23
ÒìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀëÓ (ÀùQMÝðËß lõHëí) ÀùQMÝðËß ÎLÍëÜõLËSç ìäLÍù{ XP Üë´¿ùçùNûË ±ùìÎç – 2003 ´LËßÞõË ±Þõ ±ëµËáðÀ 2003 ³ÃþëÜ ìärÃþëÜ ßLÞëØõ ÕþÀëåÞ

Copy of Computer Margdarshika

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Copy of Computer Margdarshika

ÒìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀëÓ (ÀùQMÝðËß lõHëí)

ÀùQMÝðËß ÎLÍëÜõLËSç ìäLÍù{ XP

Üë´¿ùçùNûË ±ùìÎç – 2003 ´LËßÞõË ±Þõ ±ëµËáðÀ 2003

³�ÃþëÜ

ìärÃþëÜ

ßLÞëØõ ÕþÀëåÞ

Page 2: Copy of Computer Margdarshika

ÒìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀëÓ

ç_ÕñHëý ìäLÍù{ÒXP ±Þõ Üë´¿ùçùNË ±ùìÎçÒ2003

ßLïÞëØõ ÕþÀëåÞ ˆ 58/2, ÚíÉõ Üëâ, Øõßëçß çëÜõ, Ãë_Ôí ßùÍ, ±ÜØëäëØ-1.

© Copyright 1999 & 2005 by Rannade Prakashan, Ahmedabad All rights reserved. No part of this Book/CD Media may be reproduced or transmitted in any form by any means (electronic, photocopying, recording or otherwise) without the prior permission of the publisher. È§í ±ëT²ìÖ Ñ 2005

Ëë´ÕçõËÙÃ Ñ

ßLïÞëØõ ÕþÀëåÞ, Ãë_Ôí ßùÍ, ±ÜØëäëØ. ç_V×ëÕÀ Ñ

ÜÞèß ÜùØí

ÕþõßÀ Ñ

ÉÝõå ÜùØí

ÕþÀëåÀ Ñ

èoÜõå ÜÞèß ÜùØí ßLïÞëØõ ÕþÀëåÞ, 58/2, ÚíÉõ Üëâ, Øõßëçß çëÜõ, Ãë_Ôí ßùÍ, ±ÜØëäëØ-380001. ÎùÞ Ñ 22110081-64 Îõ@ç Ñ 079-22146109 ³-Üõ³á Ñ [email protected] äõÚçë³Ë Ñ www.rannade.com

ÜðÄÀ Ñ

±ëß.Àõ. ìÕþLËçý, ÖëäÍíÕðßë, ±ÜØëäëØ. ÜñSÝ Ñ w 500-00 (CD çë×õ)

# Windows, Word, Excel, Powerpoint, Internet are Registered Trademarks of their respective companies.

Page 3: Copy of Computer Margdarshika

ÕþVÖëäÞë

äëÇÀ ìÜhëù,

±ëÉÞë ÀùQMÝðËß ÝðÃÞë ÉÜëÞëÜë_ ÀùQMÝðËß ìäåõÞð_ ìåZëHë ÖõÜÉ ÜëìèÖí ÂñÚ É

±ÃIÝÞù Ûëà ÚÞÖí ½Ý Èõ. É\Øë É\Øë ìäæÝù Õß ±Üõ ±Üëßë ßLÞëØõ ÕþÀëåÞ ¦ëßë CëHëë_

ÕðVÖÀù Úèëß ÕëÍuë_ Èõ. ÉõÞõ ±Üëßë äëÇÀ ìÜhëù±õ ÂñÚ É µIçëè×í äÔëTÝë_ Èõ. ÉõÜë_×í

ÕþõßHëë á´Þõ ±Üõ ÀùQMÝðËß ±Þõ ÖõÞõ áÃÖí ÜëìèÖí±ùÞõ ÃðÉßëÖí ÛëæëÜë_ ÂñÚ É çßâ ßíÖõ

çÜ° åÀëÝ ÖõÜÉ ÖõÞë µÕÝùà ¦ëßë Àù´ ÕHë TÝã@Ö ÂñÚ É çèõáë´×í ÀùQMÝðËß ±_Ãõ

Õþëß_ìÛÀ iëëÞ Üõâäí åÀõ Öõ ÜëËõ ÒìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀëÓ ÞëÜõ ÕðVÖÀ Úèëß ÕëÍí ß�ëë

Èí±õ. ±Üõ ±ëåë ßëÂí±õ Èí±õ Àõ ±ë ÕðVÖÀ ¦ëßë ±Üõ ÀùQMÝðËß ±_ÃõÞð_ Õþëß_ìÛÀ iëëÞ

±ëÕäëÞù Éõ ÕþÝIÞ ÀÝùý Èõ. ÖõÞõ ±Üëßë äëÇÀ ìÜhëù ±Üëßë ±ÃëµÞë_ ÕðVÖÀùÞí ÜëÎÀ ÂñÚ

É µIçëè×í äÔëäí áõåõ. ÒßLÞëØõ ÕþÀëåÞÓ ¦ëßë ÒìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀëÓ äçëääë ÜëËõ

äëÇÀ ìÜhëùÞù ÂñÚ ÂñÚ ±ëÛëß.

±ëÉÞë ÀùQMÝðËß Ö×ë ³LÎùÜõýåÞ Ëõ@Þùáù°Þë ÝðÃÜë_ áùÀùÞõ ÀùQMÝðËßÞë µÕÝùÃ

¦ëßë ÜëìèÖíÞù ½Þù ÜõâäíÞõ ÕùÖëÞí ÀëÜÃíßí Ö×ë ÖõÞí ÀëÝýZëÜÖëÜë_ äÔëßù áëääëÞí

ÉwìßÝëÖ ¶Ûí ×´ Èõ, ÉõÞë ÀëßHë wÕ ßùÉÚßùÉ ÀùQMÝðËßÞù äÕßëå äÔÖù ½Ý Èõ ±Þõ

ßùÉÚßùÉ ÖõÞõ áÃÖí ÜëìèÖí±ùÞù çõìÜÞëß, ÖëáíÜ ÖõÜÉ ÕþØåýÞù Ýù½´ ß�ëë_ Èõ, ÉõÜë_

±_Ãþõ° ÛëæëÞë äÔëßõ ÕÍÖë µÕÝùÃÞõ áíÔõ ±ëÜ ÜëHëç, äèíäËØëßù, ÀÜýÇëßí±ù ¦ëßë

ÀùQMÝðËíÀßHëÞë VäíÀëßÞù ½õ´±õ ÖõËáë ÕþÜëHëÜë_ ÕþìÖçëØ ÜâÖù ÉHëëÖù Þ×í. ±ë ±_Ãõ

ÜðAÝIäõ ÀùQMÝðËß Ëõ@Þùáù° ±_ÃõÞí ÉwìßÝëÖÞí ÜëìèÖíÞù ÖõÜÉ ØßõÀ TÝã@Ö ÕùÖëÞí ½Öõ

åíÂí åÀõ Öõäë çëìèIÝÞù ±Ûëä ÜëáñÜ ÕÍõ Èõ.

