D8

รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

โดย นายอนนต เตยวตอย

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2551 

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

โดย นายอนนต เตยวตอย

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2551

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

TQM MODEL IN RAJAMANGALA UNIVERSITY OF TECHNOLOGY

By Anan Tiewtoy

A Dissertation Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree DOCTOR OF PHILOSOPHY

Department of Educational Administration Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2008

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหดษฎนพนธเรอง “รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” เสนอโดย นายอนนต เตยวตอย เปน สวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร) คณบดบณฑตวทยาลย ............/......................../.............. อาจารยทปรกษาดษฎนพนธ 1. รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร 2. อาจารย ดร.ศรยา สขพานช 3. ผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ คณะกรรมการตรวจสอบดษฎนพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.จราวรรณ คงคลาย) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.พนธศกด พลสารมย) (รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ ....................................................กรรมการ (อาจารย ดร.ศรยา สขพานช) (ผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

47252957 : สาขาวชาการบรหารการศกษา คาสาคญ : การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ อนนต เตยวตอย : รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล. อาจารยทปรกษาดษฎนพนธ : รศ.ดร.ศรชย ชนะตงกร, อ.ดร.ศรยา สขพานช และผศ.ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ. 277 หนา. การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอทราบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ 2) เพอนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มการดาเนนงานวจยใน 4 ขนตอน คอ 1) การทบทวนวรรณกรรม 2) การสมภาษณ 3) การสรางเครองมอ และ 4) การตรวจสอบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล กลมตวอยางทใชในการวจย ประกอบดวย อธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย และรองผอานวยการวทยาลย จานวน 205 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสมภาษณ และแบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมล ประกอบดวย คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหองคประกอบ และการวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา

1. องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ม 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง

2. รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดแก องคประกอบและกระบวนการ ประกอบดวย 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง และม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล 6) การทบทวนการดาเนนงาน 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ ซงรปแบบดงกลาว ไดรบการยนยนจากผเชยวชาญใหสามารถนาไปใชได

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2551 ลายมอชอนกศกษา............................................................. ลายมอชออาจารยทปรกษาดษฎนพนธ 1……………..............2................................... 3...................................

จ

47252957 : MAJOR : EDUCATIONAL ADMINISTRATION KEY WORD : TOTAL QUALITY MANAGEMENT/TQM ANAN TIEWTOY : TQM MODEL IN RAJAMANGALA UNIVERSITY OF TECHNOLOGY. DISSERTATION ADVISORS : ASSOC. PROF. SIRICHAI CHINATANGKUL, Ph.D., SARIYA SUKHABANIJ, Ph.D., ASST. PROF. PRASERT INTARAK, Ed.D. 277 pp. The purposes of this research were to determine 1) the TQM factors in Rajamangala University of Technology, and 2) the TQM model in Rajamangala University of Technology. There were four procedures of research methodology: 1) reviewing related literature, 2) interviewing, 3) creating instrument, and 4) examining the TQM model in Rajamangala University of Technology. The samples were 205 respondents comprised of presidents, vice- presidents, deputy presidents, deans, deputy deans, college directors and deputy college directors. The instruments employed in this research were interviews and questionnaire. The statistical data analysis were frequency, percentage, mean, standard deviation, factor analysis and content analysis. The results were found that: 1. The TQM factors in Rajamangala University of Technology were having 7 components: 1) giving importance to customers, stakeholders, and staffs, 2) administrator’s leadership in leading organization, 3) techniques and tools for quality management, 4) administrators’ good governance, 5) benchmarking organization, 6) creating personnel’s good living, and 7) continuous management. 2. The TQM model in Rajamangala University of Technology was presented by components and processes. The model comprised of 7 components: 1) giving importance to customers, stakeholders, and staffs, 2) administrator’s leadership in leading organization, 3) techniques and tools for quality management, 4) administrators’ good governance, 5) benchmarking organization, 6) creating personnel’s good living, and 7) continuous management. And also the model comprised of 8 processes: 1) top-down initiation, 2) organizational structure and staffs, 3) quality tools system, 4) proclamation and personnel’s knowledge, 5) monitoring and evaluation, 6) performance review, 7) achievement award in quality management, and 8) benchmarking with success departments, this TQM model is verified by the experts and applicable.

  Department of Educational Administration, Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2008 Student's signature………………………….………… Dissertation Advisors' signature 1………………........2……..……................3….………….........

ฉ

กตตกรรมประกาศ ดษฎนพนธฉบบน สาเรจลงไดดวยความกรณา ความชวยเหลอ ในการใหคาปรกษา แนะนาและปรบปรงแกไขจาก ประธานทปรกษาดษฎนพนธ รองศาสตราจารย ดร. ศรชย ชนะตงกร ทปรกษาดษฎนพนธรวม อาจารย ดร. ศรยา สขพานช และผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ ประธานคณะกรรมการตรวจสอบดษฎนพนธ รองศาสตราจารย ดร. จราวรรณ คงคลาย และกรรมการผทรงคณวฒ ผชวยศาสตราจารย ดร.พนธศกด พลสารมย จากจฬาลงกรณมหาวทยาลยผวจยรสกซาบซงและระลกถง พระคณคณาจารย ทกทานดวยความเคารพอยางสง

ขอขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานทใหสมภาษณ จนไดแนวคดการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไดองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจขอขอบพระคณ ผเชยวชาญในการตรวจสอบคณภาพเครองมอ รวมทงกลมตวอยาง ในการตอบแบบสอบถาม และ เกบรวบรวมขอมลเพอการวจยครงนเปนอยางด

ผวจยขอขอบคณ สถาบนเทคโนโลยราชมงคล (สงกดเดม) และ มหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลรตนโกสนทร ทจดสรรทนการศกษา ใหตลอดการศ กษาหลกสตรปรญญาเอก ขอขอบคณ เพอนนกศกษาปรญญาเอก รนท 2 สาขาวชาการบรหารการศกษาทกทาน รวมทง นางรฐา เตยวตอย นายธนทร เตยวตอย และนายภวต เตยวตอย ทใหการสนบสนน ชวยเหลอและ เปนกาลงใจ จนทาใหดษฎนพนธนสาเรจไดดวยด ขอขอบพระคณ ทกทานทมสวนชวยเหลอใน การทาดษฎนพนธเลมนใหสาเรจดวยด ซงผวจย ไมสามารถจะกลาวนามไดทงหมด ณ ทน

คณคาและคณประโยชนของดษฎนพนธเลมน ผวจยขอมอบเพอตอบแทนพระคณแด คณพอพลสณห เตยวตอย และคณแมดวงพร เตยวตอย คร อาจารย บพการ ผมพระคณ และผบงคบบญชาทอบรมสงสอนและใหความรกแกผวจยดวยดตลอดมา รวมถงจะเปนคณคากบมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง ตอไป

ช

หนา บทคดยอภาษาไทย................................................................................................................ ง บทคดยอภาษาองกฤษ........................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ................................................................................................................ ฉ สารบญตาราง........................................................................................................................ ฎ สารบญแผนภม..................................................................................................................... ฏ บทท

1 บทนา......................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา............................................................... 1 ปญหาของการวจย……………………………………………………………… 2 วตถประสงคของการวจย..................................................................................... 6 ขอคาถามของการวจย........................................................................................... 6 กรอบแนวความคดของการวจย............................................................................ 6

ขอบเขตของการวจย............................................................................................. 10 นยามศพทเฉพาะ.................................................................................................. 12 2 วรรณกรรมทเกยวของ............................................................................................... 13 การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ………..………............................................... 13 ความเปนมาของการบรหารคณภาพ................................................................ 13 ความหมายคณภาพ.......................................................................................... 14 การบรหารงานคณภาพ.................................................................................... 17 ววฒนาการแนวความคดเกยวกบคณภาพ........................................................ 20 รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ………............................................ 26 ววฒนาการของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ...................................... 26 ความหมายการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ............................................ 27 หลกการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ................................................. 33 กระบวนการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ................................................ 35

สารบญ

ซ

บทท หนา

รปแบบและองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ…………… 43 เครองมอการบรหารคณภาพ………………………………………….. 54 การนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชในองคกร................. 58 การนาระบบคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชในองคกรธรกจ……….... 65 การนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชใน

วสาหกจไทย…………….……………………………………………… 76

การนาระบบคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชใน สถาบนอดมศกษา…………….......…………..………………......…...

86

บญญต 19 ประการของบลดรดจ................................................................... 94 เกณฑการดาเนนงานตาม บลดรดจ 2006 ……….……………………….… 102 กรอบของ Baldrige National Quality Program…………………….….. 103 การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ………...……………………... 103 องคประกอบของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ………………………... 108 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล........................................................................ 122 วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา................................................................ 123 สถาบนเทคโนโลยราชมงคล......................................................................... 136 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล.................................................................. 139

3 การดาเนนการวจย..................................................................................................... 150 ขนตอนการดาเนนการวจย................................................................................... 150 ระเบยบวธวจย..................................................................................................... 154 แผนแบบการวจย................................................................................................. 154 แผนผงของแผนแบบการวจย…………………………………………………... 154 ประชากรและกลมตวอยาง................................................................................... 155 ตวแปรทศกษา...................................................................................................... 157

ฌ

บทท หนา

เครองมอทใชในการวจย................................................................................... 159 การสรางและพฒนาเครองมอในการวจย.......................................................... 159 การเกบรวบรวมขอมล....................................................................................... 160 การวเคราะหขอมล............................................................................................ 161 สถตทใชในการวจย........................................................................................... 162 สรป................................................................................................................. 162 4 การวเคราะหขอมล…………………….……………………………………....... 164 ตอนท 1 การศกษาวเคราะหและกาหนดองคประกอบและกระบวนการ

การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ…………...……………………… 164

ตอนท 2 องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจในมหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงคล…..…………….

171

ตอนท 3 รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงคล………………………………..………………

195

5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ…………………………….....……. 202 สรปผลการวจย.................................................................................................... 202 อภปรายผล………………………………………………………..........…......… 205 ขอเสนอแนะ………………………………………………………..........…....... 226

บรรณานกรม......................................................................................................................... 228 ภาคผนวก.............................................................................................................................. 244

ภาคผนวก ก หนงสอสมภาษณงานวจย.............................................................. 245 ภาคผนวก ข แบบสมภาษณความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจ............... 248 ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหตรวจเครองมอวจย.............................. 250 ภาคผนวก ง หนงสอขอทดลองเครองมอวจย.................................................... 253 ภาคผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล................... 256

ญ

บทท หนา

ภาคผนวก ฉ แบบสอบถาม…………………..................................................... 258 ภาคผนวก ช หนงสอสมภาษณงานวจย……….................................................. 267 ภาคผนวก ซ แบบสมภาษณ (เพอยนยนองคประกอบ)..................................... 271

ภาคผนวก ฌ แบบตรวจสอบรายการ (เพอยนยนกระบวนการ)........................ 274 ประวตผวจย........................................................................................................... 276

ประวตผวจย…………………………………………………………………………….… 277

ฎ

สารบญตาราง ตาราง หนา

1 ความหมายของคณภาพของปรมาจารยแตละทาน………………………………... 16 2 เปรยบเทยบความคดของนกคดทจดการคณภาพ..................................................... 41 3 แนวปฏบตทดของวสาหกจไทย………………………………………………..… 77 4 กรอบรางวลคณภาพของบลดรดจ........................................................................... 95 5 เกณฑรางวลคณภาพทพฒนามาจากเกณฑมลคอมบลดรดจ…………………...…. 104 6 รายชอสถานศกษาทเปลยนเปนวทยาเขต................................................................ 129 7 รายชอสถานศกษาในสวนภมภาคทเปลยนเปนวทยาเขต........................................ 138 8 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย……………………………….............. 156 9 สรปสาระสาคญจากการศกษาวเคราะหแนวคด ทฤษฎ........................................... 165 10 สรปสาระสาคญจากการสมภาษณความคดเหนของนกวชาการและ

นกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ………………………... 167

11

12

สรปสาระสาคญจากการวเคราะหเอกสาร หลกการ แนวคด และทฤษฎท เกยวของ และความคดเหนจากการสมภาษณของนกวชาการและ นกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจเกยวกบ องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ………………..……………... สรปสาระสาคญจากการวเคราะหเอกสาร หลกการ แนวคด และทฤษฎท เกยวของ และความคดเหนจากการสมภาษณของนกวชาการและ นกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจเกยวกบ กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ………………..………………

168

170

13 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ……………………………………… 171 14 สภาพการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลในภาพรวม 6 องคประกอบ............................................................... 174

15 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรท เปนองคประกอบผบรหารมภาวะผนา..............................................................

175

16 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรท เปนองคประกอบการการบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร.........................

176

17 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรท เปนองคประกอบเครองมอการบรหารคณภาพ................................................

178

ฏ

ตาราง หนา

18 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรท เปนองคประกอบการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง...............................

179

19 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรท เปนองคประกอบการมสวนรวมของบคลากร.................................................

181

20 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรท เปนองคประกอบการสรางความพงพอใจกบผรบบรการ................................

183

21 องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจใน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลในภาพรวม.................................................

185

22 องคประกอบท 1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และพนกงาน……………………………………………………….………..

186

23 องคประกอบท 2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร........................................ 188 24 องคประกอบท 3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ...................................... 189 25 องคประกอบท 4 ธรรมาภบาลของผบรหาร........................................................... 190 26 องคประกอบท 5 การใชองคกรเปนคเทยบเคยง...................................................... 191 27 องคประกอบท 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร..................................................... 192 28 องคประกอบท 7 การบรหารงานอยางตอเนอง........................................................ 192 29 กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคล......................................................................................................... 198

ฐ

สารบญแผนภม แผนภม หนา

1 กรอบแนวคดของการวจย....................................................................................... 9 2 ขอบเขตของการวจย............................................................................................... 11 3 การบรหารงานคณภาพภายใน 3 กจกรรมหลก....................................................... 17 4 องคกรแหงการเรยนรทมคณภาพ……………………………………………..….. 18 5 ประวตระบบคณภาพ………………………………………………………….…. 20 6 พนกงานในองคกรมสวนรวมในทควเอม…………………………………….….. 21 7 ระบบประกนคณภาพ............................................................................................. 22 8 การเพมผลผลตโดยรวมขององคกรจากระดบพนฐานทสด.................................... 23 9 ระยะเวลาการไปสทควเอม..................................................................................... 24 10 ขนตอนของทควเอม……………………………………………………………... 25 11 ความสมพนธของไตรศาสตรดานคณภาพของจรน……………………................ 37 12 บานแหงคณภาพของ ศ.ดร.โนรอะค คะโน............................................................ 48 13 ตวแบบสอมของกตโลว………...………………………………………………... 49 14 เกลยวคณภาพ………………………………………………………………….… 50 15 รปแบบจรวดมงสดวงดาวของวรพจน ลอประสทธสกล........................................ 51 16 การออกแบบคณภาพของเครองมอใหม 7 ประการ................................................ 57 17 ความสมพนธของรางวลแหงคณภาพ…………..................................................... 95 18 มมมองของระบบบลดรดจ 7 ดาน 19 ประการ....................................................... 96 19 เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ.................................................................. 105 20 แนวคดการใชนกศกษาเปนศนยกลาง…………………………..………………. 113 21 การทางานทมการพฒนาอยางตอเนอง.................................................................... 114 22 รปบานคณภาพของ ดร.คะโน................................................................................. 121 23 สรปขนตอนดาเนนการวจย.................................................................................... 153 24 สรปผลการวเคราะหองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจตาม

ความคดเหนของกลมตวอยาง………….......................................................... 193

25 สรปทมาองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ……………………….... 197 26 27

สรปทมากระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ......................................... รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล…………………………………………………………………….

200 201

1

บทท 1 บทนา

คณภาพเปนตวแบงแยกระหวางความเปนเลศกบความไรประสทธภาพ ในทางการศกษาคณภาพเปนตวแยกระหวางความสาเรจกบความลมเหลว (Sallis, สมาน อสวภม 2541 : 1) การบรหารคณภาพ เปนระบบทมงเนนใหทกคนในองคกรไดตระหนกถงคณภาพในทก ๆ ดาน และ ทกขนตอนของกจกรรมโดยการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (Total Quality Management : TQM) เปนเครองมอทางการบรหารจดการทมประสทธภาพยงตวหนง ในบรรดาหลาย ๆ เครองมอทนยมนามาใชกนเพอการพฒนาองคกรสความเปนเลศ (วฑรย สมะโชคด 2550 : ข) ปจจบนมองคกรจานวนมากทมงหวงจะพฒนาศกยภาพในการแขงขนตามเกณฑรางวลคณภาพในระดบตาง ๆ ในองคกรของรฐจงตองไดรบการพฒนาตามกระบวนการบรหารคณภาพอยางตอเนอง การดาเนนงานระบบคณภาพจะตองมการแกไขปรบปรงคณภาพในกจกรรมตาง ๆ เพอใหเกดภาพความสาเรจ โดยเฉพาะผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยไดรบประโยชนสงสด

ความเปนมาและความสาคญของปญหา จากคากลาวทวา มหาวทยาลยไมใชโรงงานความจรงมองใหลก ๆ มหาวทยาลยผลตบณฑต บณฑตกคอ ผลตผลจากมหาวทยาลย ดงนน อาจกลาวไดวา มหาวทยาลยกเปนโรงงานผลตบณฑต บณฑตกคอมนษยทเชอวามคณภาพ (นรนทร ทองศร 2540 : 33) คาวา คณภาพเปนสงทยากจะอธบายใหเขาใจได แตเปนสงททกคนตองการทราบ คณภาพไมนาจะอยทความตองการหรอความพอใจของลกคา แตเพยงอยางเดยว แตควรจะตองอยทจรรยาบรรณและความรบผดชอบของผผลตดวย (วฑรย สมะโชคด 2544 : 36) คณภาพ (quality) มผใหความหมายไวตาง ๆ กน ครอสบ (Crosby) กลาววา สอดคลองกบขอกาหนด สวนจรนและกรนา (Juran and Gryna) กลาววา เหมาะสมกบการใชงาน วคคนสน และวซเซอร (Wikinson and Witcher) กลาววา คณภาพตองตรงตามความตองการของลกคาอยางแทจรง ปจจบนคณภาพกคอ ความพงพอใจ ความประทบใจ ความมนใจของผใช ไคเซน (kaizen) คณภาพหมายถง อะไรกไดทสามารถปรบปรงได คณภาพไมจาเปนตองเกยวกบผลตภณฑหรอบรการเทานน แตจะรวมไปถงการทางานของคน การทางานของเครองจกร ระบบและวธการปฏบต ตลอดจนพฤตกรรมของมนษย การบรหารในรปแบบใหมทมงเนนในเรองคณภาพ (quality) เปนกลยทธทองคกรธรกจในสหรฐอเมรกา ไดประสบความสาเรจเรมตงแตเมอ

1

2

ประมาณ 20 กวาปทแลวสาหรบในประเทศไทย กระแสการยอมรบในเรอง การบรหารเชงคณภาพรวม หรอทควเอม (TQM) และเรองการบรหารกระบวนการผลตตามมาตรฐานไอเอสโอ (ISO : International Standard Organization) กกาลงทวความสาคญมากยงขน (วรวธ มาฆะศรานนท 2545 : 28) องคกรทสนใจจะเรมตนพฒนาระบบทควเอม ควรจะเรมจากการใชบญญต 19 ประการของบลดรดจ (Baldrige) เปนแกนสาคญ เพอใหเกดเปนพนฐานเชงระบบทด ในบางองคกรจะเรมจากการพฒนาระบบบรหารคณภาพไอเอสโอ 9000 (ISO 9000) ในระดบฝายงานตาง ๆ แลวจงขยายขอบเขตของระบบคณภาพไปทวทงองคกร โดยพฒนาการบรหารเชงคณภาพรวม (TQM) เพมเตม ตามแนวทางของบลดรดจ กจะเปนอกหนทางหนงทจะชวยให การพฒนาระบบบรหารเชงคณภาพ เปนไปอยางถกตองและเหมาะสม (วรวธ มาฆะศรานนท 2545 : 87) องคกรธรกจตาง ๆ มทางเลอกในการพฒนาระบบการบรหารเชงคณภาพ เปน 3 แนวทาง คอ พฒนาระบบไอเอสโอ 9000 (ISO 9000) ตามมาตรฐานขององคการมาตรฐานสากลระหวางประเทศ เพอเนนกระบวนการผลตอยางมคณภาพ พฒนาระบบมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) 9000 เพอเสรมสรางศกยภาพในการแขงขนในตลาดภายในประเทศ และพฒนาระบบ การบรหารเชงคณภาพรวม (TQM) เพอประสทธภาพและประสทธผลของทกกระบวนงาน ดงเชนทบรษทโตโยตา มอเตอร (ประเทศไทย) จากด ไดดาเนนการอย เปนตน ววฒนาการของระบบ การบรหารเชงคณภาพมการเคลอนยายไปมาระหวางประเทศในแถบซกโลกตะวนตก (สหรฐอเมรกาและยโรป) กบประเทศในแถบซกโลกตะวนออก (ญปน) แตกมความตอเนองมาตลอดระยะเวลาหลายทศวรรษ ความเปนปกแผนขององคกรควบคมคณภาพและมาตรฐานรวมถงระบบรางวลตาง ๆ (วรวธ มาฆะศรานนท 2545 : 81-84)

ปญหาของการวจย การบรหารทมคณภาพ เปนองคประกอบหลกของการทาธรกจการบรหารทดเลศ จะตอง

พยายามทาใหทกคนไดมสวนรวม เพอทแตละคนจะไดทมเทความสามารถของตนและมงไปสเปาหมายรวมกน ดงนน ภารกจทสาคญของผบรหารกคอ การสรางบรรยากาศในททางานใหเอออานวยตอการใหพนกงานทงระดบบรหาร และระดบปฏบตการสามารถแลกเปลยนความคดเหนกนอยางเตมท รวมทงของผบรหารเอง จะตองเปดกวางสาหรบพนกงานทก ๆ คน เพอใหแนใจวา จะไดรบฟงความคดเหนของพนกงานทกระดบชนมากทสด (วฑรย สมะโชคด 2544 : 66) มเหตผลสาคญทตองบรหารคณภาพอย สองประการ ไดแกประการแรก คอทาใหบรษทสามารถตอบสนองตอความตองการของลกคาไดดขน ประการทสอง คอทาใหบรษทสามารถปรบปรงประสทธภาพการบรหารงาน (คเมะ, สจรต คณธนกลวงศและคณะ 2544 : 2)

3

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาทปรบมาจากสถาบนเทคโนโลยราชมงคล ตามพ.ร.บ.มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2548 เมอวนท 18 มกราคม 2548 โดยมหาวทยาลย ตามพระราชบญญตน มจานวน 9 แหงคอ มหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลธญบร (มทร.ธญบร) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ (มทร.กรงเทพ) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก (มทร.ตะวนออก) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร (มทร.พระนคร) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร (มทร.รตนโกสนทร) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (มทร.ลานนา) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย (มทร.ศรวชย) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม (มทร.สวรรณภม) และมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน (มทร.อสาน) ใหมหาวทยาลยแตละแหงเปนนตบคคลและเปน สวนราชการตามกฎหมายวาดวย วธการงบประมาณ ในสงกดสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร 2548 : 2)

มหาวทยาลยเรมดาเนนการจดทาวสยทศนครงแรกในป 2541 และนามาปรบปรงใน ป 2544 ดวยการนาระบบมาตรฐานคณภาพไอเอสโอ 9000 (ISO 9000) มาประยกตใชในการบรหารไดมการนาระบบกจกรรม 5 ส. มาพฒนาขนพนฐาน เพอจดระบบการทางานใหดขนและทกคนมสวนรวมกบการพฒนาระบบพนฐาน มการนาขอกาหนด 20 ขอ ตามมาตรฐานคณภาพไอเอสโอ 9000 (ISO 9000) ตามกรอบของงานอตสาหกรรม มาประยกตใชในกระบวนการเรยนการสอน การดาเนนงานของสถานศกษาในระบบคณภาพชวงแรกมอปสรรคในเรองความร ความเขาใจของการดาเนนงาน เมอมการฝกปฏบตดาเนนงานตามระบบมาตรฐานคณภาพไอเอสโอ 9000 (ISO 9000) ทาใหหนวยงานในสงกด มการพฒนาระบบกาวสการพฒนาระบบคณภาพทเปนระบบชดเจน ทวนสอบได และบคลากรทกคนมความเขาใจ สอสารตรงกน และมความมงมนสความสาเรจรวมกน (ปราน พรรณวเชยร 2545 : 26-51) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2549-2552 มหาวทยาลยไดนาระบบ การบรหารคณภาพ ตามแนวคดของรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) และรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศไทย (Thailand Quality Award : TQA) (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร 2549 : 84-86) มาประยกตใช โดยการตรวจสอบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจใน 7 ดาน คอ ภาวะผนา กลยทธและการวางแผน การเอาใจใสตอลกคา สารสนเทศและการวเคราะห การจดการบคคล การจดการกระบวนการ และผลลพธการดาเนนงาน จากการดาเนนงานในป 2549-2551 มหาวทยาลย มผลการดาเนนงานยงไมครอบคลมขอประเดนคาถามใน 7 ดาน จากผลการรายงานผลการประเมนองคกรดวยตนเองของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร (2551 : 209-244) ไดมการวเคราะหโอกาสในการปรบปรงองคกร ใน 7 หมวด พบวา หมวดท 1 การนาองคกร มโอกาสใน

4

การปรบปรง คอ ไมพบวา มหาวทยาลย มการกาหนดระบบการปฏบตงานในดานคานยมทชดเจนตอการปฏบตงาน ไมพบวา มหาวทยาลยมการทบทวนปรบปรงรปแบบการถายทอดขอมลเพอใหไดประโยชนสงสดแกผรบบรการและผมสวนได สวนเสยทสาคญทชดเจน ไมมความชดเจนใน การสรางบรรยากาศใหมหาวทยาลยเปนองคกรแหงการเรยนร ไมพบวา มหาวทยาลย มความชดเจนความรบผดชอบดานการเงน และการปองกนและการปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบและการปกปองผลประโยชนของประเทศและผมสวนไดสวนเสย ไมพบวา มแผนทชดเจนและ ขาดการตดตามประเมนผลการปกปองผลประโยชนของประเทศและผมสวนไดสวนเสย ขาดการบรณาการในการทบทวนผลการดาเนนการของผรบบรการ ขาดการบรณาการผลการประเมนและทบทวนความสาเรจของการบรรลเปาประสงคระยะสนและระยะยาวของมหาวทยาลย ขาดการบรณาการตวชวดทผบรหารมการทบทวนเปนประจา ขาดการประเมนผลอยางตอเนอง ขาดการบรณาการในการกาหนดวธปฏบตเพอใหดาเนนการอยางมจรยธรรม และขาดการบรณาการมสวนรวมกจกรรมและโครงการของชมชน

ในหมวดท 2 การวางแผนเชงกลยทธ มโอกาสในการปรบปรง คอ ขาดรายละเอยดการนาแผนกลยทธไปสการปฏบต สภาพการแขงขนทงภายในและภายนอกของมหาวทยาลยยงขาด ความชดเจน ขาดการตดตามและประเมนผลของแผนปฏบตการทสาคญ ขาดการบรณาการ การเปลยนแปลงทสาคญในการใหบรการ รวมทงผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ไมพบวา แผนดานทรพยากรบคคลทตอบสนองเปาประสงคเชงกลยทธ กลยทธหลกและแผนปฏบตการ ขาดการบรณาการตวชวดทสาคญทใชตดตามความคบหนาของแผนปฏบตการ ในหมวดท 3 การใหความสาคญกบลกคา มโอกาสในการปรบปรง คอ ไมมการกระจายหรอมอบหมายของการจดการขอรองเรยน ผลการเปรยบเทยบขอมลยงขาดการวเคราะหในเชงสถต ไมมการปรบปรงวธการทบทวนกระบวนการวดความพงพอใจของผรบบรการ ในหมวดท 4 การวด การวเคราะหและ การจดการความร มโอกาสในการปรบปรง คอ ขาดการบรณาการการใชขอมลและสารสนเทศทชดเจนตามหลกการ ADLI คอ แนวทาง (A=approach) กระจายคาเปาหมาย (D=deployment) การเรยนร (L=learning) การบรณาการ (I=integrate) และการประสานงานการใชขอมลสารสนเทศเพอใชในการตดสนใจนวตกรรมใหมในระบบงานขอมลสารสนเทศตามหนวยงาน ขาดการตดตามและประเมนผลวธการเลอกขอมลและสารสนเทศเชงเปรยบเทยบ มาสนบสนนการตดสนใจเพอให เกดนวตกรรมใหม มหาวทยาลย ยงขาดในการทาใหระบบการวดผลการดาเนนการทเหมาะสมและทนสมยอยเสมอ ขาดการบรณาการการดาเนนใหระบบการจดการสารสนเทศทสอดคลองกบแผนกระทรวงศกษาธการ และไมมระบบของการจดการการสนเทศและความรใหมลกษณะตามเกณฑ ในหมวดท 5 การจดการทรพยากรบคคล มโอกาสในการปรบปรง คอ ไมพบวา มหาวทยาลย ได

5

คานงถงวฒนธรรมและความคดของบคลากรและของชมชนทสวนราชการตงอย ไมมการตดตามและประเมนผลแผนปฏบตการและผลการดาเนนงาน ไมพบวา มวธการนาความจาเปนและ ความตองการในการฝกอบรมมาประกอบการพฒนาบคลากร และไมมวธการนาความรทมอยในสวนราชการมาชวยพฒนาบคลากร และไมพบวา มหาวทยาลย มวธการประเมนประสทธผลของการศกษาและฝกอบรมของบคลากร ขาดการเรยนรเพอนาสการบรณาการ ในหมวดท 6 การจดการกระบวนการ มโอกาสในการปรบปรง คอ การเรยนรในการนากระบวนการสรางคณคาไปปฏบต เพอใหบรรลผลทสาคญ ยงเปนไปอยางทวถง รวมทงบรณาการ ยงขาดความสอดคลองของเปาหมาย แผนการวดผล และการปรบปรงการดาเนนงาน การเรยนรในการนากระบวนการสรางคณคาไปปฏบต เพอใหบรรลผลทสาคญ ยงเปนไปอยางไมทวถง รวมทงการบรณาการ ยงขาด ความสอดคลองและยงไมชดเจน และหมวดท 7 ผลลพธการดาเนนงาน มโอกาสในการปรบปรง คอ บางตวชวดยงขาดผลลพธในชวง 3 ป และแนวโนม (trend) ลดลงในบางตวชวด และบางตวชวดยงไมไดดาเนนการ ทศพร ศรสมพนธ (2551 : 1-45) ไดนานโยบายการกากบดแลองคการทด เพอการพฒนาระบบราชการไทย (2551-2555) มการกาหนดประเดนยทธศาสตร 4 ประเดน คอ ยทธศาสตรท 1 ยกระดบการใหบรการและการทางานเพอตอบสนองความคาดหวงและความตองการของประชาชนทมความสลบซบซอนหลากหลายและเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ยทธศาสตรท 2 ปรบรปแบบการทางานใหมลกษณะเชงบรณาการเกดการแสวงหาความรวมมอและสรางเครอขายกบฝายตาง ๆ รวมทงเปดใหประชาชนเขามามสวนรวม ยทธศาสตรท 3 มงสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงบคลากรมความพรอมและความสามารถในการเรยนรคดรเร ม เปลยนแปลงและปรบตวได อยางเหมาะสมตอสถานการณตาง ๆ และยทธศาสตรท 4 สรางระบบการกากบดแลตนเองทดเกดความโปรงใส มนใจและสามารถตรวจสอบได รวมทงทาใหบคลากรปฏบตงานอยางมจตสานกความรบผดชอบตอตนเอง ตอประชาชนและตอสงคมโดยรวม

จากสภาพปญหา หลกการ กรอบแนวคด เพอใหการบรหารแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลมประสทธภาพ ผวจยจงสนใจเพอสรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

6

วตถประสงคของการวจย การวจยครงน ผวจยไดกาหนดวตถประสงคในการวจย ดงน 1. เพอทราบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล 2. เพอนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล

ขอคาถามของการการวจย เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจยในครงน ผวจยจงไดกาหนดขอคาถามของการวจยไว ดงน 1. องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มองคประกอบใดบาง 2. รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ควรเปนอยางไร

กรอบแนวความคดของการวจย จากการวจย รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคล ผวจยไดกาหนดกรอบแนวคดของการวจย ประกอบดวย ระบบบรหารคณภาพ ISO 9000 : 2000 ซงมหลกการบรหารคณภาพ 8 ขอ คอ 1) การใหความสาคญกบลกคา 2) ความเปนผนา 3) การมสวนรวมของบคลากร 4) การบรหารเชงกระบวนการ 5) การบรหารทเปนระบบ 6) ปรบปรงอยางตอเนอง 7) การตดสนใจบนพนฐานของความเปนจรง และ 8) ความสมพนธกบผขายเพอประโยชนรวมกน (สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม 2549 : 3-7) สภาคองเกรส ไดตงรางวลคณภาพแหงชาต (MBNQA) เพอใหรางวลแกบรษทในอเมรกนทมคณภาพทดทสดในแตละป เพอการปรบปรงคณภาพของแตละหนวยงาน โดยกาหนดเปนองคประกอบทครอบคลมประเดนตาง ๆ 7 ประการ คอ 1) ภาวะผนา 2) ยทธศาสตรและการวางแผนปฏบตงาน 3) ความพงพอใจของลกคาและผมสวนไดสวนเสย 4) สารสนเทศและการวเคราะห 5) การพฒนาทรพยากรมนษย 6) การบรหารกระบวนการ และ 7) ผลการดาเนนงานทางธรกจ (สถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตสหรฐอเมรกา 2006 :1-2) สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2549 : 1-3) ไดนาระบบการบรหารคณภาพ ตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) มาประยกตใช ตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2549 เปนตนมา โดยนาแนวคดเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (MBNQA) ประกอบดวย 7 หมวด คอ หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผน เชงยทธศาสตร หมวด 3 การใหความสาคญ

7

กบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล หมวด 6 การจดการกระบวนการ และหมวด 7 ผลลพธการดาเนนการ

สานกงานรางวลคณภาพแหงชาต (2551 : 1) ไดนาแนวคด รางวลคณภาพแหงชาตของประเทศไทย (TQA : Thailand Quality Award) หรอ ไดนาแนวคด เกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (TQA) มาประยกตใชใน 7 หมวด คอ หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผน เชงกลยทธ หมวด 3 มงเนนลกคาและตลาด หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร หมวด 5 การมงเนนบคคล หมวด 6 การจดการกระบวนการ และหมวด 7 ผลลพธ กรเกอร (Kruger 2001 : 146-154) ไดนาเสนอ นกบรหารคณภาพ 5 ทาน (the big five) คอ แนวคดของเดมมง (Deming) เปนการจดการคณภาพ เปนกจกรรมองคการทงหมดมากาหนด เปนการบรหาร จรน (Juran) เปนการทางานเปนทมของบคลากรทประสบผลสาเรจ 10 ขนตอน อชกาวา (Ishikawa) นาแนวคดจรนและเดมมงมาประยกตใช เปนบดาของกลมคณภาพ กรอสบ (Crosby)เปนการทางานเปนทมและลดของเสยใหเปนศนย ทาใหถกต งแต แรกและไฟเกนบาม (Feigenbaum)ใชแนวคดว ดต นทนคณภาพ ใน 3 ประเภท คอตนทนประเมนผล ตนทน การปองกน และตนทนความลมเหลว ซง แนวคดของนกบรหารคณภาพ 5 ทาน (the big five) จากการทบทวนวรรณกรรมม 7 กระบวนการ คอ 1) ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและการแขงขน 2) กระบวนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง 3) สรางความพงพอใจกบลกคา 4) ครอบคลมองคกรทกสวนทกระดบในองคกร 5) มงเปลยนวฒนธรรมองคกร 6) จดการคณภาพทอาศยเครองมอเทคนคตาง ๆ และ 7) พฒนาบคลากร แนวคดของผเชยวชาญ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใน 6 ดาน คอ 1) ผบรหารมภาวะผนา 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3) เครองมอการบรหารคณภาพ 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของบคลากร และ 6) การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ

แนวคดรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจสาเรจรป ไดแก โนรอะค คะโน (Kano, 1996 อางถงใน วรพจน ลอประสทธสกล 2550 : 1) มรายละเอยด ดงน 1) จดประสงค ไดแก ความพงพอใจของลกคาและจดมงหมายของบรษท 2) วธการไดแก แนวคดพนฐานเกยวกบตลาดภายใน เชน กระบวนการถดไปคอลกคา ความมงม นในกระบวนการ ความเปนมาตรฐาน การปฏบตเกยวกบ การขดขวาง วงจรเดมม ง (PDCA) และการบรหารโดยขอมลเก ยวกบเครองมอ ไดแก การจดหาดานนโยบาย การบรหารงานประจาวน การบรหารแบบขามสายงาน กจกรรมระดบลางไปหาบน เชน กลมควบคมคณภาพ (QCC) กจกรรม 5 ส. เกยวกบเทคนคตาง ๆ เชน เครองมอควซ 7 อยาง วธการทางสถต การวเคราะหทางตวเลข 3) การบารงและการกระตนขวญกาลงใจ 4) เทคโนโลยพนฐาน และ 5) โครงสรางพนฐาน ไดแก การใหการศกษาทวไป และ ความคงทของนโยบาย ไดจนตนาการวา ระบบบรหารคณภาพทวทงองคกรนน เปรยบเสมอนกบ

8

บาน ซงตองม องคประกอบทสาคญ ๆ อาท หลงคาบาน คาน เสาพนบาน และ ฐานราก ซง หลงคาบาน ไดแก ความพงพอใจของลกคา อนเปนวตถประสงคในการดาเนนธรกจขององคกรทควเอม ทตองชใหสงเดน คาน รองรบอยใตหลงคาบาน อนเปรยบเสมอนมเปาหมาย และ ยทธศาสตร เปนทรองรบการบรรลวตถประสงคนน เสา 3 ตน ทคาจนให หลงคาบาน และ คาน ลอยเดนอยได ซงประกอบดวย เสาตนท 1 แนวคด (concepts) ซงมดวยกน 7 ประการไดแก 1) การนาความตองการของตลาดมากาหนดเปนเปาหมายในการดาเนนธรกจ (market-in) 2) กระบวนการถดไปคอลกคาของเรา (next processes are customers) 3) เนนทการปรบปรงกระบวนการ(process orientation) 4) การกาหนดมาตรฐานการปฏบตงาน (standardization) 5) การปองกนมใหเกดปญหาซา (prevention) 6) การบรหารงานตามวงจร วางแผน-ปฏบต-ตรวจสอบ-แกไข/ปรบปรง (plan-do-check-act) 7) การบรหารโดยใชความจรง (management by fact) เสาตนท 2 เทคนควธการ (techniques) ประกอบดวย เครองมอสาหรบรวบรวมและวเคราะหขอมล 4 ชด ไดแก 1) เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง 2) เครองมอควบคมคณภาพใหม 7 อยาง 3) เทคนคทางสถต (statistical techniques) 4) การวเคราะหเชงตวเลข เสาตนท 3 ยานพาหนะ (vehicles) ไดแก 1) การบรหารเขมมง (hoshin kanri) 2) การบรหารขามสายงาน (cross functional management) 3) การบรหารงานประจาวน (daily management) 4) การปรบปรงงานของพนกงานระดบปฏบตการ อาท กจกรรมกลมควบคมคณภาพ ไคเซน 5 ส พนบาน เปรยบเสมอน แนวทางการสรางแรงจงใจ ฐานราก เปรยบเสมอน เทคโนโลยเฉพาะตวขององคกร

แนวคดวรพจน ลอประสทธสกล (2550 : 1-2) ใชรปจาลอง จรวดมงสดวงดาว ม 9 องคประกอบ ไดแก 1) อดมการณอนแนวแน (TVM Vision) 2) โลกทศนของทวเอม (TVM paradigm) 3) วถธรรมแหงทวเอม (TVM guiding principles) 4) คานยมของทวเอม (TVM Values) 5) ระบบและกระบวนการนา (leadership system) 6) กลไกขบเคลอน (engines) 7) เครองมอวเคราะหขอมล (tools) 8) การเอาใจใสทรพยากรมนษย (human resources focus) และ 9) นวตกรรม (innovations) และแนวคดกตศกด พลอยพานชเจรญ (2546 : 51-54) ไดเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนตวแบบสอม คอ ดามสอม เปนพนธกจของผบรหารระดบสงในองคกร (management commitment) สอมซท 1 เปนการใหการศกษาดานการจดการ (management education) สอมซท 2 การบรหารงานประจาวน (daily management) สอมซท 3 การบรหารงานแบบขามสายงาน (cross functional management) และสอมซท 4 การบรหารนโยบาย (policy management)

9

จากแนวคด หลกการดงกลาวขางตน ผวจย จงไดกาหนดเปนกรอบแนวคดการวจย ดงน

แผนภมท 1 กรอบแนวคดของการวจย

ทมา : สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, สาระสาคญของมาตรฐาน ISO 9000 : 2000 [online], Accessed 7 February 2007. Available from http://www.tisi.go.th/9ky2k/9000_3.html : สถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตของสหรฐอเมรกา, รางวลคณภาพแหงสหรฐอเมรกา (MBNQA) [online], Accessed 29 January 2007. Available from http://www.quality.nist.gov : สานกงานเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต, โครงสรางเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต [online], Accessed 29 January 2007. Available from http://www.tqa.or.th : Kruger, V., “Main School of TQM : The Big Five,” The TQM Magazine 13 (3 January 2001) : 146-155.

