mun can

thip n nh th tr ng ngoi hi. y l mt trong nhng ng lc mnh mbucChnh phphi gia tng DTNH. Qu trnh quc tho cng din ra mnh m, cc NHTWcng cn thit nm gi l ng ngoai tcao.

15 Vmt l thuyt, t sny s c tnh ton gia DTNH v N ngn hn, nhng do gi i hn trong ti pcn sliu, ti sdng tsDTNH/ Tng n n c ngoi nhmt ch tiu tham kho16 Trc kia l giai on th p nin 1990, khi khng hong ng xy ra. Lc , cc n c nhn c ngunvn nng, nhng a s l u t ngn hn (Foreign Portfolio Investment) nn khi c nhng tn hiu khng tttth tr ng, r t dxy ra hin tng o chiu dng vn. Bn cnh , mt nn kinh tnh nhng nhn cmt dng vn qu l n th khng thhp thu c, gy ra tnh tr ng pht trin nng qu mc, nh hng nspht trin bn vng ca nn kinh t .

17 IMF. Capital Inflows and Balance of Payment Pressure tailoring policy responses in emerging


32/98

21

Hnh 2.9: Th c trng vay n cc n c m i ni v ang pht trin

Ngun: T ng h p t Economywatch v IMF 18

Trong giai on t u th p nin 1990, mc m bo ca DTNH trn n n c ngoi cnhng bin ng khng ng k, trung bnh t 25%. T u thk 21, bi hc vkhnghong n ca Argentina lm hu ht cc quc gia, nht l cc quc gia ang pht trin, phi tng DTNH m bo cho cc khon n , k t qul t lDTNH/N tng lin tccho n nay. ng k l, n nm 2007 mi khon n nc ngoi u c m bo,thm ch n nm 2009, t l m bo tng ln 120%. Ngoi ra, t nm 1983, tln nc ngoi c m bo b i DTNH ca cc quc gia m i ni lun cao hn mc trung bnh ca ton thgi i.

Tm l i, DTNH tng lin tc trn bnh di n th gi i v t l n m gi ca cc n c m i n itng dn qua cc nm. Nguyn nhn chnh l nhu cu DTNH phng v tr c nh ng bin ng l n ca th tr ng qu c t v gia tng vth chnh tr .

2.1.3 Thc trng DTNH ti Vit Nam thi gian qua

Theo sau mt giai on tng tr ngn t ng, t 2007 n nay, Vit Nam phi i mtv i nhiu thch thc. Sau khi tng trng qu nng trong nm 2007, tnh hnh kinh txu inhiu trong na u nm 2008, lm pht cao v thm ht cn cn thng mi gy ra p lcgim gi VND. n nh t gi, bn cnh n i lng bin , NHTW cng cn ngunDTNH mnh can thip ng lc v hiu qu.

18 Vmt l thuyt, t sny sc tnh ton gia DTNH v N ngn hn, nhng do gii hn trong tip


33/98

22

Hnh 2.10: Xu h ng d tr ngoi hi Vit Nam trong th i gian v a qua

Ngun: ADB

Sau mt khong thi gian tng lin tc, DTNH Vit Nam gim mnh trong hai nm tr li ydo nh h ng t khng hong. Xu hng tng bt u t nm 1992 nhng cnchm. Tc c ci thin r r t t nm 1998 do bi hc tkhng hong ng , khil ng ngoi hi d tr bt u tng t2,1 tUSD ln 23,75 t USD vo nm 2007. Tronggiai on ny, nm 2006 v 2007, DTNH c tc tng trng nh k, ln l t l47,46% v 74,73%. Tuy nhin, hai nm ti p theo, khng hong tc ng mnh m nTKVL v FDI, khng ch lm cho ngun thu ca DTNH gim, m NHTW cn phi chitin ra htr nh p siu, ring trong thng 11/2009, Nh nc chi hn 360 triu USD nh p vng vt cht p ng nhu cu trong nc ang ln cao v nhm bnhn th tr ng ngoi hi . DTNH Vit Nam ch cn 16 t USD trong nm 2009, gim 5,7 tUSDso vi nm 2008.

Khng ch gia tng vgi tr tuyt i, t lDTNH so vi GDP cng lin tc tng v ch gim trong hai nm gn y. Ring nm 2009, sst gim trong DTNH ln hn nhiu sov i GDP dn n tlny gim t 33,39% nm 2008 xung cn 17,44%.

2.1.3.1 Mt s ch s quan trng

Th nht: D tr ngoi h i / N ngn hn

Tnh hnh n nc ngoi ca Vit Nam thi gian qua vn nm trong tm kim khng ng lo ngi. a s cc khon n l n vay u i di hn vi li sut thquc gia khc. D t s N/GDP an ton m Chnh ph t ra l 50%19 nhng thc t t lny gim lin tc, lun duy tr mc di 40% t nm 2001 v t mc 34,7% nm

19 Kalpana Kochhar, Tessa van der Willigen, Carlos Braga and Vikram Nehru, Vietnam:Joint IMF/World


34/98

23

Hnh 2.11: Biu thhin DTNH/N ngn hn

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ADB

Thi gian qua, vic vay n c gii hn li do cc khon thm ht t TKVL tr bi FDI v n ngn hn.

Trong phm vi nghin cu DTNH, n ngn hn l thnh phn cn c quan tm hn v kh nng trn ngn hn phn nh kh nng m bo tnh thanh khon v uy tn quc gia trn th

tr ng quc t. T nm 2003, d n ngn hn ca Vit Nam c xu hng tng nhng khnng lo ngi. Tlgia n ngn hn v GDP khn nh, thng dao ng quanh mc 5%.Tuy nm 2007 tl ny tng ln 6,59% nhng gim cn 5,42% ngay trong nm sau. Bncnh , tsDTNH/ N ngn hn, lun ln hn 1 t nm 1998, thomn nguyn tc caGreenspan-Guidotti-Fischer. Nm 2008, v DTNH gim nhng n ngn hn khng thay inn tsch gim nh, t 506,7% nm 2007 xung cn 445,7%. V i nhng ch s nh trn,c ththy n n c ngoi trong ngn hn khng phi l p lc ln DTNH Vit Nam.

Th hai: D tr ngoi hi / M2

C nhng bin ng trong sut thi gian qua, nhng tsDTNH/ M2 lun trn 20% t nm1994, chng tDTNH Vit Nam h p l nu tnh ton da trn M2. iu ny cng cho thyr ng xc sut xy ra khng hong tin tca Vit Nam lun mc th p v mc dtr nhnchung cao hn mc cn thit.


35/98

24

Hnh 2.12: Xu h ng ca M2

Ngun: ADB

Chai ch s trncp n vic ti gim bt n ca quc gia t i nhng c sc trn trikhon vn. Tuy nhin, vic ton cu ha ang din ra ngy cng su r ng lm ni bt tikhon vn v ti khon vng lai nh hai mt ca vn xc nh mc dtr ngoi hi . Mtthc o thch h p v i ti khon vng lai ca dtr ngoi hi l sthng nh p khu m mtquc gia c thtrang tr i, iu ny c ngha l slm gim bt n ca nhng c sc linquan n ti khon vng lai.Theo nh tiu chun ca IMF th tlny nm ti thiu l 3 n

4 thng nh p khu.

