Upload
fanny-goossens
View
229
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
CONTEXT-CONCEPT CHEMIE IN DE ONDERBOUW?
HENRY PLUIM, LINDE COLLEGE WOLVEGAFER COENDERS, UNIVERSITEIT TWENTE
Knelpunten en oplossingen voor huidige chemie onderwijs
Scheikunde op VMBO en kenmerken VMBO leerling
Ontwikkelingen
Vernieuwde elementen in de bovenbouw
Voorbeelden context onderwijs VMBO 2e klas
Conclusies
IN DEZE WERKGROEP
Maatschappelijk beeld van de chemie
Chemische industrie en onderzoek onzichtbaar
Imago schoolvak
Motivatie van leerlingen voor scheikunde en bètavakken
Keurslijf examenprogramma
Samenhang in en tussen vakprogramma’s ontbreekt.
KNELPUNTEN MET SCHEIKUNDE ONDERWIJS (a)
(a) Bouwen aan scheikunde, 2002
Chemie achter producten en processen, innovatie.
Maatschappelijke, beroepsgerichte, experimentele en theoretische contexten.
Context-concept, wisselwerking tussen context en concept
Moleculaire opbouw materie
Ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en eigen keuzes van de docent of leerling.
Twee centrale concepten:
Molecuulconcept
Micro-macro concept
OPLOSSINGEN (b)
(b) Chemie tussen context en concept, 2003
IN EEN PLAATJE
NaSk2 scheikunde
NaSk1 (natuurkunde met beetje scheikunde)
NaSk2 staat onder druk:
Wetsvoorstel NaSk2 als keuzevak, door minister voorlopig ingetrokken. Edoch: scholen bieden dit vak niet of als keuzevak aan.
Aantal leerlingen met NaSk2 neemt af.
SCHEIKUNDE OP HET VMBO GL EN TL
is praktisch en toepassingsgericht ingesteld
wil dat leerstof liefst zo concreet mogelijk wordt aangeboden (toepassingen, voorbeelden bedenken, oefenen)
heeft moeite met zoeken, interpreteren en verwerken van informatie (bruikbaarheid, betrouwbaarheid)
heeft veel ondersteuning nodig bij regulatie- en motivationele activiteiten
DE VMBO – LEERLING
Meer aansluiten belevingswereld leerlingen Didactische werkvormen die discussie en samenwerking bevorderen Begeleiding door leeftijdsgenoten (peer tutoring) Begeleiding door volwassenen van buitenaf (mentorcoaching) Inter-etnische ontmoetingen tussen uiteenlopende leerlingen• Werkplekkenstructuur (WPS) • Een deel in leerbedrijven• Hangt wel af van het niveau van de leerling• Gebrek aan stageplaatsen wordt opgevangen door op school complete werkplekken uit een bedrijf na te maken• Probleemgestuurd onderwijs (PGO)
ONTWIKKELINGEN
SCHEIKUNDE ONDERBOUW H/V EN VMBO
Scheikunde Nu Context-concept
Achterliggende filosofie
Leertheorie
Organiserend principe
Rol contexten
Rol en soort practicum
Rol docent en leerlingen
HANDELINGSWERKWOORDEN
Gebruikte handelingswerkwoorden in de examenprogramma’s scheikunde
TIMMS Beheersings-niveau
Subniveau Chemische kennis Handelingswerkwoorden
TIMMS I Weten
1 In chemische verschijnselen en bij waarnemingen chemische vakbegrippen benoemen en herkennen en in deze situatie toelichten.
Benoemen Herkennen Toelichten
TIMMS II Toepassen
2 Concepten en daaraan gerelateerde vakbegrippen kunnen gebruiken en beschrijven in een standaardprobleemstelling.
Berekenen (eenvoudig) Beschrijven Aangeven Gebruiken
3 Concepten en daaraan gerelateerde vakbegrippen met elkaar in verband brengen en daarmee een sluitende redenering geven.
Verklaren Relateren aan Verbanden leggen tussen Berekenen (meer variabelen) Redeneren over / met behulp van
VERVOLG HANDELINGSWERKWOORDEN
TIMMS Beheersings-niveau
Subniveau Chemische kennis Handelingswerkwoorden
TIMMS III Redeneren
4 Analyseren met behulp van concepten en vakbegrippen bij een ontwerp van een product en voorstellen formuleren bij het maken van een aanpassing of een verbetering van een proces of een product.
Analyseren Berekenen (complex) Conclusies trekken Voorstellen formuleren
5 Toepassen van concepten en vakbegrippen bij het doen van onderzoek in complexe probleemstellingen en resultaten kritisch beoordelen en effecten van verbetervoorstellen beoordelen.
