Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
Nedir
Kamu Hizmeti Cezası
2
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I
Editörden; Bültene ulaşan herkese merhabalar….
Denetimli Serbestlik Bültenin 3. sayısı ile
beraberiz.
Bu arada bültenimizin farklı kesimlerce okunması
bizi çok mutlu ediyor. Özellikle bültenimizin medya ku-
ruluşlarınca kaynak olarak görülmesi ve konularının
haber olarak değerlendirilmesi ayrı bir mutluluk.
Denetimli Serbestliğin yeni yönetmeliğinin
hazırlanması çalışmaları gerçekten yorucu, ancak bir o
kadar da verimli tartışmaları ile son halini almak üzere.
Gerek daire başkanlığındaki arkadaşlarımız gerekse şube
lerden gelerek çalışmalara katılan arkadaşlarımız yorucu
günler geçirdiler. Yine bir taraftan elektronik izleme ve
risk değerlendirme sistemi ile ilgili çalışmalar tüm hızı ile
devam ediyor. Çalışmalara katılan tüm arkadaşlara çok
teşekkürler.
Bültenimizin bu sayısı Kamu Hizmeti Cezasını
konu alacak. Ülkemizde Denetimli Serbestliğin hizmetler-
ine başlamasından bu yana belki de toplumun farklı ke-
simlerinin en çok ilgisini çeken ve anlaşılabilen çalışma
alanlarımızdan birisi kamu hizmeti cezaları oldu.
Denetimli serbestliğin ruhunu en iyi yansıtan
uygulamalardan birisi olması nedeniyle kamu hizmeti
cezaları sadece Ülkemizde değil denetimli serbestlik sis-
temine sahip tüm ülkelerde hep dikkat çeken bir infaz
yöntemi oldu. Peki neden bu tür bir cezalandırma
toplumda ve adalet sistemlerinde ilgi görüyor? Büyük bir
ihtimal ile bu ceza türünün kamuya bir geri ödeme fikrini
barındırması, eğitici olması, ekonomik olması, hüküm-
lünün sosyalleşmesini destekleyici olması, hükümlünün
ailesini çok daha az mağdur etmesi, vb. bir çok faydalı
görülen özelliği bunun nedeni.
Bu sayımız ile bu infaz türünü daha yakından
tanımaya çalışacağız. “Kamu hizmeti” kavramı nedir?
Kamu hizmeti cezası nedir? Tarihçesi nedir? Neden fay-
dalıdır? Nasıl infaz edilir? gibi sorulara cevap vermeye
çalışacağız.
Z e v k l e o k u -
yacağınız bir sayı olması
dileklerimizle…
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
3
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I N I N T A R İ H Ç E S İ
Kamu hizmeti yaptırımı-
nın başlangıcı orta çağa
kadar uzanmaktadır. İlk
ortaya çıkışı yüzyılın son-
larında modern ceza ya-
sası hareketinin bir sonu-
cu olarak başlamıştır. Bu
uyanışın sebepleri; hapis
cezasına karşı başlatılan
uluslararası mücadele, ceza
infaz kurumlarının gereğin-
den fazla kalabalıklaşması,
ceza politikalarının ceza
gerektiren eylemden, suçu
işleyen hükümlüye kayması,
yaptırım sistemlerinin daha
bireyselleşmesi, hapis cezası-
nın zengin ve yoksullar arasındaki ayrımcı özelliği olarak sayı-
labilir.
Hürriyeti bağlayıcı cezaların masraflı oluşu ile hapsedil-
menin insan psikolojisine ve sosyal hayatına verdiği zararlar,
özellikle 19’uncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren aydınlan-
ma dönemi hukukçularının etkisiyle eleştirilmeye başlanmıştır.