Th ba : D tr ngoi hi/ nhp khu

Hnh 2.13: D tr ngoi hi thhin theo thng nhp khu

Ngun: Tc gi tnh ton d a trn s liu ADB


36/98

25

Nhn chung trong giai on 1992 n nm 2009, tnh theo thng nh p khu th Vit Namang dn khc phc tin t i mc chun theo nguyn tc nh gi ca cc tchc trn th gii. Trong giai on 2005-2009, tlny c ththy l ang nm tr ng vng an ton.

2.1.3.2 nh gi cc nhn t ng gp vo D tr ngoi hi Th nh t: Ti kho n vng lai

Hnh 2.14: Th c trng cn cn thng mi v ti khon vng lai

Ngun: ADB

Khng ging nh cc quc gia ang pht trin khc, Vit Nam khng to c thng dcn cn TKVL txut khu. D xut khu c tng u qua cc nm, nhng tc v gitr gia tng vn thp hn so v i nh p khu, gy ra thm ht trong cc cn thng mi.Thm ht TKVL sau khi c ci thin trong giai on 1999-2006, ti p tc gim trongnhng nm sau. Mc thm ht TKVL nm 2007 ln t i 7 t USD, tng ng 9,8%GDP, trong khi trn thgi i, mc thm ht TKVL 5% c xem l ng lo ngi. Vonhng thng u nm 2008, di tc ng ca khng hong ti chnh, tiu dng ca ccn c pht trin gim mnh ko theo s gim st ca th tr ng xut khu ton cu, lmthm ht trong TKVL Vit Nam tr m tr ng hn. Hn na, th tr ng tiu thgn nh boho, xu h ng nh p khu gim mnh trn ton cu, nn cc n c nu mun tng th tr ngxut khu th cch duy nht l chim th phn cc n c khc. V vy, nhng nc ang phttrin nh Vit Nam g p scnh tranh mnh t cc n c ln, c bit l Trung Quc ch n l n ca M, bn hng l n ca nhiu n c khin cho hc l i th m phn trong xutkhu. Bn cnh , nhu cu gim lm gi ccc mt hng xut khu chyu ca Vit Namnh ti nguyn thin nhinv nng sn gim r r t.

Trong khi xut khu gp kh khn, nhp siu trong 6 thng u nm 2008 tng t bin dogi du lin tc to nh, gia tng tiu dng ca ngi dn sau hai nm giai on trng kinh tcao nhvo th trng chng khon v th trng bt ng sn cng nh


37/98

26

ch tgi c nh lm gi nh p khu tng. n thng 7/2008, nh p khu Vit Nam cnhng chuyn bin ng ch . Khng chxut khu, m cnh p khu cng gim nghimtr ng do gi thgi i gim mnh v nhu cu trong nc i xung. Xut khu gim cnglm gim cu i v i nguyn vt liu sn xut cc sn phm ny, t lm kim ngchnh p khu lin tc i xung, D chnh lch gia xut nh p khu c thu h p trong suthng cui nm, nhng vn khng thci thin c ti khon vng lai lm mc thm htt ng ng 10,7 tUSD, chim 11,9% GDP.

Nhng thng u nm 2009, tnh hnh xut nh p khu bt u c chuyn bin v Vit Namc thng d cn cn thng mi Qu 1/2009. Tuy nhin, xu thxut siu khng c duytr lu khi 9 thng ti p theo, nhp siu tng dn v k t qul thm ht trong nm 2009 ctnh 11,57 tUSD.20

Bn cnh cn cn thng mi, cn cn dch vl mt trong nhng nguyn nhn chnh dnt i thm ht TKVL v i chiu h ng gim trong 3 nm gn y v chm y 5,2 tUSDnm 2008. Tri vi xu h ng ca hai yu t quan tr ng nht trong ti khon vng lai,chuyn giao khc, ch yu l kiu hi, tng lin tc trong thi gian qua, t mc 7,3 t USD nm 2008 tng ng 8% GDP, gim nhcn 6,8 t trong nm 2009. Vn ngquan tm l l ng kiu hi chyu chy vo khu vc t nhn, khng vo hthng ngnhng c th lm tng DTNH.

Nhn chung, mc d c shtr tngun kiu hi chuyn v n c, TKVL Vit Nam th i

gian qua gn nh lun thm ht, nm 2009c vi chuyn bin nhng vn khng ci thin c tnh hnh v TKVL khng to ngun thu cho DTNH.

Th hai: Cn cn ti kho n v n

c s tng tr ng trong DTNH v ti tr cho thm ht TKVL, Vit Nam th i gian quachyu da vo TKV, c bit l dng FDI v FPI. Hai dng vn u t ny u c xuhng tng mnh trong giai on tr c khng hong, c bit l s hng phn ca TTCK v th tr ng BS nm 2007 thu ht ngun vn ngn hn ca cc nh u t. Nu nm

.

Sau s gia tng t bin nm 2008, FDI nm 2009 gim cn 21,48 t, khng t hn nm2007 l bao. Tuy nhin, iu ng ch l tc gii ngn ngun FDI qu chm, nhhng n dng tin vo Vit Nam. Trong nm nay, tnh hnh hy vng s c ci thin,khi trong ba thng u nm gii ngn c 2,5 tUSD, tng 13,6% so v i cng k nm2009.


38/98

27

Hnh 2.15: Tnh hnh thu ht FDI v FPI

Ngun: T ng h p t ADB, MPI

FDI ton cu c d bo s phc hi dn trong nm 2010 v FDI vo Vit Nam hi sm hn do xu hng dch chuyn FDI t cc nc cng nghip pht trin snc mi ni, c bit l Chu , trong c nc ta. Ngoi ra, khi Trung Quc c xuhng chuyn nn kinh t s dng nhiu nhn cng sang mt nn kinh t trong

phm cha ng hm lng cht xm cao hn, Vit Nam ang tr thnh mt a im ut thay th cho Trung Quc vi nhng d n vo cc ngnh thm dng lao ng.

2.1.3.3 nh gi chi ph khi nm gi d tr ngoi hi

nh gi chi ph khi nm gi lung ngoi t l khng d. Hauner (2006) thc hin olng chi ph ti chnh ca d tr ngoi hi cho 100 quc gia. S c gng ca Hmt bc quan trng trong vic c lng chi ph ca cc nc ang pht trin btng ln mnh m trong ngun d tr ca cc nc ny. Tuy nhin, ng cng gp phnhng kh khn trong qu trnh thc hin ca mnh (nh vic thiu s liu chi ph

hay s phc tp ca nhng tin t khc nhau trong r d tr).

