CZ Engagement en Voting 2019...México, América Móvil, FEMSA en Grupo Lala. We kregen daarnaast de kans om van gedachten te wisselen met de Mexicaanse beurs. Die zet zich actief

CZ Engagement en voting 2019

CZ Zorgverzekeringen

1e kwartaal 2019

Aantal aangesproken ondernemingen: 123 (aandelen en bedrijfsobligaties)

In het eerste kwartaal van 2019 werd de wereld opgeschrikt door een aantal bijzonder tragische gebeurtenissen. De focus is hierdoor nog sterker komen te liggen op aandachtspunten in twee belangrijke sectoren die wij toch al op de voet volgden: mijnbouw en informatie technologie. De omvang van die gebeurtenissen vragen om gezamenlijk initiatief van beleggers.

Dambreuk in BrazilieDe dambreuk bij Brumadinho in Brazilië in januari heeft vele levens gekost en anderen van hun levensonderhoud beroofd. Bij het grote publiek stak een storm van verontwaardiging op, vooral ook omdat het nog maar iets meer dan drie jaar geleden is dat zich in dezelfde regio een vergelijkbare ramp voltrok.

Gezamenlijke actie is essentieel voor een blijvende verandering in de manier waarop mijnbouwbedrijven omgaan met afvalslik en dambreuken voorkomen. We hebben ons daarom aangesloten bij de publieke roep van beleggers om een wereldwijd onafhankelijk openbaar classificatie- en monitoringsysteem voor de beheersing van veiligheidsrisico’s van residudammen. Deze oproep kon rekenen op de steun van de CEO’s van een aantal grote internationale mijnbouwbedrijven. We doen daarnaast mee met een vervolg initiatief waarin beleggers grote en kleine mijnbouwbedrijven wereldwijd vragen om meer openheid over beheer van opslag van afvalslik.Dit onderwerp zal de komende jaren onze aandacht houden..

Aanslag in Nieuw-ZeelandDe tragische aanslag in het Nieuw-Zeelandse Christchurch leek te zijn geregiseerd voor social media: de eerste aankondiging verscheen op Twitter, een live-uitzending volgde via Facebook en de herhaling was te zien op YouTube en andere kanalen. Hoewel al deze partijen direct in actie kwamen om de content te verwijderen, zijn ze daar toch niet helemaal in

geslaagd: de video is eindeloos herhaald. Diverse wereldleiders hebben er bij de social media-reuzen op aangedrongen meer verantwoordelijkheid te nemen voor het extremistische materiaal dat er op hun platform verschijnt.

Onbekend is nog wat de consequenties zijn van deze aanslag voor de social media-bedrijven. Dat er nog meer stemmen voor strengere regelgeving opgaan, valt te verwachten. We blijven ook in de toekomst actief met de sector, en in het bijzonder met Facebook, in gesprek over nog meer en beter toezicht op content met actievere betrokkenheid van het bestuur. Daarbij zoeken we samenwerking met andere beleggers en belanghebbenden.

Engagement reis naar MexicoWe hebben op onze reis naar Mexico City gesproken met een aantal grote en invloedrijke Mexicaanse ondernemingen, waaronder Wal-Mart de México, América Móvil, FEMSA en Grupo Lala. We kregen daarnaast de kans om van gedachten te wisselen met de Mexicaanse beurs. Die zet zich actief in voor betere ESG-werkwijzen bij beursgenoteerde ondernemingen.

Het politieke klimaat heeft kort na het aantreden van Andrés Manuel López Obrador in onze optiek een positieve invloed op de manier waarop het bedrijfsleven reageert op de groeiende publieke bewustwording over sociale en milieukwesties, vooral op het gebied van corruptie, luchtverontreiniging, plastic en ongelijkheid. Alle bedrijven die we spraken zien aanpak van deze kwesties als essentieel voor lange termijn waardecreatie.

Bij de zakelijke elite van het land is er een machtsoverdracht tussen de generaties gaande. In combinatie met de politieke machtwisseling, biedt dit kansen voor een brede mentaliteitsverandering die zou kunnen leiden tot meer open en diverse besturen, meer transparantie en sterkere interne controlemechanismen.

VSVKEuropa (ex VK)Azië (ex Japan)JapanOverig

500

43

23 2

5

Statistisch overzicht engagementactiviteiten

Engagement en behaalde milestones naar onderwerp (totaal milestones: 21)

36

2

36

1

17

0

17

0 4 0

69

15

33

30

102030405060708090

100110120130140150

Behaalde milestones (doorgaans uitkomst van engagement over eerdere kwartalen)

Beleid op milieu en maatschappij

Ondernemings- bestuur

Volks- gezondheid

Arbeids- omstandigheden

Mensen-rechten

BedrijfsethiekMilieustandaardenMilestones - Impact op beleggerswaarde:

1 0 0 0 0 3 21 1 0 0 0 11 10 0 0 0 0 1 0

Engagementintensiteit

METHODIEK

Correspondentie1-op-1Collectief

Meeting 1-op-1: Collectief:

Seminar1-op-1: Collectief:

NIVEAU

Bestuur / senior managementMeetings: Correspondentie:

Overige contactpersonenMeetings: Correspondentie:

00

358

8812

1336

3064


Corporate Governance

In het eerste kwartaal bezochten we conferenties in Amsterdam en Washington.

In Amsterdam werd op het jaarlijkse congres van het International Corporate Governance Network (ICGN) onder andere gediscussieerd over toepassing van kunstmatige intelligentie in bestuurlijke besluitvorming en toezicht. Hoewel toepassing van big data kansen biedt, was de conclusie dat de kwaliteit afhankelijk is van de input. Mensen hebben nog altijd een voorsprong: wij kunnen holistisch kijken naar kwantitatieve, kwalitatieve en ethische factoren. In een wereld waar algoritmen steeds meer invloed krijgen, wordt de noodzaak voor een onafhankelijk denkproces zo mogelijk nog belangrijker.

In Washington hebben we het voorjaarscongres van de Amerikaanse Council of Institutional Investors (CII) bijgewoond. We zijn daar bijgepraat over de engagementcampagnes van beleggers in de aanloop naar het komende stemseizoen in de VS.

Belangrijke ontwikkelingen in de VS zijn de patstelling in de Senaat na de tussentijdse verkiezingen, waardoor het gevaar is geweken dat de bescherming van beleggers door de Dodd-Frank Act ernstig wordt verzwakt. Wel is er groeiende steun voor regelgeving die het werk van stemadviesbureaus lastiger maakt. Dat is zorgwekkend: die bureaus bieden waardevolle ondersteuning bij de invulling van het actief aandeelhouderschap van beleggers. Daarnaast wordt de Securities and Exchange Commission (SEC) steeds kritischer over het proces van aandeelhoudersresoluties. Het Amerikaanse bedrijfsleven doet die resoluties af als een maatschappelijke en politieke exercitie in plaats van een kwestie van materieel belang. Die visie is in tegenspraak met recente resoluties die bedrijven door middel van rapportages over klimaatrisico’s en verbeteringen van de corporate governance veerkrachtiger hebben gemaakt.

