11
DENETİ ML İ SERBESTLİ K BÜLTEN İ DENETIMLI SERBESTLIK VE YARDIM HIZMETLER INDEN SORUMLU DAIRE BAŞKANLIĞI 2011 EKIM SAYI 3 Nedir Kamu Hizmeti Cezası

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

Nedir

Kamu Hizmeti Cezası

Page 2: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

2

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I

Editörden; Bültene ulaşan herkese merhabalar….

Denetimli Serbestlik Bültenin 3. sayısı ile

beraberiz.

Bu arada bültenimizin farklı kesimlerce okunması

bizi çok mutlu ediyor. Özellikle bültenimizin medya ku-

ruluşlarınca kaynak olarak görülmesi ve konularının

haber olarak değerlendirilmesi ayrı bir mutluluk.

Denetimli Serbestliğin yeni yönetmeliğinin

hazırlanması çalışmaları gerçekten yorucu, ancak bir o

kadar da verimli tartışmaları ile son halini almak üzere.

Gerek daire başkanlığındaki arkadaşlarımız gerekse şube

lerden gelerek çalışmalara katılan arkadaşlarımız yorucu

günler geçirdiler. Yine bir taraftan elektronik izleme ve

risk değerlendirme sistemi ile ilgili çalışmalar tüm hızı ile

devam ediyor. Çalışmalara katılan tüm arkadaşlara çok

teşekkürler.

Bültenimizin bu sayısı Kamu Hizmeti Cezasını

konu alacak. Ülkemizde Denetimli Serbestliğin hizmetler-

ine başlamasından bu yana belki de toplumun farklı ke-

simlerinin en çok ilgisini çeken ve anlaşılabilen çalışma

alanlarımızdan birisi kamu hizmeti cezaları oldu.

Denetimli serbestliğin ruhunu en iyi yansıtan

uygulamalardan birisi olması nedeniyle kamu hizmeti

cezaları sadece Ülkemizde değil denetimli serbestlik sis-

temine sahip tüm ülkelerde hep dikkat çeken bir infaz

yöntemi oldu. Peki neden bu tür bir cezalandırma

toplumda ve adalet sistemlerinde ilgi görüyor? Büyük bir

ihtimal ile bu ceza türünün kamuya bir geri ödeme fikrini

barındırması, eğitici olması, ekonomik olması, hüküm-

lünün sosyalleşmesini destekleyici olması, hükümlünün

ailesini çok daha az mağdur etmesi, vb. bir çok faydalı

görülen özelliği bunun nedeni.

Bu sayımız ile bu infaz türünü daha yakından

tanımaya çalışacağız. “Kamu hizmeti” kavramı nedir?

Kamu hizmeti cezası nedir? Tarihçesi nedir? Neden fay-

dalıdır? Nasıl infaz edilir? gibi sorulara cevap vermeye

çalışacağız.

Z e v k l e o k u -

yacağınız bir sayı olması

dileklerimizle…

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

Page 3: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

3

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I N I N T A R İ H Ç E S İ

Kamu hizmeti yaptırımı-

nın başlangıcı orta çağa

kadar uzanmaktadır. İlk

ortaya çıkışı yüzyılın son-

larında modern ceza ya-

sası hareketinin bir sonu-

cu olarak başlamıştır. Bu

uyanışın sebepleri; hapis

cezasına karşı başlatılan

uluslararası mücadele, ceza

infaz kurumlarının gereğin-

den fazla kalabalıklaşması,

ceza politikalarının ceza

gerektiren eylemden, suçu

işleyen hükümlüye kayması,

yaptırım sistemlerinin daha

bireyselleşmesi, hapis cezası-

nın zengin ve yoksullar arasındaki ayrımcı özelliği olarak sayı-

labilir.

Hürriyeti bağlayıcı cezaların masraflı oluşu ile hapsedil-

menin insan psikolojisine ve sosyal hayatına verdiği zararlar,

özellikle 19’uncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren aydınlan-

ma dönemi hukukçularının etkisiyle eleştirilmeye başlanmıştır.