±ë ç_½õÃùÜë_ ÒßLÞëØõ ÕþÀëåÞÓ ¦ëßë Úèëß ÕëÍäëÜë_ ±ëäõá ÒìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß

ÜëÃýØìåýÀëÓÜë_ ÀùQMÝðËß ÉÃÖÜë_Þë ìäzë×a±ù×í Üë_Íí ±ëÜ ÜëHëç, äèíäËØëßù ÖõÜÉ

ÀÜýÇëßí±ùÞõ ÂñÚ É çèõáë´×í ÀùQMÝðËß ±_ÃõÞð_ ÜëÃýØåýÞ Üâí ßèõ Öõ ÜëËõ ÃðÉßëÖí ÛëæëÜë_

çÇùË ßíÖõ äHëýÞ ÀßäëÜë_ ±ëäõá Èõ.

ÕþÀëåÀ

Page 4: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ v

±Þð¿ÜìHëÀë

¿Ü ìäæÝ ÕëÞë Þ_Úß 1. ÀùQMÝðËßÞë ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ (Computer Fundamental) 1

ÀùQMÝðËß ±õËáõ åð ? (What is Computer) 2

ÀùQMÝðËßÞí çö©ë_ìÖÀ wÕßõÂë (Characteristics of Computer) 2

ÀùQMÝðËßÞë µÕÝùà (Basic Application of Computer) 3

ÀùQMÝðËßÞë ÛëÃù (Components of Computer System) 3

çõLËÿá ÕþùçõçÙà ÝðÞíË (Central Processing Unit) 4

ÜùÞíËß (Monitor) 4-5

Àí-ÚùÍý (Keyboard) 5-6

Üëµç (Mouse) 7

ÕþíLËß - ±ëµËÕðË Ííäë´ç (Printer – Output Device) 8

ÀùQMÝðËß ÜõÜßí (Computer Memory) 9

ÀLçõMË ±ùÎ èëÍóäõß ±Þõ çùNËäõß (Concept of Hardware & Software) 10

ç_ÕñHëý ÀùQMÝðËß çõË±Õ (Complete Computer Setup) 11

ÀùQMÝðËßÞù ±ëÃâÞù Ûëà (Front View of Computer) 12

ÀùQMÝðËßÞù ÕëÈâÞù Ûëà (Back View of Computer) 13

ÀùQMÝðËßÞù ±_ØßÞù Ûëà (Inner View of Computer) 14

ÀùQMÝðËß çùNËäõß (Computer Software) 15

ÀùQMÝðËßÞë ÕþÀëß (Components of Computer) 16

ÍõËëÞí ßÉ^±ëÖ/ÍõËë ÕþùçõçÙÃÞí çÜÉHë(Representation of Data Processing) 17

ÜëìèÖí ±Þõ ÍõËëÞí TÝëAÝë (Defination of Information and Data) 18

ÜëìèÖíÞù ç_Ãþè (Storage of Data/Information and File) 19

çëÜëLÝ ÂëÜí±ù (Trouble Shooting) 20-24

2. Üë´¿ùçùNË ìäLÍù{ (Microsoft Windows XP) 25 ±ùÕßõËÙÃ çíVËÜ ±õËáõ åð ? (What is Operating System?) 26–29

ÀùQMÝðËß Àõäí ßíÖõ Ú_Ô Àßåù ? (How to Close Windows?) 30

Ýð{ß ´LËßÎõç/ÀíÚùÍó ±Þõ Üëµç (User Interface) 31-32

ÜëµçÞë µÕÝùà ¦ëßë ±ë´ÀÞ V×âë_Öß Àßù(Using Mouse & Moving Icons) 33

ÜëÝ ÀùQMÝðËßÞí çÜÉ (Brief of My Computer) 34

ßíçëÝÀá ÚíÞÞí çÜÉ (Brief of Recycle Bin) 35-36

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 37

VËõËç ÚëßÞí çÜÉ (Brief of Statusbar) 38

Page 5: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ vi

¿Ü ìäæÝ ÕëÞë Þ_Úß ±õMáíÀõåÞ åw ÀßäëÞí çÜÉ (Running an Application) 39

äíLÍù{ ±õ@çMáùßßÞí çÜÉ (Windows Explorer) 40

Þäð_ ÎùSÍß ÚÞëääð_ ±Þõ Îë³á Ö×ë ÎùSÍßÞð_ ÞëÜ ÚØáäð_ (Creating and Renaming Files & Folder)

41-44

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 45

±áà ±áà ìäLÍù{ Âùáù ±Þõ Ú_Ô Àßù (Opening & Closing Different Windows) 46

ÀùQMÝðËß çíVËÜ ´LÎùÜõýåÞ (Computer System Information) 47

èëÍóäõß ÕþùÎë´á (Hardware Profile) 48

ÀLËÿùá ÕõÞá (Control Panel) 49-50

äùá ÕõÕß çõË Àßù (Wallpaper) 51

V¿íÞ çõäß çõË Àßù (Screen Saver) 52

Öëßí ±Þõ çÜÝ çõË Àßù (Setting the Date & Time) 53

çëµLÍ ±Þõ ±ùÍí±ù Ííäë´{Þí çÜÉ (Sound and Audio Devices) 54

äíLÍù{ èõSÕ äëÕßäëÞí çÜÉ (Concept of Menu Using Help) 55

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 56

ÜëµçÞë ÉÜHëë ÚËÞÞë µÕÝùà äÍõ åùËóÀË ÚÞëäù (Using Right Button of Mouse) 57

ìäLÍù{ ±õçõçßí{ – ÞùËÕõÍÞí çÜÉ (Windows Accessories – Notepad) 58

ÀÜëLÍ ÕþùQMË/Íùç ÕþùQMËÞí çÜÉ (Brief of Command Prompt) 59

Õõ´LË ÚþåÞù µÕÝùÃ (Paint Brush) 60

Õõ´LË ÚþåÞë Ë<áÚëßÞù ÕìßÇÝ (Toolbar of Paint Brush) 61-64

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 65

3. Üë´¿ùçùNË ±ùìÎç 2003 (Microsoft Office 2003) 66 Üë´¿ùçùNË ±ùìÎç 2003Þí çÜÉ (Brief of Microsoft Office 2003) 67-70

3.1 Üë´¿ùçùNË äÍó 2003 (Microsoft Word 2003) 71

äÍó Õþùçõçß çÜÉHë (Brief of Word Processor) 72-75

äÍó Õþùçõçß çùNËäõß Çëáð Àßù (Opening Word Processing Package) 76-78

VËëLÍÍó Ë<áÚëß (Standard Toolbar) 79

ÎùÜõýËÙÃ Ë<áÚëß (Formating Toolbar) 80

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 81

쿱õË LÝð Íù@ÝðÜõLË çõä ±õLÍ çõä ±õç (Create Document, Save and SaveAs) 82-83

Íù@ÝðÜõLË Âùáù ±Þõ Ú_Ô Àßù (Opening and Closing Document) 84

ÕþíLË ÕþíTÝð É\±ù ±Þõ ÕþíLË Àßù (Print Preview & Print) 85-88

ÕõÉ çõË±Õ (Page Setup) 89-91

ÍíVÕáõ/èë´ÍÙà ÕõßõÃþëÎ ÜëÀó (Display / Hiding Paragrah Marks) 92

Page 6: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ vii

¿Ü ìäæÝ ÕëÞë Þ_Úß Íù@ÝðÜõLËÜë_ V¿ùáÙà Àßù (Moving and Scrolling in Document) 93

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 94

ËõÚ çõËÙÃ Àßù (Tab Setting) 95-96

ÕõßõÃþëÎ (Paragraph) 97-98

ÀË ±õLÍ ÕõVË (Cut and Paste) 99-100

ÀùÕí ±õLÍ ÕõVË (Copy and Paste) 101-102

ÎùLË VËë´á ±Þõ ÎùLË çë³{ ÚØáù (Font Style and Size Selection) 103-104

ËõZË ±õáë³ÞÜõLË çõË Àßù (Align of Text) 105-107

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 108

ÎùßÜõËÙà ËõZË (Formating Text) 109-110

ÎÀßëÜë_ ³LÍõLË çõË Àßù (Applying Indent) 111-112

ÚðáõËûç ±õLÍ Þ_ÚßÙÃ (Bullets and Numbering) 113-116

±õÀ Íù@ÝðÜõLËÜë_×í ÀùÕí Àßõá ËõZË ±LÝ Íù@ÝðÜõLËÜë_ ÕõVË Àßù (Cut, Copy and Paste Across the Document)

