D I W S I V ОIN A C A D E M I C A /]/{

S.IOAKNXS BAPTISTAE BASILICADICTIONE PANEGIRICA CELEBRATVS

D V MINCLITA FACVLTAS IVRIDICA

R E G I A E V M V E R S I T A T I S T I R H A V I E H S I SC O R A M S. P. Q . A.

E I D E MD IVO T V T E L A R I SVO

A k n v o s H o n o r e s R ITV SO L E M NI P E R S O L V E R E T ,

D E F E R E NT EFE RJLLV STRl\ GENEROSO, A C CLAR. DOMINO

G A B R I E L E N I T R A Y ,AA. LL. P h ilo foph iae , nec non L V. D. luris Hun-

garici Praxeos, & Notitiae Statuum Publicorum Europaeorum P. P. O. Inch Facultatis Iuridicae

х л ж с л ж о 8ВЖ СТЛВХЖ Х.O R A T O R E

I t i v s T R i s s i M O D o m i n o C o m i t e

I O A N N E S Z A P Á R Y DE EADEM , Perpetuo in Murai - Szombath, & Szécfi-Szigeth, e С. N. S, A.

Iurium, ac Statifticae Auditore.

Anno Sa lu tis сю . io cc . L xx . vii. D ie m . M en fis In n i i*

TY P IS T IR N A V I E N S I B V S .

о R А Т I О.í

uae Тиа fit in Diuum Tutelarem Tuum pietas • In c l i t a F a c v l t a s Ivridica ! Laudatiffimum

illud Senatus * Coniultum , quo D I V O 1VONI annuos honores decreuitli , illi Cerei,

quos in Aris collucere intueor, vultus ille T uus, in quo tenerioris cuiusdam animi fenfus , & infignis Tuae in fuperos religionis indicia non obicura lego , vultus inquam ille Tuus , modeffiffimaque , corporis totius conformatio , & ad para tus ex- quifitiffimus clarius coarguit ; quam vt dubitare liceat-T e , quem iam antea communibus omnium votis Tuum fecifti , eiusdem nunc Patrocinium nouo officii genere velle demereri: R_e£te eft; ita non modo Tutelaris Veftri , ied veftra etiam cauffa exigit AA. Iv s t i t i a e ! V os aequitatis , legumque ftu- dio animum addixiftis vindicaturi olim, cum res, ac tempusfe* ret quidquid iuftitiae aduerfaretur. Iftud agere quid tandem eit a liud , quam DIVI 1VONIS infiftere veftigiis ? q u i , cum mortali hoc corpore teneretur, aetatis fuae tempus ita ad omnem Iuftitiae normam exegit: v t eam paene exulem in tribunalia reuocarec. Non ita obfcurus eft infelix ille Europae ftatus;

) ( % cum

cum IVONEM Trecorae Britannia accepit: vc vel ipfa obfcu- ritate in Veftros non incidat oculos. Quae tum гегигарф!. facies? quis viris litterarum peritis honos? quaé fpes ? quod in fcienriis praefidium ? Obmutuerunt Do&orum Cathedrae , fquallebat fepulta omnis Iuftitia, fententiae iudicum pro libidine in quaeftum , velut fub hafta venales opulentioribus pro- ftabanc. Adum eg it , cui tenuiores domi facultaces, aut vilior in Ciuitate conditio, nihil, quod ad forum adferret muneris, aut'dignitatis reliquum efteciifent. Quid? quod pupillis orbitas fua , quae prodefle iis plurimum debuit, cum nemo omnium efle t, qui iniuriam propuliaret, obelTet potius; vc adeo ab iis ipiis , quos violatae Iuftitiae vindices eile oportuit, canto laederentur acerbius, quanto his magis incumbit eorum curare partes, quos nemini curae effe compererinc.

Sed , qui improbiflimi cuiusuis in hunc diem perferre audaciam, immo furorem debuiftis, quod nihil iam vobis reliquum e domo lauta eflec praeter animam, ac lachrimas, innoxia aetatis veftrae , fed nihil apud improbos profutura arma lugendi iam finem pupilli, quotquot eftis, facite. Adeft Di! VVS IVO , quem neque illuftrium in Republ. virorum potent ia , Se autoritás, neque opes v llae , fortunae, ac faculcates, minae nullae, ac terrores a ftudio Iuftitiae dimouere polline! Adeft, qui fu i, rerumque fuarum oblitus, & in faluce veftra mente tota , ac cogitatione defixus id vnum quaerit, quod ra- tiones veftrae petunt. Adeft denique illuftris , & , ( quid enim prohibet d icere) delapfus e coelo oppreftae religionis, inno* centiae, iuftitiae vindex , fanftiflirausque Magifter.