İngiltere ve Fransa’da kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezaların

etkisiz ve faydasız oluşuna yönelik eleştirilerin çoğalması,

18’inci yüzyıldan itibaren revaçta olan hürriyeti bağlayıcı ceza-

ların tartışmaya açılmasına neden olmuştur. 2. Yüz yıllık uygu-

lama hapsedilmeye yönelik eleştirileri durdurmanın aksine

daha tartışmalı hale getirmiştir. Kişilerin hürriyetlerinden yok-

sun bırakılmaları, beklentilerin aksine özellikle hükümlülerin

rehabilitasyonu açısından başarısızlıkları beraberinde getirmiş

ve bu ciddi şekilde eleştiriye neden olmuştur.

Kamu hizmeti yaptırımı Avrupa’da 19. ve 20. yüzyıllar-

da hapis cezasının alternatifi olarak; Almanya, İtalya, Norveç,

İsviçre ve Portekiz’de başlamış ancak yeterli altyapının bulun-

maması, diğer seçeneklerin ortaya çıkması, gün bazında ceza

verilmesi, ekonomik büyüme gibi sebeplerden ötürü Kanunda

yer almakla birlikte tam olarak uygulanamamıştır .

1970’li yıllarda Avrupa’da kamu hizmeti yaptırımı ala-

nında yeni bir uyanış yaşanmıştır. Bunun sebepleri; ekonomik

kriz, suç oranının ve hapis cezası hükümlerinin artması, suç

türlerinin değişmesi, ceza adaleti sisteminde yaşanan kriz, ulus-

lararası alanda reform isteğidir.

Bu reform hareketi, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Mil-

letler tarafından başlatılmıştır. Avrupa Konseyi, 1976 yılında

hapis cezasına seçenek olarak bazı yaptırımlar konusunda daha

fazla inceleme yapılması ve neden böyle bir eyleme geçilmesi

gerektiği konusunda bir açıklama yapmıştır. Bu açıklamada,

kamu hizmeti yaptırımı ile aşağıdaki konulara olanak sağlandı-

ğı ifade edilmiştir:

Kamu hizmeti yaptırımı yoluyla hükümlünün davra-

nışlarında bir değişiklik yaratılmasını,

Hükümlünün bu gönüllü çalışmada yaptığı iş birliği-

ni kabul etmek yoluyla toplumun hükümlünün iyileş-

tirilmesine aktif olarak katkıda bulunmasını,

Hükümlünün iş tecrübesi kazanmasını, suç teşkil eden

davranışları ve çevresine karşı olumlu tutum geliştir-

mesini

sağlamaktadır.

Bir taraftan Birleşmiş Milletler de cezaların, hapis cezası

haricinde daha insani bir biçimde infazını içeren yaklaşımların

benimsenmesini sağlamak üzere baskı yapmaktaydı. 1980 yılın-

da Birleşmiş Milletler aşağıdaki açıklamayı yapmıştır:

‚Ceza infaz ku-

rumlarının hürriyeti

bağlayıcı ve iyileştirici

işlevleri hakkında doğal

olarak var olan geleneksel

tartışmaların yanı sıra;

hapsetmenin insanlıktan

uzaklaştırıcı yönü, bir

kuruma kapatmanın tüm

insanlık üzerindeki güç-

süzleştirici etkisi, hapis

cezasının hükümlünün

kanunlara saygılı bir

yaşam sürmesi ya da suç

oranlarını azaltması

ihtimalinin çok az oldu-

ğu konusundaki

farkındalığın artması gibi

diğer unsurlar, hüküm-

lülerin ceza infaz kuru-

mu ‘dışında’ ya da ceza

infaz kurumu

‘olmaksızın’ ele alınması

yönündeki hareketlere

yeni bir ivme kazandır-

mıştır.’

