Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde
Jaarverslag en toelichting bij de jaarrekening 2015
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
1 Jaarverslag 2015
Inhoudstabel
Inleiding ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3
1. Erfgoedcel Land van Dendermonde in cijfers ............................................................................................................................................................................................................................... 5
2. Inhoudelijke basiswerking ...................................................................................................................................................................................................................................................................... 6
2.1. Jaarlijks terugkerende projecten.............................................................................................................................................................................................................................................................. 6
2.2. Communicatie ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 12
2.3. Expertise .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 18
2.4. Educatie ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 23
3. Doelstellingen met betrekking tot basisfuncties ....................................................................................................................................................................................................................... 25
S.D.1. Het Immaterieel Erfgoed (ICE) in het Land van Dendermonde is beter bekend en verbindt mensen. .................................................................................................................................. 25
O.D.1.1. Gemeenschappen hebben hun expertise rond ICE gedeeld, met bijzondere aandacht voor 3 thema’s (1. ambachten en industrieën; 2. dialecten, volksliedjes en -verhalen;
3. feesttradities). ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 25
O.D.1.2. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft samen met het ICE-netwerk lokale ICE-gemeenschappen ondersteund en gestimuleerd om hun ICE te borgen en door te geven,
ook aan moeilijk te bereiken doelgroepen. ....................................................................................................................................................................................................................................................... 30
O.D.1.3. Het ICE is geïnventariseerd, gedocumenteerd en duurzaam (digitaal) ontsloten.................................................................................................................................................................... 33
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
2 Jaarverslag 2015
S.D.2. Lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een visie op behoud en beheer, en worden ondersteund in de realisatie ervan. ........ 35
O.D.2.1. De roerend-erfgoedcollecties van lokale cultureel-erfgoedorganisaties binnen het Land van Dendermonde en hun bewaartoestand zijn geïnventariseerd. .......................... 35
O.D.2.2. Een groot deel van de lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties heeft een (eigen) collectieplan in afstemming met elkaar en in overleg met de cultureel-
erfgoedcel en andere relevante partners. .......................................................................................................................................................................................................................................................... 42
O.D.2.3. Meer roerend-erfgoedcollecties zijn (digitaal) toegankelijk voor een breder publiek. .......................................................................................................................................................... 46
S.D.3. Meer vrijwilligers zetten zich op een deskundige manier in voor cultureel erfgoed. ..................................................................................................................................................... 48
O.D.3.1. Niet-professionele cultureel-erfgoedactoren zijn versterkt in hun werking door de actieve expertisedeling met professionele spelers. De bestaande expertise van de
professionele cultureel-erfgoedactoren wordt hierbij meer ingezet. ......................................................................................................................................................................................................... 48
O.D.3.2. Vrijwilligers zijn structureel en inhoudelijk betrokken bij het cultureel-erfgoedbeleid in het Land van Dendermonde. ............................................................................................. 52
S.D.4. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft haar eigen werking geoptimaliseerd met aandacht voor duurzaamheid. ............................................................................................ 55
O.D.4.1. Het netwerk tussen de professionele spelers (bib’s, GC’s, CC’s en de cultureel-erfgoedcel) in het intergemeentelijk beleidsdomein cultuur is versterkt binnen het Land van
Dendermonde. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 55
O.D.4.2. Met haar lokale cultureel-erfgoedveld en met de brede cultureel-erfgoedsector (buiten de regio) heeft de projectvereniging duurzame relaties opgebouwd. ...................... 57
O.D.4.3. De interne werking heeft oog voor professionele, sociale en ecologische duurzaamheid. .................................................................................................................................................... 58
4. Ondersteuning .............................................................................................................................................................................................................................................................................................. 61
Bijlagen.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 66
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
3 Jaarverslag 2015
Inleiding
2015 was het eerste jaar van de nieuwe beleidsperiode en het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant. Voor de erfgoedcel betekende dit ook – nog maar – het derde volledige
werkingsjaar.
Het cultureel-erfgoedconvenant 2015-2020 bracht nieuwe besparingen (minder werkingsmiddelen) met zich mee. Die dwongen de erfgoedcel (bewuste en gerichte) keuzes te
maken in de acties en doelstellingen. Daarnaast onderging het personeelsbestand in de eerste helft van 2015 een aantal wijzigingen. Maar daar bleef het niet bij. Als gevolg van
de besparingen besliste de Raad van Bestuur het contract van de erfgoedconsulent educatie en projectwerking niet meer verder te zetten vanaf 1 januari 2016. 2015 werd dus
noodgedwongen een jaar om de eigen werking op punt te stellen alsook de verdere lokale verankering en gedragenheid te verbeteren en zich in te zetten voor een betere
samenwerking met Cultuurdijk (gemeenschaps- en cultuurcentra) en De Leesdijk (bibliotheken), 2 andere belangrijke intergemeentelijke spelers uit de regio.
De focus lag in 2015 zeer sterk op ondersteuning, behoud en beheer. Roerend religieus erfgoed werd in bepaalde gemeenten van het Land van Dendermonde een heet
hangijzer. Bij sommige kerkbesturen was de situatie heel precair en actie voor het inventariseren, behoud en beheer van de lokale collectie dringend.
Het financiële ondersteuningsbeleid kreeg met de nieuwe beleidsperiode een opfrissing. Het projectsubsidiereglement werd aangepast en een aantal nieuwe subsidiekanalen
zagen het levenslicht om het lokale erfgoedveld nog beter te kunnen begeleiden of financieel te helpen. Op een aantal kanalen werd door de erfgoedzorgers gretig ingetekend,
sommige subsidiemogelijkheden vereisen meer promotie en sensibilisering om ingeburgerd te raken.
Ook de erfgoedbank werd in 2015 verder uitgebouwd: bestaande collecties werden uitgebreid en nieuwe collecties ontsloten. Dit resulteert in een aantrekkelijke beeld- en
geluidsbank die in het voorbije werkingsjaar een stijgend aantal unieke bezoekers aantrok.
De intergemeentelijke archivaris bleef na 1 april in dienst van de erfgoedcel, maar beschikt sindsdien over een eigen werkingsbudget, los van de werkingsmiddelen van de
Vlaamse Overheid en de bijdrage van de gemeenten voor cultureel erfgoed. Haar takenpakket en werking breidden uit, maar ze bleef een belangrijke partner voor de erfgoedcel.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
4 Jaarverslag 2015 In 2015 bouwde de erfgoedcel haar rol als aanspreek- en steunpunt, makelaar, expertisecentrum, … verder uit ten dienste van het lokale cultureel-erfgoedveld en het
rijke roerend en immaterieel erfgoed in de 9 gemeenten van haar werkingsgebied. Ze had tijdens het werkingsjaar 2015 zoals steeds oog voor de plaatselijke eigenheden en
noden, maar verloor het intergemeentelijke plaatje nooit uit het oog aangezien er ook gemeenschappelijke pijnpunten en problematieken zijn.
De lokale erfgoedactoren gaven al langer aan dat het industrieel erfgoed aandacht verdiende. De erfgoedcel sprong daarom mee op de kar van het Europees Jaar van het
Industrieel en Technisch Erfgoed. Ze zette zich in om dit specifiek erfgoed van ambachten en industrieën te inventariseren. In 2015 lag de focus vooral op brouwerijen en
stokerijen, maar uiteraard detecteerde de erfgoedcel ook ander roerend en immaterieel industrieel erfgoed. Bijzondere attentie ging hierbij naar collecties in particulier bezit.
Het project rond ambachten en industrieën loopt verder in 2016.
De erfgoedcel stopte veel tijd in de afhandeling van de vorige beleidsperiode (2012-2014). In het kader van de reservevorming en -overschrijding was bijkomende
rapportering vereist. Aangezien duidelijkheid over de reserveopbouw uitbleef tot eind oktober 2015, werd in het voorbije werkingsjaar omzichtig omgesprongen met het budget
(zeker in tijden van besparing).
Met het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant werd ook het jaaractieplan in een nieuw kleedje gestopt. Het jaarverslag volgt hetzelfde opzet en een gelijkaardige lay-out als dat
vernieuwde jaaractieplan. De verschillende onderdelen van het jaarverslag zijn complementair aan het uitgebreide financiële verslag. Beide documenten kunnen perfect naast
elkaar gelezen worden. Per operationele doelstelling is – zoals bij het jaaractieplan - aangegeven waar ze aansluit bij de aandachtpunten van de Vlaamse Overheid en de
krijtlijnen.
De (gerealiseerde) acties zijn genummerd. Indien acties op meerdere doelstellingen betrekking hebben, wordt het nummer van de actie herhaald. In de ‘kolom NR.’ staat dan de
vermelding Zie gevolgd door het nummer van de actie waar die de eerste maal uitgebreid wordt beschreven. Bijkomende acties, die niet in het jaaractieplan van 2015 waren
opgenomen, kregen in dit jaarverslag de afkorting BKA (BijKomende Actie) mee, gevolgd door een nummer.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
5 Jaarverslag 2015
Eigen inbreng
gemeenten:
€ 37 445,40
Overdracht
2012-2014
eigen inbreng:
€ 35 501,85
Wettelijke
reserve-opbouw :
€ 59 376
Werkings-
middelen 2015
Vlaamse Overheid:
€ 245 352
Personeel:
4,5 VTE -> 3,5 VTE ->
3,1 VTE
9 gemeenten:
5 communicatie én
erfgoed + 4 erfgoed
Erfgoedcel Land
van
Dendermonde
€ 0,20/inwoner:
187 227 inwoners
Extra inbreng gemeenten
intergemeentelijke archiefwerking:
€ 59 220
Reserve-overschrijding:
€ 32 348
Wijzigingen personeelsbezetting in 2015
Functie VTE Opmerking
Erfgoedcoördinator
Beleid, behoud en beheer en
(vanaf mei) communicatie
1 A
Erfgoedconsulent
Digitalisering, erfgoedbank,
sociale media en
vrijwilligerswerking
1 B
Erfgoedconsulent
Educatie, projectwerking en
(tot en met april)
communicatie
1
A
Tot en met
30/04/2015
0,6 01/05/2015 tot en
met 31/12/2015
Intergemeentelijke
archivaris 1 A
Tot en met
31/03/2015
Vanaf 01/04/2015
via extra inbreng
gemeenten
Administratieve
medewerker 0,5 C
1. Erfgoedcel Land van Dendermonde in cijfers
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
6 Jaarverslag 2015
2. Inhoudelijke basiswerking
2.1. Jaarlijks terugkerende projecten
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert
- Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschaps- en cultuurcentra), heemkringen en andere erfgoedverenigingen, WOI-experts, Monumentenwacht
Oost-Vlaanderen (interieurinspectie), ambachtslieden, scholen, Inburgering Oost-Vlaanderen, Gevangenis Dendermonde, gemeenten werkingsgebied
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
7 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
1 100 jaar Wereldoorlog I: oorlogskrant
- Editie 5 met als thema soldaten uit het Land van Dendermonde verscheen in januari 2015.