Stemresultaten: 3125 stemmen op 297 AVA’s (84% stemmen vóór, 16% stemmen tegen en 1% onthoudingen)

Bestuurssamenstelling

Bezoldiging

KapitaalAandeelhoudersmoties

Overig

Stemmen tegen en onthoudingen naar onderwerp

55.2%

25.1%

1.7%5.1%

12.9%

Dit verslag is opgesteld aan de hand van gegevens van een extern elektronisch stemplatform. Vergaderingen met nul aandelen en herregistratiebijeenkomsten zijn buiten beschouwing gelaten. Bij een vergadering, stemming en motie wordt geacht niet te zijn gestemd als de uitgebrachte stem door de tussenpersoon is afgewezen (bijvoorbeeld als de nodige documentatie ontbreekt, zoals volmacht, bevestiging economisch eigenaar etc.), de instructie ‘Niet stemmen’ van toepassing is (bijv. in markten waar aan ‘share blocking’ wordt gedaan) of geen instructies zijn afgegeven. Door afrondingsverschillen kan het zijn dat genoemde percentages niet optellen tot 100%.


Engagement casestudy

Onderneming: Schneider Electric SE Land: France Sector: Industrials

Prioriteitsbedrijf: - ESG-risicoscore: Reactie op engagement: Adequate

Thema: Corporate governance Onderwerp: Veel stemmen tegen bestuursbeloning

Achtergrond

We hebben bij de jaarvergadering 2018 tegen diverse moties over de beloning van de voorzitter & CEO en de vice-CEO gestemd. Ruim 40% van de stemmen waren tegen de contractuele afspraken van de bedrijfstop en bijna 30% van de beleggers stemde tegen het complete beloningsbeleid van het energiebeheerconcern.

Actie

We hebben voorafgaand aan de jaarvergadering 2019 met de ‘lead independent director’ gesproken over door Schneider ondernomen acties naar aanleiding van de aanzienlijke onvrede onder beleggers vorig jaar. We kregen gedetailleerde informatie over een aantal geplande wijzigingen, onder andere de afschaffing van elkaar overlappende criteria volgens de korte- en langetermijnbonusregeling, waardoor de bedrijfstop twee keer voor dezelfde prestaties kan worden beloond. In de langetermijnbonusregeling wordt in het vervolg meer waarde gehecht aan het totale aandeelhoudersrendement (TSR) in vergelijking met een duidelijke groep concurrenten (‘peer group’). Het bestuur heeft daarnaast toegezegd de prestatiedoelstellingen uit alle bonusregelingen bekend te maken, in eerste instantie achteraf. De bepalingen van de contractuele afspraken zijn eveneens verduidelijkt. Het opvallendst was dat de bonustoekenning van de CEO niet meer direct onvoorwaardelijk wordt als deze op goede voet de onderneming verlaat. We wilden verder ook weten hoe de duurzaamheidsstrategie van Schneider in de beloningsregelingen is verwerkt.

Oordeel

We waren bij met de duidelijke en open reacties, vooral voor wat betreft de in onze optiek toonaangevende integratie van duurzaamheidsmaatstaven in de bonusregeling voor de bedrijfstop. Niet helemaal overtuigd waren we van het argument dat het onvoorwaardelijk worden van een langetermijnbonus voor een totaal aandeelhoudersrendement onder het gemiddelde van de peer group als veeleisend kan worden aangemerkt. Ondanks verbeteringen in de vertrekregeling zijn we toch nog niet helemaal gerust op bepalingen die voorzien in het volledig onvoorwaardelijk worden van bepaalde toekenningen aan de CEO bij een eventuele verandering in de zeggenschap bij de onderneming. We zullen ons voorafgaand aan de jaarvergadering 2019 uitgebreid inlezen voordat we besluiten of we al dan niet het beloningsvoorstel steunen.

ESG-risicoscore: blootstelling aan risico’s en risicobeheersing relatief binnen de sector. Bron: MSCI ESG Research Inc.

Laag Matig Bovengemiddeld Hoog

©2019 BMO Global Asset Management. Financieel promotiemateriaal wordt uitgegeven voor marketing- en informatiedoeleinden in de EU door BMO Asset Management Netherlands B.V., dat gereguleerd wordt door de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten (AFM).



CZ Zorgverzekeringen2e kwartaal 2019

Het doel van de reo® (responsible engagement overlay) * service is om te engagen met bedrijven waar onze klanten in belegd zijn. Wij willen deze bedrijven stimuleren om hun normen op het gebied van ESG (milieu, maatschappij en corporate governance) te verhogen. De reo® -aanpak is gericht op het verbeteren van de lange termijn performance door bedrijven commercieel meer succesvol te maken omdat ze op een veiligere, schonere en meer verantwoordelijke te opereren. Op die manier zijn ze gepositioneerd zijn om met ESG-risico's en -kansen om te gaan.

Terugblik kwartaalTeamleden zijn het afgelopen kwartaal in Thailand en Maleisië aangeschoven bij een panel over duurzaam bankieren en hebben op die reis ook met een aantal banken gesproken. Verder zijn we in India geweest voor engagement met bedrijven en in Hongkong om meer te weten te komen over duurzame financieringsinitiatieven. Ook waren we aanwezig bij de jaarlijkse bijeenkomst van twee duurzaamheidsinitiatieven waar we al geruime tijd bij betrokken zijn: de Roundtable on Sustainable Palm Oil en het Workforce Disclosure Initiative.

India in opkomstWe hebben in Mumbai en Bangalore met meer dan 15 ondernemingen gesproken over uiteenlopende zaken. Onze inschatting van de bereidheid van bedrijven om de potentiële gevolgen van klimaatverandering, maar ook maatschappelijke verschuivingen op te pakken, was positief. Wel is er nog genoeg ruimte voor verbetering.

Veel aangesproken ondernemingen zijn bezig hun energie-efficiëntie te verbeteren, en het aandeel duurzame energie te vergroten. Bedrijven als Ultratech Cement, Titan Company en Marico zijn samenwerkingsverbanden aangegaan om het aandeel van duurzame energie in de energiemix te verhogen en de energiekosten omlaag te krijgen. Wij steunen deze strategische benadering en hebben gevraagd om meer transparantie over energieverbruik en CO2-uitstoot.

Ten slotte hebben we ondernemingen aangesproken op bestuurssamenstelling, diversiteit en de aanwezigheid van bestuurders bij vergaderingen. De presentie van bestuurders blijft een aandachtspunt in het Indiase bedrijfsleven. Waar van toepassing hebben we sterk gepleit voor maatregelen die ervoor zorgen dat de bestuurders alle bestuursvergaderingen bijwonen.

Duurzaam bankieren in de ASEANBij een door de centrale bank van Thailand georganiseerde conferentie over duurzaam financieren hebben we onze visie op standaarden voor duurzaam bankieren gegeven. Ook hebben we gesproken met diverse banken in Bangkok en Kuala Lumpur (Maleisië).

Onze gesprekspartners waren doordrongen van het belang van een krachtige beheersing van de sociale en milieurisico’s bij leningen. Minstens net zo sterk is echter de zorg dat de invoering van krachtigere duurzaamheidsstandaarden de concurrentiepositie negatief zou kunnen beïnvloeden.

We blijven ons daarom inzetten voor sterkere risicobeheersing op het gebied van milieu en maatschappij, waaronder specifiek beleid voor

activiteiten met een hoge duurzaamheidsimpact (palmolie, kolen) en betere rapportages. Banken spelen een belangrijke rol bij de mobilisering van kapitaal voor de transitie naar een koolstofarme economie. We stimuleren ASEAN-banken dan ook om actiever te worden op dit gebied.

Groenfinancieringen in HongkongWij hebben in Hong Kong gesproken over diverse belangrijke initiatieven voor de bevordering van groenfinancieringen.

Bemoedigend vinden wij vooral de oprichting van de Hong Kong Green Finance Association, die wordt ondersteund en voorgezeten door de Hong Kong Financial Services Development Council. en die een geintegreerde benadering hanteert om best practices te bespreken met zowel beleggers als lokaal genoteerde ondernemingen.

