1579
Đệ nhị kỷ - Quyển CLXXVII - Thực lục về Thánh tổ Nhân hoàng đế ĐẠI NAM THỰC LỤC Tập Năm Viện khoa học xã hội việt nam Viện sử học Quốc sử quán triều Nguyễn Tổ Phiên dịch Viện Sử học phiên dịch Phiên dịch : Đỗ Mộng Khương, Phạm Huy Giu, Nguyễn Ngọc Tỉnh, Nguyễn Mạnh Duân, Nguyễn Danh Chiên, Trương Văn Chinh. Hiệu đính : Cao Huy Giu.

cvdvn.files.wordpress.com · Web viewĐệ nhị kỷ - Quyển CLXXVII - Thực lục về Thánh tổ Nhân hoàng đế ĐẠI NAM THỰC LỤC Tập Năm Viện khoa học xã

  • Upload
    ngonhan

  • View
    216

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

nh k - Quyn CLXXVII - Thc lc v Thnh t Nhn hong

I NAM THC LC

Tp Nm

Vin khoa hc x hi vit nam

Vin s hc

Quc s qun triu Nguyn

T Phin dch Vin S hc phin dch

Phin dch : Mng Khng, Phm Huy Giu, Nguyn Ngc Tnh, Nguyn Mnh Dun, Nguyn Danh Chin, Trng Vn Chinh.

Hiu nh : Cao Huy Giu.

Nh xut bn gio dc

Chnh bin

nh k - Quyn CLXXVII

Thc lc v Thnh t Nhn hong

inh Du, Minh Mnh nm th 18 [1837] (Thanh o Quang nm th 17). Ma xun, thng ging, ngy mng mt, ban n chiu cho trong ngoi.

Li chiu rng : Trm ngh vng gi khng ring, ra lnh u theo thi tit, nc nh c Phc, lng hiu n c ngi ngoi, bi v theo lng nhn ng u mi ngi, m cng vui, phi c ban n hu.

Trm knh ni mu xa, vng nh vn tt, c Phc lnh rt to ln ; cng cn thn sng thm, khi ban hnh mt chnh lnh ; ch ngh theo thun o tri. Hng nm, u xun ban n ; thn dn vui v, may nh tri t ng h, miu x ph tr, triu d lng vui ; xa gn yn n.

Nm nay chnh gp thnh mu Hong thi hu, tui th va mi by mi ; vui mng hp chn cu chc(() Ch Hn l cu nh th thin bo Kinh Thi chc vua sng lu nh Mt Tri, nh Mt Trng, nh ni, nh non, nh g, nh ng, nh ni Nam Sn, nh cy Tng, cy Bch.), Phc hp chn cung tin, lng tn thn cng chung su ci ; n ban ngnh khnh tit, thm mc ma do t chn tng, em ca chn chu, dng vui lng m ; thu ly nm Phc ban cho th dn, nay hi dng m m, lng sng v vang. n ha thay kh sang tam dng, [thng ging] m u Phc tt ; rng ri nh sng nui mun vt, ti khp n trn, bn ging n in tt c

13 iu :

1. Cc quan vn v Kinh, t chnh ng phm tr ln, cng ban hng nm cc a phng n hi, u cho n yn v thng cho c cp bc.

2. Cc n miu pht tch ca Lch i vng u cho t mt tun.

3. Thn k cc tnh hp t mt tun.

4. Thu thn, tin iu cc a phng nm nay chia lm 10 thnh, tm hon 5 thnh.

5. La rung b tn thng nm ngoi, khm bo, th c tha hay gim thu c tng bc.

6. Cc quan vin trong ngoi, nhn vic cng sai nhm b ging t nm Minh Mnh th 17 tr v trc, lm danh sch tu ln xt cho khai phc.

7. Cc quan vin trong ngoi, nhn vic cng sai nhm b pht bng, chua vo danh sch t nm Minh Mnh th 17 tr v trc, khng c tr lng hay cha, u c min c.

8. Cc a phng c ngi ti c gii giang, n np ni rng, do quan a phng xt thc tu ln chn dng.

9. Cc a phng c ngi vn hc sch binh th, dng cm, bit php, hoc ci nga bn sng gii giang, am hiu v ngh, hoc sc khe hn ngi, mang nng i xa, khng c l hng qun hay hng dn, u cho thng ty xt thc, a b hch li tu ln, theo ti b dng.

10. Cc a phng c hiu t, thun tn, ngha phu, tit ph, xt hi k lng, em vic tu ln, giao b bn li, i Ch nu khen.

11. Cc nh trm, cp cho tin lng t thng ging n thng su, c th bc.

12. Nh Dng t cc a phng, nhng ngi ga v, ga chng, m ci, khng con, tn tt, khng ku vo u c. Quan c trch nhim phi lu tm nui nng, khng cho n ni mt nh.

13. Nhng th tri huyn, th tri chu ti chc m cha c l lng, th u cp lng cho.

Than i ! Theo sinh kh ma xun m mng vui, u nm cng hng Phc ; c li th thin bo chc th, c tt thm sng ti.

Chun nh t nay hng nm n 30 thng chp v 3 ngy tt Nguyn n, i thn vn v cng nhn vin cc nha ty su b, u min khng phi ng trc, duy ban v t Qun v tr xung, phi ct lt ng trc nh thng, lm l mi mi.

Ni cc ngh rng t trc l ng n vng phi c quan ng trc cng vi khoa o hi xt, xin nhng ngy y, b vin ng ban t v hoc th li mi chc mt ngi, nu lm thi c vic cn, c chuyn bo cho tin.

Vua ph bo rng : khng trc l khng ng m m thi, ch khng phi l c ngy khng n u, ch lm.

Thng tin cho quan qun o Ninh Bnh.

Vua d rng : Tit xun m p, cc quan ln nh Kinh u c n yn ban thng, m quan qun lm vic kh nhc ngoi, xng pha gi rt, rt l ng thng. Vy thng cho Kinh lc i s T Quang C 100 quan tin. (H Duy Phin trc thng bc lng, nn khng d). Bin binh qun th, xt ra ai l ngi sai phi lm c xut sc, th thng cho tin lng mt thng, ngi km th cho lng na thng.

Vua sai lnh Kinh chia nhau i i ng cc a phng : (v Trung dinh H oai ng Gia nh ; v Trung bo nht ng An Giang ; hai v Bo nht tin hu dinh Long v ng thnh Trn Ty ; v Hng nhu t chia nhau ng Thanh Hoa, Ngh An ; v T nh qun V lm ng H Ni ; v t dinh Thn c chia nhau ng Nam nh, Hng Yn ; v K v nht chia nhau ng Sn Ty, Ninh Bnh ; v K v nh chia nhau ng Hi Dng, Bc Ninh).

Vua ngh cc v qun Kinh i ng Nam K, Trn Ty, ng s xa xi, thng tin lng c th bc (phm ngi ng Trn Ty, cho 2 thng lng ; ng Gia nh, An Giang, cho mt thng ri). Li sai ly 6 chic thuyn hiu Binh cho lnh ngi, nhn tin cho ch cc th ca cng em i giao cho Gia nh kh nhc. (Tin 10 vn quan, sa hoa dy na si 20 cy, the nam hoa to 20 tm, nhiu trn 23 cun, tru hoa 2 bng 20 tm, tru hoa nam 2 bng 30 tm, tru hoa nam 3 bng 20 tm, vi trng 1.000 tm, si nam 300 tm, u do Gia nh nhn cha vo kho, sng ng qu sn 39 c, o trn on lng 17 v chia cp cho cc tnh).

Chun nh t nay hng nm lnh Kinh i ng Nam K, Bc K, cng sai phi i nh gic, ngy khi hnh, ng quan b Binh em theo t thuc n kim xt xem bin binh c s khng, o qun, kh gii c c chnh t tinh nhu khng, sng iu thng my phi cho ging my t thuc bn th mt pht, xt xem my la c tt khng, nu u c y tinh ho, c thc tu ln, khng c nh th th tham hc trng tr. Sau khi n ch ng ca quan a phng khm li mt ln, ri ni km vo tp tu bo lnh th n tnh. Sau c sai phi cng thn t kim xt, n khi ng mn hn i v hng ng Kinh, b Binh li kim duyt nh trc.

Bin binh tnh Qung Ngi gii t phm i ng thy n n in thnh Trn Ty, t phm 42 ngi m phi gii i ch c 13 ngi, lc ra i, Sut i Nguyn Vn Lc n ca t cho 6 ngi ngh vic, mi n ca bin Cu Hun tnh Khnh Ha, b neo i ly ci, t phm l l L Thnh Hng ngi nh Thanh, nhn lc lnh canh phng s sut, nh lnh sai i, y xung nc, cp thuyn trn i. Vic y n tai vua, Nguyn Vn Lc phi ti tht c i Ch, n st Qung Ngi l ng Kim Gim v l chuyn trch vic hnh, phi giao b Hnh nghim ngh bt phi tm cch bt k t phm y. Li truyn d t Bnh nh tr v Nam n H Tin, mt sc cho cc n cc ca bin, cng hng thn ven bin v cc o khm xt, nu l t phm y thm n ni no, bt c c bn thng 300 quan tin, bt c mt ngi tr ln cng thng hu, ngi cha giu cng phi ti nh t phm y.

Vua d b Hnh rng : L t phm y phn nhiu l ti lu, theo nh cho i lm ti , li khoan hng gim ti pht i lm binh, sung vo n in thnh Trn Ty, cp cho canh ngu in kh, cho c t , c rung lm n, c kh s g u, m li tri mnh lnh, t nhn ly ci v cht c h. Chng qua l kia quen tnh hung tn, khng bit n cch nn nh, php nc nn s, cho nn ti tm ngoan c n nh th, nn truyn Ch cho t Tha Thin n Bnh Thun, khi phi gii t phm n Trn Ty, phi kha xch cn thn, nh 30 tn t phi 30 tn lnh gii, ct sc lnh hn ch c mng cht l t, gi cho khng xy ra vic g. Li cho cc tng qun, tham tn, c thnh Trn Ty, nu tip c t phm cc ht a n, nn chm chc chia t, khng cho t c mt ni, hoc n ni mui ku thnh sm li thm kh nhc, xt thy a no khng yn bn phn, lm gian phm ti, hoc c lng bt trc, cho chm trc ri mi tu, ch nn cu th. Li thng d cho cc a phng t nay phm phi quan binh i cng sai nh i th, ti tin ca, gii lng, gii t phm, lc khi hnh, thng ty u phi thn t kim im s lnh, thiu mt ngi tr ln th em qun vin phi i y tham hc trng tr, nu khng quan tm n, y cho vin quan hn km cho lnh ngh vic, th xt hi v ti tht st, nu n hng vic, phi tr ti nng. Ri li d sai cc tnh nhng t phm gii i Trn Ty, nu cha pht i th cho i pht i cc a phng 2 huyn nh, Vnh in Bc K.

p thnh t tnh Bnh Thun (t t n hu di 82 trng, t ng trc n ng sau di 70 trng, thn cao 6 thc 5 tc, chn rng 1 trng 2 thc, 4 gc thnh u t mi gc mt pho i, ng trc ng sau, bn t bn hu u m 1 ca, ho rng 1 trng 2 thc). Vua sai thu dn phu 2.000 ngi cng vi bin binh lm vic p thnh. Tun ph Dng Vn Phong tu ni : Dn Th thuc ht y trn i mi v, au m mi khi, cha nn c thc i lm vic, xin ch c thu dn Kinh lm vic, cn s gin binh phi in, hy cho tm hon. Vua y cho.

Vua nhn bo b H rng : Trc y Bnh Thun c l c man ni lon, git hi nhn dn, phi quan qun n ni nh git, l t chng lm nn tai ha. Trm khng v mt vi a ngu mui, ng c loi ging y, ch git k u s, cn nhng ngi b hip i theo, u cho th ti, tha c, sau dn Th ln lt tr v, trm d cho quan tnh ht lng v v, tm t x tr, khin cho ch mang lng ng s, li pht chn cho k ngho cng, tha cho thu l, n im thm hu, khng bit ngy nay yn hp nh c cha, tnh trng sinh l c x th no, vy sai Dng Vn Phong xt hi tu ln. Phong tu ni : Dn Th t sau khi dp yn gic, ngi tr v cn km s c hn 1.000 ngi, sinh l cha c di do, nhng cng hi khi sc, cn nh cch n , ting ni, o qun gn ging nh ngi Kinh. Vua bn ging d, phi gia tm m bo, khin cho ngy cng tim nhim phong tc ngi Kinh, t l coi dn nh mt.

n khi vic p thnh xong, tnh s tin go cp cho binh dn tri hn gi tnh trc (tin hn 1.000 quan, go hn 1.000 phng). Phong xin i li.

Vua bo rng : Tr tnh nhn cng sai lm l li ngi, khng phi li binh dn, bn ging Phong 2 cp, cn s tin go cp tha, chun cho lm phn thng cho binh dn.

Th c H - Ninh l Tn Tht Bt ng qun Lng My, cho Lng Sn l rng rm him tr, gic gi ch him chng li, th kh tin thng. Chia y Lnh binh Ngh An l V Vn Thuyn theo ng bn hu nh p ng sau gic, th sai Ph qun c c Hu nh l Trn Vn Lai i ng bn t nh ng trc gic. Thuyn bi hi khng tin, li em mt ton qun vo su trn a ca gic, b cht ti trn, Bt bn i ng gia c qun c sc nh, lin ph c tri gic, gic bn v tan, Bt li chuyn v Cao Tr, i gp tin thng n Lng Chnh, em vic y tu ln v t nhn li.

Vua d rng : Ngi chia ng iu qun, trc sau gip nh, nguyn chn hng sc nch, khin cho gic u ui khng trng c nhau, cho d thnh cng, vn khng phi l tht sch, ch v ton qun bn hu lng khng, n ni ton qun bn t hng vic, V Vn Thuyn ng l phi chiu theo qun php, nhng ng lc nh dp, tm theo nh cch lu, cho i git gic chuc ti. Trn Vn Lai ra trn b mnh, lp tc cho truy tng thc th Ph qun c, thng thm 20 lng bc khuyn khch ngi ht sc lm vic b mnh chin trng.

Vua li ngh Bt em mt o qun nh gic thng trn, sai tnh Thanh Hoa ti ra 1.000 quan tin chiu theo cng trng chia thng cho.

Ngy Bnh Tut lm l Xun hng.

Vua li tha thu in th cho x Vn X 5 nm, ly nm nay bt u.

Vua sai khc n ngc 4 ch hnh ti chi t (n bng ngc vung u 2 tc 3 phn, dy 3 phn, b cao sut 1 tc 7 phn 1 ly). T nay v sau, khi vua i tun th, xt cc a phng, xe vua ng i ng, c cn ban hun iu, sc th, th ng n ngc ny.

Vua cho T ph ng s l Phan B t sung i thn C mt vin, li kim qun vin Hn lm ; Lang trung bin l b H l Nguyn Song Thanh iu b lm Lang trung b Binh, bin l vic b y.

Vua cho n st nh Tng l H Thc Vn iu b lm n st Vnh Long ; T v ph Ni v l Thn Vn Quyn thng th Vin ngoi lang b Hnh, li th n st nh Tng.

Mi t chc tri huyn huyn Tuy Ha, tnh Ph An. Tnh ht c 1 ph (Tuy An), 2 huyn (ng Xun, Tuy Ha), a th rt rng, t trc khi t mt tri ph kim lnh 2 huyn, th kh trng coi cho xit. Vua bn cho quan tnh, trch tng ng Xun thng i thuc vo huyn Tuy Ha, t 1 chc tri huyn, tng ng Xun h, s inh in gp i, chia lm 2 tng, vn thuc huyn ng Xun. Cn ph Tuy An kim l huyn ng Xun thng ht huyn Tuy Ha. (Huyn l Tuy Ha t a phn thn Ph My).

Kinh lc s Thanh Hoa l Trng ng Qu, Ph s l Don Un, Nguyn ng Giai, mi n tnh, trc ht sai th v n cc o qun Tn Tht Bt, Nguyn Vn K hi d tnh hnh trong qun, sc cho nhn th mnh tin nhanh. Li ngh s qun tnh khng c my, lm s xin tm lu mt vi ngy, i qun v K v Kinh phi i u n, s em n qun th, ch c iu khin. V qun v K v trc phi n Ngh An, cng khng c vic g lm, iu n thm sc qun.

