Cranium

  • Upload
    okpit

  • View
    34

  • Download
    1

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Biologi Umum - Cranium

Citation preview

  • 5/26/2018 Cranium

    1/89

    Departemen Anatomi-Histologi

    Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga

    Surabaya

    Haryanto Alimsardjono

    CRANIUM

  • 5/26/2018 Cranium

    2/89

    Cranium

    = tengkorak

    tulang pembentuk kepala

    bagian skeleton axiale

    disusun tulang-tulang [22](ossa craniales)

    ketebalan bervariasi

    bentuk tidak teratur & rumit

    sepasang/tunggal

    dihubungkan oleh sutura,

    articulus

    temporomandibularis

  • 5/26/2018 Cranium

    3/89

    Ossa craniales dikelompokan:

    Os frontale

    (Os ethmoidale)

    Os sphenoidale

    Os occipitale

    Os temporale

    Os parietale

    Os nasale

    Os lacrimale

    Os zygomaticum

    Maxilla

    Mandibula

    Os ethmoidale

    Vomer

    Os palatinum

    Concha nasalis inferior

    NEUROCRANIUM SPLANCHNOCRANIUM

  • 5/26/2018 Cranium

    4/89

    Neurocranium

    = cranium cerebrale

    membentuk cavum

    cranii, yang ditempati

    encephalon (otak) dikelompokan:

    calvaria

    basis cranii

  • 5/26/2018 Cranium

    5/89

    Splanchnocranium

    = viscerocranium

    pembentuk wajah

    rongga alat indra

    tempat masuk saluran pernafasan

    saluran pencernaan

    rahang, alat

    pengunyah

  • 5/26/2018 Cranium

    6/89

    Calvaria

    dipisahkan dengan

    basis cranii oleh

    bidang horizontal

    yang melalui arcussuperciliaris dan linea

    nuchae superior

  • 5/26/2018 Cranium

    7/89

    Calvaria

    disusun oleh:

    Pars squamosa ossis

    temporalis dextra &

    sinistra Squama frontalis

    Os parietale dextra &

    sinistra

    Squama occipitalis

  • 5/26/2018 Cranium

    8/89

    Basis cranii

    Basis cranii interna Basis cranii externa

  • 5/26/2018 Cranium

    9/89

    Basis cranii interna

    Tersusun oleh fossa

    yang membentuk

    seperti tangga

    Fossa cranialisanterior

    Fossa cranialis media

    Fossa cranialis

    posterior

  • 5/26/2018 Cranium

    10/89

    Fossa cranialis anterior

    Terletak di anterior

    Ditempati lobus frontalis

    cerebri

    Dibentuk: Pars orbitalis ossis frontalis

    Lamina cribrosa ossis

    ethmoidalis

    Ala parva (minor) ossis

    sphenoidalis

    Foramen caecum &

    Lamina cribrosa ossis

    ethmoidalis (cavitas nasi)

  • 5/26/2018 Cranium

    11/89

    Fossa cranialis media

    Terletak di media, lebihdalam, sempit di medial &lebar di lateral

    Ditempati lobus

    temporalis cerebri Dibentuk:

    Ala magna (major) ossissphenoidalis

    Corpus ossis sphenoidalis

    Facies anterior partispetrosae ossis temporalis

    Pars squamosa ossistemporalis

  • 5/26/2018 Cranium

    12/89

    fossa cranialis media

    Foramen opticum

    Fissura orbitalissuperior (Orbita)

    Foramen rotundum(fossapterygopalatina)

    Foramen spinosum

    Foramen ovale (fossainfratemporale)

    Foramen lacerum

  • 5/26/2018 Cranium

    13/89

    Fossa cranialis posterior

    Terletak di posterior,

    paling dalam dan paling

    luas

    Ditempati cerebellum,

    pons & medulla

    oblongata

    Dibentuk:

    Dorsum sellae

    Facies posterior partis

    petrosae ossis temporalis,

    pars mastoidea

    Os occipitale

  • 5/26/2018 Cranium

    14/89

    Porus acusticusinternus

    Foramen jugulare

    Pars venosa Pars nervosa

    Foramen occipitalemagnum

    Apertura externaaquaductus vestibuli

    Canalis condyloideus

  • 5/26/2018 Cranium

    15/89

    TITIK-TITIK PENGUKURAN

    Untuk mengadakan

    pengukuran/pencatatan yang baik

    mengenai bagian-bagian tertentu dari

    cranium, diperlukan titik-titik pengukuranyang tetap.

