Upload
lastura-editiones
View
260
Download
9
Embed Size (px)
DESCRIPTION
contos en galego de Daniel Lavesedo
Citation preview
Xavier Frías Conde
A aldea
CONTOS ESQUECIDOS
Daniel Lavesedo
2
© Texto: Daniel Lavesedo
© Lastura, 2011. www.lastura.blogspot.com
Creative Commons
Alcálima by Xavier Frias Conde is licensed under
a Creative Commons Reconhecemento-Não co-
mercial-Sem obras derivadas. 3.0 Espanha Licen-
se.
All rights reserved worldwide.
3
Contos esquecidos
7
O chofer
O home, José Oliveira, levaba anos traballando
de chofer. Metérao Jaime, seu cuñado, que era amigo
do de recursos humanos. Moito tempo e moitas via-
xes. E desta volta andaba aquelado. Levaba para os
xulgados da rúa Lalín a Breixo Mourón. O colabora-
dor de Resistência Galega, dos terroristas. Os xornais
debullaran a historia de como axudou na fuxida de
Souto, despois de este poñer unha bomba nun caixei-
ro de NOCAGA. Mesmo Carlos Luís Rodríguez fixo
un especial Foro Aberto sobre eles. E José Oliveira
nunca pensara que a televisión puidese mentir, que
os xornais torcesen tanto as cousas ata viralas false-
dades! Mais dous días antes, na derradeira sesión da
vista, o acusado entrara nunha liorta dialéctica co
fiscal, señor Peláez, e despois de negarlle toda unha
serie de acusacións menores prantouse diante da pre-
gunta agardada. Non negou terlle dado acubillo na
súa casa a Souto, non. Por que o fixo, logo? Espe-
toulle o fiscal. Porque é meu amigo, señor. Un arre-
guizo percorreu o lombo do chofer Oliveira. Sentira
honestidade na resposta daquel rapaz.
8
Durante toda a semana andou aboiado e dando
tombos na cama. Un feixe de cuestións bulíanlle na
cabeza, cousas que sempre entendera normais vol-
víanse complexas e escuras. Atordoábano. Agora
esas ideas recuncaban entre o tráfico pesado da
cidade e iso facíao suar. Xirou a carriña cara á rúa
estreita e detívoa nun semáforo; trescentos metros
máis adiante estaban os xulgados. Ollou polo espe-
llo retrovisor e comprobou que Breixo ía todo en-
gruñido nun curruncho, mirando pola xanela. A luz
púxose verde. José Oliveira levantou amodo o pé
do embrague e saíu na dirección do xulgado. Pasou
por diante del e non se detivo, seguiu pola rúa es-
treita, xirou á esquerda e dirixiuse ao alfoz da cida-
de e deixou o acusado nunha parada do ATSA. El
marchou, afastouse de Vigo todo o que lle permitiu
o depósito de gasolina e alá buscou unha nova vida.
Desapareceu como unha pantasma e pouco despois
os xornais dixeron del cousas incribles. Non lle
importou.
9
O canto da serea
Nunca entendera ben de todo eses cadros urba-
nos onde as luces dos coches se transforman en
ronseis brillantes a reflectiren o movemento dun
xeito máxico. Non os entendía mais pensaba que
eran a mellor definición das novas cidades, da nova
cultura. Da axitación na que todo aquilo bulía inco-
herente sen chegar nunca a se deter. Sempre creu
que a cidade era coma un xigantesco río, cunha
chea de canles e brazos nos que a corrente brava
abaneaba o seu corpo. Gustaba das cóxegas que
sentía cando era arrastrado por esa forza tanto coma
deixarse levar á noitiña cara a algún recanto manso
no que ollar a corrente de esguello e tomarlle un
algo á súa saúde. Un dos seus favoritos era o Infer-
no, un bareto da zona vella de música punk e licor-
café caseiro. Na barra atendía sempre Lucas, o Se-
pultureiro ou o Sépul, na versión apocopada e máis
estendida, un ghicho de idade indefinida e guede-
llas roxas que gañara o alcume despois de conse-
guir o trofeo que amosaba fachendoso detrás da
10
barra, a tamaño póster. Rio de Janeiro, 25 de outu-
bro de 1994. Cento cincuenta mil persoas gozan do
mellor concerto dos Sepultura. Un tolo valente
rompe o cordón de seguranza e canta o Roots á
beira de Cavalera. O Destroi, chiño, o puto destroi.
A cámara do brasileiro Sebastião Moscoso inmorta-
lizou a Lucas Lemos Figueroa xunto aos reis do
Hardcore.
Aquela noite o Sépul saudouno aburrido e foi
buscar a botella de licor-café e no Inferno soaba o
Barren Kalle dos MCD. Nunha mesa, na de sem-
pre, estaba Xulián, de profesión trapicheiro, lendo
un libro de capas negras con só catro palabras es-
critas na portada, en cores branca e vermella. No
Logo. Mónica Klein. Fíxolle gracia que un tío con
perennes tenis Adidas e máis enganchado á plei
esteison ca a fariña lese aquilo. No fubolo catro
mozos montaban rebumbio e coreaban os biscaí-
ños. El andou paseniño cara á barra, avezándose ao
singular ritmo con que latía o bar. Sorriu cando
descubriu a manobra do Sépul e a fervenza moura
que con moito xeito deitaba nos xeos.
Na escuridade na que aboiaban aquelas pedras
procurou o acougo de cada noite. Levaba... canto
xa? Tres, catro anos? no traballo. Fora o único que
lle ofertaran despois de aquilo e daquela semellára-
lle o paraíso, cento cincuenta mil, contrato, de luns
a venres, nunca máis de nove horas ao día. Perfecto
11
tendo en conta as circunstancias, mais agora aquilo
estaba moi lonxe. E as cámaras queimaban. O frío
queimaba. Dixérallo Manuel, o de Seixo, o primei-
ro día que entrou no universo paralelo que existe a
menos vinte graos. Tes frío, rapás? Acougha, haste
afaser. Ao primeiro o frío é frío. Logho, non é nada
e despois, co tempo, o frío queima. Xa o mirarás.
Agora mirábao, sentado na do Sépul, escoitan-
do os Soak e bebendo licor-café. Antes non bebía
licor-café. Nin tostada. Nin nada que tivese tanto
alcol. Normal, carallo! Se andas todo o puto día
colocado non che presta botar un grolo, se acaso
unhas litronas, ou un calimocho. Os reis do briq.
Así os chamaban no barrio.
Mentres matinaba e abaneaba a copa, facendo
xirar xeos e licor baixo a poderosa batuta das forzas
centrífugas, sentiu que entraba no bar. Sentiu a súa
chegada e naquel intre pareceulle algo normal, que
tiña que pasar e pasaba. De esguello observou co-
mo avanzaba cara ao fondo do bar e sentaba nunha
mesa pequerrecha que había detrás do fubolo.
Ollou tamén, coma o Sépul tiraba unha auga das
neveiras e lla levaba cun sorriso xigante na boca.
Comprendeu axiña o motivo. Despois, e sen que llo
pedise, o camareiro achegouselle e bisboulle entre
os boureos de Jello Biafra que esa, si, si, esa, a que
acaba de entrar, estaba medio tola, ademais de mu-
da, e que pasaba horas e horas mirando o mar, -
12
dende unha fiestra que había no fondo do Inferno
mirábase o mar-, e bebendo auga. Disque chegara
nun barco, si, de polisón, e que pasaba a vida entre
os peiraos e a zona vella. A min dáme que é puta.
Recordou sempre aquela frase e a chiscadela do
Sépul. Non, falar, nunca falei con ela. É muda. Xa,
ho, xa, pero nin tan sequera sei se entende o galego.
Como sei o que toma? Pois porque sempre toma
auga, sempre. Non, non che me acorda da primeira
vez que pediu algo. Creo que sentou aí, ollou para o
mar e eu leveille unha auga. Si, así foi.