Vua d rng : L ngi mnh mang gnh nng, phm cng vic nh gic, v yn dn, ct cho trng khp, v nghim c tng s hng hi tin ln, cho chng git c gic, tc nh trn Lng Sn gn y, V Vn Thuyn bi hi khng tip ng, nn Trn Vn Lai vo ch him b cht trn, bit l cha dp yn c gic khng phi ti quan qun khng nhiu, cng khng phi l s th kh lm, ch bi quan bt gic cha c ngi gii m thi. Nay cho truyn bo cc o, u nn dng cm c tin khng li, nu ai nht nht chn li th tuyn Ch em chm ngay trc qun, rn mi ngi cho nghim qun lut. Bn sai Ngh An, H Tnh trch ra hai v lnh th ca Qung Bnh, Qung Tr i theo qun th sai khin.

Th c H - Ninh l Tn Tht Bt nh tan l gic Cao Tr, n thng u a gii chu Lng Chnh. Bt trc t Lng Sn v Cao Tr, bn gic li t hp vi trm, lin t n tri khng c, Bt bn chia qun gip nh, trc em sng du sn bn gic, gic u chy v ti bi, qun ta u tin ln, chm c su u gic, ph ht c n tri. Vua nghe bit khen ngi. C th mc sch Ngc Lc l Phan Thc Gip theo qun hng dn thc l c lc, cho thng th lm i trng, thng thm ngn tin Phi long hng ln 5 ng.

Tnh hnh qun th Kinh lc T Quang C, Thm tn H Duy Phin Ninh Bnh, lu khng tip tc bo tin. Vua d qu rng : L ngi vng mnh i bt gic, t ma ng n ma xun cha bt c mt tn gic no, khi trc bn gic chia ng Thanh Hoa quy ri chia sc lc quan qun ta, th s th lc y, cn b lo rng buc, gn y th ph Thanh Hoa b quan qun nh tan, m so huyt gic mt di Sn m, t trc n nay, quan qun n ni tm bt, cn 4 mt chung quanh, cc ng gic c th trn thot, li c cc tnh H Ni, Sn Ty, Hng Ha chia phi ngn chn, bn gic thnh hn c y ni. V li bn Quch Tt Cng ch l k phm trn trnh, khng nh k cng nhin ct qun khng c, vic g n ni lm vic th on c c, trm ngng v pha Bc, mong tin thng trn, khng lc no yn lng, l ngi thn lm i thn sao khng th tt lng trm m ngi yn nghu nghn ? Cho em ngay cng vic tr tnh tu vo r rng, t nay vic thng cng 5 ngy hoc 10 ngy mt ln bo, khng c ko di. V th ty th mc Ninh Bnh, phn nhiu v tnh ring thn cn quen thuc giu gim ln cho nhau, tuy nhiu ln hiu d, nhng che bt lu, cha th hiu bit c, tng giam cm, bt phi i n, bo r mi ng ha Phc, th m lu chng khng bt c tn no gii i n quan, li khng chu ch thc ch ch tng gic n np, r l ngoi mt thun theo, trong lng tri ngc, m cc ngi b chng la di y m thi. Nay cho truyn tp hp bn chng li, ng ng tuyn Ch nghim hn cho trong mt thng, phi bt cho c tng gic, chnh yu phm, th yu phm cng b l gic dn n kt n tr ti, tt c thng hu, nu khng lm c nh th, s gii c v Kinh tr ti.

Li mt bo rng : Th dn mt x Sn m mang lng phn nghch lu, ngu ngoan qu lm, ti c khng th tha c, quan qun n ni, tt phi t nh, t ni, t c rng cy, em nhn dn i, khng c trai gi tr gi, u a v tnh giam li, i sau s x tr, nhng rung t phn rng u cho dn bn cnh n cy trng. Cn cc huyn c th dn cng nn lm ra s sch lng chia lm x thn, khng c nhn theo thi man, gi l tri sch. Li nn ty theo a th, chia s xp t, cho th chia sc yu, khng cho theo nh trc dm mu tnh chng li mnh lnh triu nh, mi l k hay nht v xp t cng vic v sau. Cc ngi nn cn mt m lm.

Gim bt s bin binh 2 n Hng Bnh, Du Mc ph Tha Thin. Nm trc trch ly dn ph cn 100 ngi, t lm 2 i, n nay chun cho theo li bn ca b Binh, liu mi n 20 ngi, cn s tha, sung b vo i th 4 qun ph Tha Thin.

B Binh tu ni : T trc n nay ngi huyn Tng Sn ng c cc ht th s inh dn s ti ring ra mt hng, hng nm c ngi mi n tui, v gi m m cht, do quan a phng tr i v bin vo, n k thng 4 lm thnh ngch phng gin tuyn vo cc v i. V li ngch lnh, s inh ca dn, quan h n chnh th, ngi huyn Tng Sn Thanh Hoa u c cn cc, quen hng ng lu, l trc ton tr su thu, b vo chnh ngch v binh, c nhin l phi, cn nh nhng ngi huyn Tng Sn ng c cc ht, xt ra u l bng lng cha chc tht c, th m t trc ring mt hng s inh, khng l dn, li khng l lnh, hn na, mi khi n k gin tuyn, phn nhiu mn c gi m trn trnh, ngi phi tuyn khng c my, h ch phi c tn m khng c thc ? Xin phm ngi huyn Tng Sn, ng c x thn no u cho bin vo s inh, cng dn cng chu binh dao dch ngn vic di tr gi mo. Vua cho li tu y l phi.

Tng c Hi - An l Nguyn Cng Tr tu ni : 3 huyn ng Ho, ng An, Thanh Min thuc ht y, rung xu dn ngho. Gn y thng gp nm mt ma, ngy cng cng qun thm. Vua c cch cho nhng tin thc thu thiu t nm ngoi tr v trc, u cho hon c.

Quan qun tnh Qung Ngi i tun bin, gp 3 chic thuyn gic phn bin Xa Hong. Quan i bt gic l Sut i Bi Vn ot, i trng Trn Vn Thc, mi ngi em mt chic thuyn qun, vin coi n l Nguyn Vn Miu em 10 chic thuyn dn cng nh nhau vi gic, gic hi lui, bng gp gi ng hi ni ln, thuyn gic sn n chng chi, sng n bn ri rt. Trn Vn Thc cng qun lnh nhy xung nc, thuyn dn vt ln c khi cht ui, gic bn cp ly thuyn ri i. Vic y n tai vua. Vua ght l hn nht, sai chm Trn Vn Thc n s, bu u rn mi ngi, qun lnh u phi nh 100 trng, eo gng nng mt thng ; Bi Vn ot, Nguyn Vn Miu khng bit hng hi git gic, li n hng vic, u phi ti chm giam i lnh. n st ng Kim Gim phi ging 2 cp, Ph lnh binh Trn Hu Di phi ging 4 cp, cho phi thm thuyn qun, sai Trn Hu Di thn c ra bin, ui theo bt gic. Li sai Qun v qun V lm l V Vit Tun, Qun v thy s l Lng Cng Trung, L Vn Sc em 270 bin binh thy b mnh gii, chia nhau i su thuyn , l, hi hiu tun bin, hp vi thuyn qun Kinh phi i trc cng n phn bin Qung Ngi nh gic. Ngy hm sau thuyn gic li n o L Sn, vin Th ng l Nguyn Vn in em dn phu thuyn nh c ra sc n nh, gic nhn th gi, nh lt p thuyn ca in. in chm xung bin cht.

Vua ngh x y c t phm pht phi. D cho quan tnh phi ngay bin binh n phng th, liu cp gio di cho dn s ti, sai u luyn tp, nu thuyn gic c ln b cp bc th theo quan qun hp sc nh gic.

Quan i bt gic ca tnh Bnh nh l Qun v c Tn cng vi gic nh nhau, thu c sng ng kh gii, thuyn gic chy v pha ng. Th Lnh binh l Nguyn Vn Tn cng y khng chu thn c qun tin nh, li em qun v, Tng c V Xun Cn em vic y ch tn hc ti. Tn phi ging mt cp khng c xt cng khu tr.

n st Qung Ngi l ng Kim Gim phi ti min quan. Vua cho th Lang trung b H l Trng Quc Dng i th n st Qung Ngi.

Vua d rng : ng Kim Gim ly khoa o xut thn, trc i n Vn Trung c vn lng qun, d c cng nh, c ct nhc n chc quan u tnh, th m t khi n tnh l n nay, cha lm c mi iu tt, ba bi c ting, lm li rt nhiu, nhiu ln tm pht nh, cha n ui ngay, gn y xy ra vic t phm nh lnh p gii, quan i bt gic lm hng vic, lm vic vp vp, kin thc

tm thng, kh mong lm nn cng trng, vy lp tc cch chc, v Kinh theo b lm vic.

Kinh lc s Trng ng Qu, Ph s Don Un o Thanh Hoa tu ni : Lnh binh Nguyn Vn K o Cm Thy cng Qun v Nguyn Tin Vn t Kim L n La Khn nh ph tri gic, chm c 7 tn. Va c tin Kinh lc i thn o Ninh Bnh t bo rng theo hn tin n C Lng hp sc nh gic, tin bo n, lp tc tnh y Ph s Nguyn ng Giai em 200 qun v K v n ngay La Khnh sch ng. Li nhn tin chiu ph th mc, th dn i xp t. Li nghe tin th c o Lng Chnh l Tn Tht Bt, v ng trc bn gic gi ch him cng bn ra, qun cha tin ln c, cng sc ngay cho o qun Ph lnh binh ng Cng Thp sch Nng V (thuc huyn Li Dng tip gip Lng Sn), o qun Qun v Ng Ti c ng Lm T (thuc chu Lng Chnh) u tip a gii ngn chn rt nghim. Li nh ngy n qun th Lng Chnh cng nh thng so huyt gic, ty nghi kinh l.

Vua d thng cho Nguyn Vn K k lc qun cng 2 th, Nguyn Tin Vn k lc qun cng 1 th, cn chm c u gic, gia thng cho tin (mt u gic theo l thng 6 quan tin, nay gia thng cho 10 quan). Li sai l Trng ng Qu em Ch d hiu th cc dn Th.

D rng : Bn dn Th cc ngi u l con ca triu nh, bng b mt vi a Th t c hip, phi i theo gic, phin n quan qun tin nh, nhiu k b git cht. Li nghe ni cc tri, ngi nhiu rung t, tch ly khng nhiu, mt khi khng lm l b i kht, ngh n thng xt bit bao. V li triu nh c c uy c, rt c nhn ngha. Nhng k tri lnh, c nhin l khng tha, m ngi bit hi li, cng cho i mi, nay nn em ht sng iu thng n ca qun dng np, lp tc tha ht ti trc cho v yn nghip, kp ma cy cy, khi thit hi n lm n sinh sng, nu cn m man khng tnh ng, theo gic chng c quan, v phng khng cht v gm gio, cng cht v i kht, u c th gi c tnh mng, ton c thn gia, 2 ng ha Phc khc nhau, quan h khng nh, l ngi tuy t man cng c tr khn, nn sm ngh b ng d theo ng lnh, ch lo vo mnh, nu hiu th ln ny vn cn ti tm ngoan c th quan qun n ni, git ht khng st mt ngi no, n lc y hi, v sau cng khng kp.

Tnh Qung Yn bt c gic trn l Dng Ba An em git i. Vua thng cho quan tnh k lc 2 th, chc dch i bt gic 200 quan tin.

nh r quan hm cho tng c, tun ph cc a phng.

L trc quan hm tng c, tun ph u bin cc ch c qun v kim lnh lng hng.

Vua bo Ni cc rng : Tng c c trch nhim chuyn cai qun mt a phng, phm cc vic u phi kim qun, cn 2 vic binh v lng c ngi chuyn coi, th c chuyn trch, nh Trn Ty tng qun Trng Minh Ging lnh An H tng c ; Tham tn L i Cng lnh An Giang tun ph ; c Bi Cng Huyn th ch c vic qun Trn Ty, khng can thip g n An Giang, vy hm tng c ch vit c qun v m bt ch kim l lng hng, hm tun ph ch vit ch kim l lng hng m bt ch c qun v. H Ni c Tng c ng Vn Thim, li t H Ninh c Tn Tht Bt, th hm tng c ch vit kim l lng hng, khng phi li vit ch c qun v, cn nh Sn Ty c tng c m khng c tun ph, c ; Hng Yn c tun ph m khng c tng c, c, th hm tng c, tun ph y vit c qun v lng hng, cn th theo l y m suy ra, t nay v sau c t thm cng theo l ny m thi hnh.

Lnh binh o Cm Thy, tnh Thanh Hoa l Nguyn Vn K tin qun n C Lng, lin nh tan c 5 n gic, n thng Trnh Hong, t ph so huyt ca gic H Cng Kim ; nhn qun tnh Ninh Bnh cha n, bn v ng qun sch V Lao. Kinh lc s l Trng ng Qu nghe tin bo, mt mt t cho kinh lc Ninh Bnh bit khn c bin binh n cng vi Nguyn Vn K hp sc nh dp cho xong ng y, mt mt t cho Ph s Nguyn ng Giai nhn tin trch ly o qun ca Lnh binh V Vn Thuyn La Khn (Tn Tht Bt nghe tin Ninh Bnh hi nh C Lng, phi V Vn Thuyn em 800 qun t La Khn tin i) chia ng nh ph cc tri Thit ng, Nhn K, nh thng vo pha hu chu Lng Chnh, cho o qun ca Tn Tht Bt d lm vic. Qu li c nghe ng vn lng chu Lng Chnh, thuyn xa bn x An Lc (cch qun th mt ngy ng), rng cy rm rp m qun i b gii c t, lp tc tnh y Ph s Don Un i trc. Cn Qu nh ngy hm sau em qun tip n, bng gp Tn Tht Bt cho bo rng mt trc qun th, phm cc ng trng yu c th i n Lng Chnh, gic u t n khng c, cha d nh tan c ngay. D xt c mt ng t Thy Sn chuyn n sch C Lt, c th nh ng sau lng gic, xin cho thm qun ngay. Qu bn lu ng qun An Lc lm thanh th cu vin, sai Qun v Nguyn Vn Tin em 300 qun theo Don Un n hi cng vi Tn Tht Bt tin nh gic v em tnh hnh tu ln.

Vua d rng : Th ph nhiu ln b nh git, th cht dn cht mn, chng qua da vo hang h, mu tnh liu cht khng c m thi, duy lng hng trong qun, l vic rt quan yu, nay kho tng ca tri gic, thng b quan qun t ph, cng qun khng nh vo u c, tt mong tha c cp lng i kht, nn nghim sc cho bin binh vn ti phi gia phng. Nay v lnh th ca Ngh An, H Tnh chc n qun th, nn liu phi 200 hay 300 n ngay V Lao, c thc cho Nguyn Vn K nhn sc mnh tin ngay, khng phi i qun tnh Ninh Bnh, cn o qun Tn Tht Bt i ng Thy Sn nh sau lng gic, y cng l mt cch i ng xa nh bt ng, cho lp tc tin ln bt chm cho sch l gic Lng Chnh, C Lng. Li iu thm mt v qun tnh Ngh An i theo sai phi.

Bin l b L l Nguyn Vin Du m, vua cho ngh php v qu dng bnh, cho Th lang b H l o Tr Ph quyn lm cng vic b L. Vin Du v n Gia nh th cht.

Cm dn gian khng c bn ng st (tc l ng lnh bng st, ting to nghe xa khng khc g ting sng, t trc n gi dn gian ngy t k yn hay ngy tt hay dng).

Sai thng d cho trong ngoi Kinh thnh cng cc tnh trc, khng c quan qun dn chng, t nay v sau c l k yn, t thn, cng ngy tt tic vui, c dng ng tre, pho giy, cn ng st th cm hn, ngi no phm th chiu lut tri php tr ti nng thm mt bc.

t thm mt s Kin ng gi l nh Minh Thin ( bn t nh Qung Hc, ch hc ca cc con cn b ca nh vua).

Vua sai Ni cc truyn hp bn trng s 4 Qung ng, tuyn Ch rng : L ngi c trch nhim ph o hong t, nn khuyn bo cc hong t chm ch hc hnh, khng c chi a v nui g chi, ch sn, lm nhng vic v ch, nu sau khi hc hi ngh ngi, mun chi vui chc lt, ch cho nui c chu 3, 5 con, cn ngoi ra u khng c, tri lnh ny tuy li hong t, nhng l ngi cng c li.