We hebben daarnaast het Azië-secretariaat en onze lokale collega-beleggers van de Climate Action 100+ gesproken om de strategie uit te stippelen. De bedoeling is ons engagement met Chinese ondernemingen over de energietransitie verder te verdiepen.

Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO)De jaarlijkse Europese rondetafelbijeenkomst van de RSPO werd dit jaar in Utrecht gehouden. Samen met producenten, handelaars, kleine boeren, vertegenwoordigers van de overheid, maatschappelijke organisaties, banken en andere beleggers ware we daarbij aanwezig. Er kwamen diverse onderwerpen aan de orde, waaronder het delen van de verantwoordelijkheid voor betere implementatie van de RSPO-beginselen en het stimuleren van de vraag naar duurzame palmolie. De rol van de kleine boer was een belangrijk punt bij de rondetafel. Dat is het gevolg van de nieuwe RSPO Principles & Criteria, die een stuk strenger worden. Bemoedigend vonden we dat de belanghebbenden bereid zijn om te blijven werken aan een sterkere, duurzamere sector. Wel baart het zorgen dat grote spelers bij de RSPO weglopen vanwege kritiek op niet-duurzame praktijken. Wat ook niet helpt, is dat de consumentenbedrijven de positieve boodschap voor duurzame palmolie onvoldoende uitdragen.

We hebben ook gepleit voor de uitbreiding van het lidmaatschap van de ASEAN-banken. Sommige daarvan zijn de grootste financiers van de ontwikkeling van palmolie.

Corporate GovernanceDit stemseizoen bleef onze focus in de meeste markten gericht op de samenstelling en effectiviteit van het bestuur, met de nadruk op de diversiteit. We maken gebruik van ons recht om voor bestuurders te stemmen en hen ter verantwoording te roepen. Vooral belangrijk daarin is dat we een bestuur stimuleren om behalve evenwichtiger en diverser, ook beter het toezicht op het management uit te oefenen en dat management van advies te dienen.

Aantal aangesproken ondernemingen dit kwartaal

Aangesproken ondernemingen Behaalde milestones Aantal landen

231 69 28

Engagement naar regio

VSEuropaAzië (ex Japan)JapanOverig

63

102

31 29

6

Aangesproken ondernemingen naar onderwerp** Behaalde milestones naar onderwerp

■ Klimaatverandering 55

■ Milieustandaarden 78

■ Bedrijfsethiek 22

■ Mensenrechten 76

■ Arbeidsomstandigheden 163

■ Volksgezondheid 9

■ Ondernemingsbestuur 190




■ Mensenrechten 1



Stemresultaten: ***

Aantal AVA’s 1530

Aantal stemmen 20492


■ Voor stemmen 77.8%

■ Tegen stemmen 20.4%

■ Onthoudingen 0.3%

■ Onderveranderd 1.4%

■ Geen stemuitgebracht 0.1%

■ Bestuurssamenstelling 59.0%

■ Bezoldiging 21.4%

■ Kapitaal 8.0%

■ Aandeelhoudersmoties 6.1%

■ Overig 5.5%

** Companies may have been engaged on more than one issue.*** Dit verslag is opgesteld met behulp van gegevens die zijn verstrekt door een externe aanbieder van het elektronisch stemplatform. De statistieken zijn exclusief stemmingen met nul aandelen en herinschrijvingen. Vergaderingen/stemmingen/voorstellen/ worden geacht niet in stemming te zijn gebracht indien: de stembiljetten zijn verworpen door stemgerechtigde tussenpersonen (bv. indien de nodige documenten (zoals volmachten, bevestiging van de uiteindelijke gerechtigde, enz.) niet aanwezig waren); geïnstrueerd als "Niet stemmen" (bv. op aandelenblokkerende markten); of geen instructie hebben gekregen. Dit document is uitsluitend bestemd voor professionele adviseurs en mag niet worden verspreid onder andere beleggers. In het verleden behaalde resultaten mogen nietgezien worden als een indicatie van toekomstige resultaten. Beurs- en valutaschommelingen betekenen dat de waarde van en de inkomsten uit beleggingen in het Fonds niet gegarandeerd zijn. Zij kunnen zowel dalen als stijgen en u kunt uw inleg verliezen.


Engagements and Sustainable Development Goals (SDGs)The 17 Sustainable Development Goals (SDGs) were developed by the UN and cross-industry stakeholders with a view to providing a roadmap towards a more sustainable world.

We use the detailed underlying SDG targets to frame company engagement objectives, where relevant, as well as to articulate the positive societal and environmental impacts of engagement. Engagements are systematically captured at a target level, to enable greater accuracy and achieve higher impact.

Engagement SDG niveau

■ No SDG 33%

■ SDG 8 16%

■ SDG 5 13%

■ SDG 13 11%

■ SDG 12 6%

■ SDG 16 5%

■ SDG 1 3%

■ SDG 7 3%

■ SDG 11 3%

■ Other 6%

Engagement onderliggende SDG doelstelling

0% 5% 10% 15% 20%% of engagement

1.15.15.57.28.38.78.8

12.213.213.a16.5

Other

SDG

targ

et

Milestone SDG niveau

■ No SDG 65%

■ SDG 12 20%

■ SDG 13 7%

■ SDG 5 3%

■ SDG 16 3%

■ Other 2%

Milestone onderliggende SDG doelstelling

0% 5% 10% 15% 20%% of engagement

5.5

12.2

12.4

12.6

13.2

16.5

Other

SDG

targ

et



GSI-entiteit: Naam ING Groep NV GSI-entiteit: Land Netherlands GSI-entiteit: Sector Financials

GSI-entiteit: Prioriteitsonderneming 4 GSI-entiteit: ESG-risicoscore

GSI-entiteit: Reactie op eerder engagement Adequate

Thema: Zakelijk gedrag Engagement-casestudy: Titel van engagement casestudy Motie van wantrouwen

SDG: 16.5

Achtergrond

In 2018 legde het Openbaar Ministerie de bank een boete op van EUR 775 miljoen. Deze hoogste boete die een beursgenoteerd bedrijf in Nederland ooit had gekregen, was voor ernstige tekortkomingen in het voorkomen van financieel-economische criminaliteit, waaronder witwaspraktijken en het financieren van terrorisme bij ING Nederland in de periode 2010-2016. De boete leidde tot het vertrek van de CFO en maatregelen tegen nog tien andere medewerkers, van ontslag tot de terugvordering van uitgekeerde bonussen. De raad van bestuur heeft daarnaast vrijwillig afgezien van een bonus over 2018. Ook in 2019 is ING nog niet los van het witwasverleden: in de naleving van de witwasregels (anti-money laundering of AML) zijn zwakke plekken in Rusland aan het licht gekomen (gedurende de periode 2006-2013). Datzelfde geldt voor Italië, waar ING de grootste online kredietverlener is. In beide gevallen is door de openbare aanklager nader onderzoek ingesteld.

Actie

We hadden eerder al met de onderneming over disciplinaire maatregelen tegen de leden van de raad van bestuur gesproken, alsook over de inspanningen om de naleving van de witwasregels te versterken. Voorafgaand aan de jaarvergadering 2019 ging het over de in grote lijnen positieve ontwikkelingen, onder andere een nieuw, wereldwijd ken-uw-klant programma met 2500 medewerkers. Het doel: de naleving en bewaking van transacties verbeteren. Ook de algoritmes die verdachte transacties moeten signaleren, zijn aangescherpt, zodat waarschuwingen niet langer kunnen worden genegeerd. De bank heeft twee belangrijke commissies geïntroduceerd: KYC en Client Integrity Risk Committee op landenniveau en in Wholesale Banking. Die commissies vallen onder het toezicht van respectievelijk Global KYC en Risk. Tot slot zijn de eventuele nog uitstaande culturele problemen aangepakt met de inrichting van een gedragsrisicoteam met een psychologische achtergrond. Dat team moet risicogedrag opsporen en waar nodig ingrijpen. Er loopt een opleidingsprogramma voor alle managers. En de bezoldiging van het topmanagement is nu gekoppeld aan maatstaven voor niet-financiële risico’s en cultuur.