  • 5/26/2018 Cranium

    16/89

    Sejumlah titik-titik pengukuran

    Basion:titik terdepan pada tepi foramenoccipitale magnum.

    Opisthion:titik paling belakang pada tepiforamen occipitale magnum.

    Inion:titik pada protuberantia occipitalisexterna.

    Opisthocranium:titik paling belakang daricranium dalam bidang media-sagital, diukur dari

    glabella. Titik ini hanya dapat diketahuidengan menentukan jarak maximal antaraglabella dan contour cranium bagian posterior.

  • 5/26/2018 Cranium

    17/89

    Sejumlah titik-titik pengukuran

    Lambda: titik pada sudut tertinggi dari suturalambdoidea.

    Vertex:titik tertinggi dari cranium dibidang medio-sagital, bila cranium diletakkan dalam bidang horizontal

    dari Frankfurt. Titik ini sifatnya seperti opisthocranium,jadi hanya diketahui bila jarak maximal antara bidangFrankfurt dan contour cranium bagian atas ditemukan.

    Bregma:titik yang dibentuk oleh sutura coronalis dansutura sagitalis.

    Glabella:titik di atas sutura nasofrontalis pada sisibawah os frontale dalam bidang medio-sagital diantarakedua arcus superciliaris.

  • 5/26/2018 Cranium

    18/89

    Sejumlah titik-titik pengukuran

    Nasion:titik pada sutura nasofrontalis dibidang medio-sagital.

    Rhinion:titik pada ujung sutura internasalis di garis tengah danpaling bawah, pada pinggi ossa nasalia.

    Nasospinale:titik terendah dari apertura piriformis, diproyeksikanpada bidang medio-sagital.

    Prosthion:titik pada processus alveolaris maxillae yang terdepandiantara kedua incicivi pertama.

    Infradentale:sama dengan prosthion, tetapi pada mandibula.

    Gnathion:titik pada sisi bawah mandibula yang paling bawahdibidang mediosagital.

    Gonion:titik pertemuan antara garis melalui sisi basal dari

    mandibula dan garis yang melalui tepi dorsal dari ramusmandibulae. (titik yang paling rendah ke dorsal dan lateral).

  • 5/26/2018 Cranium

    19/89

    Sejumlah titik-titik pengukuran

    Orbitale:titik terendah dari tepi bawah orbita.

    Porion:titik teratas dari porus acusticus externus.

    Eurion:titik yang paling lateral dari dinding cranium. Titik ini hanyadiketahui bila ukuran maximal lebar cranium ditemukan.

    Zygion:titik yang paling lateral pada arcus zygomaticus, sifatnya sepertiEurion.

    Zygomatico-maxillare:titik terbawah dari sutura zygomatico-maxillare. Fronto-temporale:titik pada linea temporalis superior, tepat di atas

    processus zygomaticus ossis frontalis, dan yang letaknya paling depan dantengah.

    Staphylion:titik pada bagian belakang palatum durum yang letaknya padapersilangan bidang medio-sagital dan garis yang ditarik melalui lekukanpaling dalam pada sisi posterior palatum durum.

    Trichion:titik garis rambut yang terdepan di bidang medio-sagital. Padakeadaan gundul, jelas titik ini tidak dapat ditentukan.

  • 5/26/2018 Cranium

    20/89

    Bidang FRANKFURT

    Bidang ORBITOMEATAL

  • 5/26/2018 Cranium

    21/89

    Ukuran-ukuran cranium bayi

    Ukuran-ukuran distantia cranium bayi

    Ukuran-ukuran lingkaran cranium bayi

  • 5/26/2018 Cranium

    22/89

    Ukuran-ukuran distantia cranium bayi

    Distantia fronto-occipitalis (12 cm): Jarak antara glabella dan opisthocranium

    Distantia mento-occipitalis (13,5 cm): Jarak antara gnathion dan opisthocranium

    Distantia suboccipito-bregmaticus (9,5 cm): Jarak antara bregma dan basion

    Distantia biparietalis (9,5 cm): Jarak terbesar antara ossa parietale dextra dan

    sinistra Distantia bitemporalis (8 cm):

    Jarak terbesar antara sutura coronalis dextra dansinistra

  • 5/26/2018 Cranium

    23/89

    Ukuran-ukuran cranium bayi:

    distantia fronto-occipitalis(12 cm): jarak

    antara glabella-opsthocranium

    distantia mento-occipitalis(13 cm): jarak

    antara gnathion-opisthocranium distantia suoccipito-bregmaticus(9 cm):

    jarak antara bregma-basion.

    distantia biparietalis (9 cm): jarak terbesarantara ossa dibentuk dengan garis tengah

    distantia suboccipito-bregmaticus.