İngiltere ve Fransa’da kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezaların
etkisiz ve faydasız oluşuna yönelik eleştirilerin çoğalması,
18’inci yüzyıldan itibaren revaçta olan hürriyeti bağlayıcı ceza-
ların tartışmaya açılmasına neden olmuştur. 2. Yüz yıllık uygu-
lama hapsedilmeye yönelik eleştirileri durdurmanın aksine
daha tartışmalı hale getirmiştir. Kişilerin hürriyetlerinden yok-
sun bırakılmaları, beklentilerin aksine özellikle hükümlülerin
rehabilitasyonu açısından başarısızlıkları beraberinde getirmiş
ve bu ciddi şekilde eleştiriye neden olmuştur.
Kamu hizmeti yaptırımı Avrupa’da 19. ve 20. yüzyıllar-
da hapis cezasının alternatifi olarak; Almanya, İtalya, Norveç,
İsviçre ve Portekiz’de başlamış ancak yeterli altyapının bulun-
maması, diğer seçeneklerin ortaya çıkması, gün bazında ceza
verilmesi, ekonomik büyüme gibi sebeplerden ötürü Kanunda
yer almakla birlikte tam olarak uygulanamamıştır .
1970’li yıllarda Avrupa’da kamu hizmeti yaptırımı ala-
nında yeni bir uyanış yaşanmıştır. Bunun sebepleri; ekonomik
kriz, suç oranının ve hapis cezası hükümlerinin artması, suç
türlerinin değişmesi, ceza adaleti sisteminde yaşanan kriz, ulus-
lararası alanda reform isteğidir.
Bu reform hareketi, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Mil-
letler tarafından başlatılmıştır. Avrupa Konseyi, 1976 yılında
hapis cezasına seçenek olarak bazı yaptırımlar konusunda daha
fazla inceleme yapılması ve neden böyle bir eyleme geçilmesi
gerektiği konusunda bir açıklama yapmıştır. Bu açıklamada,
kamu hizmeti yaptırımı ile aşağıdaki konulara olanak sağlandı-
ğı ifade edilmiştir:
Kamu hizmeti yaptırımı yoluyla hükümlünün davra-
nışlarında bir değişiklik yaratılmasını,
Hükümlünün bu gönüllü çalışmada yaptığı iş birliği-
ni kabul etmek yoluyla toplumun hükümlünün iyileş-
tirilmesine aktif olarak katkıda bulunmasını,
Hükümlünün iş tecrübesi kazanmasını, suç teşkil eden
davranışları ve çevresine karşı olumlu tutum geliştir-
mesini
sağlamaktadır.
Bir taraftan Birleşmiş Milletler de cezaların, hapis cezası
haricinde daha insani bir biçimde infazını içeren yaklaşımların
benimsenmesini sağlamak üzere baskı yapmaktaydı. 1980 yılın-
da Birleşmiş Milletler aşağıdaki açıklamayı yapmıştır:
‚Ceza infaz ku-
rumlarının hürriyeti
bağlayıcı ve iyileştirici
işlevleri hakkında doğal
olarak var olan geleneksel
tartışmaların yanı sıra;
hapsetmenin insanlıktan
uzaklaştırıcı yönü, bir
kuruma kapatmanın tüm
insanlık üzerindeki güç-
süzleştirici etkisi, hapis
cezasının hükümlünün
kanunlara saygılı bir
yaşam sürmesi ya da suç
oranlarını azaltması
ihtimalinin çok az oldu-
ğu konusundaki
farkındalığın artması gibi
diğer unsurlar, hüküm-
lülerin ceza infaz kuru-
mu ‘dışında’ ya da ceza
infaz kurumu
‘olmaksızın’ ele alınması
yönündeki hareketlere
yeni bir ivme kazandır-
mıştır.’