แนวคด MBNQA, TQA และ PMQA 7 หมวด (องคประกอบ)

แนวคด ISO 9000 : 2000 8 ขอ (องคประกอบ)

แนวคดการบรหารคณภาพ (the big five) 7 องคประกอบ

แนวคดผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 6 องคประกอบ

แนวคดรปแบบการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจสาเรจรป

- คะโน (บานแหงคณภาพ) - สานกงานมาตรฐานญปน ( JSA) - คเม (คลาย JSA) - กตโลว (แบบสอม) - วรพจน ลอประสทธสกล

(จรวดมงสดวงดาว)

รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

องคประกอบก า ร บ ร ห า รคณภาพแบบเบ ด เ ส ร จ ในมหาวทยาลยเ ท ค โ น โ ล ย ราชมงคล

กระบวนการก า ร บ ร ห า รคณภาพแบบเบ ด เ ส ร จ ในมหาวทยาลยเ ท ค โ น โ ล ย ราชมงคล

10

: สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ, การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ พ.ศ. 2550 (กรงเทพฯ : วชนพรนแอนดมเดย, 2549), 1-3. : วรพจน ลอประสทธสกล, TQM Living Handbook ภาคสาม คมอการตรวจวนจฉยคณภาพระบบบรหาร (กรงเทพฯ : บ. บพอาร แอนด ทควเอม คอนซลแทนท, 2542), 129-130. : วรพจน ลอประสทธสกล, รปแบบจาลองของ TVM ของ ดร.วรพจน ลอประสทธสกล [online], Accessed 29 January 2550. Available from http://www.tqmbest.com : กตศกด พลอยพานชเจรญ, ระบบการควบคมคณภาพทหนางาน : ควซเซอรเคล (QC Circle) (กรงเทพฯ : เทคนคคอล แอพโพรช เคานเซลลง แอนด เทรนนง, 2546), 51-54.

ขอบเขตของการวจย จากการวจย รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ผวจยไดกาหนดขอบเขตของการวจย ทเปนองคประกอบและกระบวนการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล โดย องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มาจาก 3 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม ม 7 องคประกอบ คอ 1) ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและการแขงขน 2) กระบวนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง 3) สรางความพงพอใจกบลกคา 4) ครอบคลมองคกรทกสวนทกระดบในองคกร 5) มงเปลยนวฒนธรรมองคกร 6) จดการคณภาพทอาศยเครองมอเทคนคตาง ๆ และ 7) พฒนาบคลากร ขนตอนท 2 การสมภาษณของผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใน 6 องคประกอบ คอ1) ผบรหารมภาวะผนา 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3) เครองมอการบรหารคณภาพ 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของบคลากร และ 6) การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ และขนตอนท 3 การวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) ม 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง และกระบวนการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มาจาก 3 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม ม 7 กระบวนการ คอ 1) การวางแผน 2) คณะทางาน (staff) 3) การประกาศใชทควเอม (TQM) 4) การควบคม 5) การกากบและตดตามผล 6) การทบทวนการดาเนนงาน และ 7) การสงเสรมการมสวนรวม ขนตอนท 2 การสมภาษณผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ม 7 กระบวนการ คอ 1) ผบรหารตองเขาใจและมงมน 2) จดระบบเครองมอทนามาใช 3) มทมงานการบรหารคณภาพหรอจางทปรกษา

11

4) ใหความรการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 5) มระบบการกากบและตดตามงาน (M & E 6) ใหรางวลผปฏบตงานดเดน และ 7) มการเทยบเคยงหนวยงานทประสบผลสาเรจ และ ขนตอนท 3 สรปกระบวนการ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จากขนตอนท 1 และขนตอนท 2 ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล 6) การทบทวนการดาเนนงาน 7) การใหรางวล ผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ ดงแผนภมท 2

แผนภมท 2 ขอเขตของการวจย ทมา : Kruger, V., “Main School of TQM : The Big Five,” The TQM Magazine 13 (3 January 2001) : 146-155. : การสมภาษณผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ องคประกอบและกระบวนการ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เมอป พ.ศ. 2551 และป พ.ศ. 2552

รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

องคประกอบการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจในมหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงคล ประกอบดวย 7 องคประกอบ 1. การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และพนกงาน 2. ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3. เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4. ธรรมาภบาลของผบรหาร 5. การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6. การสรางคณภาพชวตบคลากร 7. การบรหารงานอยางตอเนอง

กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ประกอบดวย 8 กระบวนการ 1. การรเรมจากผบรหารระดบสง 2. การจดโครงสรางองคกรและทมงาน 3. การจดระบบเครองมอคณภาพ 4. การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5. การกากบตดตามและประเมนผล 6. การทบทวนการดาเนนงาน 7. การใหรางวลผประสบผลสาเรจใน การบรหารคณภาพ 8. การเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

12

นยามศพทเฉพาะ ในการศกษาครงน ผวจยไดกาหนดความหมายของศพทบางคาไว เปนการเฉพาะ ดงตอไปน 1. การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หมายถง ระบบบรหารทมงเนนใหทกคนในองคกรตระหนกถงคณภาพในทก ๆ ดาน และทก ๆ ขนตอนของกจกรรม ตองรวมมอ รวมใจกนปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง มวตถประสงคเพอสรางความพงพอใจแกลกคาทงภายในและภายนอก โดยรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล หมายถง องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล ม 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง และ ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและ ใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล 6) การทบทวนการดาเนนงาน 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ 8) การเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ 2. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล หมายถง มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทจดตงขนตามพ.ร.บ.มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2548 เมอวนท 18 มกราคม 2548 มจานวน 9 แหง คอ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร (มทร.ธญบร) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ (มทร .กรงเทพ) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก (มทร .ตะวนออก) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร (มทร.พระนคร) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร (มทร.รตนโกสนทร) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (มทร.ลานนา) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย (มทร.ศรวชย) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม (มทร.สวรรณภม) และมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน (มทร.อสาน)

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ผวจยไดศกษาคนควาเอกสาร หลกการ แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ซงประกอบดวย การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ งานวจยทเกยวของ

การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM)

ความเปนมาของการบรหารคณภาพ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดบญญตเรอง การประกนคณภาพการศกษาไวในมาตรา 47 และ 48 วาใหมระบบการประกนคณภาพการศกษา เพอพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบ ประกอบดวยระบบการประกนคณภาพภายในและระบบการประกนคณภาพภายนอก ใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษา จดใหมระบบการประกนคณภาพในสถานศกษาและ ใหถอวา การประกนคณภาพภายในเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษา ทตองดาเนนการอยางตอเนองโดยมการจดทารายงานประจาปเสนอตอหนวยงานตนสงกด หนวยงานทเกยวของและเปดเผยตอสาธารณชน เพอนาไปสการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาและเพอรองรบการประกนคณภาพภายนอก (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2542 : 24) นอกจากน แนวคดเรองการนารปแบบการบรหารคณภาพโดยรวม (total quality management : TQM) มาใชในองคกรการศกษานน แมวาจะไมเหนเปนรปธรรมอยางแพรหลายนก แตกมสญญาณวา ภายใตกระแสการปฏรปการบรหารและการจดการองคกรการศกษาใหมความทนสมย แนวคดเรองทควเอม นาจะถกนามาประยกตใชมากขน (อมรวชช นาครทรรพ 2540 :113) ในชวงป ค.ศ. 1980 เปนตนมาในสหรฐอเมรกามกระแสการเปลยนแปลงนาทควเอม มาใชเพอมงปรบปรงคณภาพ และพนกงานทกคนมสวนรวมในการแกปญหาตวแทนพนกงานทกสวน จะรวมกนกาหนดแนวทางแกไขปญหาและปรบปรงระบบงาน (Deming, 1986; Juran, 1989 อางถงในอทย บญประเสรฐ 2543 : 36-37) ทควเอมนามาใชในญปน เปนทควซ (TQC) ซงนบวามความเจรญ รงเรองพฒนาเปนหลากหลายระบบ อาท ซดบบลวควซ (CWQC) (company wide quality control) แปลวา การควบคมคณภาพทวทงองคกร ถอกาเนดมาเกอบ 40 ปมาแลว (วรภทร ภเจรญ 2540 : 2)

13

14

ระบบคณภาพทวทงองคกร จะมสวนชวยใหเปนแนวทางการพฒนาองคกรไดทวระบบทกสวน อยางตอเนอง โดยพนกงานทกคนมสวนรวมทควเอม จงเปนระบบบรหารหรอเทคนคทาง การบรหารทเหมาะสมกบทกองคกร ระบบทควเอม เปนพฒนาการของระบบควบคมคณภาพเชงสถต (statistical quality control : SQC) และระบบควบคมการผลตเชงสถต (statistical process control : SPC) ทดาเนนการมาอยางตอเนอง นบตงแตป ค.ศ.1939 เปนตนมา โดย วอลเตอร เอ. ชว ฮารท ไดเขยนหนงสอ statistical methods from the viewpoint of quality control (วรวธ มาฆะศรานนท 2545 : 78)

ความหมายคณภาพ โดยรากศพทคาวา คณภาพ มทมาจากคาในภาษาฝรงเศสคอ qualite ซงมมาจากคาในภาษาลาตนวา qualitatem จากรากศพท qualitas และจาก qualis แปลวาจากประเภทของ (of what kind) คานมทมาจากภาษาในกลม Proto-Indo-European จากคาวา kwo- ซงแปลวา ใครหรออยางไร (who, how) อกแนวทางหนงมความเชอวา ซเซโรแปลคาวา qualitas มาจากภาษากรกคอ ποιότης (Quality) ในขณะทอกกระแสหนงเชอวามาจากภาษากรซท เพลโต (Plato) ใชคอ ποῖος (of what nature, of what Kind) (wikitionary.org, 2008 : 1) คณภาพมาจากภาษาละตนวา qualis หมายถง ประเภทของสงใดสงหนง (Sallis, สมาน อสวภม 2541 : 12) ในสมยโบราณใหความหมาย คณภาพ หมายถงของด ของแพง ของหายาก เพราะในสมยโบราณมทรพยากรตาง ๆ ใหใชกนไดอยางสนเปลอง ลกคากมไมมากนก ความหมายของคณภาพในสมยอตสาหกรรม หมายถง ของทถกใจผผลตไมไดให ความสนใจ ความตองการของลกคาเลย เพราะอยในยคทเทคโนโลยอยในอานาจของวศวกร ซงวศวกรสวนใหญชอบทาตามใจตนเอง ไมคานงถงตนทน ในสมยปจจบน (หลงสงครามโลก ครงท 2) คณภาพคอความพอใจของผเกยวของ (วรภทร ภเจรญ 2541 : 10-11) คณภาพในความหมายเดมกคอมาตรฐาน ซงไดแกขอกาหนดเกยวกบคณสมบตทางกายภาพ ของสนคา คณภาพตามความหมายใหม คอ ความตองการหรอความพงพอใจของลกคา (วรพจน ลอประสทธสกล 2541: 6) จรน (Juran, อางถงในวฑรย สมะโชคด 2542 : 10) ใหความหมายคณภาพวา มองคประกอบ 3 ประการคอ (the three elements of Juran trigology) 1) การวางแผนคณภาพ (quality planning) 2) การควบคมคณภาพ (quality control) และ 3) การปรบปรงคณภาพ (quality improvement) ความหมายของคณภาพ หมายถงระดบของความเปนเลศ (degree of excellence) (oxford english dictionary, อางถงใน ธงชย ธาระวานช 2540 : 3) ในเอกสารการบรหารคณภาพโดยรวม (total quality management) โอคแลนด (Oakland 1990 : 2-3) กลาววา คณภาพคอความเปนเลศของผลผลตหรอการใหการบรการ (quality is often used to signify “excellence of a product or service”) เดล เอช.

15

เบสเตอรฟราย (Besterfile 2004 : 1) กลาววา คณภาพ (quality) เทากบผลการดาเนนงาน (performance) หารดวยความคาดหวง (expectation) หรอ Q = P/E คาวา คณภาพ เปนคาทมความหมายไดหลากหลายตามบรบททแตกตางกนออกไป เนองจาก คณภาพเปนภาพความคดทเกยวเนองกบคณคาหรอความพงพอใจ ในดานหนง คณภาพหมายถง สงทสอดคลองกบรสนยมหรอความตองการของบคคลหรอกลมคน คณภาพอาจมความหมายวา เหมาะสมกบวตถประสงค เมอวตถประสงคนน เปนความตองการของลกคาในอกดานหนง คณภาพมความหมายวา มระบบของความเปนเลศทตองการ (นงลกษณ พหลเวชชและคณะ 2541 : 8) คณภาพทด คอสงทเปนไปตามความตองการของลกคา (วรภทร ภเจรญ 2540 : 17) คณภาพคอ การทาตามทลกคาตองการ องคกรจะตองคานงถงความตองการของลกคาสตลาด ตองระวงไมใหหวงโซคณภาพ (quality chain) หลดจากกน (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 41) คณภาพคอ การสนองตอบพอดหรอเหนอกวา ความคาดหวงของลกคา ณ ราคาทเหมาะสมกบคณคา (Harrington, อางถงใน วารนทร สนสงสด และ วนทพย สนสงสด 2542 : 19) คณภาพในระดบสากลหมายถง คณสมบตโดยรวมของผลตภณฑหรอบรการของกจการหรอองคกรใด ๆ ซงแสดงถง ความสามารถในการตอบสนอง ทงความตองการทชดแจงและ ความตองการทแฝงเรนของลกคา การสงมอบสงทลกคาตองการ ณ ปจจบน ภายใตราคาทลกคายนดจะจาย ดวยตนทนทเราสามารถทาไดอยางสมาเสมอ รวมถง มอบสงทดกวาแกลกคาในอนาคตดวย (วฑรย สมะโชคด 2542 : 4) นกวชาการมกจะนยามความหมายของคณภาพใน 2 ความหมาย ดงน 1) การเปนไปตามมาตรฐานหรอขอกาหนด 2) การสรางความพงพอใจใหแกลกคา (วฑรย สมะโชคด 2541 : 41) คณภาพคอ คณลกษณะทมผลตอการใชงาน (กตศกด พลอยพานชเจรญ 2540 : 7) คณภาพคอ ความยงยน จงมความหมายทชดเจนและเปนสจธรรมยง เพราะนอกจากคนหรอองคกรทมคณภาพเทานน ทจะอยรอดและเตบโตตอไปไดแลว คนหรอองคกรทมคณภาพเทานน ทจะมความยงยนยาวนาน ไมใชลมหายตายจากไป เพราะความไมมคณภาพ (วฑรย สมะโชคด 2545 : คานา) นพเกา ศรพลไพบลย และนฤมล วรรณา (2546 : 67) กลาววา คณภาพมปรมาจารย (Guru) ทไดบญญตความหมายของคาวา คณภาพไว มตามลาดบ ดงตารางท 1

16

ตารางท 1 ความหมายของคณภาพของปรมาจารยแตละทาน

ป ค.ศ. (พ.ศ.) ปรมาจารยดานคณภาพ ความหมายของคณภาพ

1940 (2483)

วลเลยม เอดเวรด เดมมง (William Edwards Deming)

คณภาพของการออกแบบและคณภาพของ ความสอดคลองในการดาเนนงาน ทจะนามาซงความภาคภมใจใหกบเจาของผลงาน

1961 (2504)

อารมน ว. ไฟเกนบาม (Armand V. Fegenbaum)

สงทดทสดสาหรบเงอนไข ดานการใชงานและราคาของลกคา

1964 (2507)

โจเซฟ เอม จรน (Joseph M. Juran)

ความเหมาะสมกบการใชงาน

1979 (2522)

ฟลลป บ ครอสบ (Phillip B. Crosby)

การเปนไปตามความตองการหรอสอดคลองกบขอกาหนด

1985 (2528)

คาโอร อชกาวา (Kaoru Ishikawa)

ประหยดทสด มประโยชนการใชงานสงสด และสรางความพงพอใจใหกบลกคาอยางสมาเสมอ

จะเหนไดวา คณภาพเปนคาทมความหมายทสามารถเปลยนแปลงและพฒนาไดอยเสมอ สามารถสรปหวใจสาคญของคณภาพ ได 3 ประเดนคอ 1) การเปนไปตามมาตรฐานหรอขอกาหนด 2) การสรางความพอใจใหกบลกคา และ 3) การมตนทนการดาเนนงานทเหมาะสม ดงนน คณภาพ หมายถง การดาเนนงานใหเปนไปตามขอกาหนดทตองการโดยสรางความพอใจใหกบลกคา และมตนทนการดาเนนงานทเหมาะสม โดยสรปคณภาพหมายถง ผลตผลหรอการบรการทเปนทพอใจของผใชผบรการหรอของลกคาทมการสงมอบงานไดตรงตามความตองการและทนเวลากบการใชงาน โดยใหเกดประสทธภาพและสทธผลสงสด จนลกคาไดเกดความพงพอใจทสด

17

การบรหารงานคณภาพ มการบรหารงานคณภาพประกอบดวย 3 กจกรรมหลก ไดแก

QI

QP QC

แผนภมท 3 การบรหารงานคณภาพภายใน 3 กจกรรมหลก ทมา : วฑรย สมะโชคด, TQM คมอพฒนาองคกรสความเปนเลศ (กรงเทพฯ : WPS (Thailand), 2550), 30.

การวางแผนคณภาพ (quality planning : QP) เปนกจกรรมเกยวกบ การกาหนดลกคาเปาหมาย การสารวจความตองการของกลมลกคาเปาหมาย กาหนดลกษณะสมบต/การบรการทตอบสนอง การออกแบบ/บรการ วธการผลตสนคา/บรการ กาหนดเกณฑมาตรฐานสนคาและบรการ

การควบคมคณภาพ (quality control : QC) เปนกจกรรมเกยวกบการเกบตวอยางสนคาทผลตออกมา การสม ตรวจการบรการทปฏบตการ วดคณสมบตตาง ๆ ตรวจสอบวา เปนไปตามเกณฑทวางไวหรอไม (เปนการแยกของไมดออกจากของด)

การปรบปรงคณภาพ (quality improvement : QI) การปรบปรงคณภาพเปนกจกรรมทเกยวกบ การทบทวนกจกรรมวางแผนเปนระยะ ๆ ปรบปรงวธการทางานการแกปญหาในงานการปรบปรงคณภาพของสนคาและบรการ การลดความสญเสยในกระบวนการ

จะเหนวา การบรหารงานคณภาพ ตองประกอบดวยองคประกอบ 3 อยาง การบรหารงานคณภาพจงเปนเรองของผบรหาร ซงจะแตกตางจากการควบคมคณภาพ (QC) จะตองอาศย ชางเทคนค ซงจะเปนการแยกของเสยออกจากของด การบรหารคณภาพจงเปนเรองของการจดการ ปองกนไมใหสงทไมเปนไปตามเกณฑมาตรฐานเกดขน ในทกขนตอนของกระบวนการงานในองคกรจะตองสรางระบบคณภาพ ระบบคณภาพจงเปนเรองของการบรหารจดการโดยแทจรง (วฑรย สมะโชค 2541 : 3) ความมคณภาพ จงเปนเรองของผบรหารทจะตองสรางดวยการสรางคนใหมคณภาพ การสรางคณภาพจงเปนการเปลยนวฒนธรรมองคกรใหเปนองคกรแหงคณภาพ

18

การทจะปรบองคกรไปสองคกรแหงคณภาพ ผบรหารขององคกรจะตองสราง นสยแหงคณภาพ ใน 7 ประการ ไดแก ความเปนระเบยบเรยบรอย (กจกรรม 5 ส) ทางานเปนทมการปรบปรงอยางตอเนอง การมงทกระบวนการ (มการสงตองานจากคนหนงไปสอกคนหนงเปนการควบคมกระบวนการเปนหลก) การศกษาและการฝกอบรม (สรางบรรยากาศการเรยนร) การประกนคณภาพ (มนโยบายคณภาพ แผนกลยทธ วธปฏบตงาน มแผนปฏบตการ) และ การสงเสรมใหพนกงานมสวนรวม

เปาหมายสงสดเพอสองคกรแหงการเรยนร มดงน

แผนภมท 4 องคกรแหงการเรยนรทมคณภาพ ทมา : วฑรย สมะโชคด, คมอสองคกรคณภาพ ยค 2000 (กรงเทพฯ : TPA PUBLISHING, 2541), 57.

วฑรย สมะโชคด (2541 : 176-181) กลาววา การสรางวฒนธรรมแหงคณภาพ ใหเกดขนในองคกรใด ๆ ผบรหารองคกรนน จะตองกาหนดหรอสรางคานยมรวม ใหเกดในหมคณะและเจาหนาทคานยมรวมทสาคญม 11 ประการ ดงน คานยมรวมท 1 คอ ลกคาสาคญทสด แนวปฏบต 1) ใหประกาศผลทไดทาการศกษา วเคราะหวจย สารวจ ใหพนกงานทราบวา ลกคาตองการอะไร และ 2) ยกยองชมเชยใหรางวลแกพนกงานททางานอยางมคณภาพหรอใหบรการ ลกคายอดเยยม

TQM

ISO 9000

ISO 9000 : 2000

องคกรแหงคณภาพ (quality organization)

องคกรแหงการเรยนร (learning organization)

MBNQA (Malcolm Baldrige National Quality Award)

19

คานยมรวมท 2 คอ ความพอใจของลกคาคอตวชวดผลการปฏบตงานแนวปฏบต 1) กาหนดใหการสรางความพอใจใหแกลกคา ทตวชวดผลการปฏบตงานของพนกงานทกคนรวมทงผบรหารทกระดบ และ 2) สอสารและอธบายวธการวดผลงานอยางชดเจนและ คานยมรวมท 3 คอ ลกคาภายในสาคญเสมอ แนวปฏบต 1) ขยายจตสานกทวาพนกงานแตละคนเปนทงผซอและผขายในตวเอง ทกคนเปนลกคาภายในอยางตอเนองกนไป เมอรบงานจากพนกงานคนกอนทาจะตองทาตวเหมอนผซอคองานไมด หรอไมมคณภาพจะตองสงคนไมรบมาทางาน และ 2) กระตนใหเกดการสนบสนนซงกนและกนอยางตอเนองในกระบวนการผลต คานยมรวมท 4 คอ การทางานเปนทม แนวปฏบต 1) สรางบรรยากาศแหงความรวมมอกนทางานเปนหมคณะใหมากขนแทนคนเกาแบบฉายเดยว 2) ตงและขยายทมงานเพอการปรบปรงคณภาพทวทงองคกร และ 3) ใหรางวลแกสมาชกทงทมงานเปนหลก คานยมรวมท 5 คอ การมงพฒนาและปรบปรงในระยะยาว แนวปฏบต 1) ยกเลกการแกปญหาระยะสนประเภทไมมขอมลตวเลขสนบสนน 2) มงเนนผลงานในระยะยาว และ 3) ฝกอบรมทมงานตามหลกการแกปญหาพนฐานท คานยมรวมท 6 คอ การใหความสาคญกบขอมลตวเลขและความเปนจรง แนวปฏบต 1) ใหความสาคญกบการตดสนใจดวยตวเลข หรอขอมลความจรงเทานน แทนการตดสนใจดวยความรสก หรอการคาดเดาคดเอง 2) สงเสรมทมงานใหเกบรวบรวมขอมลตวเลขทจาเปนและจดเตรยมความเหนสนบสนนเพอการแกปญหา และ 3) ฝกอบรมทมงานตามหลกการแกปญหาพนฐานทแทจรงโดยอางองขอมล คานยมรวมท 7 คอ การมงทการแกปญหา แนวปฏบต 1) มงทการหาคาตอบหรอวธแกปญหาใหได 2) อยาไปสนใจทจะหาขอผดพลาดหรอมงแตหาคนผด 3) กระตนและใหกาลงใจแกผใหขอมล และ 4) ยกยองชมเชยผคนพบปญหาและสามารถดาเนนการแกไขได คานยมรวมท 8 คอ การมสวนรวมทวทงองคกร แนวปฏบต 1) ใหความสาคญและ สรางบรรยากาศแกพนกงานทกคนมสวนรวม 2) ใหผบรหารทกระดบรวมมออยางจรงจง 3) ตดตามดแลพนกงานมสวนรวม และ 4) ทาทกอยางใหงาย แตรกษาคณภาพใหได คานยมรวมท 9 คอ การบรหารคณภาพแบบองครวม ดวยระบบทควเอม แนวปฏบต 1) เนนบรหารแบบองครวม ไมแยกสวน หรอแยกตามหนาท 2) ตงทมงานใหมการประสานงานแบบแนวราบ 3) ฝกอบรมทควเอมอยางทวถง 4) เนนการทาถกตงแตเรมตน และ 5) กาหนดเปาหมาย แผนงานระยะยาว

20

คานยมรวมท 10 คอการมงเนนทกระบวนการและการใหความสาคญกบผปฏบตงาน แนวปฏบต 1) ใหความสาคญกระบวนการ 2) คดเลอกบคคลทมจตสานกเรองคณภาพแบบทควเอม และ 3) ใหรางวล ยกยองชมเชยผมคณภาพ หรอปฏบตงานยอดเยยม คานยมรวมท 11 คอ การยดมนอยางจรงจงและตอเนอง แนวปฏบต 1) ผบรหารระดบสง และทกระดบมสวนรวมอยางจรงจง 2) จดเตรยมทรพยากรตาง ๆ 3) มความยดมนผกพนใน ระยะยาวอยางตอเนอง และ 4) เขารวมสมาคมคณภาพและมกจกรรมรวมอยางสมาเสมอ ดงนน คานยมรวมเบองตน ทง 11 ขอ จงเปนพนฐานของการสรางวฒนธรรมแหงคณภาพผบรหารจงตองการใหเกดขนในองคกร เพอการบรหารคณภาพสความเปนเลศ

ววฒนาการแนวความคดเกยวกบคณภาพ ประวตของมนษยชาตเกยวกบคณภาพ ตนทน และการเพมผลตภาพเมอ 1 ลานป 1 หมนปและ 200 ป ตามลาดบ (วรภทร ภเจรญ 2540 : 7) ทงคณภาพตนทนและผลตภาพ ตางกเปนตวบงช ผลการดาเนนงานทสาคญขององคกรและคณภาพ ถอเปนสงทมประวตความเปนมานานทสด ประวตของคณภาพแบบงาย ๆ เรมตนจาก 1) ไมมการตรวจสอบเลย (มความไววางใจกนเมอแลกเปลยนสนคา) 2) มการตรวจสอบ (inspection : สนคามความยงยาก เรมมการสมตรวจ) 3) มการควบคมคณภาพ (quality control : มการตรวจสอบทมการจดบนทก และนาผลการบนทกไปใชเปนการตรวจผลลพธมากกวาทจะตรวจองคประกอบอน ๆ) และ 4) มการประกนคณภาพ (quality assurance) เปนการควบคมองคประกอบทงหมดทมผลตอผลลพธ) (วรภทร ภเจรญ 2541 :13-15) ดงแผนภมท 5

แผนภมท 5 ประวตระบบคณภาพ ทมา : วรภทร ภเจรญ, แนวทางการประกนคณภาพภายในสถานศกษา (กรงเทพฯ : พมพด จากด, 2541), 13-15.

การบรหารคณภาพแบบทควเอม (TQM)

การประกนคณภาพ (QA) (quality assurance) or ISO 9000

คามาตรฐาน (military standards)

การควบคมคณภาพ (QC)

การตรวจสอบ (inspection)

21

ววฒนาการของแนวความคดเกยวกบคณภาพ จะแบงเปน 4 ยคสมย (วฑรย สมะโชคด 2542 : 7) ไดแก 1) ตรงตามมาตรฐาน ตรงตามทออกแบบไวหรอกาหนดไว ตรงตามมาตรฐานทยอมรบกน 2) ตรงกบประโยชนใชสอย ตรงตามทลกคาตองการใชงาน 3) เหมาะสมกบตนทน/ราคา เปนทตองการของทกคนเพราะคณภาพสงแตตนทนตา (ราคาถก) ราคาเหมาะสม 4) ตรงตามความตองการทแฝงเรน ตรงตามทลกคาตองการรวมทงความตองการทแฝงเรนของลกคาดวย อกแนวคดหนง กฤษฏ อทยรตน (2542 : 68) ตองการใหหนวยงานทสวนรวมในระดบตาง ๆ ในการแสดงสคณภาพ ดงน

กจกรรมกลมพฒนาคณภาพ (QDC)

การบรหารความปลอดภยและความเสยง การปฏบตการตามมาตรฐาน ตามกระบวนการ (ISO 9000)

กจกรรม 5 ส. กจกรรมขอเสนอแนะ กจกรรมคณภาพอน ๆ

แผนภมท 6 พนกงานในองคกรมสวนรวมในทควเอม ทมา : กฤษฏ อทยรตน, ถกคณภาพภาค 2 (กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2542), 68.

การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) เปนวนยปจจยทรงพลงทประกอบดวย กจกรรมตาง ๆ ไดแก กจกรรมกลมพฒนาคณภาพ (QDC) การบรหารความปลอดภยและความเสยง การปฏบตการตามมาตรฐาน ตามกระบวนการ (ISO 9000) กจกรรม 5 ส. กจกรรมขอเสนอแนะ และกจกรรมคณภาพอน ๆ ซงการดาเนนงานตามการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะตองเลอกกจกรรมใหเหมาะสมกบแตละหนวยงานตอไป

วารนทร สนสงสดและวนทพย สนสงสด (2549 : 79) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอ ทควเอม (TQM) จะมระบบการประกนคณภาพใน 5 ขนตอน ไดแก การตรวจตรา เปนการแยกผลตภณฑดจากเลว การควบคมคณภาพ (QC) เปนการปองกนสงบกพรอง การประกนคณภาพ (QA) เปนการปรบปรงกระบวนการ การจดการคณภาพ (TQM) เปนการบรหารคณภาพ

วนย ปจจย

ทรงพลง

TQMS

22

แบบเบดเสรจ และการประกนคณภาพ (TQA) เปนการบรหารคณภาพตามเกณฑรางวลคณภาพแหงประเทศไทยใน 7 หมวด คอ ภาวะผนา กลยทธและการวางแผน การเอาใจใสตอลกคา สารสนเทศและการวเคราะห การจดการบคคล การจดการกระบวนการ และผลลพธการดาเนนงาน

ระบบประกนคณภาพ 5 ขนตอน ประกนคณภาพ จดการคณภาพ ประกนคณภาพ (ปรบปรงกระบวนการ) ควบคมคณภาพ (ปองกนสงบกพรอง) ตรวจตรา (แยกผลตภณฑดจากเลว)

ทมา : วารนทร สนสงสดและวนทพย สนสงสด, ชดฝกอบรม ISO 9000 ระบบบรหารคณภาพ การศกษา (กรงเทพฯ : สยามมตรการพมพ, 2542), 79.

วฑรย สมะโชคด (2542 : 72) กลาววา การดาเนนงานบรหารคณภาพทเปนการเพมผลผลตโดยรวมขององคกรจากระดบพนฐานทสด ม 3 กลม คอกลมระดบลาง การทพนกงานทกคน ทกระดบในองคกร ไดรวมทากจกรรม 5 ส. จดใหมความเปนระเบยบเรยบรอย กลมระดบกลาง เปนการรกษาความปลอดภย สขภาพอนามยและสงแวดลอม จดทาเครองมอการควบคมคณภาพ (QCC) ระบบการใหคาแนะนา (SS) การใหพนกงานมสวนรวม (EI) วศวกรในอตสาหกรรม (IE) คณคาของวศวกร (VE) และการวเคราะหคณคาของงาน (VA) และระดบสง เปนการจดทาไคเซน การลดตนทน การทางานใหทนเวลา การรกษาผลผลตรวมใหเกดผลตภาพทสง การปรบเปลยนระบบ การบรหารมาตรฐานคณภาพ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และผลตภาพรวมทม การปรบปรง ดงแผนภมท 8

แผนภมท 7 ระบบประกนคณภาพ

ประกนคณภาพ (TQA)

จดการคณภาพ (TQM)

ประกนคณภาพ (ปรบปรงกระบวนการ)

(QA)

การควบคมคณภาพ (QC)

ตรวจตรา

23

TPI

TQM ISO

Reengineering JIT, TPM Kaizen, Cost Reduction IE, VE, VA

QCC, SS, EI ความปลอดภย สขอนามย – สงแวดลอม ความเปนระเบยบเรยบรอย

กจกรรม 5 ส. พนกงานทกคน – ทกระดบขององคกร แผนภมท 8 การเพมผลผลตโดยรวมขององคกรจากระดบพนฐานทสด ทมา : วฑรย สมะโชคด, TQM. : วถสองคกรคณภาพยค 2000 (กรงเทพฯ : TPA PUBLISHING, 2542), 78.

คาอธบายเพมเตม การเพมผลผลตโดยรวมขององคกรจากระดบพนฐานทสด กระทาไดตามลาดบจากกจกรรมของระดบลางสระดบสงสด ดงน กจกรรม 5 ส. ไดแก สะสาง (seiri : แยกแยะ) สะดวก (seiton : จดเปนระเบยบ) สะอาด (seiso : ปดกวาดเชดถ) สขลกษณะ (seiketsu : ถกอนามย) สรางนสย (shitsuke : ทากจกรรม 5 ส ประจา) QCC : quality control circles (การควบคมคณภาพ) SS : suggestion system (ระบบการใหคาแนะนา) EI : employee involvement (การใหพนกงานมสวนรวม) IE : industrial engineering (วศวกรในอตสาหกรรม) VE : value engineering (คณคาของวศวกร) VA : value analysis (การวเคราะหคณคา) JIT : just in time system (ระบบการทางานทนเวลา) TPM : total productive maintenance (การรกษาผลผลตรวมใหเกดผลตภาพทสง) ISO : international organization of standardization (องคกรมมาตรฐานระดบสากล)

ระดบสง

ระดบกลาง

ระดบลาง

24

TQM : total quality management (การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ) TPI : total productivity improvement (ผลตภาพรวมมการปรบปรง)

หนทางสทควเอม เปนเรองทเปนไปได จะตองอาศยระยะเวลาทจะเขาดาเนนการ ดงน

TQM 4 - 5 ป ISO 9000 1 ป 5 ส.

1 ป

แผนภมท 9 ระยะเวลาการไปสทควเอม ทมา : วารนทร สนสงสดและวนทพย สนสงสด, ชดฝกอบรม ISO 9000 ระบบบรหารคณภาพ การศกษา (กรงเทพฯ : สยามมตรการพมพ, 2542), 120.

วารนทร สนสงสดและวนทพย สนสงสด (2542 : 120) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มการดาเนนงานในระยะเวลาการไปสการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) เปนเรองทจะตองอาศยระยะเวลาทจะตองเขาไปดาเนนการ ตามกจกรรมตาง ๆ คอ กจกรรม 5 ส. ใชระยะเวลาประมาณ 1 ป กจกรรมการบรหารมาตรฐาน ISO 9000 ใชระยะเวลาประมาณ 1 ป จนกระทงดาเนนการบรหารคณภาพาตาม P-D-C-A อยางตอเนองใชเวลาประมาณ 4-5 ป เพอเขาสระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ โอคแลนด (Oakland 1990 : 290) กลาววา ในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะตองใชกระบวนการในการดาเนนกจกรรมตามขนตอนตาง ๆ คอ การสรางความเขาใจ การมขอพนธะสญญา ผกพนและนโยบาย การจดองคกร การวดหรอราคา การวางแผน การออกแบบ ระบบ ความสามารถ สมรรถภาพ การควบคม การทางานเปนทม การฝกอบรม การนาไปปฏบต และ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) ดงแผนภมท 10

25

ในขนตอนของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจจะมลกษณะงานทสาคญ ดงน

แผนภมท 10 ขนตอนของทควเอม ทมา : Oakland, Total Quality Management (New York : Nichols Publishing Company, 1990), 290.