In deze editie was een kalender voorzien met activiteiten in het Land van Dendermonde rond de herdenking.
Oplage: 10 000 exemplaren
De oplage werd bijgesteld na editie 5. De belangstelling voor 100 jaar Wereldoorlog I ging in het Land van Dendermonde in 2015 weer wat liggen. Dit
maakte dat ook de oorlogskrant minder vlot werd meegenomen.
- Editie 6 met als onderwerp opeisingen (goederen en mensen) werd voorbereid in het voorjaar van 2015 en verdeeld eind juli 2015.
In deze editie besloeg de middenkatern een voorstelling van de Erfgoedcel Land van Dendermonde naar aanleiding van de nieuwe beleidsperiode 2015-
2020.
Oplage: 7500 exemplaren
- Editie 7 met als thema de relaties tussen de bewoners en de bezetters in het Land van Dendermonde werd voorbereid in de tweede helft van 2015 en
klaargestoomd voor druk in december 2015.
- De thema’s van de verschillende edities werden bij aanvang van de herdenkingsperiode vastgelegd. Sinds 2015 levert het lokale erfgoedveld (lokale
onderzoekers, heemkundigen, …) bijdragen aan. De oorlogskrant werd zo een platform om lokaal onderzoek voor een breder publiek te ontsluiten.
- De oorlogskrant wordt in het Land van Dendermonde verspreid op openbare plaatsen en via lokale erfgoedpartners: bibliotheken, gemeenschaps- en
culturele centra, gemeentehuizen, administratieve centra, leeszalen en musea van heemkringen en erfgoedverenigingen, …
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
8 Jaarverslag 2015 1 100 jaar Wereldoorlog I: doelgroepenwerking
- Bij het project rond 100 jaar Wereldoorlog I zet de erfgoedcel niet alleen in op een breed publiek, maar poogt ze ook specifieke doelgroepen te bereiken:
1. Kinderen: op de interactieve website www.kindereninbezetgebied.be staat beeldmateriaal over het dagelijks leven in de 9 gemeenten van het Land van
Dendermonde. Oorlogskranten 1, 2 en 3 zijn eveneens beknopt en op kindermaat te raadplegen. Voor de edities 4, 5 en 6 werden de voorziene vertaalslag
en invoer niet afgerond in 2015. Hiervoor wordt opnieuw actie ondernomen in 2016.
Aantal sessies: 4125
Aantal gebruikers: 3821
Pagina’s per sessie: 1,71
Gemiddelde duur: 50s
76,6% nieuwe gebruikers vs. 24,4% terugkerende bezoekers
2. Blinden en slechtzienden: van edities 5 en 6 werd een ingelezen versie (op Daisy CD-rom) aangeleverd in iedere hoofdbibliotheek van het Land van
Dendermonde.
3. Gedetineerden (Gevangenis Dendermonde): van edities 5 en 6 werd een pakket afgeleverd om binnen de gevangenismuren te verdelen.
4. Anderstaligen: Inburgering Oost-Vlaanderen verdeelde de oorlogskranten editie 5 en 6 onder de anderstaligen die het begeleidt via
inburgeringstrajecten.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
9 Jaarverslag 2015 2 Erfgoeddag: intergemeentelijke erfgoeddagbrochure
- De erfgoedcel verspreidde opnieuw een vouwkaart met daarop alle erfgoeddagactiviteiten in het Land van Dendermonde alsook een voorstelling van de
werking van de erfgoedcel (naar aanleiding van de nieuwe beleidsperiode 2015-2020). Aangezien er vanuit Erfgoeddag zelf geen nationale brochure meer
werd verdeeld, was de intergemeentelijke erfgoeddagbrochure meer dan ooit een belangrijk communicatiemiddel. Lokale organisatoren zetten zichzelf en
hun activiteit nog steeds graag via een papieren brochure in de kijker omdat die laagdrempeliger te raadplegen is dan pakweg een website. Bovendien
biedt ze de mogelijkheid binnen een bepaald gebied een dagvullend programma uit te werken.
Het concept van de vouwkaart bleef wegens succes behouden. Het formaat is bijzonder handig en biedt ook ruimte voor voldoende informatie. Er werd wel
een nieuwe en goedkopere ontwerper aangeworven. Gezien de goede respons van de organisatoren en de bezoekers is de intergemeentelijke brochure
zeker het werk en de financiële inspanning waard.
Oplage: 3000 exemplaren
- De intergemeentelijke erfgoeddagbrochure is verspreid binnen de 9 gemeenten van het werkingsgebied op openbare plaatsen en via erfgoedpartners:
bibliotheken, gemeenschaps- en culturele centra, gemeentehuizen en administratieve centra, heemkringen, erfgoedverenigingen, …
2 Erfgoeddag: blog en making of
- De website https://erfgoeddag.wordpress.com/ promootte de erfgoeddagactiviteiten in het Land van Dendermonde op 2 manieren. Enerzijds was de
website een online neerslag van de intergemeentelijke erfgoeddagbrochure. Anderzijds werd een blog opgestart om de activiteiten op een andere manier
te belichten en het publiek aan te tonen dat er maanden en weken voorbereidingen voorafgegaan zijn aan de lokale erfgoedactiviteit. De blogberichten met
leuke foto’s en bijzondere invalshoeken prikkelden mensen nog meer om in het Land van Dendermonde op stap te gaan.
Bezichtigingen van de website: 4152 (piek in april: 1795 bezichtigingen)
- Als regionale coördinator volgde de erfgoedcel de inschrijvingen binnen haar werkingsgebied nauwgezet op en stuurde bij waar nodig.
Activiteiten in het Land van Dendermonde: 12
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
10 Jaarverslag 2015 2 Erfgoeddag: intergemeentelijke activiteit Geërfd, wat nu?!
- Op vraag van de gemeenten organiseert de erfgoedcel sinds 2014 een intergemeentelijke activiteit. Na de eerste deelname in 2014, bleek een activiteit op
Erfgoeddag zelf in iedere gemeente praktisch niet haalbaar. Er werd daarom gekozen voor een nieuw concept met een haalbare spreiding: 2 locaties
werden op Erfgoeddag zelf aangedaan, 1 locatie voor Erfgoeddag (als opwarmer) en 1 locatie na Erfgoeddag (als afsluiter).
De intergemeentelijke activiteit zette in op behoud en beheer van particuliere collecties. Een E-team, samengesteld uit een aantal experts, stond paraat om
particulieren te adviseren over hun erfstuk. Het team registreerde het verhaal achter het erfstuk, digitaliseerde het (scan of foto) en gaf advies over hoe dit
erfstuk het best kan bewaard worden om het in optimale toestand aan de volgende generaties door te geven.
- Op Erfgoeddag 26 april trok het E-team naar Wieze (aansluiting bij de activiteit van de lokale heemkring in de voormiddag) en Berlare (aansluiting bij de
activiteit van de Cultuurdienst in de namiddag). De opkomst en interesse lagen laag. Het Museum Donkmeer waar de erfgoedcel in de namiddag te gast was
en dat het moet hebben van wandelaars rond het Donkmeer, trok gezien het slechte weer geen bezoekers.
Deelnemers: 5
- Op 22 april, in de aanloop naar Erfgoeddag, streek het E-team neer in Wichelen (Bib Schellebelle) en op 9 mei was het als afsluiter in Hamme (waar het
aansloot bij een tentoonstelling in het kader van Erfgoeddag) te vinden.
Deelnemers: 2
De lage opkomst en zeer beperkte return deden besluiten in de toekomst niet meer in te zetten op een eigen intergemeentelijke activiteit, maar wel op de
ondersteuning van lokale actoren die op Erfgoeddag een activiteit willen organiseren.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
11 Jaarverslag 2015 3 Verwendag: inhoudelijke ondersteuning activiteit De Leesdijk
De Verwendag is het startschot van de Bibliotheekweek. Jaarlijks werkt de erfgoedcel samen met De Leesdijk, een interlokale vereniging met hetzelfde
werkingsgebied als de erfgoedcel, om de inhoud van deze Verwendag breder open te trekken door er een erfgoedluik aan te koppelen.
De erfgoedcel voorzag in 2015 geen extra budget voor de Verwendag, maar liet haar bijdrage aansluiten bij het project Ambachten en industrieën waar ze in 2015-
2016 rond werkt.
De bibliotheken besloten in 2015 meer toe te spitsen op families en kinderen. Dit leidde in combinatie met het project Ambachten en industrieën tot diverse
workshops rond ambachten en oude technieken (zoals stoelenrieten, spinnen en boekbinden) in de bibliotheken van De Leesdijk. De erfgoedcel financierde een
aantal van deze workshops. Ze lanceerde ook een eerste collectie beelden rond ambachten en nijverheden op www.erfgoedbanklandvandendermonde.be.
De erfgoedcel voorzag een postkaart met daarop een nostalgisch beeld van een plaatselijke brouwerij als presentje voor de bezoekers en ter promotie van de
lancering van de collectie rond ambachten en nijverheden op de erfgoedbank. Voor de 9 gemeenten werd er dus een postkaart ontwikkeld met een lokale voorzijde
en een gemeenschappelijke achterzijde.
Aantal postkaarten: 21 000 (3000 voor 3 grotere gemeenten en 2000 voor 6 kleinere gemeenten)
Aantal bezoekers: ruim 3000
De Verwendag werd voorbereid in een inhoudelijke werkgroep waarvan de erfgoedcel deel uitmaakt.
Vergaderdata:
- Donderdag 30 april 2015 in Dendermonde
- Vrijdag 26 juni 2015 in Hamme
- Verder werden veel afspraken per email geregeld.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
12 Jaarverslag 2015
2.2. Communicatie
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: Oost-Vlaamse erfgoedcellen, PACKED, VIAA, Provincie Oost-Vlaanderen, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra),
particulieren, heemkringen en andere erfgoedverenigingen, vrijwilligers
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
13 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
4 Erfgoedbank: opvolging technische aspecten eigen systeem zoals updates en gebruiksvriendelijkheid
Er gebeurden 2 updates van het systeem Mediahaven: begin van 2015 en midden 2015
Zie 3 Erfgoedbank: opvolgen algemene communicatie
4 Erfgoedbank: begeleiden vrijwilligers
- Aantal vrijwilligers actief voor de erfgoedbank: 8
- 1 vrijwilliger werkte van thuis uit en scande met de mobiele scanner van de erfgoedcel beeldmateriaal dat zelf gedigitaliseerd kon worden.