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
ÖNCE
SONRA
4
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I N I N T A R İ H Ç E S İ
1981 yılında Avrupa Konseyi 914 sayılı tavsiye kararın-
da; ‚Avrupa Konseyi’ne üye ülkelerin kısa süreli hapis cezalarının
yerine, herhangi bir engel yaratmaksızın aynı şekilde etkili olabilecek
diğer tedbirlerin mümkün olduğunca uygulanması yönündeki güncel
eğilimi teşvik etmeleri arzu edilmektedir.‛
1990 yılında yayınlanan “Tokyo Kuralları” ve 1992 ta-
rihli “Kamusal Yaptırımlar ve Tedbirlere İlişkin Avrupa Ku-
ralları”, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler’ in bu konudaki
çabalarının bir sonucudur ve kamu hizmeti yaptırımı alanında
uluslararası düzeyde kaydedilecek gelişmeler için bir dizi stan-
dart oluşturmuşlardır.
Son olarak Avrupa Konseyi 20 Ocak 2010 tarihindeki Ba-
kan Yardımcılarının 1075. toplantısında Bakanlar Komitesi tarafın-
dan kabul edilen Denetimli Serbestlik Kurallarına ilişkin CM/
REC(2010)1 nolu tavsiye kararında Kamu hizmeti cezası ele
alınmış ve aşağıdaki maddeler ile tanımlanmış ve önemli nok-
talara dikkat çekilmiştir.
Kamu Hizmeti
47. Kamu hizmeti, hükümlünün neden olduğu zararın gerçek
veya sembolik karşılanması olarak kamu yararı için ücretsiz çalışma-
nın denetimli serbestlik kurumları tarafından organize edilmesini ve
denetlemesini içeren kamu yaptırımı veya tedbiridir. Kamu hizmeti,
küçük düşürücü nitelikte olmamalı ve denetimli serbestlik kurumları,
hükümlülerin becerilerini geliştirmeyi ve sosyal katılımlarını destekle-
yen çalışma görevlerini belirleyip kullanmalıdır.
48. Kamu hizmeti denetimli serbestlik kurumlarının, çalışan-
larının karına veya ticari kar amacıyla üstlenilmemelidir.
49. Uygun görevleri belirlemede, denetimli serbestlik kurum-
ları toplumun ve çalışmanın doğrudan yararlanıcılarının güvenliğini
göz önünde bulundurmalıdır.
50. Sağlık ve güvenlik önlemleri, kamu hizmetine atanan hü-
kümlüleri yeterli şekilde korumalı ve diğer çalışanlara uygulanandan
daha az özenli olmamalıdır.
51. Denetimli serbestlik kurumları, hükümlülerin değişik
becerileri ve çok farklı ihtiyaçlarına uygun görev çeşitliliğini kapsayan
kamu hizmetleri tasarıları geliştirmelidir. Özellikle, kadın hükümlü-
ler, engelli hükümlüler, genç hükümlüler ve yaşlı hükümlüler için
uygun işler olmalıdır.
52. Hükümlülere üstlenecekleri iş türü hakkında danışılmalı-
dır.
Not; İlgili tavsiye kararlarına www.cte-dsm.adalet.gov.tr
adresinden ulaşabilirsiniz.
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
5
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
“ K A M U H İ Z M E T İ ” N E D E M E K T İ R ?
Kamu hizmeti
yaptırımının ilk kez orta-
ya çıktığı ülkeler ise İn-
giltere ve Galler (1972),
Hollanda (1981), Fransa,
İrlanda ve Danimarka
(1982), Portekiz (1983),
Norveç, (1984) dir.
Kamu hizmeti yaptırımı-
nın Avrupa’da ve dünya-
nın geri kalanındaki uy-
gulamaları farklılıklar
gösterse de, kamu hizme-
ti yaptırımının en genel
özellikleri aşağıdaki gibi
olmuştur;
Kamu hizmeti yaptırımının infaz sürecine toplu-
mun dahil olması,
Hükümlülerin cezalarının toplum içinde infaz
edilmesi,
Toplum yararına ücretsiz çalışma,
Hükümlünün ceza olarak ücretsiz çalışmayı ka-
bul etmesi (İngiltere, Hollanda, Rusya ve Çek
Cumhuriyeti dışında),
Kamu hizmeti yaptırımının yönetilmesinde dene-
timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması.
Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem
ve kıymete göre yıllar içerisinde farklı aşamalardan geçmiştir.
Özellikle toplum içerisinde infazı yapılan yaptırımlar, çeşit ve
içerik olarak bu gelişimden en çok etkilenmiş olan alandır. Ça-
lışma cezası son yıllarda en çok rağbet gören yaptırım türlerin-
den biridir. Herkese hitap edebilmesi ve her ceza siyasetine
uygun olabilmesi (bukalemun yapısı) bunda en önemli neden-
dir.
Bu gelişmeler ile birlikte Ülkemizde özellikle son dö-
nemde çok önemli reformlar ve yasal düzenlemeler gerçekleşti-
rilmiştir. Bu düzenlemeler çerçevesinde; 5237 sayılı Türk Ceza
Kanunu’yla beraber Türk Hukukuna “denetimli serbestlik”
kurumu girmiş ve bu kurumun uygulanması ile organlarını
göstermek üzere 5402 sayılı “Denetimli Serbestlik ve Yardım
Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu” yürürlüğe konul-
muştur.
“Kamu Hizmeti” kavramı
Kamu hizmeti denildiğinde, devlet ya da özel kurumlar
tarafından vatandaşlara sunulun hizmetlerin bütünü akla gel-
mektedir. Tek tek kişiler tarafından yerine getirilemeyen, top-
lumsal yaşamın sürdürülebilmesi için gerekli olan ihtiyaçla-
rın, devletçe üstlenilmesini ve yerine getirilmesini kamu hizme-
ti kavramı ile açıklayabiliriz. Kamuya yönelik hizmetlerde
amaç, kişilerin mutlu bir şekilde, huzur içinde yaşamalarını
sağlayarak toplumsal düzeninin korunmasıdır. Bu açıdan bakıl-
dığında, kamu hizmeti faaliyetleriyle ulaşılmak istenen sonuç
ile Türk Ceza Kanununun amacı aynı niteliktedir. Türk Ceza
Kanundaki düzenlemelerle, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk
devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak
hedeflenmektedir.
Anayasa Mahkemesi de bir kararında;
“Kamu hizmeti aslında bir bütündür. Bunun yerine geti-
rilmesi de ilke olarak Devlete aittir. Ancak, toplum hayatının
gittikçe genişlemesiyle çoğalan kamu hizmetlerinin mutlaka
kamu kuruluşları tara-
fından görülmesi koşulu
artık aranmamakta, bun-
ların dışında özel kişiler-
ce de gerçekleştirileceği
kabul edilmektedir. Baş-
ka bir deyişle, kamusal
hizmet birimlerinin nite-
lik ve özellikleriyle uğra-
şabildiği ölçüde, kamu
ve özel hukuk kuralla-
rından oluşan karma
nitelikte yapılandırmala-
rı mümkündür. Bu se-
bepledir ki, kamu hiz-
metleri ne surette yürü-
tülürse yürütülsün, ka-
mu kurum ve kuruluşla-
rının gözetim ve dene-
timleriyle hizmeti yön-
lendirme yetkileri var
olduğu sürece, hizmet
kamusal niteliğini koru-
muş olur” demektedir.
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
6
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
M E V Z U A T I M I Z D A K A M U H İ Z M E T İ
C E Z A S I V E F AY D A L A R I
Dolayısıyla kamu hizmeti ister kamu kurumları eliyle
ister özel kişi yâda kuruluşlar eliyle yürütülsün, kamu kurum
ve kuruluşlarının gözetim ve denetim yetkilerinin varlığı nede-
niyle, özel kişi yâ da kuruluşlarca kamunun ortak gereksinimle-
rini gidermek için sağlanan faaliyetleri
kamu hizmeti olarak görmek gerek-
mektedir.