Mariña era rusa, soviética precisara con orgu-
llo, mais entendíache moi ben o idioma. O seu pai
marchara cando a guerra para Leningrado e apren-
déralle o galego a ela. Era marabilloso escoitala
falar co seu sotaque agarimoso. Porque Mariña non
era muda e os rusos, por moito que digan as pelis
americanas, teñen un acento cantareiro e suave que
dá xenio escoitalos falar galego. Levaba catro anos
na cidade, facendo de todo, dixo e abaixou a cabeza
con vergoña, e seguía a agardar a chegada do seu
pai. Explicoulle que coa fin do comunismo eles, ela
e mais o pai, que foran profesores universitarios,
perderon o emprego. Perestroika, dixo. O pai atopa-
ra traballo nunha carnizaría da nova San Petersbur-
go pero ela non encontrou nada onde non tivese
que vender a súa carne e fuxiu do país nun mercan-
te galego que levara máquinas de Pepsi-Cola para o
13
novo amigo capitalista. Sen papeis. O pai escribía
de cando en vez, prometendo en cada carta que non
tardaría en comezar unha viaxe que ambos os dous
sabían que nunca faría. Namentres falaba, debu-
llando amodo as súas desgrazas, el miraba as mans
brancas, os beizos, o nariz cativo. Falou dos seus
paseos pola cidade vella, baixo o luar e o cheiro a
sal e petróleo do porto. Todas as cidades mariñeiras
son iguais, son a mesma, dixo. Antuerpe, San Pe-
tersburgo, Vigo, Balvisbei, San Pier de Miquelón,
Roterdán. Todas teñen o mesmo recendo, a mesma
brétema mareira, a mesma humidade nos corpos e
as mesmas tabernas. Díxolle que ía moito ao Infer-
no, ollou nerviosa para Xulián de profesión trapi-
cheiro que seguía envurullado na lectura, porque
era moi tranquilo e podía ollar o mar. El asentiu e
no seu interior un berro desesperado lembroulle
aquilo, entendeu as olladas inquedas, a espera; ela
volveu falar e a súa voz doce afogou os berros.
Pouco despois saíron do bar e camiñaron aga-
rrados pola pedra mollada. Foron cara a ningures e
non tardaron moito en chegar ao portal dunha vella
pensión, a Lucerna, que todos adoitaban chamar a
fonda do Chosco, sen saber moi ben por que. Mari-
ña sacou unha chaviña do peto dos pantalóns da cor
dos peixes e abriu. Apalpou na parede deica desfa-
cer a escuridade e só dixo unha palabra. Ven. El
non quería ir. Sabía que non podía ir; durante o
14
silencioso paseo fora recollendo forzas para a des-
pedida e agora ela facíao dubidar cunha soa pala-
bra. Repetiuna. Ven. Orde doce que o engaiolaba.
Tomouno da man e subiron as escaleiras entre os
laios dos chanzos de cerdeira.
O cuarto que atopou era moito mellor do que
agardaba encontrar. Unha cama pequena feita cun
agarimo estraño nunha fonda, abeirada pola mesilla
e un armario no que durmía unha vida. Un recendo
a lar tentado, desexado, saía daquel cuarto da pen-
sión Lucerna. Mariña e Miguel sentaron no pico da
cama, coidadosos. Malia ser prácticamente desco-
ñecidos, a pesar da situación, non se atopaban in-
cómodos. Apenas falaban. Mariña desenvolveu o
paquetiño que Xulián lle entregara, antes de saír do
Inferno. Na cabeza de Miguel ecoaron outra volta
os berros. NON. Loita interior que se esvaeceu na
ollada azul da rapaza que queimaba a heroína nu-
nha culler torta e xa moura. Tranquilo, díxolle.
Mentres lle inxectaba o cabalo con dozura el ollaba
para o cadro azul que dibuxaba a estreita xanela
que daba á ría.
Soñou salgado e escoitou voces tépedas que
chamaban por el. Acordou só, ionqui de novo, xa
era outro día. No leito, entre o recendo do mar,
había escamas que quedaran apegadas ás sabas.
15
Vida de Xoán
As dúas raias estendíanse tortas na tapa do vá-
ter. Fóra retumbaban os Pixies. O baño era suxo,
cheirento, un líquido mistura de mexo, güisqui e
auga chegaba case a altura do tornecelo. Mais eles
non reparaban en detalles tan nimios. Semellaban
máis aqueloutrados nas liñas tortas de cocaína.
– Joder, tío. Non tiñas unha carteira onde face-
las? Tes a puta manía de traballar nas tapas dos
váteres e non dou mirado as raias. A fariña é bran-
ca, joder. Nunca pensaches que é da mesma cor ca
as putas tapas?
– Non sexas tan señorito e zóscalle, que vai vir
o porteiro.
A fariña subiu polo talego ata entrar con forza
polo naris dos rapaces. En metendo os fuciñazos
botaban a testa cara a atrás, como fan as galiñas ao
16
beberen. Un deles aproveitou a visita ao baño para
mexar mentres o outro artellaba un nevado.
– Bule co nevado que vai ser un cante se tar-
damos moito en voltar coa basca. E mexa joder,
que se non entre que vés ao baño a meter e a mexar
non paras de entrar é tamén te canteas mogollón. É
boa, eh! Buahh! Estou que boto por fóra, meu. Oí-
ches, ti cres que á ghicha que veu con María tamén
lle irá a marcha? Porque pasabamos da peña e
montabamos unha festa na miña casa que...mimá,
chaval!
– Non che sei.
Respostoulle mentres lle prantaba lume ao ne-
vado. Saíron. A xente amoreábase no estreito baño
agardando para poder entrar no váter. Os mexadoi-
ros estaban baleiros. Todos falaban animosos en
grupos de dúas ou tres persoas, a maioría rapaces
mais tamén algunha rapaza agardaba sen vergoña
metida no baño dos homes. Enxergaron na brétema
alcólica algún coñecido. Que, hai cola, eh? Como
nos coidamos, carallo! Abandonaron entre risos o
baño.
Cando abriron a porta miraron a María e mais
á colega, Mónica, na porta do baño de mulleres. Un
sentimento de culpabilidade percorreu lixeiro os
seus cerebros. Vencérono axiña e saudáronas so-
rrintes.
– Hai cola, non?
17
– Si, unha pouca. E vós... xa parecedes rapazas
indo en parella ao baño...
–Pois xa ves, é a igualdade de sexos, ha, ha
–Ou igual é que non iades mexar...
As rapazas riron a propia ocurrencia. Eles fica-
ron desconcertados e cun desacougo tenso no cor-
po. Máis cando se decataron que Xoán levaba o
nevado na man. Foi el, malia todo, o que respostou.
–Pois a ver que facedes vós. Porque o que estea
libre de culpa que tire a primeira pedra, non si Ma-
ría?
Os catro ceibaron uns risos forzados e eles de-
cidiron ir cara á pista. Xoán notou que a amiga de
María, que estivera moi caladiña, non lle quitara
ollo de enriba. Na pista bailaba o resto da xente.
Nico, Mané, Paula e Xacobe. Os catro semellaban
posuidos polos riffs paranoicos que saían da guita-
rra de Frank Black.
– E ti dicías que nos estabamos a cantear! Es-
tes catro non se enteran de nada coa chea que le-
van...
Xoán asentiu e foi cara á barra. Sempre lle
acontecía o mesmo. En metendo un fuciñazo había
un tempo no que era incapaz de parar quieto, tiña
que pillar unha copa, facer un peta ou parolar con
algún descoñecido. Merda de corte.
Atopou un buraco na barra e acobadouse nela.
A camareira bulía poñendo güisquis. El pediría un
18
vodka. Absolut con laranxa. Ficou coma un pampo
ollando para a sinistra decoración do garito. Feixes
de xeringas con aspecto de teren sido utilizadas
polo ionqui do dono, bebés de plástico con mem-
bros amputados e unha xigantesca foto de Fraga
espido penetrando analmente unha neniña de pouco
máis de 10 anos1. Era tan boa que non parecía unha
montaxe.
–Gústache a foto? Non pensei que foses un
pervertido...
A voz de Mónica sobresaltouno.
–Non sabes as perversións que podo chegar a
cometer...
–Si? Encántanme a perversión.
Mentres falaba Mónica xogueteaba coa palla da
súa copa. Agora soaban Joy Division. Xoán notou
que se estaba a empalmar. Preferiu desviar a con-
versa.
–Boa ligada antes cando saíamos do baño. Vi-
ñamos de meter un fuciñazo.
–E a que pensabas que fomos nosoutras, a reto-
car a maquillaxe?