- Van de 8 vrijwilligers zijn er 2 gestart in 2015. Ze kregen een opleiding van de erfgoedconsulent om zich in te werken in het databanksysteem.
4
Erfgoedbank: opvolging omzetting systemen met het oog op geïntegreerde erfgoedbanken
- Net als de andere Oost-Vlaamse erfgoedcellen nam de Erfgoedcel Land van Dendermonde met de Provincie Oost-Vlaanderen deel aan het traject dat de
mogelijkheden onderzocht om op termijn de eigen erfgoedbanken en Erfgoedinzicht te laten samenvloeien.
Overlegmomenten:
⦁ Dinsdag 10 maart 2015: specifiek rond afstemming Erfgoedinzicht en erfgoedbanken
⦁ Donderdag 24 september 2015: als agendapunt in het regelmatige overleg tussen de provincie en de erfgoedcellen
- Voor meer afstemming tussen hun diverse erfgoedbanken en met het oog op een goedkopere storage/hosting overlegden de erfgoedcellen op regelmatige
basis met het VIAA tijdens COP Digi.
Overlegmomenten: bijlage 8
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
14 Jaarverslag 2015 5 Opmaak en opvolging van een communicatieplan
- De Erfgoedcel Land van Dendermonde heeft zich in 2015 als merk sterker geprofileerd via haar eigen communicatiekanalen.
1. Flyer
In het voorjaar van 2015 werd een nieuwe flyer verspreid, aangepast aan de beleidsperiode 2015-2020.
Oplage: 5000 exemplaren
Daarnaast kreeg iedere gemeente een pdf-versie om zelf af te drukken.
2. Nieuwsbrief
In mei 2015 werd een nieuw systeem voor de nieuwsbrief in gebruik genomen (mailchimp). Het oude adressenbestand van de nieuwsbrief is tegelijkertijd
geoptimaliseerd. Nieuwe contactpersonen werden systematisch ingevoerd en verouderde mailadressen verwijderd of aangepast. In haar nieuwsbrief
bericht de erfgoedcel niet enkel over de eigen werking of interessante items voor de geïnteresseerden (zoals vormingen, studiedagen, …). Er is ook een luik
voorzien om de erfgoedactiviteiten van stakeholders binnen het Land van Dendermonde te communiceren. De nieuwsbrief wordt maandelijks verstuurd.
Aantal verzonden nieuwsbrieven in 2015: 12 (sinds mei via mailchimp)
Aantal abonnees (eind 2015): 1953
Aantal geopende nieuwsbrieven per zending (sinds mei): gemiddeld 31,21%
Aantal gelinkte items die werden aangeklikt: gemiddeld 5,1%
3. Facebook
De erfgoedcel benutte dagelijks haar facebookpagina als communicatiemiddel voor haar eigen activiteiten of werking, maar vooral ook om de werking en
publieksactiviteiten van het lokaal erfgoedveld te delen.
Aantal likes (eind 2015): 390
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
15 Jaarverslag 2015 5 +
zie 7
Opmaak en opvolging van een communicatieplan (vervolg)
- Externe communicatiekanalen
1. Zone C
2. Gemeentelijke infobladen
In het kader van haar publieksactiviteiten, voor oproepen rond vrijwilligers of materiaal deed de erfgoedcel een beroep op de gemeentelijke infokanalen.
⦁ Aankondiging en oproep intergemeentelijke Erfgoeddagactiviteit
⦁ Vermeldingen voor Tournée Volkscafé
⦁ Oproep vrijwilligers religieus erfgoed Wetteren
3. Pers
De erfgoedcel maakte en verstuurde persberichten wanneer er binnen haar werking of onder haar impuls belangrijke zaken gerealiseerd of gelanceerd
werden.
⦁ 18 mei 2015: artikel in Het Nieuwsblad over educatief spel Sint-Machariusprocessie Leerlingen Vrije Basisschool Laarne spelen educatief spel rond Sint-
Machariusprocessie
⦁ 26 mei 2015: artikel in Het Nieuwsblad over de reuzenapp Lebbeke Reuzen gevangen in een app
⦁ 27 mei 2015: artikel in Het Laatste Nieuws over de reuzenapp Lebbeke Nieuwe app zet reuzen in de kijker
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
16 Jaarverslag 2015 6 Website www.egclandvandendermonde.be
- Het contract met DigitalMind liep af eind 2014. Erfgoedcellen tekenden destijds hierop samen in. Reeds in 2014 werd een traject opgestart om (opnieuw)
samen te werken aan de ontwikkeling van een nieuwe website (gemeenschappelijke backend en verschillende frontend). De keuze viel uiteindelijk op een
wordpresswebsite. De Erfgoedcel Land van Dendermonde besliste om haar website niet zelf te bouwen, maar dit uit te besteden aangezien de knowhow
onder de personeelsleden minder aanwezig is en dit ook te veel tijd in beslag zou nemen.
- De nieuwe wordpresswebsite www.egclandvandendermonde.be is online sinds mei 2015. De website is een platform voor actuele en wisselende berichten
die vaak ook gelinkt worden aan de nieuwsbrief. Verder biedt de website ook alle informatie over de algemene werking van de erfgoedcel en de
contactgegevens.
Aantal unieke bezoekers (sinds lancering tot eind 2015): 5454
Aantal sessies: 7246
Aantal pagina’s: 14 775
Aantal pagina’s per sessie: 2,04
Gemiddelde duur sessie: 2min 11s
De bezoekers van de website gingen heel gericht op zoek naar informatie.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
17 Jaarverslag 2015 7 Zone C
- De gratis pagina waarover de erfgoedcel kon beschikken in Zone C werd steeds besteed aan de eigen werking. Ieder artikel bestond uit een beknopte tekst
vergezeld van een krachtig beeld.
Verschenen artikels:
⦁ Editie maart 2015: artikel over de erfgoedbank Erfgoedschatten. Digitaal grasduinen door het verleden
⦁ Editie juni 2015: artikel over de reuzenapp Reuzen in Lebbeke: Reuzentraditie 2.0
⦁ Editie september 2015: artikel over Tournée Volkscafé Ga mee op Tournée Volkscafé
⦁ Editie december 2015: artikel over vorming Leren archiveren. Verenigingsarchief zkt. archivaris (aankondiging vorming in 2016)
- Daarnaast liet de erfgoedcel haar activiteiten ook opnemen in de agenda of sprokkels (eerder korte vermeldingen).
8 Cultuurapp
De Projectvereniging Cultuurdijk onderzocht in 2014 de implementatie van een cultuurapp waarmee de cultuurliefhebber via de smartphone snel informatie over
activiteiten van de 5 cultuur- of gemeenschapscentra in het Land van Dendermonde kan terugvinden. De erfgoedcel voorzag budget om hier mee in te stappen en zo
haar publieksactiviteiten via de app bekend te maken. Tijdens de ontwikkeling van de app bleek dat deelname voor de erfgoedcel weinig meerwaarde zou bieden
gezien haar vrij beperkte aantal publieksactiviteiten. De erfgoedcel besliste dus (voorlopig) niet te investeren in dit communicatiemiddel. Het voorziene budget
werd gespendeerd aan andere inhoudelijke werking.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
18 Jaarverslag 2015
2.3. Expertise
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
Partners: erfgoedcellen, LEOV’s, heemkringen en andere cultureel-erfgoedorganisaties, Provincie Oost-Vlaanderen, stad Dendermonde, FARO, VormingPlus,
Vrijwilligersacademie, Archiefbank Vlaanderen en Honky Tank Jazz Club
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
19 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
9 Loketfunctie/Makelaarsrol
- Het erfgoedveld bevroeg de erfgoedcel steeds meer in 2015. Soms kon de erfgoedcel zelf de vraag beantwoorden. In andere gevallen werd de aanvrager
doorverwezen.
- De registratie van de uitgewisselde expertise werd optimaal geregistreerd. Er werden dossiers aangelegd om gelijkaardige vragen in de toekomst op een
zelfde manier te kunnen afhandelen.
- Aantal expertisedossiers: 61
- Expertiselijst: bijlage 7
10 Overlegplatformen (niet op initiatief van de erfgoedcel)
De personeelsleden namen deel aan diverse (vaste) overlegstructuren zowel op lokaal, intergemeentelijk, provinciaal als Vlaams niveau. Wie aan welk overleg
deelnam, was afhankelijk van het takenpakket en de expertise van het personeelslid. De overlegstructuren zoals collegagroepen zijn belangrijke instrumenten voor
de uitwisseling van kennis en voorbeeldprojecten of om zaken gezamenlijk aan te pakken.
Overlegmomenten: bijlage 8
11 Vorming
- De Erfgoedcel Land van Dendermonde voorzag vorming(en) voor haar erfgoedveld.
1. Workshop Groepsaanbod van verpakkings- en conserveringsmateriaal van de Provincie Oost-Vlaanderen: organisatie in samenwerking met
Transversale Cel Cultuur van de Provincie Oost-Vlaanderen en de Erfgoedcel Waasland
Maandag 4 mei 2015 in Zele
Aantal deelnemers: 11
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
20 Jaarverslag 2015 11 Vorming (vervolg)
- De Erfgoedcel Land van Dendermonde voorzag vorming(en) voor haar erfgoedveld.
2. Reuzenrepaircafé
Zaterdag 17 oktober 2015 in Wichelen
Programma: bijlage 12
Aantal deelnemers: 32
3. Informeel brainstormmoment Zet je tanden in cultuureducatie: organisatie in samenwerking met de Stad Dendermonde
Woensdag 25 november 2015 in Dendermonde
Aantal deelnemers: 42
Bij de vormingen werden geen OSCARs voorzien voor de deelnemers aangezien het moeilijk was om de competenties te bepalen.
4. Vorming Leren archiveren: verenigingsarchief zkt. archivaris
Eind februari 2016 plannen de erfgoedcellen Land van Dendermonde, Viersprong en LeieSchelde twee lesvoormiddagen rond verenigingsarchieven. Ze
werken hiervoor samen met Archiefbank Vlaanderen. Voor de communicatie worden VormingPlus en de Vrijwilligersacademie ingeschakeld. Het overleg
rond de inhoud en praktische zaken startte reeds op in 2015.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
21 Jaarverslag 2015 11 Vorming (vervolg)
- Ook het personeel schaafde via vorming de eigen expertise en competenties bij om het cultureel-erfgoedveld zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen.