สรป ววฒนาการแนวคดเกยวกบคณภาพ มการดาเนนงานหลายแนวคด เรมตงแตไมม การตรวจสอบการควบคมในสงใด ๆ เลย โดยมววฒนาการใน 4 ยค คอ ตรงตามมาตรฐาน ตรงกบประโยชนใชสอย เหมาะสมกบตนทนหรอราคา และตรงตามความตองการของลกคา นอกจากน มกจกรรมดาเนนงานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทสาคญ คอ กจกรรม 5 ส. กจกรรมควบคมคณภาพ กจกรรมการประกนคณภาพ กจกรรมการบรหารคณภาพโดยรวม และกจกรรมบรหารคณภาพตามเกณฑรางวลคณภาพมาตรฐาน ซงจะตองอาศยระยะเวลาดาเนนการไมตากวา 4-5 ป จงจะสามารถดาเนนการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจไดสาเรจ

IMPLEMENTATION (การนาไปปฏบต) TRAINING (การฝกอบรม)

TEAMWORK (การทางานเปนทม) CONTROL (การควบคม)

CAPABILITY (ความสามารถ สมรรถภาพ) SYSTEMS (ระบบ)

DESIGN (การออกแบบ) PLANNING (การวางแผน)

MEASUREMENT (COST) (การวด-ราคา) ORGANIZATION (การจดองคกร)

COMMITMENT AND POLICY (ขอผกพนและนโนบาย) UNDERSTANDING (ความเขาใจ)

TQM (การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ)

26

รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) ววฒนาการของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) เทนเนอรและดโทโต (Tenner and Detoto1992 : 15-22) ไดลาดบเหตการณทเกยวของกบการบรหารคณภาพ สรปได ดงน ป ค.ศ. 1903 เฟรเดอรค เทเลอร (Frederick Taylor) เรมสอนวธการบรหารโรงงานโดยใชหลกการทางวทยาศาสตร ซงเปนตนกาเนดของวชาวศวอตสาหกรรม ตอมาใน ป ค.ศ. 1911 เทเลอร เขยนหนงสอชอ the principles of scientific management และเปนผใหกาเนดเทคนคการศกษาเรอง Time and Motion ป ค.ศ. 1924 วอลเทอร เอ. ชวฮารท (Walter A. Shewhart) เขยนตาราเรอง การควบคมสนคาอตสาหกรรมอยางมระบบ ในขณะททางานอยทบรษท bell telephone ตอมาใน ป ค.ศ. 1931 ชวฮารท ไดเผยแพรแนวคดเกยวกบ statistical quality control ในหนงสอ economic control of quality of manufactured products ป ค.ศ. 1940 เอดวารด เดมมง (W. Edward Deming) เขาทางานใน the U.S. bureau of the census และไดนาเทคนคการสมตวอยางทางสถตมาประยกตใช ป ค.ศ. 1941 ประเทศสหรฐอเมรกา มการจดทาเอกสารการควบคมคณภาพการผลตอาวธสงครามขนในชวงสงครามโลกครงท 2 โดยไดนาหลกสถตมาประยกตใช ในการบรหารใหเกดคณภาพ ป ค.ศ. 1949 ประเทศญปน เรมตนพฒนาคณภาพ มการจดตงหนวยงานเพอยกระดบคณภาพขนโดยตรง มชอวา สหภาพนกวทยาศาสตรและวศวกรญปน (Japanese Union of Scientists and Engineers : JUSE) มการพฒนากจกรรมกลมคณภาพถงขนตอนทเรยกวา การควบคมคณภาพสมบรณแบบ (total quality control) และในปจจบนไดนามาใชรวมกบระบบการบรหารงานแบบทนเวลา (Just in Time) ป ค.ศ. 1950 เอดวารด เดมมง (W. Edward Deming) แสดงปาฐกถาเกยวกบหลกการคณภาพใหกบผฟงทเปนนกวทยาศาสตร วศวกรและคณะผบรหารระดบสงของญปน

ป ค.ศ. 1951 โจเซฟ จรน (Joseph M. Juran) ตพมพหนงสอ the quality control handbook

ป ค.ศ. 1961 Martin Company สรางขปนาวธ pershing โดยยดหลกความผดพลาดเปนศนย (zero defect)

ป ค.ศ. 1970 ฟลลป ครอสบ (Phillip Crosby) ประกาศแนวคด zero defect และตอมา ในป 1979 ไดเขยนหนงสอชอ quality is free

27

ป ค.ศ. 1982 เอดวารด เดมมง (W. Edward Deming) เขยนหนงสอเรอง quality, productivity and competitive position) ป ค.ศ. 19782 ไฟเกนบาม (Armand V. Feigenbaum) ผคดคน cost of quality และเสนอแนวคดททกหนาทในบรษทมสวนรวมรบผดชอบตอคณภาพ ซงถอเปนตนกาเนดแนวคด การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) ป ค.ศ. 1984 ฟลลป ครอสบ (Phillip Crosby) เขยนหนงสอเรอง quality without tears : the art of hassle-free management ป ค.ศ. 1987 สภาคองเกรส ประเทศสหรฐอเมรกา ไดจดตงรางวล The Malcolm Baldrige National Quality ป ค.ศ. 1988 ประเทศสหรฐอเมรกา หนวยงานทางทหารของสหรฐอเมรกา ไดนาแนวคดเกยวกบคณภาพโดยรวมมาใชในทางการทหาร ป ค.ศ. 1993 ประเทศสหรฐอเมรกา แนวคด total quality ถกนาไปใชสอนในวทยาลยและมหาวทยาลยในประเทศสหรฐอเมรการอยางกวางขวาง สรป ววฒนาการของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม เรมจากเทเลอร (1903) ไดสอนการบรหารโรงงาน โดยใชหลกวทยาศาสตร ชวฮารท (1924) ไดเขยนตารา การควบคมสนคาอตสาหกรรมอยางเปนระบบ เดมมง (1940) ไดนาเทคนคการสมตวอยางทางสถตมาประยกตใช สหรฐอเมรกา (1941) จดทาเอกสารการควบคมคณภาพการผลตอาวธสงครามในสงครามโลกครงท 2 ญปน (1944) เรมพฒนาคณภาพโดยมหนวยงานรบผดชอบนากจกรรมทควซ (TQC) มาใชรวมกบระบบการบรหารงานแบบทนเวลา จรน (1951) ตพมพหนงสอคมอการควบคมคณภาพ ครอสบ (1970) ประกาศแนวคด zoro defect และป 1979 เขยนหนงสอ quality is free ไฟเกนบาม (1982) ผคดคน cost of quality สภาคองเกรส ประเทศสหรฐอเมรกา (1987) ไดตงรางวลเกณฑคณภาพมอลคมบลดรดจ (MBNQA) ตอมาป 1988 ไดมหนวยงานทางทหารสหรฐอเมรกา ไดนาแนวคดคณภาพโดยรวมมาใชในทางการทหาร และป 1993 สหรฐอเมรกา นาแนวคด total qualit ถกมาใชสอนในวทยาลยและมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาอยางกวางขวาง ความหมายการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) ยอมาจาก total quality management เรยกเปนภาษาไทยแตกตางกนไป อาท ระบบบรหารคณภาพทวทงองคกร (วรพจน ลอประสทธสกล 2541 :14) การบรหารคณภาพทวทงองคกร (วฑรย สมะโชคด 2541 : 75) การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ตามราชบณฑตยสถาน) การบรหารคณภาพโดยรวม การบรหารคณภาพโดยองครวม การบรหารคณภาพททกคนมสวนรวม การบรหารคณภาพทวทงองคกร ทควเอม (เรยกทบศพท) (วฑรย สมะโชคด 2542 : 44) การบรหารคณภาพ

28

โดยรวม (TQM) (วารนทร สนสงสด 2542 : 1) การจดการเพอพฒนาคณภาพทวทงองคการ (TQM) (สธ สทธสมบรณและสมาน รงสโยกฤษฎ 2542 : 148) การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ การบรหารคณภาพโดยรวม การบรหารคณภาพโดยองครวม การบรหารคณภาพททกคนมสวนรวม การบรหารคณภาพทวทงองคกร (วฑรย สมะโชคด 2543 : 158) การบรหารแบบมงคณภาพทวองคกร (อทย บญประเสรฐ 2543 : 36) ระบบบรหารเชงคณภาพรวม (วรวธ มาฆะศรานนท 2545 : 77) การบรหารคณภาพททกคนมสวนรวม (วฑรย สมะโชคด 2545 : 65) การจดการคณภาพโดยรวม (ณฏฐพนธ เขจรพนธและคณะ 2545 : 69) การจดการคณภาพทงองคกร (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 2) การบรหารคณภาพแบบครบวงจร (ศ-ต รอดเครอวลย 2551 : 173) ในทน ผวจยจะใชทควเอม (TQM) วา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ซงอาจแยก ได 3 สวน คอ T=total (ทงหมด=แบบเบดเสรจ) หมายถง ทงองคการและการครอบคลมหนาททกอยางในองคกร Q=quality (คณภาพ) หมายถง การใหในรปของสนคาและบรการทตรงตามความตองการหรอเกนกวาทลกคาตองการ และ M=management (การจดการ) หมายถง การทาใหกระบวนการทางานหลก ๆ อยภายใต ความสามารถในการควบคม มสมรรถนะสงและสามารถนาคณภาพ ผสมผสานลงไปกระบวนการจดการตาง ๆ ได (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 2) จากความหมายโดยรวม มความหมาย แนวทางในการบรหารขององคกรทมงเนนเรองคณภาพ โดยสมาชกทกคนขององคกรมสวนรวมและมงหมายผลกาไร ในระยะยาวดวยการสรางความพงพอใจใหแกลกคา รวมทงการสรางผลประโยชนแกหมสมาชกขององคกรและแกสงคมดวย (วฑรย สมะโชคด 2544 : 68) เปนระบบการบรหารคณภาพหรอเทคนคการบรหาร เพ อการปรบปรงคณภาพของสนคาหรอบรการ อยางตอเนองดวยการใหพนกงานทกระดบและทกคนในองคกรมสวนรวมในการปรบปรง (วฑรย สมะโชคด 2541 : 75) เปนระบบอนทรงประสทธภาพทรวบรวมความพยายามของกลมตาง ๆ ในองคกรเพอพฒนาคณภาพ ธารงรกษาคณภาพและปรบปรงคณภาพ เพอทาใหเกดการประหยดมากทสดในการผลตและการบรการ โดยยงคงรกษาความพงพอใจของลกคาไดอยางครบถวน (ไฟเกนบาม, อางถงในวรพจน ลอประสทธสกล 2541 : 7) การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนยทธศาสตรเพอปรบปรงสมรรถนะอยางตอเนองในทกระดบและทก ๆ จด ทอยในความรบผดชอบอนประกอบดวยเทคนคการบรหารขนพนฐาน จตใจมงมนทจะปรบปรงและเครองมอเชงวชาการ ภายใตโครงการสรางทมวนย โดยมงเปาหมายในมมกวาง อาท การลดตนทน เพมคณภาพทนกาหนด และสอดคลองกบภารกจทตองการการเพมความพงพอใจของผใชเปนวตถประสงคทอยเหนอสงอนใด (กระทรวงกลาโหมของรฐบาลสหรฐอเมรกา, อางถงในวรพจน ลอประสทธสกล 2541 : 8)

29

TQM = T + QM + QS + STANDARDS

การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หมายถง ภาระผกพนขององคการในระยะยาว ใน การปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง ใหเกดข นทกข นตอนของการทางาน และการมสวนรวม อยางแขงขนของพนกงานทกคน (สธ สทธสมบรณและสมาน รงสโยกฤษฎ 2542 : 148) การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนระบบททาใหเกดการปรบปรงอยางตอเนอง ของกระบวนการเพมลกคาทกกระบวนทดาเนนอยในองคกร ลกคาจะเปนผตดสนบนพนฐานและความพงพอใจของพวกเขาวา มลคาเพมนนมจรงหรอไม ความมสวนรวมของสมาชกทกคนในองคกร ในการปรบปรงผลตภณฑ กระบวนการ การบรการ และวฒนธรรมองคกรเปนสงทขาดเสยมไดในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ วธการทงหมดทใชในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไดรบการพฒนาโดยผนาดาน การบรหารคณภาพรนแรก ๆ อาท เดมมง (W. Edwards Deming), ไพเกนบาม (Armand V. Feigenbaum), อชกาวา (Kaoru Ishikawa), และจรน (Joseph M. Juran) (Duncan, อางถงในวรพจน ลอประสทธสกล 2541 : 8) การจดระบบและวนยในการทางาน เพอปองกนความผดพลาดเสยหายและมงสรางคณคา (value) ในกระบวนการทางาน (working process) ทก ๆ ขนตอนโดยทกคนในองคกรนน ๆ จะตองมสวนรวมซงจะเปนปจจยสาคญในการกาวสความเปนเลศ (วรวธ มาฆะศรานนท 2545 : 77) ในประเทศญปนไดนาหลกการบรหารแนวการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ของสหรฐอเมรกาจะมลกษณะคลายกบทควซ (TQC) ยอมาจาก total quality control ของ ไฟเกนบาม ซงในความหมาย การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มอยหลายความหมาย อาท การปฏบตความคดในการบรหาร กจกรรมกลมซงไมสามารถทาโดยปจเจกบคคล การบรหารดวยขอเทจจรง การบรหารดวยการหมนวงลอพดซเอ (P-D-C-A ทควซเรมตนทการศกษาและสนสดทการศกษา (คะโน, อางถงในวรพจน ลอประสทธสกล 2541 : 9) นอกจาก การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ แลว ยงมซดบบลวควซ (CWQC) ยอมาจาก company wide quality control หรอ ทควซของญปนดวย อกในทศนะหนง กฤษฏ อทยรตน (2541 : 16) ใหทศนะของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไวนาฟงวา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะใชสไตลไหนด มคนเปรยบเทยบไวระหวางระดบพฒนาการของ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ สไตลญปน และการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ สไตลอเมรกา พบวา ระดบคณภาพของญปนสงเหนอกวา ระดบคณภาพของอเมรกามากมายนก ในอกมมมองหนง การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะมในลกษณะ

30

T = total เปนการกาหนดใหทกคน ทกหนวยงาน ทกระดบ ตาแหนงงานไดมามสวนรวมเปนทมงาน ตามนโยบายคณภาพ (quality policy) การมสวนรวมโดยทกระดบตาแหนงงานอาจเปนในลกษณะของบนสลาง (top-down) หรอจากลางขนบน (bottom-up) กได Q = quality คณภาพคอความพงพอใจของลกคา (ภายในและภายนอก) ทองคการตองสนองตอบตอความตองการหรอความคาดหวง ใหเกนความคาดหมายของลกคา องคประกอบของคณภาพ ประกอบดวย คณภาพ (Q = quality), ตนทน (C = cost), เวลา (T = time) สงมอบ (D = delivery), ความปลอดภย (S = safety), ขวญกาลงใจ (M = morale), สงแวดลอม (E = environment), การศกษา (E = education), สรางภาพ จนตนาการ (I = image) M = management เปนหวใจของการสงเสรมระบบคณภาพจะเนนอย 3 ประการ 1) วงจร การจดการ (management cycle) โดยใชวงลอเดมมงคอ พดซเอและตองนาแนวคดพฒนาคณภาพ อยางตอเนอง 2) การจดการโดยขอเทจจรง (management by facts) บรหารโดยเนนการตดสนใจจากขอมลและขอเทจจรงไมใชจนตนาการหรอคาดคะเน และ 3) การจดการโดยกจกรรมทรพยากรมนษย (management by human resource activities) โดยใชหลกการ POSDCoRB และ THLIM. S = system & standards ระบบเปนการรวมสงตาง ๆ ซงสลบซบซอนเขาดวยกนใหเปนในแนวทางเดยวกน ถาเปนระบบคณภาพ กคอการรวมควซและ ควเอเขาดวยกนมาตรฐานจะนามาตรฐานระบบบรหาร ISO 9000 มากาหนด

นอกจากน ไฟเกนบาม (Fiegenbaum) ไดนยาม การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจวา เปนระบบ อนทรงประสทธภาพทรวมความความพยายามของกลมตาง ๆ ในองคกร เพอพฒนาคณภาพ ธารงรกษาคณภาพและปรบปรงคณภาพ เพอใหเกดการประหยดมากทสดในการผลต และการบรการ โดยยงคงรกษาระดบความพงพอใจของลกคาไวอยางครบถวน (Fiegenbaum 1987 : 2)

เทนเนอร และดโทโต (Tenner and Detoto) ใหความหมายวา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ คอการมสวนรวมของผบรหารระดบตนทไดเลอก และดาเนนการกระบวนการทจะทาใหองคการ มกระบวนการและวสยทศนเดยวกน ซงหลกการทสาคญของการบรหารคณภาพโดยรวม ประกอบดวยการใหความสาคญกบลกคา หรอผรบบรการเปนสงแรก (Tenner and Detoto 1992 : 1)

ฟลด (Flood) ชาวอเมรกนผมความเชยวชาญในดานการประยกตใชวธการทางสถตเขากบกระบวนการบรหารคณภาพ ใหความหมาย การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจวา คอแนวคดทตองการภาวะผนาและการมสวนรวมอยางตอเนองของผบรหารระดบสงในกจกรรมทงหลายในกระบวนการ องคกรทนาการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาใชไดอยางสมฤทธผลนน จะสงเกตเหนไดจากการทพนกงานไดรบการฝกและกระตนใหมสานกดานคณภาพ มสภาพแวดลอมการทางานท

31

สรางสรรค รเรมไววางใจซงกนและกน และทกคนทมเทใหแกการแสวงหาคณภาพทดกวา เพอบรรลเปาหมายสงสด คอผลตภณฑและบรการทนาพอใจ (Flood 1993: 5)

โอคแลนด (Oakland) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนแนวคดในการปรบปรงใหเกดประสทธผลและมความยดหยนในภาพรวมของธรกจ วธการและเทคนคของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ สามารถประยกตใชในทกองคกรไดเปนอยางด (Oakland 1993 : 238)

ทอรบน (Trobin) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หมายถงการปรบปรงคณภาพอยางตอเนองในทกมตของวฒนธรรมองคกร ซงเปนการประมวลความพยายามทวทงองคกรทจะทาใหเกดความสามารถเชงไดเปรยบในการแขงขน การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ถอเปนระบบคณภาพทตองมการเชอมโยงกบการพจารณาทางดานการเงน มการนาไปประยกตใชในรปแบบของกระบวนการทชดเจน โดยมงเนนเรองคณภาพ (Trobin 1993 : 9) เชอรเมอรฮอน (Schermorhorn) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอบางครงเรยก total quality control : TQC คอการประยกตหลกการทางดานคณภาพของรปแบบการทางานและการสนองตอบตอความตองการของลกคาทงภายในและภายนอก โดยการทาใหถกตองตงแตแรก (Schermorhorn 1993 : 639) ฟาร เรล (Farrel) ใหความหมายวา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ คอปรชญา การบรหาร หมายถง ประสทธผลขององคการและความสาเรจของกระบวนการพฒนาคณภาพและบรการเพอเสนอใหลกคาโดยเนนทระบบและกระบวนการทตองพฒนา โดยทกคนในองคการมสวนรวม (Farrel 1994 : 98)

บราวน (Brown) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ คอ แนวคดการบรหารซงคนหาการพฒนาคณภาพของกระบวนการผลต และบรการขององคการทกขนตอนอยางตอเนอง เนนความเขาใจตวแปร บทบาทของลกคา หรอผมารบบรการ และการมสวนรวมทกระดบของพนกงาน (Brown 1994 : 4) วลเลยม (William) ใหความหมายวา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนระบบททาใหเกดการปรบปรงอยางตอเนองของกระบวนการเพมมลคากระบวนการทดาเนนอยในองคกรลกคาจะเปนผตดสนบนพนฐานแหงความพงพอใจของพวกเขาวา มลคาเพมนนมจรงหรอไม การมสวนรวมของสมาชกทกคนในองคกรในการปรบปรงผลตภณฑ กระบวนการ การบรการและวฒนธรรมองคกร เปนสงทสาคญในการบรหารคณภาพทวทงองคกร วธการทงหลายทใชในการบรหารคณภาพทวทงองคกร ไดรบการพฒนาโดยผนาดานการบรหารคณภาพรนแรก ๆ อาท เดมมง ไฟเกนบาม อชคาวา และจรน (William 1994 : 1)

32

ฮราเดสก (Hradesky) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนปรชญา เปนชดของเครองมอและเปนกระบวนการทมงผลผลตสดทาย ททาใหลกคาพอใจและมการปรบปรง อยางตอเนอง คาวาปรชญาและกระบวนการในทนจะตางจากปรชญาและกระบวนการทวไป ทวาทกคนในองคกรจะตองสามารถปฏบตได การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใชยทธวธการเปลยนแปลงวฒนธรรมและเทคนควธ ดานโครงสรางทมงใหเกดความพอใจทงลกคาภายในและลกคาภายนอก โดยผบรหารตองเขามามสวนรวมอยางจรงใจและมพนธะรบผดชอบ (Hradesky 1995 : 2-3)

บารทอลและมารตน (Bartol and Martin) อธบายแนวคด การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจวา เปนเสมอนระบบการบรหารอยางหนง (Bartol and Martin 1998 : 544-548) เดล เอช. เบสเตอรพราย (Besterfile) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนการยกระดบ การเพมคณคา (enhancement) กบประเพณทสบทอดมาทาใน ทางธรกจโดยทควเอม มคาทสาคญ 3 คา คอ total เปนการทาทงหมด (made up of the whole) quality เปนระดบของความเปนเลศทจะผลตหรอจดเตรยมใหบรการ (degree of excellence a product or service provides) และ management เปนการกระทา (การแสดง) ศลปะหรอกรยาทาทาง (วธการกระทา) ของการจดการ การควบคม การอานวยการ เปนตน (act, art, or manner of handling, controlling, directing, etc.) การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนหวใจทสาคญทสด ทจะใชพฒนาและรกษาระบบกบมาตรฐานและใหกลไก หรอระบบการปฏบตงานสอดคลองกลมกลน โดยเชอมโยงกบคณภาพผลตภณฑ สนคา หรอบรการขององคกรทาน การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ออกแบบใหมการพฒนาองคกรอยางมชวตชวา กาวหนาอยางมนคง โดยคานงถงลกคา ระบบงาน กระบวนการ และคณภาพผลตภณฑ/บรการ เปนสาคญ (Besterfile 2004 : 23)

เคอรแรม ฮาชม (Hashmi) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนปรชญาการบรหารทมงพฒนาบทบาทขององคกร (เชน ดานการตลาด การเงน การออกแบบ วศวกรรม ผลตภณฑ การบรการ เปนตน) ทมงตอบสนองความตองการของลกคาและวตถประสงคขององคกร ทควเอม แสดงภาพขององคกรผานกระบวนการการทางานทตองพฒนาไปขางหนา โดยการพฒนาความรและประสบการณของบคลากร (Hashmi 2006 : 3) รอน ฟตซเกอราลด (Fitzgerald) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนปรชญาและระบบสาหรบการพฒนาการบรการและ /หรอผลตภณฑทสนองตอความตอง การของลกคา ในปจจบนเทคโนโลยการขนสงและการสอสารเปลยนจากระบบเศรษฐกจของชาตไปสระบบเศรษฐกจโลก ประเทศและองคกรธรกจทไมไดดาเนนการ การบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจ จะขาดความสามารถในการแขงขน สงนจงเปนปจจยทบงบอกวา ถาบคลากรใน

33

องคกรรวมกนพฒนา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใหเกดขนแลว ผลประโยชนทพงจะไดจากการพฒนา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ยอมใหผลคมคา (Fitzgerald 2007 : 2-3) สรปไดวา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนปรชญา หลกการ และกระบวนการบรหารทมงใหเกดประสทธภาพโดยรวมทวทงองคกร ตอบสนองความตองการและความพงพอใจของลกคา โดยการพฒนาผลตภณฑและการบรการอยางตอเนอง จากนยามดงกลาวขางตน การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) มหลกการทสาคญ 3 ประการ

ประการแรก คอ การมงเนนทคณภาพ องคกรการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะตองยดคณภาพ เปนแกนหลกในการบรหารจดการคณภาพในทนหมายถง คณภาพสนคาหรอบรการทสรางความพอใจใหแกลกคาการมงเนนทคณภาพ เปนการยดความตองการของลกคาเปนศนยกลางในการบรหารและดาเนนการ

ประการทสอง คอ การปรบปรงกระบวนการ ในกระบวนการผลต หรอทางาน พนกงานทกคนจะตองเปนทงผซอและผขายในตวเอง เมอรบงานจากพนกงานกอนหนาเรา เราเปน ผซอเมอทางานเสรจสงตอ เราเปนผขาย ดงนน คณภาพรายงานจงตองจะตองอาศย พนกงานทมคณภาพ และมการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง

ประการทสาม คอ ทกคนในองคกรมสวนรวม องคกรการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะเปนองคกรทผบรหารและพนกงานทกคนทกระดบมสวนรวมองคกรในการดาเนนการพฒนาปรบปรงองคกรคณภาพ การผดโอกาสใหพนกงานมสวนรวม จะรบรปญหา หาทางปรบปรง แกไขได หลกการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) มสวนทเปนรปธรรม อาท ควซซ (QCC) กจกรรม 5 ส เครองมอ 7 อยาง ของควซ ฯลฯ กบสวนทเปนนามธรรม สามารถมองเหนไดดวยใจ อาท ปรชญา แนวคด ระบบบรหารกระบวนการ แบบทควเอม ฯลฯ ลวนแต มความยาก จะอธบาย จงขอแบงกลมได 3 กลม (วรพจน ลอประสทธสกล 2541: 146) ดงน แนวคดการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ กลมท 1 เกยวกบวตถประสงค 1) สรางความพงพอใจใหแกลกคา (customer satisfaction) 2) มจรยธรรมและรบผดชอบตอสงคม (business ethics & social responsibility) และ 3) ใหการศกษาและพฒนาบคลากรตลอดเวลา (Human Resources development) กลมท 2 เกยวกบวธคด 1) ทกคนในองคกรมสวนรวมในการสรางคณภาพ (total participation) 2) ใหความสาคญแกกระบวนการทางาน (process orientation) และ 3) กระบวนการถดไป คอ ลกคาของเรา (next process is our customer) กลมท 3 เกยวกบวธการทางาน 1) บรหารดวยขอมลจรง ของจรงในสถานศกษาทจรง (management by fact) 2) แกปญหาทสาเหต เนนการ

34

ปองกนการเกดปญญาซา (preventive action) 3) ใชกรรมวธทางสถต (statistical methods) 4) เรองสาคญ มนอย เรองจบจอย มเยอะ (the pareto principle) 5) ดาเนนการบรหารแบบ P-D-C-A (plan do check act) 6) สรางระบบมาตรฐานทมการปรบปรงอยางสมาเสมอ (improving standards) และ แนวคด แนวปฏบตภาคเอกชน โดยบรษท เครอซเมนตไทย ไดนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มาใชในหลากหลายรปแบบ พอสรปสาระ (วรพจน ลอประสทธสกล 2541 : 17) ดงน 1) การดาเนนธรกจในปจจบน มแนวโนมการแขงขนรนแรงยงขนเรอย ๆ 2) การปรบปรงอยางตอเนอง และอยางเปนระบบตามแนวทางของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจเปนสงจาเปน 3) การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนการบรหาร อยางมคณภาพและคณธรรม 4) เปาหมายของการดาเนนธรกจของบรษทการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ คอ ความพงพอใจของลกคา 5) เทคโนโลยเฉพาะสาขา (intrinsic technology) เปนรากฐานของการผลตสนคาใหมคณภาพ สคแขงขนได 6) แนวคด แนวปฏบต ของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไดแก การรหรอเขาถงการตลาด (market–in) มงทการตอบสนองความตองการของลกคา/ตลาด (สะทอนความตองการของลกคา กาหนดสเปค พฒนาสนคา) หนวยงานถดไป คอ ลกคาของเรา (เมอเกดความผดพลาดขน อยาตงแต มองหาแพะรบบาป ทปลายเหต ใหคนหาสาเหตทตนตอ ซงอาจจะเกด จากเราเองกได ตองกลาลดทฐ ไมกลวหนาแตก) เนนทการควบคมกระบวนการ (ปจจยในการผลต/ทางาน) หรอ ควบคมท ตนตอ ท มาของผลการทาใหวธการทางานเปนมาตรฐาน เนนการปองกนมากกวา การแกปญหา เฉพาะหนา P-D-C-A (วางแผน-ปฏบต-ตรวจสอบผล-แกไข/กาหนดเปนมาตรฐาน) แกปญหาและตดสนใจ ดวยขอเทจจรง 7) เทคนคเครองมอควบคมคณภาพ (7 QC tools : เเชคชท พาเรโต กราฟ ผงกางปลา วธการทางสถต ฮสโตแกรม แผนภมควบคม ผงสหสมพนธ) 8) ทาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ตองใชเวลาเพราะเปนการเปลยนแปลงวธคด วธการทางาน และนสยของคน 9) ชองทางการปรบปรงงาน มการบรหารแบบเขมมง การจดการกระบวนการการขามสายงาน จดกจกรรมกลมเลก ๆ เชน การควบคมคณภาพ (QCC) 5 ส

แนวคดของนกวเคราะห ตามแนวคดของปรมาจารยทางดานการบรหารคณภาพ ไมวาจะเปนการควบคมคณภาพ เชงสถต การควบคมคณภาพ การผลตและการบรหารเชงคณภาพรวมการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เมอนามาวเคราะหดแลวพบวา มขอสรปหลาย ๆ ประการทสอดคลองกน สามารถใชเปนแนวทางในการบรหารงานอกรปแบบหนงคอ ตองมวสยทศนองคกร (corporate vision) ทางดานคณภาพทชดเจนสามารถพฒนากลยทธ ทางดานคณภาพใหเกดประโยชนทางธรกจ โดยสรางทงประสทธภาพและประสทธผลขององคกร รวมถงความสามารถในการแขงขนทงดานราคาและคณภาพ มระบบการวางแผนทด สอดคลองกบผลการวเคราะห วจยและประเมนผลองคกรใหมกลางสภาวะแวดลอมตาง ๆ พนกงานทกคนตองมสวนรวมและมงมนไปส

35

คาวา คณภาพ ไมมขอบเขตทจากดอยางเปนระบบ มการเอออานาจ (empowerment) ซงเปนการกระจายความรบผดชอบ (ไมใชกระจายงาน) และความเปนอสระทจะทางานใหดทสด โดยเฉพาะอยางยงกบกระบวนงานทตองสมพนธกบลกคา และทกกระบวนงานของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะตองเนนไปทลกคาทง 2 ประเภท คอลกคาภายนอก (external customer) และลกคาทเปนหนวยงานภายในองคกรทมกระบวนงานเกยวเนองกน (วรวธ มาฆะศรานนท 2545 : 86-87) สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) กลาววา ปรชญาของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) มงหวงใหบคลากรทกคนทกฝายรวมมอกนในการสรางคณภาพของงานขององคกร หลกการของไคเซน (kaizen) ในประเทศญปนตองการใหพนกงานทกคนคนหาปญหา เพอการปรบปรงอยางตอเนอง การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) สอนใหปองกนของเสย ซงหมายรวมถงความไมพงพอใจใน การปฏบตงาน ไมวาจะเปนสนคา ขอมลขาวสาร หรอความสาเรจของเปาหมายตามทลกคาทวทงภายในและภายนอก รวมทงฝายบรหารคาดหวง การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) ยงหมายรวมถง ระบบการตรวจหรอสบคนเพอสามารถระบปญหาไดอยางถกตอง รวดเรว (Soi-e 2008 : 1) ฮาเดสก (Hradesky 1995 : 2-3) กลาววา สตรแหงความสาเรจของการนาทควเอม ไปปฏบต ไดแก การฝกอบรมและการนาไปปฏบตอยางมประสทธภาพ ตลอดจนการสนบสนนอยางจรงจงของผบรหาร โดยมว ตถประสงค เพ อใหสนคาหรอบรการมค ณภาพสง อนจะสาไปส ความเปนผ นาทาง ดานคณภาพทบคคลภายนอกใหการยอมรบ บารตอลและมาตน (Bartal and Martin 1998 : 546-548) กลาวถงปรชญาและหลกการทสาคญของทควเอมวา ผบรหารระดบสงจะตองม ความมงมนและผกพนกบการปรบปรง

สรปหลกการ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เกยวกบแนวคดการบรหารคณภาพทเนนในการแกปญหาทสาเหต ทมงใหทกคนในองคกรไดทาหนาทตามความรบผดชอบ โดยการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง ใหอาศยเครองมอการบรหารระบบคณภาพ เพอสรางความพงพอใจใหกบลกคา ทงน จะตองมวสยทศนองคกรอยางชดเจน กระบวนการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) เดมมง (Deming 1982 : 67-69) ชาวอเมรกนคนแรกทนาแนวคดดานการปรบปรงคณภาพเขาไปดาเนนการในประเทศญปน เมอป ค.ศ. 1950 ยาวนานกวา 40 ป เดมมง เปนคนแรกทมองวา การจดการคณภาพเปนกจกรรมขององคการทงหมด ไมใชแคงานตรวจคณภาพ ตามทกาหนดหรอเปนงานของกลมผเชยวชาญในการประกนคณภาพ (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 89) แนวคดเดมมงใชวธการทางสถตเปนแนวทางในการดาเนนงานบรหารคณภาพ ไดกาหนดบทบญญตทจาเปน 14 ประการ ททาใหระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชใหประสบความสาเรจดวยวธ ดงตอไปน 1) ทาการกาหนดเปาหมายคณภาพทตรงตอความตองการขององคกรใหชดเจน

36

2) ระบถงความจาเปนในการปรบปรงการผลตสนคาและบรการ 3) บคลากรทกคนและผบรหาร ทกระดบเปดใจ และยอมรบแนวทางการบรหารจดการ และวธการดาเนนงานในรปแบบใหม ๆ ทไมเคยชนอยางเตมใจ 4) บคลากรทกคนตองมนใจตอระบบคณภาพทนาไปปฏบตวา เปนสงทถกตองและยดมน พรอมกบดาเนนการตามแนวทางระบบการบรหารคณภาพทวทงองคกร ทวางแผนไวอยางตอเนอง จะไมนาขอมลทไดภายหลงในการสารวจความผดพลาดมาปรบและยกเลกวธการของระบบการบรหารคณภาพทวทงองคกร 5) ทาการปรบปรงแกไขวธการทางานอยางตอเนอง พรอมทงจดเกบบนทกขอมลการปฏบตงาน ประมวลผลและนามาแสดงผลในรปสถต เพอเปรยบเทยบและยกเลกวธการทางานทถกตอง ใหทราบถงวธการเพมคณภาพของานทถกตอง 6) ทาการจดฝกอบรม ความเขาใจเกยวกบ การบรหารคณภาพทวทงองคกร ใหแกบคลากรทวทงหนวยงานอยางตอเนอง 7) พฒนากระบวนการบรหารทใหพนกงานทกคนมสวนรวม เพอสรางภาวะผนาใหบคลากรและเพอใหเกดประสทธภาพในงาน 8) ยกเลกสงทสรางความวตกกงวลในดานตาง ๆ เชน ปรมาณการผลตตอวน เพอใหพนกงานทางานไดอยางเตมประสทธภาพ 9) ลดความขดแยงและอปสรรค ในการดาเนนงานระหวางพนกงานและระหวางหนวยงาน โดยสงเสรมใหพนกงานทางานเปนทม 10) ยกเลกการสรางและเลกใชคาขวญทเลศหรทจะนามาจงใจพนกงานหากยงระบวธการททาใหไปถงเปาหมาย ในการพฒนาคณภาพไดไมชดเจน 11) นาวธการ PDCA เขามาใชในกระบวนการปฏบตงาน 12) ยกเลกวธการและหลกเลยงการประเมนผล ททาลายความมงมนในการทางาน กระตนใหคนทางานอยางเตมประสทธภาพ 13)สนบสนนใหบคลากรเขารบการฝกอบรมและใหการศกษาระยะยาวตอเนอง และ 14) ควรลงมอปฏบตงานอยางมงมนทจะบรรลเปาหมาย เพอใหเหนถงความสาเรจของการรวมมอรวมใจ และความเปนหนงเดยวกนรวมกนแสดงความคดเหน ฝายบรหารควรใชวธการทสรางสรรคมาดาเนนการใหบรรลเปาหมาย นอกจากน เดมมง ไดเสนอแนวคด การจดการคณภาพทเดนมากใน 14 ประการ ยงมทฤษฎความแปรปรวน โรคและบาปทรายแรง และบทบาทของผบรหาร (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 96-98) จรน (Juran 1989 : 70-73) พฒนาแนวคดเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ โดยแนวความคดของเขามงเนน ในเรองการทางานเปนทมของบคลากร โดยการนาหลกการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใช เพอใหเกดความสาเรจซงตองประกอบดวยความจาเปนทง 10 ขนตอน ดงน 1) กระตนใหพนกงานเหนถงความจาเปนตองมการปรบปรงคณภาพ 2) กาหนดเปาหมายในการปรบปรงคณภาพใหชดเจนและปฏบตอยางตอเนอง 3) การพฒนาองคกรไปสคณภาพ ตองดาเนนการสรางทมบรหารคณภาพ ทมงสการบรรลเปาหมายพรอมทงอานวยเครองมอ ความสะดวกในการดาเนนกจกรรม 4) ใหพนกงานทกคนไดรบการฝกฝนอบรมการศกษา อยางตอเนองและระยะยาว 5) ดาเนนงานตามแนวทางการสรางคณภาพทวทงองคกรตามทกาหนดไว

37

เพอการแกปญหาใหลดลงและนาไปสองคกรแหงคณภาพ 6) จดทารายงานความกาวหนาของงานทปฏบตตามทกาหนด 7) รณรงคใหพนกงานทกคนมจตสานกในเรองคณภาพตลอดเวลา และแสดงออกถงความรบผดชอบในเรองของคณภาพ 8) มการจดนาเสนอผลการดาเนนงานเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจและนาเสนอดวยสอทสามารถเขาใจไดงาย ๆ เพอใหทกคนในองคกรมสวนรวมและรบทราบ 9) มการเกบและจดบนทกขอมลในการปฏบตงานอยางตอเนอง และ 10) ทาการพฒนาระบบของงานและสรางกระบวนการทางาน ใหทกฝายทางานรวมกนอยางราบรน และจดใหมการทางานเปนทมแบบครอมสายงาน นอกจากน จรน ไดเสนอแนวคดหลกการของ จรน ม 4 เรองใหญ ๆ คอ 1) คณภาพและตนทนคณภาพ 2) นสยคณภาพ 3) ไตรยางคคณภาพ และ 4) ลาดบขนความสาเรจทเปนสากล (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 100-104) กตศกด พลอยพานชเจรญ (2546 : 45-51) ไดเรยกศาสตร ในการบรหารคณภาพวา ไตรศาสตรดานคณภาพ คอ การวางแผนคณภาพ การปรบปรงคณภาพ และการควบคมคณภาพ ในการวางแผนคณภาพ เปนการกาหนดไวซงเปาหมาย และวธการ ในอนทจะทาใหเกดความมนใจในผลจากวธการทกาหนดไวบรรลเปาหมาย การวางแผนคณภาพเปนกระบวนการตนนา ของกระบวนการบรหารคณภาพ สวนการควบคมคณภาพ เปนการเฝาพนจผลจากกระบวนการเพอเปรยบเทยบกบความคาดหมายของลกคา หากพบวา ผลการดาเนนการตามกระบวนการมไดไปตามความคาดหมายทสงผลใหลกคาเกดความไมพอใจ จะตองคนหาสาเหตของความไมพอใจเพอจะไขใหถกตอง และการปรบปรงคณภาพ เปนการยกระดบเปาหมายใหสงขน โดยไดมาจากการทบทวนผลการปฏบตงานเดม การปรบปรงคณภาพ เปนการทาลายสภาพเดมและสรางระบบใหมขนมาเพอใหบรรลเปาหมายใหมของคณภาพ

แผนภมท 11 ความสมพนธของไตรศาสตรดานคณภาพของจรน ทมา : กตศกด พลอยพานชเจรญ, ระบบการควบคมคณภาพทหนางานควซเซอรเคล (QC Circle) (กรงเทพฯ : เทคนคอล แอพโพรช เคานเซลลง แอนด เทรนนง, 2546), 49.