Nm bt c nhng kh khn ny, ti a ra mt phng php tnh chi ph bng cch so snh li sut ca tri phiu M v li sut ca Vit Nam theo phng ptnh: Ln(1+i)/(1+ius)21 trong i l li sut chit khu ca Vit Nam, cn ius l li suttri phiu M thi hn mt nm.

21 y cng chnh l cch tnh chi ph c hi c l ng m hnh Buffer Stock s c trnh by trongnhng phn k ti p


39/98

28

R d tr ca Vit Nam gm cc thnh phn chnh nh la M (USD), EURO, v Tuy nhin n gin ha cch tnh ton v xem xt c thc trng ca chi ph ti xem nh r d tr ca Vit Nam ton b gm USD.

Hnh 2.16: Chi ph c hi ca vic nm gi ngoi hi

Ngun: Tnh ton c a tc gi

T phng php ny, ti tnh c cc khon chi ph c hi ca vic nm gingoi t v phn trm trn GDP. Tnh hnh khon chi ph ny nm di 700 trimt con s khng qu ln. ng thi nu so snh vi GDP th khon chi ph ny

di 1% GDP. Trong iu kin nm gi DTNH nhm cc mc ch khc nhau ckinh t th c th nh gi c rng mc 1% GDP l co th chp nhn c.

2.1.3.4 Tnh hnh s dng ngoi t ca NHTW

Sau khng hong 1997-1998, DTNH c ch nhm to ra mt ngun ni lc i phv i cc c sc c th c trong tng lai. Tuy nhin, nhng nm gn y, mc tiu nychuyn h ng sang vic can thi p vo th trng khi ng ni tln gi.iu cng th cho thy Vit Nam ang nm trong vng bba bt khthi v thhin tm quan tr ng cadtr ngoi hi v i thnh phn ny nh cp trong chng 1.

Trong nm 2007, do s gia tng mnh mca cdng vn u t trc tip, u t ginti p v lung tin kiu hi to nn thng d l n trong cn cn thanh ton quc ttngth, NHNN mua mt l ng ngoi tngoi tcho d tr ngoi hi va m bo kh nng can thip trong tng lai, va duy tr kh nng cnh tranh ca hng xut khu,trnh s ln gi ca ng Vit Nam. Tuy nhin, vic mua ngoi tcho d tr buc NHNN phi bm ra mt s tin ng vo lu thng gy p lc cho lm pht. kim sot lm pht, NHNN phi thng qua hot ng ca th tr ng m ht b t s tin ng bm ra d i hnh thc bn tn phiu ca NHNN. Tuy nhin k t qu li to nn s thiuthanh khon tin ng ca mt s NHTM, y li sut trn th tr ng lin ngn hng caoln mc cha tng c th trng chng khon c nhiu bin ng nng lnh tht thng


40/98

29

v hin ang mc st gim nghim tr ng. NHNN phi xc l p tr n huy ng li sut tinng v ngoi t cng nh trn quy m tn dng cho cc Ngn hng thng mi (NHTM). Nhu cu mua, bn ngoi tca cc NHTM cng bin ng khn l ng to nn kh khncho iu hnh, can thi p ca NHNN trn th tr ng ngoi hi.

Nguyn nhn ca sbin ng a chiu trn th tr ng tin tv th tr ng ngoi hi th igian qua l s i mt v i nh h ng ca bba bt kh thi ca mt n c m ca nnkinh tkh mnh m, mt n c m ca cn cn vn khng thva t c mc tiunnh gi cva t c mc tiun nh tgi. Vic tng li sut nhm hn chtin cungng trong lu thng kim sot lm pht s cng lm tng sc ht dng vn n c ngoi vo, cng lm tng sc p ln gi ca ng ni t, s kh cho php n c nyn nh t gi. iu ny gynh h ng n xut khu, khuyn khch nh p khu v lm gia tng mcthm ht cn cn vng lai. Nu duy trn nh t ga, Ngn hng trung ng phi muangoi tvo v phi bm tin ra lu thng th li gy nn p lc lm pht. Theo nh gica cc chuyn gia kinh t hng u thgi i, nh h ng ca bba bt kh thi ny cngnghim tr ng i vi cc n c m i ni c th tr ng tin t v ti chnh cn cha thc s pht trin. Thi lan phi la chn vic kim sot lung vn c thkim sot lm phtv n nh t gi khi lung vn nc ngoi vo trong n c mc cao trong th i k khng hong.

i v i cng c li sut, cc n c khng b tnh tr ng la ho v c mt bng li sutth p c thsdng kim sot lm pht bng cch tng li sut v tht gi tng i t do. Tuy nhin, v i Vit Nam, v i mt bng li sut cao trong khu vc v trn thgi i vv i bi cnh kh t do ho cc giao dch vn th bin php tng li sut tht cht tndng skh pht huy tc dng. Cth, khi li sut ln cao, do chnh lch li sut trong vngoi n c v i bi cnh li sut trn th tr ng quc t c xu h ng gim, cng lm tnglung vn vo Vit Nam. Tn dng bng USD tng nhanh v c xu hng nh u n c ngoi chuyn i USD mua tri phiu VND ca cc NHTM. Khi , p lc lm pht khng gim m cn tng.

Do vy, c thcho r ng vic NHNN p dng ring r cc bin php li sut hay tgi mkhng c phi h p ca vic qun l cc lung vn ca cc b ngnh, c bit l lung vnngn hn th mc tiu kim sot lm pht kh c th t c. Trong bi cnh lm pht giatng mnh, thm ht cn cn thng mi l n v dng vn u t n c ngoi vo nhiu Vit Nam, vic la chn mt c ch iu hnh tgi ph h p v i tnh hnh v chnh schtin thin ti c ngha quan trng trong vic bnhn kinh t v m.

n gia nm 2008, nhp siu tng mnh cng v i lm pht trong n c gy p lc ln t gi USD/VND, buc Chnh phphi cng bDTNH v chi ra mt l ng ngoi tln bnhn th trng. Nhng ktcui nm 2009 n nay, t gi i vo n nh gip bnhn th tr ng tin tv gim p lc ln vic iu chnh DTNH quc gia.


41/98

30

2.2 Tc ng caDTNHln cc bin v m

2.2.1 Tc ng ln n nc ngoi Cng v i qu trnh pht trin ca DTNH, trong phn ti p theo, ti st p trung phn tchxem xt liu s tng DTNH ca quc gia c tc ng di hn ln cc bin v m haykhng. S tc ng ny, tuy nhin phthuc vo gi tr ca cc tham s cng nh tllisut. u tin ti nghin cu s nh gimi quan hgia DTNH v tng n n cngoi cng nh mi quan hgia DTNH v k hn thanh ton cc khon n . Xt theotnh lng ca cc khon n th n ngn hn sc tnh lng hn cc khon n di hn, b iv s thay i bt ng trong dng vn trong di hn sc kh nng cao hn trong ngnhn. Cc khon k hn thanh ton trung bnh cc n ngn hn do c th xem nh idin cho mc ca n n c ngoi. Cc l thuyt cho chng ta thy r ng s tng lntrong DTNH khng ch tng n n c ngoi m cn lm cho n khng lng tr nnlng hn22. Do , trong php c lng sau y, ti sxem xt DTNHc tc ngtch cc n cc khon n nc ngoi v tc ng tiu cc n k hn thanh ton trung bnh hay khng?

ti c l ng theo hai cng thc sau:

(N t/ GNIt) = a1.(DTNHt / GNIt) + a2. log GNIt, (1)

K hn thanh tont = b1. DTNHt/ GNI j,t + b2. log GNIt, (2)

Trong

N : tng n n c ngoi;K hn thanh ton (Maturity): k hn trung bnh ca nhng hp ng m i;GNI l tng thu nh p quc ni;DTNH (Foreign Reserve): tng sDTNH.Bin x j,t i din cho phng sai bc nht ca x j,t. trnh hin tng phng saikhng ng u23, DTNH c chia b i GNI trong cng thc (1) trn nh mt bingii thch trong c hai phng trnh.