1. Beleid
Vorming De uitdagingen van het leiderschap: organisatie FARO
⦁ Maandag 2 maart 2015 in Brussel
⦁ Maandag 30 maart 2015 in Brussel
⦁ Maandag 4 mei 2015 in Brussel
⦁ Maandag 1 juni 2015 in Brussel
⦁ Dinsdag 17 november 2015 in Brussel (opvolgmoment)
Vorming Jaaractieplannen en jaarverslagen: organisatie FARO
⦁ Vrijdag 16 januari 2015 in Brussel
2. Behoud en beheer
Studiedag Niet al goud wat blinkt? Waardering, selectie en afstoting van collecties: organisatie FARO en Interprovinciale Werkgroep Waardering en Selectie
⦁ Maandag 28 september 2015 in Mechelen
Ontmoetingsdag Oost-Vlaamse kerkbesturen: organisatie Provincie Oost-Vlaanderen
⦁ Donderdag 22 oktober 2015 in Waarschoot
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
22 Jaarverslag 2015 11 Vorming (vervolg)
3. Communicatie
Vorming Twitter: organisatie Publiek Centraal
⦁ Dinsdag 13 januari 2015 in Gent
⦁ Donderdag 12 februari 2015 in Gent
Vorming Sociale media. Facts & figures: organisatie FARO
⦁ Vrijdag 16 januari 2015 in Brussel
Vorming Strategie: hoe begin ik er aan?: organisatie FARO
⦁ Vrijdag 23 januari 2015 in Brussel
Vorming nieuwe wordpresswebsite www.egclandvandendermonde.be en mailchimpnieuwsbrief: organisatie Typografics
⦁ Dinsdag 24 februari 2015 in Hamme (opstart)
⦁ Donderdag 2 juli 2015 in Hamme
⦁ Vrijdag 2 oktober 2015 in Dendermonde (opvolging)
4. Educatie
Vorming Erfgoed en dementie: organisatie FARO
⦁ Woensdag 2 december 2015 in Wetteren
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
23 Jaarverslag 2015
2.4. Educatie
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
Partners: LECA, Stedelijke Musea Dendermonde, Artevelde Hogeschool Gent, reuzenbeheerders Lebbeke en Hamme, gemeenten Lebbeke en Hamme, Overlegplatform
Cultuureducatie Dendermonde, Processiecomité Sint-Machariusprocessie Laarne, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra)
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
24 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
Zie 17 Educatiepakketten
12 Cultuurwijzer
De stad Dendermonde ontwikkelde een website met het cultuureducatieaanbod als vervanger van de papieren Dorstlesser. De erfgoedcel hielp bij de ontwikkeling
en kon van deze blijvende website gratis gebruik maken om haar educatief aanbod te promoten.
13 Cultuurmapje
De gemeenten binnen het Land van Dendermonde beschikken sinds 2014 over een cultuurmapje. Hierin kunnen leerlingen van het basisonderwijs hun ervaringen
rond cultuuractiviteiten kwijt. Het mapje is een initiatief van de Projectvereniging Cultuurdijk (communicatie en erfgoed) en de interlokale vereniging De Leesdijk.
Ook in 2015 betaalde de erfgoedcel haar bijdrage voor het verspreiden van een nieuwe lading cultuurmapjes.
Zie 1 www.kindereninbezetgebied.be
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
25 Jaarverslag 2015
3. Doelstellingen met betrekking tot de basisfuncties
S.D.1. Het Immaterieel Erfgoed (ICE) in het Land van Dendermonde is beter bekend en verbindt mensen.
O.D.1.1. Gemeenschappen hebben hun expertise rond ICE gedeeld, met bijzondere aandacht voor 3 thema’s (1. ambachten en industrieën; 2.
dialecten, volksliedjes en -verhalen; 3. feesttradities).
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: Stokerijen, brouwerijen, particulieren, heemkringen, Archiefbank Vlaanderen, LECA, ETWIE, bloemencorso’s, Artevelde Hogeschool Gent, reuzenbeheerders Lebbeke
en Hamme, gemeenten werkingsgebied, Processiecomité Sint-Macharius Laarne, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra)
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
26 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
14 Start project Ambachten en Industrieën (in het kader van 2015 als Europees jaar van het Industrieel en Technisch erfgoed)
- Er werd ingezet op het in kaart brengen van ambachten en industrieën binnen het Land van Dendermonde met een focus op brouwerijen en stokerijen.
Lokale partners en erfgoedzorgers leverden de nodige informatie hiervoor aan.
- Op www.erfgoedbanklandvandendermonde.be werd een nieuwe collectie gelanceerd. De collectie telde eind 2015 476 beelden.
- Tijdens de lopende inventarisatie werden nog geen privéarchieven opgespoord voor registratie op Archiefbank Vlaanderen. Veel lokale brouwerijen
verdwenen reeds met de Eerste of Tweede Wereldoorlog waardoor het archief doorheen de decennia verspreid raakte onder de erfgenamen of zelfs is
verdwenen. Het was dus zeer moeilijk om tot nu toe (grotendeels) volledige privéarchieven terug te vinden.
- Tournée Volkscafé
In navolging van de succesvolle jaargangen in 2013 en 2014 reed opnieuw een bus 3 avonden op rij langs de gemeenten van het werkingsgebied. Deze keer
stopte de bus niet alleen aan volkscafés, maar per avond ook aan 1 brouwerij. Deze laagdrempelige activiteit ging door in november (Week van de Smaak
met als thema VergETEN). Het ABC van Tournée Volkscafé verscheen opnieuw. Deze erfgoeduitgave rond de bezochte locaties, het brouwers- of
stokersambacht en bier in het algemeen is uitgedeeld aan de deelnemers en te raadplegen via www.erfgoedbanklandvandendermonde.be.
⦁ Donderdag 12 november 2015
Aantal deelnemers: 46
⦁ Vrijdag 13 november 2015
Aantal deelnemers: 57
⦁ Zaterdag 14 november 2015
Aantal deelnemers: 56
Flyer, affiche en Het ABC van Tournée Volkscafé: bijlage 14 en 15
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
27 Jaarverslag 2015 15 Rondreizende reuzententoonstelling
Voor de reuzenhappening op 14 september 2014 in Wichelen, het publieksmoment van het Reuzenjaar 2014, werd van de deelnemende reuzen een
reuzenpaspoort (op banner) gemaakt met daarop de basisinformatie over de reus en een QR-code die leidt naar beeldmateriaal van de reus op de erfgoedbank.
1. Voor de tentoonstelling Vier op een rij: de erfenis van studentenclub moeder Polydoor in Hamme ter gelegenheid van Erfgoeddag 2015 ontleenden de
organisatoren (Heemkring Osschaert, De Folklorische Vereniging Die Hamse Wuitens en IDPlus Kunstencentrum) de banners van reus Polydoor en zijn vierling.
2. Voor de lancering van de reuzenapp van Lebbeke tijdens de Minnestraatkermis (van 29 mei tot 1 juni 2015) zijn de banners van de Lebbeekse reuzen ontleend.
3. De banners van reuzen Marjaas en Schiperen Zot uit Opstal werden door de Opstalse Reuzengilde in het najaar opgesteld ter gelegenheid van een buurtfeest.
16 Werkgroep Bloemencorso’s
De erfgoedcel maakt deel uit van de Werkgroep Bloemencorso’s waarin ook LECA en de nog bestaande bloemencorso’s (Blankenberge, Sint-Gillis-Dendermonde,
Wommelgem, Loenhout, Ternat en Herckenrath en per uitbreiding ook nog het Nederlandse Zundert) zitten. De werkgroep werkt jaarlijks gezamenlijke
borgingsacties uit (waaronder Erfgoed in bloemen: een promotieactiviteit en persmoment in Blankenberge), doet aan expertise-uitwisseling, overlegt over de
rapportering naar de Vlaamse overheid en stelt een bloemencorsobrochure samen. In 2015 werd beslist een kleinere werkgroep op te richten die in de eerste helft
van 2016 een communicatieplan zal opmaken.
Vergaderdata:
- Woensdag 10 juni 2015 in Gent
- Woensdag 21 oktober 2015 in Gent
Het bloemencorso van Sint-Gillis-Dendermonde vierde in 2015 zijn 65-jarig jubileum. Naar aanleiding van deze verjaardag kwam er een bijzondere en uitgebreide
collectie op de erfgoedbank. De collectie van het bloemencorso telde eind 2015 1733 beelden.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
28 Jaarverslag 2015 17 Educatiepakketten
De Erfgoedcel Land van Dendermonde ondersteunt (zowel inhoudelijk als financieel) voor iedere gemeente binnen haar werkingsgebied de uitwerking van een
educatiepakket. De vraag komt steeds vanuit het erfgoedveld zelf. Een aantal educatiepakketten is in 2014 opgestart en werd in 2015 afgewerkt en gelanceerd.
1. Sint-Machariusprocessie Laarne
Samen met de gemeente Laarne en op vraag van het comité dat de processie organiseert, ontwikkelde de Erfgoedcel Land van Dendermonde een spel rond de
processie voor het vijfde leerjaar. Het spel is opgevat als een quiz. De leerlingen leggen het parcours van de processie af op een spelbord, krijgen vragen en mogen
bij een juist antwoord een deel van het Sint-Machariusglasraam inkleuren. Het spel werd uitgetest door de leerlingen van de Sint-Machariusschool in Laarne op
woensdag 20 mei. Los daarvan werkten 2 studenten van de Artevelde Hogeschool in Gent een educatiepakket uit voor de kleuterklassen.
2. Reuzenapp Lebbeke
Op vraag van de gemeente Lebbeke, die de reuzen binnen haar grondgebied bij een jonger publiek meer bekend wil maken, lanceerde de Erfgoedcel Land van
Dendermonde een reuzenapp. De interactieve website www.reuzeninlebbeke.be leert kinderen via een ludieke manier kennismaken met 8 Lebbeekse reuzen:
Clement De Vos, Jef Tomat, Mie Spruyt, Rozeken, Doetjen, Basken, Lucky Willy en Prinjs van Wies. Na een goed antwoord kan de speler de juiste onderdelen
selecteren en zo de gevraagde reus correct samenstellen. De app is ontwikkeld voor de tweede graad van het basisonderwijs. Bij de app hoort ook een lesmap zodat
de kinderen tijdens een reuzenles voldoende informatie kunnen opsteken om het spel te spelen. De reuzenles in de Minnestraalschool vond plaats op vrijdag 29 mei
2015. De app is voorgesteld tijdens Minnestraatkermis in Lebbeke het laatste weekend van mei 2015.
3. Begijnhofgids Dendermonde
Nadat de oorspronkelijke grafisch ontwerper de opdracht had geannuleerd, werd het roer omgegooid. Het verhaal van het Begijnhof wordt nu verteld door de ogen
van een kat met 9 levens die zo ook de geschiedenis van deze unieke locatie doorloopt en ondertussen op zoek is naar een zilverschat. Naast het lees- en kijkboek
werd er ook een zoektocht uitgewerkt om de schat ter plaatse te ontdekken. Alle materiaal werd aangeleverd in het najaar van 2015 zodat de vormgever aan de
slag kon gaan. De lancering is verschoven naar de start van het nieuwe toeristische seizoen in april 2016.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
29 Jaarverslag 2015 4. Reuzenapp Hamme
In november 2015 startten de voorbereidingen voor de Hamse reuzenapp www.reuzeninhamme.be naar analogie met de app van Lebbeke.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
30 Jaarverslag 2015
O.D.1.2. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft samen met het ICE-netwerk lokale ICE-gemeenschappen ondersteund en gestimuleerd om hun ICE
te borgen en door te geven, ook aan moeilijk te bereiken doelgroepen.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
Partners: LECA, Archiefbank Vlaanderen, Reuzen in Vlaanderen, particulieren en (cultureel-erfgoed)verenigingen, VormingPlus, bloemencorso’s, gemeenten Hamme en Zele,
Kardelen vzw, Unie voor Turkse Verenigingen, FARO, particuliere reuzenexperts
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
31 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
18 Tentoonstelling MIRAS: 50 jaar Turkse migratie - Zele en Hamme
De tentoonstelling, die in Zele liep van 17 tot en met 31 januari 2015, zette in op het bereiken van de bevolking in Hamme en Zele die van Turkse origine is. In beide
gemeenten maakt ze een aanzienlijk deel van de inwoners uit. Tegelijk bestond de mogelijkheid voor groepsbezoeken waarop ook scholen konden intekenen. De
tentoonstelling was het orgelpunt van een niet altijd even makkelijk traject waarin het cultureel erfgoed van de Turkse gemeenschap centraal stond. Aan deze
tentoonstelling was een tweede (foto)luik verbonden in De Wiek in Zele.