  • 5/26/2018 Cranium

    24/89

    Ukuran-ukuran lingkaran cranium bayi

    Circumferentia fronto-occipitalis (34 cm):

    Lingkaran yang dibentuk dengan garis tengah

    distantia fronto-occipitalis

    Circumferentia mento-occipitalis (35 cm): Lingkaran yang dibentuk dengan garis tengah

    distantia mento-occipitalis

    Circumferentia suboccipito-bregmaticus (32 cm):

    Lingkaran yang dibentuk dengan garis tengah

    distantia suboccipito-bregmaticus

  • 5/26/2018 Cranium

    25/89

    Sutura :

    sutura sagittalis --- antara kedua ossaparietales

    sutura frontalis --- antara kedua ossa

    frontales sutura coronalis --- antara os parietale dan

    os parietale

    sutura squamosa --- antara os parietale dan

    squama temporalis sutura lambdoidea --- antara os parietale dan

    os occipitale

  • 5/26/2018 Cranium

    26/89

    Pada kepala bayi didapatkan:

    Fonticulus majus, berbentuk segiempatyang merupakan tempat pertemuan dariossa parietales dan ossa frontales yang

    belum menutup. menutup (menjadi keras)pada bayi umur 18 bulan

    Fonticulus minus, berbentuk segitiga,merupakan tempat pertemuan dari ossaparietales dan os occipitale. sudahmenulang pada bayi umur 1 bulan.

  • 5/26/2018 Cranium

    27/89

    CirI-ciri kelamin pada cranium92%

    Pada pria Pada wanita

    1. Sudut frontal Kecil Besar

    2. Regio glabella Sangat jelas Tidak jelas

    3. Regio supra orbitalis Crista jelas Tak begitu berkembang

    4. Processus mastoideus Besar Kecil

    5. Permukaan calvaria Kasar Licin

    6. Tuberositas

    maseterica tuberositas

    pterygoidea

    Sangat prominent Tidak jelas

    7. Linea nuchae protube

    rentia occipitalis externa

    Jelas Kurang jelas

  • 5/26/2018 Cranium

    28/89

  • 5/26/2018 Cranium

    29/89

    Mandibula :

    Tidak berpasangan

    terdiri dari :

    Corpus mandibulae

    Rami mandibulae

  • 5/26/2018 Cranium

    30/89

    Corpus mandibulae

    sebetulnya terdiri dari 2 bagian yang telah menjadi satu pada bidangmediosagittal

    Penyatuan ini terjadi pada umur 1-2 tahun

    Tempat penyatuan ini ditandai oleh suatu cekungan

    Batas bawah corpus mandibulae menebal dan disebut basis Mandibulae

    dan cranial di atas basis mandibulae ini terletak pars alveolaris mandibulae.

    Pada bagian yang terdepan dari basis mandibulae terdapat tonjolan tulang= protuberantia mentalis.

    Sebelah kiri dan kanan protuberantia ini terdapat tuberculum mentale.

    Agak ke lateral terdapat foramen mentale. Mulai dari foramen mentale kearah cranial. Berjalan linea oblique sampai ke permulaan ramusmandibulae.

    Pars alveolaris adalah tempat dari dentes, cranial dari lubang-lubang gigi inidibatasi oleh limbus alveolaris.

    Lubang-lubang gigi disebut sebagai alveoli dentales, jumlahnya ada 16.Alveoli Dentales ini dipisahkan satu sama lain oleh septa interalveolaris.

  • 5/26/2018 Cranium

    31/89

    Pada permukaan luar mandibula

    alveoli dentales menonjol ke luar dan

    disebut sebagai juga alveolaris.