DTNH c ly tngun thng k ca IFS, trong khi s liu vtng n n c ngoi, k hn trung bnh ca cc khon n, v GNI c ly tngun ca ADB. S liu ly t nm

22 Shin-ichi Fukuda and Yoshifumi Ko, 2010: Macroeconomic Impacts of Foreign Exchange ReAccumulation: Theory and International Evidence23 Phng sai khng ng u (Heteroskedasticity) l hin t ng mt bin c l p trong m hnh c quan h mt cch hthng v i sai sca m hnh. Vic tn ti phng sai khng ng u trong m hnh tuy khng

lmnh h ng t i k t quhs c l ng tc l h s c l ng vn thng nht (consistent) v khngchch (unbiased) nhng li lmnh h ng ti phng sai ca hsv v vy lm cho kim nh F v kimnh t t c ngha. Hin tng ny kh phbin vi chui sliu cho.


42/98

31

1992 n 2009. Phng php c lng l bnh phng b nht (OLS) v i th i k khngi.

( N / GNIt) = -0.4889 + 0.1723.(DTNHt / GNIt) + 0.2301. log GNIt

V i R 2 = 0.2514

K hn thanh ton = 19.2592 + 15.0005. DTNHt/ GNI j,t + 6.9951. log GNIt

V i R 2 = 0.3016

V i k t qu c l ng ca hai cng thc (1) v (2)nh trn, ta c thk t lun nhsau.

Th nh t , tng n n c ngoi c tn hiu ng kv c s tng quan v i DTNH vtng quan khng nh vi Log GNI (iu ny cng ph h p v i nghin cu ca Shin-ichi Fukudaand Yoshifumi Ko, 2010). S tng ln trongDTNH c ti tr b i nhng khon n m i khiskhc bit vthu nhp c iu chnh.

Th hai , tuy nhin khc v i k t qunghin cu ca Shin-ichi Fukuda and Yoshifumi Ko(2010) v mt l thuyt ca vn , mi quan htrong m hnh hi quy gia k hn thanh tonn n c ngoi c mi t ng quan khng nh v i GNI v khon DTNH. Phn tch l thuyt hm r ng, DTNHtng slm gim r i ro tnh lng, thhin qua s tng ln slm chonhng mn n t tnh lng str nn lng hn. Nhng kt quthc nghim n c ta cho thy,khi khon DTNHtng s lm tng ri ro tnh lng hn, cng gy thit hi hn cho nn kinh t.

Hnh 2.17: D tr ngoi hi, n v k hn thanh ton

Ngun: ADB

K t qu cng tng i ph h p v i thc t khi trong gian on kim nh t 1992 n2009 khi DTNHtngth n cng c tng, c bit l giai on t sau nm 1997-1998 , khitltng ca DTNH v ngn nh c mi tng quan rt cao


43/98

32

2.2.2 Tc ng ln cc bin v m Khng ch c mi lin h tng i cht chv i cc khon n, DTNH cn c tc ngng k n nhng bin v m khc, nh: tiu dng, u t vn, ttr ng xut khu v tl tng trng GDP. y l nhng bin quan tr ng o l ng mc thhin ca mtnn kinh t. M hnh k thuyt cho mt nn kinh tm nh24 cho thy r ng, khi li suttrn cc khon DTNH th p th mt s tng ln trongDTNH sc nhiu tc ng:

Tc ng ph nh ln tiu dng;Tc ng khng nh ln ttr ng xut khu;Tc ng khng nh ln u t vn v sn l ng ca nn kinh t, nu khu vc thngmi (c trao i quc t) c nhiu vn hn khu vc phi thng mi.

ti s c l ng 4 cng thc sau:

Tiu dng t /GDP t = c1 ( DTNH t /GNI t ) + c2 logGNI t (3)

Xu t kh ut /GNI t = d1 ( DTNH t /GNI t ) + d2 logGNI t (4)

u t t /GDP t = e1 ( DTNH t /GNI t ) + e2 logGNI t (5)

GDP t /GDP t = f 1 ( DTNH t /GNI t ) + f 2 logGNI t (6)

Trong :

Tiu dng: tiu dng ni a;GDP: tng sn phm quc ni;Xut khu: tng sxut khu;u t: u t vn ni at l i din cho nm. trnh hin tng phng sai khng ng u 25, DTNH vxut khu c chia bi GNI, trong khi tiu dng v u t c chia b i GDP.

Bng 2.2: K t qu c lng tc ng ca d tr ngoi hi

Hng sC DTNH t /GNI t logGNI t R 2

Tiu dng t /GDP t 1.1379 0.0452 - 0.2472 0.7777

Xu t kh ut /GNI t - 0.5563 0.0379 + 0.6552 0.9143

Xu t kh ut /GNI t - 0.0915 + 0.0004 + 0.2585 0.9574

GDP t /GDP t - 0.3323 + 0.0111 + 0.1324 0.1710

Ngun : Tc gi tnh ton

24 Shin-ichi Fukuda and Yoshifumi Ko, 2010: Macroeconomic Impacts of Foreign Exchange ReserveAccumulation: Theory and International Evidence


44/98

33

Cc k t qu c l ng c trnh by nh trn. Mi tng quan ca DTNH c tn hiung k trong cc tr ng h p.

DTNH c mi tng quan ph nh v i tiu dng v t tr ng xut khu (K t qu cng

tng t nh kim nh ca Shin-ichi Fukuda and Yoshifumi Ko, 2010). iu ny ngr ng s tng ln trongDTNH lm gim tiu dng trong n c v thu h p ttr ng xut khuca khu vc thng mi. Trong phm vi li sut, l i nhun tDTNH th thp, iu ny phh p v i l thuyt. DTNH c mi tng quan khng nh v i t l tng trng v u tvn nh c trnh by trong bng k t qu. iu ny cho thy r ng, s tch lyDTNHlm tng tch lyvn v pht trin tng tr ng Vit Nam. Theo mt l thuyt tShin-ichi Fukuda and Yoshifumi Ko th iu ny xy ra khi khu vc thng mi c nhiu vnhn khu vc phi thng mi.