VormingPlus bood in Zele een bezoek aan de lokale moskee aan.
De individuele bezoekers werden niet geturfd.
Aantal klasrondleidingen: 11
Aantal leerlingen: 219
Zie 16 Werkgroep Bloemencorso’s
Zie 39 Stimuleren van erfgoedgemeenschappen om hun ICE te ontsluiten via een impuls binnen projectsubsidies
Projecten die inzetten op immaterieel erfgoed en/of 1 van de 3 thema’s waarrond de erfgoedcel in de beleidsperiode werkt, kregen volgens het reglement € 100
extra bij hun subsidieaanvraag.
Aantal projecten dat aan deze voorwaarde voldeed: 12 (ruim 70% van de aanvragen)
Zie 39 Stimuleren van projecten die inzetten op doelgroepenwerking via een impuls binnen projectsubsidies
Projecten die inzetten op doelgroepenwerking kregen volgens het reglement € 100 extra bij hun subsidieaanvraag.
Aantal projecten dat aan deze voorwaarde voldeed: 5 (29,4% van de aanvragen)
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
32 Jaarverslag 2015 19 +
zie 17
Reuzen
In 2015 werd het netwerk van reuzenbeheerders, uitgebouwd in 2014, verder onderhouden. De erfgoedcel stimuleert de reuzenbeheerders verder om hun reuzen
en de reuzentraditie te bewaren. Tijdens het reuzenoverleg van 2014 hadden de reuzenbeheerders aangegeven dat zij graag met experts rond de tafel zouden
zitten die hen allerlei tips konden geven rond het praktische beheer van een reus of het behoud ervan. Om hieraan tegemoet te komen, organiseerde de erfgoedcel
het reuzenrepaircafé op 17 oktober 2015 in Wichelen.
Ook het ondersteuningsbeleid van de erfgoedcel werd extra in de kijker gezet om reuzenbeheerders nog meer hier naar toe te leiden. Er was ook ruimte voor
andere vragen en onderlinge expertise-uitwisseling waardoor het reuzenrepaircafé meteen als reuzenoverleg fungeerde.
De adressenlijst van reuzenbeheerders en de inventaris van reuzen zijn in 2015 verder op punt gesteld.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
33 Jaarverslag 2015
O.D.1.3. Het ICE is geïnventariseerd, gedocumenteerd en duurzaam (digitaal) ontsloten.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, ICE-netwerk, ETWIE, Archiefbank Vlaanderen, (cultureel-erfgoed)verenigingen
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
34 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
20 Registreren van ICE-tradities op bestaande platformen
In 2015 werden hiervoor geen acties ondernomen wegens tijdsgebrek.
Zie 38
+ 39
Sensibiliseringsacties rond archief- en beeldmateriaal ICE-tradities om ze duurzaam te bewaren en te digitaliseren
1. Uitleendienst
2. Groepsaanbod verpakkings- en conserveringsmateriaal Provincie Oost-Vlaanderen promoten
3. Digitaliseringsprojecten
Projecten die inzetten op digitalisering en behoud, kregen € 100 extra bij hun aanvraag voor projectsubsidies.
Aantal projecten dat inzet op digitalisering: 6 (35% van de aanvragen)
Zie 1 +
14 +
16 +
19
Verder uitbouwen ICE-thema’s op www.erfgoedbanklandvandendermonde.be
- Reuzen en bij uitbreiding feesttradities zoals de Sint-Machariusprocessie in Laarne en het bloemencorso van Sint-Gillis-Dendermonde
- Ambachten en industrieën
- Topstukken
- Specifieke thema’s verbonden aan bijzondere momenten in het jaar of activiteiten
Zie 14 Registratie privéarchieven brouwerijen en stokerijen op www.archiefbankvlaanderen.be
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
35 Jaarverslag 2015
S.D.2. Lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een visie op behoud en beheer, en worden ondersteund
in de realisatie ervan.
O.D.2.1. De roerend-erfgoedcollecties van lokale cultureel-erfgoedorganisaties binnen het Land van Dendermonde en hun bewaartoestand zijn
geïnventariseerd.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Inzetten op lokale depotnoden
- Inzetten op religieus cultureel erfgoed
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
36 Jaarverslag 2015 Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, Monumentenwacht Oost-Vlaanderen, Stedelijke Musea Dendermonde, Kerkraad en kerkfabrieken van Wetteren, Kerkbesturen van Opdorp
en Buggenhout, Kerkbestuur Moerzeke, Kerkfabriek Sint-Denijskerk Serskamp, intergemeentelijke archivaris, FARO, archiefdiensten Dendermonde en Wetteren, heemkringen,
Coördinerende Archiefdienst Vlaamse Overheid, Archiefbank Vlaanderen
NR. ACTIE
Zie 23 Traject visie collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties op behoud en beheer
21
Waarderingstraject Sint-Denijskerk Serskamp
In juli 2015 werd het waarderingstraject van de Sint-Denijskerk in Serskamp afgerond. Dit pilootproject, getrokken door de Provincie Oost-Vlaanderen, ging een
stap verder dan inventarisatie (die voor deze kerk al was afgerond). Om het traject vlot te laten verlopen, werden een stuurgroep en werkgroep opgericht. In de
werkgroep zetelden de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen (Laurence De Bolle), een vertegenwoordiger van de gemeente
(cultuurambtenaar Lut Fonteyn), de voorzitter van de kerkfabriek (Paul Matthijs) en een parochiaan met een grondige kennis van de geschiedenis van de kerk
(Hugo De Sutter). De coördinator van de erfgoedcel, die behoud en beheer in haar takenpakket heeft, maakte eveneens deel uit van de werkgroep.
De werkgroep waardeerde de kerkcollectie op basis van een nieuw uitgewerkt systeem (waarderingsfiche). De bedoeling was een onderscheid te kunnen maken
tussen stukken die belangrijk zijn voor de kerk en stukken die voor de kerk een mindere waarde hebben. Bij een eventuele herbestemming van de kerk kan er ook
doordacht met de herbestemming van de stukken worden omgegaan. Het bestuur van de Sint-Denijskerk diende een restauratiedossier in voor het interieur. Na de
restauratie is er in de kerk ruimte voorzien voor een opstelling van een deel van de collectie. Met het oog op deze erfgoedopstelling was het voor het kerkbestuur
belangrijk te weten welke stukken topstukken zijn en dus de moeite om te tonen.
Een stuurgroep bereidde indien noodzakelijk de bijeenkomsten van de werkgroep voor. De consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen, de
voorzitter van de kerkfabriek en de coördinator van de erfgoedcel maakten deel uit van deze stuurgroep.
Het traject werd bij aanvang en na afloop gecommuniceerd via de pers. Via de gemeentelijke infokanalen bleven de inwoners op de hoogte van het
waarderingstraject.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
37 Jaarverslag 2015 21 Waarderingstraject Sint-Denijskerk Serskamp (vervolg)
Vergaderdata stuurgroep:
- Vrijdag 9 januari 2015 te Gent
- Dinsdag 17 maart 2015 te Gent
- Donderdag 25 juni 2015 te Gent
Vergaderdata werkgroep:
- Woensdag 21 januari 2015 te Serskamp
- Woensdag 25 maart 2015 te Serskamp
- Woensdag 22 april 2015 te Serskamp
- Woensdag 11 juni 2015 te Serskamp
- Woensdag 8 juli 2015 te Serskamp
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
38 Jaarverslag 2015 22 Start inventariseren kerkelijke roerend-erfgoedcollecties Wetteren
Het kerklandschap evolueert grondig en snel. Veel kerkbesturen staan dan ook voor grote uitdagingen. In Wetteren sloten eind 2015 maar liefst 3 (Kwatrecht,
Christus Koning en Overschelde) van de 8 kerken. Tot voor kort was er nog maar weinig ingezet op inventarisatie: de meeste kerken bezaten een niet-
geactualiseerde inventaris uit de jaren 1980. In een aantal kerken was de laatste jaren een inventarisatie opgestart, maar die werd nooit afgerond. Een goede
inventaris is echter wel essentieel wanneer een kerk met sluiten wordt bedreigd en haar collectie een herbestemming moet krijgen.
In het voorjaar van 2015 riep de Kerkraad de hulp in van de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen. De erfgoedcel werd mee betrokken en
zo startte een grootschalig inventarisatietraject op.
Timing:
- Maandag 23 maart 2015 in Wetteren: infovergadering met de Kerkraad Wetteren over een plan van aanpak en de ondersteuning die de provincie en
erfgoedcel kunnen bieden tijdens een inventarisatietraject
- Vrijdag 8 mei 2015 te Gent: overleg tussen de provincie en de erfgoedcel over het plan van aanpak en timing
- Mei-september 2015: oproep voor vrijwilligers via flyers en affiches en via digitale kanalen gemeente (nieuwsbrief) en erfgoedcel (facebook, website en
nieuwsbrief)
- Dinsdag 22 september 2015 in Wetteren: infomoment voor vrijwilligers. Zowel de leden van de 8 kerkbesturen als de vrijwilligers die zich hadden gemeld,
ontvingen hiervoor een uitnodiging. De aanwezigen kregen informatie over het verloop van het traject en de wederzijdse verwachtingen en verplichtingen.
