Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1

8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1

http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 1/12

101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving Techniques)



ลขสทธ ภาษาไทย : บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชช ง กด แตเพยงผ เดยวหามลอกเลยนแบบไมวาสวนหน งสวนใดของหนงสอเลมน นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร

Copyright ©2006 James M. Higgins. All rights reserved.Authorized translation from English language edition published by New Management Publishing Company Inc.

Thai translation rights © 2011 by E.I.Square Publishing Company Limited. All rights reserved.

101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving Techniques)

แปลจาก 101 Creative Problem Solving Techniques : The Handbook of New Ideas for Business

James M. Higgins เขยน ดร.วทยา สหฤท รง และ ธนะศกด พ งฮ ว แปล

ขอมลบรรณานกรม

ฮกก นส, เจมส เอม.101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving Techniques).-- กรงเทพฯ : อ.ไอ. สแควร นกพมพ, 2554.288 หนา.1. การแกปญหา. 2. การเปล ยนแปลงองคกร.

I. ดร.วทยา สหฤท รง, ผ แปล. II. ธนะศกด พ งฮ ว, ผ แปลรวม.III. ช อเร อง.

658 .403 ISBN 978-616-7062-13-610 9 8 7 6 5 4 3 2 1 58 57 56 55 54

• บรรณาธการบรหาร บญจรตน สหฤท รง• บรรณาธการเลม สนยรตน ลมปนววธ• กองบรรณาธการ พนดา เกษมวรพงศกล, บญสง ลปมาศ, จนทมา ย ง• การตลาด/ขาย สจตรา ออนชวย, มาลน ปาวะด, นนตชตา งานไธสง• ออกแบบปก [email protected]• ออกแบบรปเลม องสนา ชตรตน

หากหนงสอเลมน ผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซ หนาขาดหาย นกพมพยนดรบผดชอบเปล ยนใหใหม

หากตองการซ อ นวนมากเพ อใชในการฝกอบรม สงเสรมการขาย หรอเปนของขวญ กรณาสอบถามราคาพเศษได ยนดนอมรบความเหนหรอ ตชม

ผลตโดย อ.ไอ.สแควร นกพมพ

จด หนาย :บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชช ง จ กดเลขท 143/2 ซอยลาดพราว 94 ถนนลาดพราว แขวง พลบพลา เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310พมพ : บรษท ส.เอเซยเพรส (1989) กด

ตดตอ : [email protected]โทรศพท 0 2539 3373, 081 923 4122 โทรสาร 0 2539 3379www.eisquare.com



ผ แปล

ม กลาวของผ บรหารระดบสงของบรษท Toyota ในสหร ฐอเมรกาทานหน งวาตว T ใน TPS (ท ทกคนเขาใจวาคอ Toyota Production System) น น ยงมอกความหมายหน ง คอ Thinking (การคด) ดวย กลาวคอเปน Thinking Production System บรษทToyota พยายามพฒนาคน พยายามสรางส งแวดลอมท ใหคนคดไดและคดเปน

มาซ งปญญา และปญญาน นจะ มาซ งการปรบปรงอยางตอเน องหรอไคเซน (Kaizen)น นเอง ผมเคยอางองถง กลาวของ Micheal Ballec ในบทความหน งของผมไววากรอบความคดพ นฐานของ Toyota สามารถแบงไดดงน คอ 1) กรอบความเช อดานสมรรถนะ (Performance Mindset) 2) ความตระหนกในปญหา (Problem Awareness)3) แกปญหาในหนทางท ถกตอง (Solving the Problem the “Right” Way) 4) พฒนาคนดวยการแกปญหา (Developing People Through Problem Solving) นอกจากน Jeffrey Liker ผ เขยนหนงสอ วถแหงโตโยตา (The Toyota Way) ได เสนอแบบ

ลอง 4P ในหนงสอของเขาโดยม P (Problem Solving) อย บนสดของสามเหล ยม 4Pจากเหตผลขางตน ใหผมสนใจ เสนอหนงสอท เก ยวกบ “การแกปญหา”

(Problem Solving) หลกของการจดการองคกรใหอย รอดอยางย งยนกคอ การแกปญหาซ งจะตองเปนงานหลกของทกคนในองคกร ดวยเหตวาไมมเคร องมอใดๆ ท มนษยสรางข นมามคณลกษณะน หรอมความสามารถในการแกปญหาไดดอยางมนษย อยางไร-กตาม หนงสอ 101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem

Solving Techniques) เลมน ไมได เสนอเน อหาเพยงแคในดานของการแกปญหา แตเปนการสรางความคดสรางสรรคเพ อหาทางออกในเชงรก ซ งเปนจดเร มตนไปส นวตกรรมเสยมากกวา (ท งนวตกรรมผลตภณฑ/บรการท จะ มาซ งความแตกตาง และนวตกรรมกระบวนการท จะ ใหมตนทนต ) เปนส งท ทกองคกรตองการจากพนกงาน เพราะจะมาซ งความ เรจและเพ มผล ไร