117-120

ËõZË ÀõÕíËá, ÞùÜýá Àõ ÞëÞë ÀõÕíËáÜë_ Àßù (Change Caze) 121-122

VÕõáÙà ±Þõ ÃþëÜß ÇõÀ Àßù (Spelling & Grammar Checking) 123-124

ÎùßÜõË Õõ³LËß (Format Painter) 125-126

ÍÿùºÃ Ë<áÚëß äÍõ É\Øë É\Øë ìÇhëù ÚÞëäù (Format Painter) 127-134

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 135

Íù@ÝðÜõLËÜë_ ËõÚSç ÚÞëäù (Tables) 136-151

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 152

Üõ´á ÜÉý (Mail Merge) 153

ÍÿëNûË ÖöÝëß Àßù, çßÞëÜð_ ËõÚá ÖöÝëß Àßù (Mail Merge) 154-160

Üõ³á ÜÉý ÜëËõ ÖöÝëß Àßõá çßÞëÜë_±ùÞõ áõÚá ÖßíÀõ ÕþíLË Àßù (Mailing Labels) 162-166

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 167

Ü볿ùçùNûË äÍóÜë_ ÀíÚùÍó Îo@ïåÞ ÀíÞë µÕÝùà (Keyboard Function in MS Word) 169-170

Üë´¿ùçùNË äÍó ±õ@çßçë´{ (Microsoft Word Exercise) 171-176

3.2 Üë´¿ùçùNË ±õ@çõá 2003 (Microsoft Excel 2003) 177

´áõÜõLË ±ùÎ ´áõÀËÿùÞíÀ VÕþõÍåíË (Element of Electronic Spreadsheet) 178-181

Ü볿ùçùNûË ±õ@çõá åw Àßù ±Þõ Ú_Ô Àßù (Usage of Electronic Spreadsheet) 182-184

VËëLÍÍó Ë<áÚëß (Standard Toolbar) 185

ÎùÜõýËÙÃ Ë<áÚëß (Formating Toolbar) 186

äÀóåíË ÖöÝëß Àßäí ±Þõ çõá ±õÍÿõçÞí çÜÉ (Creating Sheet & Addressing Cells) 187

çõáÜë_ ÜëìèÖí Ûßù (Cell Inputing) 188-189

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 190

Page 7: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ viii

¿Ü ìäæÝ ÕëÞë Þ_Úß ÎùLË çë³{ ÚØáù ±Þõ äÀóåíË çõä Àßù (Manipulation of Cells) 191-192

äÀóåíËÜë_ ËõZË ±Þõ ±ë_ÀÍëÀíÝ ÜëìèÖí µÜõßù (Entering Text, Number & Date) 193

ËõÚá ÚÞëäù (Creation of Table) 194-195

çõáÞí Õèùâë´ ±Þõ ¬Çë´ çõË Àßù (Cell Width and Height) 196-199

çõáÞí ÀùÕí ±LÝ Àßù (Copying of Cells) 200-203

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands of Practice) 204

äÀóåíË Âùáù (Opening Worksheet) 205

ÎùQÝðýáëÞù µÕÝùÃ (Providing Formulas) 206-210

çßäëâù Àßù (Sum Function) 211

çßõßëå ÀëÏù (Average) 212-214

ËÀëäëßí ÀëÏù (Percentage) 215-216

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 217

±LÝ ÕëÝëÞë Îo@ïåLç (Other Basic Functions) 218-223

áë³Þ(ßù) µÜõßù ±Þõ ÀëÏù (Insert & Delete Row) 224-225

ÂëÞë_(ÀùáÜ) µÜõßù ±Þõ ÀëÏù (Insert & Delete Column) 226-227

ÃþëÎ (ÇëËó äí{ëÍó) ÖöÝëß Àßù (Graph – Chart Wizard) 228-242

ÕþíLË ÕþíTÝð ±ëÕù ±Þõ äÀóåíË/ÃþëÎÞõ ÕþíLË Àßù (Print Preview & Print a Sheet) 243-244

Õç_Ø(çíáõ@Ë) Àßõá ËõZËÞí ÕþíLË ÀëÏù (Print a Selected Text) 245-246

Ü볿ùçùNûË ±õ@çõáÜë_ ÀíÚùÍó Îo@ïåÞ ÀíÞë µÕÝùà (Keyboard Function in Excel) 247-248

±õ@çßçë´{ (Microsoft Excel Exercise) 249-253

3.3 Üë´¿ùçùNË ÕëäßÕù´LË 2003 (Microsoft PowerPoint 2003) 254

Üë´¿ùçùNË ÕëäßÕù´LËÞí çÜÉ (Brief of Microsoft PowerPoint 2003) 255-256

ÕëäßÕù³LË Õþõ{LËõåÞ Âùáù (Opening PowerPoint Presentation) 257-258

VËëLÍÍý Ë<áÚëß (Standard Toolbar) 260

ÎùÜõýËÙÃ Ë<áÚëß (Formating Toolbar) 261

Õþõ{LËõåÞ ÚÞëääë ÜëËõ Ýð{Ùà ìä{ëÍóÞù µÕÝùÃ(Using Wizard, Creating Presentation)

262-264

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 265

Õþõ{LËõåÞ ÚÞëäù (Creation of Presentation) 266-267

Þäí Váë³Í µÜõßù (Add a New Slide) 268

ÚðáõË, ´LÍõLËÙÃ ±Þõ Þ_ÚßÙÃ (Bullet, Indenting and Numbering) 269-271

±õÀ Váë³Í Õß×í Úí° Váë³Í Õß Éäð_ (Moving the Next Slide) 272

Váë³ÍÞë ÕþÀëßÜë_×í Váë³Í Õç_Ø Àßù (Selection of Type Slides) 273-276

Õþõ{LËõåÞÞõ çõä Àßù (Save a Presentation) 277

ÞùÜýá Váë´Í Õþõ{LËõåÞ (Normal Slide Presentation) 278-279

Page 8: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ ix

¿Ü ìäæÝ ÕëÞë Þ_Úß Váë³Í ÍíáíË (ÀëÏù) Àßù (Delete Slide) 280

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 281

Ô Váë³Í ÜõÞõÉß / ËÿëL{íåÞ ±õMáëÝ Àßù (Slide Manager/Apply Transition) 282-283

Váë³ÍÜë_ ËõZË Àáçý ±Þõ ÚõÀÃþëµLÍ çõË Àßù (Text Colours and Background) 284-289

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 291

Váë´Í Íí{ë´Þ (Slide Design) 292-293

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 294

Váë³ÍÜë_ eËÞùË ±Þõ Þ_Úß ±ëÕù (Footnotes and Slide Numbering) 295-298

±õÞíÜõåÞ ³Îõ@Ë ±ëÕí Váë³Í åù Àßù (Slide Manipulation and Slide Show) 299-300

Váë³Í åùÞù µÕÝùà (Using the Slide Show) 301-302

Váë´Í åùËóß (Slide Sorter) 303-304

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 305

Váë³ÍÞõ ÕþíLË Àßäë ÜëËõ (Printing the Slides) 306-307

èõLͱëµËûçÞí ÕþíLË (Printing the Handouts) 308-309

Ü볿ùçùNûË ÕëäßÕù³LËÜë_ ÀíÚùÍó Îo@ïåÞ ÀíÞë µÕÝùà (Keyboard Function in PowerPoint)