  • 5/26/2018 Cranium

    32/89

  • 5/26/2018 Cranium

    33/89

  • 5/26/2018 Cranium

    34/89

    Pada permukaan dalam dari

    mandibula

    dekat pada bidang mediosatittal terdapat 1 atau

    2 spina mentalis, sebelah caudal dan lateral

    masing-masing terdapat fossa digastrica, yang

    pada sebelah cranialnya berjalan lineamylohyoidea berbentuk huruf S.

    Cranial dari linea mylohyoidea terdapat fovea

    sublingualis, caudal dari linea mylohyoidea

    sebelah lateral terletak fovea submaxillaris.Mulai dari foramen mandibulae ke arah

    caudoventral terdapat sulcus mylohyoideus.

  • 5/26/2018 Cranium

    35/89

    Ramus mandibulae

    lebar dan pipih, terletak dorsal dari corpus mandibulae dan tegaklurus pada corpus tersebut

    Ujung cranialnya dibagi 2 oleh adanya incisura mandibulae menjadi: processus coronoideus (muscularis) di sebelah ventral, danprocessus articularis (concyloideus) pada sebelah dorsal processusarticularis mempunyai tonjolan yang disebut capitulum mandibulae,

    caudal dari capitulum ini bagian dari ramus mandibulae mengecildan disebut sebagai collum mandibulae. Pada permukaan medialdari collum mandibulae ini terdapat suatu cekungan = foveapterygoidea.

    Pada angulus mandibulae sebelah luar terdapat tuberositasmasseterica,

    pada permukaan dalam dari angulus mandibulae terdapattuberositas pterygoidea. Crista buccinatoria berjalan sesuai denganjalannya linea oblique, tetapi letaknya pada permukaan medial dariramus mandibulae. Crista berjalan ke arah corpus mandibulae.

  • 5/26/2018 Cranium

    36/89

    Permukaan lateral ramus mandibulae adalahlicin. Permukaan medial ramus mandibulae ditengah-tengahnya terdapat foramenmandibulare yang meneruskan diri ke dalam

    canalis mandibulae dan akhirnya ke luar padaforamen mentale.

    Sebelah medial dari foramen mandibularedibatasi oleh tonjolan tulang = lingualmandibulae. Dorsal dari gigi molare 3 terdapat

    trigonum retromandibulare. Celah-celah yang berada diantara gigi-gigi

    disebut sebagai spatium interdentale.

  • 5/26/2018 Cranium

    37/89

  • 5/26/2018 Cranium

    38/89

    Os Hyoid :

    terdiri dari :

    corpus

    cornua majora

    cornua minora.

  • 5/26/2018 Cranium

    39/89

    Corpus os hyoid

    pada sisi ventral dan cranialnya convex,

    pada sisi dorsal concaaf.

  • 5/26/2018 Cranium

    40/89

    Cornu majus os hyoid,

    tipis,

    terletak sebelah lateral

    pipih lebih panjang dari corpus os hyoid.

  • 5/26/2018 Cranium

    41/89

    Cornu minur os hyoid

    kecil,

    kadang-kadang masih berupa tulang

    rawan

    terletak pada perbatasan corpus-cornu

    majoris,

    arahnya ke cranial, di atas perbatasan

    corpus-cornu majoris tersebut.

  • 5/26/2018 Cranium

    42/89

  • 5/26/2018 Cranium

    43/89

    Rongga-rongga pada cranium :

    Fossa temporalis

    Fossa infra temporalis

    Fossa pterygopalatina Cavum orbitae

    Cavum nasi

  • 5/26/2018 Cranium

    44/89

    Fossa temporalis :

    letaknya kiri dan kanan dari cranium

    terbuka pada bagian cranial

    ke arah medial dan caudal, menuju kefossa infratemporalis

  • 5/26/2018 Cranium

    45/89

    Batas-batas Fossa temporalis :

    Medial : Facies parietalis ossis parietalis

    Facies temporalis squama temporalis

    Facies temporalis osis frontalis

    Facies temporalis ala magna ossis sphenoidalis

    Lateral : Arcus zygomaticus

    Ventral : Facies temporalis ossis frontalis

    Facies temporalis ossis zygomaticus

  • 5/26/2018 Cranium

    46/89

    Fossa infra temporalis :

    Terletak kiri dan kanan, caudal dan medial dariarcus zygomaticus.