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

ÖNCE

SONRA

Page 4: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

4

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I N I N T A R İ H Ç E S İ

1981 yılında Avrupa Konseyi 914 sayılı tavsiye kararın-

da; ‚Avrupa Konseyi’ne üye ülkelerin kısa süreli hapis cezalarının

yerine, herhangi bir engel yaratmaksızın aynı şekilde etkili olabilecek

diğer tedbirlerin mümkün olduğunca uygulanması yönündeki güncel

eğilimi teşvik etmeleri arzu edilmektedir.‛

1990 yılında yayınlanan “Tokyo Kuralları” ve 1992 ta-

rihli “Kamusal Yaptırımlar ve Tedbirlere İlişkin Avrupa Ku-

ralları”, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler’ in bu konudaki

çabalarının bir sonucudur ve kamu hizmeti yaptırımı alanında

uluslararası düzeyde kaydedilecek gelişmeler için bir dizi stan-

dart oluşturmuşlardır.

Son olarak Avrupa Konseyi 20 Ocak 2010 tarihindeki Ba-

kan Yardımcılarının 1075. toplantısında Bakanlar Komitesi tarafın-

dan kabul edilen Denetimli Serbestlik Kurallarına ilişkin CM/

REC(2010)1 nolu tavsiye kararında Kamu hizmeti cezası ele

alınmış ve aşağıdaki maddeler ile tanımlanmış ve önemli nok-

talara dikkat çekilmiştir.

Kamu Hizmeti

47. Kamu hizmeti, hükümlünün neden olduğu zararın gerçek

veya sembolik karşılanması olarak kamu yararı için ücretsiz çalışma-

nın denetimli serbestlik kurumları tarafından organize edilmesini ve

denetlemesini içeren kamu yaptırımı veya tedbiridir. Kamu hizmeti,

küçük düşürücü nitelikte olmamalı ve denetimli serbestlik kurumları,

hükümlülerin becerilerini geliştirmeyi ve sosyal katılımlarını destekle-

yen çalışma görevlerini belirleyip kullanmalıdır.

48. Kamu hizmeti denetimli serbestlik kurumlarının, çalışan-

larının karına veya ticari kar amacıyla üstlenilmemelidir.

49. Uygun görevleri belirlemede, denetimli serbestlik kurum-

ları toplumun ve çalışmanın doğrudan yararlanıcılarının güvenliğini

göz önünde bulundurmalıdır.

50. Sağlık ve güvenlik önlemleri, kamu hizmetine atanan hü-

kümlüleri yeterli şekilde korumalı ve diğer çalışanlara uygulanandan

daha az özenli olmamalıdır.

51. Denetimli serbestlik kurumları, hükümlülerin değişik

becerileri ve çok farklı ihtiyaçlarına uygun görev çeşitliliğini kapsayan

kamu hizmetleri tasarıları geliştirmelidir. Özellikle, kadın hükümlü-

ler, engelli hükümlüler, genç hükümlüler ve yaşlı hükümlüler için

uygun işler olmalıdır.

52. Hükümlülere üstlenecekleri iş türü hakkında danışılmalı-

dır.

Not; İlgili tavsiye kararlarına www.cte-dsm.adalet.gov.tr

adresinden ulaşabilirsiniz.

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

Page 5: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

5

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

“ K A M U H İ Z M E T İ ” N E D E M E K T İ R ?

Kamu hizmeti

yaptırımının ilk kez orta-

ya çıktığı ülkeler ise İn-

giltere ve Galler (1972),

Hollanda (1981), Fransa,

İrlanda ve Danimarka

(1982), Portekiz (1983),

Norveç, (1984) dir.

Kamu hizmeti yaptırımı-

nın Avrupa’da ve dünya-

nın geri kalanındaki uy-

gulamaları farklılıklar

gösterse de, kamu hizme-

ti yaptırımının en genel

özellikleri aşağıdaki gibi

olmuştur;

Kamu hizmeti yaptırımının infaz sürecine toplu-

mun dahil olması,

Hükümlülerin cezalarının toplum içinde infaz

edilmesi,

Toplum yararına ücretsiz çalışma,

Hükümlünün ceza olarak ücretsiz çalışmayı ka-

bul etmesi (İngiltere, Hollanda, Rusya ve Çek

Cumhuriyeti dışında),

Kamu hizmeti yaptırımının yönetilmesinde dene-

timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması.

Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem

ve kıymete göre yıllar içerisinde farklı aşamalardan geçmiştir.

Özellikle toplum içerisinde infazı yapılan yaptırımlar, çeşit ve

içerik olarak bu gelişimden en çok etkilenmiş olan alandır. Ça-

lışma cezası son yıllarda en çok rağbet gören yaptırım türlerin-

den biridir. Herkese hitap edebilmesi ve her ceza siyasetine

uygun olabilmesi (bukalemun yapısı) bunda en önemli neden-

dir.

Bu gelişmeler ile birlikte Ülkemizde özellikle son dö-

nemde çok önemli reformlar ve yasal düzenlemeler gerçekleşti-

rilmiştir. Bu düzenlemeler çerçevesinde; 5237 sayılı Türk Ceza

Kanunu’yla beraber Türk Hukukuna “denetimli serbestlik”

kurumu girmiş ve bu kurumun uygulanması ile organlarını

göstermek üzere 5402 sayılı “Denetimli Serbestlik ve Yardım

Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu” yürürlüğe konul-

muştur.

“Kamu Hizmeti” kavramı

Kamu hizmeti denildiğinde, devlet ya da özel kurumlar

tarafından vatandaşlara sunulun hizmetlerin bütünü akla gel-

mektedir. Tek tek kişiler tarafından yerine getirilemeyen, top-

lumsal yaşamın sürdürülebilmesi için gerekli olan ihtiyaçla-

rın, devletçe üstlenilmesini ve yerine getirilmesini kamu hizme-

ti kavramı ile açıklayabiliriz. Kamuya yönelik hizmetlerde

amaç, kişilerin mutlu bir şekilde, huzur içinde yaşamalarını

sağlayarak toplumsal düzeninin korunmasıdır. Bu açıdan bakıl-

dığında, kamu hizmeti faaliyetleriyle ulaşılmak istenen sonuç

ile Türk Ceza Kanununun amacı aynı niteliktedir. Türk Ceza

Kanundaki düzenlemelerle, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk

devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak

hedeflenmektedir.

Anayasa Mahkemesi de bir kararında;

“Kamu hizmeti aslında bir bütündür. Bunun yerine geti-

rilmesi de ilke olarak Devlete aittir. Ancak, toplum hayatının

gittikçe genişlemesiyle çoğalan kamu hizmetlerinin mutlaka

kamu kuruluşları tara-

fından görülmesi koşulu

artık aranmamakta, bun-

ların dışında özel kişiler-

ce de gerçekleştirileceği

kabul edilmektedir. Baş-

ka bir deyişle, kamusal

hizmet birimlerinin nite-

lik ve özellikleriyle uğra-

şabildiği ölçüde, kamu

ve özel hukuk kuralla-

rından oluşan karma

nitelikte yapılandırmala-

rı mümkündür. Bu se-

bepledir ki, kamu hiz-

metleri ne surette yürü-

tülürse yürütülsün, ka-

mu kurum ve kuruluşla-

rının gözetim ve dene-

timleriyle hizmeti yön-

lendirme yetkileri var

olduğu sürece, hizmet

kamusal niteliğini koru-

muş olur” demektedir.

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

Page 6: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

6

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

M E V Z U A T I M I Z D A K A M U H İ Z M E T İ

C E Z A S I V E F AY D A L A R I

Dolayısıyla kamu hizmeti ister kamu kurumları eliyle

ister özel kişi yâda kuruluşlar eliyle yürütülsün, kamu kurum

ve kuruluşlarının gözetim ve denetim yetkilerinin varlığı nede-

niyle, özel kişi yâ da kuruluşlarca kamunun ortak gereksinimle-

rini gidermek için sağlanan faaliyetleri

kamu hizmeti olarak görmek gerek-

mektedir.