Er werd een definitieve vrijwilligerslijst aangelegd waarin vrijwilligers hun competenties en kerk van voorkeur konden aangeven.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
39 Jaarverslag 2015 22 Start inventariseren kerkelijke roerend-erfgoedcollecties Wetteren (vervolg)
Timing:
- Maandag 10 oktober 2015 in Wetteren: opstartvergadering Christus Koning Wetteren en Heilig Hart Kwatrecht. Tijdens de opstartvergadering kregen de
vrijwilligers een rondleiding van leden van de kerkfabriek. Er werden praktische afspraken gemaakt voor de inventarisatie en materiaal ter beschikking
gesteld om de inventarisatieploeg te helpen (handleiding, doeken voor het fotograferen van de voorwerpen, inventarisatiefiches, …).
- Oktober-december 2015: de collecties van Christus Koning Wetteren en Heilig Hart Kwatrecht werden ter plaatse gefotografeerd en geïnventariseerd. Op
regelmatige tijdstippen ging de erfgoedcel langs om de inventarisatie op te volgen en eventuele vragen te beantwoorden.
- Donderdag 10 december 2015 in Wetteren: opstartvergadering Onze-Lieve-Vrouw ten Hemel Opgenomen in Overschelde
- Woensdag 16 december 2015 in Wetteren: opstartvergadering Sint-Theresia van het Kind Jezus in Overbeke
De inventarisatie in Overschelde en Overbeke start begin 2016.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
40 Jaarverslag 2015 BKA1 Inventariseren bedreigde religieus roerend-erfgoedcollecties
1. Sint-Amanduskerk Opdorp (Buggenhout)
De pastorij van de Sint-Amandusparochie in Opdorp werd in 2015 verkocht. Een deel van de religieus-erfgoedcollectie was er ondergebracht wegens plaatsgebrek
in de kerk. Het ging om een grote hoeveelheid religieus textiel, een boekencollectie, een aantal beelden en relikwieën en processiestukken. De pastorij moest
leeggemaakt worden tegen midden augustus. Er was geen geactualiseerde inventaris voor handen.
Timing:
- Vrijdag 20 februari 2015 in Opdorp: eerste plaatsbezoek door de erfgoedcel op vraag van het kerkbestuur
- Donderdag 9 juni 2015 in Opdorp: tweede plaatsbezoek met de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen
- Maandag 27 juli 2015 in Opdorp: opmaken snelinventaris door de provincie, de erfgoedcel, de kerkfabriek en 2 vrijwilligers
- Dinsdag 11 augustus 2015 in Opdorp: klaarmaken van de collectie door de erfgoedcel voor transport naar het transitdepot in Ename
- Woensdag 12 augustus 2015 verhuis naar het transitdepot in Ename. Het transport gebeurde door de Technische Dienst van de gemeente Buggenhout
onder toezicht van de erfgoedcel. In Ename hielp de erfgoedcel de provincie bij de registratie van de collectie voor opname in het depot.
- September 2015: de collectie kreeg een behandeling in de anoxiekamer om ongedierte te doden
2. Sint-Niklaaskerk Buggenhout
Ook de pastorij van Buggenhout staat te koop. De kerkfabriek uitte haar bezorgdheid over de bestemming van een deel van de collectie en het archief dat er is
ondergebracht. Tijdens een plaatsbezoek op donderdag 9 juli 2015 bekeken de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen en de erfgoedcel de
collectie en maakten ze verdere afspraken met het kerkbestuur. Aangezien de verkoop in 2015 on hold is gezet, werd de situatie in de loop van het jaar wel verder
opgevolgd, maar acties werden nog niet ondernomen. De erfgoedcel digitaliseerde een aantal filmpjes en documenten uit het archief betreffende de processie rond
de Boskapel en ontsloot ze via www.erfgoedbanklandvandendermonde.be.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
41 Jaarverslag 2015 BKA1 Inventariseren bedreigde religieus roerend-erfgoedcollecties (vervolg)
3. Sint-Pietersbanden Moerzeke (Hamme)
De gemeente vroeg het lokale kerkbestuur om de pastorij met het oog op een verkoop te ontruimen tegen eind 2015. Het archief was niet geïnventariseerd, maar
wel in goede staat. Het archief werd geïnventariseerd en verpakt in zuurvrij materiaal (35 zuurvrije dozen en 3 verhuisdozen buiten formaat met registers). De
gemeente Hamme toonde zich bereid dit archief in bruikleen te nemen voor onbepaalde tijd. Het kerkbestuur blijft dus eigenaar. Het archief kreeg onderdak in het
gemeentearchief zodat het interessante en ook oude archief (het oudste stuk dateert uit de 15de eeuw) lokaal toegankelijk is voor onderzoekers.
Timing:
- Dinsdag 28 augustus 2015: plaatsbezoek erfgoedcel met intergemeentelijke archivaris
- Woensdag 28 oktober 2015 in Moerzeke: uitwerken plan van aanpak door erfgoedcel en de intergemeentelijke archivaris
- Donderdag 6 november 2015 in Moerzeke: inventarisatie en verpakking kerkarchief door erfgoedcel, intergemeentelijke archivaris, kerkbestuur en 2
vrijwilligers
- Dinsdag 8 december 2015: overdracht van Moerzeke naar gemeentearchief Hamme
4. Sint-Ursmarus Baasrode (Dendermonde)
De consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen verzocht de erfgoedcel om mee te helpen met de registratie van de religieus-erfgoedcollectie die
zich in de pastorij van Baasrode bevond. Wegens verkoop moest de pastorij ontruimd worden. De snelinventaris werd samen met Monumentenwacht Oost-
Vlaanderen en een vrijwilliger afgerond op woensdag 2 september 2015. In de Sint-Ursmaruskerk voorziet de kerkfabriek in 2016 opbergruimte om een deel van
de collectie onder te brengen. Een ander deel krijgt onderdak in het nieuwe secretariaat van de kerkfabriek.
Zie 24 Traject gemeentearchieven
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
42 Jaarverslag 2015
O.D.2.2. Een groot deel van de lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties heeft een (eigen) collectieplan in afstemming met elkaar en
in overleg met de cultureel-erfgoedcel en andere relevante partners.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Inzetten op lokale depotnoden
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: Stedelijke Musea Dendermonde, Provincie Oost-Vlaanderen, intergemeentelijke archivaris, FARO, archiefdiensten Dendermonde en Wetteren, heemkringen en andere
collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties, Coördinerende Archiefdienst Vlaamse Overheid, Archiefbank Vlaanderen, Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
43 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
23 Traject visie collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties op behoud en beheer
Heel wat cultureel-erfgoedorganisaties (zoals heemkringen) beheren een collectie. Die collectie groeit vaak organisch (bijvoorbeeld via schenkingen). Weinig
cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een collectieplan (met een aanwervings- en afstotingsbeleid en een visie op behoud en beheer) waardoor ze geen
collectieoverzicht meer hebben en kampen met plaatstekort. Veel collecties zijn ook niet goed geregistreerd. De erfgoedcel wil in de beleidsperiode 2015-2020
tijdens dit meerjarentraject enerzijds een aantal pilootprojecten opzetten om met collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties een collectieplan te
ontwikkelen en anderzijds wil ze bekijken of er rond behoud en beheer op termijn een intergemeentelijke visie mogelijk is.
Midden december 2015 bezorgde de erfgoedcel aan een 150-tal erfgoedzorgers een enquête om te peilen naar de inhoud, omvang en toestand van hun collecties,
hun depotwerking en de interesse in een intergemeentelijk depot. De bevraging loopt tot midden februari 2016. De resultaten worden gebruikt om het traject beter
af te stemmen op de noden en verwachtingen van lokale collectiebeherende instellingen.
Bevraagde erfgoedzorgers: gemeenten, OCMW’s, heemkringen, reuzenverenigingen, musea, archieven en andere collectiebeherende organisaties.
24 Traject gemeentearchieven
De intergemeentelijke archivaris was met werkingsmiddelen van de Vlaamse Overheid in dienst van de erfgoedcel tot en met 31 maart. Zij zette tot dan in op het
inventariseren van wat er zich in de gemeentelijke depotruimtes aan cultuurhistorisch archief bevindt. Daarnaast werkte ze met een team van vrijwilligers in
iedere gemeente aan het optimaliseren van de depotruimte (opruimacties, trash days) zodat de ruimte enkel nog plaats biedt aan gemeentearchief. Als verslag van
een jaar werken publiceerde de erfgoedcel een logboekje waarin de intergemeentelijke archivaris haar expertise rond de opstart van intergemeentelijk
archiefbeheer en de bijhorende vrijwilligerswerking deelt (bijlage 10). Het logboekje is digitaal terug te vinden via de website van de erfgoedcel. Daarnaast werden
een 100-tal exemplaren gedrukt en verspreid onder belanghebbenden zoals de lokale besturen, de gemeentearchieven, andere intergemeentelijke archivarissen,
FARO, Archiefbank Vlaanderen, collega-erfgoedcellen, …
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
44 Jaarverslag 2015 24 Traject gemeentearchieven (vervolg)
Sinds 1 april is de intergemeentelijke archivaris nog steeds in dienst, maar worden haar loon- en werkingsmiddelen betaald door de gemeenten die op haar een
beroep willen doen. Hiervoor betalen ze een extra bijdrage los van hun inbreng voor cultureel erfgoed. Vanaf april zette ze verder in op behoud en beheer van het
statisch archief (archief met cultuurhistorische waarde), maar haar takenpakket verruimde met specifieke projecten per gemeente en ook de aanpak van het
dynamisch en semidynamisch archief (mappenstructuur).
De nauwe samenwerking met de erfgoedcel bleef gegarandeerd zoals ondersteuning bij Erfgoeddag 2015, medewerking aan andere inhoudelijke projecten en het
helpen uitbouwen van expertise en netwerken rond vrijwilligers en behoud en beheer. Ook bij projecten of situaties waarin niet-gemeentelijk archief centraal staat,
werd haar expertise ingeschakeld.
De intergemeentelijke archivaris trekt sinds 2015 ook de Denktank Archieven die in 2015 3 keer samenkwam. De Denktank Archieven is een overlegplatform rond
archiefwerking waarin de intergemeentelijke archivaris, de erfgoedcel (coördinator) en de archivarissen van de stad Dendermonde en de gemeente Wetteren
zetelen. Daarnaast nemen ook verschillende experts deel aan dit overlegorgaan: Anne-Cathérine Olbrechts (depotconsulent Provincie Oost-Vlaanderen), Bart De Nil
(stafmedewerker FARO), Sabrina Ospazi (Coördinerende Archiefdienst Vlaanderen) en Sophie Bossaert (Archiefbank Vlaanderen).