    Batas-batasnya : Cranial :

    Facies infra temporalis ala magna ossis sphenoidalis Ventral :

    Facies infra temporlais corpus maxillae

    Facies temporalis ossis zygomaticus

    Medial : Lamina lateralis processus pterygoideus

    Lateral : Ramus mandibulae

    H b h b f i f

  • 5/26/2018 Cranium

    47/89

    Hubungan-hubungan fossa infra

    temporalis dengan rongga-rongga lainnya : --- Ke medial, melalui fissura pterygomaxillare ---

    menuju ke fossa pterygopalatina.

    --- Ke ventral, masuk foramen alveolare pada

    tuber maxillae --- canalis alveolaris --- sinusmaxillaris.

    --- Ke ventral lateral, melalui fissura orbitalisinferior bagian lateral --- ke cavum orbitae.

    Ke ventral lateral, melalui canalis infra-orbitalis --- ke fossa canina.

    --- Ke cranial, menuju ke fossa temporalis.

  • 5/26/2018 Cranium

    48/89

    Fossa pterygopalatina :

    Berbentuk pyramida, terletak diantara os maxilla, ossphenoidale dan os palatinum.

    Batas-batasnya : Medial :

    - Facies lateralis pars perpendicularis ossis paaltini Cranial :

    - Bagian lateral dan ventral dari corpus ossis sphenoidalis.

    DORSAL :

    - Facies ventralis processus pterygoideus + sulcus pterygopalatinus

    - Ala magna ossis sphenoidalis Ventral :

    - Processus orbitalis ossis palatini

    - Facies posterior corpus maxillae

    H b h b F

  • 5/26/2018 Cranium

    49/89

    Hubungan-hubungannya Fossa

    pterygopalatina : Ke Medial :

    Melalui foramen sphenopalatinum menuju ke cavum nasi.

    Ke Dorsal : Melalui foramen rotundum menuju ke fosa cranii media

    Melalui canalis pterygoideus vidii menuju ke basis cranii externa.

    Melalui canalis pharyngeus menuju ke basis cranii externa

    Melalui canalis basipharyngeus menuju ke basis cranii externa.

    Ke Caudal : Menuju ke canalis palatinus, melalui foramen palatinum majus/minus

    menuju ke cavum oris.

    Ke Ventral :

    Melalui fissura orbitalis inferior menuju ke cavum orvitae. Ke lateral :

    Melalui fissura pterygomaxillare menuju ke fossa infra temporalis.

  • 5/26/2018 Cranium

    50/89

    Cavum orbitae :

    Lubang masuknya yang besar disebut

    aditus orbitae.

    B t b t d i dit bit

  • 5/26/2018 Cranium

    51/89

    Batas-batas dari aditus orbitae

    adalah : - Cranial : Margo supra-orbitalis yang dibentuk oleh :

    . Margo supraorbitalis ossis frontalis

    . Processus zygomaticus ossis frontalis

    - Caudal : Margo infra-orbitalis yang dibentuk oleh :

    . Corpus maxillae

    . Os zygomaticum

    - Lateral : Os zygomaticum

    - Medial :

    . Pars nasalis ossis frontalis

    . Processus frontalis maxillae

    B t b t bit

  • 5/26/2018 Cranium

    52/89

    Batas-batasnya cavum orbitae

    adalah : - Medial : . Os lacrimale

    . Lamina papyracea ossis ethmoidalis

    - Lateral :

    . Facies orbitalis ossis zygomaticus

    . Facies orbitalis ala magna ossis sphenoidalis

    . FACIES MEDIALIS PROCESSUS ZYGOMATICUS OSSIS FRON- TALIS - Inferior :

    . Facies orbitalis corpus maxillae

    . Facies orbitalis ossis zygomaticus

    . Processus orbitalis ossis palatini

    - Superior :

    . Pars orbitalis ossis frontalis

    . Ala parva ossis sphenoidalis

    H b h b d

  • 5/26/2018 Cranium

    53/89

    Hubungan-hubungan dengan

    cavum orbitae : - Melalui foramen opticum --- fossa cranii media

    - Melalui fissura orbitalis superior --- Fossa cranii media

    - Melalui fissura orbitalis inferior --- fossa pterygopalatina

    - Melalui fissura orbitalis inferior --- fossa infra temporalis

    - Melalui foramen ethmoidale anternus dan posterius --cavum nasi.