38

อชกาวา (Ishikawa) ไดอาศยแนวคดคณภาพมาจากจรนและเดมมง เขามสวนทาใหคนญปนเขาใจระบบคณภาพมากขน ในป ค.ศ. 1939 อชกาวาสาเรจการศกษาจากคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยโตเกยวและเปนอาจารยทนน ในป ค.ศ. 1960 เขาไดตาแหนงศาสตราจารย เขาไดรางวลจากสมาคมแหงอเมรกนเพอการควบคมคณภาพ จากผลงานการเขยนหนงสอเกยวกบคณภาพ อชกาวา เสยชวตเมอเดอนเมษายน ค.ศ. 1989 (Krugner 2001 : 154) อชกาวาไดรบการยกยองใหเปนบดาของกลมคณภาพหรอเครอขายคณภาพ ของญปน เพราะมบทบาทในการรเรมขบวนการคณภาพในญปน ในชวงทศวรรษ 1960 กอนนนในตอนปลายทศวรรษ 1950 อชกาวาเสนอปรชญาทนาไปสการพฒนากลมคณภาพ โดยแยงวาวธการทางานของอเมรกา ซงถอวา ผบรหารเปน คนบรหารแลวลกนองเปนคนทานน ใชไมไดผลในญปน เพราะญปนมวฒนธรรมความเปนชางฝมอแบบดงเดม คลายกบชาวยโรป ซงมความรกพวกพอง อชกาวา เสนอวา ควรผสมผสานสงทดสดของสหรฐอเมรกาเขากบสงทดทสดของญปน โดยรวมเอาเทคนคการทางานตามสายงาน ใหเขากบวฒนธรรมความเปนชาง ทาใหเกดแนวความคดในการทางานกนเปนกลมขนในโรงงาน นอกจากน เขายงเปนคนคดแผนผงกางปลา เปนเครองมอในการวเคราะหปญหาและสาเหต เพอใหกลมคณภาพใชในการปรบปรงคณภาพ แผนผงนบางทเรยกวา แผนผงอชกาวา เพอเปนเกยรตแกเขา แนวคดของอชกาวา ถกนาไปใชครงแรกทบรษทนปปอน เทเลกราฟและเคเบล ในป ค.ศ. 1962 ตอมาขยายไปทวประเทศญปน ป ค.ศ. 1978 มกลมคณภาพในโรงงานในญปนถง 1 ลานกลมและมคนงานอยในกลมคณภาพถง 10 ลานคน ทกวนนกลมคณภาพไดขยายออกไปอกประมาณเทาตวและขยายออกไปถงภาคบรการดวย ในหนงสอชอ total quality control ของอชกาวา กลาววา เครองมอเบองตนทขาดไมไดในการควบคมคณภาพ ม 7 อยาง คอการวเคราะหของพาเรโต แผนผงกางปลา แผนภมแจงนบ (tally chart) ฮสโตแกรม แผนภาพการกระจาย การจดชนภม และแผนภมการควบคม เครองมอเหลาน เปนเครองมอทสามารถเอาไปใชและเขาใจไดงาย ๆ อชกาวาเหนวาปญหารอยละ 95 ขององคการสามารถแกไขไดดวยเครองมองาย ๆ น (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 108-109) ครอสบ (Crosby 1986 : 87-8) ไดเรยบเรยงและเขยนหนงสอเรอง quality is free ในการสรางคณภาพของครอสบ เนนการทางานเปนทมและลดของเสยใหเปนศนย (zero defects) และแนวคด ทาใหถกตงแตแรก (do it right the first time) (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 109) ตามแนวคดการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจของครอสบ ประกอบดวย 14 ขนตอน ดงน 1) ความรบผดชอบและความมงมนของผบรหาร ในเรองของการบรหารคณภาพทวทงองคกร 2) จดตงทมงาน การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และดาเนนการตามแนวทางคณภาพทกาหนดไวอยางตอเนอง 3) จดระบบและวธการวดคณภาพทชดเจน เพอใชเปนตววดผลการดาเนนงานตามแนวทาง

39

การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทปฏบตในองคกร 4) ผลการปฏบตงานในองคกรตามวธการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทวดไดมาประเมนคณคาแหงคณภาพทเกดขน 5) กระตนใหบคลากรเหนถงความสาคญ และความจาเปนทตองสรางคณภาพใหเกดขนในองคกรและชใหเหนถงความสาคญในการนาวธการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาใช 6) รณรงคใหบคลากรของทกขนตอนในกระบวนการปฏบตงานตรวจสอบงานทกครงกอน สงมอบงานใหแกหนวยงานทเกยวของถดไป 7) รณรงคใหพนกงานลดปรมาณงานทเสยหรอผดพลาดของงานใหนอยลงและไมใหเกดความผดพลาดหรอใหความผดพลาดเปนศนย 8) จดใหมการฝกอบรมและพฒนาบคลากรใหมการศกษาอยางตอเนอง 9) จดใหมวนลดของเสยใหเปนศนย (zero defect day) เพอใหเกดเปนประเพณ และแสดงออกถงความมงมนใหเกด การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 10) กาหนดเปาหมายเกยวกบคณภาพทองคกรตองการใหมความชดเจน 11) มการจดเกบขอมลและนาขอมลทไดมาใชบรหารแกไขปญหาดวยขอเทจจรง 12) สรางจตสานกในเรองคณภาพ 13) สงเสรมใหพนกงานทกคนมสวนรวมในการบรหารและสรางคณภาพ และ 14) สรางความมนในในการทางานเปนทมจะทาใหเกดคณภาพ ไฟเกนบาม (Feigenbaum) เกดในป ค.ศ. 1919 เปนผใหกาเนดแนวคดในการควบคมคณภาพทงองคการ เปนผเขยนหนงสอเรองการควบคมคณภาพมาตงแตป ค.ศ. 1951 ตอมาป ค.ศ. 1983 ไดตพมพใหมชอ total quality control ประกอบดวยหวขอเดน ๆ เชน การจดการคณภาพ ระบบสาหรบคณภาพทงองคการ กลยทธการจดการและคณภาพ เทคโนโลยทางดานวศวกรรมและคณภาพ เทคโนโลยทางสถตและการประยกตใชคณภาพทงองคการในบรษท ชวงทศวรรษ 1950 ไฟเกนบาม ทางานเปนผจดการคณภาพอยทบรษทเจเนอรล อเลกทรก ตอมา ป ค.ศ. 1958-1968 ไดรบแตงตงใหเปนผอานวยการฝายปฏบตการโรงงานของบรษทเดยวกน สาหรบปจจบนไฟเกนบาม ออกมาเปนประธานบรษทใหคาปรกษาทางดานวศวกรรมมชอวา general systems company ซงเปนบรษทท รบออกแบบและตดตงระบบปฏบตการใหกบบรษทตาง ๆ ทวโลก แนวคดใน การจดการคณภาพ ไฟเกนบามไมตองการใหผบรหาร เปนผสรางระบบการจดการคณภาพขนมาเอง เพราะเขามองการจดการคณภาพวา เปนเรองธรรมชาตของการบรหารททกคนในองคการ ตองมสวนรวมในการสรางดวยกน เงอนไขการสรางจงอยทความเขาใจระบบคณภาพทกาลงดาเนนการมากกวา โดยตองเปลยนจากความคดในการไลตามแกปญหา มาเปนวธการใหทกคนเขาใจและผกพนกบแนวทาง การจดการคณภาพทมงลกคา แตตวผบรหารระดบสงเปนเงอนไขของความสาเรจในการกอตงระบบคณภาพ ผบรหารตองเลกใชวธแกปญหาคณภาพระยะสนซงทจรง ไมไดผล และตองเขาใจวาปญหาคณภาพไมใชจะแกไดในระยะเวลาทรวดเรว ไฟเกนบามเหนวา การเปนผนาในดานคณภาพ จะทาใหบรษทประสบความสาเรจในตลาดดวย เขาเนนวธการวด

40

ตนทนและผลลพธอยางมาก เขาเชอวา การตดตงระบบและโปรแกรมการจดการคณภาพทมประสทธภาพ จะทาใหองคการไดรบผลตอบแทนคมคา ดไดจากแนวคดในการวดตนทนคณภาพ ซงแบงออกเปน 3 ประเภท คอ ตนทนการประเมนผล ตนทนการปองกน และตนทนความลมเหลว ซงรวมกนเปนตนทนคณภาพทงหมด เขามองวา เปาหมายของการจดการคณภาพ คอ การลดตนทนคณภาพทงหมดซงปกตมมากถง รอยละ 25-30 ของยอดขายหรอตนทนดาเนนการ สวนหวใจของโปรแกรมจดการคณภาพ กคอ การเกบรวบรวมขอมลตนทนคณภาพ และดาเนนการใหตนทนนลดลง ขอสาคญผบรหารตองมความผกพน 3 ดาน ดวยกน คอ 1) สรางความแขงแกรงใหกบกระบวนการปรบปรงคณภาพ 2) ทาใหการปรบปรงคณภาพกลายเปนนสย และ 3) มองคณภาพและตนทนวาตางกมผลตอกน (เรองวทย เกษสวรรณ 2547 : 116-117)

สรปกระบวนการ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ม 7 ขนตอน คอ 1) การวางแผนดาเนนการ 2) การจดองคกรและการสรางคณภาพใหเกดขน 3) การประกาศเรมนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทวทงองคกร 4) การกาหนดวธการควบคมการดาเนนการ 5) การประเมนผลและการตดตามความกาวหนา 6) การทบทวนผลลพธ และระดบของความเขาใจ และ 7) การสงเสรมใหทกคนมสวนรวมในการปรบปรงอยางตอเนอง

ในการเปรยบเทยบความคดของนกคดทจดการคณภาพ ของนกบรหารคณภาพทสาคญ 5 คน คอ เดมมง จรน อชกาวา ครอสบ และไฟเกนบาม ในมตของการเปรยบเทยบ คอ การสนบสนนของผบรหารระดบสง ความสมพนธกบผปอนวตถดบ การบรหารคน ทศนคตและพฤตกรรมของพนกงาน กระบวนการออกแบบผลตภณฑ การไหลเวยนของงานในกระบวนการ ขอมลคณภาพและการรายงาน บทบาทของฝายคณภาพ และการเทยบเคยง (benchmarking) ดงรายละเอยดในตารางท 2

ตารางท 2 เปรยบเทยบความคดของนกคดทจดการคณภาพ

มตการเปรยบเทยบ เดมมง จรน อชกาวา ครอสบ ไฟเกนบาม 1. ความสนบสนนของผบรหารระดบสง

ไมมความแตกตางทสาคญ ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

2. ความสมพนธกบลกคา

ไมมความแตกตางทสาคญ ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

3. ความสมพนธกบ ผปอนวตถดบ

ไมมความแตกตางทสาคญ จรนเหนวา ควรมแหลงสงวตถดบหรอสนคาให หลายแหง

อชกาวาเหนวา แหลงสงวตถดบหรอสนคาตองมอย 2 แหลง เผอไวเมออกแหลงมปญหา

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมไดพจารณาถงความสมพนธในระยะยาวและการลดจานวน ผปอนวตถดบ

4. การบรหารคน ยกเวนความสาคญของการฝกอบรมแลว เดมมงแทบจะไมสนใจประเดนน สาหรบเขาแลวการปรบปรงการทางานเปนงานหลกของผบรหาร

ไมมความแตกตางทสาคญ

อชกาวาเนนความสาคญของกลมคณภาพ

กรอสบไมไดพจารณาประเดน การมอบอานาจ

แทบจะไมไดพจารณาถงประเดนการมอบอานาจและทมงาน

5. ทศนคตและพฤตกรรมของพนกงาน

การรณรงคเพอการจงใจเปนสงทไมมประโยชน

การจงใจไมไดทาใหมนใจไดวาของเสยจะเปนศนย

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

41

มตการเปรยบเทยบ เดมมง จรน อชกาวา ครอสบ ไฟเกนบาม 6. กระบวนการออกแบบผลตภณฑ

ไมไดพจารณา ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมไดพจารณา ไมมความแตกตางทสาคญ

7. การไหลเวยนของงานในกระบวนการ

เดมมงสนใจการรกษาระบบดวยการควบคมทางสถตเขาวพากษแนวทางของเสยเปนศนยและการตรวจโดยการสม

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ครอสบ สนใจการบรรลเปาหมายของเสยเปนศนย โดยวธปองกนลวงหนา

ไมมความแตกตางทสาคญ

8. ขอมลคณภาพและการรายงาน

ไมไดพจารณา ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมมความแตกตางทสาคญ

ไมไดพจารณา

9. บทบาทของ ฝายคณภาพ

ไมมความแตกตางทสาคญ ไมมความแตกตางทสาคญ

อชกาวาเนนการมสวนรวมของพนกงานในการศกษาและสนบสนนการควบคมคณภาพ

ไมมความแตกตางทสาคญ

การควบคมคณภาพเปนหนาทของผบรหาร คณภาพเปนของคนจรง แตอาจไมมคนรบผดชอบ

10. การเทยบเคยง (Benchmarking)

ไมไดพจารณา ไมไดพจารณา ไมไดพจารณา ไมไดพจารณา ไมไดพจารณา

ทมา : Lorente, Dewhurst and Dale, 1998, 384, อางถงใน เรองวทย เกษสวรรณ, การจดการคณภาพจาก TQC ถง TQM, ISO และการประกนคณภาพ (กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน, 2547), 121.

42 ตารางท 2 (ตอ)

รปแบบและองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ รปแบบและองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไดรบการคดคนพฒนาและ

นาเสนอขนมาโดยหลายสานก ตงแตกอนทศวรรษ 1990 เปนตนมา ในทน ผวจยจะขอนาเสนอรปแบบและองคประกอบทเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางในปจจบน 6 รปแบบ ดงน 1) รปแบบรางวลคณภาพแหงชาต มลคอมบลดรดจ (MBNQA) 2) รปแบบรางวลเดมมง 3) รปแบบของสมาคมมาตรฐานญปน 4) รปแบบของคเมะ 5) รปแบบของคะโน 6) รปแบบสอมของกตโลว และ 7) รปแบบจรวดมงสดวงดาว ซงแตละรปแบบมรายละเอยด ดงน

1. รปแบบรางวลคณภาพแหงชาตมลคอมบลดรดจ (MBNQA) สภาคองเกรส ไดตงรางวลขนเพอใหรางวลแกบรษทในอเมรกาทมการบรหารคณภาพทดทสดในแตละป โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมใหเหนถงความสาคญของการปรบปรงคณภาพของแตละหนวยงาน เพอเศรษฐกจโดยรวมของชาต เพอใหการรบรององคกรหรอหนวยงานทมการปรบปรงผลผลตหรอ การบรหารและการดาเนนงานใหเหนผลเปนทประจกษ โดยคดเลอกผทเหมาะสมใหไดรบรางวล และเพอสนบสนนการแลกเปลยนขาวสารระหวางองคกรและหนวยงานตาง ๆ เกยวกบวธปฏบตหรอวธดาเนนการทมประสทธภาพ โดยในการตรวจสอบหวขอคณภาพและความตองการใน การควบคมคณภาพ เปนการสารวจโดยกาหนดเปนองคประกอบทครอบคลมประเดนตาง ๆ 7 ประการ คอ ภาวะผนา ยทธศาสตรและการวางแผนปฏบตงาน ความพงพอใจของลกคาและ ผมสวนไดสวนเสย สารสนเทศและการวเคราะห การพฒนาทรพยากรมนษยและการจดการ การบรหารกระบวนการ และผลการดาเนนงานทางธรกจ (สถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตสหรฐอเมรกา 2006 : 1-11) ปจจบน ไดมการนาแนวคดและขอกาหนดใน รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) มาใชในหนวยงานทางการศกษาเรยกวา education criteria for performance Excellence โดยมรายละเอยดของขอกาหนดสรปได ดงน 1) ภาวะผนา (leadership) แบงเปน (ก) ผบรหารระดบสงตองใหความสาคญตอนกเรยน ผปกครอง ชมชน เปนสาคญ มทศทางการบรหารทชดเจนทงในระยะยาวและระยะสน มการมอบอานาจ การตดสนใจในการทางานไปสหนวยงานยอยในองคกรหรอทมงาน สรางภาวะแวดลอมใหเหมาะสมกบการทางานอยางมประสทธภาพ ทงความเทยงธรรม นวตกรรม ความปลอดภย ความกาวหนาขององคกรกลมวชาชพ และ (ข) ผบรหารระดบสง ตองมปฏสมพนธกบบคลากรในองคกร เพอความเขาใจตรงกนในเปาหมาย สารวจความตองการของบคลากร นอกจากนน ยงตองรบรถงความตองการของทกคนทมสวนเกยวของกบองคกรรวมทงนโยบายบรหารในการบรหารจดการ 2) การวางแผนกลยทธ (strategic planning) แบงเปน (ก) กระบวนการวางแผน ไดแก วางแผนครอบคลม มขนตอน มหลกการบรหารและมการวางแผนทงในระยะสนและระยะยาว คานงถงองคประกอบกอนการ

43

44

วางแผน เชน ความคาดหวงของนกเรยน ผปกครอง ชมชน องคประกอบภายนอก เชน ความเขมแขง/ความออนแอของชมชน สภาพการเดนทาง แหลงความรในทองถน รายไดเฉลยของผปกครองและเทคโนโลย เปนตน (ข) วตถประสงคของยทธศาสตรทกาหนด ตองกาหนดวตถประสงคระยะสน ระยะยาว เปาหมายความสาเรจทชดเจน และ (ค) การดาเนนงานตามแผน ดาเนนงานตามแผนบรรลวตถประสงคทวางไว มผรบผดชอบ และมการประเมนผลการดาเนนงานตามตวชวดทวางไว นาผลการดาเนนงานตามแผนมาเปรยบเทยบกบเปาหมายของโรงเรยน นกเรยน ผปกครองและชมชน 3) นกเรยน ผปกครอง ชมชน (student stakeholder and market focus) (ก ) ความร ของนก เร ยน ความตองการของผปกครอง และความคาดหวงทมตอการจดกระบวนการเรยนการสอน วธการจดการเรยนการสอน ซงควรคานงถงชนชาต เชอชาต ขอมลพนฐานของนกเรยน ผปกครอบ ชมชน ความตองการของทองถน และระดบการศกษาของบคคล ถาระบบการจดการเรยนการสอนมความแตกตางกบความตองการของผ เรยน องคกรกควรปรบเปล ยน และ (ข) ความสมพนธและความพงพอใจของนกเรยน ผปกครองและชมชน องคกรตองมวธการสรางความสมพนธเพอนาไปสความพงพอใจของนกเรยน ผปกครองและชมชน มการประเมนตามตวชวดทกาหนดไว 4) สารสนเทศและการวเคราะห (information and analysis) (ก) เครองมอวดและวเคราะหการบรหารจดการในองคกร องคกรตองมการวดและวเคราะหระบบการบรหาร เพอประกอบการตดสนใจเลอกหวขอการวดทครอบคลม สามารถบอกถงความสามารถทางวชาการได เมอไดผลการวดมาแลว ตองนามาวเคราะห จากนนผบรหารตองนาเอาขอด/ขอดอย ไปวางแผนเพอปรบปรงใหดขน และ (ข) การบรหารขอมลสารสนเทศ องคกรตองมขอมลของหนวยงานยอย ทมงาน นกเรยนและผปกครอง ชมชน และสภาพแวดลอมตาง ๆ ขององคกร มระบบการจดเกบขอมลทมคณภาพ และสามารถตอบสนองความตองการในการบรหารจดการได นอกจากนน ควรมอปกรณจดเกบ (คอมพวเตอร) โปรแกรมทใชสะดวก เหมาะสมกบความตองการในการบรหารได 5) คณะและทมงาน (faculty and staff focus) (ก) วฒนธรรมการทางาน และความยดหยนตอการจดการศกษาทตอบสนองความตองการของผเรยน การสอสารทมความรและทกษะทเออตองาน และสถานท บรรยากาศทด (ข) กลมงานทกระฉบกระเฉง มชวตชวา และทมงานทพรอมจะปรบปรงเปลยนแปลง พรอมชวยเหลอซงกนและกนในทมงาน มความสมพนธตอกนในแตละกลมยอยเรยนร เปาหมาย และมจดประสงครวมกน มความเปนผนา (ค) มการยอนกลบของขอมล ใหขวญและกาลงใจ มความมงหวงทจะทางานเพอนกเรยน และผปกครองสง (ง) มการวางแผนทจะนาไปสความสาเรจอยางมประสทธภาพ และ (จ) มคณลกษณะเฉพาะ และทกษะปฏบตเหมาะสมกบงาน มการนเทศสาหรบสมาชกใหม และการใหความร ใหการฝกอบรมอยางสมาเสมอสาหรบทมงาน 6) กระบวนการบรหาร (process management) (ก) กระบวนการจดการเรยนการสอน การจดการเรยนร

45

ตองตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล พฒนาผเรยนไปสมาตรฐานสากล นาเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนการสอน มการเชอมโยงความร การถายโยงความรไปสกระบวนการเรยนทมประสทธภาพ ใชการวดประเมนเปนระยะ ๆ โดย วดผลยอย และนาไปสการวดผลโดยภาพรวม (ข) การใหบรการแกนกเรยน ดแลความสะดวก ความปลอดภย ใหกบนกเรยน เชน ระบบการสอสาร การคมนาคม แหลงความรตาง ๆ ตรวจสอบ ประเมนผลตามเกณฑ โดยใหนกเรยนไดมโอกาสใหขอมลเกยวกบการดาเนนงานขององคกร ทมงาน ผควบคมและสวสดการตาง ๆ และ 7) ผลการดาเนนงานในองคกร (organization performance results) (ก) ผลการเรยนของนกเรยนมตวชวดทชดเจน (ข) ความพงพอใจเกดขนกบตวนกเรยน ผปกครอง และชมชน (ค) งบประมาณ การบรหารการเงน (ง) คณะและทมงาน และ (จ) ประสทธผลขององคกร 2. รปแบบรางวลเดมมง คณะกรรมการบรหารของสมาพนธนกวทยาศาสตรและวศวกรญป น ไดจดต งรางวลน ข น เพ อชวยกระต นและปลกเราใหกจกรรมการควบคมคณภาพ ในภาคอตสาหกรรมของประเทศญปน แผขยายวงอยางกวางขวาง รางวลเดมมง ถอวาเปนรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจอยางหนง มหวขอตรวจวนจฉย ทใชเปนเกณฑในการพจารณาบรษทตางๆ ใหไดรบรางวล มรายละเอยด (ศภลกษณ เศษธะพานช 2544 : 53-54) ดงน 1) นโยบาย มรายการประเมน นโยบายคณภาพและการควบคมคณภาพมอยทก ๆ จด ของการจดการธรกจ การประกาศนโยบายคณภาพ (เปาหมายและจดเนนของการวดผล) วธการและกระบวนการสาหรบนโยบายคณภาพ ความสมพนธของนโยบายทงระยะสนและระยะยาว การกระจายของนโยบาย และความพยายามในการจดการ ภาวะผนาของผบรหารระดบสงและผจดการ 2) โครงสรางหรอการจดองคกร มรายการประเมน ดงน ความเหมาะสมของโครงสรางองคกรสาหรบการควบคมคณภาพ และการมสวนรวมของพนกงานการประกาศถงอานาจหนาทและความรบผดชอบ สถานภาพของการมสวนรวมในแตละหนวยงาน กาหนดสภาพของกจกรรมหรองานของคณะกรรมการและทมงานโครงการตาง ๆ ใหแนชด 3) สารสนเทศ มรายการประเมน ดงน ความสามารถในการจดเกบและเครอขายสารสนเทศภายนอกและภายใน กาหนดสภาวะของการประยกตใชเครองมอทางสถต เทคนคมาสการวเคราะหขอมลความสามารถของการใชสารสนเทศ สถานะของสารสนเทศทใชเปนประโยชนได สถานะของการใชประโยชนจากคอมพวเตอรสาหรบกระบวนการรวบรวมขอมล 4) ความเปนมาตรฐาน มรายการประเมน ดงน ความเหมาะสมของระบบมาตรฐาน ระเบยบของ การกอตงการปรบปรงเปลยนแปลง และการลมเลกมาตรฐานและสาระสาคญของมาตรฐาน สถานภาพของการใชประโยชนและการยดมนในมาตรฐาน สถานะของการปรบปรงพฒนา อยางเปนระบบ รวบรวม แยกแยะและการใชประโยชนจากเทคโนโลย 5) การใชประโยชนจากทรพยากรมนษยและการพฒนา มรายการประเมน ดงน แผนการใหการศกษาและอบรม รวมทง

46

ผลงานทออกมา ภาวะของความสานกในคณภาพการจดการงาน และความเขาใจเกยวกบ การควบคมคณภาพ การสนบสนน การกระตนใหมการพฒนาและการตระหนกถงความสาคญของตนเอง ภาวะแหงความเขาใจและการใชประโยชนในแนวคดและวธการทางดานสถต ภาวะการพฒนาวงจรควบคมคณภาพ (QC) และการปรบปรงคาแนะนาตาง ๆ สถานะของการสนบสนน การพฒนาการใช 6) กจกรรมในการประกนคณภาพ มรายการประเมน ดงน การจดระบบใน การประกนคณภาพ การวนจฉยเกยวกบการควบคมคณภาพ การพฒนาเทคโนโลยและผลตภณฑใหม (รวมทง การวเคราะหคณภาพ การพฒนาคณภาพ และการทบทวนการปฏบตงาน) สถานะของ การตรวจสอบและการประเมนผลคณภาพ สภาวะของการบรหารเครองมอในการผลต การวดผลเครองมอและบรษทคคา สถานะของการบรรจหบหอ การจดเกบ การขนสง การขายและการบรการ การตดตามและตอบสนองตอการใชสนคา ภาวะความนาเชอถอทแนนอน ความปลอดภย ความนาเชอถอในสนคาและการปกปองสงแวดลอม 7) กจกรรมเกยวกบการบารงรกษาและ การควบคม มรายการประเมน ดงน การจดการเกยวกบวงจรคณภาพ PDCA วธการสาหรบ การตดสนหวขอคณภาพและระดบงานของพนกงาน สถานภาพในการควบคมภายใน (สถานะของการใชประโยชนของแผนผงการควบคมและเครองมอ) สถานะของการวดผลงานชวคราวและถาวร ระบบการบรหารตนทน ปรมาณการจดสงและอน ๆ ความสมพนธของระบบประกนคณภาพกบระบบการบรหารหนวยอน ๆ 8) กจกรรมเกยวกบการปรบปรง มรายการประเมน ดงน วธการเลอกหวขอ (ปญหาสาคญและการจดลาดบความสาคญของหวขอ) ความเชอมโยงของวธการวเคราะหและการใชเทคโนโลย สถานการณใชประโยชนของการวเคราะหและผลของการวเคราะห ผลการยนยนการปรบปรง และการนาเอาผลงานนนไปส การบารงรกษาและควบคมงาน การสรางกลมคณภาพ QC 9) ผลกระทบ มรายการประเมน ดงน ผลกระทบทเปนรปธรรม (เชน คณภาพของการขนสง ตนทน กาไร ความปลอดภยและสภาพแวดลอม) ผลกระทบทเปนนามธรรม (ทางออม) วธการวดและตดตามผลกระทบความพงพอใจของลกคาและความพงพอใจของพนกงาน อทธพลของสมาคมการคา อทธพลของชมชนภายในองคกรแหงชาต และ 10) แผนงานในอนาคต รายการประเมน ดงน การรวบรวมตดตามสภาพปจจบน แผนงานอนาคตสาหรบการปรบปรงโครงการ การเปลยนแปลงเกยวกบสภาพแวดลอมของสงคมและความตองการของลกคา และแผนงานอนาคตทรองรบโครงการเหลานน ความสมพนธระหวางปรชญาทางธรกจ วสยทศนและแผนงานระยะยาว การปฏบตงานในการควบคมคณภาพอยางตอเนอง ความมงมนในแผนงานอนาคต 3. รปแบบของสมาคมมาตรฐานญปน(The Japan Standard Association : JSA) กอตงโดยรฐบาลญปน โดยมวตถประสงค เพอคดเลอกโรงงานตนแบบและเพอถายทอดความรดาน การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใหแกภาคอตสาหกรรมทงในประเทศและในอาเซยน และ

47

เพอประเมนสถานภาพของการบรหารในบรษททสมครเขารวมโครงการ หวขอตรวจวนจฉย ไดแก หนาทและความรบผดชอบของผบรหารระดบสง ผจดการและพนกงาน การบรหารนโยบาย การทาใหเปนมาตรฐาน การบรหารงานประจาวนและวธการแกปญหา กจกรรมกลมควบคมคณภาพ สะสางและสะดวก วธการทางสถต การควบคมกระบวนการผลต ความปลอดภยและการวด การบรหารเครองจกรและอปกรณ การตรวจสอบ การศกษา ฝกอบรม การบรหารผสงมอบและ การจดซอ การทาความสะอาดโดยรกษาสภาพแวดลอม และไดแบงระดบการตรวจวนจฉยออกเปน 5 ระดบ (วรพจน ลอประสทธสกล 2542 : 127-167) ดงน ระดบท 1 ไมเขาใจวาการบรหารหรอ การควบคมคออะไร กจการของบรษทจะลมเหลว ถาสถานการณยงคงเปนเชนนน ระดบท 2 การบรหารธรกจเปนไปตามแฟชน กจกรรมตาง ๆ เปนการแกปญหาเฉพาะหนาบรษทจะไมกาวหนายงขนจนกวาจะมการเปลยนแปลง ระดบท 3 การดาเนนการของบรษทไมอยในเกณฑทดขนหรอลดลง มการรณรงคใหมการแขงขนมากขน มการปรบปรงคณภาพแบบเรงดวน หรอรนแรง ระดบท 4 บรษทมการจดการคอนขางด มความสามารถทจะทามาตรฐานการผลตใหสงขน ถามความพยายามอยางตอเนอง และ ระดบท 5 บรษทมการบรหารและการควบคมทด สงทสาคญทบรษทผจญกคอการทจะทาใหสงทดทสดนนคงอยตลอดไป

4. รปแบบของคเมะ (วรพจน ลอประสทธสกล 2542 : 128) ฮโตช คเมะ ไดเสนอรปแบบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ซงมลกษณะคลายคลงกบรปแบบของ JSA ตางกนเพยงแตวา รปแบบของคเมนนรวมเอาการบรหารคณภาพของกจกรรมในฝายอน ๆ เชน การออกแบบการจดซอ การจดจาง การขาย และการบรการเขามาดวย 5. รปแบบของคะโน (วรพจน ลอประสทธสกล 2542 : 129) โนรอะค คะโน ถอไดวา เปนปรมาจารยการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจชาวตางชาตคนแรก ทไดมาเผยแพรความร ทางดานนอยางเปนระบบ และ เปนรปธรรมทสดในประเทศไทย นบตงแตป พ.ศ. 2536 เปนตนมา ทานไดเสนอรปแบบทควเอมทเรยกวา บานแหงคณภาพทควเอม โดยมงใหความสาคญแกคน อยางเดนชดมากกวา รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจแบบอน ๆ ซงเนนหนกในดานระบบและเทคนควธการบรหาร องคประกอบระดบหมวดใหญ และหวขอยอยภายในโครงสรางของบานแหงทควเอม (TQM) มรายละเอยด ดงน 1) จดประสงค ไดแก ความพงพอใจของลกคาและจดมงหมายของบรษท 2) วธการไดแก แนวคดพนฐานเกยวกบตลาดภายใน เชน กระบวนการถดไปคอลกคา ความมงมนในกระบวนการ ความเปนมาตรฐาน การปฏบตเกยวกบการขดขวาง วงจรเดมมง (PDCA) และ การบรหารโดยขอมลเกยวกบเครองมอ ไดแก การจดหาดานนโยบายการบรหารงานประจาวน การบรหารแบบขามสายงาน กจกรรมระดบลางไปหาบน เชน กลมควบคมคณภาพ (QCC)

48

กจกรรม 5 ส. เกยวกบเทคนคตาง ๆ เชน เครองมอควซ 7 อยาง วธการทางสถต การวเคราะหทางตวเลข 3) การบารงและการกระตนขวญกาลงใจ 4) เทคโนโลยพนฐาน และ 5) โครงสรางพนฐาน ไดแก การใหการศกษาทวไป และความคงทของนโยบาย โนรอะค คะโน (Kano, 1996 อางถงใน วรพจน ลอประสทธสกล 2550 : 1) ไดจนตนาการวา ระบบบรหารคณภาพทวทงองคกรนน เปรยบเสมอนกบบาน ซงตองม องคประกอบทสาคญ ๆ อาท หลงคาบาน คาน เสา พนบาน และ ฐานรากดงแสดงในแผนภมท 12

แผนภมท 12 บานแหงคณภาพของ ศ. ดร. โนรอะค คะโน ทมา : วรพจน ลอประสทธสกล, TQM Living Handbook ภาคสาม คมอการตรวจวนจฉยคณภาพ ระบบบรหาร (กรงเทพฯ : บ. บพอาร แอนด ทควเอม คอนซลเทนท, 2542), 129-130.

หลงคาบานไดแก ความพงพอใจของลกคา อนเปนวตถประสงคในการดาเนนธรกจขององคกรทควเอม ทตองชใหสงเดน คาน รองรบอยใตหลงคาบาน อนเปรยบเสมอนม เปาหมาย และยทธศาสตร เปนทรองรบการบรรลวตถประสงคนนเสา 3 ตน ทคาจนให หลงคาบาน และ คาน ลอยเดนอยได ซงประกอบดวย เสาตนท 1 แนวคด (concepts) ซงมดวยกน 7 ประการไดแก 1) การนาความตองการของตลาดมากาหนดเปนเปาหมายในการดาเนนธรกจ (market-in) 2) กระบวนการถดไปคอลกคาของเรา (next processes are customers) 3) เนนทการปรบปรงกระบวนการ(process orientation) 4) การกาหนดมาตรฐานการปฏบตงาน (standardization) 5) การปองกนมใหเกดปญหาซา (prevention) 6) การบรหารงานตามวงจรวางแผน-ปฏบต-ตรวจสอบ-แกไข/ปรบปรง (plan-do-check-act) 7) การบรหารโดยใชความจรง (management by fact) เสาตนท 2 เทคนควธการ (techniques)ประกอบดวย เครองมอสาหรบรวบรวมและวเคราะหขอมล 4 ชด ไดแก

เปาหมายและกลยทธ (goals&strategies)

ความพงพอใจลกคา (customer satisfaction) เปาประสงค (purpose)

เครองมอ (tools)

แรงจงใจ (motivation) พนฐาน (base)

โครงสรางพนฐาน (infrastructure) การศกษาทวไป (general education) เสถยรภาพทางการเมอง (stability)

คณคาเทคโนโลย (intrinsic technology)

ระบบแรงจงใจ (motivation approach)

แนวค

ด (co

ncepts

)

เทคนค

(te

chigue

s)

ยานพา

หนะ

(vehic

les)

49

1) เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง 2) เครองมอควบคมคณภาพใหม 7 อยาง 3) เทคนคทางสถต (statistical techniques) 4) การวเคราะหเชงตวเลข และเสาตนท 3 ยานพาหนะ (vehicles) ไดแก 1) การบรหารเขมมง (hoshin kanri) 2) การบรหารขามสายงาน (cross functional management) 3) การบรหารงานประจาวน (daily management) 4) การปรบปรงงานของพนกงานระดบปฏบตการ อาท กจกรรมกลมควบคมคณภาพ ไคเซน 5 ส พนบาน เปรยบเสมอน แนวทางการสรางแรงจงใจฐานราก เปรยบเสมอน เทคโนโลยเฉพาะตวขององคกร

6. รปแบบสอมของกตโลว กตศกด พลอยพานชเจรญ (2546 : 51-54) ไดเสนอแนวคดของกตโลว (Gitlow 1994) ไดเสนอตวแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนตวแบบสอม โดยถอวา ดามสอม คอพนธกจของผบรหารระดบสงในองคกร (management commitment) ทผบรหารระดบสงสดจะตองมความรความเขาใจ ในแนวคดคณภาพแบบ big Q และเขามาเปนผนาในการบรหารคณภาพ พรอมทง มสวนรวมในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในกรณน อาจจะมการกาหนดใหมสภาคณภาพ หรอคณะกรรมการสงเสรมคณภาพในองคกรขนได โดยคณะกรรมการสงเสรมจะทาหนาทในฐานะผนาสงสดขององคกร ในการกาหนดแนวนโยบายสาหรบการบรหารคณภาพในองคกรตอไป

แผนภมท 13 ตวแบบสอมของกตโลว (Gitlow) ทมา : กตศกด พลอยพานชเจรญ, ระบบการควบคมคณภาพทหนางาน : ควซเซอรเคล (QC Circle) (กรงเทพฯ : เทคนคอล แอพโพรช เคานเซลลง แอนด เทรนนง, 2546), 51-54.

สอมซท 1 หมายถง การใหการศกษาดานการจดการ (management education) อนเปนรากฐานสาคญของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ โดยคาวา การศกษาน เดมมง (1982) ไดใหนยามทแตกตางไปจากการฝกอบรม คอ การศกษา หมายถง การใหความรทมงสรางการเพมผลตภาพโดยรวมแกองคกร จะเปนการใหความรทหวงผลในระยะยาวโดยผานการพฒนาบคลากรแตละราย สวนการฝกอบรม จะเปนการใหความรทหวงผลในระยะสน ดวยการพฒนาทกษะหนางานแกบคลากร เปนการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจเปนการบรหารเชงปรชญา

50

สอมซท 2 ของตวแบบของกตโลว หมายถง การบรหารงานประจาวน (daily management : DM) จะหมายถง การพฒนา การทาใหเปนมาตรฐาน การรกษาไวและการปรบปรงงานประจาวน (daily work) ของแตละบคคลทวทงองคกร ทงน ดวยการศกษาจากใบพรรณนาลกษณะงาน (job description) ของแตละตาแหนงงานหรอบคลากร เพอกาหนดงานใหเปนมาตรฐานแลวทา การกาหนดจดควบคมและประเดนควบคมของแตละกระบวนการ กอนทจะม การทวนสอบถงมาตรฐานเปนวธปฏบตทดทสด หรอไม เพอควบคมการพฒนาอยางตอเนองตอไป

สอมซท 3 การบรหารงานแบบขามสายงาน (cross functional management : CFM) หมายถง การพฒนา การทาใหเปนมาตรฐาน การรกษาไว และการปรบปรงงานใหบรรลตามวตถประสงคสาคญดานคณภาพขององคกร คอ คณลกษณะดานคณภาพ (Q) ตนทน (C) และกาหนดการ (S) และดวยเหตผลแหงความหลากหลายของผลตภณฑ ทาใหการบรหารแบขามสายงาน จะตองอยในแนวความคดของเกลยวคณภาพ สามารถเอาชนะอปสรรคในดานหนาทเฉพาะของบคลากรภายใตความรบผดชอบตามลาดบชนของการบงคบบญชาในองคกร และความหลากหลายของผลตภณฑ

แผนภมท 14 เกลยวคณภาพ ทมา : กตศกด พลอยพานชเจรญ, ระบบการควบคมคณภาพทหนางาน : ควซเซอรเคล (QC Circle) (กรงเทพฯ : เทคนคอล แอพโพรช เคานเซลลง แอนด เทรนนง, 2546), 54.