Oordeel

Samen met een meerderheid van de beleggers hebben wij tegen de decharge van de raad van bestuur en de raad van commissarissen gestemd. Onze redenen waren tweeledig: de manier waarop de bank met de witwasproblematiek is omgegaan en een voorzorgsmaatregel in het licht van het lopende onderzoek door de toezichthouder. Dat neemt niet weg dat de onderneming belangrijke verbeteringen heeft aangebracht. In combinatie met de positieve ontwikkeling van de corporate governance en de bedrijfscultuur was dit dan ook reden voor ons om de benoeming van de meeste bestuurders wel te steunen. Natuurlijk is die stem meer symbolisch dan bindend, maar we verwachten toch dat het management zich hierdoor nog harder gaat inspannen om een effectieve nalevingscultuur op te bouwen.






Het doel van de reo® (responsible engagement overlay)* service is om bedrijven te stimuleren hun handelswijze met betrekking tot ESG (milieu, maatschappij en goed bestuur) te verbeteren. Dit doen wij door ondernemingen waarin onze klanten zijn belegd aan te spreken (engagen) op ESG-kwesties. De focus ligt op het verbeteren van het beleggingsresultaat op lange termijn. Wij willen bedrijven helpen om commercieel succesvoller te worden door op een veiligere, schonere en meer verantwoorde wijze te werken. Zo zijn bedrijven ook beter gepositioneerd om met ESG-risico’s en -kansen om te gaan.

Eerste voortgangsrapportage Climate Action 100+Engagement

BMO GAM verleent in dit initiatief ondersteuning bij de engagementactiviteiten met 23 bedrijven. Twee door BMO geleide engagements kwamen voor het voetlicht: Volkswagen en General Motors.

De uitkomst van onze gezamenlijke inspanningen? Volkswagen legde zich begin 2019 vast op CO2-neutraliteit. En bij GM is er in mei 2019 een aandeelhoudersmotie aangenomen waarin werd gevraagd om informatie over lobbyactiviteiten.

Het afgelopen kwartaal hebben we 27 engagements bij CA100+ gevoerd. Belangrijk was vooral ook dat we voor het eerst een voet binnen de deur kregen over de klimaatstrategie bij China Shenhua en bij PTT. Voor wat betreft de uitkomsten van de gesprekken waren de hoogtepunten de toezegging van een nuluitstoot in 2050 van Duke Energy in september. En de toezegging van BHP om Science-based targets op te nemen in lijn met ‘Parijs’.

Minerals Council of Australia: in een andere versnelling?Overheidsbeleid

We hebben samen met een groep beleggers contact gelegd met de CEO van de Minerals Council of Australia (MCA). Gesproken is over de groeiende zorg over de lobbypositie van de MCA over klimaatverandering in het Australische energiebeleid.

Van de MCA kregen we de nieuwe positie klimaatverandering te horen. Daarin is nu expliciete steun aan het akkoord van Parijs opgenomen. MCA werkt daarnaast aan een klimaatstrategie, waarin reductietechnologieën worden gestimuleerd, zoals de opvang en opslag van CO2.

Er is nog altijd goede reden om met de MCA in gesprek te blijven. Zo willen wij beter begrijpen of die nieuwe klimaatstrategie ook een CO2-afbouw van betekenis in Australië inhoudt.

Ontbossing en brand in het AmazonegebiedEngagement

Aan de grootste Europese banken hebben we gevraagd om het kredietverlenings- en acceptatiebeleid alsook de richtlijnen voor palmolie, soja, hout en vee te actualiseren en aan te scherpen, in combinatie met een totaaltoezegging over ontbossing. In het kader van het engagementproject ‘duurzaam bankieren in het ASEAN-gebied’ hebben we de banken gevraagd om bij de kredietverlening aan de palmoliesector de duurzaamheidscriteria te versterken en om zich vast te leggen op een belofte tegen ontbossing. Palmolieproducenten hebben we daarnaast aangespoord te beloven zich niet aan ontbossing schuldig te maken. Van bedrijven die producten als soja, suiker, palmolie en rubber inkopen, verlangen we een transparante en traceerbare landbouwketen.

Om ons commitment kracht bij te zetten, hebben we ons in augustus en september bij twee initiatieven aangesloten:

We hebben de PRI-verklaring over ontbossing en bosbranden in het Amazonegebied ondertekend.

Ook ondertekend hebben we de Cerrado Manifesto - Statement of support. In die verklaring worden producenten opgeroepen een einde aan ontbossing te maken en om duurzaam grondbeheer te bevorderen in het Cerrado-bioom van Brazilië, een gebied van enorme biodiversiteit dat circa 20% van het land bestrijkt.

Tot slot hebben we ons aangesloten bij SPOTT (Sustainability Policy Transparency Toolkit). Dat netwerk vraagt om meer transparantie in de grondstoffenketen en stelt zich tot doel om verdere ontbossing tegen te gaan en de duurzaamheidsinspanning van de sector te versterken.

Primaat aandeelhouders en ‘proxy advisers’ onder vuur in de VSOp reis

We hebben de najaarsconferentie van de Amerikaanse Council of Institutional Investors (CII) bijgewoond, waar we hebben bijgedragen aan de prioriteitsstellingvoor het komend jaar.

Twee aankondigingen op het gebied van de corporate governance hadden de boel aardig op z’n kop gezet. Ten eerste verklaarde de Business Roundtable (leden: de CEO’s van de grootste Amerikaanse ondernemingen) dat het al decennia meegaande mantra van een maximale aandeelhouderswaarde werd vervangen door focus op alle stakeholders.

Ten tweede heeft de Securities and Exchange Commission (SEC) een verontrustende update gepubliceerd. Volgens de richtlijnen van de SEC zouden volmachtadviesbureaus (‘proxy advisers’) hun onderzoek moeten aanmerken als een vorm van aanbieding. De toezichtslast en het nalevingsrisico voor de productie van onderzoek worden daardoor fors hoger. Gezien de belangrijke rol die dit soort bureaus vervullen bij de uitoefening van het rentmeesterschap door beleggers maakt dit hun werkzaamheden lastiger en riskanter.

Amerikaanse beleggers willen sterkere corporate governance-normen ondanks tegenwindConferentie

We waren bij de openingsconferentie van de Investor Stewardship Group (ISG). De ISG bestaat uit meer dan 60 Amerikaanse en internationale institutionele beleggers, die als doel hebben om een kader met basisnormen voor stewardship en governance voor beleggers en ondernemingen te formuleren en te promoten.

Bemoedigend is dat het initiatief het afgelopen jaar is gegroeid in omvang, doel en relevantie, in het bijzonder in de huidige Amerikaanse omgeving waarin andere belanghebbenden het beleggers juist moeilijk maken om zich in te zetten voor hervormingen van de corporate governance.