Hnh 2.18: D tr ngoi hi v cc bin v m

Ngun: T ng h p t ADB v IMF

K t qutm hnh cho thy mi tng quan kh cao gia DTNH v cc bin cn li, v

iu cng ph h p v i k t quthc t khi trn th, giai on t nm 1992 n nm2009, cc ch tiu (bin) u tng. T nm 1992 khi m cc bin u gn nh xut pht t mt gc th sau tng nhiu hn, mc tng thhin c s tng quan cao haykhng cao trong m hnh kim nh nh trn. Mc tng quan cng cao, cng thhin s quan tr ng ca DTNHi v i cc thnh phn ny.

2.2.3 Tc ng ln lm pht Theo nh hai nh khoa hc Mei-Yin Lin v Jue-Shyan Wang, c mi quan hmt thitgia DTNH v lm pht26. Bt u tnghin cu ca Lucas v i hm tng cung trong nn

26 Mei-Yin Lin and Jue-Shyan Wang, Foreign Exchange Reserves and Infation: anEmpirical Study of Five


45/98

34

kinh t, cc nhn t tc ng n tng tr ng ngun cung trong nn kinh tgm tc ngngoi mong i ca tin t, tc ng tgi hi oi v cc nhiu.

Tc ng ngoi mong i ca tin tl tiu chun v m ttng cung l hm hu dng ca

lm pht ngoi mong i. iu ny c minh ha r nt trong hp ng lng danh nghaca mt th i k thit lp trn mong i c nhn theo tllm pht. Nu t llm pht thct cao hn tllm pht mong i, cho thy mt iu l mc lng thc tnhn c s thp hn mc mong i v lao ng (sn l ng) s tng. Nu t llm pht thp hn mcmong i, lng thc tnhn c s cao hn mc lng mong i v sn l ng sgim.

Tc ng ca t gi n sn l ng: Vmt l thuyt, s tng trong tgi hi oi (thc) s lm cho gicca hng ha n c ngoi tr nn thp hn. N sgim nhu cu cho hngha trong n c v n dn n sn l ng quc ni thp i cng nh l s c t lao ng hn.

Phnng ca sn l ng v s lao ng t i s thay i ca tgi hi oi str nn l n khith tr ng cnh tranh mnh m. V Ngn hng trung ng cgng ti gim s nhh ng ny bng iu hnh th tr ng ngoi hi. Da trn quan im l NHNN khng thchlm pht, chnh iu c thhin qua cch can thi p ca Nh n c27.

Nhn chung, mi quan hgia lm pht v DTNH l mt mi quan hphc tp v ctruyn dn qua nhiu knh cng nh ts iu hnh ca ngn hng Nh n c28. Trong phn ny, chng ta sc gng tm ra mi quan hgia DTNH v lm pht bng thcnghim Vit Nam. Bt ngun t phng php tMei-Yin Lin and Jue-Shyan Wang

chng ti c l ng m hnh hi quy sau:

Trong Trendt l khuynh h ng th i gian, et l nhiu. i din cho tl thay ihng nm ca mc DTNH. K hiu ca vic ng l ng c thcho chng ta bit mtiu r ng mi quan hgia tllm pht v mc DTNH. Ngun sliu ca CPI c lytIFS.c l ng cng thc ta c c bng k t qu:

Bng 2.3 : Mi tng quan gi a d tr ngoi hi v lm phtBin Hs lch chun Thng k t

C 5.619923 7.353930 0.764207

Lm pht M 4.052213 2.553848 1.586709

Thay i DTNH -0.072600 0.042867 -1.693621

Xu h ng th i gian -0.776209 0.429893 -1.805587

R 2 0.455640

27 Wonnacott, P. (1965), The Canadian Dollar, 1948-62, Toronto


46/98

35

Bng k t qucho thy mi quan hgia DTNH v lm pht Vit Nam l mi tngquan ph nh, trong khi mi quan hgia CPI Mv CPI Vit Nam c mi tng quankhng nh (iu ny cng ph h p v i k t qu c l ng ca Mei-Yin Lin and Jue-ShyanWang vi nm nc chu trong ti ca mnh). 1% tng trongDTNH sdn t i gim0.0726% trong lm pht Vit Nam.

Hnh 2.19: D tr ngoi hi v lm pht

Ngun: ADB

V i R 2 = 0.4564 th cng cho thy m hnh c mc chnh xc nht nh. K t qunynhn chung cng ph h p v i thc t khi quan st th ca DTNH v lm pht trong gianon 1992 n nm 2008. Cng v i s tng lnca d tr ngoi hi t nm 1992 n nm2008, th tllm pht cng c xu h ng gim, ph h p v i k t qum hnh thc nghimcng nh l thuyt ra. Trong giai on 2001 n 2008 cng v i vic tng DTNH th lm pht cng tng29, nh ni trn, m hnh c mc ph h p nht nh, trong giai onngn c thkhng ph hp, nhng nhn vi giai on di th k t quc th c sdngmt cch hp l hn v t sthy tm quan tr ng ca DTNH nhiu hn.

2.3 M hnh xc nh mc d tr ngoi hi hp l

2.3.1 T heo tiu chun W - K 2.3.1.1 C s l lun ca m hnh

Xc nh c tm quan tr ng ca DTNH t i pht trin kinh t v tc ng t i nhng binkhc trong nn kinh t, mt cu hi t ra l DTNH bao nhiu l h p l. Nhng nghin cuvDTNH cung c p mt vi l thuyt vvn ny, bao gm nhng s so snh caDTNH v i tng l ng cung tin (M2), nh p khu v cc khon n, c bit l cc khon n ngn hn. Hu ht cc ch s , nh tlgia DTNH v tng n ngn hn c s dng mt cch h p l trong mt ci tr ng h p. Tiu chun vnh p khu (t lDTNH

29 iu ny c l gii trong phn 2.1.3


47/98

36

trn nh p khu) c bit quan tr ng i v i nhng n c c shn ch i v i ngun tichnh quc t. Ly mt in hnh, Wijnhold v Kapteyn (2001) xut ng dng tiuchun da trn nh p khu lm thc ocho khon DTNH cc nc ang pht trin cthu nh p thp, ni m s lu chuyn gia ngun vn trong n c v quc tcn b gi ihn. Tlgia DTNH trn khon cung tin c th c xem nh mt tiu chun hu dngv i nhng quc gia c hthng ngn hng yu km nhng cn c h tr v i mt phntch vcc nguyn nhn khc nhau ca sbc hi cc ngun vn.