Kamu yararına çalışma yaptırı-
mı ise, temel ceza yasalarındaki deği-
şiklikle birlikte ceza adalet sistemimize
dahil olmuştur. Kamuya yararlı bir işte
çalıştırma yaptırımı, hükümlünün
işlediği suçun bedelini topluma bir
ölçüde geri ödemesini öngörmektedir.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
ve 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Ted-
birlerinin İnfazı Hakkında Kanunlarımızda yer verilen çalışma
yaptırımı; Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koru-
ma Kurulları Yönetmeliği'nin "Çalıştırma Yaptırımı ve Yüküm-
lülüğünün Yerine Getirilmesi Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştır-
ma Yaptırımı" başlıklı 46. maddesinde;
1) Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımı hükümlü-
nün;
a) 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrası-
nın (f) bendi gereğince, mahkûm olunan cezanın yarısından bir
katına kadar süreyle ve gönüllü olması koşuluyla ücretsiz olarak
kamu kurumunun veya kamu yararına hizmet veren bir özel kuru-
luşun belirli hizmetlerinde çalıştırılması,
b) 5275 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin dördüncü
fıkrası gereğince, iki yıl veya daha az süre ile hapis cezasına mah-
kûm olanlardan hükümlülük süresinin yarısını iyi hâlle geçirenle-
rin, istekleri bulunmak koşuluyla kendilerinin veya kanuni temsil-
cilerinin veya Cumhuriyet başsavcılığının istemi üzerine, mahkû-
miyet sürelerinin geriye kalan yarısını ücretsiz olarak kamuya
yararlı bir işte çalıştırılması suretiyle yerine getirilir. şeklinde
ifade edilmiştir.
Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştır-
ma Yaptırımının Faydaları Nelerdir?
Ceza infaz kurumlarının gereğinden fazla kalabalıklaş-
masını önlemeye yardımcı olur.
Normalde bir yıl ya da daha az hapis cezasına hükmedi-
lecek hükümlülerin aileleriyle birlikte toplum içinde
kalmaya devam etmelerine, dolayısıyla toplumsal dış-
lanmanın daha az yaşanmasına imkan sağlamaktadır.
Ayrıca iki yıllık cezalarının yarısını ceza infaz kurumun-
da çektikten sonra iyi halde olmaları durumunda, yeni-
den aileleriyle birlikte yaşamalarına fırsat vermektedir.
Dolayısıyla, hükümlüler toplumla irtibat halinde kala-
bilmekte ve ekonomiye değerli bir katkıda bulunabil-
mektedir.
Kamu hizmeti yaptırımı, ceza infaz kuru-
mundaki infaza göre daha ucuza mal olmakta ve
ceza infaz kurumunun yapacağı tasarruf toplu-
mun, devletin ve vergi mükelleflerinin lehine
olmaktadır.
Hüküm-
lünün yeni ve
ilave beceriler
kazanmasına ve
herhangi bir
sorunla ki bu-
nun kökeni suç
teşkil eden dav-
ranışa da gidebi-
lir, karşılaştıkla-
rında tavsiyeye
başvurmalarına
yardımcı olmak-
tadır. Hafif suç-
lar işleyen hükümlülerin pek çoğunun mesleki becerileri
zayıftır. Çalışma cezası, bu hükümlünün ücretsiz çalış-
ma yoluyla uygulamaya yönelik deneyim kazanmasına
olanak sağlamanın yanı sıra, gelecekte istihdam edilebi-
lirlik ve eğitim alma imkanları açısından hayati önem
taşıyan mesleki ve teknik becerileri kazandırma potansi-
yeli taşımaktadır. Hükümlünün kendi çalışması da aynı
zamanda kişinin öz-disiplin kazanmasına ve zaman
yönetimi tecrübesi elde etmesine imkan sağlamaktadır.
Bunlar, suç tekrarını azaltan unsurlar olarak kabul edil-
mektedir.