Tr li v hiu cho hong t Min Ph, cp cho na lng hng nm, cho cng hc tp vi cc hong t, nhng khng c d chu hu. Trc y Min Ph ham chi vi tr bng, phi nga lm cht ngi. Vua sai lt m o, ct mt lng hng nm, giam vo nh vng v, gn y hi bit s bit hi, cho nn c lnh y.

Ngy inh Du, duyt binh. Vua ng lu Ng Phng xem. ng h Ng Mn, t trc n nay, lc bt u canh, lc giao canh, lc tan canh, nh trng, th gi phn nhiu khng ng, vua d cho Khm thin gim t nay nn chn giao cho ngi am hiu trng coi, nu cn c sai lm, cc ty c trng, h v, nh trng, bn ng lnh, nhn khng ng gi, lp tc em ngi canh gi tr ti nng ; n quan cng chc dch cng u giao cho b ngh x.

Lm li in Phng Tin. in trc pha bc Thi miu, cch lm 3 gian. Vua ngh ngoi tng pha bc Th miu c ch t rng, c th di in lm y, nh mun theo cch thc Th miu, i lm 9 gian, miu ng trc, in ng sau, va hp tnh hp l. Bn n trc in ly khn, bi mt qu, c qu tt, vua rt mng, bn sc cho Cng b triu tp th sa son g, chn ngy tt khi cng lm, ri pht lnh Kinh 3.000 ngi, sai thng Phm Hu Tm trng coi vic lm, Thng ch Nguyn Tng Minh, th Thng ch Lng Vn Liu, cng trng coi vic lm, Th lang b Cng Nguyn c Tr, Bin l Cng b Bi Qu cng ct lt nhau n s lm vic cng xem xt.

Li sai lm tm in Phng An rc th thnh v, ri d in c chn g em lm in mi.

Cc tnh H Ni, Ninh Bnh, Thanh Hoa, tin thc thu l nm trc, cn thiu nhiu, vua d cho quan tnh xem xt k lng nu hng no, tng l x no thu trc, gi c lm ca mnh, th c theo tn i ngay, chiu lut trng tr. Nu b iu ho tai thng, khng th np c, cho khm r tnh hnh tu ln, chc lng tha cho hoc cho hon li.

Kinh lc ph s o qun Thanh Hoa l Nguyn ng Giai ng qun La Khn. Thy o qun Lnh binh Ninh Bnh Trn Hu L 1.500 ngi t C Lng n, sai tr li tm bt d ng gic. Giai bn chia qun theo 2 b sng tin nh Thit ng, gic da vo rng bn ra, qun ta hng hi tranh nhau, i trc lin ly c n gic, bn cht vi a, gic lin chy trn. Duy o qun tip ng ca Lnh binh V Vn Thuyn mt sau vn cn cha n, Giai bn tm ng qun y. Va gp Kinh lc Ninh Bnh t rt o qun Trn Hu L Ph Lin v. Kinh lc s Trng ng Qu c tin bo, em vic y tu ln v ni : Nay bn gic Lng Chnh, gi ch him chng li, l s sc mnh ca th c Tn Tht Bt, cho nn ht sc c gi, tuy c tm c ng khc, cha tin tin ngay, phi t Thit ng, Nhn K nh xung cho chng th chia sc yu, mi d tin ly, m qun ta tin nh Nhn K th C Lng li ng sau, tri gic y tuy ph tan, nhng l gic trn trnh u cha bt ht, nu vi rt o qun Hu L, khng khi bn gic li t li quy ri. Xin vn Hu L li C Lng lm thanh th hu l cho Nguyn ng Giai, c chuyn vic gip nh Lng Chnh, hu c vn ton (s y ti khn cha n).

o qun Nguyn ng Giai lin t Thit ng thng tin n Nhn K, th gic nghe bng gi chy trn trc, o qun Tn Tht Bt bn cng Ph s Don Un t Ngc Khu xuyn qua ni nh vo ly di ca gic (gic theo ni ng tri di hn mt dm, ch y l ch nm trc H Cng Thi nh nhau vi Ty Sn, ngi ta gi l Ly Ku), ly sng du sn bn mi, gic b cht nhiu u chy tan, l Bt bn vo ng Khng Chnh t ph so huyt ca tng gic L Phi Thi. Ngy hm y Nguyn ng Giai cng n hi. Trng ng Qu c tin bo lp tc lm s tu ln, lin tin n ng Khng Chnh tr tnh cng vic, nhn hi bit trn nh Thit ng. V Vn Thuyn i ng vng, nn khng chn c ng v ca gic, bt chm khng c nhiu, em vic y tu tip

mt th.

Vua d rng : Quan qun chia ng tin nh, lin nh tan tri gic, nh thng n so huyt ca gic Lng Chnh, vic bt gic cng l ng khen, vy Tn Tht Bt vo nh gic trc, thng gia qun cng mt cp ; Nguyn ng Giai tin n sau, thng qun cng gia k lc 3 th ; qun v i trn y, ngi theo Tn Tht Bt th c thng qun cng k lc 2 th ; ngi theo Nguyn ng Giai th c thng qun cng k lc 1 th ; quan qun 2 o u thng tin lng c cp bc. V Vn Thuyn hn nht khng c ti, lp tc bt xch gii v Kinh, giao b Hnh nghim ngh.

Cn nh tp trc xin lu o qun Trn Hu L lm thanh ng ng sau cho Nguyn ng Giai cng l hp l, nhng so huyt ca gic nay ph tan, ch cn tm bt gic trn, thc d lm vic, th o qun y khng cn lu li, truyn d cho Trn Hu L em ngay bin binh mang i trc tr v Ninh Bnh theo kinh lc, tham tn sai phi, khng c ly chia tan sc qun, mn li n y. (n lc b Hnh bn tu ln, Thuyn li phi ti x chm i Ch vua).

Li d qu Kinh lc T Quang C, Tham tn H Duy Phin o qun Ninh Bnh rng : L ngi t khi vng mnh i nh gic n nay, ng qun n tn lng, khng tng lm c vic g, nhiu ln qu mng gic gp, khng thy tr li, thm ch t iu bin binh tnh bn cnh vua v hn ngy hi nh th ph, vic thuc qun c cng khng tu ln. Li c Thanh Hoa tu bo : Ninh Bnh hi nh trc sai hn, m phi o qun Trn Hu L n hn 1.000 ngi, mi n ni ri li rt v ngay, ct t nh th li l lm ln qu, khng bit c kin g, thc khng th hiu c. Nay quan qun Thanh Hoa ph tan so huyt ca gic, nay mai c th tu bo l thnh cng, m o qun Ninh Bnh t trc n nay cha bt c gic trn no kt n tr ti, cng vic tr tnh cng cha tu ln no, th n ngy no mi lm xong vic. V li cng l vng mnh i kinh lc, m lm vic nh th, cn mt no trng thy ai na. Chc l ngi cha mt tr khn, sm bit s hi, sao i phi ni nhiu.

T Quang C, H Duy Phin lin tu rng : Mt di C Lng Thanh Hoa cng vi Ngc Ln, Thch Bi Ninh Bnh cng tip gip nhau ; t trc n nay bn gic quy ri, phi phi qun i chn bt, nn khng c ti Sn m. n nh hn ngy cng nh gic, th Trn Hu L n Mc Sn, sut my ngy nh ph nhiu s tri gic, chm c vi tn ti trn, ly c kh gii, tin n ng t Canh Chn, m o qun Thanh Hoa ch t V Lao vo Trnh Hong, t ph qua loa m thi v Trn Hu L n ni rt lui trc ri. V li C Lng, ni rng man mc, cn t Trnh Hong xung n V Lao u yn lng, m ln n thn Chm (tip gip chu Mai thuc Hng Ha) gn mt ngy ng, bn gic cn t hp nhiu, sc cho Trn Hu L chuyn i cng vi o qun qun c phi i trc l Nguyn Vn Ngha hp sc nh gic, ri nhn tin v qun th Ph Lin. Ci c tu bo chm tr, l v mt mt i n Mc Sn, mt mt i n thn Chm, iu vic qun, cha th cng hi lm s tu, nay em i binh chuyn n Sn m, chia ng nh bt, cn nh tr tnh cng vic xp t v sau, th cc huyn An Ha, Phng Ha, Lc Th, dn duy l man th, nhng rung nng, ngi cng sc vt ch km g ngi Kinh, phen ny kinh l, khng nhng gic cp phi dp ht, x thn phi x phn m lm s sch, sa i phong tc, cng phi 10 phn chu o, duy bn gic trn phn nhiu cha bt c, cha tin bt u lm vic, xin cho chng thn ht lng lm dn dn. V Th ty l Quch Cng Khon t em th h bt c yu phm l Quch Cng Thn gii np, cp thng cho khuyn khch. Quch Cng Tip bo dn quan qun bn git c tn gic trn l Mai B Nghim (ngi x Bng Bo, ngy xng l ph d s) chm c bn gic 4 u v ln lt bt c bn thn ca gic a v tnh tra xt, lm tp tu ring tu ln.

Vua d rng : L ngi t thng chp nm ngoi, b chm vic qun bo, nay xem li tu, phn nhiu l ph din li ni khng. V li s th trong qun, i mt bc, hnh khc i, tc trong vng 10 ngy tnh trng khc, u c l hn mt thng khng bo, vn phi giao b nghim ngh, nhng ngh ng lc nh gic, nn cho mu tnh lp cng v sau, tm pht nh, u ging 2 cp. L ngi vng mnh i bt gic, bo cho cn nht nh thng vo Sn m, th m li loanh quanh Thch Bi, Ph Lin ph th gi, tuy nh ph c so huyt gic C Lng, cng khng b li. Li kinh lc, tham tn u c ban cp n quan phng, nu i ng khc khng ngn tr g, u c vic ca mnh m tu, vic g phi i cng k tn, chng qua l ngi t ngh khng c cng trng, s triu nh hi ti, cho nn khng dm tu, em vic y ni thc m thi, nay tm pht nh, phi nn cm kch phn khi khc thng, thng khn nh bt cho c cc u s gic Sn m, khng nhng tha cho ti trc, li c thng hu, nu vn c khng cng trng g, th ti y khng th chi c.

Li l th ty bt c k yu phm, cn bit v triu nh ra sc, gia n li hn n trung tun thng 2, em u s gic l L Duy Hin, chnh yu phm l Quch Tt Cng, Quch Tt Ti ln lt dn bt cho c, nu khng lm c nh th th li theo d trc gii v Kinh tr ti nng. Cn Quch Tt Khon cho gia thng 50 quan tin, Quch Cng Tip thng 30 quan tin.

Vua li bo Ni cc rng : Trc y T Quang C, H Duy Phin kinh lc Ninh Bnh, phi hai vin th v i theo qun th sai phi, v li t trc n nay, phm c vic g bin thy, thng khin th v theo i, mun cho xem r tnh hnh trong qun v thay i i v tin xt hi, h ch cho i cm roi theo bn p nga cho ngi sai khin u, th m lu khng thy tu bo g l c lm sao ! Vy sai chn ngi mn cn cho i thay v rt ngi phi i trc v Kinh

trng pht.

B H S Trinh lm c hc Qung Tr, Nguyn Cng Hp lm c hc H Tnh, Nguyn nh Lp lm c hc Ngh An.

Thu thu ao c tnh nh Tng (cng 1.070 s, c s di t 5 thc n 8 trng, rng t 4 thc n 1 trng, chia lm 8 hng, di t 5 thc n 1 trng, mi s tin thu 5 tin, theo th t tng thm, di t 7 trng 1 thc n 8 trng, mi s tin thu 4 quan tin, cho dn s ti lnh trng).

Ngi nh Thanh Gia nh c thuyn np thu, khng phi ch ca cng, xin i bun Nam K, Bc K, quan tnh y tu xin gip.

Vua d rng : Ngi bun nc Thanh, gian di trm v, t trc n gi, ni di l ng thuyn i bun, trong ngm ch thc go, mua trm thuc phin, nhiu ln, v l ra ri. Trc y theo li bn ca kinh lc s, khng cho ra bin i bun, ct ngn t s gian c, nay li tu xin cho chng, sao khng ngh

bn chng sau khi ra ngoi bin, t do i vo Nam ra Bc, c th gi c khng t ? Vy thuyn y nn cho em bn cho nhn dn, khng t th cho chi tin cng tr theo gi lm ca cng, t nay v sau ngi nh Thanh cng cc ngi Minh Hng vnh vin khng c ng thuyn vt bin, nu quan a phng khng xt c th c ti.

Tng c Hi - An l Nguyn Cng Tr, th Tng c nh - An l Trnh Quang Khanh, Tun ph Hng Yn l H Thc Lng hi ng c sut p sng Cu An (1 on t Bng Ngang n Ba ng hai b di sut hn 5.070 trng, thu dn hn 10.000 ngi lm vic, cn mt on t Ba ng n Duyt L di hn 2.320 trng, 1 on t Bch Chng n Vn Nhu v chn ngang sng nh di hn 2.120 trng, 1 on t Quang Lit n Bin Tn di hn 3.170 trng. Cng cc on sng c huyn Thanh Min, Gia Lc, ng An, ng Ho tnh Hi Dng di sut hn 24.300 trng. Sc sai dn s ti v cc dn x th nc n c phi lm). Dng s ni : trc nh p thm mt on t Bch Chng n Bnh Tr ngn nc lt ma h, nhng x y a th thp, hng nm khong thng 4 thng 5, nc nhiu, nc rung, t sng Kinh Khng tnh Hi Dng (thuc a ht 2 huyn ng Ho, ng An) tiu xung c y, nay p ngn li, th nc ma t ht Vn Giang tnh Bc Ninh chy rt xung khng khi ng, xin theo dn, i p t Bch Chng n cu Vn Nhu, chn ngang sng c cho n nh x Kinh Dng (thuc huyn ng Ho) gi c nc lt m nc ma vn tiu ra sng Kinh Khng, khi c c nn ng thy, li bt c nhn cng n 2.000 trng.

Vua bo rng : ng nh li cc ngi ni th lm mt vic m li 2, 3 ng, c g l khng nn, bn cho php lm. Va 3 thng, p xong. Vua thng l Tr u gia mt cp, sa mu mi ngi 3 tm, phi long, i kim tin ; ct tng, bt bo, ng bo, tiu kim tin mi ngi u 1 ng. B, n 3 tnh v nhn vin thn bin, khm bin, chuyn bin u thng k lc, kim ngn tin c cp bc, dn phu lm vic khng vo hng phi thu, thng chung tin 5.000 quan.

Ngy Qu Mo, t 9 ci nh trc sn Th miu. Trc y c 9 ci nh to (cao hn 5 thc, n hn 6 thc, vng lng to 11 thc 6 tc n hn 8 tc, nng 4.100 cn hay 4.200 cn c l). Phm cc th chim c, ging th cy c cng binh kh, xe, thuyn cho n thin vn a l trong nc, ln nh u , u theo hnh y m c.

1. Cao nh, khc cc hnh : Mt Tri, bin ng, ni Thin Tn, sng Ngu Ch, sng Vnh T, chim tr, con h, con ba ba, con rng, hoa t vi, qu mt, ht thc t, trm hng, g thit, cy hnh, thuyn nhiu dy, sng ln.

2. Nhn nh, khc cc hnh : Mt Trng, bin Nam, ni Ng Bnh, sng Hng, sng Ph Li, chim cng, con bo, con i mi, con c voi, hoa sen,

qu nam trn, ht thc np, cy k nam, cy ng ng, cy h, thuyn nh, sng lun xa.

3. Chng nh, khc cc hnh : 5 sao, bin Ty, ni Thng Sn, sng Linh Giang, sng Li Nng, con g, con t, con ra, con c su, hoa nhi, qu soi, cy u xanh, cy u khu, cy g thun, cy kiu, thuyn ng mng, sng

iu thng.

4. Anh nh, khc cc hnh : sao Bc u, sng Ngn Hn, ni Hng Sn, sng M, sng L, con hc, con nga, con ve, con rn, hoa vn ci, cy cau, cy du, cy t hp, cy th, cy ngh, l c, n bm bm.