Nm 2001, Wijnholds v Kapteyn xut mt tiu chun m i ca vic xem xt tnh yca DTNH cho cc quc gia ang pht trin da trn tiu chun vn . N bao gm 3yu t: N ngn hn n c ngoi, khon iu chnh M2 v r i ro quc gia:

Bin M2: Mt vi nghin cu lin quan n ch s ny nh nghin cu trn Hthng

cnh bo sm (EWS) c thc hin sau khng hong Mexico nm 1995. Nghin cuny ch ra r ng t l DTNH trn l ng cung tin (M2) sc th c xem nh chs tin on khng hong ti chnh. Tl ny cng cao, c ngha l xc sut xy ra khnghong cng c ti gim. Calvo (1996), tranh ci r ng t lny l tiu chun chonhng n c c ch tgi hi oi c nh. Nhng nghin cu khc cng xem imchun ny nh l tiu chun tin on khng hong: Esquivel v larrian (1998),Kminsky, Lizondo v Reinhart (1998).Cc khon n , c vai tr quan tr ng trong cc nn kinh t ang pht trin, lin quan t ikhon d tr trn cc khon n ngn hn n c ngoi (STED), cc khon n ngn hnc nh ngha nh cc khon n m c k hn phi thanh ton di 1 nm. Mt vinghin cu EWS cho thy r ng R/STED l ch s c th tin on c khnghong ti chnh (Bussiere v Mulder (1999), Rodrik v Velassco(1999)). Kim tra ch sny xuyn quc gia cho kt qumt cch tng quan ng nh mong i, v i ccquc gia c ch tgi thni c qun l sc t ld tr trn n ngn hn n cngoi cao hn nhng n c c ch tgi thni.R i ro quc gia: c xem nh chs xem xt tnh bay hi dng vn vo cc n c.Mt quc gia v i mt yu tti chnh, kinh tv chnh tr tt sc nhng r i ro t hn

cc n c c nhng ch tiu xu.Phng php W-K khng a ra mt gi tr c th cho DTNH hp l m a ra mtkhong gi tr . Trong phn ny ti p dng phng php W-K c l ng xem khondtr thc tca Vit Nam c ng nh nhng g m phng php ny a ra:

DTNH nhnht = n ngn hn + M2 nhnht x r i ro quc gia

DTNH l n nht = n ngn hn + M2 l n nht x r i ro quc gia


48/98

37

2.3.1.2 Tnh ton cho Vit Nam

Bng 2.4: Tnh ton theo tiu chun W-K

n v tnh (t la M )

Nm N ngnhn

M2 Khon iuchnh M2

Riro

qucgia

DTNH theo W-K DTNHthc t

Nhnht

Lnnht

Nh nht Ln nht

a b1 b2 c a+(b1xc) a+(b2xc)1999 2.37

10.2

1.023

2.0474 0.67 3.06 3.75 3.42

2000 0.92

15.7

1.573

3.1467 0.65 1.95 2.97 3.512001 0.78

18.9

1.890

3.7813 0.67 2.05 3.32 3.77

2002 0.78

21.5

2.156

4.3124 0.62 2.12 3.46 4.232003 1.28

26.5

2.652

5.3044 0.68 3.09 4.90 6.36

2004 2.14

33.8

3.382

6.7653 0.71 4.54 6.94 7.192005 2.57

43.5

4.356

8.7122 0.69 5.58 8.59 9.22

2006 2.50

57.7

5.770

11.5413 0.68 6.43 10.35 13.592007 4.68

83.8

8.382

16.7658 0.72 10.72 16.76 23.75

2008 4.86

98.6

9.860

19.7216 0.67 11.48 18.08 21.70

Trong khon iu chnh ca M2 c tnh nh sau: Vi cc n c c ch tgi hioi thni th khong iu chnh ca M2 l t 5% n 10% ca M2 thc t. Vi cc n cc ch tgi hi oi c nh hay ch tgi thni c qun l th khong iu chnhca M2 l t 10% n 20% ca M2. Vit Nam hin ti c xem nh n c c ch tgithni c qun l nn phn iu chnh s l 10% n 20% ca M230.

R i ro quc gia c ly t ngun EIU (The Economics Intelligence Unit), ch s r i ro

quc gia ny c tng h p t 77 ch s khc nhau t chnh sch tin t cho n chnhsch ti kha v s n nh vchnh tr . Ch s ny c m tt 0 n 100, ch scngcao th r i ro ca quc gia cng cao.

Tk t qutnh ton cho thy trong giai on t nm 1999 n nm 2008, mc DTNH thct v t qua gi i hn trn theo tiu chun W-K.iu ny thhin l ng ngoi hi m NHTW nm gi cao hn mc cn thit, ngha l Vit Nam c kh nng p ng cc khonn ngn hn, hay ni chung l m bo tr c nhng c sc kinh t.

30 J. onno de beaufort Wijnholds and Arend Kapteyn: Reserve Adequacy in Emerging Market Economies,2005


49/98

38

Tiu chun ny, tuy hu ch trong vic xc nh ng ng h p l ca DTNHi v i mtquc gia v nn gin, dtnh tonnhng n vn tn ti mt vi im yu:

V ch da trn khon n v r i ro quc gia nn m hnh cn nhiu thiu st. c bit

l giai on ny, Vit Nam tham gia vo th tr ng quc t cha lu nn m ca nnkinh tcn phn hn ch, lung tin ra vo quc gia cha tht cao, cc khon n ckh nng thay i ln trong tng lai. Do ,nu ch dng ch s ny nh gi thcha thc sh p l. Hn chny gii thch nguyn nhn mc DTNH thc tca Vit Nam trong giai on va qua luncao hn mc thuyt ca m hnh.M hnh ny khng nh gi c chi ph c hi khi nm gicc khon ngoi t, thayv i u t kim l i nhun, v vy cn nhiu khong cch so v i thc t.

2.3.2 Tnh ton DTNH theo m hnh Buffer Stock

2.3.2.1 C s l lun ca m hnh

xy dng l ng DTNH h p l v nh gi c chi ph c hi trong vic xc nh, mhnh Buffer Stock sdng t t ng mt kinh tr t truyn thng: l cn bng gia chi ph v l i ch. M hnh pht biu r ng mc ch ban u ca DTNH l gim sc v h p th nhng dao ng ca smt cn bng thanh ton cc khon n v cc khon giao thngvi n c ngoi. Khi thiu ngoi hi, cc nh chc trch st p trung b sung vo nhngchnh sch xy dng li khon d tr , iu ny c thlm gim sn lng. iu nyc nh ngha nh chi ph iu chnh v m. Khi nhu cu ca cc khon DTNH tng ln

ng ngha v i vic cc chi ph ny cng tng. Tuy nhinnm gingoi hoi mt khc lm phtsinh chi ph c hi. Cc bi nghin cu thc nghim c thc hin nhm tm ra mcdtr hp l ti thiu ha tng chi ph ca vic nm gicc khon dtr ny.

Hellar (1996) xc nh mc d tr hp l lin quan n cn bng gia chi ph bin v l ich ca vic nm gicc ti sn. Sau , ngy so snh mc d tr thc tv mc d tr theo tnh ton ca mnh kim tra xem tnh ng n ca cc khon d tr . Frankelv Jovanovic (1981) m r ng t ng ca Hellar v pht trin mt m hnh l thuyt datrn ngun gc ca vic qun l hng tn kho xc nh mc d tr h p l. H c

l ng nhu cu cho khon d tr da trn cho ph cho vic iu chnh v m v chi ph c hi sdng chui s liu th i k 1971-75 vi phng php xuyn quc gia ca 21 n cang pht trin. V nhng c l ng ca hc k t qur t gn vi tin on theo l thuyt.