สอมซท 4 ของตวแบบซงเปนซสดทาย คอ การบรหารนโยบาย (policy management) ทหมายถง การพฒนาและสรางแนวทางในการดาเนนการอยางกวาง ๆ ในรปของจดประสงคและวธการ หรอ โฮชน (hoshin) ซงไดมาจากการกระจายนโยบายในรปแบบประสานงานทก ๆ สวน หรอลงชงบอล (catch-ball) และโดยปกตจะแสดงภาพรวมของการบรหารนโยบายใน รปของธง (flag system)

51

7. รปแบบจรวดมงสดวงดาว วรพจน ลอประสทธสกล (2550 : 1-4) ใชรปจาลอง จรวดมงสดวงดาว ม 9 องคประกอบ ไดแก 1) อดมการณอนแนวแน (TVM vision) 2) โลกทศนของทวเอม (TVM paradigm) 3) วถธรรมแหงทวเอม (TVM guiding principles) 4) คานยมของทวเอม (TVM values) 5) ระบบและกระบวนการนา (leadership system) 6) กลไกขบเคลอน (engines) 7) เครองมอวเคราะหขอมล (tools) 8) การเอาใจใสทรพยากรมนษย (human resources focus) และ 9) นวตกรรม (innovations) ดงแผนภมท 15

แผนภมท 15 รปแบบจรวดมงสดวงดาวของวรพจน ลอประสทธสกล ทมา : วรพจน ลอประสทธสกล, รปจาลองของ TVM ของ ดร.วรพจน ลอประสทธสกล (กรงเทพ : บพอาร แอนด ทควเอม คอนซลแทนท, 2550), 1-4.

1. อดมการณ-วสยทศน (vision) ม 3 ขอ 1) ผบรหารระดบสงประกาศวสยทศน อดมการณอนแนวแน (vision) ทจะมงปรบปรงคณภาพ 2) จดสรรงบประมาณสาหรบแผนระยะยาว ทจะพฒนานวตกรรมสนคา บรการ พฒนาบคลากร และบรการ 3) ผบรหารจะตองเอาใจใสตอ การปรบปรงกระบวนการบรหารธรกจ 6 กระบวนการหลก คอ 1) กระบวนการคนหาโอกาสทจะสรางคณประโยชน/

1. มจรยธรรม 3. มคณธรรม 2. มมนษยธรรม 4. มความยตธรรม

1. มความมงมนตอระบบ TQM 2. มการสงเสรมคานยม วฒนธรรมองคกร 3. การกาหนดวสยทศนใหเกดคณคา 4. มสวนรวมในการเรยนร 5. การกาหนดถายทอดไปสการปฏบต 6. พฒนาบคลากร

1. เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง 2. ผงความสมพนธ 3. เทคนควศวกรรมอตสาหกรรม 4. เทคนคทางคณตศาสตร

1. กระบวนการวจยและพฒนา 2. กระบวนการพฒนาสนคาใหม 3. กระบวนการสรางคณคา 4. กระบวนการบรหาร เทคโนโลยสารสนเทศ 5. กระบวนการบรหารความร

1. กระบวนการเสรมแรงจงใจภายใน 2. กระบวนการบรหารการศกษา 3. กระบวนการบรหารความร 4. กระบวนการบรหารการตอบแทนพนกงาน 5. กระบวนการเสรมสรางความเปนอยทด

1. การบรหารเขมมงประจาป 2. การกระจายเขมมงประจาป 3. การปรบปรงงานคณภาพงาน 4. การบรหารขามสายงาน 5. การบรหารกระบวนการปฏบตงานประจาป 6. การตรวจวนจฉยโดยผบรหารระดบสง

1. กาหนดเปาหมายตามความตองการของลกคา 2. กระบวนการถดไปและกระบวนการกอนหนา 3. เอาใจใสตอการปรบปรงกระบวนการและวธปฏบตงาน 4. พนกงานทกคนในองคกร มสวนรวมในการสรางคณคา 5. แกปญหาทสาเหตเพอปองกนการเกดปญหาซา 6. สรางมาตรฐานการปฏบตงานและปรบปรงใหดขน 7. ปรบปรงการทางานใหดขนตามวงจรเดมมง (P-D-C-A) 8. บรหารโดยใชขอเทจจรง 9. ใชวธการทางสถตในการวเคราะห 10. จดลาดบความสาคญของเรองทจะดาเนนการ

รปจาลองทวเอมของ ดร.วรพจน ลอประสทธสกล ©Dr.Veerapot Lueprasitsakul, 2007

52

คณคาใหแกลกคา 2) กระบวนการออกแบบใหม พฒนา หรอ นวตกรรมใหม 3) กระบวนการออกแบบกระบวนการผลตและวธการปฏบตงานในสายการผลตทงระบบ 4) กระบวนการผลตและสงมอบ 5) กระบวนการสอสารใหลกคาและตลาด และ 6) กระบวนการพฒนาบคลากร 2. โลกทศน-กระบวนทศน (paradigm) ม 12 ประการ คอ 1) วตถประสงคของธรกจคอสรางคณคาใหแกลกคา ตลาด และสงคม 2) กาไรมาจากคณคาทบรษทสรางขนและสงมอบใหแกลกคา 3) คณภาพคอสภาพท เปนคณตอผใชสนคาซงเปลยนแปลงไปตามลกคาแตละราย 4) ผลประกอบการทด เกดจากการบรหารกระบวนการทตอเชอมโยงกนทงระบบ 5) การประกนคณภาพของสนคาโดยการออกแบบและปรบปรงกระบวนการทางานใหถกตองตงแตแรก 6) ใหมการบรหารแผนปรบปรงงาน (บรหารแผนอนาคต) ทตองใช ความรภาวะผนา และทมงาน 7) ใชระบบบรหารคาตอบแทนโดยองตามคณคางานของแตละคน 8) ใชแรงจงใจภายในของบคลากร เปนแรงผลกดนใหพนกงานเกดความรสกอยากทางาน 9) คาจางของพนกงานถอเปนสวนหนงของ คณคาทบรษทสรางขนได 10) พนกงานเปนหนสวนในความสาเรจระยะยาวขององคกรมใชเปน ผรบจางชวคราว 11) มงสรางสมพนธภาพและความรวมมอในระยะยาวทจะปรบปรงกระบวนการทางานรวมกน และ 12) คแขงคอผรวมงานของเราในธรกจเดยวกน ตองหาโอกาสทจะทางานรวมกนกบคแขง

3. วถแหงธรรม (guiding principles) มหลกการสาหรบชนาการปฏบตของสมาชกทก ๆ คนในองคกร มธรรมะ 4 ประการ คอ 1) มจรยธรรมในการดาเนนธรกจ (จรยธรรมเปนกฎเกณฑทเปนขอประพฤตปฏบตทจะไมละเมดตอผอน) 2) มมนษยธรรม ในการใชระบอบการจางงานตลอดชพ (มนษยธรรม เปนธรรมของคน ธรรมทมนษยพงมตอกน) 3) มคณธรรม เคารพในความคด สทธ ศกดศร ความภาคภมใจ และความเปนมนษย (คณธรรม เปนสภาพคณงามความด ทมประจาอยในสงนน ๆ) และ 4) มความยตธรรม เปนการแบงปนใหแกผมประโยชนรวมทกฝาย (ยตธรรม เปนความเทยงธรรม ความชอบธรรมดวยเหตผล ไมเอนเอยงขางใดขางหนง)

4. คานยม (values) พนกงานทกคนตองปรบเปลยนแนวคด ทศนคตและพฤตกรรมใน การทางานใหสอดคลองกบคานยมหรอวฒนธรรมองคกร ม 10 ประการ คอ 1) กาหนดเปาหมายตามความตองการของลกคาและตลาด 2) กระบวนการถดไปและกระบวนการกอนหนา รวมทง ทก ๆ ขนตอน ตลอดกระบวนการคอลกคาของเรา 3) เอาใจใสตอการปรบปรงกระบวนการและวธปฏบตงานใหมคณภาพ 4) พนกงานทกคนในองคกรทกระดบ ทกฝายมสวนรวมในการสรางคณคา 5) แกปญหาทสาเหตเพอปองกนการเกดปญหาซา 6) สรางมาตรฐานการปฏบตงานและปรบปรงใหดขนตลอดเวลา 7) ปรบปรงการทางานใหดขนตามวงจรเดมมง (P-D-C-A) 8) บรหารโดยใชขอเทจจรง 9) ใชวธการทางสถตในการวเคราะห และ 10) จดลาดบความสาคญของเรองทจะดาเนนการ

53

5. ระบบและกระบวนการนา (leadership system) ผนาจะตองแสดงออกถง ภาวะผนาใน 5 ประการ คอ 1) ผบรหารระดบสงมความมงมนเอาจรงเอาจงทมตอระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 2) เปนผนาและมสวนรวมโดยตรงในการสงเสรม คานยม หรอวฒนธรรมองคกร 3) เปนผนาและมสวนรวมในการกาหนดวสยทศน หรอทศทางและการสรางคณคาใหแกลกคา 4) เปนผนาและมสวนรวมในการเรยนร ความตองการและความคาดหวงของลกคา ตลาดและการสรางสมพนธภาพกบลกคา และ 5) เปนผนาและมสวนรวมโดยตรงในการกาหนดถายทอดไปส การปฏบต ตรวจวนจฉย และ ชวยขจดอปสรรคในการดาเนนการตาม แผนยทธศาสตร

6. กลไกขบเคลอน (engines) มกลไกทชวยขบเคลอน ใหเกดการปรบปรงกระบวนการปฏบตงานทงระบบใหมประสทธภาพและประสทธผลสงในการสรางคณคาใหแกลกคาและสงคม มกลไกการขบเคลอน 6 ประการ คอ 1) การบรหารเขมมงประจาป 2) การกระจายเขมมงประจาป ซงกคอการวเคราะหกระบวนการปฏบตงานทงระบบ 3) การปรบปรงงานคณภาพงานโดยพนกงานระดบปฏบตการ 4) การบรหารขามสายงาน 5) การบรหารกระบวนการปฏบตงานประจาป และ 6) การตรวจวนจฉยโดยผบรหารระดบสง

7. เครองมอวเคราะหขอมล (tools) มเครองมอ 4 ชด คอ 1) เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง (the 7 QC tools) เปนเครองมอสาหรบวเคราะหสารสนเทศทเปนตวเลข ประกอบดวย 1) ใบรายการตรวจสอบ (check sheet) 2) กราฟรปแบบตาง ๆ (graphs) 3) ผงพาเรโต (pareto diagram) 4) ผงแสดงเหตและผล หรอ ผงกางปลา (causes and effects diagram or fishbone diagram) 5) แผนภมควบคม (control chart) 6) ฮสโตแกรม (histogram) และ 7) ผงสหสมพนธ (scatter diagram) ในเครองมอน ฮสโตแกรมและแผนภมควบคม เปนเครองมอสาคญในการวดและวเคราะหคณภาพ ซงไดรบ การนามาใชอยางแพรหลายในปจจบน ภายใตชอเรยก six sigma 2) เครองมอบรหารคณภาพ 7 อยาง (the 7 QM tools) เปนเครองมอสาหรบวเคราะหสารสนเทศทเปนขอคดเหน ขอความและ คาพรรณนาตางๆ ประกอบดวย 1) ผงความใกลชด หรอ ผงกลมความคด (affinity diagram) 2) ผงความสมพนธ (relation diagram) 3) ผงตนไม หรอ ผงระบบโครงสราง (tree diagram or systematic diagram) 4) ผงตารางผกสมพนธ หรอ ผงแมทรกซ (matrix diagram) 5) แผนภมลาดบการตดสนใจอยางมกระบวนทา (process decision program chart) 6) ผงลกศร (arrow diagram) และ 7) การวเคราะหขอมลแบบแมทรกซ (matrix data analysis) ในเครองมอน ผงแมทรกซ นบเปนเครองมอทไดรบการนามาใชบอยทสด ในการวางแผนคณภาพของสนคาและในกจกรรมการบรหารทจาเปนตองใชสารสนเทศหลาย ๆ ดานเขามาประกอบกน และ 3) เทคนควศวกรรมอตสาหกรรมหรอวศวกรรมคณคา เปนเทคนคสาหรบใชในการวเคราะห กระบวนการทางานและหนาทงานขององคประกอบตาง ๆในตวสนคา เพอปรบปรงกระบวนการผลตและ

54

ตวสนคาใหเกดคณคาสงสดตอลกคา อาท การวจยการปฏบตงาน การศกษาการทางานการศกษาเวลา การวเคราะหกระบวนการทางาน เปนตน และ 4) เทคนคทางคณตศาสตรตาง ๆ อาท เทคนคการหาคาดทสด (optimization) การออกแบบการทดลอง (design of experiment) การวเคราะหหลายตวแปร(multi-variable analysis) การโปรแกรมเชงเสน (linear programming & simplex method) และ อนๆ

8. การเอาใจใสทรพยากรมนษย (human resources focus) มกระบวนการทสาคญ 5 ประการ คอ1) กระบวนการเสรมสรางแรงจงใจภายใน (intrinsic motivation) 2) กระบวนการบรหารการศกษาและการเรยนรของพนกงาน (learning & education) 3) กระบวนการบรหารความรและความสามารถในหนาทงานของพนกงาน (competency management) 4) กระบวนการบรหารการตอบแทนพนกงาน (compensation management) 5) กระบวนการเสรมสรางความเปนอยทดของพนกงาน (employee well-being)

9. นวตกรรม (innovations) นวตกรรม เปนองคประกอบทขาดเสยมไดขององคกร ทวเอม ม 5 กระบวนการ คอ 1) กระบวนการวจยและพฒนา 2) กระบวนการพฒนาสนคาใหม 3) กระบวนการสรางคณคา 4) กระบวนการบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ และกระบวนการบรหารความร และ 5) กระบวนการบรหารความร

สรปรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มความหลากหลายในรปแบบ ทสาคญไดแก รปแบบเกณฑรางวลคณภาพแบบบลดรดจ (MBNQA) ซงเปนเกณฑคณภาพทนยมใชกน ทวโลก ม 7 องคประกอบ คอภาวะผนา ยทธศาสตรและการวางแผนปฏบตงาน ความพงพอใจของลกคาและ ผมสวนไดสวนเสย สารสนเทศและการวเคราะห การพฒนาทรพยากรมนษยและ การจดการ การบรหารกระบวนการ และผลการดาเนนงานทางธรกจ ในรปแบบคะโน ทเปรยบเทยบเหมอนกบบาน ทตองอาศยหลงคาบาน (ความพงพอใจของลกคา) คาน (เปาหมาย) เสา ทเปนแนวคด-กระบวนการ-ปรบปรงกระบวนการ เทคนคและวธการ และ ยานพาหน พนบาน (แรงจงใจ) และฐานราก (เทคโนโลย) ในรปแบบจรวดมงสดวงดาว ม 9 องคประกอบ คอ อดมการณอนแนวแน โลกทศนของทวเอม วถธรรมแหงทวเอม คานยมของทวเอม ระบบและกระบวนการนา กลไกขบเคลอน เครองมอวเคราะหขอมล การเอาใจใสทรพยากรมนษย และ นวตกรรม เปนตน

เครองมอการบรหารคณภาพ ในการบรหารคณภาพใหเกดประสทธผล และประสทธภาพอยางทตงเปาประสงคไว

จาเปนตองคนใหพบวา เกดจากความผดปกตหรอมปญหาอะไรเกดขน ซงในกระบวนการวเคราะหขอมลนเองทจาเปนจะตองใชเครองมอการบรหารเขาไปมสวนรวมและมบทบาทสาคญ เครองมอเหลานไดแกบรรดาเทคนค วธการ ผง แผนภม ตาราง และรปแบบการนาเสนอขอมลแบบตาง ๆ

55

ท เรานามาใชเพอชวยในการคนหาขอเทจจรงและจดบนทกความคดอยางเปนระบบ ชวยใน การวเคราะหหาความสมพนธของเหตและผล ตลอดจนการตดสนใจ การหามาตรฐาน การแกไขหรอปรบปรงงานไปปฏบตและการจดตงควบคม (โฮโซตาน 2541 : 149-151) เครองมอการบรหารคณภาพทสาคญทจะกลาวถงในทน ไดแก 1) เทคนคการเปรยบเทยบเคยง (benchmarking) 2) วงจรเดมมง หรอวงจร PDCA 3) การบรหารแบบขามสายงาน (cross functional management) 4) เครองมอควซ 5) เครองมอควซชนดใหม 6) วธการควบคมทางสถต (statistic process control : SPC) และ 7) เทคนค SWOT ดงรายละเอยด ดงน

1. เทคนคการเปรยบเทยบเคยง (benchmarking) คอกระบวนการในการชแนวทางและ การเขาถงการปฏบตทดทสด โดยการเปรยบเทยบประสทธผลของพนทงานทเฉพาะเจาะจงหรอ แผนกใดแผนกหนงระหวางบรษทของตนเองกบบรษทอน ๆ (Oakland 1998 : 181-182) และเปนคแขงทงในอตสาหกรรมเดยวกนและตางอตสาหกรรม (Bartol and Martin 1998 : 549) กระบวนการเปรยบเทยบเคยง มใชการลอกเลยนแบบหรอการยดตดในกรอบเดนตาม จนกระทงไมสามารถพฒนามมมองใหกวางขนหรอดดแปลงสงตาง ๆ ได แตกระบวนการนเปนกระบวนการทจะตองใชการวเคราะหเปรยบเทยบ รเขา รเรา และหาแนวทางนวตกรรมใหม ๆ เขามาปรบปรงใหเหมาะสมแกสภาพแวดลอมในแตละกรณไป และตองปรบเปลยนใหเขากบสภาพขององคกรดวย (พรศกด วรสนทรโรสถ 2542 : 47-51)

2. วงจรเดมมง หรอ วงจร PDCA แนวคดของ วอลเตอร เอ. ชวฮารท (Walter A. Schewhart) สรางวงจรควบคมคณภาพทเรยกวา วงจร PDSA ซงประกอบดวย 4 ขนตอน คอ การวางแผน (plan) การปฏบต (do) การศกษา (study) และการดาเนนการ (action) และตอมา เอดวารด เดมมง (Edward Deming) นาไปประยกต โดยเปลยนจากการศกษาเปนการตรวจสอบ (check) ซงบคคลทวไปรบรวาเปนวงจรเดมมง (deming cycle) ประกอบดวย (ณฏฐพนธ เขจรนนท และคณะ 2545 : 77-78) 1) การวางแผน (plan หรอ P) เปนจดเรมตนของวงจาการบรหารคณภาพ เพราะแผนจะกาหนดเปาหมาย ทศทางการแกไขปญหา หรอพฒนาคณภาพ ซงตองอาศยความรวมมอจากทกหนวยงานในการปรบปรงแกไขอปสรรค ความบกพรองตางๆ ซงการวางแผนการสรางคณภาพม 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 ตระหนกและกาหนดปญหาทตองการแกไข หรอปรบปรงใหดขน โดยการรวมมอและประสานงานกนอยางใกลชดในการระบปญหาทเกดขน ในการดาเนนงานเพอทจะรวมกนทาการศกษาและวเคราะหหาแนวทางแกไขตอไปขนตอนท 2 เกบรวบรวมขอมลสาหรบ การวเคราะหและตรวจสอบการดาเนนงาน หรอหาสาเหตของปญหา เพอใชใน การปรบปรง หรอแกปญหาทเกดขน ซงควรจะวางแผนและดาเนนการเกบขอมลใหเปนระบบ เขาใจงาย และสะดวกตอการใชงาน เชน ตารางตรวจสอบ แผนภม แผนภาพ หรอแบบสอบถาม เปนตน และ ขนตอนท 3

56

อธบายปญหาและกาหนดทางเลอก วเคราะหปญหาเพอใชกาหนดสาเหตความบกพรอง ตลอดจนแสดงสภาพปญหาทเกดขน ซงนยมใชการเขยนและวเคราะห แผนภม หรอแผนภาพ เชน แผนภมกางปลา เพอใหสมาชกทกคนในทมงาน เกดความเขาใจสาเหตและปญหาอยางชดเจน แลวรวมกนระดมความคดในการแกไขปญหา โดยสรางทางเลอกตาง ๆ ทเปนไปไดในการตดสนใจแกปญหา เพอนามาวเคราะห และตดสนใจทางเลอกทเหมาะสมทสดมาดาเนนงาน 2) การปฏบต (do หรอ D) นาทางเลอกทตดสนใจไปวางแผนปฏบตงาน และลงมอปฏบตเพอใหบรรลตามเปาหมายทวางไวอยางมประสทธภาพ ถาปญหานนเปนงานทสามารถดาเนนการแกไขไดภายในกลมกสามารถปฏบตไดทนท หากปญหามความซบซอนเกยวของกบหนวยงานอน ตองแจงใหผบรหารสงการใหหนวยงานอนประสานงานและรวมมอแกไขปญหาใหสาเรจอยางมประสทธภาพ 3) การตรวจสอบ (check หรอ C) ตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลงานทปฏบตโดยการเปรยบเทยบผลการดาเนนงาน กอนการปฏบตงานและหลงปฏบตงานวามความแตกตางกนมากนอยเพยงใด ถาผลลพธออกมาตามเปาหมาย กจะนาไปจดทาเปนมาตรฐานสาหรบการปฏบตงานในครงตอไป ถาผลลพธทเกดขน ไมเปนไปตามเปาหมายทกาหนด ทมงานคณภาพกตองทาการศกษาและวเคราะหหาสาเหตเพอทาการแกไขปรบปรงใหมประสทธภาพขน และ 4) การปรบปรง (act หรอ A) กาหนดมาตรฐาน ผลจากการดาเนนงานใหม เพอใชเปนแนวทางปฏบตในอนาคต หรอทาการแกไขปญหาตาง ๆ ทงทเกดจากการดาเนนงาน จนไดผลลพธทพอใจและไดรบการยอมรบจากทกฝายแลวจงจดทาเปนมาตรฐานการปฏบตงานในอนาคต และจดทารายงานเสนอตอผบรหารและกลมอนไดทราบตอไป 3. การบรหารแบบขามสายงาน (cross functional management) การบรหารแบบขามสายงาน คอ การจดตงทมงานทประกอบดวยบคคลแตละแผนกในทกแผนกขององคกรมารวมตวกนเพอแกปญหา พฒนาในเปาหมายเดยวกน โดยไมกระทบโครงสรางขององคกร เพอแกปญหาการทางานไมประสานกนของหนวยงานตาง ๆ ในองคกร และการไมมองภาพรวมขององคกร (Schermerhorn 1993 : 282-283)

4. เครองมอควซ ในระบบควซ จะมเครองมอแหงคณภาพ 7 ประการ (วฑรย สมะโชคด 2541 : 87) ดงน 1) ใบตรวจสอบ/รายการตรวจสอบ (check sheets) 2) ผงแสดงเหตและผล/แผนผงแสดงเหตและผล (cause and effect diagrams) 3) ผงพาเรโต/แผนผงพาเรโต (pareto diagrams) 4) กราฟ (graphs) 5) ฮสโตแกรม (histograms) 6) ผงการกระจาย/แผนผงการกระจาย (scatter diagrams) และ 7) แผนภมควบคม (control charts) บางตารากาหนดใหแผนภมควบคม (control charts) เปนสวนหนงของกราฟ (graph) และกาหนดใหการจาแนกแจกแจง (stratification) เปนเครองมอควซแบบทเจด 5. เครองมอควซ ชนดใหม เครองมอแหงคณภาพชนดใหมของควซ จะมอย 7 ประการ (วฑรย สมะโชคด 2541 : 103) ดงน 1) แผนผงกลมเชอมโยง (affinity diagrams) 2) แผนผงความสมพนธ

57

(relations diagrams) 3) แผนผงตนไม (tree diagrams) 4) แผนผงเมตรกซ (matrix diagrams) 5) แผนผงลกศร (arrow diagrams) 6) แผนภมขนตอนการตดสนใจ (process decision program charts : PDPC) และ 7) การวเคราะหขอมลแบบเมตรกซ (matrix data analysis) ถาจะเขยนใหเปนรปแบบ เครองมอแหงคณภาพชนดใหม 7 ประการ จะแสดงได ดงน

แผนภมท 16 การออกแบบคณภาพของเครองมอใหม 7 ประการ ทมา : Oakland, Total Quality Management (New York : Nichols Publishing Company, 1990), 123.

6. วธการควบคมทางสถต (statistic process control : SPC) เปนเทคนคทางสถตทใช การสมตวอยางในชวงระยะเวลาหนงระหวางการผลตจรง เพอดถงระดบการยอมรบไดวาดพอหรอไม เพราะโดยมากกระบวนการผลตอาจมการผนแปรไปไดบาง ดงนน จงควรมการประเมนคณภาพระหวางการผลต เพอทจะสามารถแกไขปญหาไดทนทวงทและทนเหตการณ (Bartol and Martin 1998 : 549) ดงนน อาจกลาวไดวาประโยชนและการประยกตใชสถตในการบรหารคณภาพกคอ จะรบหรอปฏเสธขอสมมตฐานวางแผนการทดลองอยางสมเหตผล ชวยวเคราะหขอมล อยางแมนยา ประหยดและชวยควบคมคณภาพของกระบวนการผลต ซงความผนผวนหรอ ความแปรปรวนนนมสาเหตมาจากปจจย 4 ประการ คอ ความแปรปรวนของวตถดบทใช ความแปรปรวนของเครองจกรอปกรณการผลตตาง ๆ ความแปรปรวนของวธการทางาน และ ความแปรปรวนของผปฏบตงาน (วรพจน ลอประสทธสกล 2550 : 201) เครองมอทางสถตทนยม

แผนผงกลมเชอมโยง (affinity diagram)

แผนผงความสมพนธ (interrelationship diagram)

ความคดสรางสรรค (creative) แผนผงตนไม

(tree diagram)

ความมเหตผล (logical)

การวเคราะหขอมลเมตรกซ (matrix data analysis)

แผนผงเมตรกซ (matrix diagram)

แผนภมขนตอนการตดสนใจ (process decision program chart)

แผนภมลกศร (arrow diagram)

58

ใชไดแก การประเมนและการทดสอบสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง การวเคราะหสหสมพนธ การวเคราะหรเกรสชนหรอการวเคราะหความถดถอย เทคนคการวเคราะหพหปจจย วธการวเคราะหหาผลตอบแทนสงสด เปนตน

7. เทคนคการวเคราะหสถานการณ (SWOT) เทคนคน เปนกระบวนการระดมความคดในการวเคราะหสภาพภายในและภายนอกองคกรทงทเปนสภาพทเปนปญหา โดยการจาแนกการวเคราะห ดงน (ศภลกษณ เศษธะพานช 2544 : 27) วเคราะหสถานการณภายในองคกรเพอหาจดแขงและจดออนขององคกร จดแขง (strength : S) หมายถง สงทองคกรทาไดดกวาเมอเปรยบเทยบกบองคกรอนหรอขอไดเปรยบขององคกรทมเหนอคแขง จดออน (weakness : W) หมายถง ปญหา จดบกพรองขององคกรทเปนอปสรรคขดขวางการดาเนนงาน วเคราะหสถานการณภายนอก ไดแก แนวโนมของตวแปรตาง ๆ ทมผลกระทบตอองคกร เพอหาวาอะไรทเปนโอกาส (opportunity) และอปสรรค (threats) ตอองคกร โดยพจารณาในเรองตาง ๆ เชน สภาพแวดลอมทวไป เชน สงคม ชมชน เศรษฐกจ รวมทงกฎหมายและนโยบายการเมอง สภาพแวดลอมทเกยวกบการดาเนนงานขององคกรโดยตรง เชน สภาพการตลาด ลกคา หรอผรบบรการ คแขง สภาพตลาดแรงงาน เปนตน เมอเราทราบจดแขงจดออน โอกาสและอปสรรคขอองคกรแลวจงนามากาหนดสงทมงหวงหรอภาพทเปนไปไดในอนาคตหรอวสยทศน เพอเปนเชงมงในการดาเนนงานขององคกรตอไป

สรป เครองมอการบรหารคณภาพ ท สาคญ ไดแก เทคนคการเปรยบเทยบเคยง (benchmarking) วงจรเดมมง หรอวงจร PDCA การบรหารแบบขามสายงาน (cross functional management) เครองมอควซ เครองมอควซชนดใหม วธการควบคมทางสถต (statistic process control : SPC) และ เทคนคการวเคราะหสถานการณ (SWOT)

การนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชในองคกร ระบบหรอเทคนคการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไมมสตรสาเรจตายตว ขอเพยงเปน วธการและระบบบรหาร ททาใหบรรลผลสาเรจ ของการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง โดยพนกงานทกคนในองคกร มสวนรวม ดงนน ระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะนามาประยกตใชในองคกรได ดงน 1. ขนตอนการดาเนนงานในการนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มาประยกตใช ควรจะประกอบดวย ขนตอนดาเนนการ ตามลาดบ อยางนอย 7 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การวางแผนดาเนนการ ผบรหารพงแสดงเจตนารมณ และความมงมนในเรองคณภาพ และระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มาใชอยางชดเจน พรอมตองสรางแนวรวมอยางกวางขวางใหกบทกคน ทกระดบในองคกร ใหมสวนรวมใน การวางแผนและดาเนนการ การวางนโยบายคณภาพขององคกร ตองแสดงทศทาง วธการใหเหนเดนชด กาหนดวตถประสงค และเปาหมายของการทา

59

การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจชดเจน เปนระบบมขนตอน ไมยงยากสลบซบซอนใหพนกงานทกคนปฏบตได ดงนน บคลากรทกคน จงตองมกจกรรม การฝกอบรมทกคนทวทงองคกร การระดมสมอง จะเปนเทคนคทนยมใชกนมากทสด ขนตอนท 2 การจดองคกร และการสรางคณภาพใหเกดขนวธการงายทสด ทจะเรมการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ กคอ เรมตนดวย การยดเอามาตรฐาน ของระบบบรหารคณภาพ ISO 9000 เปนแนวทางดาเนนการ เพอสรางระบบคณภาพ ดวยการกาหนดรปแบบและวธการเปนขนตอน จะมการกาหนดหนาทความรบผดชอบอยางชดเจน ขนตอนท 3 ประกาศเรมทาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ การเรมลงมอทาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทวทงองคกร จะมความจาเปน และสาคญตอปรชญาและกาลงใจและการม สวนรวมของพนกงานทกคน ผบรหารตองมงมนเอาจรงเอาจง เพอเรมลงมอทาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ขนตอนท 4 การกาหนดวธการควบคมการดาเนนการในทกขนตอนของ การดาเนนงานตามแผนทวางไวในทกกจกรรม ควรจกตองไดรบการดแลเอาใจใสอยางใกลชด เพ อใหบรรลวตถประสงคและเปาหมาย เทคนคท นยมใชกน ไดแก การใชเครองมอควบคมคณภาพ และเครองมอการบรหารคณภาพ ขนตอนท 5 การประเมนผลและการตดตามความกาวหนา หลงจากมการดาเนนการตามกจกรรมแลว เจาของกระบวนการ จกตองทาการ ตดตามผล เพอดความกาวหนาอยางสมาเสมอเปนระยะ ๆ และรายงานใหผบงคบบญชาทราบ เปนระยะ ๆ ดวย เทคนคทนามาใช นาจะเปนการรายงานผล การสอบถาม การจดประชมเสวนา (โตะกลม) ฯลฯ ขนตอนท 6 การทบทวนผลลพธ และระดบของความเขาใจ เมอมการประเมนผลงานแลว ผบรหารจะตองสรปและทบทวนผลลพธ ทเกดขนวา บรรลผลสาเรจ ตามวตถประสงค และเปาหมายมากนอยเพยงไร เพอนาผลมาปรบปรงแกไข หรอวางแผนใหสาเรจตอไป เทคนคทนาจะนามาใช คอการวดผลลพธการดาเนนงาน (RBM : Result Base Management) การระดมสมอง เปนตน และ ขนตอนท 7 การสงเสรมใหทกคนมสวนรวมในการปรบปรงอยางตอเนอง ผลสาเรจของการนา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มาใช จะตองม ความตอเนอง ยงยน พฒนา ปรบแกไข อยเสมอ ใหดขน ๆ

ศศรนทร ชยอาภา (2542 : 18-22) กลาววา ขนตอนในการนา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไปปฏบตในองคการเพอเปาหมายในการปรบปรงคณภาพของผลงาน หรอการใหบรการเพอใหสามารถตอบสนองตอความตองการของลกคาในขณะนน และมพฒนาการดานคณภาพอยางตอเนอง เพอใหผลการปฏบตงานมคณภาพสงขน หรอเกดผลตภณฑใหม ๆ ทมคณภาพและนาสนใจสอดคลองกบความตองการของลกคาทเปลยนไป ทงนเพอรกษาลกคาใหมความภกดตอสนคาหรอบรการของตน เพมสวนแบงการตลาด ผลกาไร และสามารถอยรอดไดอยางเหนอชน ม 10 ขนตอน ดงน 1) สรางแนวคดพนฐาน มวตถประสงคในการใหแนวคดเบองคนของการนาการบรหารคณภาพ

60

แบบเบดเสรจ ไปปฏบตในองคการ การสรางแนวคดพนฐานอาจทาไดโดยวธการรณรงคใหพนกงานทคน ตระหนกถงเปาหมายขององคการ แนวทางปฏบตไดแก การปดประกาศ ขอความทระบวสยทศน ภาระหนาท และคานยามขององคการไวตามจดตาง ๆ ทสามารถเหนไดเดนชด ในบรเวณสถานทปฏบตงาน โดยมแผนทจะบรรลเปาหมายใหไดภายในเวลา 2 ป 2) กาหนดแนวทางการนาไปปฏบต วตถประสงคของแนวทางการถดไปปฏบต คอ การนาความร ทกษะ และประสบการณตาง ๆ ทไดรบการฝกฝนมาใชใหเกดประโยชนในการผลตผลงานทสามารถวดได จดมงหมายของแนวทาง การนาไปปฏบต คอการผลตผลงานทมคณภาพ รกษาลกคาไวใหได ทาใหมกาไรสงขนโดยการเพมผลผลต และสรางผลงานใหม ๆ ออกมาสตลาด กลยทธการนาไปปฏบตทสาคญทสด คอการมงเนนทจะบรรลปจจยททาให องคการประสบความสาเรจการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมองคการ การกาหนดขอตกลงรวมกนในการผลผลงานคณภาพเพอสนองตอความตองการของลกคาภายใจ สงทจาเปนในการนา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไปปฏบตคอ การมแผนปฏบตการทสมพนธกบปจจยททาใหองคการประสบความสาเรจ การมโครงสรางองคการทเหมาะสม มขนตอนการทางานทชดเจนซงระบภาระหนาทความรบผดชอบของแตละตาแหนง หนาท และมตารางการนาไปปฏบตและการวดผลทแนนอน 3) ปลกฝงใหเปนวฒนธรรมองคการ มงสรางวฒนธรรมทเนนการสรางคณภาพ การปลกฝงจตสานกในการนาการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจไปปฏบต และการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการไปสจดทมงเนนคณภาพ การปลกฝงวฒนธรรมใหม ๆ ในองคการ จะมงเนนคานยมดานคณภาพของผลงานเพอตอบสนองความตองการของลกคาภายใน วฒนธรรมใหม ดงกลาว อาจรวมถงการทพนกงานมความรสกเปนเจาขององคการ มจตสานกในการพฒนาคณภาพของผลงาน 4) สรางระบบการยอมรบและการใหรางวล เพอตอบแทนความสาเรจในผลการปฏบตงานของพนกงานแตละคนหรอทมงานหรอแผนกตาง ๆ ซงเปนผลมาจากการมระบบการประเมนผลการปฏบตงาน มการปรบปรงระบบ การปฏบตงาน และมพฤตกรรมการทางานอยางมประสทธภาพ 5) พฒนาผนาและการสรางทมงาน โดยผบรหารตองสนบสนนใหพนกงานใชพรสวรรคหรอความสามารถพเศษทมอยใหเกดประโยชนมากทสด รวมถง การฝกอบรมพนกงานใหมพฤตกรรมการทางานเปนทมอยางมประสทธภาพ นอกจากนน ยงเนนความสาคญของเรอง การจดการความขดแยงภายในทมงานดวย และเนองจากการทพนกงาน ทกคนตองมสวนรวมในการนา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไปปฏบต ดงนน ทกคนจงม ความรบผดชอบใน ทกระดบการทางาน นบตงแตคณะกรรมการบรหาร ทปรกษา ไปจนถงหวหนาทมงาน ภาวะผนาและการสรางทมงาน จงมความสมพนธอยางใกลชดกบแนวทางการนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไปปฏบตอยางมประสทธภาพ 6) พฒนาทกษะในการจดการ โดยเนนความมประสทธผลของ การจดการหรอการดาเนนงาน