    - Melalui foramen zygomatico orbitale --- foramenzygomatico-temporale --- fossa temporalis.

    - Melalui canalis nasolacrimalis --- cavum nasi.

  • 5/26/2018 Cranium

    54/89

  • 5/26/2018 Cranium

    55/89

    Batas-batas Cavum nasi :

    Lateral :

    Facies medialis processus frontalis maxillae

    Facies nasalis corpus maxillae

    Os lacrimale Labyrinthus ethmoidalis dinding medial

    Concha nasalis inferior

    Facies nasalis pars perpendicularis ossis palatini

    Facies medialis lamina medialis processuspterygoideus ossis sphenoidalis

    Medial : Septum nasi.

  • 5/26/2018 Cranium

    56/89

    Septum nasi terdiri dari :

    Pars cartilagines,

    terdiri dari tulang rawan

    terletak ventro-caudal.

    Septum nasi osseum,

    yang terletak dorso-cranial

    Terdiri dari :

    Lamina berpendicularis ossis ethmoidalis (sebelahcranial)

    Vomer (sebelah caudal)

    Sept m nasi osse m berh b ngan

  • 5/26/2018 Cranium

    57/89

    Septum nasi osseum berhubungan

    dengan :

    Cranial --- dengan spina frontalis pars

    nasalis ossis frontalis dan lamina cribrosa

    ossis ethmoidalis.

    Caudal --- crista nasalis dorsal --- rostrumsphenoidale dan crista sphenoidalis.

  • 5/26/2018 Cranium

    58/89

    Batas-batas Cavum nasi:

    Cranial : - Lamina cribrosa ossis ethmoidalis

    Caudal :

    - Permukaan canial dari processus palatini maxillae dan partes horizontalsossis palatini.

    Ventral atas :

    - Ossa nasalia - Spina frontalis pars nasalis ossis frontalis

    Ventral bawah :

    - Apertura priformis

    Apertura priformis ini mempunyai batas-batas sebagai berikut :

    . Canial : Ossa nasalia

    . Caudal : . Ossa incisiva . Spina nasalis anterior

    . Lateral : Surae? nasals maxillae kanan dan kiri

    Dorsal : Choane

  • 5/26/2018 Cranium

    59/89

    Choane

    batas dorsal cavum nasi

    disebut juga meatus nasopharyngeus

    ada 2, kiri dan kanan

  • 5/26/2018 Cranium

    60/89

    Batas-batas dari choane adalah :

    Cranial : Facies inferior corpus sphenoidalis

    Processus vaginalis dari processus pterygoideus

    Ala vomeris

    Processus sphenoidalis ossis palatini

    Caudal : Pars horizontalis ossis palatini

    Lateral : Pars perpendicularis ossis paaltini

    Lamina medialis processus pterygoideus

    Medial : Vomer

  • 5/26/2018 Cranium

    61/89

    Cavum nasi dengan adanya septum nasi, dibagi menjadi 2 bagiandan pada tiap-tiap bagian tersebut, oleh adanya conchae nasale,dibagi lagi menjadi :

    - Meatus nasi superior, bagian dari cavum nasi yang terletak caudaldari concha nasalis superior.

    - Meatus nasi medius, bagian dari cavum nasi yang terletak caudal

    dari concha nasalis media. - Meatus nasi inferior, bagian dari cavum nasi yang terletak caudal

    dari concha nasalis inferior.

    Ketiga meatus nasi tersebut ke arah medial bergabung menjadi saturongga dan disebut sebagai meatus nasi communis.

    Rongga di sebelah cranial dari concha nasalis superior disebut

    sebagai recessus sphenoethmoidalis, merupakan tempatbermuaranya sinus sphenoidalis.

  • 5/26/2018 Cranium

    62/89

    Hubungan-hubungan dari cavum nasi : - Ke cranial, melalui lamina cribrosa --- fossa

    cranii anterior

    - Ke cranial, melalui foramen ethmoidale

    anterius et posterius --- cavum nasi. - Ke lateral, melalui foramen sphenopalatina ---

    fossa pterygopalatina.

    - Ke lateral, melalui canalis nasolacrimalis ---

    cavum orbitae. - Ke caudal, melalui foramen incisivum --- cavum

    oris.