310-311

±õ@çßçë´{ (Microsoft PowerPoint Excersie) 312-316

4. ´LËßÞõË ±Þõ Üë´¿ùçùNË ±ëµËáðÀ – 2003 (Internet & Outlook 2003) 317 ´LËßÞõËÞí çÜÉ (Brief of Internet) 318-324

³LËßÞõË Õß ½õÍëHë (Communication on Internet) 325-326

äõÚ Úþëµ{ÙÃ çùNûËäõß (Web Browsing Software) 327

´LËßÞõË ±õ@ïåMáùßß, ÞõËVÀõÕ ÞõäíÃõËß (Internet Explorer/Netscape Navigator) 328

³LËßÞõË Õß çÎ`à Àßù (Suring with Internet) 329

çÇý ±õãLÉÞ (Search Engine) 330

äõÚçë³ËÜë_ ÜëìèÖí åùÔù (Moving Around in a Website) 331

äõÚçë³ËÞõ çõä Àßù ±Þõ ÕþíLË Àßù (Saving of Website & Printing) 332-333

ÍëµÞáùÍÙà (³LËßÞõË Õß×í ÜëìèÖí ÀùQMÝðËßÜë_ Üõâäù) (Downloading) 334-335

³LËßÞõË äÍõ ÇõËÙà (äëÖëýáëÕ) (Internet Chatting) 336

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 337

³-Üõ³á (E-Mail) 338-342

³-Üõ³á ÜùÀáù (Send an E-Mail) 343

Íù@ÝðÜõLËÞõ ±õËõÇÜõLË ÖßíÀõ ³-Üõ³á çë×õ ÜùÀáù (Document Handling) 344-348

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 349

Page 9: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ x

¿Ü ìäæÝ ÕëÞë Þ_Úß ±ëµËáðÀ 2003 Þí çÜÉ (Brief of Outlook 2003) 350 VËëË`à ±ëµËáðÀ 2003 (Starting of Outlook 2003) 351-352

ËëVÀÞù µÕÝùÃ (Concept of Tasks) 353

ÀõáõLÍßÞù µÕÝùÃ (Concept of Calender) 354

ÀùLËõ@ËûçÞù µÕÝùÃ (Concept of Contacts) 355-356

±ëµËáðÀÜë_ ³-Üõ³á ±õÀëµLË çõË Àßäð_ (Email Account Configuration) 357-359

³-Üõ³á ÜùÀáäë ±Þõ Üõâääë (Send and Receive Mail) 360

Üõ³á ÖöÝëß Àßù ±Þõ ÜùÀáù (Create and Send a Mail) 361

Vä-ÕþÝIïÞ (Hands on Practice) 362

5. ³-ÃþëÜ çùNûËäõß (E-Gram Software) 363 ³-ÃþëÜ çùNûËäõß ³LVËùá ÀßÖë_ Õèõáë_ (Before E-Gram Installation) 364-365

³-ÃþëÜ çùNûËäõß Àõäí ßíÖõ ³LVËùá Àßåù ? (How to Install E-Gram Software) 366-373

±õ¿ùÚõË ßíÍß çùNûËäõß Àõäí ßíÖõ ³LVËùá Àßåù ?(How to Install Acrobat Reader) 374-375

³-ÃþëÜ çùNûËäõß Âùáù (Opening E-Gram) 376

±õÍÜíÞíVËÿõåÞ (³-ÃþëÜ çùNûËäõßÞù äèíäË) (Administration) 377-399

³-ÃþëÜ çùNûËäõß Âùáù (Opening E-Gram) 400

ÉLÜ ±_ÃõÞí ÜëìèÖí (Birth Certificate) 401-408

ÜßHë ±_ÃõÞí ÜëìèÖí (Death Certificate) 409-416

Q²ÖÉLÜ ìäÃÖ (Death Birth Certificate) 417-419

ìÜáÀÖ ±ëÀëßHëí ±Þõ ìÜáÀÖ ÀßäõßëÞí ìäÃÖ (Property Information) 420-428

ÚíÕí±õá áëÛë×a±ùÞí ÜëìèÖí (BPL Beneficiaries Information) 429-434

½ìÖ ±_ÃõÞí ÜëìèÖí (Cast Information) 435-441

±ëäÀ ±_ÃõÞí ÜëìèÖí (Income Information) 442-448

ÇëìßhÝ ±_ÃõÞí ÜëìèÖí (Character Information) 449-455

ÍùÜíçë³á ±_ÃõÞí ÜëìèÖí (Domecile Information) 456-462

ÃëÜÞí ÜëìèÖí ±õÀ ÞÉßõ (Village Information) 463-464

ÝùÉÞëÀíÝ Àùßë ÎùÜý (Scheme Forms) 465-466

³-ÃþëÜ èõÌâ ±ëäÀÞð_ ß°VËß (Income Register under E-Gram) 467-468

ÉLÜÞë ÕþÜëHëÞð_ ±õÞëáíçíç (Birth Analysis) 469-470

ÜÖØëß ÝëØí À<Ë<_ÚÞí ÝëØí ÕþÜëHëõ (Votter List as per Family Information) 471

³-ÃþëÜ çùNûËäõßÞë ÍõËëÚõ{Þù ÚõÀ±Õ áù (Backup of E-Gram Database) 472

èõSÕ ±õLÍ ³-ÃþëÜ çùNûËäõßÜë_×í Úèëß ±ëääë ÜëËõ (Help & Exit from E-Gram) 473-474

6. GSWAN 475

Page 10: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 1 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ (ÀùQMÝðËß ìÍäë³çí{)

Computer Fundamental (Computer Devices)

Page 11: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 2 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

1. ÀëõQMÝðËß ±õËáõ åð_? (What is Computer?) ±ëÉÞë ÝðÃÜë_ ÀùQMÝðËß ±õ ±õÀ É ÜèIäÞð_ ±Þõ µÕÝùÃí çëÔÞ Èõ. ÉõÞí ÜØØ×í ±ëÕHëõ ÂñÚ É ÉìËá ÃHëÖßí±ù

{ÍÕí ±Þõ ÇíäËÕñäýÀ Àßí åÀí±õ Èí±õ. ±ëÉõ ÀùQMÝðËßÞù çú×í äÔëßõ µÕÝùà ÖëìÀóÀ(Logical) ÀùÝÍë µÀõáäë ÜëËõ

×ëÝ Èõ. ±ëÉõ ½õ ±ëÕHëõ ÀùQMÝðËßÞë_ ìäìäÔ Zëõhëõ ×Öë µÕÝùà ìäåõ ìäÇëßí±õ Öù Öõ ØßõÀ µÕß×í, ±õÀ Üðtù çú×í

±ÃIÝÞù ÃHëí åÀëÝ Àõ, ÀùQMÝðËß ±ëÕõá ÜëìèÖíÞð_ M²J×ÀßHë ÀßíÞõ ±ëÕHëí ÉwìßÝëÖ ÜðÉÚ ÖõÜë_×í ÕìßHëëÜ

(Result/Output) Üõâäí åÀëÝ Èõ.