5. Ngh nh, khc cc hnh : sao Nam u, ca bin Thun An, ca quan Qung Bnh, sng Bch ng, sng Cu An, chim uyn ng, con voi, con bm bm, c hoa xanh, hoa hi ng, cy mai, cy bin u, cy qu, cy g n, cy vi, thuyn Hi o, sng trng.

6. Thun nh, khc cc hnh : gi, ca bin Cn Gi, ni Tn Vin, sng Thch Hn, sng Vnh nh, chim hong oanh, con b lang, con trai, c r, hoa qu, cy o, cy u vng, cy tc sa, cy g tu, cy hng nhu, ci thuyn,

bi ao.

7. Tuyn nh, khc cc hnh : my, ni Du Sn, ni i Lnh, sng Lam Giang, sng Nh H, chim yng, con ln, con gii, c hu ng, hoa trn chu, qu long nhn, c lc, t yn, cy trc, cy gng, thuyn l, ci n.

8. D nh, khc cc hnh : sm, ca bin Nng, ca quan Hi Vn, sng V Giang, sng Vnh in, con vt, con d, con hn, c lnh canh, hoa dm bt, qu l, u trng, l du, cy thng, cy t t, thuyn , dao phc.

9. Huyn nh, khc cc hnh : ma, cu vng, ni Honh Sn, sng Tin Hu Giang, sng Thao, ni Thc Thu, con nga, con c cung, con trn, hoa lan 5 l, qu vi, cy bng, sm nam, cy sn, cy ti, ci xe, ng phun la, u 17 loi, mi loi u 9 ci.

Hn mt nm c xong, sai quan c trch nhim chn ngy tt t nh (di nh k bng tng ). n ngy hm y, vua thn n miu t co. L xong. D rng : Trm xem xt i xa, c nh theo hnh cc vt, nhng c cn t, nh bin chp truyn ni khng ng, chp ra u l vc nu n, cn nh nh to cao v nng, khng nhng gn y khng c, du 3 i (H, Thng, Chu) cng t nghe thy. Nay bt chc ngi xa m ly thm bt, c thnh 9 nh to, sng sng ng cao, to ln nng vng, khng vt m cht no, ng lm ca bu, con con chu chu, gi mi n khng bao gi ht. Vy thng d cho 31 trc tnh v thnh Trn Ty u bit.

Ngy Bnh Ng, vua ng in Thi Ha nhn l ly mng. Ban yn cho qun thn, vn t t phm v ng phm tr ln, khng c di tn c b x phn hay khng, u c d. Thng hu cho cc vin c bin, gim tu, chuyn bin cng cc th c cp, k, o qun v tin. Cc quan a phng u dng biu mng.

Nguyn Thng th b L l Phan Huy Thc b cch chc. Trc y pht ra vic th vng gi. Thc v khng lm s giao nhn th , nn sinh ra mi t, trc ct chc giao b Li bn, n nay bn xin x ti . Vua c cch i lm cch chc, c sc lm vic. Con vin y l Ch s Phan Huy Vnh cng b tc hm m, rt xung l c nhn lm hnh tu b Binh.

Di lm nh lnh ca ty Trn Ph ra ni khc (trc l phng Nhun c, nay di n phng Vinh An, cho gn vi b Hnh, nh y 15 gian, 4 b xy tng gch, lm ni canh giam ngi c ti).

Cho vin Thi y, t tng bt phm y ph n tng cu phm y sinh, chiu phm chi lng (t trc cho l vin chc nh tp nhp, khng d l cp lng, n by gi mi cp cho).

Kinh lc s Thanh Hoa l Trng ng Qu qun th Lng Chnh, hi bit l gic sau khi b thua, nhng gic Tam L (l thng du chu Lng Chnh tip gip cc huyn ht Man Duy, Trnh C), T ng (l thng du chu Quan Ha tip gip Hng Ha) u chy v so huyt ; bn gic Lng Chnh u ln trn Lm Lng. Bn tnh y Ph s Nguyn ng Giai n T ng. Th c Tn Tht Bt n Tam L ui theo ri cng Ph s Don Un li y ra bng yt th chiu an, v phn phi i tm bt nhng gic trn rng r, em tnh hnh tu ln, v ni : ng Khng Chnh l ch ng s 4 b thng sut, rt l xung yu, nn t mt n ln trn p v lm l s ca chu ngy sau, bt 300 dn huyn Li Dng hp cng quan qun sa p, gi l n Ninh Lng, phi qun ng gi.

Vua ph bo rng : vic lm cng phi. Qu li mt tu ni quan qun tuy ph tan so huyt ca gic, nhng cc sch thng du cha san phng ht, u s gic cng cha kt n tr ti. Vic chy khp rng bt loi th, th cng thc kh, ngy m tnh ngh thc rt st rut. C theo Nguyn ng Giai, Tn Tht Bt t rng : hin nay ui bt bn gic, tt phi trch vo dn th, dng ngi man tr ngi man, mi mong kin hiu. V li nm ngoi th ph Thanh Hoa ni lon, 2 chu Quan Ha, Lng Chnh u l l gic, duy sch Kim L huyn Cm Thy thn thuc vi H Cng c, H Cng H, tnh nguyn theo i nh gic chuc ti ca bn chng mi khi i nh dp u xin i u, c ngi bn git c bn gic, cng c ngi b cht ti trn, khng trnh cht no. Va ri trn nh Thit ng, chu H Cng c l H Cng K, mnh b trng thng m cng c gng theo qun i nh gic, trc sau v triu nh ra sc, khng c ch khc cht no, xin cho l H Cng c i theo qun th, cho em thn thuc cng c sc tm bt bn gic, nu c s sut hng vic, t chu ly li. bn vi Ph s Don Un cng cng kin ngh nn mn c hi y, trc sch Kim L, bt em np ht c sng iu thng v chia t x thn, i t dch mc dn u cho cc sch khc, v Kim L l sch ln, ci u theo mnh lnh, th cc sch khc cng c th ln lt xong vic c. Sau khi vic xong, nu bn chng r c cng trng thc, s tu xin minh oan cho, cho i theo tnh sai phi, khng khin c d vic dn, th xp t d dng, m ngy sau khng phi lo ngh. Nu ngoi mt thun theo m trong lng tri ngc, th xin git tt c, cho ng vi ti.

Vua ph bo rng : Trm cng c nh th, bn sai Ngh An tuyn Ch : em ngay H Cng c ci ht xch kha, a n qun th Trng ng Qu, khin cho tm cch bt gic. H Cng H cng cho ci kha, lu tnh qun thc.

Vua li d Trng ng Qu rng : so huyt gic Lng Chnh, b ph tan, bn nh vo hang, da vo th ni, khng c ch nng nh, m tnh tip gip l Hng Ha, Ngh An, u phi qun ngn chn, s th ngy nay khc g vy chung bt ln, lo g khng bt c. Bn gic hng n np rng rm, qun ta h khng bit theo du chn tm bt, sao li cho l i khp rng bt th l kh c. Vy thng khn nghim c tng bin binh dng chia ng ui theo tm bt. V d bo dn Th ra sc dn bt, em nhng u s gic bt ly cho ht, khng c mn c l kh.

Li sai truyn d cho quan bt gic Hng Ha l V y Nguyn Vn Qunh em qun t Ph L sang thng sng M n chu Quan Ha cng vi i binh Thanh Hoa cng nh.

Quan i bt gic o Nng Cng tnh Thanh Hoa l Ng Ti c ng qun Lm L, c tn L Cng V lm gin ip cho gic, man bo l : c 30 tn gic hp thn Hung, mu toan nh p. c tin li, y Sut i ng Vn Co em 80 binh dng i bt, cho V lm hng o. Khi n ni, V thm trn i, cht c bn gic hn 200 a, xng li vy, qun bn v thua. c em vic y co cp. Trng ng Qu mi c tin, gic phi i ngay, lin li phi Qun v Nguyn Tin Vn em qun n cu, n ni th c nhn m ln v. Vn bn thng tin n Bt Vn 2 ln gp gic phc qun bn sng, bin binh c ngi b thng v cht, li dn qun v thn Hung. Qu bn y Don Un em mt v qun K v i ngay c thc tin nh, v tr tnh cng vic kinh l, ri em vic quan bt gic lm l vic v liu khng chu o, dng s xin nhn ti.

Vua d rng : bn th ph Nng Cng, chng qua linh tinh hp, Ng Ti c by lu ch ng qun Lm L, khng bit ch c nh git, li b ngi Th nh la, khinh thng tin qun lm l c hi, n lc qun cu vin tip n, li khng bit xng ln gip nh, bn t ln v, thc l hn nht. Vy phi cch chc, theo qun gng sc chuc ti, Nguyn Tin Vn ging 4 cp, Trng ng Qu x tr lm l, pht lng 6 thng.

Quyn lnh Tng c Ngh An, H Tnh l Phm Vn in tu ni : Tip c ph Qu Chu bo rng : quan i bt gic o Nng Cng tnh Thanh Hoa, gp gic b thua, bn gic trn vo phn rng ht ph y, phi th Lnh binh l Nguyn Cu c em 500 bin binh i ngay, kim lnh o qun Qun v Phan Vn t phi i trc, chiu a ht ngn chn bt.

Vua d sai c thc ngay Nguyn Cu c lp tc theo ng Qu Chu tin ln, thng n a u Lm L tnh Thanh Hoa, hi vi quan bt gic o y, hp sc li vy bt.

Sai quan tnh Thanh Hoa chiu theo ln trc, liu lu dn Th 1.000 ngi, n tun thng 2, t vic s tha cho v.

p v nng bn cnh ni Linh Thi Thy Hoa.

Trc y vua nhn i tun, thy trong rung la 2 bn ni y c mt di khe nh, nc mn y trn, mun p ngn nc mn lu m cha lm c, n nay sai quan Kinh hi dn s ti, mi ngi u vui lng mun p, bn phi 1 qun v, 300 bin binh p mt on ngang ca khe (hn cho p mt rng 6 thc, chn rng 1 trng, cao hn mt nc 4 thc), p xong, nc mn khng vo c, nng dn c li mi.

Chun nh t nay phm on thuyn vn ti v n tha m c thng, th cc ngi li thuyn so vi bin binh i ti thuyn y, bng(() Lng thng c c tin c go gi l bng.) th gp hai, hng(()Lng thng ch c go thi, gi l hng.) th gp ba, cho c phn bit. (Nh bin binh c thng tin bng 1 thng, th ngi li thuyn d c quan chc c thng tin thng 2 thng, binh dn sung lm ngi li thuyn th thng tin 3 quan, ngoi ra theo l y m suy).

chnh bin

nh k - Quyn CLXXVIII

Thc lc v Thnh t Nhn hong

inh Du, Minh Mnh nm th 18 [1837].

Ma xun, thng hai, duyt tuyn cc ht H Ni, Sn Ty, Bc Ninh Bc K (huyn Tam Nng Hng Ha ph tuyn trng Sn Ty). Vua sai B chnh Sn Ty l Ngy Khc Tun, th B chnh H Ni l Tn Th c, th B chnh Nam nh l Trn Quang Tin chia nhau i lm vic y (l trc tuyn trng chn phi quan vn quan v u 1 vin, n nay c cch cho ch phi 1 quan vn, cn bn bnh s tuyn cho thng phn hay kinh lch tnh y lm thay). Nam nh, Hng Yn, Hi Dng, v p sng Cu An, cng vic bn nhiu, cho hon n thng 10. Trc y, vua d Ni cc rng : 6 nm 1 ln duyt tuyn l bit hng gi hng tr, chia u thu kha, thc l vic to trong dn chnh, khng phi ch ct ph trng s inh nhiu lm g, th m t trc n nay cc a phng c n k tuyn, s inh thng thng thm gp ln, n nm sau li gim xung nh trc, ton v tuyn quan khng bit knh theo c ca triu nh, khng khi tng hay sao, khng bit thc hay di, u cho bin thm s nhiu cu khen thng, n khi tuyn xong, s dn thm hay gim, li hi khng lin quan, c tnh g n. V li x no thc ho c tng khng, th x no nn tng, khng khi c s giu gim, cho nn cc dn x khng c nhiu ngi hay t ngi, sau khi tuyn ht thy, u tm cch xoay x ni ba l ngi cht, ngi trn, cu may c min thu, quan a phng cng khng tra xt, nn c ci t y. Chun cho t nay, cc quan li vng mnh i duyt tuyn, ct phi xem xt s dn tng hay ho, chc lng nhiu ngi hay t ngi, khng c cho trn trnh giu gim, cng khng c bt p tng ho, cn c tnh t cho quan a phng c thc hc tu, nu thin t n giu khng pht ra, mt khi tng l i ku, lp tc em quan li duyt tuyn v quan a phng giao b nghim ngh, nu tng l khng t co ngay, s tuyn xong, mi tm cch ni ba t l cht hay trn i mong c gim bt, th phi ti.

n khi tng sch tu ln, s inh tri ln ca 3 ht u khng c 7 phn, cc quan i tuyn u khng c thng. (Tnh H Ni : s inh 51.877 ngi, hn kha trc 3.521 ngi. Tnh Sn Ty : s inh 29.551 ngi, hn kha trc 2.800 ngi. Ph tuyn huyn Tam Nng 640 ngi, hn kha trc 28 ngi. Tnh Bc Ninh : s inh 52.235 ngi, hn kha trc 2.900 ngi).

Gim lm V kh l bn Lang trung ng Khu, Vin ngoi lang Tn Tht Qu tu xin em ni t, chu t 2.000 ci do thuyn cng ch v, giao cho 2 xng pha l trng men p vn ra xy ming l v lm khun cc vt.

Vua bo Ni cc rng : Vt du rt nh nh mu tre, mt ca, cn khng nn b, hung chi ni t, chu t l dn gian thng dng, nay mun em nhng vt tt lnh y p nt ra, sao hy hi ca tri n th ? Ch qua bn y lp tm yu cu, d lm mi sau ny thay i, lp tc sai nh mi ngi 30 hng cn, ri cch chc. Cho th Lang trung b Binh l H Ngc Ti lm Lang trung V kh, Ch s l L Quang Qunh lm Vin ngoi lang b Cng, cng nhau h l quan phng V kh.

T tham tri b L l Nguyn Trung Mu ht php ngh, n Kinh, chun cho i b lm T tham tri b Binh.

Trong Kinh k ma. T bt u sang ma xun n nay, cha c trn ma to. Ph Tha Thin l Nguyn Trng Tn cu o miu V S, cha ma, vua sai Ph don Nguyn Vn Ton cu o miu Nam Hi long vng. Vua li mt o trong cung, lm th em t trc cha Honh Nhn, ngy hm sau ma to, ng rung m a, la tt bt ln, lp tc pht hng la trong kho, sai em n 2 miu l t, thng Nguyn Vn Ton k lc mt th.

Sai b Binh phi thy s Kinh k : 2 sut i, 100 bin binh i ng Nam nh, 1 sut i, 50 bin binh i ng Hi Dng, theo din thy s 2 ht, cho hiu bit, u n u thng 2 thng 3, i thuyn Kinh phi i, khi ht hn, p thuyn vn ti cng v, thuyn ti mi nm mt ln thay i, bin binh hin phi i u pht cho o qun v tin lng mt thng.

Ph lnh binh Qung Ngi l Trn Hu Di c ti phi ct chc. Vua cho Ph v u v Hon v dinh Tin phong l Ng Vn Trch thay. Di trc em lnh i tun bin, ban m nhn lm thuyn bun l thuyn gic, bn 1 ngi b thng, 1 ngi cht. Vua nghe bit vic y, bo rng : khng bt c gic, li bt ngi bun, rt ng ght. Sai cch chc pht i lm lnh thnh Trn Ty, bt phi thu tin mai tng 20 lng bc, cp cho ngi cht.

Bn Qun v V Vit Tun Kinh phi i tun bin bt c mt chic thuyn ngi nh Thanh phn bin L Sn, Qun v Nguyn Vn Cc tnh phi i cng bt c mt chic thuyn ca bin i C Ly, trong thuyn u khng c hng bun, ch c ct, t, cn g, vng st, thanh la ng, trng nh, cng thuc phin l cm, u a v tnh tra xt. Quan tnh em vic y tu ln v

ni : Thuyn gic t khi nghe bit thanh th quan qun Kinh phi i, u tm phng n np, khng dm pht ra i n cp na.

Vua sai truyn d cho V Vit Tun chia nhau i cc ht Bnh nh, Ph Yn, Bnh Thun, Khnh Ha tm bt.