Patere I. F. I . ! praeclaras inter ac pulcherrimas Diui Tutelaris Tui Virtutes, eam folum profequatur oratio, quam & ille ftudio coluit indefeflo, & Tibi in animos luuentucis Patriae inftillandam Refpubl. praecepit. Patere , quanto ftudio fuum cuique tribuere adlaborauerit? ob oculos Tibi proponam : Quod nifi fallor abunde praeftiturus fum , fi comprobem: DIVVM IVONEM neque potentiae eorum, contra quos veniflet, ceffif-

fe ;

fe - neque domefticae rei fuae augendae quidquam tribuiíTe. De vtFoque ita differam; vt quemadmodum Tutelaris veílri ve- ftigiis infidere ad eam gloriam , quam ille in terris poit fe reliqu it, in coelis inuenit, confequendam debeatis, videre nullo negotio poilitis.

^ ^ u a n tu m ad luftitiae lancem auroritas , Sc partium potentia adiiciac momenti , non aeque verbis exprim ere, quam cogitatione adiequi facile eft i is , qui aut ipfi in Iudiciis verfaci fu n t, aut aliorum , qui iimilem experti funt fortunam , videre lachrimas. Accede patfperum cafas; quot , quantique funt, quos propter nimiam eorum potentiam , qui in litem vocandi eifent, ocultis folum fufpiriis cauíTam Tuam vrgere videas? at fuspiriis nihil profuturis. Accede Iudicum tribunalia, quid vfuuenire crebrius experiemur.- quam vt aut gefti in Republ. Magiftratus, aut fplendor quidam Iudici fecum ipfo collucanti fententiam eripiat ?

Quam difpar Diuo Tutelari T u o , quam difHmilis agendi ratio I .F .1 .I Quid ille Iudicum, quid partium fauori vnquam ded it, ii quid a Iuftitia pofcerent alienum? Ifcere DIVE IVO Tribunal ingredientem tantifper fiftam! Eft, quod feu coniulam, feu Te moneam. Quousque tandem aequalibus Tuis grauis, Tibimet iniurius eife non defines? Numquam- ne de aliorum moribus viuendi, agendique Tibi fummes regulam? Tene vnum omnium natura eo deftituic incitamento, quo tam laboriofe aliis placere ftudemus, illorum veftigia premere fatagimus? Illi felicitatis apicem fe confequutos exiftimant, fi quem potentiorum fauorem adepti in ore plebis circumferantur : Tu omnium odia in Te atque inuidiam accendere non formidas ? Illi apud opulentiores frequentes , rem fuam familiarem ita adcumulant: vt iam opulentiffimis pares haberi pofi- fin t: Tu viliffimorum , egentiffimorumque hominum caufla his pene egentior confli&aris ? Illi ad honorum gradus amplifil- nios non feruntur, fed rapiuntur; T u inglorius haeres illis folum cognitus , quos virtutis Tuae admiratione compleuifti.

X 3 Tan-

Tantumne eil inutilem tueri iuiticiam , aut Patrem Pauperum nom inari: vc c e te r a , quibus aequales Tui pulcherrimos fe , beatiilimosque p u ian t, ipernas, abomineris ? An non vides vt- cumque adhuc latentem odiorum fcintillam in graue haud mul* to poll incendium erupturam ? Qui laudibus Tuis obtre&are,. tenebrasque obfundere nullo vmquam tempore verebantur , hisne Tu hominibus a rm a , quibus Te conficiant, porrigere non dubitabis? Haeret ad haec omni rupe fo rtio r , ad humanae gratiae turbines , ad opum flu&us , ad omnes periturae gloriae impetus immobilis j quin vel a tacente totidem mihi argum en ta , cum in eius vitam in tueor, reddi intelligo : Nam quae gratia favori , quem fumma quaefieris in iquitate? Quis frudtus diuitiarum , quas e viduarum lachrimis in flumina excrefcenti- bus congefleris ? Quis fulgor d ign itatis , quam criffis proditae Iuiliciae memoria obfcurat ?