61

ตามทศทางทผบรหารกาหนด จดใหมการฝกอบรมในหวขอทจาเปนและมการวดผลสาเรจ โดยพจารณาทกษะการเปนหวหนางาน และบทบาทของหวหนางานทจะทาใหการนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจไปปฏบตใหประสบความสาเรจได 7) พฒนาความรดานเทคนคทสาคญ โดยเฉพาะการควบคมกระบวนการปฏบตงาน โดยใชวธการทางสถต ในทกระดบเพอใหการวดผลการปฏบตงานมความหมายในทางทถกตอง และสามารถนาไปใชเปนเครองมอในการแกปญหาได ทงน โดยมปรชญาวา การแกปญหาควรกระทาทระดบปฏบตการลางสดในกระบวนการปรบปรงคณภาพ ความรในเรองวธการเชงสถตนนบวา เปนหวใจสาคญในการปรบปรงคณภาพ เพราะทาใหไดขอมลทเปนจรง และสามารถประเมนประสทธภาพของกจกรรมการปรบปรงคณภาพได การฝกอบรมพนกงาน ใหมความรเกยวกบวธการทางสถตจงเปนสงจาเปน ซงองคการหลายแหงไดดาเนนการจดการฝกอบรมขนอยางตอเนอง จนกลายเปนสวนหนงของการปฏบตงาน และ เปนสงจาเปนสาหรบการพจารณาเลอนขน ของพนกงานดวย 8) พฒนาความรดานเทคนคชนสง โดยเฉพาะเทคนคขนสงซงจะตองใชเครองมอในการแกปญหาในระดบทสงขน ความรดานเทคนค ขนสงนนอาจหมายถง หลกสตรการอบรมตาง ๆ เชน การออกแบบทดลองปฏบตงาน แนวความคด การดาเนนการอบรมตาง ๆ เชน การออกแบบทดลองปฏบตงานแนวความคดการดาเนนกจการอตสาหกรรมระดบโลก หรอ ISO 9000 plus เปนตน เทคนคตาง ๆ เหลานจะสามารถนาไปใชประโยชนในการนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจไปปฏบต ในสถานการณทสลบซบซอนมากขน ความรในทกษะทางสถตขนสงมประโยชน เชน จะทาใหวศวกรออกแบบประบวนการทสามารถควบคมใหเกดผลผลตสงสดได สามารถตดสนใจเรองปจจยนาเขาไดอยางถกตอง โดยไมตองไปสนใจกบปจจยอนทไมสาคญ สงผลใหสามารถลดคาใชจายในกระบวนการทางานได 9) มงความสนใจไปทลกคา โดยเฉพาะความตองการของลกคาและมงทจะเพมคณภาพทจดนน เพอใหบรรล ความพงพอใจสงสดของลกคา ซงอาจเปน การสรางผลงานใหมหรอธรกจใหมใหเกดขนดวย สงจาเปนกคอ พยายามรกษาลกคาไวโดยทาใหลกคาไดรบความพงพอใจอยางสมาเสมอ สวนการเกดขนของธรกจใหมนนจะประสบผลสาเรจไดตองใชกลยทธการวางแผนดานการตลาด การขาย การพฒนาสนคาใหม ๆ และการนาสนคาใหมนนออกสตลาด และ 10) สรางวทยากรภายใน ซงจะทาใหองคการมผฝกอบรมภายในของตนเอง เพอใหสามารถพงตนเองได ในเรองของการศกษาตอเนองของพนกงานทกคน

ทศพล เกยรตเจรญผล และคณะ (2552 : 149-150) ไดศกษาถงกระบวนการกอเกดนวตกรรมของ โรเจอร (Rogers) ในป ค.ศ. 1983 ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ 1) ขนตอนการกอกาเนดความคด (idea generation) เปนขนตอนแรกในกระบวนการทเปนลกษณะเฉพาะในแตละองคกร ทจะรวบรวมขอมลมาจากทงจากแหลงขอมลภายในและภายนอก เพอกอใหเกดแนวคดใหม ๆ

62

2) ขนตอนการสนบสนนนวตกรรม (innovation support) เปนขนตอนทจะนาแนวคดทไดเสนอตอระดบผบรหารขององคกร และประเมนแนวคดกบเปาหมายวา สอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกนหรอไม ซงมแนวคดใหมมากมายทถกละเลยจากองคกร อนเนองมาจากการขาดการสนบ สนนจากผบรหาร แตอยางไรกตาม แนวความคดทไดรบการยอมรบจะตองถกจดตงขน เปนโครงการทมวธการในการพฒนาทชดเจนและมการระบรายละเอยดทแนนอนเอาไว 3) ขนตอน การพฒนานวตกรรม (innovation development) เปนขนตอนการดาเนนงานสวนใหญทจะตองไดรบการสนบสนนจากองคกร ซงจะมการพจารณาถงเรอง การลงทนทเพยงพอ รวมทงการจดสรรทรพยากรตาง ๆ ทจาเปนในการดาเนนโครงการอยางเหมาะสม และ 4) ขนตอนการนานวตกรรมออกสตลาด (innovation implementation) เปนขนตอนทนาเสนอถงผลลพธของนวตกรรมนน ๆ มาปฏบต หรอออกสตลาด ซงโดยสวนใหญแลวหนวยงานดานการตลาดขององคกร จะเปนผนาในการดาเนนการขนตอน โดยจะวางแผนและกาหนดแนวทางในการนาเสนอสนคาออกสตลาด และเกบรวบรวมขอมล ทสะทอนกลบมาจากตลาดและลกคา เพอใชสาหรบการพฒนาตอไปในอนาคต

2. การเรมตนของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) ทควเอมเรมตนทการศกษา…และสนสดทการศกษา (คะโน, อางถงใน วรพจน ลอประสทธสกล 2541 : 227) จะเปนการเรมใช ทควเอมในองคกรของเรา จะตองมการจดทาวสยทศนและจดทาแผนยทธศาสตรองคกร การเรมตนของทควเอม ควรจะเรมมาจาก 1) การศกษาของผบรหารระดบสง จะตองมการศกษา จะตองมความมงมนและเอาจรง เอาจงและเขารวมผลกดนใหเกดกบองคกร 2) วนจฉยระบบบรหารคณภาพ ผบรหารจกตองมเครองมอสาหรบตรวจวนจฉย สมรรถนะของระบบบรหารคณภาพขององคกร เครองมอทนยม เชน ISO 9000 ซงมขอกาหนด 20 หวขอ เกณฑการตดสนของรางวลเดมมง ม 14 หวขอ เปนตน 3) วเคราะหสถานการณปจจบนของบรษท ผบรหารจกตองวเคราะหสถานการณปจจบนขององคกร ดวยการใชเทคนคการวเคราะหสถานการณ (SWOT analysis) ทเปนการวเคราะห จดแขง จดออน โอกาสและขอจากด หรอ ภาวะคกคาม เปนการดปจจยภายในและภายนอก ทมผลกระทบตอองคกร เพอดสภาพปจจบนขององคกร 4) สรางวสยทศน ผบรหารตองการใหองคกร เปนอยางไร ตองกาหนดวสยทศนขององคกร เชน เราจะเปนผนาดานวชาการวชาชพและเทคโนโลยททนสมย 5) จดทาแผนยทธศาสตรองคกร หลงจากไดวสยทศนขององคกรแลว ตองจดทาแผนกลยทธหรอแผนยทธศาสตร ใหเปนชองทางสวสยทศน ทตองการได 6) กาหนดยทธศาสตร การเปลยนแปลง เปนการกาหนดเปาหมายกบแนวทางหรอมาตรการหรอวธการ เพอจะใหบรรลเปาหมายนนได 7) จดทาแผนปฏบตการประจาป เมอผบรหารตดสนใจเลอกชองทาง ตามขอ 6 แลว ผบรหารตองสงมอบความรบผดชอบในรปแผนปฏบตการ ของหนวยงานไปสการปฏบต เทคนคทนามาใช เชนแผนภม แผนภาพ แผนผง เปนตน 8) ปฏบตงานประจาวน ตามแผน

63

เมอมการปฏบตตาม ขอ 7 แลว คณะผบรหาร มหนาทตดตามใหการสนบสนน ชวยแกไขปญหาและอปสรรค เพอใหบรรลเปาหมายทวางไว 9) บรหารคณภาพ เปนการกากบ ควบคม ดแลใหมระบบการควบคมคณภาพใน ทกขนตอน ตลอดกระบวนกานดาเนนการ ใหเปนไปตามขอท 8 10) ปรบปรงระบบบรหารกระบวนการ เปนการออกแบบกระบวนการใหการดาเนนงาน มการสรางมาตรฐานการปฏบตงาน มการเปรยบเทยบของกระบวนการ ถาเปนของทควเอม กเปนการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง และพฒนากระบวนการตอไป และ 11) ทควเอมสนสดทการศกษา ของบคลากรทวทงองคกร บคลากรทกคนในองคกร จะตองหมนศกษา หาความร เทคนค วธการใหม ๆ เพอพฒนาสมรรถนะ และสรางจตสานกดานคณภาพใหแกบคลากรทวทงองคกร จะเหนวา ทควเอมเรมตน ดวยการศกษาของผบรหาร ตลอดจนบคลากร จากนน จงทาการวเคราะห หาปจจยสนบสนน จดทาวสยทศน จดทาแผนยทธศาสตร หาชองทางดาเนนการ เพอใหบรรลเปาหมายขององคกร มการปรบปรงแกไข การดาเนนงาน อยตอเนองและตลอดเวลา และทควเอมจะสนสดทการศกษา ของบคลากรทวทงองคกร ดงคากลาวทวา ทควเอมเรมตนทการศกษา…และสนสดทการศกษา 3. การนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) มาใช ในแตละองคกรจะมรปแบบวธการในการปฏบตงาน หรอวฒนธรรมองคกรไมเหมอนกน ในการนาทควเอมมาประยกต จงยอมแตกตางกนแตเปาหมายสงสดทกองคกรตองบรรลผล นนคอ ความพงพอใจของลกคาหรอผรบบรการหรอประชาชนผบรโภค ดงนน หนวยงาน (องคกร) จงตองวเคราะหความตองการของกลมเปาหมายทกลาวมาแลววาตอบสนองไดเพยงไร และวางแผนทจะเสรมชองวาง ระหวางสถานการณ ทพงประสงคกบสถานการณทเปนจรง สงทสาคญทสดไดแก การปรบปรงคณภาพ จนสาเรจได สงจาเปนสาหรบการนาทควเอม มาใชในองคกร คอ การฝกอบรมและพฒนาบคลากรอยางตอเนอง เพอใหบคลากรมความร ทกษะ และไดเรยนรวธการใชเครองมอในการนาทควเอม ไปปฏบตในองคกร เพอปรบปรงคณภาพนน จะตองตดตามผลการปฏบตงานอยางใกลชดและตอเนอง สตรสาเรจของการนาทควเอมไปปฏบต ไดแก การฝกอบรม และการนาไปปฏบต อยางมประสทธภาพ ตลอดจน สนบสนนอยางจรงจง ของผบรหาร (สธ สทธสมบรณ และ สมาน รงสโยกฤษณ 2542 : 150) โดยมจดมงหมาย เพอใหสนคาหรอบรการ มคณภาพสง อนจะนาไปสความเปนเลศ ขององคกรทประชาชนยอมรบ การจะทาใหการฝกอบรมมประสทธภาพ 4. ปจจยแหงความสาเรจของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) จากการทไดศกษาระบบทควเอมมาแลว จะพจารณาดปจจย ทเปนผลสาเรจ มดงน 1) ความยดมนผกพนอยางจรงจงของผบรหารทกระดบ โดยเฉพาะผบรหารระดบสง ทตองสนบสนนสงเสรม อยางตอเนองจรงจง ดงหลกการบรหารงานของเดมมง ขอ 1 ทจงตงปณธาน…ปรบปรงคณภาพ…ประกาศ

64

นโยบายคณภาพใหชดเจนแลว เชอวา นาจะประสบผลสาเรจ 2) การใหการศกษาฝกอบรม แกพนกงานทกคนไดเรยนร และเขาใจ ในระบบการบรหารแบบทควเอม เพอจะทาใหทกคนม สวนรวมในการพฒนาปรบปรงคณภาพ 3) โครงสรางขององคกรทสนบสนนวธคด และวธทางานอยางเปนกระบวนการ และเกอหนน ระบบทควเอมอยางตอเนอง มประสทธภาพ เพอความซาซอน และความสญเสยตาง ๆ 4) การตดตอสอสาร จะตองทวถงทงแนวดง ตามสายงานและแนวราบ ของการประสานงาน ระหวางหนวยงานตาง ๆ เพอใหเกดความเขาใจถกตองตรงกนทวทงองคกร และ 5) การใหรางวลและการยอมรบแกทมงาน หรอผทสมควรไดรบ จากผลงานทปรากฏการสงเสรมและใหกาลงใจ แกผทตงใจปรบปรงงาน 6) การวดผลงานอยางเหมาะสม ดวยการตคางาน อยางยตธรรมและมเกณฑ การวดผลงานทชดเจน ซงประกาศใหทราบทวกน 7) การทางานเปนทม อยางมประสทธภาพ โดยไมสงเสรมใหเกดการแขงขน ชงด ชงเดน กนเปนสวนตว หากเราสามารถปรบองคกร โดยใชระบบการบรหารแบบทควเอม สงเสรมหนวยงานของเรา จะมความสามารถในการแขงขนสงและมคณภาพสสากลได วฒนธรรมของคนไทย ถอความสบายไมจรงจงเอาอะไรมากนก มกเหอเรองใหม ๆ เหมอนไฟไหมฟาง จากการศกษาทควเอม แลว คงจะไดแนวคดทหลากหลาย และอาจจะตองทากนอยางจรงจง 5. ความลมเหลวของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) เมองไทยมกทาอะไรไมจรงจง คนไทยมกเรยนรหลกการ อาจสรปสาเหตหลก ๆ ของความไมสาเรจใน การนาเทคนค ทควเอมไปใชในองคกร ไดแก ขาดความตงใจจรงในการดาเนนงานของผบรหาร ขาดวตถดบ แรงงานขอมลขาวสารและความคดรเรม ขาดความสนใจและรวมมอจากพนกงานทกระดบ พนกงานขาดความรความเขาใจในบทบาท เปนตน วฑรย สมะโชคด (2544 : 42) กลาววา ความลมเหลวของการประยกตใชเทคนคการบรหารแบบทควเอม พอสรปได ดงน 1) บคลากรไมรจรง ขาดบคลากรทรจรง ไมรพนฐานปรชญาของ ทควเอม นาไปประยกตใช ไมเหมาะสมกบวฒนธรรมองคกร 2) ขาดความจรงจงตอเนอง ผบรหารระดบสงไมยดมนเอาจรง ไมใหการสนบสนนตามทพดไว ไมมนโยบายชดเจน ไมทางานอยางจรงจง ขาดความตอเนอง ทากนเปนแฟชนนยม 3) งานประจาลนมอ ขาดแผนงานทชดเจน ไมมมาตรฐานการปฏบตงาน ประสทธภาพงานประจามปญหา 4) คนไทยใจรอน อยากเหนเปนรปธรรมเรว ขาดความอดทน เรมลงมอปฏบต โดยขาดการวางแผนทด และ 5) คนไทย เบองาย อยากลองของใหม ๆ อยเรอยไป

วรวธ มาฆะศรานนท (2545 : 90) ใหขอควรระวงเมอมทควเอม กจะมพควเอม (PQM) การพฒนาคณภาพเพยงบางสวน (partial quality management : PQM) เปนสภาพการณท พงหลกเลยง ถอเปนความผดพลาดหรออาการแทรกซอนทเกดขน จากการพฒนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ การทพนกงานบางคนหรอบางกลมอาจจะบกพรอง หรอขาดในเรองวนย

65

เกยวกบคณภาพ ไมมความเปนอนหนงอนเดยวกน ไมยอมมสวนรวมอยางจรงใจ ถอเปนสญญาณอนตรายอยางหนงของการพฒนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ซงกจะเปนผลใหกลายเปนระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไปในทสด สงทตองคานงถงในการพฒนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ กคอ การมองเปนภาพรวมของทงองคกรและมองตงแตตนจนจบกระบวนงาน จนถงมอผบรโภคในหลาย ๆ องคกรไดเกดความผดพลาดขนอนเนองมาจากความ ไมพรอมตอการบรหารระบบ ดงเชนภายในองคกรขนาดใหญ การพฒนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะตองคานงถงความสามารถในการสนบสนน และตดตามความกาวหนาใหได อยางมประสทธภาพ และการเนนเฉพาะสวนของกรรมวธและขอมลทางสถตมากเกนไปทถกตองแลว การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนเรองของการประสานกระบวนงานและวธการทางาน ทดทสด เขาหากนอยางเปนระบบ 6. ทาอยางไรไมใหการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) ลมเหลว มอยหลากหลายกรณ อาท ใหความรการบรหารคณภาพอยางทวถง ตงเปาหมายใหชดเจน สรางเสรมทกษะใหม ๆ มการวางแผนทด เผยแพรและใหการศกษาเกยวกบกจกรรมคณภาพ มการแตงเตม สสนใหกบกจกรรม ทบทวนแผนปฏบตงานเปนระยะ ๆ สรรหาคนเขารวมในกจกรรมปรบปรงคณภาพ สรรหาหวขอในการปรบปรงคณภาพ และมการวจยผรบบรการบาง

การนาระบบคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชในองคกรธรกจ มองคกรธรก จไดดาเนนการตามแนวทางการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในหลากหลายกจกรรม ไดแก 1. บรษทไทยอครลคไฟเบอร จากด โดยสชาต จนทรเสนห และคณะ (2546 : 63-70) กลาววา มการสรางความเปนเลศดวยการบรหารงานประจาวน เปนบรษทในเครออดตยาเบอรลาประเทศไทยทผลตเสนใยอครค เรมการผลตตงแตป พ.ศ. 2532 ดวยกาลงผลต 14,000 MT/ป ตอมาบรษท ไดขยายกจการผลตขนในป พ.ศ. 2538 และป 2540 ดวยการใชนวตกรรมใหมดวยตนเอง ทาใหเพมกาลงผลตเปน 41,000 MT/ป และจะขยายการผลตไดถง 57,000 MT/ป การเตบโตไดอาศย การพฒนานวตกรรมใหม การพฒนาบคลากร การจดการดานการเงน การรกษาความสมพนธทดระหวางลกคา ความเปนเลศในคณภาพการบรการ และการจดการเทคโนโลย รางวลแหงความสาเรจ 18 รายการ ทสาคญ ไดแก รางวลเหรยญทองจาก world class manufacturing ใน ป พ.ศ. 2545 (WCM gold medal) รางวลคณภาพนานาชาตแหงเอเชยแปซฟก ป พ.ศ. 2545 (International Asia Pacific Quality Award : 2002) จากสถาบน Asia Pacific Quality Award Organization เปนตน การบรหารงานประจาวน เพอใหการปฏบตงานตรงตามเปาหมายในแตละวน ใหสามารถปรบปรงมาตรฐานการทางาน (P-D-C-A) ไดอยางตอเนอง และทาอยางไร จงจะพฒนาทกษะของ

66

พนกงาน โดยการฝกอบรม อยางเปนระบบ การบรหารประจาวนทมประสทธภาพ โดยมเปาหมาย 6 ศนย (Zero) ของพนกงานไทยอครลคทกคน คอ 1) อบตเหตตองเปนศนย 2) การรองเรยนจากลกคาตองเปนศนย 3) มลภาวะตองเปนศนย 4) ของเสยตองเปนศนย 5) เครองจกรขดของตองเปนศนย และ 6) การสญเสยตองเปนศนย การบรหารงานประจาวนของบรษท เรมจากการออกกาลงกายตอนเชาและรบฟงขาวสารจากผบรหารและการประชมของผบรหารในรปแบบของการบรหารขามสายงาน (cross functional team) สวนหวหนาพนกงานจะไปประชมกลม PMQC ณ พนทของตนเองในรปแบบของการบรหารขามสายงาน เชนเดยวกน รปแบบการบรหารงานประจาวนของบรษทไมเพยงพอแตจะปฏบตในระดบผบรหารเทานน ยงขยายผลลงถงพนกงานระดบลาง จงทาใหการปฏบตงานประจาวนถกนาไปปฏบตทกระดบทวทงองคกร สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) การมอบอานาจและกระจายอานาจสพนกงานระดบหวหนางาน และทาใหพนกงานมสวนรวมในการทบทวนผลการดาเนนกจกรรมในแตละวน 2) มงสเปาหมายการเปนศนยทงหก โดยอาศยการมสวนรวมของพนกงานวเคราะหปญหาโดยใช why-why analysis และ 3) เพมประสทธภาพการบรหารงานประจาวนโดยอาศย การบรหารงานแบบขามสายงาน (cross functional member) 2. บรษทเอส เค. โพลเมอร จากด โดยสพจน สวรรณพมลกล และคณะ (2546 : 1-9) กลาววา เปนบรษทผลตภณฑยางสาหรบประกอบผลตภณฑเครองไฟฟาอเลกทรอนคส และผลตยางสาหรบงานอตสาหกรรม บรษทไดใชแนวทางการบรหารคณภาพทวทงองคกร หรอการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในการดาเนนธรกจ สรางวฒนธรรมองคกร สรางจตสานกคณภาพ และสรางคณภาพงาน ตลอดจนสรางคณภาพชวต ใหดขนอยางตอเนองตลอดไป บรษทไดนาเกณฑแหงความเปนเลศ คอ รางวลคณภาพแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) และรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศไทย (Thailand Quality Award : TQA) ซงผลจากการนาเกณฑดงกลาวมาใช ทาใหบรษทไดทราบจดแขงและจดออน หรอจดทตองนาไปปรบปรงขององคกร เพอนาองคกรไปสความเปนเลศ เปรยบเสมอนเปนแผนทเสนทาง (road map) ทจะกาวกระโดดเหมอนเปนกระดานสปรง สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) การนาเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (MBNQ/TQA) 2) กาหนดมาตรการในการแกไขจดออนและรกษาจดแขงพรอมทงหาทางปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง และ 3) เปนแผนทเสนทาง (road map) ในการปรบปรงองคกรและเปน สวนสาคญสวนหนงในการกาหนดแผนยทธศาสตรและแผนบรหารเขมมง 3. บรษทจดการทรพยสนและชมชน จากด โดยประพรพรรณ เกตศร (2544 : 1-8) กลาววา เปนวสาหกจในเครอของการเคหะแหงชาต จดทะเบยนเมอวนท 14 มนาคม 2538 ดวยทนจดทะเบยน

67

20 ลานบาท มภารกจหลก คอ การรบบรหารจดการอาคารชดพกอาศย การบรหารงานนตบคคลใหกบอาคารชดตาง ๆ การรบบรหารในสวนของการพฒนาชมชนในเรอง ความสะอาด ความเปนระเบยบในการอยอาศย การรกษาความปลอดภย รวมทงการดแลรกษาระบบสาธารณปโภคในโครงการ บรษทไดนาแนวคดการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มาใชในองคกรโดยไดขอ ความรวมมอจากสมาคมสงเสรมเทคโนโลยในการใหการฝกอบรมตงแตป 2543-2545 แบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะแรก ดาเนนการฝกอบรมใหความรสาหรบผบรหารระดบสง จานวน 3 วน ผบรหารระดบกลาง จานวน 3 วน ระยะทสอง เปนระยะการตดตามและใหการศกษาโดยตอเนอง เพอใหผบรหารระดบตาง ๆ สามารถประยกตแนวความคด เทคนค วธการและเครองมอกบ การบรหารงานทจะสงเสรมใหทกคนรวมมอกนใหผลการปฏบตงานบรรลวตถประสงคของงานและตอบสนองนโยบายของบรษทได และระยะทสาม เปนระยะการลงมอปฏบตจรง ซงในป 2543 เปนปแรกของการนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาใชในบรษท การกาหนดนโยบาย ประจาป 2543 กรรมการผจดการ จงกาหนดนโยบายประจาปเพยงขอเดยวกอน คอ นโยบายตามแผนการตลาดดานการมงเนนรายไดของบรษท ตองไดเปาหมาย 65 ลานบาท ในการดาเนนการมการกระจายนโยบายออกตามกลมธรกจหลกทเปนสวนรายได ปจจยแหงความสาเรจทนาไปสการมวธปฏบตทด คอ 1) ผบรหารระดบสงใหความสาคญกบการนาระบบทควเอม มาใชในองคกร และมสวนรวมในงานอยางใกลชด 2) พนกงานทกระดบสามารถนาจดควบคมไปใชในงานไดอยางมคณภาพและมประสทธภาพ 3) การบรการสามารถทาใหลกคาทใชบรการมความพงพอใจและใชบรการอยางตอเนอง และ 4) ไดพฒนาและปรบปรงระบบ ทควเอมกบงานในดานตาง ๆ อยางตอเนอง จนสามารถประสบผลสาเรจในการนาทควเอมมาใช อยางเตมรปแบบไดในระยะเวลาเพยง 1 ป หลงจากไดคาแนะนาจากวทยากร 4. บรษท ซ. พ. เซเวนอเลฟเวน จากด (มหาชน) โดยนชชา เทยมพทกษ (2546 : 11-18) กลาววา เปนบรษทในเครอเจรญโภคภณฑ ทไดเซนสญญาซอสทธประกอบกจการคาปลก จากบรษท เซาทแลนด คอรปอเรชน จากด เมอวนท 7 พฤศจกายน 2531 ไดเปดสาขาแรกท ถนนพฒนพงษ เขตบางรก กรงเทพฯ เมอวนท 1 มถนายน 2532 เปนรานคาปลกประเภทสะดวกซอของคนไทยทใหบรการตลอด 24 ชวโมง มสาขามากเปนอนดบ 4 ของโลก จดเรมการพฒนาไดนา การวางแผน กลยทธ มาใชดวยการวางเปาหมายองคกร (corporate goal) ซงเปนการบรหารเปาหมายประจาป มการกระจายเปาหมายลงไปเปาหมายระดบกลาง ระดบลางของทกหนวยงาน นอกจากน บรษทไดนาหลกดลยภาพ (balance scorecard) มาใชเปนเครองมอในการแปลงกลยทธไปสการปฏบตไดอยางเปนขนเปนตอน และมตวชวด ทชดเจนจนทาใหคาเปาหมายบรรลผล

68

สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) ความมงมนของผบรหาร 2) การสรางวฒนธรรมองคกรทเนนการวดและตดตามผลอยางจรงจง 3) การปรบปรงและเรยนรอยางตอเนอง 5. บรษทโตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จากด โดยสมจต ปญญาศกด (2544 : 27-33) กลาววา เปนธรกจนาเขารถยนต และประกอบรถยนต ทโรงงานประกอบรถยนตโตโยตาสาโรง จงหวดสมทรปราการ ซงกาลงการผลต 140,000 คนตอป และโรงงานประกอบรถยนต โตโยตาเกตเวย จงหวดฉะเชงเทรา กาลงผลต 100,000 คนตอป โดยบรษทไดจดจาหนายรถยนตผานผแทนจาหนายโตโยตา 90 แหง 243 โชวรมและศนยบรการทวประเทศเพอบรการลกคาครอบคลมพนทในทกจงหวดทวประเทศ บรษทมการปรบปรงกจกรรมสรางความพงพอใจกบลกคา (customer satisfaction : CS) บนพนฐานของหลกการพนฐาน 4 ประการ คอ 1) ผบรหารระดบสงตองเปนผนาในการทากจกรรม 2) การวเคราะหเปรยบเทยบและกระบวนการบรหาร 3) การพฒนาบคลากรและการทางานเปนทม และ 4) การปรบปรงสงอานวยความสะดวกสาหรบลกคา สรป การดาเนนงานทบรษทประสบความสาเรจในการสรางความพงพอใจสงสดกบลกคา คอ 1) ปรบปรงคาดชนความพงพอใจของลกคาโตโยตา ทมตอการขายและการบรการหลงการขาย 2) ไดรบรางวล 2000 JD Power Award รางวลคณภาพรถยนตนงยอดเยยม JD Power จานวน 2 รางวล ใน 3 รางวล คอ รถ Camry สาหรบรางวลรถยนตนงขนาดกลางใหญ และ รถ Soluna สาหรบรางวลรถยนตนงขนาดกลาง และ 3) รางวลธรกจยานยนตดเดน ป 2543 (Thai Automotive Business Award) 6. โรงพยาบาลกรงเทพ (บรษทกรงเทพดสตเวชการ (มหาชน) จากด) โดยนายแพทยชชาต วนตวฒนคณ และคณะกรรมการบรหารองคกรแพทย (2544 : 139-150) กลาววา โรงพยาบาลกรงเทพ ไดใหแพทยเขามามสวนรวมในการพฒนาคณภาพ บนพนฐานของปรชญาของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทาใหบคลากรทกระดบตองเรยนรสงใหม ในการใหแพทยเขามามสวนรวมในกจกรรมพฒนาคณภาพ เปนผลจากการนาทกษะในการผลกดนและขบเคลอนองคกรในแบบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มาใชอยางมประสทธภาพ ในระยะแรกกลมแพทยมกจะมองการพฒนาคณภาพไมใชเรองใหม เปนเรองททาไดดวยตนเอง และตนเองกควบคมดแลคณภาพใหไดมาตรฐานการรกษาไดดวยตนเองอยแลว ทาใหไมไดรบความรวมมอ หรอมกคดวาไมมความจาเปนตองศกษาหาความรเพมเตมเพอการพฒนาคณภาพ ตอมาฝายบรหารไดนาแพทยใชเปนเครองมอในการควบคมบทบาทแพทยในการใหบรการ ตรวจตราสอดสองการทางานและ เพอควบคมคาใชจายในการรกษาพยาบาล จากการศกษา พบวา การขบเคลอนการพฒนาคณภาพบรการทางการแพทยใหไดผลดทสดในองคกร จะตองสามารถดงแพทยรวมดวยตงแตแรกจะดทสด

69

เพราะแพทยเปนศนยกลางและเปนองคความรในการใหบรการ เวชปฏบตของแพทยเปนปจจยหลกทกระทบตอการใหบรการโดยรวมทงหมด สรป ปจจยหลกทจะนาไปสความสาเรจ เรยกยอวา 5 CLAPTR คอ 1) การพฒนาคณภาพอยางตอเนอง (commitment to quality improvement) องคกรแพทยตองมความมงมนตอกจกรรมคณภาพ 2) การตดตอสอสาร (communication) องคกรแพทยตองตระหนกถงความสาคญในเรองการสอสารกบสมาชกและจะตองเปนการสอสารสองทางดวย 3) การประสานงาน (co-ordination) เปนการประสานงานทงในระดบหนวยงานเดยวกนกบฝายบรหาร 4) ความรวมมอ (co-operation) เปนความรวมมอกบหนวยงานอน โดยเฉพาะในระดบทมแบบครอมสายงาน เพอใหเกดความรวมมอในระดบสหวชาชพ 5) ความโปรงใส (clarity) เปนความโปรงใส การดาเนนงานเพอใหสมาชกเกดความเชอมน ลดความหวาดระแวง เพอจะนาไปสความรวมมอในกจกรรมตาง ๆ 6) ภาวะผนา (leadership) เปนภาวะผนาในการขบเคลอนองคกรและตองสงเสรมใหสมาชกมภาวะผนาดวย 7) ความโปรงใส (accountability) เปนความนาเชอถอใหการยอมรบ เขาใจถงบทบาทหลกเปนเรองทสาคญ 8) การโนมนาวเชญชวน (persuasion) มทกษะในการโนมนาวเชญชวน จงจะประสบความสาเรจมากกวาการบงคบใหจายอม 9) ทางานเปนทม (teamwork) ใหมทกษะ การทางานเปนทมงานในลกษณะสหวชาชพ และ 10) กฎกตกามารยาท (role-specification) เปนการสอสารใหสมาชกไดเขาใจชดเจน สรางบรรยากาศและวฒนธรรมการทางานทวทงองคกร การมงเนนลกคาหรอผปวยเปนศนยกลาง การทางานเปนทม และการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง 7. บรษทในกลมสมบรณ โดยวชย ศรมาวรรณ (2544 : 203-211) กลาววา บรษทใน กลมสมบรณ ม 3 บรษท คอ บรษท บางกอกสปรงอนดสเตรยล จากด กอตงป พ.ศ. 2520 บรษท สมบรณหลอเหลกเหนยวอตสาหกรรม จากด กอตงเมอป พ.ศ. 2518 และบรษท สมบรณแอดวานซ เทคโนโลย จากด กอตงเมอ พ.ศ. 2538 ในกลมบรษทฯ ไดนาทควเอมมาประยกตใชในการเสรมระบบคณภาพ (QS-9000) ซงมพนฐานมาจากการบรหารมาตรฐาน (ISO 9000) ซงเปนระบบมาตรฐานสากล และความสามารถในกระบวนการการพฒนาอยางตอเนอง และเกยวเนองกบผลตภณฑใหม ในกลมบรษทฯ ไดใชแนวทางของ ดร.วรพจน ลอประสทธสกล มาเปนแนวทางในการทาทควเอม ซงทาใหไดเขาสระบบการบรหารระดบโลก (world class) สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ1) ผบรหารเปนผกาหนดแผนธรกจอยางเปนลายลกษณอกษรและเขาใจงาย 2) แผนดาเนนการธรกจ ตองมกระบวนการยอยและฟอรมการควบคม 8 แบบฟอรม 3) ผทาตองพฒนาอยางตอเนองซงคณภาพบรการ 4) เลอกเทคนคควบคมคณภาพ (QCC) เปนเครองมอในการทาโครงการพฒนาอยางตอเนองทางดานคณภาพ 5) จดทาขนตอน การแกไขและปองกนปญหาโดยใชกระบวนการ PDCA 6) ใชนทานการเลาเรอง (QC story)

70

คณภาพ (QCC) เปนเครองมอในการทาโครงการพฒนาอยางตอเนองทางดานคณภาพ 5) จดทาขนตอนการแกไขและปองกนปญหาโดยใชกระบวนการ PDCA และ 6) ใชนทานการเลาเรอง (QC story) 8. บรษท กรนสปอต (ประเทศไทย) จากด โดยศภเดช จรเสวนประพนธ และคณะ (2547 : 1-13) กลาววา บรษท เปนผผลตและจาหนายเครองดมนาสม (ไมอดลม) ตรากรนสปอรต และนานมถวเหลองตราไวตามล บรษทไดใชมาตรฐานคณภาพ (ISO 9001:2000) ทงในสวนกระบวนการผลตและการควบคมกระบวนการผลตทกขนตอนใหเปนมาตรฐานระบบ HACCP (hazard analysis and critical control point) และระบบ GMP (good manufacturing practice) และยงใชตามมาตรฐานระบบการจดการอาชวอนามยและความปลอดภยหรอ มอก. (18001/OHSAS 18001) ทเนนความปลอดภยของบคลากรในการปฏบตงานเปนหลก สวนดานสงแวดลอมทงภายในโรงงานและสงคม ไดรบการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 บรษทไดรบ ความนยมจากผบรโภคและยอดขายกสงขนมาโดยตลอด ขณะเดยวกนบรษทกมคแขงขนใหมเขามาในตลาดเพมขน การมงสความเปนเลศและสามารถแขงขนในตลาดโลกไดนน ผบรหารระดบสงเหนวา จาเปนตองเปลยนแปลงวฒนธรรมองคกร ซงมมานาน 50 ปแลวเพอใหพนกงานทกระดบรวมกนทางานโดยไปในทศทางเดยวกนและมเปาหมายรวมกน สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) เปลยนวฒนธรรมองคกรจาก ตางคนตางทางานเปน รวมกนทางานเปนทมโดยมเปาหมายรวมกน ทงน เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน 2) จดประชมชแจงและฝกอบรมโดยผบรหารระดบสงเขาไปรวมดวยทกครง เพอใหพนกงานเขาใจเหนความจาเปนและพรอมทจะเปลยนพฤตกรรมในการทางาน และ 3) สรางบรรยากาศเพอใหพนกงานเกดความรสกเปนเจาของและใหพนกงานทกระดบมสวนรวมใน การปรบปรงแกไขการดาเนนงานอยางเปนระบบ 9. บรษท ชยบรณ บราเดอรส จากด โดยศภจร วงศรตนโชคชย (2547 : 57-68) กลาววา เปนอตสาหกรรมการพมพสกรนไดกอตงในป พ.ศ. 2499 จนไดเปลยนชอปจจบนเมอ ป พ.ศ. 2520 บรษทไดรบการรบรองระบบบรหารคณภาพ ISO 9002 : 1994 ในป พ.ศ. 2543 และ ISO 9001 : 2000 ในป พ.ศ. 2546 และจดการสงแวดลอม ISO 14000 ในป พ.ศ. 2545 รวมทงไดรบการรบรองมาตรฐานแรงงานไทยระดบพนฐาน (มรท. 8001-2546) ในป พ.ศ. 2546 อกดวย บรษทมแนวนโยบายใน การบรหารและพฒนาทรพยากรบคคลในองคกรดวยการกระจายกลยทธ เปาหมายองคกร ดชนวดผลการปฏบตงาน จากกระบวนการสการปฏบตในแตละตาแหนงงานใหสอดคลองกนดวยเอกสารการมอบหมายงานทมคณภาพ (quality job assignment : QJA) โดยจดทาเปนแผนพฒนาบคลากรเปนรายบคคล ทสามารถกาหนดคณสมบตพนฐานของตาแหนงงานและขดความสามารถตลอดจนคณลกษณะทกาหนด (job competency profile) อกทง ยงมการวเคราะหและประเมน

71

เพอหา ความตองการการฝกอบรม ททาใหทราบระดบความตองการในการพฒนาและอน ๆ วธการปฏบตทดของบรษท ม 3 ระยะคอ ระยะเรมตน พ.ศ. 2536 เปนยคระบบเพอการบรหารจดการ ระยะทสอง พ.ศ. 2539-2542 ยคแหงการพฒนาเพอมงเนนการปฏบต และระยะทสาม พ.ศ. 2543-2545 ยคแหงการผสมผสานนวตกรรมใหมตามแนวคดทควเอมทสาคญ ไดแก การปรบเปลยนรปแบบ การเขยนในการกาหนดหนาทงาน เปนเอกสารมอบหมายงานทมคณภาพ (QJA) มการสารวจและวเคราะหความตองการในการพฒนาบคลากร และใหมการเชอมโยงความสมพนธดงกลาวขางตน มาจดทาแผนการพฒนาเปนรายบคคล สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) ความเชอมโยงในการนารปแบบการจดทาและพฒนาขดความสามารถและคณลกษณะ เชอมกบการบรหารและพฒนาทรพยากรบคคลใหสอดคลองกบกลยทธและเปาหมายขององคกร ตามดชนวดผลการปฏบตงานของกระบวนการปฏบตงานทมคณภาพ 2) การสรรหา คดเลอก โยกยาย เลอนระดบ และ/หรอเลอนตาแหนงบคลากร รวมทงตดตามประเมนผลมความชดเจนเหมาะสม และ 3) การวางแผนบรหารและพฒนาทรพยากรบคคล สามารถตอบสนองความตองการองคกรและบคลากรไดตรงตามวตถประสงคมากขน 10. บรษท ป.ต.ท. จากด (มหาชน) โดยพพฒน ทรงอกษร (2547 : 129-144) กลาววา เปนโรงงานแยกกาซธรรมชาตระยองทกาหนดโครงสรางการบรหารงานโดยคานงถงและใหความสาคญกบการบรหารเชงกระบวนการ (process approach) เปนกระบวนการทสรางคณคาทสามารถทากาไรจากการดาเนนงานและกระบวนสนบสนนจงตองมความสมพนธซงกนและกนในลกษณะบรณาการสามารถตอบสนองความตองการของลกคาและทศทางของโรงแยกกาซธรรมชาตระยอง ลกษณะธรกจ แยกกาซธรรมชาตทรบจาก ระบบทอสงกาซในทะเลของ ปตท. เพอผลตเปนผลตภณฑปโตรเลยมตาง ๆ สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) การกาหนดกระบวนการหลก หรอกระบวนการทสรางคณคา และกระบวนการทสนบสนนทชดเจน 2) ประสทธภาพของ การเดนเครองสงกวาคาทออกแบบ และ 3) ใชรปแบบการบรหารตามแนวทางรางวลคณภาพแหงประเทศไท (TQA) 11. บรษท เคานเตอรเซอรวส จากด โดยปรเมศวร วารวะนช และคณะ (2551 : 29-49) กลาววา เปนกลมธรกจการตลาดและการจดจาหนายเครอเจรญโภคภณฑ ซงเปนบรษทททาธรกจตวแทนรบชาระคาสนคาและบรการผานจดใหบรการ (outlet-payment service provider) โดยมลกคาคอ ผใชบรการทมาชาระคาสนคาและบรการ และผมสวนไดสวนเสยทสาคญ ไดแก ผวาจางและจดใหบรการท เปนตวแทน หลกการทบรษทนาทควเอมมาใช เปนแนวทางการปรบปรง