Riron os dous. Xoán comprobou que Mónica se
achegara a el namentres falaban. Moito. Tanto que
1 Unha decoración tan perversamente fermosa non saíu do
meu maxín. Era a que tiña un pub de Vigo a finais dos 90. (N.
do A.)
19
lle era case que imposible non perder a ollada no
escote profundo.
–Mira, pilla unha copa e ven comigo ao baño.
Voute invitar a unha raia dunha fariña que te cagas,
moito mellor ca a merda esa que metedes vós os
dous.
No camiño cara ao baño matinou en que Marti-
ño tiña moita razón. Semellaba que a Mónica lle ía
a marcha. Levouno polo medio da xente ao baño de
rapazas. Estaba baldeiro. Entraron e Mónica pasou
o fecho da porta. Botou un chisco de fariña na man,
no oco entre o gordo e o furabolos, e meteuno axi-
ña. Botou outro pouco máis na mesma man.
–Próbaa.
Cun lene aceno da cabeza Xoán introduciu o pó
pola venta esquerda. Apreciou a suavidade da coca.
Si que era boa. Mónica mirábao cuns ollos que lle
semellaron de desexo.
–Non che mentín. Agarda, tes un chisquiño de
coca no nariz...
Mónica achegouse de novo e pasoulle a lingua
delicadamente polo nariz. Notou como lle rozaba
os beizos ao facelo. Tamén notou a pirola a piques
de lle rebentar o pantalón. Ela sentiuna e refregou o
seu corpo contra o del. Cando el pousou as súas
mans no seu cú ela zafouse. Riu.
–Hei! Como sodes os vigheses!
Xoán ficou sen saber que facer.
20
–Acouga. Cada cousa ao seu tempo.
Mentres lle dicía isto, Mónica bicouno con dozura.
–Imos onda o resto.
Na pista había moita máis xente ca antes. Malia
todo, foilles doado atopar aos seus colegas. Martiño
e Nico chimpaban coma posuídos co retrouso do
Subcomandante Panchito. Notou que Martiño se
decatara da viaxe ao baño con Mónica.
–Que, cabrón? Si que lle vai a marcha, eh... e ti
de fillo de puta a ver se a podes foder, non si? Pois
que saibas que ou fode con todos ou vai ao río...
Martiño aproveitou o troco de canción para se
achegar a Mónica. Os dous abalaban os seus corpos
coa música de Zebda. Mónica fitaba para Xoán con
ollos cobizosos mentres se deixaba levar polos gol-
pes de cadeira do seu colega. El notou que alguén o
estaba a mirar, xirou a cabeza e ollou a María que
sorría. Foi onda ela.
–Que? Xa andades a hostias por ver quen se lía
con Moni. Ha, ha. Dades puta pena os tíos, eh.
–Puta pena das ti que non te comes nada.
–Xa te gustaría a ti comer o que eu ben sei...
Riron. Xoán ofreceulle a ela fumar dun peta que
non sabía cómo chegara ás súas mans. María chu-
chou forte do cigarro, pechando os ollos mentres
botaba o fume. Xoán mirouna. Canda nenos foran
mozos. Dous anos. Lembraba con agarimo as pri-
meiras xoldas, os primeiros foguetes botados ás
21
présas na casa dela. A primeira vez que meteran un
fuciñazo, na viaxe de terceiro de BUP, e estiveran a
foder a noite toda.
–En que pensas, Xoán? Tamén me queres foder
a min?
María meteulle a lingua na boca, sorprendén-
doo. Cando ía reaccionar ela bicouno no naris. El
dubidou entre rir ou zouparlle unha hostia.
–Non te amoles, Xoán. Era de coña. É que an-
do un pouco brava.
–Xa miro, xa. Non es a única, mira.
Sinaloulle a Martiño e Mónica que pasaran do
baile a bicarse selvaxemente nun curruncho do lo-
cal para espectáculo dun fato de mociños que os
miraban abraiados. Os demais xa non estaban. Non
lles importou. Estaban afeitos a que nun intre da
noite só os fariñentos continuasen de xolda. Só lles
fodía que nin tan sequera se despedisen. Quizais o
fixesen e eles xa non o lembraban.
Martiño veu onda eles levando a Mónica aga-
rrada.
–Veña! Imos pra miña casa a seguir a festa. Xa
estou farto de tanto cobadazo da basca.
Saíron do garito e subiron por unha rúa pina
cara ao coche de Martiño. Fóra chovía. Cruzaron
unha grande avenida ateigada de coches coma se
fose hora punta. Martiño ía cheo. Fachendeaba
diante dos condutores berrando e acenando os seus
22
fortes brazos. Mónica ríalle as gracias. Xoán mati-
nou un anaco en pedirlle as chaves do coche ao
colega. Era unha parvada. Nunca llas daría. Estaba
bébedo, posto e levaba do brazo unha rapaza ca-
chonda que viña de coñecer. Nunca o faría.
Subiron no descapotable e saíron pinzados
Gran Vía arriba. As luces alongábanse até ser fíos
dourados coma nas fotos das exposicións. Os semá-
foros estaban en vermello. Tampouco lles importa-
ba. Nunca lles importara. Dos altofalantes ao mun-
do gromaba música do Bnegão, A Dança do Patin-
ho. Entón foi cando levaron a trompada.
Unha señora veciña de Salvaterra, que estaba a
pasar uns días na casa da filla, enfermeira en Povi-
sa, saíulles co seu Saxo do trinque dunha das rúas
que van parar á Gran Vía. Todos morreron, a seño-
ra Balbina tamén, agás Xoán. Pasou tres anos nun
hospital concertado polo seu seguro, hospital que
rematou por pagar a súa familia cando a compañía
se botou para atrás e non se fixo cargo dos gastos
alegando a presencia de substancias psicotrópicas
no sangue do rapaz. Os gastos de hospital, as in-
demnizacións, as operacións posteriores ao super-
vivinte para tentar aquelarlle unha prótese ao toco
no que se convertera a súa perna esquerda, levaron
a creba económica a familia do mozo. Quedaron
sen un patacón, vaia. O pai aforcouse na nave que
posuía no Caramuxo, a mañanciña do día que o
23
banco lla ía levar. A cachola da nai, un ferrote que
turrou de todos cando o neno estaba a morrer, non
aturou tanto desatino. Toleou e aínda malvive hoxe
en día no psiquiátrico do Rebullón.
Xoán andou un tempo metido nunha seita desas
que lles zugan os cartos e mais o cerebro aos dro-
gadictos a cambio de ceibalos da adicción. Mesmo
chegou acadar certa sona na cidade cando dende a
Dirección Xeral Antidroga decidiron que protago-
nizase un anuncio da trixésimo cuarta campaña
Drogas Non!! Xoán aparecía dando chimpos na
súa única perna e despois de que unha voz en off
dixese: Engánchate a la vida, el tiña o seu minuto
de gloria. A súa frase era: Aún que sea a la pata
coja. Mentres a dicía ía pasando pola parte baixa da
pantalla unha rápida biografía de seu. Aínda que
todos os contos que son bos teñen final feliz. Xoán
durou pouco no xoubisnes. Agora vende sardiñas
nun posto da praza de Bueu. Non probou máis a
fariña, disque non lle acae dende aquela. Prefere
xantar cogomelos ou ácidos e imaxinar nas súas
viaxes que posúe de novo as dúas pernas, coma se
fose unha enigmática dama veneciana.
25
O Neno
Xaquín Canabal era socio do Real Club Celta
dende o intre no que asomou a súa testa peluda
entre as coxas da súa nai, Herminda Salgueiro. O
pai, o señor Canabal, agardaba na oficina de socios
da sede do clube, xunto ao presidente da entidade
deportiva e mais un fato de xornalistas, pola cha-
mada da súa sogra coa boa nova do nacemento. En
ollando que o seu neto escomenzara chorar nos
brazos do doutor, Dona Herminda correu a un cuar-
to onde o persoal de limpeza do hospital arrombaba
o aparello, (nin deixaban falar polo móbil nos hos-
pitais agora!), e tirando do bolso o seu celular de
última xeración, chamou polo xenro. Este formali-
zou a alta do seu cativo nas ringleiras dos seareiros
celestes e pagoulle ledo os cartos ao propio presi-
dente, entre flashes e focos das cámaras. Na casa,
nunha caixiña escura, atesourou toda a vida os re-
cortes de prensa daquela data.