Kamu yararına çalışma yaptırı-

mı ise, temel ceza yasalarındaki deği-

şiklikle birlikte ceza adalet sistemimize

dahil olmuştur. Kamuya yararlı bir işte

çalıştırma yaptırımı, hükümlünün

işlediği suçun bedelini topluma bir

ölçüde geri ödemesini öngörmektedir.

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu

ve 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Ted-

birlerinin İnfazı Hakkında Kanunlarımızda yer verilen çalışma

yaptırımı; Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koru-

ma Kurulları Yönetmeliği'nin "Çalıştırma Yaptırımı ve Yüküm-

lülüğünün Yerine Getirilmesi Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştır-

ma Yaptırımı" başlıklı 46. maddesinde;

1) Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımı hükümlü-

nün;

a) 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrası-

nın (f) bendi gereğince, mahkûm olunan cezanın yarısından bir

katına kadar süreyle ve gönüllü olması koşuluyla ücretsiz olarak

kamu kurumunun veya kamu yararına hizmet veren bir özel kuru-

luşun belirli hizmetlerinde çalıştırılması,

b) 5275 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin dördüncü

fıkrası gereğince, iki yıl veya daha az süre ile hapis cezasına mah-

kûm olanlardan hükümlülük süresinin yarısını iyi hâlle geçirenle-

rin, istekleri bulunmak koşuluyla kendilerinin veya kanuni temsil-

cilerinin veya Cumhuriyet başsavcılığının istemi üzerine, mahkû-

miyet sürelerinin geriye kalan yarısını ücretsiz olarak kamuya

yararlı bir işte çalıştırılması suretiyle yerine getirilir. şeklinde

ifade edilmiştir.

Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştır-

ma Yaptırımının Faydaları Nelerdir?

Ceza infaz kurumlarının gereğinden fazla kalabalıklaş-

masını önlemeye yardımcı olur.

Normalde bir yıl ya da daha az hapis cezasına hükmedi-

lecek hükümlülerin aileleriyle birlikte toplum içinde

kalmaya devam etmelerine, dolayısıyla toplumsal dış-

lanmanın daha az yaşanmasına imkan sağlamaktadır.

Ayrıca iki yıllık cezalarının yarısını ceza infaz kurumun-

da çektikten sonra iyi halde olmaları durumunda, yeni-

den aileleriyle birlikte yaşamalarına fırsat vermektedir.

Dolayısıyla, hükümlüler toplumla irtibat halinde kala-

bilmekte ve ekonomiye değerli bir katkıda bulunabil-

mektedir.

Kamu hizmeti yaptırımı, ceza infaz kuru-

mundaki infaza göre daha ucuza mal olmakta ve

ceza infaz kurumunun yapacağı tasarruf toplu-

mun, devletin ve vergi mükelleflerinin lehine

olmaktadır.

Hüküm-

lünün yeni ve

ilave beceriler

kazanmasına ve

herhangi bir

sorunla ki bu-

nun kökeni suç

teşkil eden dav-

ranışa da gidebi-

lir, karşılaştıkla-

rında tavsiyeye

başvurmalarına

yardımcı olmak-

tadır. Hafif suç-

lar işleyen hükümlülerin pek çoğunun mesleki becerileri

zayıftır. Çalışma cezası, bu hükümlünün ücretsiz çalış-

ma yoluyla uygulamaya yönelik deneyim kazanmasına

olanak sağlamanın yanı sıra, gelecekte istihdam edilebi-

lirlik ve eğitim alma imkanları açısından hayati önem

taşıyan mesleki ve teknik becerileri kazandırma potansi-

yeli taşımaktadır. Hükümlünün kendi çalışması da aynı

zamanda kişinin öz-disiplin kazanmasına ve zaman

yönetimi tecrübesi elde etmesine imkan sağlamaktadır.

Bunlar, suç tekrarını azaltan unsurlar olarak kabul edil-

mektedir.