Flood v Marion (2002) trong bi nghin cu ca mnh pht hin ra r ng m hnh Buffer Stock c ththc hin tt trong th i k tgi hi oi thni nh h thc hin trong giaion theo ch t gi Bretton Woods. Disyatat v Mathieson (2001) c l ng cng thcd tr kiu Jovanovic cho 15 n c chu v Chu MLatinh, v h tm ra rng khnghong ti chnh 1997-1998 khng gy ra mt s gin on cu trc no trong m hnh. H

cng chothy r ng, btn ca t gi cng ng mt vai tr ht sc quan tr ng.


50/98

39

IMF (2003) nghin cu trn cc nc ang pht trin Chu , sdng m hnh Buffer Stock v k t lun r ng mc d tr cao v tng nhanh cc n c ny gia nm 1997 vnm 2001 c s tngquan mt thit vi m hnh, nhng vo cc nm 2002 v 2003, thcc khon DTNH trn tiu chun c m hnha ra.

Nhng bng chng thc nghim nh trn c thxc nhn r ng m hnh Buffer Stock cthhu ch trong vic xc nh mc DTNH h p l cho Vit Nam.

M hnh Buffer Stock

M hnh Buffer Stock ca Frenkel v Jovanovic (1981) xc nh sbin ng ca DTNHtrong cc th i k lin tip nh mt tin trnh Weiner 31:

Trong :

R t l mc dtr c nm giti thi im t;W(t) l tin trnh Weiner chun v i trung bnh bng 0 v bin i t.

Ti mi thi im ca sphn phi DTNH c thhin nh sau:

Trong :R* i din cho mc DTNH h p l;

l mt phn ca s thay i tc th i trong khon DTNH;

l lch chun ca ca sgia Weiner trong dtr ..

Nh trn trnh by, m hnh ny c thc hin nhm ti thiu ha hai loi chi ph: (1)chi ph ca s iu chnh khi khon DTNH d i mc mong mun v (2) cc khon kim c trn vic nm gikhon d tr . Cng thc ca vm hnh c th c trnh bynh sau:

Trong :

c, r v l chi ph c nh ca vic iu chn;

chi ph c hi ca vic nm giDTNHv lch chun trong s thay i dtr .


51/98

40

M hnh c l ng c th c vit nh sau:

Trong ut l cc nhiu.Cng thc trn c xem nh hm xc nh mc h p l cho khon d tr trong hu htcc nghin cu thc nghim. Theo nh l thuyt th cc hsb1= 0.5 v b2 = -0.25, nghincu ca Frenkel v Jovanovic (1982) c l ng cc h s ny v n cng gn nhnhng g l thuyt c p. Tuy nhin, nhng nghin cu sau v d nh Flood vMarion (2002), Ramachandran (2004) a ra nhng gi tr khc nhau ca cc hs. S khc bit ny c nguyn nhn tvic s liu ca m hnh, phng php c lng cnnh cc bin c thm vo.

2.3.2.2 p dng tnh ton ti Vit Nam

Trong bi nghin cu ny, hai bin: bin thhin quy m v bin thhin hin s binng ctgi hi oi c thm vo m hnh ph h p vi iu kin Vit Nam. Victhm cc bin cng ph h p v i nghin cu ca Aizenman & Marion 2004. iu ny c ngha bi v trong giai on 1992 n ny nn kinh tVit Nam c s tham gia vo nnkinh tthgi i v ngy cng mt mnh m. Do , vic thm bin vo s nh gi tt hnnhng r i ro chng ta sg p phi. Nhng bin quy m s o l ng sgiao dch v i quct, trong khi bin tgi hi ois nh gi mc v bin ng trong lu chuyn dng

tin ca Vit Nam.Do m hnh Buffer Stock s c vit li nh sau:

Trong :

R t l mc dtr ;

L bbt n ca nhng giao dch quc t;

r t l bin thhin chi ph c hi;yt l bin quy m;et l bbt n ca tgi hi oi;ut l nhiu.

M tcc bin:

Nhng bin quy m c s dng trong m hnh l GDP, dn s, GPD bnh qun ung i, v nh p khu. Sliu cho tt cnhng bin ny c ly tngun ADB.

bt n ca nhng giao dch quc t thng c o bng lch chun ca s thay i h k ( k l d ll ll d


52/98

41

Huang 1994). Tuy nhin nh c trnh by trong nghin cu ca Flood v Marion (2002),dng ch tiu ny sc nhng sai st nht nh, v khi khng hong ti chnh xy ra, y l bin b tc ng nhiu nht. trnh hin tng ny, ti s dng thc o caEdwards (1985) cng nh ca Aizenman v Marion (2002), l dng bt n xut khu c tnh bng cch ly lch chun ca chui s liu xut khu ca 12 thng tr c saukhi ly logarit.

Chi ph c hi ngmt vai tr quan tr ng trong vic xc nh mc d tr cn thit. Tuynhin hu ht cc nghin cu thc nghim khng th tm ra tc ng ca chi ph c hi lnmc DTNH ca cc quc gia. ti ny chng ti sdng phng php tnh chi ph chi bng cch so snh li sut ca tri phiu M v li sut ca Vit Nam theo phng php tnh: Ln(1+i)/(1+ius)

Bng phng phpva r i, chng ti tnh c bng sliu cho mnh nh sau:Bng 2.5: Sliu cho m hnh Buffer Stock

Dns

PPP Nhpkhu/GDP

Bt ntgi

Bt nxutkhu

Khcbit

li sut

DTNH

1992 1.84 3.00 0.26 0.008 0.040 0.014 -0.3331993 1.84 3.06 0.30 0.007 0.035 0.012 -0.394

1994 1.85 3.11 0.36 0.007 0.070 0.026 -0.057

1995 1.86 3.15 0.39 0.004 0.056 0.022 0.140

1996 1.86 3.19 0.45 0.002 0.048 0.020 0.259

1997 1.87 3.23 0.43 0.016 0.091 0.031 0.322

1998 1.88 3.25 0.42 0.030 0.083 0.022 0.322

1999 1.88 3.27 0.41 0.013 0.069 0.023 0.534

2000 1.89 3.30 0.50 0.006 0.081 0.032 0.545

2001 1.90 3.34 0.50 0.011 0.055 0.018 0.5762002 1.90 3.36 0.56 0.008 0.049 0.017 0.627

2003 1.91 3.40 0.64 0.003 0.044 0.017 0.803

2004 1.91 3.41 0.70 0.003 0.064 0.025 0.856

2005 1.92 3.43 0.69 0.002 0.073 0.030 0.965

2006 1.93 3.44 0.74 0.002 0.046 0.018 1.133

2007 1.93 3.45 0.88 0.002 0.078 0.032 1.376

2008 1.94 3.47 0.90 0.015 0.059 0.018 1.336

(Tt bi n l L it)


53/98

42

Tnhng gii thch vcc bin, cui cng ti i c l ng cho m hnh sau:

Ln (DTNH) = a1. Dn s+ a2. GDP bnh qun u ng i + a3. Nhp khu/GDP + a4.Bt n tgi + a5. Bt n xut khu + a6. Khc bit vli sut.