±ëÜ, ÀùQMÝðËß ±õ ±õÀ ±õäð_ Ý_hë Èõ Àõ ÉõÞí ÜØØ×í ÜëìèÖíÞð_ M²J×ÀßHë Ö×ë ÜëìèÖí Õß −ì¿Ýë Àßí åÀëÝ Èõ Ö×ë

½õ³Öë_ ÕìßHëëÜ (Result/Output) Üõâäí åÀëÝ Èõ.

2. ÀùQMÝðËßÞë_ áZëHëù (Characteristics of Computer): ÀëõQMÝðËßÞë_ ÜðAÝ áZëHëëõ ÞíÇõ ÜðÉÚ Èõ.

• {ÍÕ (Speed) : ÀùQMÝðËßÞí {ÍÕÞð_ Àù³ ÜëÕ ÞíÀâí åÀõ ÖõÜ Þ×í. ±õÀ çõî@LÍÜë_ è½ßù, áëÂù ÜëìèÖíÞð_

M²J×ÀßHë Àßí åÀõ Èõ.

• ÇùyçÖë (Accuracy) : ØßõÀ M²J×ÀßHëÞõ ±_Öõ ÜâÖð_ ÕìßHëëÜ, Éõ çñÇÞë±ù ±ëÕí èùÝ Öõ ÜðÉÚ É ±Þõ

±õÀØÜ Çùyç èùÝ Èõ.

• ÇíäË (Consistency) : ÀùQMÝðËßÞí ±_Øß µÜõßõáí ÜëìèÖíÞõ Öõ ÇíäËÕðäýÀ M²J×ÀßHë Àßí ½õ³±õ IÝëßõ

±ëµËÕðË ±ëÕõ Èõ.

• ç_Ãþè åã@Ö (Storage Capacity) : ±õÀ äÂÖ ç_Ãþè Àßõáí ÜëìèÖíÞõ Öõ @ÝëßõÝ ÛñáÖð_ Þ×í, ±ÃìHëÖ

ÜëìèÖíÞù Öõ ç_Ãþè Àßí åÀõ Èõ.

• ±ÞðÀ>âÖë (Flexibility) : ÀùQMÝðËß ±_Øß ±ëäõáë çùÎËäõßÞí ÜØØ×í Àù³ ÕHë −ÀëßÞð_ ÀëÝý Àßí åÀí±õ

Èí±õ. ÉõÜÀõ Õhë ìßÕùËó ÚÞëäí åÀí±õ Èí±õ, ìÇhëÕË ½õ³ åÀí±õ Èí±õ, ç_ÃíÖ çë_Ûâí åÀí±õ Èí±õ.

³ÞÕðËInput

çõLËÿá ÕþùçõçÙÃÝðìÞË

Central Processing

Unit

±ëµËÕðË Output

Page 12: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 3 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

3. ÀùQMÝðËßÞë µÕÝùà (Basic Application of Computer):

ÀùQMÝðËßÞù µÕÝùà åð_ ×´ åÀõ, Àõäí ßíÖõ ×´ åÀõ Öõäë CëHëë −‘ùÞù ±õÀ É ÉäëÚ Èõ Àõ ÀùQMÝðËß Ào´ ÕHë Àßí åÀõ Èõ.

±å@Ý åOØ ÖõÞë åOØÀùæ (Dictionary) Üë_ Þ×í. ÀùQMÝðËß ±õ ±õäð_ çëÔÞ Èõ Àõ Éõ ±ëÕõáë ±ëØõåÞù µÕÝùà ÂñÚ

{ÍÕí ±Þõ Çù@çë´ÕñäýÀ ±ÜáÞí çë×õ CëHëí ÚÔí ÃHëÖßí±ù ÀßíÞõ ÖõÞð_ ÕìßHëëÜ (Result/Output) ±ëÕõ Èõ. Øë.Ö.

Õhë ÂëÖëÞë_ µÖëßë, ÞëÜð äÃõßõ áÂí åÀõ Èõ, ±õÀëµLËÙÃ, ÃHëÖßí±ù Àßí åÀõ Èõ. ç_ØõåëTÝäèëßÞë Õhëù ÚÞëäí åÀõ Èõ.

ÜëìèÖí, ßíÕùËóûç ÚÞëäí åÀõ Èõ. ìÍ{ë´ÞÙà Àßí åÀõ Èõ. ÜõÍíÀá çëÝLç, ±õL°ÞíÝßÙÃ, ±äÀëå (Space), ±ëõìÎç,

Cëß ÖÜëÜ ÉBÝë±õ ÖõÞë µÜØë µÕÝùà ״ åÀõ Èõ. ìÇhëÕË ÚÞëäí åÀõ Èõ. ±ëÕHëë ìÜhëùÞë_ ÞëÜ, çßÞëÜë_ ÝëØ ßëÂí

åÀõ Èõ.

4. ç_ÕñHëý ÀùQMÝðËß çíVËÜ (Complete Computer System):

ÀùQMÝðËßÞë ÛëÃù (Components of Computer System) :

ÀëõQÕÝðËß èëÍóäõß ±õËáõ ÀëõQMÝðËßÞë_ ±õäë Ûëà Àõ ÉõÞõ ±ÍÀí åÀëÝ, ½õ³ åÀëÝ ÖõÜÉ ÚØáí åÀëÝ. ÀëõQMÝðËß èëÍóäõßÞí

ïï±_Øß ÞíÇõ −ÜëHëõÞë_ çëÔÞùÞù çÜëäõå ×ëÝ Èõ.

ÀùQMÝðËßÜë_ ÜëìèÖí ±ëÕäë ÜëËõ

ÀùQMÝðËß V¿íÞ Õß ÜõÞð ÍÿíäÞ çùNûËäõßÞë

ÀÜëLÍÞë µÕÝùà ÜëËõ

ÀùQMÝðËßÜë_ ±×äë ÀùQMÝðËßÞí ÜëìèÖíÞù

ç_Ãþè Àßäë ÜëËõ

Üëµç, áë³Ë ÕõÞ½õÝVËíÀ,

Íí°Ëë´{ß

ÀíÚùÍó, ËÇ V¿íÞ, VÀõÞß,

Üëµç

ÜùÞíËß, ÕþíLËß, MáùËß èëÍó ÍíVÀ, NûáùÕí ÍíVÀ,

ÀùQÕõ@Ë ÍíVÀ(çí.Íí), çí.Ëí.Íí, Íí.±õ.Ëí.,

ÜõBïÞõËíÀ ËõÕ, ÜõÜßí VËíÀ (Ýð.±õç.Úí.)