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
7
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
M E V Z U A T I M I Z D A K A M U H İ Z M E T İ
C E Z A S I V E F AY D A L A R I
Topluma ve suça karşı sosyal açıdan olumlu tutum ve
davranışları geliştirmektedir. Hükümlüler, cezalarını
toplum içinde ve kamu yararı gözeten bir kurum bünye-
sinde yerine getireceklerinden ve kurumda seçilmiş so-
rumlu personel tarafından denetim altında tutulacakla-
rından, bu durum onların iş etiği konusundaki tutumla-
rını geliştirecektir. İş yerindeki hükümlüden sorumlu
personel, hükümlülerle çok sıkı iletişim halinde olacak,
onlara olumlu bir model oluşturacak ve tutum ve davra-
nışlarında olumlu değişiklikleri teşvik edeceklerdir. Do-
layısıyla çalışma cezası, suç oluşturan davranışları de-
ğiştirmeye yardımcı olmakta ve hükümlülerin yeniden
suç işleme riskini azalta-
cak tutum ve davranışları
edinmelerine olanak sağ-
lamaktadır.
Toplum ve mağdurlar,
hükümlü toplum içinde
ücretsiz çalışırken cezası-
nı yerine getirdiğini açık
bir biçimde görmektedir.
Bu şekilde, hükümlü işle-
diği suç nedeniyle toplu-
ma verdiği zararın bedeli-
ni ödemektedir.
Hükümlünün cezasının
infazı için çalıştığı kurum,
yapılan işten normal şart-
larda mümkün olmayacak bir mali fayda sağlayacaktır.
Bu durum yerel çevrenin kamu hizmeti yaptırımına
bakış açısını olumlu olarak etkileyecektir.
Çalışma cezası, hükümlülerin insan haklarından fayda-
lanmasını sağlamakta ve toplum içinde yeniden eğitil-
meleri ve yeniden sosyalleşmeleri için rehberlik ve da-
nışmanlık almalarına imkan tanımaktadır.
Hükümlülere, genelde suç teşkil eden davranışla ilgili
olan sorun çözme ve düşünme becerilerini nasıl gelişti-
recekleri
öğretil-
mektedir. Hükümlüler iş yerindeki pratik örnekler aracı-
lığıyla bazı becerileri öğrenmektedirler. Örneğin bir so-
runla ilgili harekete geçmeden önce durum ya da sorun
nasıl değerlendirilir, bir sorunun çözümü için alternatif
yollar nasıl aranır ve olaylara diğer insanların açısından
nasıl bakılır gibi konularda tecrübe edinmektedirler.
Çalışma cezası, hükümlünün herhangi bir iş fırsatının
yerini almamaktadır; çünkü kişinin kendi normal faali-
yetlerine devam etmesine olanak sağlamaktadır.
Çalışma cezası, nispeten hızlı bir biçimde infaz edilebil-
mektedir.
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
ÖNCE
SONRA
8
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I İ Ç İ N K O Ş U L L A R
N E D İ R ? N A S I L İ N F A Z E D İ L İ R ?
Hangi Koşullar Altında Kamu Hizmeti
Cezasına Karar Verilir?
a. Kısa Süreli Hapis Cezası Yerine Çalışma Cezasına
(TCK 50/1-f) hükmedebilmek için;
Hükmedilen ceza bir yıl veya daha az süreli ha-
pis cezası olmalı,
Hükümlü ücretsiz çalışmayı kabul etmeli,
Çalışılacak iş, kamuya yararlı bir iş olmalı,
b. Hapis Cezasına Mahkumiyet Halinde Çalışma Ceza-
sına (CGTİK 105/4) hükmedebilmek için;
Hükümlü iki yıl veya daha az süreli hapis cezası-
na mahkûm olmalı,
Hapis cezasının infazına başlanmalı ve hükümlü-
lük süresinin yarısı iyi hâlle geçirilmiş olmalı,
Hükümlü ücretsiz çalışmayı kabul etmeli,
Çalışılacak iş kamuya yararlı bir iş olmalı,
Nasıl İnfaz Edilir?