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

Page 7: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

7

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

M E V Z U A T I M I Z D A K A M U H İ Z M E T İ

C E Z A S I V E F AY D A L A R I

Topluma ve suça karşı sosyal açıdan olumlu tutum ve

davranışları geliştirmektedir. Hükümlüler, cezalarını

toplum içinde ve kamu yararı gözeten bir kurum bünye-

sinde yerine getireceklerinden ve kurumda seçilmiş so-

rumlu personel tarafından denetim altında tutulacakla-

rından, bu durum onların iş etiği konusundaki tutumla-

rını geliştirecektir. İş yerindeki hükümlüden sorumlu

personel, hükümlülerle çok sıkı iletişim halinde olacak,

onlara olumlu bir model oluşturacak ve tutum ve davra-

nışlarında olumlu değişiklikleri teşvik edeceklerdir. Do-

layısıyla çalışma cezası, suç oluşturan davranışları de-

ğiştirmeye yardımcı olmakta ve hükümlülerin yeniden

suç işleme riskini azalta-

cak tutum ve davranışları

edinmelerine olanak sağ-

lamaktadır.

Toplum ve mağdurlar,

hükümlü toplum içinde

ücretsiz çalışırken cezası-

nı yerine getirdiğini açık

bir biçimde görmektedir.

Bu şekilde, hükümlü işle-

diği suç nedeniyle toplu-

ma verdiği zararın bedeli-

ni ödemektedir.

Hükümlünün cezasının

infazı için çalıştığı kurum,

yapılan işten normal şart-

larda mümkün olmayacak bir mali fayda sağlayacaktır.

Bu durum yerel çevrenin kamu hizmeti yaptırımına

bakış açısını olumlu olarak etkileyecektir.

Çalışma cezası, hükümlülerin insan haklarından fayda-

lanmasını sağlamakta ve toplum içinde yeniden eğitil-

meleri ve yeniden sosyalleşmeleri için rehberlik ve da-

nışmanlık almalarına imkan tanımaktadır.

Hükümlülere, genelde suç teşkil eden davranışla ilgili

olan sorun çözme ve düşünme becerilerini nasıl gelişti-

recekleri

öğretil-

mektedir. Hükümlüler iş yerindeki pratik örnekler aracı-

lığıyla bazı becerileri öğrenmektedirler. Örneğin bir so-

runla ilgili harekete geçmeden önce durum ya da sorun

nasıl değerlendirilir, bir sorunun çözümü için alternatif

yollar nasıl aranır ve olaylara diğer insanların açısından

nasıl bakılır gibi konularda tecrübe edinmektedirler.

Çalışma cezası, hükümlünün herhangi bir iş fırsatının

yerini almamaktadır; çünkü kişinin kendi normal faali-

yetlerine devam etmesine olanak sağlamaktadır.

Çalışma cezası, nispeten hızlı bir biçimde infaz edilebil-

mektedir.

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

ÖNCE

SONRA

Page 8: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

8

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

K A M U H İ Z M E T İ C E Z A S I İ Ç İ N K O Ş U L L A R

N E D İ R ? N A S I L İ N F A Z E D İ L İ R ?

Hangi Koşullar Altında Kamu Hizmeti

Cezasına Karar Verilir?

a. Kısa Süreli Hapis Cezası Yerine Çalışma Cezasına

(TCK 50/1-f) hükmedebilmek için;

Hükmedilen ceza bir yıl veya daha az süreli ha-

pis cezası olmalı,

Hükümlü ücretsiz çalışmayı kabul etmeli,

Çalışılacak iş, kamuya yararlı bir iş olmalı,

b. Hapis Cezasına Mahkumiyet Halinde Çalışma Ceza-

sına (CGTİK 105/4) hükmedebilmek için;

Hükümlü iki yıl veya daha az süreli hapis cezası-

na mahkûm olmalı,

Hapis cezasının infazına başlanmalı ve hükümlü-

lük süresinin yarısı iyi hâlle geçirilmiş olmalı,

Hükümlü ücretsiz çalışmayı kabul etmeli,

Çalışılacak iş kamuya yararlı bir iş olmalı,

Nasıl İnfaz Edilir?