Overlegmomenten:
- Dinsdag 3 februari 2015 in Wetteren
- Woensdag 22 april 2015 in Dendermonde
- Vrijdag 25 september 2015 in Wetteren
Zie 39 Subsidies groepsaanbod verpakkings- en conserveringsmateriaal Provincie Oost-Vlaanderen
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
45 Jaarverslag 2015 25 +
zie 23
Opstart museumoverleg
De opstart van een museumoverleg wordt gekoppeld aan de resultaten van de enquête gevoerd bij de collectiebeherende organisaties en zal dus pas in 2016
plaatsvinden.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde is sinds 2015 wel betrokken bij het hernieuwingstraject van de Stedelijke Musea Dendermonde. De Stedelijke Musea
herbekijken hun collecties, depot- en publieksruimten. Een groep experts ondersteunt dit traject inhoudelijk. Met het oog op nieuwe depotruimte is de erfgoedcel
bevraagd om te bekijken of er binnen haar werkingsgebied interesse is voor een intergemeentelijk depot. Die vraag werd meteen verwerkt in de enquête die de
collectiebeherende organisaties medio december kregen toegestuurd.
Vergaderdata:
- Maandag 30 november 2015 in Dendermonde: eerste vergadering veranderingstraject gericht op collecties en publieksruimten
- Woensdag 9 december 2015 in Dendermonde: vergadering met de Provincie Oost-Vlaanderen rond depotruimten Stedelijke Musea
Zie 39 Ondersteuning van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel en ingedeeld op lokaal niveau
26 Begeleiding van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties bij het behalen van een kwaliteitslabel
De erfgoedcel zet zich in om collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties te begeleiden bij het aanvragen van een kwaliteitslabel.
Wanneer het een organisatie betreft die niet onder het bestuurlijke gezag van een gemeente uit het werkingsgebied valt, zal de erfgoedcel een reglement voor
financiële ondersteuning uitwerken. De situatie heeft zich in 2015 niet voorgedaan.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
46 Jaarverslag 2015
O.D.2.3. Meer roerend-erfgoedcollecties zijn (digitaal) toegankelijk voor een breder publiek.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, Oost-Vlaamse erfgoedcellen, LECA, Archiefbank Vlaanderen, Erfgoedinzicht, gemeenten van het werkingsgebied, particulieren en
(cultureel-erfgoed)organisaties
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
47 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
Zie 14
+ 19-
22 +
BKA
Inzetten op en koppeling aan bestaande erfgoeddatabanken
Zie 4 Proactief werken aan een nieuwe erfgoedbank
Zie 27 Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel
Zie 4
Verder uitbouwen van www.erfgoedbanklandvandendermonde.be rond thema’s:
- Kranten
- Topstukken
- Ambachten en Industrieën
- Reuzen
- Eerste Wereldoorlog
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
48 Jaarverslag 2015
S.D.3. Meer vrijwilligers zetten zich op een deskundige manier in voor cultureel erfgoed.
O.D.3.1. Niet-professionele cultureel-erfgoedactoren zijn versterkt in hun werking door de actieve expertisedeling met professionele spelers. De
bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren wordt hierbij meer ingezet.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
Partners: erfgoedcellen, Stedelijke Musea Dendermonde, archiefdiensten Wetteren en Dendermonde, LEOV’s, vrijwillige lokaal-erfgoedveld (georganiseerde en particuliere
vrijwilligers)
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
49 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
Zie 39 Ondersteuning van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel en ingedeeld op lokaal niveau.
27 Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel
De erfgoedcel wil per jaar maximaal 2 collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties die geen kwaliteitslabel hebben, stimuleren om het behoud en beheer van
hun collecties te optimaliseren en/of beter in te zetten op publiekswerking. Aan het traject is niet alleen financiële ondersteuning verbonden. De erfgoedcel zet ook
eigen personeel in om het traject mee te begeleiden.
In 2015 tekende enkel de Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare hierop in naar aanleiding van een grote schenking ambachts- en huishoudvoorwerpen (collectie
Adam). De hoeveelheid en diversiteit aan objecten stelde de heemkring praktisch voor een aantal problemen: ze kampte met plaatsgebrek, had geen idee hoe ze
dergelijke omvangrijke collectie moest inventariseren en waarderen en miste expertise rond het behandelen van de objecten (bestaande uit diverse materialen)
voor een duurzame preservatie. De depotconsulent van de Provincie Oost-Vlaanderen bekeek samen met de erfgoedcel en de heemkring hoe de ruimte het best
werd ingericht en welke behandelingen de objecten nodig hadden. Er volgden afspraken rond de registratie. De erfgoedcel volgde de inventarisatie en inrichting
van de depotruimte verder op tijdens maandelijkse bezoeken. Ze bood ondersteuning bij het fotograferen van de objecten. Het traject loopt tot de zomer van 2016.
De heemkring maakt van het traject gebruik om ook na te denken over de rest van haar collectie en daarrond een collectieplan te ontwikkelen.
Zie 26 Begeleiden bij behalen kwaliteitslabel
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
50 Jaarverslag 2015 28 Uitwerken van een vrijwilligersbeleid
Steeds meer vrijwilligers vinden hun weg naar het cultureel-erfgoedveld. Ook de Erfgoedcel Land van Dendermonde kon ondertussen rekenen op een groep van
vrijwilligers, vooral voor de erfgoedbank. Een vrijwilligersvisie moet de erfgoedcel een leidraad bieden om elke vrijwilliger op dezelfde manier te behandelen,
wederzijdse verwachtingen en plichten schetsen en er voor zorgen dat de vrijwilliger een belangrijke en gewaardeerde schakel binnen haar werking wordt. De
visie kan als voorbeeld dienen voor andere cultureel-erfgoedorganisaties binnen de regio of voor de andere intergemeentelijke samenwerkingsverbanden binnen
het Land van Dendermonde die werken met vrijwilligers.
De uitwerking van deze visie is verschoven naar 2016. De erfgoedcel gaat voor deze visie te rade bij collega-erfgoedcellen die een gelijkaardig traject hebben
afgelegd.
Zie 11 Uitreiken OSCARs als bewijs van verworven competenties
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
51 Jaarverslag 2015 Zie 11 Vormingen
Zie 39 Subsidie voor periodieke heemkundige publicaties
Zie 9 Loketfunctie
De erfgoedcel vervulde ook in 2015 haar loketfunctie. De personeelsleden gingen daarnaast zelf regelmatig langs bij de stakeholders in het werkingsgebied. Dit op
vraag van de stakeholders indien zij specifieke vragen of problemen hadden. Plaatsbezoeken gebeurden soms ook op vraag van de erfgoedcel om bijvoorbeeld
persoonlijk meer verduidelijking te geven bij het gebruik van de erfgoedbank, nieuwe subsidiereglementen, … Ook wanneer er expertise werd gevraagd rond het
behoud en beheer van erfgoed (bijvoorbeeld processie- of fanfarevlaggen, textiel in een heemkundig museum), ging een personeelslid van de erfgoedcel ter plaatse
al dan niet in het gezelschap van een expert zoals de depotconsulent van de Provincie Oost-Vlaanderen.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
52 Jaarverslag 2015
O.D.3.2. Vrijwilligers zijn structureel en inhoudelijk betrokken bij het cultureel-erfgoedbeleid in het Land van Dendermonde.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
Partners: lokale cultureel-erfgoedveld, erfgoedcellen, lokale cultureel-erfgoedveld, Buggenhoutse dialectenexperts, Processiecomité Sint-Macharius Laarne, reuzenbeheerders
van Hamme en Lebbeke, gemeenten Berlare, Buggenhout, Laarne, Hamme en Lebbeke
NR. ACTIE
29 Netwerk- en bedankingsmoment vrijwilligers/vrijwilligersoverleg
Voor de vrijwilligers werd in 2015 geen apart bedankings- en netwerkmoment voorzien. Ze kregen een uitnodiging om samen met hun partner gratis mee te gaan
op een van de busritten van Tournée Volkscafé. De uitnodiging gold ook voor de vrijwilligers die werkzaam zijn voor de intergemeentelijke archivaris.
Aantal deelnemende vrijwilligers: 9
Tijdens de Week van de Vrijwilliger kregen de vrijwilligers een bedankingskaartje.
30 Mailinglijst experts: Raad der Erfgoedwijzen
Dit adressenbestand met experts wordt aangelegd in 2016. Uiteraard hield de erfgoedcel in 2015 wel contactgegevens bij van experts, maar er is nog niet actief
ingezet op de uitbouw van het bestand.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
53 Jaarverslag 2015 Zie 28 Vrijwilligersbeleid
Zie 2 Ondersteuning Erfgoeddag: regionale erfgoeddagbrochure
Zie 19 Reuzenoverleg
Zie 25 Museumoverleg
Zie 1
Oorlogskrant
De inhoud werd gedeeltelijk voorzien door vrijwilligers.
Zie 17 Erfgoededucatie
De ontwikkeling van erfgoededucatiepakketten gebeurde op vraag en ter ondersteuning van het lokale erfgoedveld.
Zie 5
Erfgoedcommunicatie
Het vrijwillige cultureel-erfgoedveld werd betrokken bij de communicatie vanuit de erfgoedcel. De erfgoedcel bood de mogelijkheid om via haar
communicatiekanalen de werking of activiteiten van het lokale erfgoedveld kenbaar te maken.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
54 Jaarverslag 2015 BKA2 De Erfgoedcel Land van Dendermonde sluit aan bij diverse projectmatige vrijwillige of professionele overlegstructuren.
De erfgoedcel werd vaak gevraagd om deel te nemen aan projectmatige overlegstructuren voor inhoudelijke input. Dergelijke overlegstructuren leverden de
erfgoedcel veel expertise op die ze elders in haar werkingsgebied kan inzetten bij het uitwerken van haar toekomstige beleid en werking.
Overlegstructuren:
- Berlare: herinrichting Museum Donkmeer
- Buggenhout: Biggenaats dialectwoord van het jaar
- Dendermonde: cultuureducatie, cultuureducatie in de vrije tijd, veranderingstraject Stedelijke Musea
- Hamme: werkgroep reuzenapp
- Laarne: werkgroep educatiepakket Sint-Machariusprocessie
- Lebbeke: werkgroep reuzenapp
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
55 Jaarverslag 2015
S.D.4. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft haar eigen werking geoptimaliseerd met aandacht voor duurzaamheid.