ÀùQMÝðËßÜë_×íÜëìèÖí Üõâääë ÜëËõ

ÀùQMÝðËßÞë ìäìäÔ ÛëÃù Computer Devices

³ÞÕððË ìÍäë³ç Input Device

±ëµËÕððË ìÍäë³ç Output Device

Õù³ãLËoà ìÍäë³çPointing Device

VËùßõÉ ìÍäë³ç Storage Device

Page 13: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 4 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

1. çõLËÿá ÕþùçõçÙà ÝðìÞË – çí.Õí.Ýð. (Central Processing Unit – CPU): ±ëÉõ ÀùQMÝðËß åOØ ÂñÚ É −ÇìáÖ ×´ ß�ëù Èõ. ÖõÞù µÕÝùà Cëß, ±ùìÎç, Àõ ±LÝ ßùÉÚßùÉÞë Ô_ÔëÀíÝ ±×äë

±_ÃÖ ÀëÝý ÜëËõ çëÜëLÝ×í çëÜëLÝ ÜëHëç ÕHë ÂñÚ É çßâÖë×í Àßí åÀõ Èõ.

çí.Õí.Ýð. (C.P.U. - Central Processing Unit)

• ìÞäõå ±õÀÜù (Input Device) : ÀùQMÝðËß ³ÞÕðË ìÍäë³{Þð_ ÜðAÝ ÀëÝý ÚèëßÞí ÜëìèÖíÞõ ÀùQMÝðËßÜë_ ØëÂá

ÀßäëÞð_ Èõ. Øë.Ö. ±äëÉÞë wÕÜë_, ìÇhëÞë wÕÜë_ ±Þõ ±ZëßÞë wÕÜë_ ßèõáí ÜëìèÖíÞõ ÀùQMÝðËßÜë_ ØëÂá Àßäë

ÜëËõ ìäìäÔ ³ÞÕðË ìÍäë³{Þù µÕÝùà ×ëÝ Èõ.

• ÍõËë (Data) : ÀùQMÝðËßÞí ±_Øß µÜõßäëÜë_ ±ëäÖí Àëõ³ÕHë −ÀëßÞí ÜëìèÖíÞõ ÍõËë (Data) Àèõ Èõ.

• çí.Õí.Ýð. (CPU) Ñ ±ëÕõáí ÜëìèÖíÞð_ çñÇÞë ±Þðçëß M²J×ÀßHë ±èÙ ×ëÝ Èõ. ÉõÞõ çõLËÿá ÕþùçõçÙà ÝðìÞË ±õËáõ Àõ

ÜKÝV× −ì¿ÝÀ ±õÀÜ Àèõ Èõ. ÉõÞë ÜðAÝ Ûëà ÀoËÿùá ÝðìÞË (Control Unit) ±Þõ ±õßí×ÜõËíÀ áù°À ÝðìÞË

(Arithmetic Logic Unit) Èõ.

• ìÞÃýÜ ±õÀÜù (Output Device)Ñ ÀùQMÝðËßÜë_ ³ÞÕðË (Input) Àßõáë ÍõËë (Data) Õß çí.Õí.Ýð. (CPU) Üë_×í

M²J×ÀßHë ÚëØ ÜâÖí ÜëìèÖíÞõ ÕìßHëëÜ (Output) ÖßíÀõ ±ùâÂäëÜë_ ±ëäõ Èõ. 2. ÜùìÞËß (VDU) :

çäý çëÜëLÝ ìÞÃýÜ ±õÀÜ Éõ áÃÛà ØßõÀ −ÀëßÞë ÀùQMÝðËß çë×õ µÕáOÔ èùÝ Èõ ÖõÞõ ìäàÝð±á ÍíVMáõ ÝðìÞË ÀèõäëÜë_

±ëäõ Èõ. äí.Íí.Ýð. Õß ÜëìèÖíÞð_ ìÞwÕHë ±Zëßù ±Þõ ìÇhëù Ú_Þõ wÕõ ×´ åÀõ Èõ. äí.Íí.Ýð.±õ CëßÜë_ äÕßëÖë Ëõìáìä{Þ

−ÀëßÞð_ ±õÀ ±õÀÜ Èõ. ÉõÞë ÕÍØë Õß ÀùQMÝðËßÜë_×í ìÞÃýìÜÖ ÜëìèÖíÞð_ ìÞwÕHë ×ëÝ Èõ. ±ë ±õÀÜùÜë_ ±õÀ É çÜÝõ Öõ

ÕÍØë Õß ÀùQMÝðËßÜë_×í ìÞÃýìÜÖ ÜëìèÖíÞð_ ìÞwÕHë ×ëÝ Èõ. ±ë −ÀëßÞë ±õÀÜùÜë_ ±õÀ É çÜÝõ Öõ ÕÍØë Õß çÜë´ åÀõ

ÖõËáí ÜëìèÖí É Øåëýäí åÀëÝ Èõ. FÝëßõ Úí° äÔð ÜëìèÖí ØåëýääëÞí èùÝ IÝëßõ ±ëÃâ Øåëýäõá ÜëìèÖí ÕÍØë Õß×í

Øñß ×´ ½Ý Èõ. ±ë −ÀëßÞë ìÞÃýÜ ±õÀÜÞù µÕÝùÃ, äÕßëåÀÖëý FÝëßõ çíÔù É ÀùQMÝðËß Õß ÀëÝý ÀßÖù èùÝ IÝëßõ ×´

åÀõ Èõ äí.Íí.Ýð.Þë Úõ −Àëß èùÝ Èõ.

(1) rõÖ�UÝëÜ (MonoChrome) (2) ß_ÃíÞ (Colour)

ÍõËë Data

çõLËÿá ÕþùçõçÙÃ ÝðìÞËCentral

Processing Unit

±õßí×ÜõËíÀ ±õLÍ áù°À ÝðìÞËArithmatic & Logic Unit

VËùßõÉ ìÍäë³{Storage Device

±ëµËÕðË Output

Page 14: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 5 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

3. ÀíÚùÍó (Keyboard) :

ÀùQMÝðËßÞí ±_Øß Àù³ÕHë −ÀëßÞí ÜëìèÖíÞõ ÜëHëç ¦ëßë ÀùQMÝðËßÜë_ ØëÂá Àßäë ÜëËõ ³ÞÕðË ìÍäë³çÞù µÕÝùÃ

ÀßäëÜë_ ±ëäõ Èõ. ³ÞÕðË ìÍäë³ç ÖßíÀõ ÜðAÝIäõ ÀíÚùÍýÞù µÕÝùà ×ëÝ Èõ. ±ë µÕßë_Ö VÀõÞß, ËÇ V¿íÞ ÜùìÞËß

äÃõßõÞù µÕÝùà ×ëÝ Èõ.

ÜùìÞËß / Monitor

³°±õ EGA

ÜùÞù¿ùÜ Monochrome

äí°±õ VGA

çíçíÍí/±õáçíÍí CCD/LCD

ÜùÞù äí°±õ Mono

VGA/XGA Àáß ±õçäí°±õ Color SVGA

³LËßáíÍ Interleed

ÞùÞ ³LËßáíÍ Non Interleed

• CGA : Color Graphic Adaptor

• HGA : Herculus Graphic Adaptor

• EGA : Enhanced Graphic Adaptor

• VGA : Video Graphic Adaptor

• SVGA : Super Video Graphic Adaptor

• XGA : Extended Graphic Adaptor

• CCD : Cold Cathod Diod Display

• LCD : Liquid Crystal Display

Àí ÚùÍó Keyboard

ìÜÀõìÞÀá Mechanical

ÜõQÚþõÞ Membrane

äëÝßáõç Wireless

ìÎ@ûVÍ Fixed

ÎùSÍÙÃ Folding

çõãLç_Ã Sensing

Page 15: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 6 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

É\Øë É\Øë ÕþÀëßÞë Àí�ÚùÍóÞí çÜÉ

• 84 Keys

• 86 Keys

• 101 Keys (Windows)

• 104 Keys (Windows + Additional keys)

• 114 Keys (Windows + Mouse Keys)

• 125 Keys (Windows Multimedia Keyboard)

• 128 Keys (Internet Keyboard)

Îo@ïåÞ Àí (Function Key)Þù µÕÝùà ØßõÀ ÕþùÃþëÜÜë_ ±áà ±áà èùÝ Èõ.