Trng coi vin Hn lm l Phan B t tu ni : Vic giy t thuc vin y, thiu ngi lm vic, t nay c ngh son tin, biu l vic quan trng, xin chuyn t quan b sc cho thuc ty l ngi khoa gip xut thn, bn nhau khi tho, mi c th c tha ng.

Vua ni rng : t ra vin Hn lm, ct lm cc vic t chng, lm vic nu qu thiu ngi, nn chn ngi c vn hc tu xin b, cho c chuyn trch, nay thuc vin cc b, ngi khoa gip xut thn lm vic b, li kim vic giy t, th vin y ch gn nh khng c vic g ! Khng cho nh li xin.

Chun nh t nay v sau, hng nm tit Thanh minh, lng cc thnh hong , phi hong t cc tc cng chia nhau n bi yt. Lng cc thnh hong hu vn phi nhn vin Tn tht n lm l.

Vua cho V y v Tin nht qun V lm l H Bnh lm Ph lnh binh

Ngh An.

Bt u t chc tri ph ph An Bin tnh H Tin (ph l t sau n Trn Bin), ht ph y nhn dn ngy cng ng, rung t ngy cng m rng, thu thu, bt lnh, cng vic ngy cng nhiu. Vua chun cho chn b mt tri ph kim l huyn H Chu. Li cho chiu s inh dn phin 2 tng mi t trong huyn, theo l 5 sut inh tuyn 1, c 54 ngi, trch 22 ngi sung lm lnh trm Ph Dung, 32 ngi b lm lnh l thuc ph.

Tng c Sn - Hng - Tuyn l L Vn c trong tp thnh an c ni : Sn Ty gn y ninh thip, nhng bin binh chia phi i nhiu ng, hoc c mt vi a by b, c ng m hoc k ngu dn, khng nn khng phng b trc.

Vua sai iu 200 lnh th v An v H Ni i n ng gi.

B, n tnh Cao Bng l Trn Huy Phc, Bi Quc Trinh trong tp thnh an ni 2 vic : 1) Tin thu ht y cho chit np bng bc ca a phng, nay hi ra th dn tnh ngi xa th ly mang nh lm tin, u mun np bng bc, ngi gn th ly i bc lm kh, li mun np bng tin, c l nn cho ty tin ; 2) Ngi Nng t 19 tui tr ln, cm khng c dc tc, i thi qu ma.

Vua d rng : Chnh sch ca vng gi, ct khin cho dn c tin, nu c tin li cho dn, l no khng chm chc sa i. Vy 3 huyn Thng Lang, H Lang, Qung Uyn hi xa, cho theo d trc chit np thu bng bc lng ; 2 huyn Thch Lm, Thch An gn tnh, cho theo nh c np bng tin ; cn nh ngi Nng n t nc ta, ln vi ngi Th, chnh nn mt phen sa i cho theo phong tc ngi Kinh, nhng phi khai ha dn dn, khng cn nghim qu, cho h vui theo, th mi tt.

Kinh lc T Quang C, Tham tn H Duy Phin qun th Ninh Bnh, t Ph Lin em qun v, chia ng tin nh bn gic Sn m. (o qun ca Quang C t x Bnh Him, Bc Ninh n gip a u x Kim Bi, Sn Ty ; o qun ca Duy Phin t x Trng Mn, Bc Ninh n gip a u x Minh Hng, Sn Ty. Li tnh y H ph Trn Vn Trung em mt o qun t x Thng Lng gip x Trng Mn, n x Chn Phc gip x Bnh Him tnh Bc Ninh, cn mt Sn Ty y cho Ph lnh binh Hong Vn Vin theo a phn ngn chn). Lng lu binh dng gi ch him yu, t phc binh 4 pha ngoi, lm s tu ln.

Vua d rng : T trc n nay, quan qun chia i nh cc x C Lng, Thch Bi, san bng ch him tr, ct vy cnh ca gic, cc ng trng yu thng sang tnh bn cnh, c cc tnh bn cnh phi qun ngn chn cc ch, ch cn mt di Sn m, nh c y ni, ch qua i cht ngy gn y, nay ly binh lc nh th, chia ng nh thng, kh g m ch lp tc git ht, ch quan qun ta ht lng c sc th no y m thi, kinh lc tham tn, nguyn y cho vic bt gic, phm cng vic qun, u c iu khin, tc l cng bc nht, ti hng u, trch nhim khng cho ai c. T Trn Vn Trung cho n l tng bin, u phi ht lng tm bt, ai chm c u tng gic l L Duy Hin, chnh yu phm l Quch Tt Cng, Quch Tt Ti, hn c thng rt hu, nu chng hoc chy thot thuc phn n no, phi x theo qun php.

T ph ng s vin st kim qun vin Hn lm l Phan B t phi ti ct chc. Vua cho T tham tri b Binh l Nguyn Trung Mu kim qun n trin 2 vin st v Hn lm. t tra trm cp Tha Thin, ly n k khng ti. Vin thuc theo lm vic l Ng s Phan ng lm vic y, ch tn hc ti v ni em ngi v l ca t, c tin l mu tnh n tin.

Vua cho l l, sai ct chc t, giao ng quan 6 b hi li xt, xt khng c tnh hnh n ca t lt, duy nh d nghe k phm cung xng gi di, nh kho ngi thng dn, nn thm ly n, chun cho ging b lm Lang trung b Hnh lm vic b y. Phan ng ba t ra vic ch hc l vic bng gi, cng phi ging b lm T v b Li.

Cho th B chnh Qung Bnh l Ng Dng Co lm T th lang b Hnh, i l t Thiu khanh l Nguyn Vn Nh lm Ph s ty Thng chnh, kim trng coi cng vic b Hnh.

bt Nguyn Vn lm Ch s b Hnh. Th i l t Thiu khanh l V Vn Thc lm Ch s b Li, c th Gim st ng s o An - H (Vn trc quyn lnh Tun ph Ninh Bnh, Thc lm n st, v x n tho lc s sut, u phi ging lm cu phm th li).

Cho Lang trung b H bin l vic b l V c Khu lm T th lang b H, Thi bc T khanh Nguyn Vn Ton lm Th lang Thng trng, kim lnh 2 kho sng n, thuc sng, vn kim nhip Ph don Tha Thin, Lang trung b Binh bin l vic b l Nguyn Hp lm T th lang b Binh.

Cho Hong Vn Din lm Thng th b Li ; Nguyn Vn L lm Lang trung b Li ; Phan Vn Nh, L Vn Hanh lm Lang trung b L ; on T, Ng Vn Th lm Lang trung b Binh ; Cao Mi, Phm Khc Trch, Nguyn Trng Nguyn lm Lang trung b Hnh.

Cho Nguyn Vn Un lm n st Qung Bnh, li thng th B chnh, cho Vin ngoi lang b Binh l Phan Tr lm n st Qung Bnh, Vin ngoi lang b H l Trnh Ngc Lm, Nguyn c H lm Lang trung b H, c H vn lnh chc i s cc Bo tuyn.

Triu B chnh Bin Ha l Phm Duy Trinh, th B chnh H Ni l Tn Th c, th B chnh Tuyn Quang l Trn Ngc Lm, n thng tun thng 4 v Kinh yt kin (l Duy Trinh chc y qu 3 nm, cho nn cho triu v Kinh).

i th T tham tri b Li l L B T gia hm Tham tri b L, Th lang b L l Nguyn Tri Phng cng gia hm Tham tri b L, u cho n lng Tng nh phm. Hn lm vin Th ging hc s l Lm Duy Ngha thng th Th c hc s, vn u sung lm cng vic Ni cc.

Lm Duy Ngha tu vic thng s trnh, vua bo tn mt rng : B ti i vi vua cng nh con i vi cha, tnh rt tng thn, ngi chc ni gn cung cm, li l n quan, phm vic u c by tu, trm khng v li ni m bt ti ngi, sao li s trnh nh th ? Trm t khi ln ngi n nay, t ngn quan, m ng can ngn, lc mi chu, cha tng khng t n tn, dn cho ngi ni, l ngi h cn khng bit, nn ngh dng iu hay, b iu d, bit iu g th ni, ni th ni cho ht, d tri tai, chm vy, cng khng tnh n, nu c s khng ng, cng khng xu h vi Long Bng, T Can(() Long Bng : trung thn nh H, can vua Kit m b cht ; T Can : trung thn nh n, can vua Tr m b cht.) di t, nhng ch l ni cho qu ra y thi, trm h lm nh ngi khng theo li can y u, nu ch da dm, cu gi lc v, l ngi b ti s m thi, c ch g v vic gip pht minh u.

Ngha ci u t lui ra.

Ban sch Thng gim tp yu cho trng hc cc trc tnh.

o qun Kinh lc ph s Thanh Hoa l Nguyn ng Giai tin n chu Quan Ha, thng n Ph L, i n u, gic u trn xa, cng Qun v o Hng Ha l Nguyn Vn Qunh cng gp nhau, bn chia nhau i chiu d, ty tin kinh l. o qun th c Tn Tht Bt tin n Tam L, gic b so huyt trn i, Bt sai t ht c, li v ng qun th Khng Chnh. Ph s o Nng Cng l Don Un thn c quan qun t Bt Vn n nh so huyt gic Th Thng (Th Thng l tn sch, ch ca u mc gic ngy xng hu n chnh thng lnh L Duy Hin). Gic gi ch him chng c, qun ta hng hi c nh, lin ph c tri ca gic, gic b sng bn b thng nhiu, bn v chy trn. Kinh lc s Trng ng Qu c tin, em s trng tu ln.

Vua ging d thng Don Un qun cng k lc 2 th, Qun v i trn y l Nguyn Tin Vn, qun cng k lc 1 th, bin binh c ngi b thng gia thng gp i. Trng ng Qu li em cng vic tr tnh mt tu : hin nay vic bt gic thc l vic kh, v chng t bit phn nghch l ti khng tha git, mt khi nghe tin tm bt, th hang su hc ti, khng a no l khng tm ch trn trnh, ko di tnh mng, m cc phn ni Lng Chnh, Quan Ha, rng cy rm rp, d gn ngay trong 100 bc, khng n tn ni cng khng bit l c ngi n np hay khng. Li nh vic bt np sng iu thng, n 1, 2 a ra th, hiu d 2, 3 ln, nhng chng u ni di l b gic bt hip i theo, gnh lng cho gic, n cht vn khng dm nhn vic cm sng chng c quan qun, bn vi Ph s Don Un, Nguyn ng Giai v th c Tn Tht Bt, nh trc ht bo v uy c triu nh, cho em nhau ra th, phm ng sch no ra th ht c th u i ra lm x, sch nh th vn lm 1 x, sch ln th chia lm 2, 3 x thn, chn bu l trng, ph l, sai lm s inh in, i ra th ht, lm s xong, ri mi hiu bo ha Phc, bt np sng iu thng, th c ngi c tn, th tt khng dm li trn, cng khng ni thoi thc c. Li bt chng dn bt k yu phm, ch ng sch ny tt ng sch khc, nh th th u c th nhy thot ra ngoi cc phn rng thng du c. n lc y, nu c a n giu chng c, lp tc chm ngay, git mt ngi rn trm ngi, th sng iu thng cng phi em np, m cc gic phm s khng c ch n np na. Hn na nay t lm x thn, bu ra l trng theo lm vic quan, dn dn theo phong tc ngi Kinh, nu c th mc, th t, chng qua cng mt ngi dn, khng c quen thi nh trc, v li th dn x y phn nhiu c gian tr xo quyt, khng phi ch mt mc ngu xun m thi, nhng t trc n gi b th t la di, tp thnh thi quen, nu sai lm vic theo nh ngi Kinh, th cc th t cng khng th c hip c. Ti nay cn Lng Chnh, hiu d dn y, dn quay u v, chnh ang sc cho lm s np.

T s vo n ni, vua ph bo rng : Mi vic tu ln u hp trm, c gng thm ln, trm ng ch xem thnh cng.

Vua li d rng : Dn th thi quen m ti, d m kh hiu, ci cch dn dn cho khng n ni kh nhc, cng phi nh cu ni : bt np sng, chng u n cht ni thoi thc, khng nhn cm sng bn quan qun, xem th bit l ngu. V li bn chng u l con ca triu nh ch v mt vi a th ty by b, da d c hip, b tai ha bt ng, thc cng ng thng, cho nn trc xung d, nu bit hi li ra th, th ti trc u khng hi n, cn sng iu thng l tc th dng nh c th, ngi thng vn c, h v c sng cho l chng c quan qun m bt ti ! Nu em l y hiu d hai ba ln, khin cho chng hiu r, cng bo ban nhau, ch em lng ng s by na. Qu li ni : Kinh l chu Lng Chnh l vic bt u. Xin sc cho b chn ngay tri chu, cho n cung chc, ngy sau d lm vic, v chu s lm n ln, nn phi mt qun v c lc tnh sung lnh qun ph Th Xun, di n ng y n p. Cp s trung Ng Kim Ln Kinh phi i, gn y theo qun th Tn Tht Bt gip vic giy t, cng tng c qun nh gic, d c kh nhc mt cht, xin nn lng cho khen thng.

Vua bn cho vin phi cch mi bt b lm T v b Binh l L Nguyn Trung lm Tri chu chu Lng Chnh (Trung trc lm B chnh Qung Ngi, c li phi cch, phi theo qun th c sc lm vic). Thng chc cho Ng Kim Ln lm Lang trung b Binh, vn lu lm vic qun th.

Kinh lc T Quang C, Tham tn H Duy Phin qun th o Ninh Bnh, em i binh tin nh so huyt gic Sn m, phn phi i tm l gic, gic trong bi rm np bn ra ri li chy trn, ni khe man mc, hn 5 ngy cha bt c tn gic no, bn c thc ngay n ph c rng, m mang ng s, ht sc tm bt cho c, em ngay tnh hnh tu vo.

Vua d rng : Nay bn gic y vy cnh ct, so huyt ph, mt ngoi li phi qun ngn chn, quyt khng dm vt qua Sn m mt bc, qun ta tm bt cng gp, th th gic cng cng, gic cng l ngi, khng b nh con kin, hu trn vo u c, cng phi c php tng hnh, h c th chp cnh m bay trn c ? Phi nghim c tng bin binh dng, sm ti theo vt chn i tm ch cho gic c ri cht no, ch hi c s h, th gic khng trn i u c, tt l b bt. Bn gia n t Kinh lc tr xung u thng trc tin lng na thng.

Nhn bo quan hu rng : Nh L t i cui, chnh lnh v tay h Trnh, lm vua th nh Non vng nh Chu, Hin nh Hn, ch gi ngi khng, tri khng c nh L na, gic Ty Sn ngm gian, dn khng chu ni. Th t Cao hong ta ni ln, thng dn, nh k c ti, mnh tri y, lng dn theo v, ri thng nht c c nc, h L u c l li ni ln c, m k hiu lon thng thng mn ting ph L, trc th Duy Hon, Duy Lng, nay th Duy Hin cn xng danh hiu la di dn hn. i ! vng phi c xng ng, ngi bu khng th cho by, sao m dn kia khng bit, li b chng m hoc n th !.

nh r iu l thi Hng, thi Hi.

(V thi Hng, thi Hi, u bi k th nht, k th hai vn theo nh trc, vit vo quyn th ; u bi k th ba, thi Hng u chiu vi nim yt, thi Hi th quan pht cho mi ngi mt t, trong quyn lm vn khng phi vit u bi. Quan trng chiu s quan vin ni trng sao a mi ngi mt bn v sao ring mt bn t b lu chiu.

V du quyn ca hc tr Gia nh, nm trc ph th trng Tha Thin, cho hp cng Ph Yn nh du sc xanh, ma thu nm nay thi ring trng tnh mnh, th sc xanh nn b, li em Ph Yn cng Qung Ngi, Bnh nh u dng sc .

V nhng vin ph huyn sung lm vic trng thi, ng i hi xa th cho i nga trm, gn t trong 6, 7 trm th nh cp, nhng cho ly lnh l. Nhng vin tnh c phi i, cng theo l y.

V cc hc tr i thi, c trt b l trng khai lm tn tui, qun ch, th cho lc np quyn bm r xin ci chnh, nu im lng b gic ra th phi ti m mt c khoa danh.

V quan trng chm vn ph hng, phi cn nhc xc ng mi c ph, khng c ph li, s b nh thn ngh ti.