  • 5/26/2018 Cranium

    63/89

    Sinus para nasalis,

    adalah rongga-rongga yang berada di sekitar cavumnasi dan bermuara di dalam cavum nasi.

    Terdiri dari :

    - Sinus maxillaris (2), melalui hiatus maxillaries,bermuara pada meatus nasi media.

    - Sinus frontalis (2), melalui infudinbulum, bermuarapada meatus nasi media.

    - Sinus ethmoidalis anterior (2), bermuara pada ameatusnasi media.

    - Sinus ethmoidalis posterior (2), bermuara pada meatusnasi superior.

    - Sinus sphenoidalis (2), bermuara pada recessussphenoethmoidalis.

  • 5/26/2018 Cranium

    64/89

  • 5/26/2018 Cranium

    65/89

  • 5/26/2018 Cranium

    66/89

    ARTICULATIO MANDIBULAE

    ARTICULATIO

    TEMPOROMANDIBULARIS

  • 5/26/2018 Cranium

    67/89

    Komponen Articulatio temporomandibularis

    Komponen pasif

    Komponen aktif

    Komponen pasif

  • 5/26/2018 Cranium

    68/89

    Komponen pasif

    Articulatio temporomandibularis :

    Fossa mandibularis ossis temporalis

    Capitulum mandibulae

    Capsula articularis

    Discus articularis

    Ligamenta

  • 5/26/2018 Cranium

    69/89

    Capsula articularis

    melekat pada

    tuberculum articulare,

    fissura squamotympanica

    tepi lateral fossa mandibularis.

  • 5/26/2018 Cranium

    70/89

    Discus articulare

    berbentuk oval,

    terdiri dari jaringan ikat fibrous

    melekat pada

    capsula articulare

    tendo m. pterygoideus lateralis

    capitulum mandibulae

    membagi cavum articulare menjadi 2

    bagian, sehingga gerakan membuka

    maupun menutup mulut masing-masing terdiri dari 2 phase.

    Ligamentum

  • 5/26/2018 Cranium

    71/89

    Ligamentum

    sekitar articulus mandibulae Lig. temporamandibulare lateraleyang

    melekat dari tuberculum articulare ke arah sisilateral collum mandibulae

    Lig. sphenomandibulare, letaknya medial dari

    articulus mandibulae. Melekat pada : 1. fissurapetrotympanica 2. spina angularis

    Lig. stylomandibulare, berasal dari fascia colliprofundus (fascia gld. Parotis). Melekat padaprocessus styloideus, angulus mandibulae dantepi dorsal ramus mandibulae

    berfungsi untuk mencegah gerakan yangberlebihan

  • 5/26/2018 Cranium

    72/89

    Komponen aktif

  • 5/26/2018 Cranium

    73/89

    Komponen aktif

    Articulatio temporomandibularis :

    terdiri dari otot-otot masticatorius

    yang dikelompokkan menjadi:

    A. Otot pengunyah utama

    B. Otot pembantu

    C. Otot yang memfixir os hyoid

    Komponen aktif

  • 5/26/2018 Cranium

    74/89

    Komponen aktif

    Articulatio temporomandibularis :

    A. Otot pengunyah utama : M. masseter

    M. pterygoideus medialis

    M. pterygoideus lateralis M. temporalis

    Komponen aktif

  • 5/26/2018 Cranium

    75/89

    Komponen aktif

    Articulatio temporomandibularis :

    B. Otot pembantu : M digastricus v.anterior )

    M. mylohyoid ) otot dasar mulut

    M. geniohyoid ) M. buccinator

    Komponen aktif

  • 5/26/2018 Cranium

    76/89

    Komponen aktif

    Articulatio temporomandibularis :

    C. Otot yang memfixir os hyoid : Ke arah dorsal :

    M. stylohyoid

    M. digastricus venter posterior

    Ke arah cranial : otot dasar mulut

    Ke arah caudal : otot-otot pretracheales

  • 5/26/2018 Cranium

    77/89

  • 5/26/2018 Cranium

    78/89

    M. Masseter:

    berbentuk segi 4, tebal, terdiri dari 2 lapisan : Lapisan superficial :

    Origo : processus zygomaticus ossis maxillae 2/3 ventral, daritepi caudal arcus zygomaticus

    Insertio: sabut-sabutnya ke arah caudodorsal menuju ketuberositas masseterica.