±õVÀõÕ Àí Esc Key

ËõÚ Àí Tab Key

ÀõMç áùÀ Caps Lock

åíNË Àí Shift Key

ÀoËÿùá Àí Control Key

ìäLÍù{ Àí Windows Key

±ùSËß Àí Alter Key

VÕõç Úëß Space Bar

åùËóÀË Àí Shortcut Key

±õßù Àí Arrow Key

ÎoÀåÞ Àí Function Key

±õLËß Àí Enter Key

LÝñÜßíÀ Àí Numeric Key

ÜSËíÜíÍíÝë Àí Multimedia Key

´LçËó Àí Insert Key

ÍíáíË Àí Delete Key

èùÜ Àí Home Key

ÕõÉ ±Õ Àí Page Up Key

ÕõÉ ÍëµÞ Àí Page Down Key

Page 16: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 7 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

4. Üëµç (Mouse):

¼UÝÕËá µÕß Àçýß (Cursor)Þõ ±õÀ ÉBÝë±õ×í Úí° ÉBÝë±õ á´ Éäë ÜëËõ Ö×ë ÀçýßÞõ ¼UÝÕËá µÕß Éwßí V×ëÞ µÕß ÜñÀíÞõ ÀùQMÝðËßÞõ ÀëÝý ÀßäëÞù ±ëØõå ±ëÕäë ÜëËõ ±ë −ÀëßÞë ìÞäõå ±õÀÜÞù µÕÝùà ÀßäëÜë_ ±ëäõ Èõ. ±ë ±õÀ è×õâíÜë_ çÜë´ åÀõ Öõäð_ ÞëÞð_ çëÔÞ Èõ. ÉõÜë_ ±õÀ çÂÖ ØÍù (ball) èùÝ Èõ. ±ë çëÔÞÞõ ßÚßÞí ÇËë´ Éõäí çÕëËí µÕß ÜñÀíÞõ ÎõßääëÜë_ ±ëäõ Èõ. ÉõÜ ±ë çëÔÞÞõ ÇËë´ µÕß ÂçõÍäëÜë_ ±ëäõ Èõ ÖõÜ ÖõÜë_ ßèõá ØÍù (ball) Îßõ Èõ. ±ë ØÍë(ball)Þí ÎßäëÞí ÃìÖ Ö×ë ìØåë µÕß×í ÀùQMÝðËß ¼UÝÕËá µÕß ÀçýßÞõ Öõ ÃìÖ×í ±Þõ Öõ ìØåëÜë_ ÂçõÍõ Èõ. ±õËáõ Àõ Éõ −ÜëHëõ Àçýß ÂçõÍäù èùÝ Öõ −ÜëHëõ ÜëµçÞõ ÎõßääëÞð_ èùÝ Èõ. ±ùMËíÀá Üëµç (Optical Mosue)Üë_ ±ë ÕþÀëßÞù ØÍù(ball) ±ëäÖù Þ×í.

Üëµç Mouse

ìÜÀõìÞÀá äí× Úùá Mechanical With Ball

ÀùÍó áõç Cord Less

±ùMËíÀá Üëµç äí× ±ëµË Úùá Optical Mouse With out

Ball(Scroll)

2 ÚËÞ 2 Button

2 ÚËÞ 2 Button

2 ÚËÞ 2 Button

Page 17: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 8 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

5. ÕþíLËß (Output Devices):

ÀùQMÝðËßÞí çë×õ çëÜëLÝ ßíÖõ äÕßëÖð_ ÚíÉé_ ìÞÃýÜ ±õÀÜ ±õ ì−LËß Èõ. ì−LËßÞí ÜØØ×í ÀùQMÝðËßÜë_×í ìÞÃýìÜÖ ÜëìèÖíÞõ ÀëÃâ µÕß ÈëÕí åÀëÝ Èõ. ±ë −ÀëßÞð_ ìÞwÕHë ±õ ÀëÝÜí Èõ. ±õËáõ ±ëäë ìÞÃýÜÞÞõ ÀëÝÜí ÞÀá (Hard

copy) ÀèõäëÜë_ ±ëäõ Èõ. ì−LËß ±õÀÜÞë ÕHë ìäìäÔ −Àëß ßèõáë Èõ. Éõ ÞíÇõÞí ±ëÀòìÖ Õß×í ½Hëí åÀëÝ Èõ. _

ÍùËÜõËÿíZë ì−LËß Dot-matrix Printer

³LÀÉõË ì−LËß Inkjet Printer

áõçß ì−LËß Laser Printer

ßíçëõÃþëÎ Risograph

ì−LËß Printer

ÍùËÜõËÿíZë Dot-matrix

³LÀÉõË Inkjet

áõçß Laser

áë³Þ Line

ßíçëõÃþëÎ, Íí°Ëá VÀõÞß ÀÜ ì−LËß

Riso Graph Digital Scanner

cum Printer 9 ÕíÞ

9 Pin24 ÕíÞ

24 Pin Àáß

Color rõÖ UÝëÜ

Black &White

Àáß

Color rõÖ UÝëÜ

Black &White

±Zëß ÍùË×í ÈÕëÝ Èõ ±Þõ VÕíÍ Ñ ±ëåßõ 300 ±Zëß −IÝõÀ çõÀLÍõ

±Zëß Þù{áÞë ÚÚá (ÕßÕùËë)×í ÈÕëÝ Èõ, ±Þõ VÕíÍ Ñ ±ëåßõ ±õÀ ìÜìÞËÜë_ ±õÀ ÕõÉ

±ëÂð_ ÕõÉ ³ÜõÉ×í ÈÕëÝ Èõ ±Þõ VÕíÍ Ñ ±ëåßõ ±õÀ ìÜìÞËÜë_ 6 ÕõÉ

±ëÂí áë´Þ ±õÀ çë×õ ÈÕëÝ Èõ ±Þõ VÕíÍ Ñ ±ëåßõ ±õÀ ìÜìÞËÜë_ 100 áë´Þ

±ëÂð_ ÕõÉ VÀõÞ ÕHë Àßí åÀëÝ Èõ ±Þõ ÈëÕí ÕHë åÀëÝ Èõ ±Þõ VÕíÍ Ñ ±ëåßõ ±õÀ ÀáëÀÜë_ 5000 ÀùÕí

çÜÉ Ñ çÜÉ Ñ çÜÉ Ñ çÜÉ ÑçÜÉ Ñ

Page 18: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 9 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

6. VËùßõÉ ìÍäë³ç (Computer Memory - RAM, ROM, Virtual etc.):

Memory : ÀùQMÝðËßÜë_ ÜðAÝ VQ²ìÖ ç_ÇÝ (Main Memory)Þð_ ÀëÝý ÖIÀëá ±Þõ Éwßí ÜëìèÖíÞù ç_Ãþè ÀßäëÞð_ Èõ. ±ë ÜëìèÖíÜë_ ØßõÀ −ùÃþëÜ ±Þõ Öõ −ùÃþëÜ ÜëËõ Éwßí ³ÞÕðË/±ëµËÕðË (Input/Output) ÜëìèÖíÞë_ äÇÃëâëÞë_ ÕìßHëëÜùÞù çÜëäõå ×ëÝ Èõ.

