Czy system zaleceń nawozowych sprawdza się w praktyce rolniczej ?

Tamara Jadczyszyn

IUNG-PIB Puławy 21.11.2013

Ewolucja systemu • Programowane Doradztwo Nawozowe - lata 70. Komputer

stacjonarny ODRA

• NAW-1, NAW-2, NAW-3 – lata 80. Komputery osobiste (Spectrum, Elwro, IBM)

• Agronom – pocz. 90. – połączenie systemu doradztwa nawozowego i ochrony roślin

• NawSald – początki XXI w. komputery osobiste, nowe języki programowania, nowy algorytm

• Modyfikacje programu: Plano RS …

• Kalkulatory nawozowe - Internet

Niezmienne elementy doradztwa • Zrównoważone nawożenie zaspokaja potrzeby pokarmowe

roślin i podtrzymuje żyzność gleby (pH, P2O5, K2O, Mg) na poziomie optymalnym

• Nawożenie mineralne jest uzupełnieniem nawożenia organicznego oraz innych źródeł składników dostępnych dla roślin

Różnice pomiędzy NAW i NawSald • Podstawą systemu NawSald jest bilans składników pokarmowych

NPKMg wg metody „na powierzchni gleby”

• Współczynniki korekcyjne uwzględniające aktualną zasobność gleby zamiast współczynników bilansowych

współczynniki bilansowe od 0,33 do 2,2

współczynniki korekcyjne od 0,5 do 1,5

Gleba

Biologiczne

wiązanie azotu

Opad (N)

z atmosfery Nawozy

naturalne

Nawożenie

mineralne

A – B

Saldo nadwyżka

(deficyt)

Plony Wody gruntowe

Gleba

Atmosfera Produkty

uboczne

Zadania programu NawSald

• System wspierający decyzje w zarządzaniu składnikami pokarmowymi

• Obliczanie produkcji nawozów naturalnych (obornik, gnojowica, gnojówka)

• Możliwość modyfikacji dawek nawozów zalecanych przez program

• Podstawą korekty dawek nawozów jest saldo bilansu składników

• Sporządzenie planu nawozowego w gospodarstwach realizujących programy rolnośrodowiskowe i na OSN

Funkcje programu

Funkcje programu

Funkcje programu

Zalecenia tabelaryczne

Upowszechnienie systemu • Okręgowe stacje chemiczno-rolnicze: doradztwo

komputerowe i zalecenia tabelaryczne

• Ośrodki doradztwa rolniczego: doradztwo komputerowe

• Indywidualni producenci: sprzedaż programu komputerowego

• Kalkulatory internetowe

Czy system sprawdza się w praktyce?

• Jedyny system dla dużej liczby gatunków roślin uprawnych

Umożliwia przygotowanie spójnych planów nawożenia

Zalecany przez MRiRW do stosowania

(programy rolnośrodowiskowe, OSN)

Brak walidacji w warunkach polowych

Porównanie zaleceń polskich z krajami MOEL

Roślina

Polska Grupa MOEL

Minimum Maksimum Średnia

Pszenica oz. 29 19 64 33

Rzepak oz. 36 22 84 46

Żyto 25 17 55 31

Kukurydza

/ziarno

40 33 72 42

Tabela . Przeciętna zalecana dawka fosforu kg P*ha-1

Źróło: Fotyma, Dobers 2008

Porównanie zaleceń polskich z krajami MOEL

Roślina

Polska Grupa MOEL

Minimum Maksimum Średnia

Pszenica oz. 86 54 159 92

Rzepak oz. 125 57 259 150

Żyto 104 41 146 96

Kukurydza

/ziarno

140 127 235 169

Tabela . Przeciętna zalecana dawka potasu kg K*ha-1

Źróło: Fotyma, Dobers 2008

Wady systemu

• Jako jednolity model zastosowany do wielu gatunków roślin może powodować przeszacowanie lub niedoszacowanie dawek nawozów

• Nie uwzględnia aktualnej zawartości azotu w glebie

• Trudna obsługa dla osób początkujących

Brak walidacji w warunkach polowych

Elementy wymagające korekty • Pobranie składników pokarmowych NPKMg na jednostkę

plonu (nowe odmiany roślin uprawnych)

• Stosunek produktów głównych i ubocznych w plonie

• Skład nawozów naturalnych (obornik, gnojowica)

• Inne źródła dostępnych składników (mineralizacja SOM, wiązanie symbiotyczne etc.)

• Dostosowanie do nowych możliwości technicznych (tablet, smartfon etc.)

• Nowe funkcjonalności (koszty i opłacalność nawożenia)?

Dziękuję za uwagę