Mahkemelerce verilen kamuya yararlı bir işte çalıştırma
tedbirinin infazı, denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube
müdürlükleri tarafından yerine getirilmektedir. Hakkında ka-
muya yararlı bir işte çalıştırma tedbiri kararı verilen hükümlü-
ye on gün içinde denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube
müdürlüğüne başvurması hususunda bildirim yapılmaktadır.
Hükümlünün şube müdürlüğüne başvurması halinde denetim-
li serbestlik görevlileri tarafından hükümlü ile bireysel görüş-
meler yapılmakta ve çok yönlü değerlendirmeleri içeren tanıma
formu doldurulmaktadır.
Hükümlü ile yapılan görüşmelerde hükümlünün suç
geçmişi, kişisel, sosyal, ekonomik ve psikolojik durumları, suçla
ve kamu hizmeti tedbiri ile ilgili değerleri ile ilgili ayrıntılı bil-
giler alınmaktadır. Hükümlü hakkında elde edilen bilgiler doğ-
rultusunda bünyesinde kamuya yararlı bir işte çalıştırma tedbi-
ri kapsamında hükümlü çalıştırabilecek iş yerlerinden oluşan
hizmetler listesinden hükümlüye en uygun iş yeri seçilmekte-
dir. Kararlaştırılan iş yerinde hükümlüden sorumlu gözetmen,
denetim görevlisi ve hükümlü arasında yapılan görüşmede
taraflara mahkeme kararının gereklilikleri ve uygulanma mec-
buriyeti ile ilgili bilgi verilmektedir. Hükümlü denetimli ser-
bestlik görevlisi ve gözetmen arasında yapılacak iş, tedbirinin
yerine getirilmesi sırasında uyulması gereken kurallar ve taraf-
ların sorumluluklarını içeren çalıştırma protokolü imzalanmak-
tadır.
Protokolün imzalanmasının ardından denetimli serbest-
lik görevlisi hükümlünün hangi kurumda, hangi gün ve hangi
saatlerde çalışacağı gibi bilgileri içeren denetleme planını hazır-
lamaktadır.
Kamuya yararlı
bir işte çalıştırma tedbiri
kapsamında çalıştırılan
hükümlülerin takip ve
denetimi; denetimli ser-
bestlik görevlisinin iş
yerine yapacağı ziyaret-
ler, kurumdaki gözet-
men ile yapılan düzenli
görüşmeler ve kurum
tarafından hazırlanan
takip çizelgesi ile yapıl-
maktadır.
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
9
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
H Ü K Ü M L Ü N Ü N Ç A L I Ş M A R E J İ M İ N A S I L
B E L İ R L E N İ R ?
Kamuya hizmeti cezasında ça-
lışma rejimi nasıl belirlenir?
Kamu Hizmeti Cezasında infaz süresi saat hesabı ile
belirlenmektedir. Mevzuatda 4 saatin bir gün olarak belirlen-
mesi nedeni ile mahkemece veri-
len gün sayısı saate çevrilmekte-
dir. Örneğin; 6 ay hapis cezası
alan bir hükümlü 180 gün, saat
olarak ise; 720 saat çalışacaktır.
Hükümlünün öğrenimine
devam edip etmediği işinin bulu-
nup bulunmadığı dikkate alına-
rak günde en az 2, en fazla 8 saat
çalışarak mahkemece verilen
toplam ceza süresinin iki katını
geçmemesine dikkat edilerek
cezanın infazı tamamlanmakta-
dır.
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
10
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
M E K T U B U N U Z VA R
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1
11
D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K
B Ü L T E N İ
D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I
M E K T U B U N U Z VA R
2 0 1 1 E K I M S A Y I 3
1