214 67 26



91

64

37 14

8













Stemresultaten: ***

Aantal AVA’s 172

Aantal stemmen 1728






■ Geen stem uitgebracht 0.1%



■ Kapitaal 15.3%


■ Overig 8.8%

* reo® wordt momenteel toegepast op £128 miljard ($163 miljard / €143 miljard) aan activa per 30 juni 2019.** Bedrijven kunnen zijn aangesproken op meer dan een onderwerp.*** Dit verslag is opgesteld met behulp van gegevens die zijn verstrekt door een externe aanbieder van het elektronisch stemplatform. De statistieken zijn exclusief stemmingen met nul aandelen en herinschrijvingen. Vergaderingen/stemmingen/voorstellen/ worden geacht niet in stemming te zijn gebracht indien: de stembiljetten zijn verworpen door stemgerechtigde tussenpersonen (bv. indien de nodige documenten (zoals volmachten, bevestiging van de uiteindelijke gerechtigde, enz.) niet aanwezig waren); geïnstrueerd als "Niet stemmen" (bv. op aandelenblokkerende markten); of geen instructie hebben gekregen. In het verleden behaalde resultaten mogen nietgezien worden als een indicatie van toekomstige resultaten. Beurs- en valutaschommelingen betekenen dat de waarde van en de inkomsten uit beleggingen in het Fonds niet gegarandeerd zijn. Zij kunnen zowel dalen als stijgen en u kunt uw inleg verliezen.


Engagements en Sustainable Development Goals (SDGs)De 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG's) zijn ontwikkeld door de VN en bedrijfstakoverkoepelende stakeholders, met het oog op het opstellen van een routekaart naar een duurzamere wereld.

Wij gebruiken de gedetailleerde onderliggende SDG-doelstellingen om de engagementdoelen per bedrijf te bepalen, waar relevant, en om de positieve maatschappelijke en milieugevolgen van engagement te verwoorden. Engagements worden systematisch op doelniveau vastgelegd, om een grotere nauwkeurigheid en een grotere impact mogelijk te maken.


■ SDG 12 15%

■ SDG 8 13%

■ SDG 7 10%

■ SDG 3 9%

■ SDG 1 9%

■ SDG 5 9%

■ SDG 6 8%

■ No SDG 8%

■ SDG 13 6%

■ SDG 16 3%

■ SDG 9 3%

■ Other 7%


0% 5% 10%% of engagement

1.13.83.95.15.56.36.47.27.38.28.78.89.4

12.212.412.512.613.213.a14.116.6

Other*

SDG

targ

et


■ SDG 12 36%

■ SDG 13 33%

■ SDG 7 10%

■ No SDG 7%

■ SDG 9 6%

■ SDG 1 3%

■ SDG 5 3%

■ SDG 6 3%


0% 10% 20% 30% 40%% of engagement

1.1

5.1

6.4

7.2

9.4

12.5

12.6

13.2

13.a

SDG

targ

et

*Other vertegenwoordigt SDG subdoelen die minder dan 2% van de relevante SDG uitmaken.



Naam: Duke Energy Corp Land: VS Sector: Nutsbedrijven

Prioriteitsonderneming: 4 ESG-risicoscore: Reactie op eerder engagement Goed

Thema: Milieubeheer Titel van engagement casestudy: Climate Action 100+ engagement meeting

SDG: 13.2 7.2

Achtergrond

Duke Energy is een van de grootste elektriciteitsbedrijven in de VS, met een totale capaciteit van ruim 53 megawatt, waarvan iets minder dan een derde op dit moment afkomstig is uit kolen. De totale CO2-uitstoot uit elektriciteitsopwekking bedraagt meer dan 100 miljoen ton, al is die uitstoot door de sluiting van een aantal kolencentrales de afgelopen jaren aanzienlijk minder geworden. BMO is zowel één-op-één als via Climate Action 100+ met Duke Energy in gesprek. Onder druk van beleggers heeft de onderneming als eerste Amerikaans nutsbedrijf een klimaatscenarioanalyse gepubliceerd. De focus in het engagement ligt sindsdien op een toekomstig traject voor de CO2-afbouw.

Actie

In september is er in het kader van Climate Action 100+ een conferencecall georganiseerd. Van de kant van Duke Energy werd de call bijgewoond door zowel de bedrijfstop als operationele specialisten. Een paar dagen voor de call had de onderneming aangekondigd in 2050 per saldo een nuluitstoot van CO2 na te streven, naast ook een tussentijdse emissiereductie van 50% in 2030. Van de groep beleggers kreeg deze ambitie van Duke Energy een warm onthaal. Het traject tussen nu en 2050 was een belangrijk discussiepunt; sommige beleggers vonden het nieuwe streefdoel voor 2030 onvoldoende ambitieus. Duke Energy liet verder weten dat er voor de komende vijf jaar in verband met deze aankondiging geen veranderingen in de bestaande investeringsplannen worden doorgevoerd, al benadrukte de onderneming dat die investeringen al voor een aanzienlijk deel uit investeringen in duurzame energie bestaan. We vroegen of er voor de toekomst nog meer sluitingen van kolenactiviteiten op stapel staan (Duke zou mogelijk via de verslaggeving meer duidelijkheid verschaffen). Bemoedigend vonden we de gedetailleerde toelichting op de gevolgen van de sluitingen van elektriciteitscentrales voor maatschappij en gemeenschap. We wilden ook weten of de geboekte voortgang met de nieuwe streefdoelen aan de beloning van het topmanagement zou worden gekoppeld. De onderneming zei daar in principe voor open te staan, maar dat het lastig is om hiervoor geschikte maatstaven te vinden. Tot slot hebben we het over lobbyverwachtingen gehad en de recente brief die door een groep van samenwerkende beleggers (waaronder BMO) naar Amerikaanse ondernemingen is gestuurd. Duke heeft beloofd de brief in november te beantwoorden.

Oordeel

In tegenstelling tot bij de call eind 2018 was de toon dit keer een stuk minder formeel en defensief. De onderneming leek open te staan voor de discussie over een aantal lastigere zaken. Het lijdt geen twijfel dat het geformuleerde doel van een netto nuluitstoot ambitieus is; in de Amerikaanse markt is er op dit moment maar één speler die datzelfde doel voor 2050 voor ogen heeft (Xcel Energy). Natuurlijk staan we zeer positief tegenover deze aankondiging, maar zijn ons er van bewust dat vooral de uitvoering bij dit soort toezeggingen van essentieel belang is. We blijven in overleg met Duke Energy over de definitie van ‘per saldo nul’ en de geplande omvang van de compensatie, naast ook het actietraject. Dat er te veel naar het einde van de periode wordt doorgeschoven, ontmoedigen we. En we blijven ons sterk maken voor de uitfasering van kolen niet later dan 2030, terwijl er tegelijkertijd rekening wordt gehouden met de maatschappelijke gevolgen van die uitfasering.






Het doel van de reo® (responsible engagement overlay)* service is om bedrijven te stimuleren hun handelswijze met betrekking tot ESG (milieu, maatschappij en goed bestuur) te verbeteren. Dit doen wij door ondernemingen waarin onze klanten zijn belegd aan te spreken (engagen) op ESG-kwesties. De focus ligt op het verbeteren van het beleggingsresultaat op lange termijn. Wij willen bedrijven helpen om commercieel succesvoller te worden door op een veiligere, schonere en meer verantwoorde wijze te werken. Zo zijn bedrijven ook beter gepositioneerd om met ESG-risico’s en -kansen om te gaan.

In november stelde de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) aanvullende regels voor het proces van stemmen op afstand (‘proxy voting’) voor. Zo zouden er strengere regels moeten komen voor volmachtadviesbureaus en een hogere drempel voor het indienen van een aandeelhoudersmotie. Krijgen deze nieuwe regels hun beslag, dan verzwakt dat de toegang tot onafhankelijk stemadvies en mogelijk ook de discussies over duurzaamheidskwesties. De PRI heeft een brief naar de SEC gestuurd, waarin het zich uitspreekt tegen de voorgestelde wijzigingen. Die brief hebben wij ondertekend.