หนงสอเลมน เขยนมาเพ อพฒนาทกษะดานการแกปญหาอยางสรางสรรค

ของทรพยากรมนษยขององคกร หนงสอจะกลาวถง 8 ข นตอนพ นฐานในกระบวนการแกปญหาอยางสรางสรรค น นคอ การวเคราะหสภาพแวดลอม การรบร ปญหา การระบ



ปญหา การต งสมมตฐาน การสรางทางเลอก การประเมนทางเลอก การ ทางออกท เลอกไวไปปฏบต และการควบคมผลลพธ และอธบาย 101 เคร องมอท ใช กระบวนการ

แกปญหาอยางสรางสรรคท เสนอไมไดยตลงท ตอบของการแกปญหา แตเปนการเสนอวธสรางกระบวนการคด ท ตองขยายไปยงขอบเขตไปยงส งท ยงไมเปนปญหาเพ อปองกนไมใหปญหาและการแกปญหาน นเกดข นซ อก และ ใหกระบวนการน เปนการปรบปรงอยางเปนระบบ ผมมองวากจกรรมเหลาน เปนสวนหน งของการจดการความร (Knowledge Management) ในองคกรน นเอง

ดร.วทยา สหฤท รงผ นวยการสถาบนวทยาการโซอปทาน

มหาวทยาลยศรปทม[email protected]