O rapaz medrou nas ruelas da cidade e axiña
comezou a zorregarlle ao balón no campo do Matí-
as ou na Cultu. Con nove anos de idade fichou polo
Pino, o equipiño do seu barrio que adestraba o seu
26
tío Nicolás. Dende o principio foi dos mellores.
Posuía esa estraña elegancia do xogador da favela,
a capacidade de inventar caneos imposibeis que
deixaban parvos os defensas. A ousadía e o pulo do
que xoga dende neno non por practicar deporte
senón por defender a honra da súa rúa contra dos
inimigos dun barrio veciño. Denantes de rematar a
súa segunda tempada no equipo, un adestrador do
Celta ofreceulle a posibilidade de xogar no primei-
ro clube da cidade. Foi despois dun partido no que
o modesto Pino, a equipa dos farrapallentos coma
lle chamaban os nenos-ben, batera por vez primeira
o Celta. 4-3. Os catro goles do Pino foran do Xaqu-
ín. O derradeiro tanto do partido fora especialmente
fermoso. Os celestes conseguiran empatar, cando
xa o tempo de xogo estaba a rematar. Todos os
rapaciños do Pino ficaran derreados na terra do
Campo do Chiculateiro agás Canabal que foi ata a
súa portería, tirou a bóla da rede, deulle un croque a
Josiño, o porteiro, e correu cara ao centro do cam-
po. Ergueu un compañeiro do chan para poder facer
o saque de centro e en canto este lle pasou a bóla,
comezou unha xeira de caneos na que escorregou
entre as liñas do rival ata ficar só diante do portei-
ro. Ao entrar na área pisou o coiro e nese intre o
tempo detívose, os defensas pararon a súa carreira,
o porteiro quedou quieto, agardando a media saída.
Canabal meteu a biqueira docemente por embaixo
27
da bóla e esta buscou agocho na rede despois de
describir unha parábola perfecta, eterna, que pro-
longou o silencio máxico que se fora artellando aos
poucos, entrementres o rapaz tumbaba contrarios
no seu percorrido cara ao gol. Os berros de ledicia
dos seareiros rachárono.
Con trece anos Canabal debutou cos xuvenís
do Celta. Foi chegar e encher. Abraiou a todo o
mundo co seu xogo e cando cumpriu quince anos
xa soaba o seu nome para a equipa da Liga Ibérica.
O pai, o señor Canabal, inchaba o peito na súa car-
nizaría ao escoitar os marmurios dalgún cliente a
explicarlle a un despistado que estaba no estable-
cemento da familia Canabal, a do Neno.
Mentres non chegaba a chamada dos maiores,
pai e fillo amortecían as arelas asistindo aos encon-
tros en Balaídos. Achegábanse ao estadio cedo, ás
veces dúas ou tres horas antes do comezo, e colo-
caban as almofadiñas tecidas con cariño por Her-
mindiña na bancada de cemento, no cento setenta e
sete e cento setenta e cinco da fila dezasete da ban-
cada de Marcador. Despois comían o bocata de
chourizo ou de orella cocida con vagar e agardaban
calados polo encete, ollando coma a xente, unha
maré negra no inverno, unha raxeira de cor no ve-
rán, ía enchendo as bancadas.
Pasou o tempo e fóronse anovando os carnés de
socio deica o once de setembro do dous mil un. Ese
28
día visitaba o Estadio de Balaídos o campión da
liga, o Benfica de Lisboa. Xogábase a cuarta xor-
nada do torneo e o clube vigués perdera nos tres
primeiros encontros, despois de se salvar na derra-
deira xornada do descenso o ano anterior. Todos os
medios, encabezados polo presentador dos progra-
mas deportivos de Vigo QTV, foran unha soa voz a
reclamar o debut do Neno e o adestrador iugoslavo,
Nené Pauvlic, o que fora mítico gardameta dos
diaños azuis nos setenta, anguriado pola posibilida-
de de perder o seu choio, non dubidou en convoca-
lo para o partido.
As cinco da tarde ao sol quecían os miolos da
grea que bisbaba nas bancadas, expectante perante
o debut. Os lisboetas saíron ao campo entre unha
mistura de aplausos e asubíos que respostaron den-
de o medio do campo. Logo foron para a súa parce-
la e escomenzaron eses ridículos choutiños que
adoitan dar os futbolistas nos quentamentos, carrei-
ras imaxinarias que se deteñen sen explicación,
xiros de xeonllo cara a flexións antinaturais, todas
esas cousas. A saída da equipa local foi unha loucu-
ra de cantigas e choiva de papeliños de cores. O
último, co número trinta e nove e cara de meniño,
era Xaquín Canabal.
O xogo desenvolveuse adormecidamente ata o
minuto trinta e sete da segunda metade. O Neno
apenas puidera enredar algo coa marcaxe sucia e
29
abafante dos defensas lusos, mais cando todos se
conformaban con non perder Canabal atopou un
balón rexeitado no medio do campo e tras deixar na
herba un xogador lisboeta, abriu a bóla á banda e
correu á área inimiga. Pedro Sigüeiro centrou raso,
cara a onde o Neno esperaba a bóla, marcado polo
xigantesco Guimarães. No mesmo intre en que re-
cibía a bóla, trocoulle a traxectoria co calcaño, sa-
fándose do defensa e encarando o porteiro co to-
que. Tan só tivo que colocala no pau que a saída do
cancerbero deixou descuberto.
Aquela victoria endereitou o rumbo da equipa
e iniciou a lenda do xogador. Nas seguintes tempa-
das a súa calidade medrou e canda ela os triunfos
do Celta. O Neno recibiu entón a convocatoria da
selección galega, chegando a desputar algún dos
partidos de preparación para a copa do mundo.
Tampouco hai por que agachar que a súa inclusión
na listaxe definitiva de xogadores que a selección
levou a aquel mundial creou certa polémica. Houbo
xornalistas que o consideraban aínda moi novo.
Outros, os máis, devecían coa idea de que Galiza
deixase de ser un equipiño do montón e chegase da
man da nova estrela ao cume do fútbol mundial.
Todos sabedes que o falar non ten cancelas e
máis aínda esas faladurías futboleiras que tanto
entreteñen o tempo as nosas boas xentes, e cando
na estrea da equipa nacional, Galiza-Camerún, o
30
nove dos ghaiteiros foille outorgado ao Neno, nin-
guén semellaba lembrar xa aquelas discusións. E se
había alguén máis contento ca o rapaz aquel día era
o seu pai, o señor Canabal. El e mais a súa dona
colleron un avión na Labacolla que os había levar
deica Pequín para ollar ao vivo o debut do seu fillo.
Ben, primeiro apañaron o coche de liña diante da
casa, nunha deferencia para con eles da empresa
Castromil que abraiou os veciños todos que fisga-
ban, algúns agachados tras as cortinas, outros na
rúa sorrintes e marmuriadores. Despois chegaron á
capital en menos dunha hora e xa os estaba a agar-
dar un coche da federación que os prantou na La-
bacolla en cinco minutiños. Foto cun par de políti-
cos e embarque naquel paxariño de ferro. Nunca
antes montaran nun aparello daqueles e nunca máis
o farían pois cando voaban por riba dos montes
Urais, un fato de terroristas tomou o control do
avión e desviou o seu rumbo para esnafralo no cen-
tro de Moscova, a cincocentos metros da Praza
Roxa. A tráxica nova da morte dos seareiros gale-
gos, entre os que se atopaban os pais da estrela
montañesa, chegou á cidade chinesa xusto no intre
en que os xogadores se dispuñan a entrar no campo.
O adestrador, aquel mesmo home que tatexaba o
galego e estaba a piques de marchar do clube vi-
gués cando debutou o Neno, decidiu non lle dicir
nada ao xogador. Moito se falou despois deste fei-
31
to, da maldade de Pauvlic que medrara á sombra do
rapaz, mais tamén hai que salientar que moitos dos
que o acusaron terían feito exactamente o mesmo.