72

กระบวนการ คอ 1) กระบวนการถดไปคอลกคาเรา (next process our customer 2) การใหความสาคญกบผมสวนไดสวนเสย 3) การทางานแบบขามสายงาน (Cross Functional) 4) การกระจายนโยบาย (policy deployment) และ 5) กระบวนการกาหนดเปาหมายและมาตรฐาน (process orientation & standardization) สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) การมชองทางการรบฟง ความตองการ ความพงพอใจทหลากหลาย 2) การปรบปรงกระบวนการสารวจความพงพอใจและ ผมสวนไดสวนเสย และ 3) การกาหนดใหเอาใจใสลกคาและตลาด 12. บรษท ซพ ออลล จากด (มหาชน) โดยสระชย ธรวจารณญาณกล และคณะ (2551 : 81-92) กลาววา เปนธรกจของคนไทยทบรหารรานสะดวกซอ (7-Eleven) ทนาวฒนธรรมองคกรหลกการทางานพนฐาน 5 ประการ คอรกงาน รกลกคา รกคณธรรม รกองคกร และรกทมงาน คานยม 7 ประการ คอ แกรง กลา สจจะวาจา สามคค มนาใจ ใหความเคารพผอน และชนชม ความงามแหงชวต (แบงเวลาในการทางานและใชชวตอยางเหมาะสม) และภาวะผนา 11 ประการ คอ ระดบตน มความจรงใจ ไมศกดนา ใชปยะวาจา อยาหลงอานาจ ระดบกลาง เปนแบบอยางทด มความยตธรรม ใหความเมตตา กลาตดสนใจ และระดบสง อาทรสงคม บมเพาะคนด และมใจ เปดกวาง หรอทเรยกกนในองคกรวา วฒนธรรม 5-7-11 บรษทไดกาหนดขอความปรชญาองคกรวา เราปรารถนารอยยม จากลกคาดวยทมงานทมความสข พรอมกาหนดดชนความพงพอใจของพนกงานในดานการทางานรวมกนเปนทมตากวาเปาหมาย สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) ผบรหารระดบสงมความมงมนและเปนแบบอยางทด 2) กาหนดเปนพนธกจองคกร เนนการสอสารแบบสองทศทางไปยงพนกงานทกระดบทกพนท 3) มการรณรงคถงตวพนกงานโดยตรงผานกลไก กจกรรมของหนวยงานทรพยากรบคคล และ 4) ใชผลการสารวจความพงพอใจและความผกพนของบคลากรเปนตวชวดความสาเรจ 13. บรษทอภฤดอตสาหกรรม จากด โดยภทราพร ศรบรณะพทกษ (2550 : 19-41) กลาววา เปนธรกจผผลตและออกแบบปายสลากตราสนคาสาหรบเครองนงหม กอตงเมอ ป 2534 บรษท ไดมการบรหารเขมมงตามผงกระบวนการบรหารคณภาพและเครองมอ (total quality process & tools) ซงมบานคณภาพ (the house of quality : HOQ) เปนเครองมอสาหรบรวบรวมขอมลเกยวกบ ปจจยตดสนใจซอของลกคาและตลาด เปรยบเทยบความพงพอใจของลกคาและตลาดทมตอสนคาและบรการของเราเทยบกบคแขง บรษทไดทาเขมมงประจาป (hoshin) แผนเขมมงประจาป รวมแผนปรบปรงคณภาพของหนวยงานตาง ๆ ทวทงองคกร ใชหลก อรยสจส ในการวเคราะหเพอกระจายเขมมงประจาปของบรษทไปเปนแผนปฏบตการของหนวยงานตาง ๆ จากนน เปนการ

73

ปรบปรงคณภาพตามขนตอนการปรบปรงงานอยางเปนระบบแบบการเลาเรอง (QC story) และรองรบการตรวจวนจฉยของผบรหารระดบสง สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ มการเตรยมขอมลลกษณะปญหา และเตรยมผงกระบวนการและวธปฏบตงานทงระบบ ทจะนามาใชระบสาเหตทจะตองแกไขปรบปรง เอาไวลวงหนาเพอเปนขอมลในการวเคราะหและจดทาแผนอยางสมเหตสมผล และสอดคลองกบขอมลจรง ใชหลกอรยะสจสและเครองมอทควเอม ในการวเคราะหสาเหตและคดคนมาตรการในการปรบปรงงานของทวทงองคกรทาใหแผนการปรบปรงงานจานวนมากทพนกงานทกคนเขาใจและยอมรบในทนท 14. บรษท ไทยอครลคไฟเบอร จากด โดยกรณา ชนนทร และคณะ(2550 : 111-121) เปนบรษทในเครออดตยาเบอรลา (ประเทศไทย) เรมการผลตตงแตป พ.ศ. 2532 มการนาทควเอมทใหความสาคญของการพฒนาบคลากรในการบรหารคณภาพทวทงองคกร ซงทาใหพนกงานในองคกรมทมงานสามารถออกแบบถงทาปฏกรยาไดเอง โดยอาศยโปรแกรม CFD ไดทาการเปลยนในสายการผลตท 1 และเพมใหกาลงการผลตในสายการผลตท 5 จาก 50 ตน/วน เปน 61 ตน/วน ซง สามารถลดคาใชจายไดถง 47.6 ลานบาท มการพฒนาเทคโนโลยของตนเอง สรางผลตภณฑ เพมมลคาโดยอาศยตนทนการผลตทตาสามารถเพมผลกาไรได 32.4 ลานบาท/ป และเพมนาหนก bale และจดขนาดทเหมาะสม ชวยลกคาลดของเสยลง 1 % และสามาระลดคาขนสงได 4 ลานบาท/ป สรป จดท เปนวธปฏบตท เปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) ปรบปรงระบบการพฒนาพนกงานอยางตอเนอง และ 2) การสรางระบบการพฒนาพนกงาน ไดสอดคลองกบการพฒนาองคกร 15. บรษท เบทาโกร จากด โดยถาวร โชตชน และคณะ (2546 : 51-61) กลาววา เปนธรกจการผลตและจาหนายอาหารสตว รวมถงการจาหนายผลตภณฑอาหารแปรรป อาหารแชแขงเพอการสงออกและจาหนายในประเทศ บรษทไดสงเสรมกจกรรมใหพนกงานมสวนรวมใน การปรบปรงคณภาพในเครอเบทาโกร มการใชอตราผลตภาพ (Productivity) ดวยการสรางความเขาใจในแนวคด การเพมผลผลตกบพนกงานอยางไรในการทาโครงการน โครงการม 3 ประเภท คอ top down ทไดจากการทาการกระจายนโยบาย โครงการ bottom-up ทไดจากพนกงานสามารถคดคนวธปรบปรง/เปลยนแปลง วธทางานไดเอง และ โครงการบรหารจดการขามสายงาน (cross functional) ทไดจากการทหนวยงานตงแต 2 หนวยงานขนไป เพอตองการปรบปรง/เปลยนแปลง วธการหรอขนตอนการทางานใหมประสทธภาพดขน สรป จดทเปนวธปฏบตทเปนแบบอยางทดเยยม คอ 1) เปดกวางสาหรบทก ๆ โครงการทเปนการปรบปรงโดยไมจาเปนตองเปนปญหาแบบ A เทานน ตามหนาตางของ Hosotani 2) เลอก

74

เครองมอทเหมาะสม 1 อยางในชวงเวลานน ๆ แลวปรบใหเหมาะสมกบวฒนธรรมองคกรกอนสนบสนนใหมการใชอยางกวางขวางทวทงเครอ และ 3) เลอกใชกลยทธใหเหมาะสมในแตละระดบของพนกงานในการสนบสนนใหเกดการเรยนรเครองมอทวทงองคกร 16. บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด โดยสถาบนเพมผลผลตแหงชาต (2549 : 1-137) กลาววา เปนบรษทในเครอซเมนตไทย กอตงขนเมอวนท 22 มถนายน 2526 เปนผผลตและจาหนายกระดาษพมพและกระดาษเขยน โรงงานตงอยท ถนนแสงชโต อาเภทบานโปง จงหวดราชบร มสานกงานใหญ อยทถนนปนซเมนตไทย เขตบางซอ กรงเทพฯ บรษท ไดมวฒนธรรมองคกรท สบสานมาจากคานยมและอดมการณ ใน 4 ประการ คอ 1) ตงมนในความเปนธรรม ไมเอารด เอาเปรยบลกคา 2) มงมนในความเปนเลศ โดยมงกระทาทกอยางดวยความตงใจใหเกดผลทดกวา 3) เชอมนในคณคาของคน ถอวาพนกงานทกคนเปนทรพยากรอนมคณคาและสาคญยง และ 4) ถอมนในความรบผดชอบตอสงคม ทาคณประโยชนใหแกสงคมและรกษาสงแวดลอมในทกแหงทดาเนนธรกจอย บรษท ไดรบรางวลทสาคญ ไดแก รางวลคณภาพแหงชาต (TQA) ป 2546 จากคณะกรรมการรางวลคณภาพแหงชาต ซงบรษทของไทยรายแรกทรบรางวลน รางวลเกยรตยศสงสด Deming Prize ป 2546 จาก The Union of Japanese Scientists and Engineers (JUSE) ประเทศญปน รางวลการบรหารสความเปนเลศ (TQC : Thailand Quality Class) ป 2545 จากคณะกรรมการรางวลคณภาพแหงชาต เปนตน ระบบการบรหารคณภาพโดยรวม (total quality management : TQM) ทเปนแนวปฏบตทด (best practices) สามารถสรปไดตามหวขอ ดงน

1. ระบบการนาทมประสทธผล ไดผลกดนคานยมองคกรอยางเปนรปธรรม ทาใหพนกงานทกคนมหลกการทชวยชนาการตดสนใจและปฏบตงานตาง ๆ ในดานการสอสาร บรษทไดจดชองทางการสอสารไวอยางหลายรปแบบทงในรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ มการสรางบรรยากาศทชวยผลกดนใหพนกงานทกคน นาคานยมองคกรไปปฏบต มการวางเปาหมายในการจดทาแผนปฏบตการ ระหวางผกาหนดนโยบายกบผนานโยบายไปปฏบตทงระดบ บรษท ระดบฝาย ระดบสวน และระดบแผนก

2. ดาเนนการธรกจภายใตระบบธรรมาภบาลและจรยธรรม มการจดทาคมอการปฏบตงานเปนลายลกษณอกษร มการลงมอปฏบตอยางจรงจงเปนรปธรรม มการจดทาและอนมตแผนกลยทธทคานงถงความรบผดชอบ ความโปรงใส และการปฏบตอยางเปนธรรม และทสาคญคอการตดตามและประเมนผลการปฏบตหนาทของผนาองคกรและกรรมการบรษท

75

3. การวางแผนกลยทธทมกระบวนการ ประกอบดวยคณลกษณะ 4 ประการ คอ การมแนวทางท เปนระบบ การใชแนวทางดงกลาวใหครอบคลมทกหนวยงาน และการนาไปปฏบต อยางสมาเสมอ การปรบปรงแนวทางดวยการเรยนรจากการประเมนเปนรอบเวลา และประการสดทาย เปนความสอดคลองของแนวทางกบความตองการและความจาเปนในการบรรลเปาหมายตามกลยทธขององคกร

4. การกาหนดแผนปฏบตการทมงไปในทศทางเดยวกนอยางมบรณาการ มการแปลงนโยบายและแผนการดาเนนงานประจาป และกระจายลงสการปฏบตเปนแผนปฏบตการระดบหนวยงาน ซงมการกาหนดแผน ตวชวด และการตงเปาหมายในลกษณะ รบสงลก ตลอดจนม การวดและใชขอมลสารสนเทศประกอบซงกนและกนในการวางแผน การควบคมตดตาม และ การวเคราะห มการตงเปาหมายของแผนปฏบตการใน 3 ระดบ คอ ระดบองคกร ระดบหนวยงานททาหนาทในกระบวนการหลกขององคกร และระดบหนวยงานยอยของแตละกระบวนการ เพอตรวจสอบและยนยนเปาหมายทตงโดยหนวยงานทอยตางระดบกน เพอมนใจวา จะสงผลตอการบรรลเปาหมายระดบองคกรไดอยางมประสทธผล

5. การสรางความพงพอใจใหลกคาดวยนวตกรรมการบรการ มการใชโปรแกรม KOR ซงถอวาเปนนวตกรรมดานการตลาดทสรางความแตกตางดานบรการและมคณคาในสายตาของลกคา กจกรรมดงกลาว ไมวาจะเปน การใหความร (knowledge : K) การเพมประสทธภาพการผลต (operation improvement : O) หรอ การสรางความสมพนธ (relation : R) ลวนเปนกจกรรมททาใหเกดประโยชนและสรางคณคาแกลกคาทงสน มการจดสมมนาใหความรในดานบรหารธรกจแกผบรหารของลกคา การบรรยายความรเรองกระดาษ การจดกจกรรมเพอเรยนรการสรางทมงาน การปรบปรงการบรหารจดการทงดานนโยบายและงานประจาวน การตดตงระบบบารโคด (bar code) ปรบพนทจดเกบ ใหงายขนและสนคาเสยหายนอยลง จดกจกรรมเสรมสรางความสมพนธทดระหวางกน เปนตน

6. การรวมสรางความสามารถในการแขงขนใหลกคาดวยบรการพเศษเฉพาะราย ไดจดแบงกลมลกคาไวอยางชดเจน ทาใหสามารถกาหนดมาตรฐานการใหบรการแกลกคาในแตละกลม เพอสรางความพงพอใจแกลกคา เชน ความถในการเยยมลกคา การจดสงสนคา การจดการ ขอรองเรยน มาตรฐานบรการเหลาน จะไมตากวามาตรฐานทวไปหรอมาตรฐานของคแขงขน ม การรวมสรางความสามารถในการแขงขนใหกบลกคา โดยใหลกคามความรสกวาบรษทไมใช เปนเพยงผสงมอบวตถดบ แตมฐานะเปนพนธมตรทจะเตบโตไปดวยกน

7. ระบบการวดและวเคราะหผลการดาเนนงานเพอการนาไปใชอยางสอดคลองและทวถงทงองคกร มแนวทางการวดองคกรในแนวดง ตามผงโครงสรางองคกร การมบรณาการของ

76

การวดและการวเคราะห จะเปนการมองภาพองคกรในแนวราบ คอมการเชอมโยงของการใชขอมลและสารสนเทศและการวเคราะหระหวางองคประกอบตาง ๆ ในระบบบรหารจดการ ไดแก การนาองคกร การวางแผนเชงกลยทธ การมงเนนลกคาและตลาด การมงเนนทรพยากรบคคล และ การจดการกระบวนการ การใชขอมลสารสนเทศและการวเคราะห เชอมโยงกบการวางแผน เชงกลยทธ ซงไดเชอมโยงกบการนาองคกรในขนตอนการทบทวนวสยทศนและพนธกจ ตลอดจนการแปลงวสยทศนและพนธกจไปสแผนธรกจ

8. การบรหารทรพยากรบคคลทมงตอบสนองความจาเปนและทศทางธรกจขององคกร บรษทมการเตรยมและพฒนาบคลากรใหพรอมสาหรบการแขงขนระดบโลก เปนความทาทายเชงกลยทธของบรษท มการมงพฒนาพนกงานเปนรายตาแหนง แผนการฝกอบรมรายตาแหนง จนทาใหตอบสนองความตองการ การฝกอบรมในระดบองคกรและระดบงาน

9. การออกแบบกระบวนการดาเนนธรกจอยางมบรณาการ ไดเลอกใชกระบวนการ อยางมคณภาพตามแบบการบรหารคณภาพโดยรวม (TQM) มาเปนเครองมอในการบรหารองคกร บรษทประสบผลสาเรจในกระบวนการตรงทมการทบทวน ในทกกระบวนการทางานอยางตอเนอง ซงเปนกระบวนการททมนกวจยไดเขาไปศกษา จะไดยนคาพดเหลาน จากบรษทเสมอ เชน การปรบเปลยนกระบวนการใหทนตอความตองการและทศทางธรกจ การบรณาการการออกแบบกระบวนการดาเนนธรกจและการบรการลกคา เปนตน

ปจจยแหงความสาเรจของบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด มวธปฏบตทเปนเลศ จนประสบผลสาเรจ ไดแก 1) การมสวนรวมของพนกงานและการทางานเปนทม 2) การนาองคกรอยางมวสยทศน 3) การมวฒนธรรมองคกรทเขมแขง 4) การมงเนนกระบวนการและความสมพนธสอดคลองของกระบวนการ 5) การเรยนร ปรบปรง และพฒนาอยางตอเนอง 6) การบรหารโดยใชขอเทจจรง และ 7) การแลกเปลยนความร

การนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชในวสาหกจไทย สามารถ หงสวไล (2544 : 17-26) ไดจดใหวสาหกจไทยนาเสนอแนวปฏบตทด (best practices) จานวน 26 เรอง ในงาน symposium on TQM-best practice in Thailand ครงท 2 เมอวนท 17-18 มนาคม 2543 ณ ศนยการประชมแหงชาตสรกต นบเปนการเผยแพรงานสสาธารณะชนเปนครงแรก โดยมการนาเสนอใน 7 สาขา ดงตางรางท 3

ตารางท 3 แนวปฏบตทดของวสาหกจไทย

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคา และตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 1. การสงเสรม TQC ในเครอซเมนตไทย บจ.เซรามคซเมนตไทย

• - ผนาองคกรม leadership and commitment หวงผลระยะยาว ลงมอแกไขปญหาจนสาเรจเพอใชขยายผลตอไป - TQC promoter : มจตใจทเขมแขงและ ทมเท - ระบบการฝกอบรมทตอเนอง - มผเชยวชาญภายนอก (Dr. Noriaki Kano) ใหคาแนะนา

2. TQM roadmap แบบฉบบ ปตท. การปโตรเลยม แหงประเทศไทย

• - TQM implementation ตาม Roadmap ทยด criteria 7 ขอของ MBNQA (Malcolm Baldridge National Quality Award)

3. TQM Read Rite Way Read – Rite (Thailand) Co.,ltd

• - ผนาองคกรม Leadership : รเรมใหนโยบาย อบรม ผลกดนดวยตนเองอยางตอเนอง - ยดแนวทางการบรหาร TQM ตาม “a new American TQM” four practical revolution in Management ของ Shoji Shiba, Alan Graham and Davia Waldm

4.leadership บมจ. กรงเทพดสต เวชการ

• - leadership and top management responsibility - ณ ทนคอสถานททความเจรญทางการแพทยและความเมตตาปราณมาบรรจบกน

77

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคา และตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 5. สรางมตรพชตปญหาโรงงานไฟฟาพลงงาน นาภาคตะวนออก เฉยงเหนอ การไฟฟาฝายผลต แหงประเทศไทย

• - ความรบผดชอบตอสาธารณะ - สงเสรมระบบเศรษฐกจชมชนแบบพอเพยง ณ บานสนตสข ต.หนองโพงาม อ.เกษตรสมบรณ จ.ชยภม จานวน 49 ครอบครว

6. TQM วฒนธรรมองคกร โรงพยาบาล เซนตหลยส

• - ผบรหารระดบสงมงมนพฒนา TQM เปนวฒนธรรมองคกรเซนตหลยส - HEARTRT (TQM เปนหวใจของการบรหารทกระบบ) H - honor E - eyewitness A - active R – re – productive T- team (management, work, project) R - re – productive T – team (management, work, project)

ตารางท 3 (ตอ) 78

ตารางท 3 (ตอ)

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของ

ลกคา และตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 7. TQM road map ฉบบ JSA บจ.สยามคาสทไอออนเวอรคส

• - บรษทตนแบบในประเทศไทยทไดรบคดเลอกเขาสโครงการ ASEAN-Japan TQM - ประยกต TQM โดยใชคมอ 19 เลมของ JSA - CEO มความตองการอยางแรงกลาทจะบรหารดวยระบบ TQM

- มการสรางผฝกสอนภายใน (internal instructor) 8.การปฏบตใหบรรลคณภาพ (achievement of quality) TOYOTA Motor Thailand Co., Ltd.

• - 4-Basic fundamental of TQM เปนการบรหารงานเพอคณภาพทงองคกร (company-wide quality management) - ทางานทกอยางตาม PDCA (cycle of administration) - ตดสนใจและปฏบตการ (action เมอพจารณาขอมลขอเทจจรง (fact & data) อยางถถวนแลว - standardization - พนกงานทกคนตองมนาใจในการปรบปรง (KAIZEN) - มกจกรรมสงเสรม QA ทกขนตอน : QA มใชเพยงการตรวจสอบอยางละเอยด/การยอมรบของตกลบเทานน - QA หมายถง กจกรรมทบญญตขนเพอใหบคคลทงบรษทถอเปนขอปฏบตเทาเทยมกนหมดหรอ การประกนคณภาพทกขนตอน จากผผลตไปยงผใชโดยผานขนตอนการควบคมตดตามทงหมด

- บรรจ อยใน basic policy and long team plan - มกจกรรมสงเสรมแนวคดเบองตนของ QA - ยดหลกการ next process is our customer 79

ตารางท 3 (ตอ)

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคา และตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 9. การประมาณชวงเวลาทเหมาะสม ในการบารงรกษา สถาบนเพมผลผลตแหงชาต

• - MTBF estimation - การเลอกชวงเวลาในการทากจกรรมการซอมบารง

10. ประสบการณการบรหารนโยบายของ บจ.ปนซเมนตไทย (ทงสง) บจ.ปนซเมนตไทย (ทงสง)

• - policy management - target setting up with means - deployment by catch ball technique - PDCA - top diagnosis

- leadership of top ทดลองปฏบตจรงจง PDCA ตอเนอง - มผเชยวชาญชวยชแนะ

12.การจดทาแผนเพอความอยรอด ปจม. ปนซเมนตไทย

• - survival plan - พยากรณเหตการณวกฤตและเตรยมการรองรบปญหาไวลวงหนาดวนเครองมอ PDPC

80

ตารางท 3 (ตอ)

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและ การพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคา และตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 13. การลดตนทนโดยการบรหารนโยบาย การปโตรเลยมแหงประเทศไทย

• - Policy management - policy set-up (การลดตนทน/คาใชจาย เพม รายจาย เพมรายได สรางความพงพอใจใหลกคา) - policy deployment matrix - top diagnosis

14. task achieving QC story : “new market exploration” The Concrete Products and Aggregate Co.,Ltd.

• - การบรหารนโยบายในการพฒนาการตลาดใหมโดยอธบายดวย QC story

15. การบรหารเชงนโยบายสาหรบพฒนาผลตภณฑใหม บจ.สยามอตสาหกรรมวสดทนไฟ

• - การประยกต policy management กบการพฒนาสนคาใหมเพอ สรางความพงพอใจใหกบลกคาและความสามารถในการแขงขน

81

ตารางท 3 (ตอ)

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชนจากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคา และตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 16. การบรหารพฤตกรรมและ การประเมนผล การปฏบตงานทงองคกร บจ.เซเรบอส (ประเทศไทย)

17. การจดการบคลากรกบการบรหารงานแบบมสวนรวม

บจ. เดนโซ (ประเทศไทย)

• - กาหนดอานาจหนาทและความรบผดชอบของแตละระดบใหชดเจน - มการประเมนผลการปฏบตงาน (performance evaluation) - ยดหลก 3 R (recruit, retrain, rotation)

18. small group & group activities in FEC

• - employee participated & participated management - well Train & human motivation - group activities & small group activities

• - total behavior development ในลกษณะ employee oriented ผสมผสาน ความตองการขององคกรและพนกงานมระบบการตดตามผลการ พฒนาพฤตกรรมอยางตอเนอง โดยประเมนผลจากพฤตกรรม ความพงพอใจและความสาเรจของงาน

- ประยกต economic value management, performance management

“เราจะขจดทกขของพนกงาน”

พรอมไปกบการรกษาสงแวดลอม

82

ตารางท 3 (ตอ)

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคา และตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 19. รเอนจเนยรงกระบวนการธรกจจากตารบซอถงเกบเงน บจ. ไทยเอเยนซ เอนจเนยรง

• - business process reengineering - continuous implement by QCCกอน reengineering - total involvement

- top มงมน มงส TQM

20. การปรบปรงคณภาพสนคาดวยวธการออกแบบการทดลอง บจ.ท.ซ. แอบราซฟ

• - DOE : แผนตดเหลกตดคมแตสกเรว ใหคงความคม แตยดระยะการใช งานไมใหสกไวใหได 10 %

21. การควบคมความหนาผวหนาอฐศลา บจ.สยามซเพคบลอค

• - QC story foe problem solving - การควบคมความหนาผวหนาสนคา OCTA เครองผลต 7

- statistical tolls-control chart-histogram-ANOVA

83

ตารางท 3 (ตอ)

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของ

ลกคาและตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 22. การปรบปรงคณภาพปนซเมนตโดยใช QC story โรงงานทาหลวง บจ.ปนซเมนตไทย (ทาหลวง)

• - QC story foe problem solving - ปญหาเกดจากการ variation ของคาความสามรถในการรบแรงอด - ลด cycle times การวเคราะหจาก 28 ซม.เหลอ < 1 ซม.

23. การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคาและตลาด บจ. ไทยซลไฟท

• - ผสมผสานกจกรรมคณภาพ (5 ส QC KSS คณภาพชวต TPM benchmarking ISO-9002 QI just in time deliveries การสารวจความพงพอใจ correction กบลกคา การสรางภาพของ trade mark การรวมวเคราะหความตองการกบผใชการควบคมกระบวนการผลต-DCS) เพอความพอใจใหลกคา

24. PCS คมอสารวจความคดเหนดานการสอสารและการบรหารระหวางหนวยงาน บมจ. ซพเซเวน อเลฟเวน

-internal communication improvement for internal customer satisfaction โดยใหหนวยงานทใชเปนผประเมนและใหคาแนะนา (Suggestion)

•

84

ตารางท 3 (ตอ)

ชอเรอง ชอองคกร

สาขาของแนวปฏบตทดทสด 1

การนาองคกร

2 การใชประโยชน

จากระบบสารสนเทศ

3 การวางแผน

ยทธศาสตรและ การบรหารนโยบาย

4 การบรหารและการพฒนา

ทรพยากรมนษย

5 การบรหารกระบวนการ

6 การสรางความพงพอใจและตอบสนองความตองการของ

ลกคาและตลาด

7 ISO 9000 QS-9000

ISO 14000 25. ISO 9002 : กาวสาคญสการพฒนาเพอดาเนนธรกจ SMEs ทยงยน บจม.ชมชนเภสชกรรม

• -แนวทางการพฒนาองคกร ISO 9002 NO QM ISO 9002 TQM ตามหลกเกณฑคณภาพแหงชาต (NQA) เพอความพอใจของลกคา

26. basic quality system บจ.อชนเพนท โปรดกส

• - TFQS ปรบระบบการบรหารแบบครอบครว พฒนาระบบการบรหารงานทมคณภาพดวย thai foundation quality system

85

การนาระบบคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชในสถาบนอดมศกษา การนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาใชในวงการศกษา ซงเปนเรองเกยวกบ

ภารกจดานการบรการซงการศกษาระดบอดมศกษามเปาหมายในการผลตบณฑตสาขาวชาตาง ๆ ใหเกดความสอดคลองกบความตองการทรพยากรมนษยของประเทศ รวมถง การใหบรการงานวชาการ การวจยและทานบารงศลปวฒนธรรมของประเทศชาต

ประเสรฐ จรยานกล (2543 : 76) กลาวถงความสาคญของคณภาพการศกษาในสถาบนอดมศกษา เปนสงจาเปนตองมเนองดวยเหตผลประกอบ 3 ประการ คอ 1) การขยายตวของสถาบนอดมศกษา มการเพมจานวนนกศกษาและสาขาวชาเฉพาะดานมากขน รวมถงรปแบบการจดการบรหารการศกษาในลกษณะตาง ๆ เพมขน ทาใหเกดขอสงสยเกยวกบผลผลต หรอนกศกษาทจบการศกษาออกไปจากสถาบนการศกษาตาง ๆ 2) ขอจากดในเรองงบประมาณทมจากด แตการลงทนดานอดมศกษาตองมการลงทนเพมขน เพอใหสามารถแขงขนระหวางสถานศกษา ทาใหมการเรยกรองใหการบรหารจดการในสถาบนอดมศกษามประสทธภาพ และ 3) ภาวะการแขงขนทางเศรษฐกจและสงคมของโลกทเนนเทคโนโลย การเปดเสรของสงคมโลกทไมมพรมแดน ใน การพฒนาเศรษฐกจของประเทศตองพงพาบทบาทของสถาบนอดมศกษา ทมความเปนสากล (Internationalization) จงจาเปน ตองสรางมาตรฐานทางวชาการและวชาชพ เพอใหบณฑต คณาจารย สามารถเคลอนยายออกศกษาตอและทางานไปไดทวโลก

ปราน พรรณวเชยรและคณะ (2544 : 191-201) กลาววา สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตนนทบร ไดนาระบบมาตรฐาน ISO 9000 มาประยกตใชกบการพฒนากระบวนการเรยนการสอน โดยมแผนการสอน โครงการสอนทกวชา เปนมาตรฐานครบทกวชา ทกพนท ตามกระบวนการเรยนการสอน พรอมทงสอประกอบการเรยนการสอน ในกระบวนการเรยนการสอนทเปนระบบตรวจสอบไดวามการสอนจรง ซงตองกาหนดตารางสอน ตารางการใชพนท ซงจะระบวนเวลา วชา หองเรยนหรอโรงฝกงาน เมออาจารยเขาสอนจะตองบนทกการสอนลงในแบบฟอรม จะมการตดตามตรวจสอบในทกขนตอน มระบบอาจารยทปรกษาใหคาแนะนาดานการเรยน การสอน คณภาพงานวชาการมประสทธภาพยงขน โดยวดจากจานวนนกศกษา นกศกษาเรยนซอมและจานวนนกศกษาพนสภาพ มการสารวจขอมลจากการประเมนคณภาพการสอน โดยประเมน ใน 3 กลม คอ นกศกษา อาจารยผสอน และผบรหาร มปจจยหลก 5 ประการ คอ ดานการสอน ดานการใชสอการสอน ดานการประเมนผล ดานการปกครองชนเรยน และดานบคลกภาพ

วธปฏบตทเปนแบบอยางทด คอ มระบบการเรยนการสอนทมคณภาพ ทวนสอบได มมาตรฐานดานการจดการเรยนการสอนเปนมาตรฐานเดยวกน เครองมอ เครองจกร วสดอปกรณ มความพรอมเพอการเรยนการสอน

86

87

ปานทพย วฒนวบลย และคณะ (2547 : 47-55) ไดทาโครงการพฒนาคณภาพบคลากรทางหองปฏบตการชนสตรโรค เปนโครงการทเกดขนจากการรวมแรงรวมใจของคณาจารยผรวมโครงการฯ จากหลายสาขาวชา ของคณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล ไดมการประเมนศกยภาพบคลากรดานการควบคมคณภาพหองปฏบตการโลหตวทยา ไดสงเอกสารทดสอบพรอมแผนบนทกขอมลทมขอมลภาพตาง ๆ ใหกบผรวมโครงการโดยทางไปรษณย แบบทดสอบประกอบดวยเนอหา 3 สวน คอการประเมนความสามารถดวยตนเอง การประเมนความสามารถ การตรวจทางโลหตวทยาและทางการควบคมคณภาพดวยแบบทดสอบ วธปฏบตท เปนแบบอยางทด คอ พฒนาศกยภาพบคลากรทางหองปฏบตการทาง การแพทยไดอยางกวางขวางทวประเทศภายใตงบประมาณจากด รปแบบการเรยนรแบบมสวนรวมโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสรางความสมพนธกบลกคา (customer relationship management) มาใชในการพฒนาบคลากรทางหองปฏบตการทางการแพทยเพอการพฒนาศกยภาพอยางยงยน สถาบนเพมผลผลตแหงชาต (2549 : 1-147) ไดศกษาเรยนแชมปเพอเปนแชมปสาหรบองคกรการศกษา ตามเกณฑรางวลแหงชาต เพอองคกรท เปนเลศ เพอสงเสรมศกยภาพใน การแขงขนขององคกร ไดศกษาใน 4 องคกร คอ 1) มหาวทยาลยวสคอนซน (University of Wisconsin : Stout) รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) ป 2001 2) เขตการศกษาเพยลรเวอร (The Pearl River School District : PRSD) รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) ป 2001 3) เขตการศกษาท 15 (Community Consolidated School District 15 : D 15) รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) ป 2003 และ 4) วทยาลยธรกจมอนฟอรท (The Montfort College of Business : MCB) รางวล รางวลมลคอม บลดรดจ (MBNQA) ป 2004 มหาวทยาลยวสคอนซน (UW-Stout) เปนมหาวทยาลยหนงในสบสามแหงในระบบมหาวทยาลยแหงรฐวสคอนซน ซงประกอบดวยนกศกษา จานวน 153,000 คน 11 วทยาเขต และ UW-Madison กบ UW-Milwaukee กอตงมานาน 110 ป โดยวฒสมาชก James Huff Stout ปจจบน UW-Stout ม 3 วทยาลยหลก คอ วทยาลยพฒนามนษย วทยาลยเทคโนโลย วศวกรรมและการจดการ และวทยาลยศลปะและวทยาศาสตร โปรแกรมการเรยนการสอน ในระดบปรญญาตร 27 โปรแกรม และสงกวาปรญญาตร 16 โปรแกรม นกศกษาของ UW-Stout มทงหมด 7,975 คน เปนนกศกษาระดบปรญญาตร จานวน 7,271 คน และระดบสงกวาปรญญาตร 704 คน สดสวนนกศกษาชายตอนกศกษาหญง เปน 50:50 มหาวทยาลย ไดเรมทาการพฒนาคณภาพมาตงแต ป ค.ศ. 1992 โดยการวดผลการดาเนนการ มการเทยบเคยงผลงาน มการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง ตอมาใน ป ค.ศ. 1998 มการนาเกณฑบลดรดจ (Baldrige) มาใชในการพฒนาองคกรอยางจรงจง

88

จนกระทงไดรบรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige) ดานองคกรการศกษาเปนแหงแรก ในป ค.ศ. 2001 รวมเวลาททา การพฒนาคณภาพนานถง 9 ป โดยมหาวทยาลย มการแบงกลมนกศกษาออกเปนนกศกษาใหม นกศกษากลมเสยง (ทจะสอบตก) กลมโอนยาย กลมทจบปรญญาแลว กลมผใหญ กลมตางชาต กลมทเปนชนกลมนอย และกลมทมความพการ ซงนกศกษาแตละกลม จะไดรบการดแลและ จดการเรยน การสอนใหเหมาะสมกบแตละกลม ในมหาวทยาลยม การสารวจความตองการของนกศกษาในแตละกลม มการกาหนดกลมผมสวนไดสวนเสยทเกยวของกบมหาวทยาลย มคณะกรรมการการศกษาของมหาวทยาลยแหงรฐวสคอนซน กลมโรงเรยนมธยมและชมชน กลมศษยเกา และกลมนายจางหรอผประกอบการ ซงผมสวนได สวนเสยแตละกลมมความสมพนธและความตองการแตกตางกนไป มหาวทยาลย มการเผชญสภาวะการแขงขนในสองรปแบบ คอ การแขงขนดานคณาจารย ซงมการแยงคณาจารยทมความรความสามารถระหวางมหาวทยาลยทมภารกจคลายคลงกนซง มหาวทยาลยไดอาศยเปนจดแขงในการใหคณาจารยมสวนรวมในการตดสนใจ การจดใหมหองปฏบตการและสงอานวยความสะดวกทมคณภาพ เทคโนโลยททนสมย เพอนรวมงานทด บรรยากาศและภาพลกษณทดของวทยาเขต โอกาสในการทาวจย ตลอดจนความกาวหนา ทงดานวชาการและวชาชพ การแขงขนดานนกศกษา ไดเผชญการแขงขนจากมหาวทยาลยทอยในระบบมหาวทยาลยแหงรฐวสคอนซนดวยกนเอง มหาวทยาลยและวทยาลยในมนสโซตา ตลอดจนมหาวทยาลยระดบประเทศ และวทยาลยธรกจเอกชน จดเดนทสรางความแตกตางคอ ภาพลกษณและพนธกจทมจดกาหนดชดเจน การมงเนนสายวชาชพและอตราความสาเรจในการไดงานบรการทใหแกนกศกษา และระบบการเรยนการสอนเชงรก การเทยบเคยงผลงานกบมหาวทยาลยระดบประเทศทภารกจและหลกสตรทคลายคลงกน รวมทงเขารวมการเทยบเคยงกบเครอขายมหาวทยาลยของประเทศ ความทาทายเชงกลยทธทสาคญ ไดแก การเปดโปรแกรมการเรยนการสอนททาทาย มคณภาพสง มอทธพล และตอบสนองสงคมทกาลงเปลยนแปลง วดผลไดจาก การปรบปรงหลกสตรใหทนสมย ผลการประเมนจากนายจางและผประกอบการในดานความพรอมและ ผลการปฏบตงานของบณฑตและระดบความทาทายทางการศกษาทสงขน มการธารงและสงเสรมกระบวนการเรยนการสอน ภายใตหลกการการเรยนรอยางกระตอรอรน วดผลไดจากจานวนนกศกษาทไดรบการสอนดวยวธน ความรความสามารถดานคอมพวเตอรของนกศกษาและอตราการไดงาน สงเสรมใหเกดความเปนเลศดานการสอน การวจย การไดรบทนการศกษาและ การใหบรการวชาการ วดผลไดจากจานวนคณาจารยทไดรบทนวจย งบประมาณ ดานการพฒนาวชาการ ตาแหนงวชาการ และอตราเตบโตของการศกษาทางไกล การคดเลอกและรกษาไวซง