Positiever was dat de Britse Financial Reporting Council (FRC) in oktober een nieuwe Stewardship Code heeft gepubliceerd die de lat voor effectief aandeelhouderschap flink hoger legt. Wij hebben aan de consultatie deelgenomen.

Zoals bleek uit de uitkomst van de jaarlijkse VN-klimaattop, vinden overheden het lastig om de kloof te dichten tussen de huidige CO2-uitstoot en wat er volgens de wetenschap is. Desondanks valt er uit de acties van beleggers en ondernemingen duidelijke vooruitgang te bespeuren.

Beleggers scharen zich in hoog tempo achter klimaatactie. Een door IIGCC opgestelde verklaring aan overheden kon rekenen op de steun van een recordaantal institutionele beleggers (631). Climate Action 100+ blijft belangrijke vorderingen boeken in de dialoog met ondernemingen. Onder druk van beleggers heeft een aantal ondernemingen (waarvan de grootsten ter wereld) zich publiekelijk achter ‘Parijs’ geschaard en toezeggingen gedaan omgeen CO2 uit te storen. We blijven in beide initiatieven een actieve rol spelen.

De milieu-uitdaging van IndonesiëIn Indonesië hebben we met enkele van de grootste bedrijven van het land gesproken. De meeste discussies gingen over uitputting van natuurlijke hulpbronnen.

We hebben met palmoliereus Indofood gesproken over het vertrek uit de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) en de uitdagingen die de onderneming in de toekomst te wachten staan. Deze door beschuldigingen van arbeidsschendingen ingegeven, beslissing betekent dat Indofood niet meer gecertificeerd wordt. Verder hadden we een positief gesprek met Bank Mandiri over de financiering van palmolie en andere landbouwgrondstoffen, in het bijzonder rubber en suiker.

Bij onze gesprekken met Adaro Energy en United Tractors (UT), beide actief in de steenkoolindustrie, lag de nadruk op het risico van de afhankelijkheid van kolen. Beide concerns lieten weten dat diversificatie bij bestuursvergaderingen een belangrijk agendapunt is. Niettemin bleven ze optimistisch dat kolen de voorkeursbrandstof blijft voor de groeiende energiebehoefte van Azië.

Tot slot hebben we met de financiële toezichthouder OJK en met het Indonesische wereldnatuurfonds (WWF) gesproken.

BASF: een kijkje in de grootste chemiefabriek ter wereldWe hebben in november voor reo-klanten een locatiebezoek aan de BASF-fabriek in het Duitse Ludwigshafen georganiseerd. We zijn dit grootste chemische complex van de wereld rondgeleid en kregen uitleg over de productie en het verbruik van energie, de interne vervoersinfrastructuur en de veiligheidsmaatregelen. Vooral belangrijk vonden we de verbeteringen op het gebied van de veiligheid; in 2016 leidde een explosie tot de dood van zes werknemers. Als gevolg van het ongeval is het toezicht op de veiligheid verbeterd en zijn er stringentere prestatiedoelstellingen geformuleerd.

Ook aan de orde kwam de aanpak van de fysieke gevolgen van klimaatverandering, zoals de ernstige droogte in de Rijn in 2016. Maatregelen die zijn getroffen, zijn inhuren van schepen voor laag water, betere (weers)voorspellingen, meer opslag op locatie en alternatieve vervoersroutes. Als laatste hebben we ons gebogen over initiatieven op het gebied van diversiteit, CO2-beheer en het risico van rechtszaken.

De maatschappelijke kosten van kobaltwinningWe namen deel aan bij een rondetafel van de PRI over verantwoorde winning van kobalt. Aanwezig: bedrijven, beleggers, intergouvernementele organisaties en ngo’s. Gespreksonderwerp: Democratische Republiek Congo (DRC).

Ondanks de groeiende vraag naar kobalt blijven er ernstige punten van zorg rond de grootschalige (large scale - LSM) en kleinschalige (Artisinale - ASM) winning in de DRC: omkoping en corruptie, verontreiniging, kinderen slavenarbeid, onveilige arbeidsomstandigheden en de (financiering van de) lokale militie.

Het politieke en operationele klimaat in de DRC blijft complex. Een oplossing kan dan ook alleen worden gevonden door samenwerking van meerdere belanghebbenden.

Diverse marktpartijen onderzoeken blockchain, al krijgen we tegenstrijdige signalen over hoe goed dat in de praktijk werkt, in het bijzonder bij ASM. Onze verwachting is dat we het probleem samen met andere beleggers in dit project moeten blijven aankaarten.

Aanpak opiatenepidemieWe hebben ons aangesloten bij de Investors for Opioid Accountability (IOPA), opgericht naar aanleiding van de opiatencrisis, die in Noord-Amerika in 2017 de oorzaak van 47.600 sterfgevallen was. Bedrijven in de opiatenketen liggen onder het vergrootglas van weten.

IOPA richt zich op producenten, distributeurs en drogisterijen. Die worden gevraagd om met behulp van governance-instrumenten de werkwijzen, de cultuur, de bestuursverantwoording, de beloningsprikkels en risicobeheersing te verbeteren.

Ons streven is om in 2020 belangrijke spelers in de opiatenketen aan te spreken. We gebruiken het IOPA-platform om te pleiten voor de beter toezicht door het bestuur via.



185 59 26



54

78

34 11

8











■ Mensenrechten 1




Stemresultaten: ***

Aantal AVA’s 244

Aantal stemmen 1951






■ Geen stem uitgebracht 0.1%



■ Kapitaal 4.0%


■ Overig 8.9%

* reo® wordt momenteel toegepast op £131bn ($161billion / €147billion) of assets as at 30th September 2019.** Bedrijven kunnen zijn aangesproken op meer dan een onderwerp.*** Dit verslag is opgesteld met behulp van gegevens die zijn verstrekt door een externe aanbieder van het elektronisch stemplatform. De statistieken zijn exclusief stemmingen met nul aandelen en herinschrijvingen. Vergaderingen/stemmingen/voorstellen/ worden geacht niet in stemming te zijn gebracht indien: de stembiljetten zijn verworpen door stemgerechtigde tussenpersonen (bv. indien de nodige documenten (zoals volmachten, bevestiging van de uiteindelijke gerechtigde, enz.) niet aanwezig waren); geïnstrueerd als "Niet stemmen" (bv. op aandelenblokkerende markten); of geen instructie hebben gekregen. In het verleden behaalde resultaten mogen nietgezien worden als een indicatie van toekomstige resultaten. Beurs- en valutaschommelingen betekenen dat de waarde van en de inkomsten uit beleggingen in het Fonds niet gegarandeerd zijn. Zij kunnen zowel dalen als stijgen en u kunt uw inleg verliezen.


Engagements en Sustainable Development Goals (SDGs)De 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG's) zijn ontwikkeld door de VN en bedrijfstakoverkoepelende stakeholders, met het oog op het opstellen van een routekaart naar een duurzamere wereld.

Wij gebruiken de gedetailleerde onderliggende SDG-doelstellingen om de engagementdoelen per bedrijf te bepalen, waar relevant, en om de positieve maatschappelijke en milieugevolgen van engagement te verwoorden. Engagements worden systematisch op doelniveau vastgelegd, om een grotere nauwkeurigheid en een grotere impact mogelijk te maken.