Mahkemelerce verilen kamuya yararlı bir işte çalıştırma

tedbirinin infazı, denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube

müdürlükleri tarafından yerine getirilmektedir. Hakkında ka-

muya yararlı bir işte çalıştırma tedbiri kararı verilen hükümlü-

ye on gün içinde denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube

müdürlüğüne başvurması hususunda bildirim yapılmaktadır.

Hükümlünün şube müdürlüğüne başvurması halinde denetim-

li serbestlik görevlileri tarafından hükümlü ile bireysel görüş-

meler yapılmakta ve çok yönlü değerlendirmeleri içeren tanıma

formu doldurulmaktadır.

Hükümlü ile yapılan görüşmelerde hükümlünün suç

geçmişi, kişisel, sosyal, ekonomik ve psikolojik durumları, suçla

ve kamu hizmeti tedbiri ile ilgili değerleri ile ilgili ayrıntılı bil-

giler alınmaktadır. Hükümlü hakkında elde edilen bilgiler doğ-

rultusunda bünyesinde kamuya yararlı bir işte çalıştırma tedbi-

ri kapsamında hükümlü çalıştırabilecek iş yerlerinden oluşan

hizmetler listesinden hükümlüye en uygun iş yeri seçilmekte-

dir. Kararlaştırılan iş yerinde hükümlüden sorumlu gözetmen,

denetim görevlisi ve hükümlü arasında yapılan görüşmede

taraflara mahkeme kararının gereklilikleri ve uygulanma mec-

buriyeti ile ilgili bilgi verilmektedir. Hükümlü denetimli ser-

bestlik görevlisi ve gözetmen arasında yapılacak iş, tedbirinin

yerine getirilmesi sırasında uyulması gereken kurallar ve taraf-

ların sorumluluklarını içeren çalıştırma protokolü imzalanmak-

tadır.

Protokolün imzalanmasının ardından denetimli serbest-

lik görevlisi hükümlünün hangi kurumda, hangi gün ve hangi

saatlerde çalışacağı gibi bilgileri içeren denetleme planını hazır-

lamaktadır.

Kamuya yararlı

bir işte çalıştırma tedbiri

kapsamında çalıştırılan

hükümlülerin takip ve

denetimi; denetimli ser-

bestlik görevlisinin iş

yerine yapacağı ziyaret-

ler, kurumdaki gözet-

men ile yapılan düzenli

görüşmeler ve kurum

tarafından hazırlanan

takip çizelgesi ile yapıl-

maktadır.

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

Page 9: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

9

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

H Ü K Ü M L Ü N Ü N Ç A L I Ş M A R E J İ M İ N A S I L

B E L İ R L E N İ R ?

Kamuya hizmeti cezasında ça-

lışma rejimi nasıl belirlenir?

Kamu Hizmeti Cezasında infaz süresi saat hesabı ile

belirlenmektedir. Mevzuatda 4 saatin bir gün olarak belirlen-

mesi nedeni ile mahkemece veri-

len gün sayısı saate çevrilmekte-

dir. Örneğin; 6 ay hapis cezası

alan bir hükümlü 180 gün, saat

olarak ise; 720 saat çalışacaktır.

Hükümlünün öğrenimine

devam edip etmediği işinin bulu-

nup bulunmadığı dikkate alına-

rak günde en az 2, en fazla 8 saat

çalışarak mahkemece verilen

toplam ceza süresinin iki katını

geçmemesine dikkat edilerek

cezanın infazı tamamlanmakta-

dır.

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

Page 10: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

10

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

M E K T U B U N U Z VA R

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1

Page 11: D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H …timli serbestlik hizmetinin rolünün öne çıkması. Ülkelerin ceza politikaları, insan haklarına verilen önem ve kıymete

11

D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K

B Ü L T E N İ

D E N E T I M L I S E R B E S T L I K V E Y A R D I M H I Z M E T L E R I N D E N S O R U M L U D A I R E B A Ş K A N L I Ğ I

M E K T U B U N U Z VA R

2 0 1 1 E K I M S A Y I 3

1