O.D.4.1. Het netwerk tussen de professionele spelers (bib’s, GC’s, CC’s en de cultureel-erfgoedcel) in het intergemeentelijk beleidsdomein cultuur is
versterkt binnen het Land van Dendermonde.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- De mogelijkheid onderzoeken van een hogere financiële inbreng door de deelnemende gemeenten
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
Partners: De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra), Provincie Oost-Vlaanderen, gemeenten werkingsgebied
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
56 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
31
Eigen opgerichte overlegplatformen als instrument om vinger aan de pols te houden
- In het kader van een nauwere samenwerking en afstemming tussen cultuur, erfgoed en bibliotheken is eind 2013 een werkgroep opgericht met
vertegenwoordigers van de 3 pijlers. Die werkgroep realiseerde de aanzet voor een gezamenlijk beleidsplan dat in het najaar van 2015 ter kennisgeving
aan de Raad van Bestuur is voorgelegd. Dit beleidsplan zal de basis vormen om gezamenlijke acties te formuleren voor de komende jaren.
- De ambtenaren uit het werkgebied zijn een belangrijke reflectiegroep voor de erfgoedcel. Ze zorgen voor de doorstroom van de erfgoedcel naar het lokale
erfgoedveld en de lokale besturen en de doorstroom van het lokale erfgoedveld en de lokale besturen naar de erfgoedcel. Een maandelijkse bijeenkomst
(behalve in de zomer) is van essentieel belang voor een goede bilaterale communicatie. Indien er tussentijds opvolging of advies is vereist, wordt de
Stuurgroep Erfgoed per mail gecontacteerd. De stuurgroep bestaat enkel uit ambtenaren. Verschillende pogingen om ook vrijwilligers te laten aansluiten,
bleken niet succesvol gezien het tijdstip van vergaderen (overdag) en de frequentie.
Overlegmomenten: bijlage 8
32 Koppeling van de Raad van Bestuur van Cultuurdijk aan de Beheerraad van De Leesdijk
Zie 5 Inzet op een betere gezamenlijke communicatie
Zie 24 Traject Gemeentearchieven
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
57 Jaarverslag 2015
O.D.4.2. Met haar lokale cultureel-erfgoedveld en met de brede cultureel-erfgoedsector (buiten de regio) heeft de projectvereniging duurzame
relaties opgebouwd.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
Partners: LEOV’s, erfgoedcellen, FARO, reuzenbeheerders, Raad der Erfgoedwijzen, heemkringen en andere vrijwillige erfgoedorganisaties , cultureel-erfgoedveld
NR. ACTIE
Zie 9 +
vaste en
personeels-
kosten
Plaatsbezoeken binnen het Land van Dendermonde aan de cultureel-erfgoedpartners om vinger aan de pols te houden
Zie 10 Overlegplatformen (niet op initiatief van de erfgoedcel)
Zie 24 + 30
+ 31
Eigen opgerichte overlegplatformen als instrument om vinger aan de pols te houden
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
58 Jaarverslag 2015
O.D.4.3. De interne werking heeft oog voor professionele, sociale en ecologische duurzaamheid.
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert
- De mogelijkheid onderzoeken van een hogere financiële inbreng door de deelnemende gemeenten
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling
- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties
- Inzetten op lokale depotnoden
- Inzetten op religieus cultureel erfgoed
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: erfgoedcellen en andere intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, vrijwilligers, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en
cultuurcentra)
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
59 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE
33 Personeelsbeleid
- De Raad van Bestuur nam de beslissing om het contract van de erfgoedconsulent educatie en projectwerking niet meer te verlengen. Haar contract liep ten
einde op 31 december 2015. In het kader van het gewijzigde personeelsbestand vanaf 1 januari 2016 werden eind 2015 nieuwe afspraken gemaakt rond
een herverdeling en verschuiving van de taken.
- Doorlopend probeerden de personeelsleden zo veel mogelijk hun werkprocessen uit te schrijven en te documenteren.
34 Financieel beleid
- Boekhouding: opvolging per kwartaal door een externe boekhouder
- Facturatie en betalingen: doorlopend opgevolgd
35
Zie 31
Inhoudelijk beleid
- Stuurgroep Erfgoed: maandelijks
- Teamoverleg: 3-wekelijks
- SWOT (cultuur, bib en erfgoed)
Overlegmomenten: bijlage 8
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
60 Jaarverslag 2015 36 Rapportering
- Het jaarverslag 2014 werd ingediend voor 1 april 2015.
- Het jaaractieplan 2015 werd ingediend begin juni (1 maand na de ondertekening van het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant 2015-2020).
- In het kader van de reservevorming en -overschrijding rapporteerde de erfgoedcel tussen mei en augustus verschillende malen aan het Agentschap
Kunsten en Erfgoed. Opgevraagde facturen werden samen met een toelichting digitaal ter beschikking gesteld ten einde de definitieve afrekening voor de
beleidsperiode 2012-2014 te bekomen. Een bestedingsdossier voor de reserveopbouw werd voorbereid in december 2015 om in te dienen tegen eind
januari 2016.
- Raad van Bestuur en Dagelijks Bestuur
Overlegmomenten: bijlage 8
Zie 28 Vrijwilligersbeleid
Zie 5 Communicatieplan
37 Ecologische duurzaamheid
De personeelsleden proberen met kleine acties de ecologische voetafdruk van hun organisatie te verkleinen.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
61 Jaarverslag 2015
4. Ondersteuning
Aandachtspunten Vlaamse Overheid:
- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking
- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid
- Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed
- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te
geven
Krijtlijnen:
- Inzetten op lokale depotnoden
- Inzetten op religieus cultureel erfgoed
- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed
Partners: lokaal cultureel-erfgoedveld
NR. ACTIE
Zie
diverse
nrs.
Inhoudelijk
De inhoudelijke ondersteuning zit verweven in de volledige werking van de erfgoedcel.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
62 Jaarverslag 2015 38 Logistiek
De uitleendienst van de erfgoedcel bestaat uit:
- Mobiele en uitleenbare A4-scanner met diverse functionaliteiten
- Vaste A3-scanner met diverse functionaliteiten
- 10 opnametoestellen (audio) verspreid over 4 locaties (Dendermonde, Laarne, Hamme en Wichelen) voor mondelinge geschiedenisprojecten
- Beamer en scherm
- Digitaliseringsapparaat videobanden
Aantal ontleningen mobiele scanner: enkel eigen gebruik via een vrijwilliger die voor de erfgoedcel thuis materiaal scant
Aantal ontleningen opnametoestellen: 2
Zie 5 Promotioneel
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
63 Jaarverslag 2015 39
Financieel
1. Projectsubsidies (op basis van een reglement)
Met het oog op de nieuwe beleidsperiode werden de reglementen voor projectsubsidies en eenmalige publicaties grondig geëvalueerd, samengevoegd en waar
nodig aangepast. Sinds 1 januari 2015 is het nieuwe projectsubsidiereglement dus in voege. Een aantal niet-dwingende voorwaarden (rond wetenschappelijkheid,
behoud en beheer, doelgroepenwerking, …) wegen iets zwaarder door.
Aantal projecten: 17
Totaalbedrag: €18 513
Overzicht van de gesubsidieerde projecten: bijlage 5
2. Subsidies voor periodieke publicaties (op basis van een reglement)
Dit nieuwe subsidiekanaal wil de kwaliteit en wetenschappelijkheid van periodieke publicaties stimuleren. De aanvragers krijgen een subsidiebedrag op basis van
voldane voorwaarden. Heemkringen die op deze subsidie een beroep wilden doen, brachten een dossier binnen ten laatste op 15 oktober. Begin november werden
de dossiers beoordeeld (in samenspraak met een externe beoordelaar van een collega-erfgoedcel) en de bedragen toegekend. Er is jaarlijks een subsidiebedrag
voorzien van €10 000, te verdelen volgens de voldane voorwaarden van alle aanvragers samen en de aanvragers apart.
Aantal gesubsidieerde periodieke publicaties: 12
Overzicht van de gesubsidieerde periodieke publicaties: bijlage 6
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
64 Jaarverslag 2015 39
Zie 27
Financieel (vervolg)
3. Subsidies voor het groepsaanbod van verpakkings- en conserveringsmateriaal van de Provincie Oost-Vlaanderen (op basis van een reglement)
- Dit reglement is niet gewijzigd sinds 2013. De erfgoedcel betaalt 50% van de aankoop terug voor erfgoedzorgers die niet onder het gezag van een gemeente
vallen.
Aantal intekenaars: 4
⦁ Castellum. Vereniging voor lokale geschiedenis van Kalken en Laarne
⦁ Museum Wauters-Van Bogaert Hamme
⦁ Heemkundige Kring Overmere
⦁ Kerkfabriek Sint-Denijs Serskamp
Totaalbedrag: € 316,40
- Zelf kocht de erfgoedcel ook zuurvrij materiaal aan om particulieren of organisaties te kunnen helpen op korte termijn wanneer ze een vraag hebben rond
behoud en beheer.
4. Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel met focus op behoud en beheer en (hedendaagse)
publiekswerking (op basis van een dossier)
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
65 Jaarverslag 2015 Zie 26 5. Ondersteuning voor collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel onder het bestuurlijke gezag van een gemeente binnen het
werkingsgebied (op basis van een convenant)
De Stedelijke Musea Dendermonde zijn een erkend museum dat lokaal is ingedeeld en beschikt over een kwaliteitslabel. Hierdoor is deze instelling uniek in het
Land van Dendermonde. De erfgoedcel wil de komende beleidsperiode de expertise van deze professionele speler – die een knowhow bezit die de erfgoedcel zelf
niet heeft – actief inzetten. In een jaarlijkse convenant zullen de erfgoedcel en de Stedelijke Musea vastleggen waarrond die expertise gebruikt zal worden. De
erfgoedcel geeft hiervoor in ruil een subsidie. Voor 2015 werd er geen convenant afgesloten aangezien er een personeelswissel plaatsvond binnen de directie en
het veranderingstraject werd opgestart. De erfgoedcel is wel nauw betrokken bij de werking van de Stedelijke Musea en het veranderingstraject en zal de expertise
opgedaan tijdens dit traject kunnen gebruiken voor de andere collectiebeherende actoren binnen haar werkingsgebied.
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
66 Jaarverslag 2015
Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde
Bijlage 1: Jaarrekening 2015
Bijlage 2: Interne balans
Bijlage 3: Historieken uitgaven en inkomsten
Bijlage 4: Accountantverslag
Bijlage 5: Register projectsubsidies
Bijlage 6: Register subsidies periodieke publicaties
Bijlage 7: Register expertise
Bijlage 8: Overzicht overlegstructuren
De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
67 Jaarverslag 2015
Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde
Bijlage 9: Flyer Erfgoedcel Land van Dendermonde
Bijlage 10: Logboekje intergemeentelijke archivaris
Bijlage 11: Intergemeentelijke Erfgoeddagbrochure
Bijlage 12: Uitnodiging en programma reuzenrepaircafé
Bijlage 13: Postkaartenreeks brouwerijen
Bijlage 14: Flyer en affiche Tournée Volkscafé
Bijlage 15: Het ABC van Tournée Volkscafé