■ SDG 13 15%

■ No SDG 13%

■ SDG 5 12%

■ SDG 12 12%

■ SDG 7 9%

■ SDG 8 8%

■ SDG 3 6%

■ SDG 1 5%

■ SDG 6 5%

■ SDG 16 5%

■ SDG 15 4%

■ Other 6%


0% 5% 10% 15% 20% 25%% of engagement

1.13.b5.15.56.47.28.78.89.4

12.212.512.613.113.213.a15.516.1

Other*

SDG

targ

et


■ SDG 13 27%

■ SDG 12 19%

■ SDG 7 12%

■ SDG 8 12%

■ SDG 15 10%

■ SDG 1 8%

■ SDG 5 5%

■ SDG 3 3%

■ Other 4%


0% 5% 10% 15%% of engagement

1.13.33.55.15.57.28.18.58.8

12.212.613.113.213.a15.216.6

SDG

targ

et

*Other vertegenwoordigt SDG subdoelen die minder dan 2% van de relevante SDG uitmaken.



Naam: McDonald's Corp Land: VS Sector: Consumer Discretionary

Prioriteitsonderneming: - ESG-risicoscore: Reactie op eerder engagement Adequate

Thema: Corporate governance Titel van engagement casestudy: Antimicrobial resistance (AMR)

SDG: 3.b

Achtergrond

McDonald’s is the largest fast-food restaurant chain in the world, and therefore exerts significant influence over its suppliers. We believe that the company can play an important role in addressing AMR by upholding responsible sourcing practices and adopting strong stewardship practices. As such, we support the implementation of an antibiotic policy that includes clear timelines for phasing out the routine, non-therapeutic use of antibiotics across all species. If the spread of AMR – fuelled by misuse and overuse – continues, livestock production may decline, a scenario which would have a materially negative impact on McDonald’s business model.

Actie

We arranged a call with operational specialists at McDonald’s about AMR. We began by discussing the company’s progressive stance on responsible antibiotic use. In 2015, the company announced its Vision for Antimicrobial Stewardship targeting producers and suppliers, and has since introduced species-specific policies for chicken (2017) and beef (2018). We were very encouraged to learn that McDonald’s is partnering with its beef producers to measure and understand their use of antibiotics, and we commented positively on plans to establish reduction targets. We then asked about the company’s recent efforts to reduce antibiotic use in poultry farms. The company representatives highlighted that the use of essential oils and enhanced biosecurity practices have resulted in a 70% reduction in use in some markets. We concluded that it is possible for the company to markedly improve antibiotic stewardship in chicken and beef production, but there are significant barriers to overcome in the development of an antibiotic policy for pork, due to fragmentation in the pork industry and a lack of regulatory oversight. We commended McDonald’s for its commitment to responsible antibiotic use, based on the recognition that AMR is a critical public health issue, and strongly encouraged the company to continue to be as transparent as possible on issues related to antimicrobial stewardship.

Oordeel

Our call with McDonald’s was positive and informative, and confirmed our view that the company is a leader among peers on antimicrobial stewardship. The company representatives provided us with useful insights into all aspects of McDonald’s approach to promoting responsible antibiotic use, and – given its high profile and global influence – we will closely monitor its progress in 2020. Important next steps will be the publication of an antibiotic policy for pork, and reduction targets for medically important antibiotics in the company’s key beef sourcing markets.




Bijlage

SDG Doel Samenvatting doel

■ SDG1 1.1 Tegen 2030 extreme armoede uitroeien voor alle mensen wereldwijd, die met minder dan $1,25 per dag moeten rondkomen.

■ SDG1 1.4 Er tegen 2030 voor zorgen dat alle mannen en vrouwen, in het bijzonder de armen en de kwetsbaren, gelijke rechten hebben op economische middelen, alsook toegang tot basisdiensten, eigenaarschap en controle over land en andere vormen van eigendom, nalatenschap, natuurlijke hulpbronnen, gepaste nieuwe technologie en financiële diensten, met inbegrip van microfinanciering.

■ SDG2 2.1 Tegen 2030 een einde maken aan honger en voor iedereen, in het bijzonder de armen en de mensen die leven in kwetsbare situaties, met inbegrip van kinderen, toegang garanderen tot veilig, voedzaam en voldoende voedsel en dit het hele jaar lang.

■ SDG3 3.3 Tegen 2030 een einde maken aan epidemieën zoals aids, tuberculose, malaria en verwaarloosde tropische ziekten, alsook hepatitis, door water overgebrachte ziekten en andere overdraagbare ziekten bestrijden.

■ SDG3 3.4 Tegen 2030 de vroegtijdige sterfte gelinkt aan niet-overdraagbare ziekten met een derde inperken via preventie en behandeling, en mentale gezondheid en welzijn bevorderen.

■ SDG3 3.5 De preventie en behandeling versterken van misbruik van verslavende middelen, met inbegrip van drugsgebruik en het schadelijk gebruik van alcohol.

■ SDG3 3.8 Zorgen voor een universele ziekteverzekering, met inbegrip van de bescherming tegen financiële risico’s, toegang tot kwaliteitsvolle essentiële gezondheidszorgdiensten en toegang tot de veilige, doeltreffende, kwaliteitsvolle en betaalbare essentiële geneesmiddelen en vaccins voor iedereen

■ SDG3 3.9 Tegen 2030 in aanzienlijke mate het aantal sterfgevallen en ziekten verminderen als gevolg van gevaarlijke chemicaliën en de vervuiling en besmetting van lucht, water en bodem.

■ SDG3 3.b Het onderzoek en de ontwikkeling ondersteunen van vaccins en geneesmiddelen voor overdraagbare en niet-overdraagbare ziekten voor de overdraagbare en de niet-overdraagbare ziekten die in hoofdzaak ontwikkelingslanden treffen, toegang verschaffen tot betaalbare essentiële geneesmiddelen en vaccins, volgens de richtlijnen van de Verklaring van Doha aangaandehet TRIPS-akkoord en Volksgezondheid.

■ SDG4 4.6 Er tegen 2030 voor zorgen dat alle jongeren en een groot aantal volwassenen, zowel mannen als vrouwen, geletterd en rekenvaardig zijn.

■ SDG5 5.1 Een einde maken aan alle vormen van discriminatie jegens vrouwen en meisjes, overal.

■ SDG5 5.5 Verzekeren van de volledige en doeltreffende deelname van vrouwen en voor gelijke kansen inzake leiderschap op alle niveausvan de besluitvorming in het politieke, economische en openbare leven.

■ SDG6 6.1 Tegen 2030 komen tot een universele en gelijke toegang tot veilig en betaalbaar drinkwater voor iedereen.

■ SDG6 6.3 Tegen 2030 de waterkwaliteit verbeteren door verontreiniging te beperken, de lozing van gevaarlijke chemicaliën en materialeneen halt toe te roepen en de uitstoot ervan tot een minimum te beperken waarbij ook het aandeel van onbehandeld afvalwatewordt gehalveerd en recyclage en veilige hergebruik wereldwijd aanzienlijk worden verhoogd.

■ SDG6 6.4 Tegen 2030 in aanzienlijke mate de efficiëntie van het watergebruik verhogen in alle sectoren en het duurzaam winnen en verschaffen van zoetwater garanderen om een antwoord te bieden op de waterschaarste en om het aantal mensen dat af te rekenen heeft met waterschaarste, aanzienlijk te verminderen.

■ SDG6 6.6 Tegen 2020 de op water gebaseerde ecosystemen beschermen en herstellen, met inbegrip van bergen, bossen, moerassen, rivieren, grondwaterlagen en meren.

■ SDG7 7.1 Tegen 2030 universele toegang tot betaalbare, betrouwbare en moderne energiediensten garanderen.