Xaquín Canabal estaba a xogar o mellor partido
da súa vida diante dos abraiados espectadores da
terra toda. Corría o minuto vintecinco da segunda
metade e o Neno levaba a bóla apegada á bota, ca-
neando cameruneses coma se fosen rapaciños do
barrio de San Lourenzo ou do Candieiro e o Esta-
dio Olímpico Comunista de Pequín fose o campiño
do Chiculateiro. Entón, de sotaque o Neno parou e
ceibou a bóla da gaiola dos seus pés. Ficou estan-
tío, ollando para o ceo e logo colleu o camiño dos
vestiarios. Incluso os xogadores cameruneses deti-
véronse e contemplaron coma o mozo marchaba
amodo, ocultando a faciana entre as mans.
Xaquín Canabal nunca máis xogou ao fútbol.
Malia a morea de iniciativas, de clubes depor-
tivos, de políticos, da xente que mesmo chegou
facer unha manifestación polas rúas de Vigo pedín-
dolle a súa volta, mais nada lle fixo trocar a súa
idea de abandonar. Tampouco se soubo nunca que
fora o que acontecera en realidade na herba daquel
estadio chinés, aínda que o pobo non dubidou que a
aquel rapaciño se lle aparecera o seu pai morto, que
conseguira canear uns segundiños á morte para
poder mirar o seu soño cumprido.
A baiuca lisérxica
A baiuca do Souto encontrábase, malia o seu
nome, no treito do camiño de Bueu que vai abei-
rando a lagoa de Vilariño, nun salgueiral mesto que
noutrora fora gorida de famosos maquis. O dono
era O Mecánico, un home maior para a caste de
negocio que rexentaba pero que era moi querido
pola mocidade seareira.
O Mecánico denates de taberneiro fora mari-
ñeiro. Andara no Gran Sol e mais en Angola e cos
cartos e a morriña que colleitara nas marés decidiu
montar o negocio. Non era aquela baiuca distinta
das que inzan a bisbarra mais estaba sempre ateiga-
da de xente, nomeadamente rapaces e a súa sona
estendíase polo país. O segredo do seu éxito era o
licor café. Traíano dende O Ribeiro os conductores
do coche de liña, que foran os primeiros en parar
naquela taberna pouco despois de que O Mecánico
volvese da súa derradeira maré, cando remataban a
quenda e ían gardar os autobuses no garaxe da em-
presa. Non desmerecía os mellores licores que po-
34
día un tomar nos locais máis requintados das cida-
des. O nome de baiuca lisérxica puxéranllo cando
tocara nela un grupo francés de nome de bandoleiro
andaluz e orixe galega que fixera tremer os alicer-
ces da aldeíña coa súa patchanka. E tamén foi des-
pois da actuación desta banda cando a sona do local
medrou até chegar as catro estremas do país.
Nunha noitiña fría e pingante de Defuntos, na
que os calacús alumeaban agarimosamente maca-
bros o lusco, a furgoneta do grupo punk cobregue-
ou polo camiño de Bueu na procura da baiuca do
Souto. Atopouna logo de preguntar a varios veciños
que respostaban desconfiados a aqueles loucos es-
tranxeiros. O Mecánico aquelara a taberna para o
concerto. Arrombara todas as mesas de teixo nun
curruncho e subira os tallos ao faiado. Todo dispos-
to para a actuación do grupo dos fillos do seu cur-
mán emigrado. A cousa ía moi ben; chegaran mo-
reas de mozos mesmo de fóra da bisbarra e O Me-
cánico e dúas nenas, veciñas, que contratara para a
ocasión, non daban feito na barra. A grei choutaba
e berraba cada vez que o cantante termaba do micro
e dicía Carallo! cun sotaque francés moi gracioso.
Foi máis ou menos contra a metade do concerto
cando ocorreu algo que cambiaría de vez a vida do
Mecánico. Anguriado polo moito choio e coa escu-
sa de traer unhas caixas de cervexas do alpendre
que estaba acarón da taberna, saíu fóra para botar
35
un pito baixo a poalla. Algún dos rapaces vidos de
lonxe aproveitou a ocasión para botar unhas gotiñas
dun líquido transparente na garrafa do licor café
que, grazas ao sinxelo método do díxome-díxome,
xa era o que estaban a beber os máis dos clientes,
músicos incluídos.
De alí a pouco o LSD, que non era outra cousa,
comezou a facer efecto na xente. A algarabía me-
drou até non coller non interior da baiuca e músi-
cos, espectadores e camareiros saíron pola aldea
adiante nunha procesión que tivo a toda a xentiña
amedrentada e rezando o rosario até a alborada. A
que peor o pasou foi a Marica do Campelo, pois na
súa eira, no carro do avó Xusto que se estragaba
engorde baixo chuvieiras e friaxes, foi onde rema-
tou a actuación, co sol xa lambendo as pedras da
serra do Nacente, cousa que tamén é verdade que
facía todos os días máis ou menos por aquela hora.
O Mecánico espertou cabo dunha fermosa ra-
paza, nunha fenteira que había por detrás do alpen-
dre. Estivo moito tempo matinando no que aconte-
cera aquela noite, despois de despedir os fillos do
curmán e seus amigos. Non lembraba moito do
ocorrido mais no faladoiro do peirao escoitara his-
torias de Santa Compaña e de boureos do alén que
metían medo. Pouco tardou en fíar unhas cousas
con outras, amais de recordar os contos que os ma-
riñeiros sempre sacaban despois de vir de Roterdán,
36
e acabou por dar coa orixe certa do sucedido.
Anarquista e mariñeiro, e sempre por esa orde, O
Mecánico pensou que non debía privar os seus ve-
ciños daquela experiencia que el vivira, coa espe-
ranza derradeira, todo hai que dicilo, de abrirlles a
mente e sacalos das poutas do cura. O proceso foi
moi sinxelo. Nas catro pipas do alpendre, nas que
gardaba o licor café, botou cadansúa botelliña de
ácido lisérxico que tivo que ir mercar no mercado
negro da cidade. O efecto axiña se sentiu. Os sea-
reiros escomenzaron a se comportar dun xeito dife-
rente ao que denantes tiñan. Xosé da Carballa, por
exemplo, mariñeiro de cincuenta e oito anos, deu
en pensar que o seu futuro estaba na escultura e
comprou trebellos de canteiro na de Matías, cos
cartos que lle pagou pola gamela Maruxa López,
que descubrira a súa afección pola pesca indo to-
mar unha fecha na do Souto. Así pasoulles a moi-
tos. Filipe Nogueira, o farmacéutico, e súa esposa
Dorinda, dúas persoas moi serias e recatadas, anda-
ban agora a rebuldar polos recantos da aldea, ou
Antón Fariña, senlleiro esmolante do lugar, non
perdeu a súa condición de pobre pero gañou a de
profeta e subido a unha cadeira de ferro, fai a com-
petencia os domingos ao señor cura na porta da
igrexa.
37
Fotógrafo forense
Xa vas entendendo como funciona o mundo.
Xa vas entendendo. A única lembranza que atesou-
raba da súa infancia resumíase nesa frase que pro-
nunciara aquela vella gorda e fea a primeira vez
que o obrigara a se deitar con ela. A señora Ermi-
tas. Puta. Fora no almacén de pensos que o seu pai
tiña na estrada de Camposancos, en Comesaña. El
tería uns doce anos e para sempre gardou no seu
rancor os alomoumiños noxentos daquela vella. De
feito aturou aínda tres anos máis aquilo ata que
decidiu pórlle fin nunha noite de Samaín. Lembra-
ba tamén aquela noite escura de Defuntos como o
encete da súa paixón. Quen llo ía dicir! Os anos
fixéronlle tirar moito proveito as verbas daquela
vella. Xa vas entendendo como funciona o mundo.
O forte fode no débil. Éche unha grande verdade.
El avezárase axiña a esta orde das cousas, non
coma Susana, a irmá toliña, onde andará agora?, ela
tiña moitas ideas no caletre, moito maxín, iso non
era bo. El conseguira este postiño na funeraria e
gañaba os seus cartiños todos os meses. Sen pro-
blemas. Mantiña folgado a muller e mais a nena. E
38
ademais podía practicar o seu hobbie no traballo, o
lecer e a obriga cinguidos naquelas sesións fotográ-
ficas en que espía os cadáveres e lles tiraba fotos.
Milleiros de fotos. Fotos de mozas fermosas mortas
en accidentes de tráfico, fotos de vellas rilladas
polo cancro que emanaban ese fedor doce da des-
composición.