Voorspellingen doen Beoordelen Beargumenteren
ChIK: fasen in een module
Viervlaksschemie
TUE
van Hiele niveaus
5 E’s (stercollecties van vo-content)
DIDACTISCHE ORDENING:
Chemie in Producten (Joke van Aalsvoort 2000) voor 3 havo/vwo en vmbo (2006)
Achtergrond: weinig betekenisvol onderwijs tot dusver (‘waarom moet ik dit leren?’)
Producten die in een maatschappelijke behoefte worden voorzien als uitgangspunt (bv brandstoffen of geneesmiddelen). Wat is het nut van deze producten?
VOORBEELD MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT
Achterliggende filosofie:• Kennismaking met scheikunde als keuzevak leerjaar 3
• Context
• LOB
• Referentierekenen (rekentoets)
Vuurwerk
Organiseren van een sportdag
Koffie als trendy drankje
VOORBEELD GEBRUIK CONTEXT IN 2E KLAS TL LINDE COLLEGE, WOLVEGA
Merken Ranja
Groepswerk (iedere groep eigen merk)
Verdunning: wanneer lekkerste?
OPDRACHTEN1. Bedenk de instructie om leerlingen een verdunningsreeks te laten
maken.
2. Bedenk nu de instructie om leerlingen te laten uitreken hoeveel liter ranja ze moeten kopen om 35 liter verdunde drank te laten maken van de vijfde verdunning uit de serie.
SPORTDAG: RANJA VOOR DE DEELNEMERS
VERDUNNINGSREEKS IN BEELD
EEN AANTAL FOTO’S
Heet water maken
Bonen of gemalen bonen?
Koffiepad of gemalen koffie?
Filterkoffie: senseo of snelfiltermaling?
Koffiepad en theezakje!
OPDRACHT Bedenk de instructie om leerlingen de koffie in een koffiepad vergelijken
met koffie van snelfiltermaling op stofeigenschappen.
KOFFIE
VERWERKINGSOPDRACHT nask•experimenten
interview
artikel
•verwerking
Nederlands
•vakintergratie
Conclusies Wenselijk?
Mogelijk?
Draagt het bij tot oplossing knelpunten?
Welke contexten gebruiken?
Mate van leerlingsturing?
Aansluiting op bovenbouw?
……….
CONTEXT-CONCEPT ONDERWIJS IN DE ONDERBOUW?
Zie Handboek leerlijn en toetslijn Nieuwe Scheikunde
1. Scientific literacy:
Understanding aspects of the science content
Understanding the scientific approach
Understanding science as a social enterprise
2. Competentievelden (tabel pag 25-26:
Chemische methoden om kennis te ontwikkelen over chemie
Communiceren over chemie
Chemiekennis verwerven en gebruiken
Beoordelen van chemie
Vijf niveaus van beheersing
UITGANGSPUNTEN - AFBAKENING
Concepten:
- natuurlijke
- natuurwetenschappelijke:
- definieer/beschrijf
- kenmerkende voorbeelden
- oefenen, met uitleg door ll.
3. Overzicht concepten, waarom belangrijk??
- Gebruiken van eerder geleerde concepten (sk, bio, na, wi)
- Uitbreiden van eerder geleerde concepten
- Leren van nieuwe concepten
4 typen contexten: a. Maatschappelijke context
b. Beroepsgerichte
c. Experimentele
d. Theoretische
AFBAKENINGCONCEPTEN
4. Didactische structuur
Van aanbod- naar vraag-gestuurd
- ChIK * introductiefase,
* nieuwsgierigheid en planningsfase
* verwerkingsfase
* verankeringsfase
- Of op andere manier, maar zeker:
* leerlingen actief
* differentiatie
* groepjes (tweetallen en/of grotere)
AFBAKENING VERVOLGDIDACTISCHE STRUCTUUR
5. Functie: wat wil de context bereiken.
Kan eventueel per fase (ChIK) worden ingevuld.
* motiveren
* thema introduceren
* voorkennis activeren
* vragen oproepen
enz
AFBAKENING FUNCTIE CONTEXTEN
AFBAKENINGPERSPECTIEF
6. Perspectief: welke doelstellingen uit het scheikundeonderwijs bereiken.
* dagelijkse praktijk chemici* beslissingen nemen* historische reflectie* uitbreiden van kennis en inzicht (theoretisch, experimenteel)* technisch ontwerp
7. Rol of activiteit: hoe gaan leerlingen de context verkennen:
vanuit het beroep:
* ontwerpen
* consumeren
* verzorgen
* enz
vanuit burger:
* consumeren
* beslissen
* beoordelen
AFBAKENINGROL/ACTIVITEIT