MB: 081-613-6137



สารบญ

บท 13

บทท 1

สรางนวตกรรม หรอสญพนธ ไป

ความคดสรางสรรคและนวตกรรม 20

ความคดสรางสรรค - จดเร มตนไปส นวตกรรม 22

สมการนวตกรรม 24

ความคดสรางสรรค 25

ส งท พบไดในองคประกอบของความเปนองคกรท เก ยวกบนวตกรรม 27

ภายในสภาพแวดลอมทางสงคมท ใหการสนบสนน 29

สงผลใหเกดนวตกรรม 30ความคดสรางสรรค นวตกรรม และความสามารถทางการแขงขน 31

บทท 2กระบวนการแกปญหาอยางสรางสรรค 41

การแกปญหาอยางสรางสรรค 42การวเคราะหสภาพแวดลอม 44

การระบปญหาหรอโอกาส 45

การรบร ปญหาหรอโอกาส 48

การต งสมมต ฐาน

การสรางทางเลอก 49การประเมนทางเลอก 52



การ ทางออกไปปฏบต 52

การควบคมผลลพธ 53

การคด 2 แบบ 56การรวมเอาความคดสรางสรรคเขาไว ในการแกปญหาดวย 57

เทคนค CPS 101 ประการ 60

บทท 3

เทคนคดานความคดสรางสรรค หรบการวเคราะหสภาพแวดลอม การรบร &

การระบปญหา และการต งสมมต ฐาน

เทคนค หรบการวเคราะหสภาพแวดลอม 68

1/1. การเปรยบเทยบกบส งอ น: 69

การรบฟงพนกงานและลกคา การแขงขนกบค แขงในจนตนาการ

2/2. จางนกพยากรณอนาคตและท ปรกษาอ นๆ 70

3/3. เฝาตดตามสญญาณท ออนแอ 70

4/4. การคนหาโอกาส 71

เทคนค หรบการรบร ปญหา 71

5/1. Camelot 72

6/2. รายการตรวจสอบ 727/3. การระดมสมองแบบกลบกน 73

8/4. กลอนตลกส นๆ และการเขยนลอเลยน 73

9/5. การ รายการการรองเรยน 73

10/6. การตอบสนองผ อ น 73

11/7. การแสดงบทบาทสมมต 7612/8. โปรแกรมแนะ 76



13/9. กระบวนการระบและแกปญหาภายในองคกร 77

อยางรวดเรวและเทคนคแบบกล มอ นๆ

เทคนค หรบการระบปญหา 7714/1. เสนอและลวงความคดของคนอ น 78

15/2. การสรางความเหนพองรวมกน 78

16/3. วาดภาพปญหาออกมา 78

17/4. ชดเคร องมอประสบการณ 79

18/5. แผนภมกางปลา 7919/6. ราชาแหงภเขา 83

20/7. การนยามปญหาหรอโอกาสอกคร ง 83

21/8. เขยนวตถประสงคอกคร งในแบบท แตกตางกน 84

22/9. บบเคนและยดออก 84

23/10. คณทราบอะไรบาง? 86

24/11. รปแบบใดท มอย ? 86

25/12. แผนภม Why-Why 86

บรรยายปญหา 89

เทคนค หรบการต งสมมต ฐาน

26/1. การพลกกลบสมมต ฐาน

การวเคราะหสภาพแวดลอม การรบร และการระบปญหา 90



บทท 4เทคนคแบบรายบคคล หรบการสรางทางเลอก 95

กระบวนการแบบรายบคคล หรบการสรางทางเลอกท สรางสรรค 97

27/1. การเปรยบเทยบและอปลกษณ 98

28/2. การวเคราะหทางออกในอดต และการเรยนร จากความลมเหลว 101

29/3. ความคดเช อมโยง 102

30/4. สายโซแหงความคดเช อมโยงโดยใชคณลกษณะ 105

31/5. การ รายการคณลกษณะ 10632/6. กลบไปท ลกคา 107

33/7. กลบไปส ดวงอาทตย 109

34/8. วงกลมแหงโอกาส 110

35/9. โปรแกรมคอมพวเตอร 112

36/10. เสนตาย 113

37/11. การเปรยบเทยบโดยตรง 114

38/12. สรางแหลงท มาของแนวคด 119

39/13. ตรวจสอบดวยประสาทสมผส 119

40/14. ตาราง FCB 120

41/15. เทคนคท ม งเนนวตถ 124

42/16. สายตาอนสดใหม 12643/17. การหาขอมลจาก Google 126

44/18. ช นสวนแนวคดและการกล นกรอง 126

45/19. ขอมลปอนเขา-ขอมลปอนออก 127

46/20. การวาดแผนผงความคด (Mind Mapping) 129

47/21. การฟงดนตร 133



48/22. เอยถงการใชท เปนไปได 133

49/23. เทคนคนโปเลยน 134

50/24. การคนหาแบบส มท เปนระบบ 13451/25. การเปรยบตวเองเปนส งใดส งหน ง 135

52/26. การกระต นดวยรปภาพ 136

53/27. รายการตรวจสอบการปรบปรงผลตภณฑ 137

54/28. ความเก ยวของกน 139

55/29. ท เก ยวของกน 13956/30. การพลกกลบ 141

57/31. การรวบรวมวตถดบใหมากเทาท จะ ได 141

58/32. SCAMPER 142

59/33. เทคนค 7 x 7 147

60/34. การนอนหลบ/การฝนถงมน 150

61/35. TRIZ 151

62/36. เทคนค 2 153

63/37. การมโนภาพ 155

64/38. จะเกดอะไรข น...? 155

ความคดสรางสรรคและนวตกรรมไม ใชเร องงาย 156

สาระ คญ 2 ประการสดทาย 160



บทท 5เทคนคแบบกล ม หรบการสรางทางเลอก 167

ขอไดเปรยบและขอเสยเปรยบของการตดสนใจแบบกล ม 169

การใชเทคนคดานความคดสรางสรรคกบกล มขนาดเลก 171

กระบวนการแบบกล ม หรบการสรางทางเลอกท สรางสรรค 171

65/1. การระดมสมอง 174

66/2. การระดมสมองโดยการเขยน 181

67/3. การระดมสมองโดยการเขยนดวยการอาศยแนวคดกลาง 18268/4. การระดมสมองโดยการเขยน 6-3-5 183

69/5. วธใชแผนกระดาษของ Crawford 184

70/6. การสรางมโนภาพท สรางสรรค 188

71/7. การกาวกระโดดท สรางสรรค 189

72/8. เทคนค Delphi 189

73/9. เทคนคการออกเดนทาง 191

74/10. วธแบบแกลลอร 194

75/11. เทคนค Gordon/Little 195

76/12. กระดานแนวคด 195

77/13. ส งกระต นแนวคด 196

78/14. คณะกรรมการนวตกรรม 19679/15. กล มนวตกรรมระหวางบรษท 197

80/1 6. ถ สงโต 197

81/17. เทคนคดอกบวบาน หรอวธ MY (Matsumura Yasuo) 197

82/18. วธการระดมสมองแบบ Mitsubishi 200

83/19. การวเคราะหโครงสรางของ 201



84/20. วธแบบ NHK 204

85/21. เทคนคกล มแตในนาม 205

86/22. การระดมสมองทางออนไลน/ทมเสมอนจรง 20987/23. นวตกรรมแบบเปด 212

88/24. เทคนค Philips 66 (การอภปราย 66) 213

89/25. การออกเดนทางโดยใชรปภาพ 213

90/26. เทคนคแบบ Pin Card 214

91/27. การเขยนภาพอนาคต 21492/28. วธ SIL 219

93/29. การแสดงเร องราวลงบนกระดาน 220

94/30. เทคนค Synectics 238

95/31. เทคนคกล ม 5 คน 240

96/32. วธแบบ TKJ 240

การใชเทคนคแบบกล มใหมากท สด 243

สาระ คญประการสดทาย 248

บทท 6

เทคนคท สรางสรรค หรบ

การประเมนทางเลอก การ ไปปฏบต และการควบคม 253

การประเมนทางเลอก 254

97/1. เมทรกซกล นกรองแนวคด 254

98/2. การลงคะแนนโดยใชจด 259

การ ทางเลอกของคณไปปฏบต 259

99/1. แผนภม How-How 259



100/2. จงเปนนกรบเม อ ลงขายแนวคดของคณ 261

101/3. การวเคราะหแรงเสรม-แรงตาน 263

แนะ เพ มเตมในการขายแนวคดและนวตกรรมของคณ 264ขอคดเหนสดทาย 269

การควบคมผลการ เนนงาน 270

บทท 7

การใชเทคนค 273การเช อสญชาตญาณของคณ 274

ภาคผนวก สรปเทคนคท ใชในกระบวนการ CPS 275

เก ยวกบผ เขยน 282

เก ยวกบผ แปล 283

Documents

Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1