VQ²ìÖ ç_ÇÝ Memory

ßõLÍÜ ±õ@çõç ÜõÜßí – ßõÜËõQÕßßí ÜõÜßí

Random Access Memory RAM

Temporary memory

ßùÜ � ÀëÝÜí ÜõÜßí ROM - Permanent

Memory

ÀõÇ ÜõÜßí Cache Memory

Éõ ÀùQMÝðËß Ú_Ô ×äë×í çõä (Save)

Àßõá ÍõËë (Data)

ÞíÀâí ½Ý Èõ.

ÀëÝÜí −ùÃþëÜÞí ßÇÞë ÀùQMÝðËß Ú_Ô Àßäë×í

ÞíÀâí ÉÖí Þ×í

ÉÝëßõ ÀùQMÝðËß Çëáð Àßí±õ IÝëßõ ±ëÕHëõ Àù³ Àí ØÚëäí±õ Öõ ÚÔí É

ÜëìèÖí FÝë_ VËùß (Store)

×ëÝ ÖõÞõ ÀõÇ ÜõÜßí (Cache Memory) Àèõ

Èõ.

FÝëßõ ±ëÕHëõ ±õÀçë×õ Úõ Àõ Öõ×í äÔð ÕþùÃþëÜ Çëáð

Àßí±õ IÝëßõ ±ëÕHëí VQ²ìÖ ç_ÇÝ (Memory)

½õ ±ùÈí èùÝ Öù Öù äÂÖõ ÀùQMÝðËß ±õÀ ±ëÛëçí ÜõÜßí Éõäð_ äëÖëäßHë ÚÞëäõ Èõ.

ÉõÜë MemoryÞõ Ûëà (Part) Àßí ÉõÜ ÉõÜ ±õÀ

Ûëà Âëáí ×ëÝ ÖõÜ ±ëÃâÞë ÕþùÃþëÜÞõ

ÀëÝýßÖ (Run) Àßõ ÖõÞõ äEÝñýá ÜõÜßí (Virtual

Memory) Àèõ Èõ.

äEÝñýá ÜõÜßí Virtual Memory

Page 19: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 10 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

ÀùQMÝðËß èëÍóäõß ±Þõ çùNûËäõßÞí çÜÉ (Concept of Hardware and Software): ÀùQMÝðËß ìçVËÜ ÜðAÝIäõ Úõ ÛëÃÜë_ äèõ_ÇëÝõá Èõ. ÉõÜë_ èëÍóäõß (Hardware) ±Þõ çùNûËäõß (Software)Þù çÜëäõå ×ëÝ Èõ. ±Þõ Öõ ÚLïÞõ ±õÀÚí½Þë_ ÕðßÀ Èõ.

ÀùQMÝðËß çíVËÜÞù AÝëá Computer System concept

ÀùQMÝðËßÞù Ûëà Àõ ÉõÞõ ½õ´ åÀëÝ, ±Íí åÀëÝ ÖõÜÉ ÚØáí åÀëÝ. Øë.Ö.

ÜùÞíËß, çíÕíÝð, ÀíÚùÍó, çÜÉ Ñ� ÉõÜÀõ ÜëÞä åßíß

ÀùQMÝðËßÜë_ NáùÕí (Floopy) Àõ èëÍó ìÍVÀ (Hard Disk)Þí ±_Øß áÂëÝõáë ÕþùÃþëÜ Àõ ÉõÞõ ½õ´ åÀëÖë Þ×í ±Þõ ±ÍÀí åÀëÖë Þ×í. Øë.Ö. ±õÜ.±õç. ±ùìÎç (MS-

Office) çÜÉ Ñ� ÉõÜÀõ ÜëÞä åßíßÜë_ ßèõá Úðì©

çùNûËäõß ±õ ±ëÕHëí Éwß −ÜëHëõ èëÍóäõßÞõ ÀëÝýßÖ Àßõ Èõ.

èëÍóäõß HARDWARE

çùÎËäõß SOFTWARE

ÀùQMÝðËß èëÍóäõß ½Öõ ÀëÝý Àßí åÀÖð_ Þ×í Öõ ÜëËõ ÖõÞõ çùNËäõßÞí ÎßìÉÝëÖÕHëõ Éwß ÕÍõ Èõ.

Page 20: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 11 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

ÀùQM

ÝðËßÞ

ù ç_ÕñH

ëý çõ˱

Õ C

om

ple

te C

om

pu

ter

Set

up

Page 21: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 12 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

ÀùQMÝðËßÞù ±ëÃâÞù ÛëÃ

çíÍí ßë³Ëß CD Writer

çíÍí Íÿë³ä CD Drive

1.44 ±õÜ.Úí. NûáùÕí Íÿë³ä 1.44 MB

Floopy Drive

ÀùQMÝðËßÞù Õëäß çMáëÝ Çëáð Àßäë ÜëËõÞí Üõ³Þ VäíÇ (Main Switch) ÀùQMÝðËß ßíçõË (Reset)

Àßäë ÜëËõÞí VäíÇ (Switch) ÀùQMÝðËßÞë Üõ³Þ

Õëäß çMáëÝÞí ±õá.³.Íí. (LED)

Page 22: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 13 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

Audio Out(Speaker) ÕùËó Audio In ÕùËó

Microphone ÜëËõÞù ÕùËó

ÀùQMÝðËßÞù ÕëÈâÞù ÛëÃ

ÀùQMÝðËßÞë Üõ´Þ Õëäß ÀõÚáÞð_ ÀÞõÀËß

ÀùQMÝðËßÜë_×í ÜùÞíËßÞë Õëäß ÀõÚáÞð_ ÀÞõÀËß

çíÕíÝð ÎõÞ

PS2 Àí�ÚùÍó ÕùËó PS2 Üëµç ÕùËó

USB ÕùËó

VGA (Monitor) ÕùËó COM ÕùËó

VGA(Monitor) ÕùËó

ÕþíLËß ÕùËó

Game ÕùËó

äÔëßëÞù VGA(Monitor)

ÕùËó NIC ÞõËäÀó ÜëËõÞù ÕùËó

Page 23: Copy of Computer Margdarshika

ìÇhëÜÝ ÀùQMÝðËß ÜëÃýØìåýÀë ˆ 14 ˆ ÀùQMÝðËßÞí ÕëÝëÞí ÜñâÛñÖ çÜÉ

ÀùQMÝðËßÞù ±_ØßÞù ÛëÃ

±õç.±õÜ.Õí.±õç. Õëäß VÕáëÝSMPS Power Supply

çíÍí Íÿë³ä

CD Drive

Õþùçõçß (çí.Õí.Ýð) Processor (CPU)

èëÍó ÍíVÀ Íÿë³ä Hard Disk Drive

ßõÜ (ÜõÜßí) RAM (Memory)

Õíçí±ë´ äí°±õ ÀëÍóPCI VGA Card

ÍõËë ÀõÚá Data Cable

V͒˧ Speaker