Porque el era o Fotógrafo forense.
Así, con este oficio inventado, el, que nunca
tivera ideas, non como Susana, a irmá toliña, alcu-
maba as súas viaxes no mar electrónico. Ao princi-
pio, o nickname fora Ermitas mais os alcumes de
muller nos chats de necrofilia non son os mellores
coma lle aprendeu a experiencia. E un día, namen-
tres fotografaba unha rapariga duns quince anos,
sentindo as coxas frías na face ao tirar un primeiro
plano da súa cona xuvenil, veulle o nome á cabeza.
Fotógrafo forense.
39
Cuncas
Queixouse a porta cando saíu fóra. A lúa nacía
no lombo erosionado daquela serra, arrolada nas
nubes que camiñaban cara ao norte. El calculou que
debían ser as sete, nunca usara reloxo, e decidiu
que aquela casiña, a seguinte, aquela de pedra aca-
roada a un alpendre longo e retellado de pouco ha-
bía ser a derradeira.
Petou na cancela co paraugas para comprobar
se había can e logo dun anaco entrou e chamou
polos da casa. Saíulle un homiño esmirriado que
cheiraba a lixivía. Saudouno sorrinte.
Retrucoulle axiña que non lle interesaba un
pouco o que lle viñera vender mais coma todos os
homiños pequechos das aldeas convidouno a tomar
unha cunca de viño. Negoulle a primeira. Negoulle
a segunda. A terceira preguntou se era da casa.
Claro, home. E sen neghrón, eh, nin catalán
sequera.
40
A adega era un cuarto pequeno onde arromba-
ran bocois e ferramenta. Nun dos ángulos había un
forno onde a muller do colleiteiro facía unha empa-
nada de zamburiñas coa calor longa das achas de
videira, cando a poda. Ao seu carón estaba o lagar,
pequeno e estrañamente novo. Do outro lado, case
que non albiscadas na penumbra do candil había
unhas corenta caixas, con cadansúas seis botellas,
diante dos bocois. O espazo libre daba para tres ou
catro persoas; non máis. O labrego, así se autono-
meou quizais para se diferenciar dos grandes ade-
gueiros daquela bisbarra, deixoulle ao novo amigo
escoller a botella da que ían beber. Este meteu a
man ao chou e tirou da caixa unha botella verde,
das de tres vasos; tinto.
Mentres o labrego a abría, o vendedor ache-
gouse á porta aberta. Fóra, a lúa gabeara axiña po-
las nubes e descansaba, á espreita, no pincho do
ceo. Da fiestra da cociña, que a varanda do patín
apenas deixaba ver, saía luz, probablemente a mu-
ller do colleiteiro aquelando unha ceíña para os
dous, e o vendedor sentiu unha saudade ilóxica, un
desexo de posuír o pasado do labrego e convertilo
no seu futuro. Na finca, entre a casa, o alpendre e
unha horta coidada, medraban dúas nogueiras.
O labrego non deixara de falar des que entraran
na adega. Explicou primeiro as cualidades do viño
e falou logo das terras, da casa, da muller e o ven-
41
dedor deu en pensar que lle contara a súa vida, sin-
xela, doada de resumir e malia todo completa. Per-
fecta. Cíclicamente perfecta. Cando lle deu a cunca,
deuse de conta de que tardara máis en abrir a bote-
lla que en contar a vida.
Levouna aos beizos e bebeu amodo. Cando
abaixou a cabeza atopou a ollada arrepiada do la-
brego. É mal augurio beber antes ca o da casa.
Anuncia desgrazas, dixo. O vendedor admirou a
candidez do seu amigo. Burlouse tamén, un pouco.
Retrucoulle que as cousas cambian. Xa nada é co-
ma antes. Faloulle da última vítima da Resistência
Galega. Un home honesto, traballador dunha fune-
raria. O labrego convidou a recuncar aguilloado
pola historia nova que chega da cidade. El aprovei-
tou a oportunidade gañada, saboreuna. Contoulle
que o homiño aparecera morto nun importante hos-
pital da cidade, espido, deitado no chan cunha bala
na caluga.
Hai que lle ter medo a iso e non aos contos de
vellas, amigo. Así rematou o seu relato pousando
unha man amiga no lombo do labrego. Remataron
deseguido as cuncas e os dous entenderon que non
tiña senso prolongar o encontro. O vendedor levou
unha botella de agasallo e saíu polo camiño alume-
ado pola lúa. O labrego agardou a que chegase á
estrada xeral ao pé da súa cancela, dubitativo. Deu
volta cando o vendedor escomenzaba a cruzar a
42
estrada cara ao seu rechamante vehículo. Andou un
anaco e detívose a carón dunha nogueira. Apoiuse
nela e mirou para o ceo. Sentiu a longa freada, o
claxón atroante, o berro, o ruído xordo do corpo do
vendedor rebotando no asfalto na caída.
43
Normais
Non dá chegado. Eu veña a dar voltas na cama
e este carallo non dá chegado; se polo menos pui-
dese durmir. Pero non podo e iso que xa estou in-
zada a pilulas. Coma todas as noites. Onde cona
andará? Con algunha por aí seguro. Coa porca de
María incluso. Ola son a secretaria persoal do seu
home, chámoa para avisala de que hoxe chegará un
chisco tarde, mandoume decirlle que non o agarda-
se erguida. Puta. Non debe ter nin vintecinco anos a
golfa e xa é secretaria persoal do alcalde da cidade.
Moitas pirolas debeu comer para chegar aí seguro.
Mesmo pode que lla estea a comer agora mesmo ao
meu home no motel Caribe. Irán ao Caribe? Non
creo. O meu home é demasiado coñecido para ir a
un motel. Motor hotel, díxome Brais o outro día
que significaba. É que agora lle aprenden moito
inglés aos nenos. Fálao moi ben, coma a porca de
María, esta fálache inglés, alemán, portugués e
francés, claro é o que mellor lle acae nesa boquiña
de puta. Iso si, o galego non cho fala, disque non é
44
necesario hoxe en día. E o pailán de Miguel, moito
galeguismo, moita estrela vermella, mira dúas tetas
e dálle igual que a súa secretaria diga esas cousas
do idioma. Cando eu o coñecín podería encetar
unha boa liorta se alguén lle dicía iso. Unha liorta
verbal, claro, que este non lle pega a unha mosca.
Apoucadiño. Mais dano si que che fai, psicolóxico.
É o dano máis ruín de todos. As cicatrices non as
miras, pero están aí seguro. Féndente a alma. Ex-
plicoumo Raquel, a nai de Aitor. Eu por iso tomo
as pilulas. Tamén mas deu ela, seica non se conse-
guen na farmacia sen receita, receita dun psiquiatra
claro. E a muller dun alcalde non pode ir ao psi-
quiatra en ano electoral. Menos mal que teño ami-
gas. Porque Raquel é a miña amiga. E ten o mesmo
ca min. Ela toma dúas das verdes pola mañá e dúas
das rosas polas noites. Eu tomo catro e catro. De
catro a catro. De quen era?... De Manuel Antonio,
muller. Case non o lembraba. Cando eramos novos
Miguel recitábame sempre os poemas de Manuel
Antonio. Os dous deitados na herba, en Bonaval,
ollando para o ceo. Sabía todos os seus poemas.
Eramos felices.
Agora xa nin lembro como era a ledicia. Como
se sentía. Odio non poder relembrar os sentimentos.
O amor. A fame. A ledicia. Eu antes pensaba que
era a única que non os lembraba, que non os podía
lembrar. Pero Raquel tampouco pode. O seu psi-
45
quiatra díxolle que era un mecanismo de autode-
fensa. Á xente non lle poden abrollar os sentimen-
tos para non mancarse con eles. Co medo. Coa dor.
Disque tolearíamos. O problema é que tampouco
volven as cousas boas. Non hai unha peneira que
aparte só os sentimentos malos. Todos desaparecen.
Agáchanse todos. Díxolle o seu psiquiatra que o
que hai que facer é volver vivilos. Coma se fose
tan doado. Para! Chegou daquén. Se é Miguel
vaime sentir. Non, é Brais. Abriu a porta do seu
cuarto. Tíñalle que dar vergoña a seu pai volver
para casa máis tarde ca seu fillo. E se lle digo algo
aínda me resposta que se preferiría que nos volvese
ao mencer coma fan os fillos dos nosos amigos, de
andar por sabe deus onde, endroghados. Pois si,
preferiría que volvese endroghado coma en todas as
familias. Ás veces preferiría ser normal, coma as
demais.