Nhn xt cc bin theo l thuyt:

Chi ph c hi (khc bit vli sut) scho mt tc ng ng c chiu (ph nh).bt n xut khu scho k t qucng chiu (khng nh): bt n cng cao s tng r i ro ca vic d tr slm cho bin ng vgi v thu nh p ni a gim i. Do, ngn hng Nh n c mong i sgi l ng d tr cao trnh khi chi ph chovic xy dng li l ng dtr .

bt n t gi c xem nh bin nh gi th i k tgi (c nh hay thni). T gi hi oi cng t do th mong i sc nhu cu t hn cho khon DTNH v hs tc ng ca bin ny s ng c chiu (mang tnh ph nh). Nh p khu/GDP c nh gi nh xem xt cc c sc bn ngoi v mong i schotc ng cng chiu.Cc bin quy m nh dn s, GDP bnh qun u ng i thhin s giao thng quctv k vng s cho tc ng cng chiu.Phng phptrong ngn hn

Trong m hnh hi quy c in chng ta githuyt r ng sai sngu nhin c k vng bng0, phng sai khng i v chng khng tng quan v i nhau. Xt bin s l cc chuithi gian, th ng bao gm cc yu t: (i) Xu th; (ii) Ma; (iii) Yu t chu k ; v (iv)Thnh phn bt quy tc.

Trong yu txu thbiu hin kh r nt trong cc chui s liu kinh t. Trong tr nghp nh vy nu c l ng m hnh sdn n mt vi hu qu. Mt trong cc githuytca m hnh hi quy c in l cc bin c l p l phi ngu nhin, chng c gi tr xcnh. Nu chng ta vn c l ng th githuyt sb vi phm.

Vn khc lin quan n tnh khng dng l khi phn tch chui th i gian l vn tng quan gimo. Nu m hnh c t nht mt bin c l p khng dng, bin ny th hin mt xu th tng (gim) v bin phthuc cng nh vy, th khic l ng m hnh cth chng ta c c cc hs c ngha thng k v R 2, nhng iu ny c th l gi mo, R 2 c thl do hai bin u c cng xu th.

Do , hi quy c cng thc trn th u tin chng ta kim nh xem chui s liuc tnh dng hay khng. Phng php kim nh l kim nh n v32:

32 Xem thm phn phlc kim nh n v


54/98

43

Bng 2.6 Kim nh n vcc bin m hnh Buffer Stock

ADF testHo: Bin c tnh d ng

Bin Tnh d ng tiban uTnh d ng ti

sai phn bc nhtDn s -2.80*PPP -0.09**Im/GDP -1.08**Bt n tgi -0.82***Bt n xut khu -0.86**

Chnh lch li sut -1.11*Dtr ngoi hi -1.26*

Php kim nh c d a trn tiu chun AIC* C ngha ti m c 1%** C ngha ti m c 5%*** C ngha ti m c 10%

Ngun: Tc gi tnh ton

Tk t qukim nh tnh dng, ta iu chnh chui s liu ly chui c tnh dng vtin hnh hi quy theo phng php OLS v c c k t qu c lng nh sau:

Bng 2.7: K t qu c l ng theo m hnh Buffer Stock

Bin Hs lch chun Thng k tC -16.30268 7.489431 -2.176757Dn s 7.149273*** 5.446633 1.312604PPP 0.823433*** 0.963771 0.854386 Nh p khu/GDP 0.847315*** 0.454455 1.864463bt n tgi 2.848426 30.80631 0.092462bt n xut khu -2.102686 29.02169 -0.072452Li sut 12.34051 68.56844 0.179974

R 2 0.980346R iu chnh 0.968554

Ghi ch* C ngha ti mc 1% ** C ngha ti mc 5%

*** C ngha ti mc 10%


55/98

44

Hay c thvit li cng thc:

Ln (DTNH) = -16.30268 + 7.149273. Dn s + 0.823433. GDP bnh qun u ng i +0.847315. Nhp khu/GDP + 2.848426. Bt n tgi + -2.102686. Bt n

xut khu + 12.34051. Khc bit vli sut.th biu din mc xc nh theo m hnh v gi tr thc ca DTNH:

-.2

-.1

.0

.1

.2

-0.5

0.0

0.5

1.0

1.5

2 4 6 8 10 12 14 16

So DuGia tri thuc teGia tri theo mo hinh

Xt th a bin trong m hnh:

y l mt ni dung trong kim nh sai dng m hnh. Kim nh ny cho php ta kimnh xem mt nhm bin a vo m hnh c ngha thng k hay khng. Ni cch khc,y l kim nh xem cc hs ca mt nhm bin a vo m hnh c ng th i bngkhng hay khng quyt nh c nn loi chng ra khi m hnh hay khng.

Bng 2.8: K t qukim nh th a bin trong m hnh hi quy

Thng k F Xc sutBin dn s 1.722929 0.218642

PPP 0.729975 0.412891

IM/GDP 3.476223 0.091840

Bt n tgi 0.008549 0.928157

Bt n xut khu 0.0052 0.943671

Chnh lch li sut 0.032391 0.860768

Ngun: Tc gi tnh ton


56/98

45

Trong tt c cc tr ng h p nhn chung trong cc tr ng h p, gi tr ca thng k F ltng i nh, do , trong m hnh khng xc nh c bin tha, hay ni mt cchkhc, cc bin sdng trong m hnh l tng i ph h p.

nh gi kt qu:

Bin dn s: Hs theo m hnh l 7.149273, iu ny c ngha khi dn s thay i 1%th nhu cu vd tr ngoi ti s tng ln 7.14%. iu ny c c lng ng nl thuyt mong i l c tc ng cng chiu v i khon DTNH.Bin GDP bnh qun u ng i: Hs theo m hnh l 0.8234, c ngha khi GDP bnhqun y ng i ca Vit Nam tng 1 % thDTNH s tng ln 0.8283%. Kt qunytng i nh nhng cng cho thy c mc tc ng ca n t i DTNHv cng

ng nh l thuyt mong i l n c tc ng cng chiu.Bin nh p khu trn GDP: hs theo m hnh l 0.8473. Cng ging nh bin GDP bnh qun u ng i, khi T l ny tng 1% th gy tc ng t i DTNHv y mcDTNH tng ln 0.84%, gn bng v i k t qu cyar GDP bnh qun u ng i. V k tqu ny cng phn nh c l thuyt mong i l c tc ng cng chiu v i nhau.Bin li sut c hs l 12.34. Bin bt n tg

Documents

Cong Trinh Nghien Cuu Khoa Hoc Sinh Vien