His Diuus Tutelaris V eiler A A. fe comparabat t vc vi&orem in faciliore arena animum ad Iudices transferret, ad quorum exempla pernicioGffima tacitum etiam , ac periculoiius accedere videtur imperium : v t iam non modo praeeuntes facile ^ q u i libeat, fed non fequi turpe etiam , ac inhoneitum videatur. Si quem inuenias, qui ad omnem fiue im p erii, li- ue exempli vim vtcum que obcallueric , leui negotio eundem a redlo abduxeris, ii fpem fuccidas optatum laboris finem confequendi. Quid vero fpei fupereft clientis defendendi, cum is in cuius arbitrium cauifa omnis rec id it , nihil m inus, quam iufticiam meditetur ? Verum , vc fummae virtutis eft ita in ii- ftere iuiliciae,* vc nulla vi ab ea dimoueri valeas , ita ad Ad- uocatos potiffimum pertinet , qui faciles ad cedendam viatoriam manus ad tribunalia adferunt. Altiores apud IVONEM radices egit amor Iu ilic iae , quam vt quamlibet difficiloris laboris auram leuis inftar arundinis declinaret. Erant Iudicum e num ero , qui fimulatam obtendentes amicitiam haec ei iden. tidem occinerent: Daret aliquid tem pori, v ideret, quam ple. na difficultatis, atque etiam periculi res eifet inuicis Iudici. bus de veritate diiceptare. E ran t, qui oblato aere corrupti.,,

}j ante

ante de cauíTae capke ílatueren t, quam de primís fia£li prínci- piis cognouilfent. Erane, qui odii impendentis, aut gratiae amittendae metu perculfi, palam offenderent (a diis , fe ad veritatis meridiem caecutire. Erane denique, qui minis , qui contumeliis non fuperíederent, nifi IVONEM in fceieris fui fo- cietatem percraxiffent.

Quem iflhic 1УО fe exhibuit ‘i Qua virtute telorum m íe coniedlorum nubem excepit ? Qua felicitate reiecit? fenik , quibuseum libi agendum effer, quos deuincendos haberet aduerfarios non ignorauit , nec, vt erat ingenio furamo , potuit ignorare:: Quin tanta pro veritate dixit eloquentia , tanta perorauit verborum grauitate : vc crefcente ludicumícelete, IVÖN1S quoque incrementa fummerec oratio , dum denique vei inuitos in fuam adduceret fententiam-

Non ego hic recenfebo fufeeptas IVONIS pro iuftiria pugnas, & grauitate m axim as, & numero copioiiffimas, quibus nomen fuum vltimae pofterkati transmifit. Non referam pericula, ab ipfis Iuftitiae adminiftris (eos certe efie oportuit ) intentata. Dies m e, & verba deficerent, fi fingula oratione compledli conftituam. Vnum e l l , quod in medium adducam, vt infignem Diui Tutelaris Vellri v irtu tem , fingularem in rebus gerendis animi magnitudinem luculentius intelligatis : cuius memoria mihi vel ex eo longe iucundiffima accidit , quod in fumma vno obtutu , & velut in fpeculo « lu c e a t , quam nihil (ludia Aduocatorum , nihil gratia ludicum, nihil fauores partium adueriärum in IVONEM potuerint. Fingice hominem AA. diuitiis opulentiflimum , comitatu numerofiffimum, cognatione ampliffimum , gratia fiorentiflimum, autoritate gra- uiffimum, hominem in vtraque Republ, iummum. Huic negotium eil coram Iudicibus ad omnem autoritatis famam ceris auaritia infignibus, fauoris

Ium homuncionum viliffimum, at vn a , quod nemo omnium defperatam retrahere velit falutem , IVÖNIS cliens: Quod longa parfimonia de ffipendiis , de vili fanguinis, ac vitae in Patriae lalutem confecratae pretio, non fine labore comparauerat mi- fer; illud illi ereptum eunt. Nec m ora: vc pulchro Iuilitiae velamento iniquitas veffiretur , fubfeUia occupant ludices , in litem pertrahitur homo innocentiffimus , pugnatur clamoribus , muneribus, m inis, autoritate: Feruene, perilrepunt o- mnia , triumphus canitur ante victoriam , vidoria fpe deuo. latur.

Quid animi ad hanc rerum tempeftatem adtuliíTe IVÓ- NEM exiftimatis ? Animos defpondit? Nihil profuturum de- poiuit patrocinium ? Iam interitum cauda fpedare videbatur ? cum IVO confuetos induere fpiritus , concrediti ludices admonere officii, initare, obteftari, timerent DEVM vindicem , quem virtutis collaudatorem habituri fin t, fi fe fauoribus, muneribus, minis abripi non linerent. Keuocarent in memoriam , quid emolumenti nancifcerentar , fi proditae Iuilitiae eonfcien- tia numquam cefifaturum exigeret fupplicium. Ita hortari, ita cauffam luculentis defenfare argumenEis non defficit, dum denique fententiam pro milite exoraret, aut inuicis extorqueret potius. Dignam fera poileritate, atque omnium gentium mem oria, virtutem , quam nulla obliteratura eil aecas, nulla antiquitas obfcuratura. Temeritatem, aut certe audaciam non latis probatam dicet Veftrum aliquis , ita impeditis rebus lu- iticiam tueri velle. Ego vero eximiam aio dicendi libertatem , illis folum propriam, qui neque fauoris , neque lucri itudio abripiuntur; De quo altera orationis parte dicere coniti tui.