V ch hy Tin s Khng t, cho c theo ch tht m vit).

Trng thi Ngh An nm trc bn cho i n ph l Din Chu, cho tin hc tr Thanh Hoa hp th, n nay quan tnh ni l a th khng tt, li cho theo trng s c m lm rng thm ra.

Phi vin i cng cn Qung ng v, mua c sa mu, xem k ra th u l hng nam (y l ngi bun nh Thanh, mua sa H Ni v cc tnh em v nhum li ng du vo gi lm hng Trung Quc, em bn ly li nhiu). Vua sc cho t nay v sau, phm dn gian dt c cc th hng t nam nh lnh, la, sa, tru v t cn, khng c t sng hay chn, u khng c bn cho ngi bun nh Thanh v ngi bun Ty Dng xut khu, ngi no phm, chiu lut vi ch x ti, tch thu tang vt sung cng. Quan a phng, ngi coi n, khng xt c, cng phi giao ngh x.

Khi cng ng 6 chic thuyn cc hiu tun bin ch Bnh ( ) ch nh

( ). Vua sai th Qun v l on Kim coi lm vic y.

Chun nh t nay, cc quan ngoi, khng c th hm hay quyn nhip, cc tng c, tun ph, c, b chnh, n st u chiu phm cp cho mng bo, hoa bo mi ngi mt b, chp lm lnh. (L trc c, ph, c, b, an, phm th hm vn mc triu phc phm c, th hm n st khng c cp).

Cho B chnh H Tin l on Khim Quang thng th Hu tham tri b L, Khim Quang mi n Kinh vo chu, vua hi v t Ba Xuyn rng hp th no, tu rng : t y c th bng mt tnh. Vua ni rng : x y nu khai thc c, th nhn dn ngy nhiu, sinh n cng lm, t nhin c li v cng, vic g phi tham t ai ca ngi, nh nc Xim i vi Vn Tng, gy him khch vi

ngoi di.

B L ngh nm nay knh gp khnh tit ln Hong thi hu 70 tui, chc nh ngy cng vic phi lm tu ln. (Lm lu kt hoa, rp kt hoa v cc s nh n yn, xin chn phi ng l i thn d tnh lm trc. Quan phin thnh Trn Ty v cc u mc cc bin gii mi m mang, cng th ty cc ht t Thanh Hoa tr ra Bc, cung tin phm nghi, do quan a phng s ti lm l ip gip, ri liu chn 4, 5 ngi hoc 3, 4 ngi, trc k khnh tit tp tu ln. Cho theo vin c vua chm tn, n Kinh chc th. Cng s nc Ha X, cho lui n thng 10 tin Kinh, cc hng s phm nghi i n ngy tin Kinh, do b lm t dng mng in vo. Kim tin chc mng, cc bi nhc cng th vn l ip, n chiu, biu mng, do qun vin Hn lm lm sn trnh ln.

Hai b Li, Binh k tn c, ph, c, b n, lnh binh cc tnh tu ln i vua chm tn, sau khi c Ch, do b t i, hn cho trung thn thng 10 n Kinh ch i. V t cho cc a phng c vn v trong ht, ng phm tr ln, quan vin hu tr cng ngh php v qu, c ai tnh nguyn n Kinh chc th, th chiu cp giy thng hnh. Ca nhc th tc thnh Trn Ty v bin gii mi m mang, cng nhc c, phng cho, cc tr ma ri Bc K chc lng t di hn cho h tun thng 9 n b din tp. Nghi tit ngy i khnh cng bn by t n k ln lt dng ln, duy vic tu dng huy hiu, rt l php ln tn thn, cha dm t tin ngh nh, i gn n k s tu li i Ch).

Vua d rng : Nm nay lm nh tri t cng thng, miu x ban Phc, Thnh mu Hong thi hu ta gp lnh khe mnh, mi n tui th 70, trm ly c thin h phng dng, thn em cc quan hoan h chc th, nn phi c nghi vn, khng v nh lc tun khnh in, v vic phi lm lu hoa, rp hoa cng nh n yn, i sau dn dn xung Ch cho lm, cn nh th ty cc tnh t Thanh Hoa tr ra Bc, u i quan Th t quan Kinh, th nghi cung tin nn cho c vo thuc tnh, khng nn tin ring ; th ty cc bin gii mi m mang khng ging nh th, chiu ngh m lm ; phin thuc Trn Ty, s th thuc thnh lu, nu c lng thnh dng tin, do ng qun phi dn 1, 2 ngi phin mc cng th nghi em tin, cn th theo ngh thi hnh.

Li chun nh t nay v sau phm gp nm i khnh, cc a phng theo l c knh dng phm vt, cho lm l ip (trc dng h tin) do vin c vua chm tin, cn hng nm tit Thnh th, ch theo l y quan chc mng, khng phi lm t h tin ring, cn nh l khnh tit xong, sau mt ngy, cc quan vn v Kinh theo l trc dng biu chc mng, cc a phng ngoi, i khi n chiu pht n, lm t biu sau.

Vua ngh vic lm lu rp, cng vic bn nhiu, sc cho cc a phng hi khp trong ht, khng c quan dn ; cc th hng no c ngi trn thit kho lo, th hoc cp t, hoc phi n, hn cho thng sau n Kinh ng trc. Sai Hip bin i hc s Nguyn Khoa Minh, th Hu tham tri b L l on Khim Quang trng coi vic y. C c nhn Hong Qu Luyn H Ni trc nhn can n phi v qu, ngi n l vin y c ti kho. Vua sai i n, lm vic s c cng V kh, ri trao cho chc T v.

Ngy Gip T, t tri t n Nam Giao, m hm y c ma.

Vua d rng : Hm va qua, knh gp i l t tri, trm trc ht n trai cung, chnh mnh thy rung la ven ng tuy sc la xanh tt, nhng nc rung cn, v li gn y sc tri quang ng, kh nng rt nhiu, gia ma xun m bc nng, thc s ngi v vt khng c yn, bn trong lc dng hng dng ru, cu khn tri cho ma ngay cho mun vt ti tt, triu dn yn vui, khng ng lng thnh thu n tri, lm l xong v cung, thy chuyn sang gi bc, nng lui tri mt, khong chiu my en bng hp, m khuya ma to trt xung ht trn ny n trn khc, trm trong lc vui mng, cng thm cm s, nhn ngh trc y Qung Nam, Qung Bnh tu bo c ma khp, duy Qung Ngi, Qung Tr li ni vn cha thm nhun, vn thy bn lng, nn sai truyn d

hi.

Phn bin Chu Mi, Cnh Dng ph Tha Thin c gic bin n cp thuyn bun go. Th ng l Phm Vn Thun em thuyn qun i tun bin ui theo khng kp.

Vua nghe vic y, bo b Binh rng : Kinh k l ni tn trng, gic bin bn dm nhm s h ngm pht, rt l ng gin, quan qun n y khng bit ra sc bt ly, cho bay xa, th gi l i tun bin l lm vic g ; lp tc cch chc Phm Vn Thun cho eo ti i bt gic, bn Kinh don u b ging, ri cho th c Nguyn Vn M em thuyn qun ph v n y ra bin ui bt. Li phi Qun v v Cm y l Hong Vn Hu, Qun v thy s l on Khc em bin binh thy b mi v 60 ngi, chn ly ngi khe mnh, am hiu, chia nhau i bn chic thuyn , L, em sng ng, kh gii, thuc n, chin c, nhanh chng tin i, ct trong 10 ngy bt c bn gic y kt n tr ti, rt c thng hu. V li nay gi bc thnh pht, thuyn gic chc cha chy v phng Bc c, ch n np cc hn o gn pha nam, hng quy ri. Vy sai cc tnh Qung Nam, Qung Ngi, Bnh nh, Ph An, Khnh Ha, Bnh Thun c thc thuyn qun phi i trc, u n cc hn o thuc ht mnh tm bt, nu s kh nhc, s him tr, khng dm vt bin ui cho n cng, bn y li ln lt b phn bin no, tc c quan i bt gic v quan a phng ht y hi ti.

Li truyn Ch : Cho vin Kinh phi i th trc, trch ly mt chic thuyn tun bin, hoc mt chic thuyn Hi hiu, hai chic thuyn , i tun tiu pha nam t Qung Nam, pha Bc n Qung Tr, cn cc thuyn khc chia nhau i pha nam n Bnh Thun, pha bc n Qung Nam, i li nh thoi dt vi, cng lin tip nhau, ct cho kh c bin yn lng, thuyn i bun bn c nhanh chng, khng lm c nh th, quyt nhin khng trnh li c.

Cch vi ngy, gic bin li ngm pht phn n i p, Tiu p tnh Qung Nam. Quan tnh y, b, n l H Hu, L Hu c, Lnh binh l V Vn Hun cng quan i bt gic, ngi coi gi n u ging cch c cp bc, bn Kinh phi i th trc l V Vit Tun, L Vn Sc, Lng Cng Trung, inh Vn Ln cng u ging 2 cp.

Vua li d b Binh rng : B bin nc ta rt di, vic tun phng bin rt l quan trng. Trc chun nh hng nm c tun thng 2, cc tnh ven bin u phi thuyn qun i tun bin, nhng t trc n nay, quan i bt gic phn nhiu khng c c lc, cc ngi hn nht thng thng khng dm ra xa ngoi bin, gin hoc c ngi dm i, li khng chu ht sc tm bt gic. Li c k cu cng lm by mong c thng, sinh ra mi t, nh th cng l c ting, khng c s thc. Nm ngoi d cho thuyn Kinh i tun bin, mt l thao luyn lnh thy, cho bit bi li ; mt l din tp, nh di nc cho quen bit ng bin ; v cho gic bin nghe thy thanh th, khng dm sinh s, th l lm mt vic m c 3 iu li, duy thuyn qun phi i trc y, lu ngy i li tm bt gic, rt l gian lao, tt phi thay i gip sc sn c. Vy cho cc qun v hin i tun, vn lu li cai qun, cn t sut i n binh inh, c 3 thng chiu s thay i, cho khi nhc khi ri c u nhau. Nay hai ht Qung Ngi, Bnh nh c yn lng, thuyn Kinh khng phi c mt ni. Vy hai chic thuyn tun hi i n cc tnh Qung Nam, Qung Ngi, Bnh Thun, Ph Yn, cc thuyn , L hi hiu, lp tc chiu phn bin tr vo Nam n Bnh Thun, tr ra Bc n Qung Yn, Vn Ninh, i li tun xt, nu qua gii phn tnh no, khng thy thuyn qun tnh phi i tun bin, c thc hc ti tu ln, n k thng 7 ma lt, lp tc cho rt v i ng.

Sn Ty, H Ni, nui c tm kn trng nhiu v tt, thng cho quan tnh k lc mi ngi mt th, nh lm ngh nui tm c thng 100 quan tin, chun cho kn trng m thnh t, th em np vo Kinh. Li sai chia a giy trng ngi (tm) n cc tnh Ninh Bnh, Thanh Hoa, Ngh An, H Tnh, theo cch thc m nui.

Li thu thu bi nh li chim tnh H Tin. Nm u Gia Long nh tin thu bi nh li chim, mi nm 500 quan tin, cho dn lnh trng. n Minh Mnh nm th nht, bi thu y i, nh nc mua qut lng, do tnh bt nh nh chim phi np (hng nm qut lng hng ln 20 b, mi b tin 3 quan ; qut lng hng nh 200 ci, mi ci 3 tin). n nay b H bn cho l mi li u, dn hn i theo, trong ngm t chn ly, th khng hi c, thnh ra n bt nhn ca triu nh bng lm ti tham ca dn gian di. Xin b vic cm y, cho dn u gi lnh trng, v bt np lng chim theo nh l.

Vua theo li bn y.

Vua cho Ph v y v Th h tin l Tn Tht Ngh thng th Ph v y v Loan gi ; Cai i v Th h trung l Tn Tht Trc thng th Ph v y v Th h tin ; Thnh th y Thanh Hoa l Tn Tht Tr thng th Ph v y v Dc bo.

Sai quan i kim duyt bin binh cc tnh Bc K. Th Thng ch Hu dc qun V lm l L Vn Tho, cng Ng s o Thanh Hoa l Nguyn Huy Hon i n H Ni, Sn Ty, Bc Ninh ; c thy s l V Vn T cng Binh khoa Cp s trung l Trn Hin Don i n Nam nh, Hng Yn, Hi Dng, cho mang c, bi, mang theo lnh th v, h v, mi ngi 2 tn, hn n 19 thng ny (thng 2) khi hnh, trc sau ngy mng 4 v n Kinh phc mnh. Phm bin binh thy b tnh c khe mnh khng ? Voi nga, sng ng thuyn mnh c c vng bn khng ? Cho n vic qun lnh ngi ng tin lui, cho thuyn, ci nga, c c am hiu khng ? u phi ni r trong t tu. Li t lnh binh n sut i c xt c ngi no ti dng xut sc, hoc hn km khng lm ni vic, cng cho em tu, vic qun nghim chnh. Li d sai Ngh An liu phi 4 sut i, 140 bin binh n trc Bc Ninh i vin khm phi n, chia nhau l thuc lm vic.

Th Lnh binh Ngh An l Nguyn Cu c tin n x Thanh Nga (thuc huyn Qu Phong, ph Qu Chu) d xt c bn gic Nng Cng, Thanh Hoa nhiu bn ngn chn ng quan yu, bn m cho vi chc k binh(() K binh l qun bt ng.) i theo ng ni ngm phc sau lng gic, i binh nh trng m tin ln, phc binh bn sng m hng ng, bn gic bt thnh lnh s v, tha thng tin thng n so huyt gic l sch Qun Thin (sch Qun Thin ngy xng l chnh t n, Lang Vn Thi y), gic b n khng m trn, c bn ng qun ng Lm L, tm bt gic trn. Quyn lnh Tng c l Phm Vn in em vic y tu ln, vua khen l hnh binh c mu lc, thng c k lc qun cng mt th, qun k binh phi i, thng chung 500 quan tin.

Vua cho Nht ng th v l Nguyn Trng Tnh lm Chng v, vn lnh th v, kim qun vin Thng t, i Dc v, i Thng thin v i Ng h ; Nh ng th v l V Huy Dng lm Nht ng th v, vn lnh th v, nhng kim qun vin Thng tr, i Ti hoa, th Ha thanh, th Thanh bnh, ty L thin ; Ph qun c nh man l Nguyn Vn Hng lm Ph v y v Thy tnh Khnh Ha.

Quan thnh Trn Ty tu ni : d thm c tin nc Xim sai tng l bn Phi Nh Cht Tri, Phi Nh A Mt, B N M Tri cng Nc Ong Giun, gic Ma, gic C, em 5.000 qun ng Bc Tm Bn. Li sai 3 ngi quan v ng L G Vt. Xt ra 2 ph Hi ng, Hi Ty tip gip vi Bc Tm Bn, L G Vt, tuy n c bin binh ngi Kinh ngi Th, cng chng gi, nhng ch trng yu bin thy nn c trng binh lm thanh th tip vin, phng khi c vic cn cp, phi Ph lnh binh Nguyn c Trung em 9 chic thuyn 400 qun n b bin S Nng n p. Li bn 300 ngi dn Phin, t nc Xim trn v (trc b nghch Minh xua ui, chia Gia t Kha Lut), sc cho An ph ph Hi ng tm t cho h .

Vua cho l phi, d rng : Gic Xim chng qua trong lng nht nht hoang mang, t lm k phng gi, quyt khng dm nhm ch h v bin thy ta, nhng v phn ta, gi vng b ci, c phng b th t khc khng lo, vic phi qun v thuyn n b bin S Nng, nu xt qu l khng c vic g, th rt v ngay.

Tnh Hng Ha, c gic ngi nc Thanh hn 300 ngi n ln cp ng Sn Yu chu Thu V, Tri chu l Hong nh Khn thn c qun dn n nh chm c hn 10 u gic, ly c kh gii. Vic y tu ln, vua khen ngi, thng cho Khn o nhung t, o vi ty mi th 1 ci, ngn tin Phi long hng ln 10 ng.

Tng c Sn - Hng - Tuyn l L Vn c mt tu rng : a phng Cn Minh l ch gic trn L Qung Khi , ni rng rng him, chiu d nhiu cch m chng cng khng dm th u ra, vic phi ring ngi i d bt, t th khng th chng c mng cht, nhiu th s gic cho chy xa, s th thc l kh khn, nay hn bt gic gn ht, cng phi nng rut, xin gia hn cho 6 thng na, mt y ngi tm bt, may ra c th xong vic. Vua y cho.