47
A Cacería
–Logo non sabes o que é un couto de caza?
Ninguén che explicou nunca o que era?
O borracho vello mira para o mozo que non é
quen de soerguer a testa polo peso do alcol. O mo-
zo non resposta; tan só abanea a cabeza para os
lados negando ter ouvido falar de tal cousa.
–Carallo, rapasiño. Pois non habías durar moito
de borracho sen saber o que é un couto de caza.
Mira, ves aquelas liñas brancas gordas pintadas na
rúa. Aquelas polas que camiña a xente.
O rapaz levanta a cabeza e segue a dirección
que lle marca o dedo do vello. Cando pode fixar a
vista albisca na brétema alcólica un paso de cebra
que cruza a grande avenida un chisco máis abaixo
de onde eles estaban. Non pode conter o riso.
–Iso! Iso!... Iso é un paso de cebra, mamalón.
Es un vello tolo, meu. Iso é un puto paso de cebra.
Joder co vello que hostia lle pasa....
O vello mira para el. Ri. Morde a cabicha do
seu Ducados cos dentes suxos e pega o lombo á
48
parede de pedra da sucursal da caixa ao tempo que
estarrica as pernas.
–Non é un paso de cebra. Bo! Si que o é, pero
para nós non é un paso de cebra. Iso é para eles.
Para nós é un couto de caza. Queres saber o que
fan? Queres saber o que se lles dá por facer nas
noites de lúa?... Si, xa sei que si que queres. Vou-
cho contar. O segredo está en distinguilos porque
non son todos. Son só algúns... Os máis novos case
sempre. Colócanse aí ou alá embaixo agachados
nas sombras... co motor acendido, sempre. Porque
teñen eses motores novos que non fan ruido e non
os oes ou... ou igual son eu que vou vello e xa non
os oio. Poden pasar horas e horas agardando, ás
veces non paran quietos; non agardan sempre para-
dos, ás veces agardan dando voltas cos seus coches
pola zona, fachendeándose da súa máquina de ma-
tar... Eu téñolles berrado para que se vaian, que
lisquen... Cabróns! Eles contestan que tan só están
a dar voltas buscando onde aparcar, que ben podía
eu deixar de lacazanear e buscarlles un sitio para o
seu coche, que mo ían pagar moi ben. Cabróns!
Pensan que os borrachos somos coma os ionquis,
pois están trabucados. Nós aínda mantemos a dig-
nidade. E eles sábeno. De feito cázannos a nós, que
non os cazan a eles. Estasme escoitando rapaz?
49
O rapaz esperta coa puñada que lle mete o vello na
testa. Rosma algo, non se entende o que, e volve
deixar caer a cabeza. O vello continúa a falar.
–Atende porque só cho vou repitir unha vez e
porque es novo na cidade... De onde ves rapaz?...
Tanto ten. Escoita. Sabes coma nos cazan? É moi
sinxelo. Agardan a que vaiamos ao couto de caza.
As raias esas de cebra. Porque nós temos que ir por
aí para poder durmir e eles ben que o saben. Entón
ti vas todo tranquilo polas raias, bebendo o derra-
deiro grolo da noite... que ti pensas que é o derra-
deiro da noite pero eles queren convertilo no derra-
deiro da túa vida...
O vello deixa de falar un anaco e cóllelle das
mans ao rapaz o cartón de viño. Este tenta pelexar
polo seu tesouro pero non pode. O vello bebe.
–Ah! Estache ben bó... toma, ho ,toma, non te
alporizes. Amáis atende que non che rematei de
contar a historia. O primeiro que escoitas é a músi-
ca... é unha música estraña coma de tambores, co-
ma un trebón. O volume moi alto para que te con-
fundas... quedas paralizado co medo, non sabes de
onde vén esa música de súpeto. Logo están as lu-
ces... cando miras para arriba só ves dúas grandes
luces, dúas luces que están a apontar para ti, para
que non te movas, para que eles poidan mirar ben a
súa vítima... e logo máis nada. Xusto cando te van
cazar fan soar unha bucina para que ninguén sinta
50
os teus berros... e xa está. Danche unha trompada
bestial coa súa maquina de matar e foxen deixándo-
te deitado no chan, a morrer... Eu xa mirei caer así
a moitos... ao Pepe... a Manuel... moitos... tamén a
min me deron non vaias pensar, mais... haiche moi-
tos que somos de pelello duro, he, he... mira.
O vello levanta as roupas e ensínalle ao rapaz
unha cicatriz inmensa que lle percorre o costado
todo. O rapaz mira para ela abraiado e pasa un dedo
pola fenda na carne do seu compañeiro.
–Para que mires... Para que non penses que che
estou a contar unha película desas da tele. Foi hai
xa 5 anos. Déronme cunha máquina azul, xigantes-
ca. Estiven tirado na rúa máis de seis horas ata que
veu unha máquina desas de luces e sereas e levou-
me a un hospital... Pero agora xa sei cal é o seu
segredo, queren acabar con nós... pero non van po-
der...
O vello tira o Ducados ao chan xusto cando
pasa por diante del un fato de rapazas moi cuspidi-
ñas. Elas fanlle un aceno de noxo que é respostado
polo vello. O rapaz, no entanto, sorrilles amosando
unha dentadura apodrecida. Cando xa van lonxe o
vello aborrega ao seu compañeiro.
–Pero que fas rapaz? Que pensas, que vas po-
der foder nunha desas rapazas algunha vez na vida?
Ha, ha. Non levas moito de borracho, está claro que
non. Esas, meu amigo, sonche o trofeo pola caza. O
51
que máis caze poderá escoller á que queira. E Elas
ben que o saben. Porcas! E hoxe andan nerviosas...
porque hai lúa chea, e nas noites de lúa chea é can-
do máis cazan. Si, non me digas o porque que non
cho sei pero é así.
O rapaz érguese e baixa pola beirarrúa dando
tumbos. Para xusto diante da panadaría que esta
dous portais máis abaixo da sucursal da caixa e
ponse a mexar contra os escaparates. O mexo sae
rebotado en todas as direccións, coma un fervedoi-
ro a bater nunha pedra. Pasa por detrás del unha
parella, duns trinta e pico anos, e dille algo. O ra-
paz dá volta e mexa contra deles, que apuran o paso
para non ser salpicados como fan os suplentes nos
campos de fútbol nos descansos, cando regan o
céspede. O rapaz para de mexar e segue rúa abaixo
ata chegar ao paso de cebra. Mira para ambos os
dous lados e ponse a cruzar a rúa. Xusto cando está
no medio para. Saca do peto do seu abrigo o brique
de viño e bebe del. Parte do viño non lle entra na
boca, escorregándolle pola faciana e a roupa. Entón
escoitase música. Tecno a un volume endemoñado
que sae dun Seat Ibiza que baixa a toda velocidade
pola rúa. O cohe fai uns destellos ao borracho que
está no medio do paso de cebra. Este non se move.
O coche segue a baixar. Rápido. Xusto cando xa
está enriba do paso de cebra dálle á bucina, o son
mestúrase coa música que sae dos altofalantes do
52
carro. O borracho non se move. Entón séntese ese
ruido, coma o que fai un saco de patacas cando o
deixas caer ao chan dende un alto, e o corpo do
borracho viaxa polo aire. O coche dubida. Arranca.
Lisca. No medio da rúa, no chan, fica o corpo sen
vida do borracho. Ninguén fai nada, tan só o outro
borracho, o vello, que berra e se tira do pelo un
chisco máis arriba.
53
O roubo
O único ruído que se escoitaba no almacén de
Cárnicas Xanín era o do vello reloxo que Leandre
Xanín, o propietario, tiña no seu despacho do pri-
meiro andar. En realidade, non sendo mentira que o
sr. Xanín efectivamente tiña o tal reloxo no seu
despacho, na parte esquerda da súa mesa, a carón
das fotos da Deolinda, a dona, e Bertomeu, o fillo,
tamén non é menos certo que, de querermos dar
toda a información, non debemos esquecer o feito
de aquel reloxo levar na mesa dende o tempo en
que Anxo Xanín, o finado do avó, era o dono da
empresa. Xa que logo, esta noite o único ruído que
se escoitaba no almacén de Cárnicas Xanín era o do
vello reloxo. Igual ca todas as noites dos últimos 40
anos.