N efcio, qui vfuueniat i vt omnia in commodum noftrum, & vtilitatem referamus ? per hanc ardua molleicunt ,

per hanc facilia, iucundaque euadunc omnia, quae vires excedere noftras yidebantur. Haec ingenium a cu it , ipiritus ex

citat,

cieat, torporem excu tit ; haec laborem quantumuis Improbum lenit. Tolle vtilitatem ,

quitate minime ahhorreret ; poftulabant fupplices , preces iis cumularunt rationum momentis , quae viftoriam non facilem modo, fed certam , iuftamque comprobarent. Vereor paene di- cere A A. Non autoritäre, non precibus, non ipfa poftulatio- nis aequitate ftedfi potuit : v t fuam ipfis operam collocaret , quod feiree non defuturos, qui his fortunae alumnis cum voluptate, cum ambitione famularentur. Totum nempe fe egenis referuabat ]VO , integram itos coniecrabat eloquentiam, operam fe perdidiffe reputans, quam pupillis non impendiifet.

Videor mihi adhuc intueri (ira alte animo impreffam teneö fingularem in pauperes IVONIS voluntatem ) ipfum inquam IVONEM adhuc intueri mihi videor pro foribus tribunalium excubantem. Adhuc cerno , quo fenfu confluentem ad fe lachrimantium turbam compledfebatur. Audio voces , qu ibus ludicum aequitatem , Aduocatorum fidem, ac patrocinium inclamantes in fpem melioris fortunae erigebat: modum la- chrimis ponerent, efle fibi tantum & anim i,

Verum , Quae fortuna iis efle circumfeptum , quos cum videas, fine lachrimis videre non pofiis ? Quae felicitas eorum patrociniis occupari, quorum patrocinium vitae & fortunarum difcrimine non vacat? At enim fuam quisque nobis fortunam fabricamus , fuam quisque felicitacem ex votis metimur . quae animo fouemus. Non eodem fortuna vultu arridet omnibus: hunc fuauiter blandiens , illum afperior : litum munifica , illum difficilior : alium magnifica , & per fum- ma quaeque volitans , humilior alium , & quafi reptans delebat. Arbitramur omnes , fortunam plenis nos manibus tenere, cum voti damnamur. Pupulorum corona cingi fe geftiebat IV O , & fortunam ex horum frequentia penfabat. Exquifiuit, quorum egeftatem fubleuarec , & cum his fortunam repent. Dona afpernabatur, & fortunam his peti fuam putabat. Spes ampliffimas , facultates exiguas potetmorum rapinis obiectabat, fortunam adtulit , qui has eripu it, illas corrupit, О infignem forcunam! fingularem IVONIS felicitatem Í

J \ d Te iam redeat Oratio I. F, I. ! Habes Tutelarem , cuius eximias virtutes Patriae Iuuentuti , & Numero , & Nobilitate, & praeclaris dotibus facile primae, & , quod Tibi fingenda , formandaque obtig it, etiam fortunatae, ieiäandas exhibeas. Peregrinus IVO domeftica nobis, ac paene propria exhibet exem pla, apud quos eum pauperes obtinuerunt locum : vt cauffis eorum diiudicandis fuos dies, fuos etiam Aduocatos antiquiffima primum Confuetudine , tum Lege etiam publica conilitutos habeamus. Fuit haec SanStijJimorum l le g u m , Lf M aiorum noftrorum pietas, ne ab iis vel fortuito degeneres effi» ci pofTemus. Sed quid ego in laudes noftras effundor? Tuus hic eft DIVE IVO dies, cuius honoribus poitremum hoc loco veftigal perfoluimus: erit haud multo p o ll, quo fub AVGV- STISSIMIS MARIAE THERESIAÉ M u fp ic i i s , quam SVPERI diu Patriae, diu L itteris, diu nobis velint incolumem , in an

tiqua Regum , Scientiarumque Sede tum liberalius, cum magnificentius perfoluemus.

D I X I .