Vua i tun chi sng Li Nng, xem la rung, ngy hm sau v cung.

Lnh m cc tnh Bc K, phn nhiu l ngi Bc K m khai mo qu Qung Bnh tr vo Nam, sau khi trn, c theo qu qun, sc v cho dn bin vo hng trng, dn b kh v vic y, bn cho theo li b Binh bn t nay v sau, ngy lnh m u qun, qun quan c theo li hn tha ra, chnh qun hoc ng qun, c v con gia sn hay khng, u cho bin vo ngch, chua r di tn, sau khi thnh ngch, a v a phng, sai x thn s ti c thc kt nhn lm danh sch a vo b lu chiu, nu c tn no bt chc lm gi mo, dn khng nhn th u cho em vo hng lnh, cn tn lnh m phi nh 80 trng, lu ng, sau c trn th xa s lnh i, m ui v hng trng, l dch dng tnh giu gim, di tr, vic pht gic ra phi tr ti nng, vin ng chiu m c tnh ring mua chuc, mo danh thay th th tr ti rt nng.

Vua sai tnh Qung Nam chiu bin binh thy b tnh y, t sau n k chia ban, 2 v T thy, Hu thy cng cc v c b binh u chia lm 3 ban, cc lnh phi i ng lu 2 thnh An Hi, in Hi v i ng gi pho i nh Hi, nn liu phi mt phn lnh thy, mt phn lnh b hp li cho mt v 500 ngi, mi thng mt ln i lnh thy lnh b cng xen ln cho b bin c mnh m (t trc chuyn ly lnh thy ng mi).

o qun ca Kinh lc ph s Thanh Hoa l Nguyn ng Giai ng Quan Ha, th dn 12 ng lc tc n qun th u th, sai lm s inh in gn xong, bn chuyn v qun th Lng Chnh, cng Kinh lc s Trng ng Qu hi bn. o qun ca Ph s Don Un t Th Thng tin n sch Qun Thin, ng Lm T, bn gic u tan trn c. Th Lnh binh Ngh An l Nguyn Cu c a bn gic ra th v tm bt c hn 90 ngi. Don Un cho l bn y b gic bt hip i theo, u tha c, bn ng qun y, treo bng yt th chiu an, ty tin kinh l, t cho Nguyn Cu c rt qun v Ngh An, liu li bin binh ph Qu Chu ngn chn. Trng ng Qu em c cc vic y tu vo. Li ni : thng lu Quan Ha c 3 sng cng chy rt vo ng Hi Xun (1 l sng M t ng Vn Lung chy xung, 1 l sng Lng t ng Sn Tr chy xung, 1 l sng L t ng Tam L chy xung), ch y a th cao ro, xin lm 1 n lm chu l, gi l n Tng Ha. Li nay Thanh Hoa c vic vn ti, sai th Ph lnh binh thy s l ng Cng Thp, Thnh th y l ng Cng Thnh, em lnh thy i nh trn cng bin binh 2 i Tc v, Qung v, rt v hng ng tnh. o qun Hng Ha cng xin ch li 1 qun v, 200 bin binh ng bt gic trn. Vua u y cho. Sai trch 2 v Qung Tr, Qung Bnh cho v trc. Li ngh tit n cui xun, cho liu tnh tnh hnh, hoc lui v Thanh Hoa, hoc chn ch cn tin tt lnh cho ng qun, trnh nng nc lam chng. o qun Nguyn Cu c v n tnh Ngh. Vua ngh trc nh so huyt gic ng Lm L bt c nhiu gic, thng cho Cu c gia mt cp, Qun v i trn y l Phan Vn t k lc hai th, sut i u mt th, binh dng 300 quan tin.

Chun nh t nay v sau, phm phi i lm vic qun ht khc, khng c Kinh phi i hay tnh phi i ng thy hay i ng b, phm ng i v t mt thng tr ln th u chiu theo l i nh gic, mi thng chi go lng mt phng v cp cho mt cp mui. Chp lm l mi.

Bin binh 2 v c Bnh nh, Qung Nam n Kinh thao din. Vua ng i thnh ca Nam xem. Thy i ng chnh t, php trn am hiu, thng o qun cho cc qun sut, thng tin cho binh inh c cp bc. Li ngh hai v c y u l lnh mi tuyn, hun luyn mt ln, thuc k lut, rt khen ngi, xung d thng cho Tng c V Xun Cn, b, n l H Hu, L Hu c, cng cc lnh binh, qun v, qun c, u gia mt cp, sut i u k lc mt th.

Chia ph Kinh Mn tnh Hi Dng lm 2 ph Kinh Mn, Kin Thy. Ph Kinh Mn thng ht 7 huyn, t rng ngi nhiu. Cho quan tnh chiu theo a th lin nhau, chia lm 2 ph, bn trch 3 huyn Gip Sn, ng Triu, Thy ng pha ng bc (in th hn 82.740 mu, inh s hn 3.980 ngi) theo nh trc lm ph Kinh Mn, kim l huyn Gip Sn thng ht huyn ng Triu, Thy ng ; 4 huyn Nghi Dng, An Dng, Kim Thnh, An Lo pha ty nam (in th hn 86.620 mu, inh s hn 4.990 ngi), t ring lm ph Kin Thy. Li ngh ph Kin Thy c lnh 4 huyn, t thm nha mn phn ph, ph t qun ph, tri ph, mi chc 1 ngi, kim l huyn Nghi Dng, thng ht huyn An Dng ; phn ph t 1 vin ng tri ph, kim l huyn Kim Thnh, thng ht huyn An Lo, cn trc t 2 tri huyn Nghi Dng, Kim Thnh thuc phn ph Kinh Mn, u b bt i. Ly n Minh Lin huyn Nghi Dng lm thnh ph Kin Thy. Cn 200 b binh, 100 thy binh, 6 chic thuyn , L, trc phi n ng gi do ph cai qun, m rt qun c v.

B H tu ni : Cc a phng theo l c np thu bng mui, t trc n nay, chi ra khng c my, cha nhiu, khng khi lu ngy sinh m t, ngh nn cho dn chit np bng tin.

Vua d cho cc ht Qung Ngi, Bnh nh, Bnh Thun, Qung Bnh, Thanh Hoa, vn theo l trc np thay bng tin. Cn tnh ln nh Qung Nam, Ngh An thng cha phi 1.500 phng ; tnh va nh Qung Tr, H Tnh phi 1.000 phng ; tnh nh nh Khnh Ha, H Tin phi 500 phng ; cn tha cng cho chit np bng tin. Ri li chun nh cc ht c cha mui v l mui hao kha thanh tra (tnh ln nh Bnh nh, Gia nh, Vnh Long, Thanh Hoa, H Ni, Nam nh, Hi Dng, Sn Ty, Bc Ninh cng thnh Trn Ty s mui thng cha cng nh Qung Nam, Ngh An ; tnh va nh Qung Bnh, Qung Ngi, Bnh Thun, Bin Ha, nh Tng, An Giang, Ninh Bnh, Hng Yn, Lng Sn cng nh Qung Tr, H Tnh ; tnh nh nh Ph Yn, Qung Yn, Hng Ha, Thi Nguyn, Cao Bng, Tuyn Quang cng nh Khnh Ha, H Tin, mi kha thanh tra, mui hoa c 10 phng cho tr hao 5 thng, mui Ba Thc c 10 phng cho tr hao 2 thng 5 cp). Li ngh s mui kho Kinh tha thi nhiu, thng cho hong t cng cho n quan li, lnh, th, c th bc.

Quan thnh Trn Ty tu ni : Thnh y cng tnh H Tin u do tnh An Giang cp lng thc, m kho tng cha c tha thi lm. Xin sai quan tnh An Giang t gi mua 50.000 hc thc, v t ly tin kho tnh Vnh Long 20.000 quan, tnh nh Tng 30.000 quan vn n. Vua y cho.

Vua cho L Vn Phc lm Lang trung b Cng quyn bin vic b.

Ging Chng v Nguyn Trng Tnh, Nht ng th v V Huy Dung lm Ng ng th v. Trc y 2 x Din Lc, Phng Din (u thuc huyn Ph Vinh), phm gp cc lnh tit Thnh th, theo lnh phi cung tin phm vt. Vua ngh l cha hp l , sc cho hng nm do vin qun th v ly tin cng mua sm gip, bn Tnh lu qun mt, b m khng lm, n nay vic pht gic ra, u phi ti. Vua cho th Ph v y v Loan gi l Tn Tht Ngh kim lnh th v, th v trng l V Vn Tr, L Mu Hnh, V Vn Cn u hip lnh th v. L Mu Hnh kim qun Ng h, V Vn Tr kim qun i Thng thin, V Vn Cn kim qun vin Thng tr, Chng v v Cm y l Nguyn Tin Lm kim qun th Ha thanh, th V y L Vn Ph kim qun th Thanh bnh, th Ph v y Hong Vn Hu kim qun cc i Dc v Ti hoa, Ph v y Bi Vn Th quyn gi vin Thng t, ty L thin, thuc quyn qun ht ca Quang lc t.

Chun nh quan Kinh, vn t vin ngoi lang, khoa o, tha ch, v t ph v y tr ln, nu m au n vin thi y cu cha bnh th phi phi thy thuc xem mch, ly thuc kho cng cha, mi nm chia ra lm 4 qu, bin vo s chi tiu.

Chun nh ph Ni v t nay v sau c ly vt trong kho, vng t 1 lng, bc t 10 lng tr ln, hn trong 3 ngy phi bin vo s tiu, qu hn 1 th, ngi ch th phi pht 40 roi, 2 th phi pht 80 trng, qu hn 3 th, chiu lut vi ch pht 100 trng. Gim lm phi x ti gim mt bc.

Bn L B T, Lm Duy Ngha Ni cc gn y nhng phiu ngh dng ln, vn l phn nhiu hm h, vua thng phi xa cha my trang my t, c khi bui chu n x bng, bn xung d khin trch, u pht lng 3 thng, khng c xt cng khu tr. Li thng d cho b, cc, t nay phm phng d ch, cn phi manh mi r rng, lm phiu ngh k cng, nu lm lao tho qua loa, li v ngha c ch khng thng, bt vua phi ph cha c bi hoc qu na, th phi ti.

Bc Ninh go t, dn thiu lng n. Vua sai quan tnh pht thc kho gim gi bn ra cho dn. Vua d rng : Tnh Bc Ninh vic nhiu, nay li c vic bn thc ra, th c Hong Vn Trm l quan v bin, ngi gip vic ch c n st Phm Th Hin, khng khi kit qu, m mt o Thanh Hoa, vic bt gic hi rnh, chun cho Trng ng Qu nu cng Don Un c th lm xong vic c, nn cho Nguyn ng Giai v Bc Ninh cung chc.

Qu tu ni : Bn th ph nay tuy tan, nhng chnh yu phm nh bn Phm Cng Nho, H Cng Kim, Phm Thc Lim vn cha bt c mt tn no, sau ny cha hn v s, tt phi mt phen ui bt cho ht mm c, b ti cng Don Un u l tay mi, duy Nguyn ng Giai lm quan tnh y, a th ch him, ch bng, th tc dn tnh vn quen thuc, gn y nh bt i n u, lin c hiu qu, phn nhiu l sc ca Giai. Li l th ty, th mc n th, trong cng c ngi nhn quan chc ca gic, ht thy giao cho mang i theo qun l v c chng tin theo, gi c khng xy ra vic khng ng, nu giao cho ngi khc cai qun thay, khng khi sinh ra ng, th vic nh bt cha xong, m mm s trn li pht, s th hin nay, khng c Giai khng c, xin Giai li lm vic, nh tay quen, cn vic bn thc ra Bc Ninh, xin i phi Don Un lm ni vic, b ti knh c chn phi, ngy m ch ngh ht lng lm vic, thc khng dm s kh m n y, duy ngi lm c, ti c ch khng kp, khng dm t mnh di tr.

S y tu vo, vua rt ly lm phi, v khen Qu c phong i thn, bn sai B chnh Sn Ty l Ngy Khc Tun nhn i n ngay Bc Ninh lm vic, Nguyn ng Giai vn li Thanh Hoa cho c nh gic t u n cui, Don Un cng li theo Trng ng Qu cng bn lm vic, chuyn lm vic giao ph cho.

Th v Trng Vn H t qun th Ninh Bnh v tu rng : Quan qun vy bt gic Sn m, i n u m ni n cy, th gic cng, vn c cht trn n, khng chu ra hng. C a nhn ban m ln n ch quan qun ng nm

vo.

Vua ni rng : Chng m ti, ngu di nh th, rt l ng gin, xt ra ci ti tri mnh ch u s l L Duy Hin, chnh yu phm l bn Quch Tt Cng, Tt Ti, Tt T, cn cc th dn cng l con ca triu nh, nguyn khng n sn nh sn chim, giy nh giy c, git ht tt c.

Vy truyn d cho T Quang C, H Duy Phin sai nhng ngi Th ra th, quen bit li i, i vi gi cho chng ra th ngay v lm nhiu bng g ni r : Ngy nay i binh hp ng nh my, so huyt ph, b tiu dit, c th ng m ch, triu nh ch ngh ti ti k u s, khng n chm git c, nu bit em bn th nghch, chnh yu phm, tri gii n trc ca qun, hoc chm u dng np, th khng nhng tha ti cho, li thng cho rt hu, nu cn u m khng tnh ng, th quan qun vy tm ngy cng ngt, t ca ni, t nh, cn ch no n thn, ly thc g nui sng, gi s khng b quan qun bn git, cng i rt m cht, mun mun phn khng th sng c. Th dn cc ngi, nu c mt cht tr khn, nn sm tm cch cu cht, bng c tnh b ng vi l c, tt n u phi chu di, th l cc ngi mt c l phi, t chuc ly dit vong, ri treo bng y rng cho mi ngi u bit. Li binh c quan yu, tt phi phng, tuy th gic cng, nhng con ong cn c nc, con th n lc cng cng vn nh, na l ngi ? Nn nghim sc cho quan bt gic ban m t nhiu n d thm, v ngm chia du binh vi mi o chn np khp ni, nu c bn gic ln ra th n bt ngay, hoc dng sng iu thng bn cht, hoc trc sau vy bt, th c th bt c th nghch, vic dng binh ct nhn c hi, t mu k, nu trng khp, c tu cng ngay, h ch hn khp rng tm bt, mt nhiu ngy gi !

Quan tnh Gia nh dng s tu : em lnh coi kho ngch c tnh cng dn inh trong s inh mi chn c, cng hn 80 ngi. Vua cho t hai i tun thnh nht v nh.

Hong t Min Th vng mnh i t ngy gi Thi miu. Lc m sng, xi ln cha , vi gic lm l. Vua nghe bit ni rng : in l nh tn miu, long trng bit nhng no, tuy lm l nn lc sng sm, nhng l phm hoc c cha kp, th i mt cht khng hi g, lm l xong, ri em vic hc tu, th ti ai ngi y chu, h ch phi l, sao li vi vng nh th, ngy thng trm dy bo ch no, lu nay theo s bo hc hi nhng vic g ? Phi lt ngay o m, li pht bng mt nm, v sau khng cho phi sung i t. Nhng bin binh l, v ham ng, n ni khng kp vic, bn sut i L Vn Mn, phi ti bt knh, x ti tht c giam i lnh. Bin binh phi ng gng mt thng, li nh 100 hng cn, ty vin Quang lc t l Tn Tht Tun phi cch chc, ng quan b L cng phi ngh pht, bn sai n ngy hm sau t li.

Vua d rng : L gi, nguyn c ln ru, c bn, m nay thiu xi ln, cng cha thnh l, lng ta rt l s hi khng yn. Kinh L k c ni : L theo l phi m lm, Truyn cng c ni : L th qu v hu, chun cho b L lm l phm tam sinh, phi hong t Ph Bnh cng Min An sm hm sau knh cn lm l (L dng li khn 3 tun ru), hu n li ca trm.

Sn man Qung Ngi ln cp n bin gii, Lnh binh l Nguyn Vnh thn c lnh n nh chm c 4 u gic, qun man tan v. Vic y tu ln. Vua thng cho Vnh k lc mt th.

t n in tnh Khnh Ha.