Porén, un outro ruído, xordo e menos acompa-
sado ca o do vello reloxo que o avó lle mercara a
un extraperlista en Salceda, veu rachar a harmonía
que o silencio da noite e a corda do reloxo viñan
tecendo de vello. O novo ruído, a cada paso máis
54
perceptible, -se houbese alguén no almacén para
poder mensurar estas mudanzas-, semellaba provir
da cerna mesma do vello almacén. Non era, iso
queda claro, un ruído externo, accesorio, como si
podemos considerar o tic-tac do reloxo do avó.
(Aquí convén reflexionarmos sobre o asunto). O
vello reloxo do avó, o que levaba toda a vida no
despacho de dirección, vendo pasar pola súa beira
as caras de varias xeracións de Xaníns, a cada volta
máis louros e máis repoludos, como saidiños todos
da pota fumegante da Deolinda coa cara lavada. E
cando dicimos Deolinda, queremos abranguer bai-
xo o nome tres persoas: Deolinda a avoa, Deolinda
a nai e Deolinda a filla, pois as tres xeracións de
Xaníns que levaban gobernando o maior almacén
de carne de avestruz da provincia de Pontevedra
nos últimos 40 anos colleran o costume, ninguén
sabe o porqué, de casar con mulleres chamadas
Deolinda. Pois o vello reloxo, o que afartara de
virar agullas para a diversión das fotografías dos
leitonciños que a(s) Deolinda(s) traían ao mundo,
non deixaba de ser un ruído accesorio. Unha pre-
senza accesoria, a falar con xeito. Podía desapare-
cer e nada mudaría na vella nave feita por canteiros
da terra de Montes. Mesmo tamén podería caer o
letreiro de madeira de carballo que mandara facer o
avó, e desaparecer as modernas cámaras frigorífi-
cas en que se amoreaban os corpos espidos das
55
avestruces, como antes desapareceron as pías da
salmoura, -Cárnicas Xanín comezara comerciali-
zando delicias de avestruz en salmoura e escabeche
para tendas delicatessen-, e non pasaría, no fondo,
nada. Quizais non tería sentido contar esta historia,
pero dende logo os muros vigorosos que levantaran
os canteiros seguirían a estar aí. Poderiamos pensar
que o capitalismo non dá destruído a arte da pedra,
aínda que lle mude a faciana. Mais isto é, logo o
miramos, unha sinxela andrómena, medio románti-
ca e medio comunista, e dende logo, irreal. Porque
o ruído xordo e non tan acompasado como o do
reloxo do avó, ese ruído que non é accesorio, que
non é externo, o que agora se escoita tanto que ala-
ga todo o almacén, ese ruído que dixemos saído da
cerna mesmo das pedras do almacén, procedía dos
golpes que Xandre e Miguel daban para rematar o
túnel co que pretendían acceder ao interior de Cár-
nicas Xanín. E aínda que o seu obxectivo era entrar
no almacén a roubar, cómpre dicirmos que entre os
efectos colaterais deste roubo, -desta tentativa de
roubo, en realidade-, se acha o grave dano que su-
friu a estrutura do almacén, feito que, unido a ou-
tros tamén importantes e, -de seguirmos románticos
e comunistas-, totalmente rexeitables como a espe-
culación urbanística e a crise provocada na indus-
tria da avestruz pola enésima gripe aviar, deron en
propiciar a demolición do vello almacén pouco
56
tempo despois. Mais como temos por intención
tirar do sentido eses anteollos poerentos, redondi-
ños e tan noxentos como a propia Yoko Ono2, que
nos fan ver todo baixo un prisma románticomunis-
ta, non imos seguir por ese carreiro. Mellor volta-
mos ao momento en que Xandre e Miguel dan o
derradeiro golpe da súa xeira furadora e os casca-
llos comezan a caer no chan do almacén de Cárni-
cas Xanín, demostrando cos seus golpes violentos
non só que Newton tiña razón, senón tamén que a
cobiza dos homes pode furalo todo.
Despois de caeren os cascallos, caeron os mar-
telos e despois os corpos dos dous ladróns, luxados
os monos e abrancuxadas as caras polo po. Ergué-
ronse os dous mozos, -entenda o lector/a de máis
idade “homes-de-mediana-idade”, pois agora cha-
mámoslles mozos aos que pasan dos trinta-, e tira-
ron simultaneamente os capacetes de seguridade
que levaban, xesto gracioso que por riba enchería
de orgullo, pode que tamén de satisfacción, a Elixio
Cova, docente do curso de Prevención de Riscos
Laborais que a CIG organiza periodicamente para
os seus afiliados do sector do latrocinio e artes deli-
tivas, -con cargo aos fondos de integración da UE-,
ao que asistiran, nos seus distintos niveis básico,
2 Por nos manter no campo do politicamente correcto,
obviaremos facer esta comparación cursi co ilustre ADR
Castelao. (N. do A.)
57
medio e avanzado, tanto Xandre coma Miguel.
Tirados os capacetes, colocadas e acesas as lanter-
nas de cabeza, Miguel, o líder da parella, falou.
–Tamos dentro, dixo.
Efectivamente, estaban dentro. Accederan á
nave pola parede leste, a carón da máquina desosa-
dora. As súas lanternas alumeaban un espazo gran-
de, con estrañas máquinas ciscadas aquí e acolá
dun xeito aparentemente anárquico. Por riba de
todas elas, cobregueando para se adaptar á caótica
distribución, colgaba do teito unha fita transporta-
dora. Enfronte, ocupando toda a parede oeste, as
cámaras frigoríficas, enormes, a emitir un zunido
máis perceptible ao tacto ca ao ouvido, saudábanos
cun xogo continuo de luces verdes e amarelas a
piscar. Os dous ladróns xiraron as súas cabezas e os
feixes de luz descubriron as paredes acristaladas do
despacho de dirección. Foron cara a el, non atraídos
polo tic-tac do reloxo, -que volvera recobrar a ex-
clusividade sonora da escena-, senón pola certeza
de atoparen aló a caixa forte. E de feito, atopárona.
Non ten sentido alongar os detalles das distin-
tas tentativas de apertura ensaiadas sen éxito polos
dous ladróns. Berbiquí, soprete, serra radial, coroa
de diamante, lanza térmica, simulador electrónico e
o máis convencional método dos golpes con mazas.
Nada funcionou. A suor abriu sucos húmidos nas
caras esbrancuxadas dos ladróns e o tempo come-
58
zaba perigosamente a xogar na súa contra. O for-
mador do curso de Apertura de Caixas Fortes, den-
de logo, non había sentir tanto orgullo nin tanta
satisfacción. Miguel, de novo, falou.
–Temos que ir pra fóra, dixo.
As dúas caras foron iluminadas polas lanternas.
Xandre torceu o bico e botou unha ollada arredor,
na procura de algo que meter na saca, por non mar-
char libre, diría despois. Un non pode deixar de
pensar que algo de orgullo había naquela busca
rápida polo despacho, malia ter quitado xa os ante-
ollos poerentos, redondiños e tan noxentos como a
propia Yoko Ono. De entre o pouco que a lanterna
alumeou e a man podía acadar, o reloxo foi o esco-
llido. Mentres os ladróns se coaban de volta polo
buraco realizado con traballo dende o almacén do
Coren Grill que lindaba polo leste con Cárnicas
Xanín, un deles, obviamente o Xandre, sentíu o
tictatexar do reloxo que levaba no lombo. Nunca
máis soou o seu son monocorde dentro daquela
nave feita polos canteiros da terra de Montes, mais,
como dixemos antes, a desaparición dun ruído ac-
cesorio como aquel non ía supor moita mácula na
rotundidade pétrea de Cárnicas Xanín. Tamén non
había pasar moito tempo para que as escavadoras
derrubasen o predio para permitir erguer vivendas
para os turistas, como tamén quedou dito, así que
realmente nin tempo lles deu ás pedras a pensar se
59
botaban en falta ou non aquel son que as acompa-
ñara durante máis de 40 anos.