■ SDG7 7.2 Tegen 2030 in aanzienlijke mate het aandeel hernieuwbare energie in de globale energiemix verhogen.

■ SDG7 7.3 Tegen 2030 de globale snelheid van verbetering in energie-efficiëntie verdubbelen.

■ SDG8 8.1 De economische groei per capita in stand houden in overeenstemming met de nationale omstandigheden en, in het bijzonder, minstens 7% aangroei van het bruto binnenlands product per jaar in de minst ontwikkelde landen.

© 2020 BMO Global Asset Management. Financieel promotiemateriaal wordt uitgegeven voor marketing- en informatiedoeleinden in de EU door BMO Asset Management Netherlands B.V., dat gereguleerd wordt door de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten (AFM).



Bijlage


■ SDG8 8.2 Tot meer economische productiviteit komen door diversificatie, technologische modernisatie en innovatie, ook door de klemtoon te leggen op sectoren met hoge toegevoegde waarde en arbeidsintensieve sectoren.

■ SDG8 8.3 Bevorderen van op ontwikkeling toegespitste beleidslijnen die productieve activiteiten ondersteunen, alsook de creatie van waardige jobs, ondernemerschap, creativiteit en innovatie, en de formalisering en de groei aanmoedigen van micro-, kleine en middelgrote ondernemingen, ook via toegang tot financiële diensten.

■ SDG8 8.5 Tegen 2030 komen tot een volledige en productieve tewerkstelling en waardig werk voor alle vrouwen en mannen, ook voor jonge mensen en personen met een handicap, alsook een gelijk loon voor werk van gelijke waarde.

■ SDG8 8.6 Tegen 2020 het aandeel aanzienlijk terugschroeven van jongeren die niet aan het werk zijn, geen onderwijs volgen en niet meteen opleiding bezig zijn.

■ SDG8 8.7 Onmiddellijke en effectieve maatregelen nemen om gedwongen arbeid uit de wereld te helpen, een einde te maken aan moderne slavernij en mensensmokkel en het verbod en de afschaffing van de ergste vormen van kinderarbeid veiligstellen, met inbegrip van het rekruteren en inzetten van kindsoldaten, en tegen 2025 een einde stellen aan kinderarbeid in al haar vormen.

■ SDG8 8.8 De arbeidsrechten beschermen en veilige en gezonde werkomgevingen bevorderen voor alle werknemers, met inbegrip van migrantenarbeiders, in het bijzonder vrouwelijke migranten, en zij die zich in precaire werkomstandigheden bevinden.

■ SDG9 9.1 Ontwikkelen van kwalitatieve, betrouwbare, duurzame en veerkrachtige infrastructuur, met inbegrip van regionale en grensoverschrijdende infrastructuur, ter ondersteuning van de economische ontwikkeling en het menselijk welzijn, met klemtoon op een betaalbare en billijke toegang voor iedereen.

■ SDG9 9.4 Tegen 2030 de infrastructuur moderniseren en industrieën aanpassen om hen duurzaam te maken, waarbij de focus ligt op een grotere doeltreffendheid bij het gebruik van hulpbronnen en van schonere en milieuvriendelijke technologieën en industriële processen, waarbij alle landen de nodige actie ondernemen volgens hun eigen respectieve mogelijkheden.

■ SDG10 10.2 Tegen 2030 de sociale, economische en politieke inclusie van iedereen mogelijk maken en bevorderen, ongeacht leeftijd, geslacht, handicap, ras, etniciteit, herkomst, godsdienst of economische of andere status.

■ SDG10 10.5 De regulering en monitoring verbeteren van de globale financiële markten en instellingen en de implementatie versterken van dergelijke reguleringen.

■ SDG11 11.5 Tegen 2030 het aantal doden en getroffenen aanzienlijk verminderen en in aanzienlijke mate de rechtstreekse economische impact op het bruto binnenlands product terugschroeven dat veroorzaakt wordt door rampen, met inbegrip van rampen die metwater verband houden, waarbij de klemtoon ligt op het beschermen van de armen en van mensen in kwetsbare situaties.

■ SDG12 12.2 Tegen 2030 het duurzame beheer en het efficiënte gebruik van natuurlijke hulpbronnen realiseren.

■ SDG12 12.4 Tegen 2020 komen tot een vanuit milieuvriendelijk beheer van chemicaliën en van alle afval gedurende hun hele levenscyclus, in overeenstemming met afgesproken nationale kaderovereenkomsten, en de uitstoot aanzienlijk beperken in lucht, water en bodem om hun negatieve invloeden op de menselijke gezondheid en het milieu zoveel mogelijk te beperken.

■ SDG12 12.5 Tegen 2030 de afvalproductie aanzienlijk beperken via preventie, vermindering, recyclage en hergebruik.

■ SDG12 12.6 Bedrijven aanmoedigen, in het bijzonder grote en transnationale bedrijven, om duurzame praktijken aan te nemen en duurzaamheidsinformatie te integreren in hun rapporteringscyclus.

■ SDG13 13.1 De veerkracht en het aanpassingsvermogen versterken van met klimaat in verband te brengen gevaren en natuurrampen in alle landen.

■ SDG13 13.2 Maatregelen inzake klimaatverandering integreren in nationale beleidslijnen, strategieën en planning.

■ SDG13 13.a De verbintenis uitvoeren die door de ontwikkelde landen in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering genomen werd omtrent de doelstelling om tegen 2020 gezamenlijk jaarlijks $ 100 miljard bijeen te brengenuit allerlei bronnen, om tegemoet te komen aan de behoeften van de ontwikkelingslanden in de context van aanzienlijke mitigatieacties en van transparantie inzake implementatie, en om door deze kapitalisatie het Groene Klimaatfonds zo snel mogelijk volledig operationeel te maken.



Bijlage


■ SDG14 14.1 Tegen 2025 de vervuiling van de zee voorkomen en in aanzienlijke mate verminderen, in het bijzonder als gevolg van activiteiten op het land, met inbegrip van vervuiling door ronddrijvend afval en voedingsstoffen.

■ SDG15 15.2 Tegen 2020 de implementatie bevorderen van het duurzaam beheer van alle soorten bossen, de ontbossing een halt toeroepenverloederde bossen herstellen en op duurzame manier bebossing en herbebossing mondiaal opvoeren.

■ SDG15 15.5 Dringende en doortastende actie ondernemen om de aftakeling in te perken van natuurlijke leefgebieden, het verlies van biodiversiteit een halt toe te roepen en, tegen 2020, de met uitsterven bedreigde soorten te beschermen en hun uitsterven te voorkomen.

■ SDG15 15.a Financiële hulpbronnen mobiliseren en aanzienlijk verhogen vanuit allerlei bronnen om de biodiversiteit en de ecosystemen te vrijwaren en op duurzame wijze te gebruiken.

■ SDG16 16.1 Alle vormen van geweld en de daaraan gekoppelde sterftecijfers wereldwijd aanzienlijk terugschroeven.

■ SDG16 16.5 Op duurzame wijze komaf maken met corruptie en omkoperij in al hun vormen.

■ SDG16 16.6 Doeltreffende, verantwoordelijke en transparante instellingen ontwikkelen op alle niveaus.

■ SDG16 16.10 Publieke toegang tot informatie en beschermen van fundamentele vrijheden, volgens de nationale wetgeving en internationaleovereenkomsten garanderen.


Documents

CZ Engagement en Voting 2019...México, América Móvil, FEMSA en Grupo Lala. We kregen daarnaast de kans om van gedachten te wisselen met de Mexicaanse beurs. Die zet zich actief