    Lapisan profundus : lebih kecil daripada lapisansuperficial. Origo: 1/3 dorsal, dari tepi caudal arcus zygomaticus. Seluruh

    facies medialis arcus zygomaticus.

    Insertio: Sabut-sabutnya ke arah caudo ventral menuju ke ramus mandibulae dan facies lateralis proc. Muscularismandibulae.

    M T li

  • 5/26/2018 Cranium

    79/89

    M. Temporalis:

    berbentuk kipas, terletak di dalam fossatemporalis.

    Origo: dari dasar fossa temporalis caudal

    dari linea temporalis inferior dan darifascia temporalis lapisan yang profundus.

    Insertio : prosessus coronoideus; Tepi

    ventral ramus mandibulae

    M Pt id di li

  • 5/26/2018 Cranium

    80/89

    M. Pterygoideus medialis:

    terletak pada permukaan medial dari ramus mandibulae. Berdasarkan origonya mempunyai 2 caput yaitu caput

    profundus yang lebih besar dan caput superficialis.

    Caput superficial : Origo :

    Lamina lateralis processus pterygoideus facies medialis Processus pyramidalis ossis palatine

    Caput profundus : Origo :

    Proc. Pyramidalis ossis palatine

    Tuber maxillae Insertio dari kedua bagian tersebut :Tuberositas

    pterygoidea pada bagian dalam dari angulusmandibulae.

    M Pt id l t li

  • 5/26/2018 Cranium

    81/89

    M. Pterygoideus lateralis:

    mengisi fossa infra temporalis berdasarkan origonya terdiri dari 2 caput, caput

    inferior lebih besar.

    Origo : Caput superior : facies infra temporalis dan crista

    infra temporalis ala magna ossis sphenoidalis.

    Caput inferior : facies lateralis lamina lateralis proc.Pterygoideus.

    Insertio : sebagian pada capsula dan discusartic., Proc. Articularis mandibulae, sebagianpada fovea pterygoidea dari collum mandibulae.

    P f Ot t t t ti t i

  • 5/26/2018 Cranium

    82/89

    Persarafan Otot-otot masticatorius:

    yang utama semua mendapat persarafandari cabang-cabang n. mandibularis.

    Otot-otot pembantu

    G k ti l dib l

  • 5/26/2018 Cranium

    83/89

    Gerakan articulus mandibulae:

    termasuk gynglimo-arthmoidal joint,biventricularis.

    Gerakannya dipengaruhi oleh :

    Kontraksi/relaxi otot-otot masticatorius

    Gravitasi

  • 5/26/2018 Cranium

    84/89

  • 5/26/2018 Cranium

    85/89

    Ph P b k l t

  • 5/26/2018 Cranium

    86/89

    Phase Pembukaan mulut :

    Mula-mula m. pterygoideus lateralis pars inferiorberkontraksi dengan akibat discus articulare menekancapitulum mandibulae, sedang capsula articularemeregang.

    Kontraksi kemudian diikuti oleh pars superior denganakibat discus articulae dan capitulum mandibulaemeluncur ke depan sampai tuberculum articulare.

    Oleh kontraksi otot-otot dasar mulut dan pengaruhgravitasi maka mandibula terdorong ke caudal,

    sementara itu os hyoid difixir oleh kelompok otot-ototyang telah disebutkan di atas.

    Ph P t l t

  • 5/26/2018 Cranium

    87/89

    Phase Penutupan mulut :

    Mula-mula m. temporalis pars horizontalisberkontraksi sehingga capitulum

    mandibulae ditarik ke dorsal kembali ke

    fossa mandibularis. Oleh kontraksi m. masseter disertai m.

    temporalis pars verticalis mandibula ditarik

    ke cranial maka terjadi penutupan mulut.

    Fungsi otot-otot dapat

  • 5/26/2018 Cranium

    88/89

    g p

    dikelompokkan :

    Depresi : M. pterygoideus lateralis

    Mm. dasar mulut

    Gravitasi

    Protrusi : M. pterygoideus lateralis

    Retraksi : M. temporalis (pars horizontalis)

    Elevasi : M. temporalis pars verticalis

    M. masseter

    Gerakan ke lateral : m. pterygoideus lateralis

    Fungsi m. buccinator : lihat pada otot mimik

  • 5/26/2018 Cranium

    89/89