Trc y quan tnh bn Nguyn Vn in ngh rng in th ht y nhiu ni b hoang, xin hai bn ng ci quan, chn nhng ch d lm th khai khn trc. n nay tu xin chun cho. t n in 2 s x Bnh Ha, x i An (x Bnh Ha thuc huyn Qung Phc, x i An thuc huyn Vnh Xng), lng bt nhng bin binh mn hn, cho n ng y cy cy, cp cho canh ngu, in kh, thc ging ; quan tnh thi thng thn n khuyn bo xem xt, ri chiu s rung khai khn, s thc thu hoch v cp pht lng lnh, lm danh sch tu ln. Mi s 2 sut i, 100 bin binh, v cy cy hp li cng lm, vic xong rt v, liu li 1 sut i, 30 bin binh dn nc vo rung, chn nui tru cy, chng gi th rng. n lc la chn, li hp sc li thu hoch, vic xong li rt v, liu li 1 sut i, 15 lnh coi gi in kh, thc ging v chn nui tru cy, binh inh u c cp mi thng 1 phng go, ngi li th xt cp, ngi rt v

th thi.

chnh bin

nh k - Quyn CLXXIX

Thc lc v Thnh t Nhn hong

inh Du, Minh Mnh nm th 18 [1837].

Ma xun, thng 3, ngy Mu Dn, tit Thanh minh. Vua l yt lng Thin Th, lm l xong i chi sui nng, ng li hnh cung T Trch ( a phn 2 thn Dng Ha thng h), thng cho vin c bin cng bin binh lm vic o qun v tin c th bc. Sai b L n t thn ni sng v thn sui nng. Ngy K Mo, vua thn n xem sui nng, bo quan hu rng : Trm trc nghe ni : nguyn T Trch c sui nng y, ng l di c lu hong, cho nn kh nng bc ln, sai khm u ni rng khng, nay mi bit r tnh hnh, ka nh nc khng un la m nng, tri t cu to ra, cng l mt vic l, bn sai quan Kinh don dng bia x y. Ngy Canh Thn, xe vua v cung, gi ni thi mnh, thuyn vua i qua cc ghnh c n tha, thng cho quan qun h dn l l Phm Hu Tm k lc u mt th. Thuyn Thanh tc i sau, v gi b lt , mui thuyn b gy hng, ngi gi thuyn y b pht trng phi cch.

Vua bo b Cng rng : Trm nghe ni cc tnh Qung Nam, Qung Ngi, Bnh nh cng c sui m, nn hi k gip vic nghin cu cch vt. Vy sai cc quan tnh, y ngi i xem xt sui y vung hay trn, rng hay hp, trong hay c, su hay nng, v nc tt hay xu, tnh nc lnh hay c, c cha khi bnh tt g khng, cch tnh thnh bao nhiu dm, ng i kh d th no, bn cch c cy v nhiu hay t, c dn c khng, u v thnh bn, ghi r mc ly nc sui y ln trnh vua xem. (Qung Nam 5 s : 1 thn Phc Nhn, huyn Vinh Ha, 1 x Ngc Nha, huyn H ng, 1 x Gia Ct, 1 x Bn Thch, 1 x Phc Bnh, u thuc huyn Qu Sn. Qung Ngi 3 s : 1 tri M Thnh, huyn Chng Ngha, 1 thn Thch Bch huyn Bnh Sn, 1 thn Thch Tr, huyn M Hoa. Bnh nh 5 s, u p Hi Vn, huyn Tuy Vin).

Ging chc Phc long hu Tn Tht Vnh lm Phc long t (cho cp chiu vn n ng, cn n bc, sch bc cp trc, do b Hnh thu gi). Vnh i h gi, i thuyn ring phm vo ng vua i, n lc v, qua trc tn lng, ngi trong thuyn bung mi cho nh snh, ht xng m , ph Tn nhn cho l bt knh, ch tn hc ti, giao xung b L bn xin pht trng cch chc. Vua bo rng : Vnh khng theo l php, khng nhng c ti vi triu nh, li c ti vi gia tin, li ngh Phc long cng l thn hun i thn. Vnh l con trng, nu v mt phen c li, vi cch mt tc, lng trm c ch cha n, tm gia n ging lm tc t, chi lng chnh ng phm, lt mt m o, khng cho d ban chu mng. Li phi ng quan b Hnh, chng v Cm y mi chc mt vin, dn n trc n Phc long cng tuyn Ch thay lm dy bo, nh ngay 50 roi, cho v nh c.

Kinh lc s Thanh Hoa Trng ng Qu qun th Lng Chnh, mt phi ngi c sc lm vic l H Cng c, bt c u mc gic l Ngy trung n Trng Cng Mt, Ngy qun o Phm Cng Qun cng b l hn 7 tn. Li phi Qun v Nguyn Lng Nhn, Phm Bch Nh bt c u mc gic l l T n Lang Vn Thi, Ngy tham tn T Vn Ninh 8 tn ng Lng Sn. Sau do thm c tin u ng gic l Phm Cng Nho, H Cng Kim vn ngm hp trn trnh cc phn rng thng du Tam L, tc th tnh y Ph s Nguyn ng Giai i ngay theo bt, ri thn n i Ch, li qua chu Quan Ha, qua huyn Cm Thy v An Lc ng qun. Ph s o Nng Cng l Don Un phi Li mc ph Th Xun l L Danh Chn cng cch vin l Ng Ti c bt c gin ip ca gic l L Cng V, u mc gic l Ngy hu n L Yn, Un li chuyn n Lng Sn c thc bn Nguyn Lng Nhn tm bt gic cn st. Trng ng Qu em c cc vic tu vo. Vua xung d thng qun o Lng Sn 100 quan tin, qun o Nng Cng 200 quan tin, Ng Ti c cho phc chc cai i, theo qun th sai phi. Chun cho php t nay v sau bt c gic, duy u s l l Phm Cng Nho, H Cng Kim, Phm B Nho, Phm Thc Lim mi phi ng ci a v Kinh, cn cc th yu phm, lp tc lng tr x t trc qun, tng phm chm ngang lng, hoc chm ngay bu u, khng phi gii i giam gi, li nhc sc qun. Cc the, lnh, gm, on vc qun th em i, khng c tng bin binh dng, ai bt chm c u s gic, hoc lp c cng trng r rng, cho em hu thng, khng phi i tu.

o qun Qu Chu tnh Ngh An cng bt c u mc gic l L Phc Hin, gii v Kinh git i, Qun ph Trn Vn Chin, quyn Bin ph v Hong ng Gin u thng gia mt cp, binh dng thng chung 100 quan tin.

Dng phn n bi Bch Cu tnh Thanh Hoa c bn gic bin ln lt pht ra, quan tnh cng vin coi gi n, quan i bt gic u phi phn bit ging cch. Vua d sai phi thm thuyn qun i d bt. n Tin tnh Bnh Thun cng c gic bin tri thuyn bun m n cp hng ha, Th ng l Trn Quang Ngha em qun v dn ui theo, gic bn chy.

Vua nghe bit vic y, ni rng : y tuy khng bt c gic, nhng cu c thuyn bun, cng cn hn cho chng n cp no chn ri li chy xa, bn thng Quang Ngha gia mt cp, qun dn 50 quan tin.

Vua cho n st Bnh nh l H ng Khoa thng th B chnh, th n st Ph Yn l V Th Trng i th n st Bnh nh ; nguyn B chnh Sn Ty phi cch lu l Huy Cnh, ht hn ngh php n Kinh, li b dng lm Vin ngoi lang b Hnh, thng th n st Ph Yn.

Mi t chc tri ph 3 ph Tng Ha, Thng Ha, Ph Bnh tnh Thi Nguyn. (Nm trc ch t tn ph, cho vin chu huyn s ti kim lm vic ph).

Lm vin L thun trong i ni.

Cho vin st : t nay phm gp cc ngy gi cc thnh , hu, u phi phi quan khoa o n xem xt l nghi nh l 5 l thng. Li cho Khm thin gim t nay v sau in sch lch, phm nhng ngy nn cm ht xng, yn lc, mc cc sc , ta, u thm mt khuyn mc to trn u dng, nhng ngy nn cm x vic hnh, st sinh, thm mt khuyn mc nh, tin cho ngi xem, n ngy ban lch, t km cho cc a phng bit.

V y v Tin nh dinh V lm l Phan Vn Cu m yu, nhu nhc khng lm ni vic, ging lm hm Ph v y, ly m tc Chng Ngha b c chu hu, chun cho chiu l khng cai qun qun, cp cho na lng. Cho th Ph v y v T bo nh l Phan nh Vinh i th Ph v y v Tin nh, nguyn V y Hu v tnh Sn Ty l Bi Vn c i b lm Ph v y T bo nh.

Cho Hu th lang b H quyn bin cng vic b L l o Tr Ph v b H cung chc.

Lnh binh tnh An Giang l L Hu Du cht, cho V y Hu v v Long v l Trn B Vinh lm Lnh binh tnh An Giang, Ph v y v nh v l Hong Vn Qu lm Ph v y Hu v v Long v.

Xy p thnh Qung Tr. Chun cho thu bt binh dn 4.000 ngi lm vic, hu cp tin go (binh mi thng 2 quan, dn 4 quan, go u 1 phng). Sai Thng ch dinh Tin phong l Trn Vn Tr i trng coi lm vic y, ty b Cng v khoa o mi bn mt ngi, cng trng coi vic lm, va 2 thng vic xong, t ng l n binh dn, u cho n yn mt th, xem tung 3 ngy. Phi ty thuc 2 b L, Cng, cng ty L thin n trng coi vic khon i, li thng k lc v tin c th bc.

B bin ph Tha Thin yn lng, cho rt lnh tun bin ca Qun v Hong Vn Hu, on Khc Kinh phi i, u v c, th c l Nguyn Vn M cng cho tr v, cng vi ph don, ph tha tm cch tra bt.

Gic trn tnh Cao Bng ngy xng Ngha Thng l, chnh qun l tn l Mai (ngi tng Thng Nng huyn Thch Lm) t hp i theo tng gic Tuyn Quang l Nng Vn S mu toan quy ri. S sai b l hn l bn Trng Vn Qun i xua Th, Nng 2 tng Thng Nng, H Qung vi trm ngi nh ph ph l Ha An, Tri ph l Nguyn Dnh cng gia quyn 5 ngi b gic git hi. Th sai Tri s l Nguyn Huy m em dn phu s ti ht sc nh nhau vi gic bt sng c 2 tn. Gic li trn xung 2 n Ph Tang, Sc Giang, ngi gi n l th sai tng cu phm b h Nng Thun Trung, B Kim Tng u em qun dn nh git, chm c 6 u, bt sng c 3 a, cn u chy tan. Quan tnh lp tc phi y Qun c c Cao hng l Hong Ngha Uyn em qun i ui bt, v t ngay cho cc tnh bn cnh l Tuyn Quang, Thi Nguyn theo a gii ngn chn.

Vic y tu ln. Vua d rng : Gic Mai Cao Bng, trc c Ch tm bt rt ngt, m khng bt c, cho tro tn li chy ; b, n l Trn Huy Phc, Bi Quc Trinh u ging 2 cp, cho mt ngi i ngay, thn c quan bt gic v triu hp 3 c hng dng c, ra sc tm bt. Li phi nhiu cch chiu d dn v yn nghip lm n. V 2 tng Thng Nng, H Qung b l gic la d em nhau i theo, ngu di khng g hn na, nn bo ban bn chng khng bit g, triu nh cha n lm ti, u nn cm pht lng tm, sau nu li cho gic la c, tt phi em ng l chm ngay, t cho mi ngi bit. Bn Nguyn Huy m, Nng Thun Trung, B Kim Tng, u bt chm c bn gic, cng u ng khen, cho u lp tc c thc th. m li gia hm Kinh lch, lnh Tri s, thng tin 100 quan. Trung v Tng u c thng ngn tin phi long hng ln mi ngi 10 ng, truy tng Tri ph Nguyn Dnh lm Vin ngoi lang b Binh, hu cp tin tut 100 quan.

Th ph Lng Sn, Cao Bng l Trn Vn Tun tip c tin bo, sai ngay Ph qun c c Lng hng l Nguyn Hu Xun em qun i cng bt gic, li ngh mnh c trch nhim kim ht, dng s xin thn hnh i ty nghi nh gic v v yn dn. Vua y cho.

Mi t chc h v trng, trt chnh lc phm. Vua bo b Binh rng : Ty h v u l ngi tn tht chn b vo cm gm ng hu bn cnh, tt phi l ngi mn cn quen bit mi xng chc y, th m gn y cc ngi h v i ng u l s si, ton do ngy thng khng c hun luyn, nay cho c theo ton s chia lm 5 ban, mi ban t hai h v trng, do l qun sut chn b, c sut ban ca mnh, hng ngy ng ban, h v trng ng trc, em gm ng hu, cn ngi khng ng ban th cn phi luyn tp, phm php chu hu i ng, cho n tt c v ngh, cn phi am hiu, ai khng theo ng th phi ti.

nh l tu xin khen thng cho nhn vic lm vic trong ngoi. D rng : chnh th ln ca Nh nc l thng v pht, thng ng cng, pht ng ti, th ngi c cng phn khi, m ngi c ti bit rn cha, vic thnh tr ca cc i ng, Ngu, H, Thng, Chu khng ngoi vic y. Trm t khi thn coi chnh s n nay, thng n cn v vic thng pht, ct cm c hai u, gi theo l phi, cn nhc cho thch ng, duy t trc n nay, ngi c li phi pht, hoc do ngi cai qun xt ra, hoc b ngi ngoi hc tu, lin theo nh nng, phn bit ging pht cho cha, thc chu o. Cn n vic nn thng, th cc quan c trch nhim ch s cho l cu n, khng chu tu xin gip cho, cho nn s tn quan vn quan v, ngi phi ging th nhiu m ngi gia cp k th t, nh th lch v mt bn, cha c r cng bng. Chun nh t nay tr i cc nha trong ngoi lm cng vic, gin hoc c vic doanh to, tu b khi p, h gii cng i tra khm, kim son, bin chp, ngh bn, vic g kh khn phin trng, m lm c thanh tha v bt gic, pht vic gian, yn dn, cm thuc li, cho n tt c s kin nn khen thng, th do thng ty u c thc trng, cng nhn vin chuyn lm vic, khai ra tu ln, v ni r cc ch c nn khen thng hay khng do t n vua, ch trm lng ban n cho, cho ngi bit khuyn khch, m php thng pht ca nh nc u c cng bng, chnh th c r rng.

Kinh lc ph s Thanh Hoa l Nguyn ng Giai, th c Tn Tht Bt, ng qun i Ch, bt c u s gic l Phm Cng Nho, ng ci gii v Kinh git i. Giai trc mang theo gia quyn ngi phm ti b giam l Nguyn Vn Thng (Tham hip Thanh Hoa trc) c sc chuc ti l L Phc An (B chnh Thanh Hoa trc) i theo qun th, sai cng thm t Vi Vn i d bt gic trn, hi bit Phm Cng Nho n np ni sch Bt Cng, sn n p bt, Nho va chng c va chy, chm trng vi nht, mi bt c. Trng ng Qu c tin bo, em vic y tu ln. V ni : Nay gic trn cn nhiu, nu nghim c bin binh i tm bt, cng kh mt m li vt ht c, m tri nng, lam chng, khng tin lu. Cc ngi theo gic, c danh mc, nay bit ra th, xin tha ti cho chng, bt phi cng nhau dn i bt, ng hu d c vic, v k phm phi giam l Nguyn Vn Thng cng ngi nguyn can n y l l Nguyn Huy Chiu (n st Thanh Hoa trc) nu c tha ti, sai em gia nhn th h i bt gic chuc ti, tng cng gip c mt vic.

Vua d rng : Phm Cng Nho l u s gic, tt phi bt sng gii n di ca khuyt, ht php trng tr, cho tha lng ngi. Vy phi 1 qun v, 60 bin binh, i trc n a u Qung Bnh n n tip gii. Li truyn d t Thanh Hoa n Qung Tr u thm qun lnh, chiu a ht lun lu gii i. B, n hoc lnh binh s ti thn i xem xt, ch s h, cho chng hoc c cht ngon lnh. Thm t Vi Vn i cng thn thuc cc phm vin, thng cho 300 quan tin. Li trc ging sai yt th, tuy trt i theo gic, nu bit hi ti, t