89

ความหลากหลายของประชากรในมหาวทยาลย ซงวดผลไดจาการคดเลอกคณาจารยและเจาหนาทจากชนกลมนอย อตราการคงอยของนกศกษาใหม อตราการจบการศกษา อตราเตบโตของการไดทนการศกษาของชนกลมนอย การสงเสรมบรรยากาศแหงการศกษาเรยนร การไววางใจ และการใหอภย วดผลไดจากขวญกาลงใจของคณาจารยและเจาหนาท อตราการลาออก อตราการคงอยและความพงพอใจของนกศกษา สภาพแวดลอม อาคารสถานท และสงอานวยความสะดวกทปลอดภย เขาถงงายมประสทธภาพ ประสทธผล และนาอยนาเรยน วดผลไดจากความพงพอใจของนกศกษาตอบรรยากาศแวดลอมของมหาวทยาลย ความปลอดภย และการเตบโตดานการเงนของมลนธ Stout และการจดใหมโปรแกรมและบรการดานการเรยนการสอนทตอบสนองความตองการมประสทธภาพ และคมคา ซงวดผลไดจากสดสวนงบประมาณดานการเรยนการสอน ผลการประเมนจากนกศกษา และพลงงานทใช เขตการศกษาเพยลรเวอร (The Pearl River School District : PRSD) เขตการศกษาน กอตงมานาน 100 ป อยใน rockland country หางจากกรง New York 20 ไมล ทางดานตะวนตกของแมนาฮตสน (Hudson) สงกดฝายการศกษาของรฐนวยอรก (New York) มพนธกจหลกคอเดก ทกคนสามารถทจะไดเรยน (every child can and will learn) ในเขตการศกษาน มพนกงานรวม 332 คน นกศกษาทงหมด 2,386 คน เปดสอนตงแตอนบาลจนถงเกรด 12 การพฒนาคณภาพ มตงแต ค.ศ. 1985 และประสบผลสาเรจในฐานะทเปนองคกรการศกษาแหงแรกทไดรบรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige) ในป ค.ศ. 2001 นบเปนเวลายาวนานถง 16 ป โดยมหองปฏบตการคอมพวเตอรครบครน เขตการศกษาถกกากบดแลโดยคณะกรรมการการศกษาแหงรฐนวยอรก ซงเปน ผกาหนดมาตรฐานหลกสตร และระบบการประเมนผลการเรยนการสอน รวมทงมาตรฐาน ดานสขอนามย ความปลอดภย อคคภย และการตรวจสอบดานการเงน โดยมสมาพนธวทยาลยและโรงเรยนแหงรฐตอนกลางเปนผใหการรบรองคณภาพการศกษา ในเขตการศกษาถอวานกศกษาเปนลกคาทสาคญ ความคาดหวงสาคญของนกเรยนคอ การเรยนการสอนททาใหพวกเขาคนพบและไดมาซงองคความร รวมทงโอกาสททาใหบรรลความสาเรจสงสด ซงนกเรยนสวนใหญทนคาดหวงการไดรบประกาศนยบตรจากคณะกรรมการการศกษาแหงรฐนวยอรก การไดรบการเตรยม ความพรอมทด เพอเขารบการศกษาระดบวทยาลย และประสบผลสาเรจในการศกษาชนสงขน กลมผมสวนไดสวนเสยทสาคญ คอ พอแมผปกครอง ชมชนรานคา และผพานกในเขตน โดยมกลมศษยเกาเปนพนธมตรหลกทสาคญ คแขงสาคญ เปนโรงเรยนของรฐและเอกชน จานวน 80 แหง ในระยะรศม 15 ไมล รอยละ 90 ของนกเรยนทมสทธจะเลอกเรยนทน สดสวนนกเรยนตอหองเปน จดดงดด ทสดสวน 1 ตอ 18 สาหรบอนบาล 1 ตอ 22 สาหรบชนประถม 1 ตอ 25 สาหรบชนมธยม

90

ความสาเรจของเขตการศกษาน เกดจากการทเขตมงมนดาเนนการ เพอใหบรรลเปาหมาย เชงกลยทธ ไดแก การพฒนาความสาเรจดานวชาการของนกเรยน การพฒนาการรบรรบทราบของชมชน และการรกษาเสถยรภาพดานการคลงและความคมคาคมทน ทาใหไดรบการยอมรบจากนกเรยนและผปกครองวา เปนเขตการศกษาอนดบหนงของรฐดานความสาเรจทางวชาการ และเปนทยอมรบวา มคาใชจายตอหวของนกเรยนตาในขณะทประสบความสาเรจดานวชาการสง ความทาทายเชงกลยทธ ไดแก ความสาเรจของนกเรยนทไดรบประกาศนยบตรจากคณะกรรมการการศกษาของรฐ การเขาศกษาตอระดบวทยาลยมการแขงขนทสงขน ชมชนคาดหวงความสาเรจของนกเรยนภายใตตนทนทตาทสด การทตองการใหการศกษาแกครและอาจารยทกทานอยางตอเนอง เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของหลกสตร เขตการศกษาท 15 (Community Consolidated School District 15 : D 15) หรอเรยกสน ๆ วา D 15 เปนเขตการศกษาทอยทางตะวนตกเฉยงเหนอของเมองชคาโก ซงเปนถนทอยผพานกอาศยอยราว 112,000 คน ประกอบดวยชมชนทมทงคนรวย คนจนคละเคลากน รบผดชอบใหการศกษาตงแต ชนอนบาลถงมธยมตน (เกรด 8) ประกอบดวยโรงเรยนจานวน 19 แหง มนกเรยนรวมกนทงสน 12,930 คน รอยละ 62.5 เปนคนผวขาว รอยละ 37.5 เปนชนกลมนอย รอยละ 32.7 เปนนกเรยนทมาจากครอบครวทมฐานะตา กลมนกเรยนเหลาน มความหลากหลายมาก ใชภาษาทแตกตางกนถง 72 ภาษา มพนกงานรวม 1,898 คน คณาจารย จานวน 947 คน ไดรบประกาศนยบตรรบรองวชาชพครจากคณะกรรมการการศกษารฐอลลนอยส ซง รอยละ 65 จบปรญญาโท มสงอานวยความสะดวกชนแนวหนา ไดแก คอมพวเตอรแบบไรสายทกหองเรยน ในทกหองเรยนจะมคอมพวเตอร อยางนอย 4 ตว โทรทศน 32 นว VCR โทรศพท รวมทงระบบอนเตอรเนต นอกจากน มหองสตดโอสาหรบทาวดทศน รวมทงระบบโทรทศนวงจรปด เพอการสอสารและเรยนรภายใน ผมสวนไดสวนเสย ประกอบดวย ชมชน พอแมผปกครอง ครอาจารย พนกงานสายสนบสนน นกเรยน โรงเรยนมธยมปลาย (ซงรบนกเรยนเขาเรยนตอ) และบรษทหางราน ในเชงการแขงขน รอยละ 90.5 ของนกเรยนในเขตน เลอกทจะเขาเรยนทน โดยม quest academy ซงเปดสอนเฉพาะเดกทมความเฉลยวฉลาดหรอมพรสวรรคพเศษเทานน เปนคแขงหลกของเขตการศกษาท 15 วทยาลยธรกจมอนฟอรท (The Montfort College of Business : MCB) เดมชอวา The University of Northern Colorado’s College of Business กอตงเมอป ค.ศ. 1968 ตอมาป ค.ศ. 1984 ไดเรมทาการพฒนาคณภาพอยางจรงจง จนกระทงป ค.ศ. 1992 ผานการรบรองคณภาพจาก AACSB International (Advance Collegiate Schools of Business) นบเปนมหาวทยาลยของรฐแหงแรกของรฐโคโลราโดทไดรบการรบรองจากสถาบนน ใหการศกษาระดบปรญญาตรดานการจดการธรกจ มนกศกษา จานวน 1,090 คน มคณาจารยเตมเวลา จานวน 34 คน นอกเวลา จานวน 13 คน วทยาลย

91

มงพฒนาคณภาพ ไดมงเนนการปรบปรงผลการดาเนนงานอยางตอเนอง การทบทวนโปรแกรม การเรยนการสอนอยางสมาเสมอ การขอการรบรองคณภาพการศกษา การวางระบบกาหนดตวชวด รวมทงการประเมนและพฒนาตนเองภายใตเกณฑบลดรดจ (Baldrige) และการเขารวมเครอขาย การเทยบเคยงการศกษา (educational benchmarking) ทาใหวทยาลยไดรบรางวล ในป ค.ศ. 2004 โดยมพนธกจหลก คอ ใหการศกษาทเปนเลศในระดบปรญญาตรดานธรกจเพอเตรยมบณฑตสาหรบความสาเรจดานสายอาชพและภาวะผนาในธรกจ โดยมวสยทศนคอ มงสรางชอเสยงความเปนเลศดานการเตรยมผนาธรกจในอนาคตและ ความเปนมออาชพ กลยทธทใช คอ การจดการเรยนการสอนทมงเนน hight-tough คอการสอนกลมเลก (ไมเกน 30 คน) เนนปฏสมพนธระหวางผเรยนและผสอน wide-tough การสอนทมงเนนเทคโนโลยทหลากหลายทงทมอยและเปนเทคโนโลยในอนาคต และกาสอนทลมลก (professional depth) การสอนทมงเนนประสบการณจรง มหองปฏบตการคอมพวเตอรททนสมย มสถานการทางานพรอมอปกรณครบครน มหองโลกไซเบอร มเครอขายไรสาย มหองคาหลกทรพย ตลอดจนหองประชมทมโสตทศนปกรณทครบครนทนสมย คแขงของวทยาลย คอ มหาวทยาลยของรฐในโคโลราโด วทยาลย เปนมหาวทยาลยเอกชนทมคาใชจายเทามหาวทยาลยของรฐ และไดรบการยอมรบจากหนงสอพมพ Denver Post วาเปน possibly the best bargain in business education anywhere in the U.S. เซอรและทเตอร (Sherr and Teeter 1991 : 7-11) ไดกลาววา ในป 1992 มสถาบนอดมศกษา 220 แหงในประเทศสหรฐอเมรกา ในการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาประยกตใชและ เพมจานวนมากขน โดยการนาการบรหารคณภาพมาประยกตใชตองคานงถงองคประกอบหลก 5 ประการ คอ 1) สถาบนอดมศกษามภารกจหนาทหลก ๆ คอ งานสอน งานวชาการ และงานใน การบรการชมชน ทงนตองกาหนดกลมใชบรการดานตาง ๆ ใหชดเจนและสรางความพงพอใจใหเกดกบลกคา และกลมซงลกคาตามแนวคดของการบรหารคณภาพทวทงองคกร คอ ลกคาภายใน ซงหมายถงบคลากรฝายตาง ๆ และลกคาภายนอก หมายถง กลมผใชบรการ คอนกศกษาและผใชบรการงานวชาการ 2) การดาเนนการปฏบตในดานตาง ๆ อยางเปนระบบและมเปาหมายชดเจน ซงในการดาเนนงานใหเปนไปอยางมระบบ ตามแนวทางของการบรหารคณภาพทวทงองคกร จะยดรปแบบการนาวธการทาง PDCA เขามาใชโดย การวางแผน (plan) คอกอนการปฏบตงาน ตองมการวเคราะหจดทาแผนงาน หรอสาเหตของปญหาใหถกตอง การปฏบต (do) ใหดาเนนการตามทออกแบบหรอตงแนวทางการปฏบตไว การตรวจสอบผลงานทปฏบต (check) หรอทาการเกบขอมล ตรวจสอบกบแผนทกาหนดไว และนาผลงานทปฏบตไปแลวมาปรบปรงแกไขใหเปนไปตามเปาหมายทกาหนด (act) สถาบนอดมศกษา สามารถนาวธการแบบ PDCA มาใชได ทกจดของหนวยงานทงในดาน การเรยนการสอน กจะสามารถพฒนาและปรบปรงคณภาพได 3) การบรหาร

92

ทรพยากรมนษย สถาบนอดมศกษาจาเปนตองพฒนาบคลากรอยางตอเนอง โดยการพฒนา ฝกอบรม สมมนา และศกษาตอ เพอใหบคลากรมความรทนเทคโนโลย 4) การมองการณไกล การกาหนดภารกจและการใหความสาคญตอลกคา จาเปนอยางยงทบคลากรทงองคกรตองมความเขาใจ และตระหนกถงความสาคญขององคกรอยางเปนระบบและตอเนอง จงจะสงผลตอการปรบปรงและพฒนาการปฏบตงานไปสสงทดขน และ 5) พนธะผกพน การใหความสาคญตอการนาวธบรหารคณภาพทวทงองคกรมาใชดาเนนการ จาเปนอยางยงตองเรมจากการตดสนใจจากผบรหารระดบสง และกาหนดเปนนโยบาย และมนใจวาการบรหารคณภาพทวทงองคกรจะเปนวธการซงนามาดานคณภาพและสงทดกวาในอนาคตขององคกร

ทรด (Trudy, 1996 : 11-12) ไดศกษาและนากระบวนการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาประยกตใชในหนวยงานราชการ โดยไดรบทนสนบสนนจากกองทนปรบปรงการศกษา ในระดบอดมศกษา (Fund for Improvement of Postsecondary Education : FIPSE) โดยทาการศกษาเรองการนาระบบการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาประยกตใชในสถาบนอดมศกษา โดยใชระยะเวลาศกษาระหวางปรวม 3 ป คอตงแต ป 1989-1991 และนาเสนอหลกการแนวคดตาง ๆ ทเกยวของกบกระบวนการบรหารคณภาพทวทงองคกร โดยนาเสนอในรปบทความหนงสอตพมพเผยแพรแกสถาบนการศกษาทสนใจ นาไปศกษาและประยกตใชในสถาบนการศกษาของตนเอง แบนทา ไดจดสมมนาขนในเดอนพฤษภาคม 1992 ทรฐเทนเนสซ โดยเชญผประสานงานดานการปรบปรงคณภาพจากมหาวทยาลยทมชอเสยง จากการนากระบวนการบรหารคณภาพทวทงองคกร ไปประยกตใชกบสถาบนการศกษาของตนและประสบความสาเรจทง 7 แหง ซงประกอบดวย มหาวทยาลยแมรแลนด มหาวทยาลยเทนเนสซ มหาวทยาลยมชแกน มหาวทยาลยเพสซลวาเนย มหาวทยาลยคอนซล มหาวทยาลยมนโซตา และสถาบนเทคโนโลยแหงเวอรจเนย ผลการสมมนาดงกลาวมประเดนทสาคญ คอการพจารณาคณสมบตของมหาวทยาลย สถาบนอดมศกษาทเนนในเรองคณภาพ (quality-oriented institution) ควรมคณลกษณะ 14 ประการ ดงน 1) มการใหสญญาถงความจาเปน ในการปรบปรงอยางตอเนองและตลอดไป บคลากรของสถาบนการศกษา จะคดคนวธการทจะทาใหเกดสงทดขนกวาเดมเสมอ 2) มการระบถงกลมผใชบรหารของสถาบนการศกษา เชน นกเรยน ชมชน ผใชงานวจย ออกจากกนอยางชดเจน และมการระบถงสงทกลมผใชบรการ แตละกลม ตองการไดรบจากการเขาบรการ 3) กาหนดความจาเปนในการใหบรการออกเปน ดานตาง ๆ ตามกลมผใชบรการตองการ ซงจดทาโดยระบเปนพนธกจของสถาบนการศกษา 4) ระบคานยมใน การใหบรการเพอสรางความพงพอใจใหเกดขนแกกลมลกคาตาง ๆ ทจะนาไปสการปฏบตอยางมงมนและจรงจง 5) พฒนาวสยทศนของสถาบนทควรเปนในอนาคต 6) มผนาทเขมแขง สอสารกนไดอยางตอเนองกบคณาจารย เจาหนาทและนสตนกศกษา ถงภารกจ เปาหมาย

93

คานยม และวสยทศนในดานตาง ๆ 7) ระบถงกระบวนการทวกฤต ในดานการสอน การวจย และการใหบรการ 8) ปรบความเหมาะสมระหวางวธการนาระบบการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาใชงานในกจกรรมดานตาง ๆ 9) แบงปนการใหโอกาสในการศกษาอยางตอเนองแกบคลากรตาง ๆ ทงในดานของกระบวนการกลมและทกษะทใชในการปฏบตงาน 10) ใชทมทมาจากหลายสาขา (cross functional teams) เพอปรบปรงกระบวนการ มการทางานรวมกนกบผสนบสนนการศกษาตาง ๆ สรางคณภาพในแตละขนตอนและตดการขนตรงตอ การตรวจสอบเพอประสบความสาเรจในเรองคณภาพ 11) ผลกดนการตดสนใจไปสบคลากรระดบลางอยางเหมาะสม โดยเสรมสรางทศนคตทมตอ การขนตรงตอสถาบนการศกษาและความเชอตอสถาบน 12) วางรากฐาน การตดสนใจการจดสรรทรพยากรจากขอมลโดยว ธการเชงปรมาณ การคดทกษะตาง ๆ การแกปญหาโดยกลม ทเนนความเกยวของกบกระบวนการทางสถตซงแนวทางการทางานตาง ๆ ทงหมดน ควรใชอยางแพรหลายทวทงสถาบน มการมองสถาบนในฐานะขององคการทกาลง ตองเรยนร มการสงเสรมการเรยนรของนสตนกศกษา การวจยและการใหบรการ 13) ศกษาขยายผลและประเมนกระบวนการผลตของผลงานตาง ๆ สรางกจกรรมทมงเนนการใหความตระหนก กบการปรบปรงกระบวนการทางานใหกบคณาจารยและเจาหนาท นสตนกศกษา ผปกครอง ผใหการสนบสนนสถาบน นายจางและสมาชกของชมชน และ 14) ใหความสาคญและใหรางวลกบผททางานหนกในดานการปรบปรงคณภาพ สรปวา การปรบปรงคณภาพทง 14 ขอขางตน ถอวา เปนประเดนสาคญซงถอเปนรากฐานในการปรบปรงคณภาพทวทงองคกร หากจะนาไปปฏบตจะตองดาเนนการเปลยนแปลงวฒนธรรมขององคกร

เศรษฐพงศ เศรษฐบปผา และคณะ (2550 : 1-17) ไดพฒนาเสนทางสความเปนผนาทางการวจยของคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดวยวธตาง ๆ คอ ผบรหาร นาโดยคณบดไดสรางบรรยากาศใหเกดวฒนธรรมวจย โดยการเขามาพบปะสนทนาแบบตวตอตวกบบคลากรทมศกยภาพในการทางานวจย สนบสนนเงนทนวจย รวมทงสรางโครงการวจย เปนชดงานวจย มการสรางและจดกระบวนการทสาคญ เพอใหไดมาซงทนวจยจากภายนอก เปนการสรางขอกาหนดการควบคมคณภาพ และใชเครองมอในการบรหารจดการสมยใหม หลายอยางผสมกน เพอชวยขบเคลอนใหไดงานตามเปาหมาย เชน การวเคราะหสถานการณ (SWOT analysis) วงจรเดมมง (PDCA cycle) การบรหารมาตรฐานคณภาพ (ISO 9001 : 2000) การจดการความร (KM) และ การเลอนไหลของตาแหนง (career path planning) เปนตน วธปฏบตทเปนแบบอยางทด คอ ผบรหารสรางวฒนธรรมวจยขนในองคกร มการจดกระบวนการควบคมคณภาพงานวจย จดบคลากรชวยสนบสนนและชวยบรหารจดการใหนกวจย ม

94

การใชเครองมอในการบรหารจดการสมยใหม และมการจดสรรทรพยากรชวยสนบสนนการวจยอยางพอเพยง จรสวรรณ โกยวานช (2550 : 175-195) ไดพฒนาระบบการบรหารจดการความเสยงของอตสาหกรรมบรการ กรณศกษาศนยบ าบดสขภาพธารน าแร โรงพยาบาลระนองของ ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดมการปรบปรงกระบวนการบรหารความเสยงทด ใน 7 ขนตอน คอ การทบทวนสภาพองคกร การระบความเสยงการวเคราะหความเสยง การประเมนคาความเสยง การตอบสนองความเสยง การตดตามและทบทวนความเสยง และการสอสารและปรกษาหารอ ซงจากผลลพธ ทาใหรอยละของ ความพงพอใจรวมของพนกงานเพมขนจากกอนและหลง รอยละ 68.70 เปนรอยละ 87.59 สาหรบผรบบรการมความพงพอใจเพมขนจากกอนและหลง รอยละ 64.25 เปนรอยละ 87.22 และ ความสญเสยโดยรวมกอนและหลงการจดทาแผนจดการความเสยงลดลง รอยละ 80.56 เปน 19.44 วธปฏบตทเปนแบบอยางทด คอ การประยกตวธการบรหารความเสยงตามระบบบรหารความเสยงตามมาตรฐานออสเตรเลย/นวซแลนด (AS/NZS 4360) และการใชขอบเขตดานอาชวอนามยและมาตรฐานความปลอดภยตามสถาบนการแพทยแผนไทย กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข ปจจยแหงความสาเรจ อยทผบรหารมความมงมนของผบรหาร ความรวมมอของบคลากรในองคกร และประสทธภาพในการบรหารจดการในกรรมการบรหารจดการความเสยง

บญญต 19 ประการของบลดรดจ มรายละเอยด ดงน 1. ความเปนมาของบลดรดจ วรวธ มาฆะศรานนท (2545 : 91-120) กลาววา ในป ค.ศ.1988

สถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตของสหรฐอเมรกา (National Institute of Standard and Technology : NIST) เรมกาหนดแนวคดและรปแบบขององคกรทจะมงสความเปนเลศทาง ดานคณภาพไว ดงน 1) ในการบรหารงานและกระบวนงานทกประเภทขององคกร จะตองมงไปทการใหความสาคญกบลกคา ทงทเปนลกคาภายนอก ซงอาจเปนผบรโภคหรอลกคาของลกคากไดและทสาคญอกสวนหนง กคอลกคาภายในองคกร ทจาเปนตองสงผานชนงานหรอกระบวนงานตอเนอง โดยคานงถง คณภาพของสนคาและคณภาพงาน รวมถงคณภาพในการใหบรการหลง การขายและการบารงรกษา คณคาในความร สกของลกคา ซงเปนนามธรรมทมองไม เหน ความนาเชอถอและไดมาตรฐาน 2) สมาชกทกคนในองคกรจะตองมเปาหมายรวมกน และยดมน แนวทางการพฒนาอยางตอเนอง ทกคนจะมงใชความคดสรางสรรค ใหเกดเปาหมายทสาคญและเปนประโยชนตอองคกร มการวเคราะหปญหา วเคราะหโอกาสทซอนตวอยภายใตปญหานน ๆ มการวเคราะหเปรยบเทยบทางเลอกในการแกปญหาและพฒนางานอยางรอบคอบกอนลงมอปฏบต

95

3) มการเพมประสทธภาพ ความรวดเรวและความคลองตวในการเกดผลสาเรจโดยกระบวนการ ของการทางานเปนทม และผนกกาลงประสานงานกน ใหเกดเปนทมงานทมประสทธผลสงสด 4) มการประสานความรวมมอกบองคกรภายนอก ทงทเปนลกคา คคาหรอแมกระทงองคกรธรกจอน ๆ เพอรวมกนพฒนาคณภาพและพฒนาธรกจ และ 5) มกระบวนการบรหาร บนพนฐานของขอมล ขอเทจจรง เพอนามาประกอบการตดสนใจอยางเปนระบบ รวมถงเนนการปองกนมใหเกดปญหามากกวาการตามแกไขปญหา

พรอมกนนน สถาบนมาตรฐานกไดจดทาเปนขอกาหนดของหลกเกณฑรวม 7 หมวด ซงอธบายไดดวยขอบญญตรวม 19 ประการ เพอใชเปนเกณฑในการแขงขนและใหรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige National Quality Award) ขน โดยองคกรธรกจ ชนนาทวไป ในสหรฐอเมรกาตางนยมเรยกกนวา ระบบบลดรดจ (Baldrige System) และรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige) นเอง ทองคกรทวไปตางกมงหวงอยางสงสดทจะเปน ผพชตรางวลทมเกยรตนใหจงได เชนเดยวกบรางวลเดมมง (Deming Prize for Quality) ในประเทศญปน ซงลวนแลวแตทรงคณคา เชนรางวลออสการ (Oscar) อนทรงเกยรตทนกแสดงและศลปนทวโลกใฝฝนถงนนเอง 2. หลกเกณฑ 7 หมวดของ MBNQA มหลกเกณฑในการพจารณาคดเลอก องคกรทประสบความสาเรจในการบรหารคณภาพแบบทควเอม ดวยขอกาหนดของบลดรดจ รวม 7 หมวด ซงสามารถกาหนดขอยอยออกเปนขอบญญต 19 ประการ ดงแผนภมท 17

The Malcolm Baldrige National Quality Award Relationship(MBNQAMBNQA))A Systems Perspective

Customer and market-focused strategy and action plans

1) 1) ภาวะภาวะผนาผนา ((leadleadership)ership)

2) 2) กลยทธและการวางแผนกลยทธและการวางแผน ((strategic strategic planplanning)ning)

3) 3) การเอาใจใสตอลกคาการเอาใจใสตอลกคา ((custcustomer and market focusomer and market focus))

4) 4) สารสนเทศและการวเคราะหสารสนเทศและการวเคราะห ( (infoinformation and analysisrmation and analysis))

5) 5) การจดการบคคลการจดการบคคล ((humahuman resource n resource

development development andand managementmanagement))

6) 6) การจดการกระบวนการการจดการกระบวนการ ((procprocess managementess management))

7) 7) ผลลพธการดาเนนงานผลลพธการดาเนนงาน ((BusBusiiness resultsness results))

90 pts

85 pts85 pts

120 pts

85 pts 85 pts

450 pts

The Malcolm Baldrige National Quality Award Relationship(MBNQAMBNQA))A Systems Perspective

Customer and market-focused strategy and action plans

1) 1) ภาวะภาวะผนาผนา ((leadleadership)ership)

2) 2) กลยทธและการวางแผนกลยทธและการวางแผน ((strategic strategic planplanning)ning)

3) 3) การเอาใจใสตอลกคาการเอาใจใสตอลกคา ((custcustomer and market focusomer and market focus))

4) 4) สารสนเทศและการวเคราะหสารสนเทศและการวเคราะห ( (infoinformation and analysisrmation and analysis))

5) 5) การจดการบคคลการจดการบคคล ((humahuman resource n resource

development development andand managementmanagement))

6) 6) การจดการกระบวนการการจดการกระบวนการ ((procprocess managementess management))

7) 7) ผลลพธการดาเนนงานผลลพธการดาเนนงาน ((BusBusiiness resultsness results))

90 pts

85 pts85 pts

120 pts

85 pts 85 pts

450 pts

แผนภมท 17 ความสมพนธของรางวลแหงคณภาพ (MBNQA) ทมา : Harrison, Kenneth & Godfrey, Modern Methods for Quality Control and Improvement. n.p. 2001 : 107.

96

เบสเตอรฟราย (Besterfile 2004 : 67-70) กลาววา รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) เปนรางวลแหงคณภาพทเกดขนในป ค.ศ.1987 เปนรางวลทจดใหกบองคกรในสหรฐอเมรกาสาหรบ หนวยงานทมผลการปฏบตงานเปนเลศ (performance excellence) องคกรสวนมาไมคอยสนใจในรางวล จะใชเทคนคของการวดดวยผลของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในการประเมนรายปเปนพนฐาน กรอบของรางวลคณภาพมลคอมบลดรดจ กาหนดไว 7 ประการ ใน 19 ประการ ดงแผนภมท 18

แผนภมท 18 มมมองของระบบบลดรดจ 7 ดาน 19 ประการ ทมา : Besterfile, กรอบของรางวลคณภาพมลคอมบลดรดจ [Online], Available : http://hpe4.anamai.moph.go.th/hpe/images/MBNQA_standard.jpg รายละเอยดของแตละดานม ดงน

ตารางท 4 กรอบรางวลคณภาพของบลดรดจ

รายการ (categories and items) คาคะแนน (point values) 1 ภาวะผนาของผบรหาร (leadership) 120 1.1 การนาองคกร (organizational leadership) 70 1.2 ความรบผดชอบทางสงคม (social responsibility) 2 การวางแผนกลยทธ (strategic planning) 85

2.1 การพฒนากลยทธ (strategy development) 40 2.2 การนากลยทธสการปฏบต (strategy deployment) 45

กรอบแนวคดเกณฑคณภาพบลดรดจสความเปนเลศ

ขอมลพนฐานองคกร : สภาพแวดลอม ความสมพนธ และความทาทาย

1 ภาวะผนา

2 การวางแผนกลยทธ

3 การวางแผนกลยทธ

1 ภาวะผนา

3 การวางแผนกลยทธ

4 การวด การวเคราะห และการจดการความร

5 การจดการ HR

6 การจดการกระบวนการ

7 ผลลพธ ทางธรกจ

97

รายการ (categories and items) คาคะแนน (point values) 3 ลกคาและตลาด (customer and market focus) 85 3.1 ความรเกยวกบลกคาและตลาด

(customer and market knowledge) 40

3.2 ความสมพนธและความพงพอใจลกคา (customer relationships and satisfaction)

45

4 การวด การวเคราะห และการจดการความร (measurement, analysis, and knowledge management)

90

4.1 การวดและวเคราะหการดาเนนงาน (measurement and analysis of organization performance)

45

4.2 ขอมลขาวสารและการจดการความร (information and knowledge management)

45

5 การจดการทรพยากรมนษย (human resource focus) 85 5.1 ระบบการทางาน (work systems) 35 5.2 การเรยนรและแรงจงใจพนกงาน

(employee leaning and motivation) 25

5.3 การอยดและความพงพอใจของพนกงาน (employee well-being and satisfaction)

25

6 การจดการกระบวนการ (process management) 85 6.1 กระบวนการสรางคณคา (value creation process) 50 6.2 กระบวนการสนบสนน (support process) 35 7 ผลลพธทางธรกจ (business results) 450

7.1 ผลลพธความพงพอใจลกคา (customer-focused results)

75

7.2 ผลลพธดานผลผลตและบรการ (product and service results)

75

7.3 ผลลพธดานการเงนและการตลาด (financial and market results)

75

7.4 ผลลพธดานทรพยากรมนษย (human resource results)

75

  ตารางท 4 (ตอ)

98

รายการ (categories and items) คาคะแนน (point values) 7.5 ผลลพธดานประสทธผลองคกร

(organizational effectiveness results) 75

7.6 ผลลพธดานธรรมาภบาลและความรบผดชอบทางสงคม (governance and social responsibility results)

75

รวมคาคะแนน (total point) 1000

อธบายพอสงเขป มดงน 1. ภาวะผนาของผบรหาร (120 คะแนน) เปนความสาเรจของผบรหารในการสรางสรรค

และสนบสนนใหเกดวฒนธรรมในการปฏบตงานทมคณภาพและการใหความสาคญแกลกคา ความเปนผนาประกอบดวย 2 หวขอยอย ดงน 1) ระบบการนา หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบระบบการนาวาไดรบการออกแบบใหมประสทธภาพและประสทธผล ในการผลกดนใหเกดการปรบปรงคณภาพของผลตภณฑและบรการ ตลอดจนคณภาพขององคกร ไปตามทศทางทกาหนดไวในแผนยทธศาสตรอยางไร ระบบการนาไดแก การจดใหมองคประกอบทงปวงทจดขนเพอใหเกดการแสดงบทบาทและภาระหนาทขององคกรการนาอยางมประสทธผล หรอกอใหเกดการชนาและผลกดนใหทวทงองคกรมงไปขางหนา ตามทศทางทกาหนดไวในแผนยทธศาสตร และ 2) ความรบผดชอบตอสงคมและความเปนพลเมองดขององคกร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบวามรบผดชอบขององคกรตอสาธารณะในดานตางๆ อาท ความปลอดภย สขอนามย การจดการของเสย การปองกนมลพษและรกษาสภาพแวดลอม ความรบผดชอบ ความมจรยธรรม การมสวนรวมพฒนาชมชน หวขอดงกลาวควรมการปฏบตทเปนรปธรรมและสามารถตรวจสอบได 2. การวางแผนกลยทธ (85 คะแนน) เปนการรวบรวมขอกาหนดในการปฏบตงาน การวางแผนและสรางกลยทธ เพอประกนคณภาพของผลผลตและการบรการ การวางแผนกลยทธ ประกอบดวย 2 หวขอยอย ดงน 1) กระบวนการวางแผนยทธศาสตร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบคณภาพของกระบวนการวางแผนยทธศาสตร เพอมงสรางความพงพอใจใหแกลกคาและเสรมสรางความสามารถในการแขงขนขององคกร และ 2) กระบวนการนาแผนยทธศาสตรไปสการปฏบต หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบคณภาพของกระบวนการนาแผนยทธศาสตรไปสการปฏบตขององคกร 3. ลกคาและการตลาด (85 คะแนน) เปนการใหจดสาคญแกลกคา การบฟงความตองการและความคดเหนของลกคาตลอดจนความสาเรจในการตอบสนอง ประกอบดวย 2 หวขอยอย ดงน 1) ความรความเขาใจเกยวกบความตองการและความคาดหวงของลกคา หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบวธการทองคกรหาความตองการและความคาดหวงของลกคา ทงในปจจบนและในอนาคต

ตารางท 4 (ตอ)

99

และ 2) ความสมพนธและความพงพอใจของลกคามมากเพยงใด และจะปรบปรงอยางไร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบ วธการทองคกรใชในการบรหารความสมพนธกบลกคา เพอนาเสยงสะทอนจากลกคามาใชประโยชนในการปรบปรงคณภาพของผลตภณฑและบรการ ตลอดจนนามาเสรมสรางความพงพอใจใหแกลกคา 4. การวดผล การวเคราะหและการจดการความร (90 คะแนน) เปนการตรวจสอบวดผลการปฏบตงานทเปนระบบและใหมการวเคราะหเปนขอมลและสารสนเทศ ประกอบดวย 3 หวขอยอย ดงน 1) การเลอกใชขอมลและสารสนเทศ หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบ การกาหนดเลอกและ การใชประโยชนจากสารสนเทศในกจกรรมดานการบรหารสาขาตางๆ ขององคกรเพอสนบสนนกระบวนการตดสนใจ การวางแผน และการขบดนใหเกดการปรบปรงสมรรถนะดานตาง ๆ ในระดบตางๆ ของทวทงองคกร 2) การเปรยบเทยบขอมลกบคแขง และ 3) การวเคราะหขอมลในบรษท หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบวธการรวบรวมและ การวเคราะหขอมลสารสนเทศ ในกจกรรมดานการบรหารสาขาตาง ๆ ขององคกร เพอการสนบสนนกระบวนการตดสนใจ การวางแผน และการขบดนใหเกดการปรบปรงสมรรถนะดานตางๆ ในระดบตาง ๆ ทวทงองคกร 5. การจดการทรพยากรมนษย (85 คะแนน) เปนความสาเรจของความพยายามทจะพฒนาความสามารถในการปฏบตงาน เพอใหบรรลจดประสงคของคณภาพในหนวยงานและจดประสงคของการปฏบต ประกอบดวย 3 หวขอยอย ดงน 1) ระบบการทางาน หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบระบบงานขององคกรวา ชวยสงเสรมและจงใจใหพนกงานของตนพฒนาตนเอง และอทศกาลงใจและกาลงกายของตนใหแกการบรรลวตถประสงคขององคกรอยางเตมความสามารถอยางไร 2) การศกษา การอบรม และการพฒนาบคลากร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบระบบการศกษา การอบรม และการพฒนาบคลากรวา ชวยสงเสรมความสามารถการแขงขนขององคกรและ ชวยยกระดบสมรรถนะและสรางความพงพอใจใหแกพนกงานอยางไร และ 3) การอยดกนดและความพงพอใจของบคลากร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบ การสรางสรรคสภาพแวดลอม และบรรยากาศในการทางานใหมความปลอดภย ถกสขลกษณะ เปนไปตามหลกนเวศวทยา และการยกระดบคณภาพชวตของพนกงาน 6. การจดการตามกระบวนการ (85 คะแนน) เปนประสทธผลของระบบและการปฏบตใหมนใจในคณภาพของทกหนวยงาน รวมทงหนวยงานขางเคยงทใหการสนบสนนการปฏบตงาน ประกอบดวย 3 หวขอยอย ดงน 1) การบรหารการผลตและการบรการ หวขอนตรวจวนจฉยเกยวกบการบรหาร การผลตและการบรการขององคกรวา มสมรรถนะเพยงพอทจะตอบสนองความตองการของลกคาหรอไม และสมรรถนะนนไดรบการปรบปรงใหดขนอยางตอเนองอยางไร 2) การบรหารหนวยงานสนบสนน หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบการบรหารกระบวนการสนบสนน

100

ทสาคญ ๆ วาไดรบการออกแบบและบรหารอยางไร เพอใหมสมรรถนะทสามารถตอบสนองความตองการของลกคาภายในและลกคาภายนอก และสมรรถนะนนไดรบ การปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง และ 3) การบรหารสมรรถนะของผสงมอบและสมรรถนะของคคา หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบการบรหารสมรรถนะของผสงมอบและสมรรถนะของคคาขององคกรเพอใหมนใจไดวา วตถดบ ชนสวนประกอบ การบรการทไดรบจากผสงมอบและการใหบรการแกลกคาขนสดทายของคคา เปนไปตามวตถประสงคดานคณภาพขององคกร 7. ผลลพธทางธรกจ (450 คะแนน) เปนการแสดงถงความกาวหนาในการปฏบตงาน ดความพงพอใจของลกคา ผลผลตและคณภาพการใหบรการ การเงนและการตลาด ผลทางธรกจและสงคม ประกอบดวย 5 หวขอยอย ดงน 1) ความพงพอใจของลกคา 2) ผลลพธทางดานการเงนและการตลาด 3) ผลลพธดานทรพยากรมนษย 4) ผลลพธดานผสงมอบและหนสวน และ 5) ผลลพธดานการปฏบตงานของบรษท ปจจบนองคประกอบของ The Malcolm baldrige national Quality Program ยงมองคประกอบ 7 ประการเทาเดม แตปรบเปลยนใหตรงกบการประยกตใชในการศกษามากขน ดงน 1. ภาวะผนา (leadership) แบงเปน1) ผบรหารระดบสงตองใหความสาคญตอนกเรยน ผปกครอง ชมชน เปนสาคญ มทศทางการบรหารทชดเจนทงในระยะสนและระยะยาว มการมอบอานาจการตดสนใจใน การทางานไปสหนวยงานยอยในองคกรหรอทมงาน สรางภาวะแวดลอมใหเหมาะสมกบการทางานอยางมประสทธภาพ ทงความเทยงตรง นวตกรรม ความปลอดภย ความกาวหนาขององคกร คณะและนกเรยน และ 2) ผบรหารระดบสงจะตองมปฏสมพนธกบบคลากรในองคกร เพอความเขาใจทตรงกนในเปาหมาย สารวจความตองการของบคลากร นอกจากน ยงตองรบรพงความตองการของทกคนทมสวนเกยวของทงนโยบายการบรหารและในการบรหารจดการ 2. การวางแผนกลยทธ (strategic planning) ประกอบดวย 1) กระบวนการวางแผน วางแผนครอบคลม มขนตอน มหลกการบรหารและมแผนทงในระยะสนและระยะยาว คานงถงองคประกอบกอนการวางแผน เชน ความคาดหวงของนกเรยน ผปกครอง ชมชน องคประกอบภายนอก เชน ความเขมแขง ความออนแอของชมชน สภาพการเดนทาง แหลงความรในทองถน รายไดเฉลยของผปกครอง และเทคโนโลย เปนตน 2) วตถประสงคของยทธศาสตรทกาหนด ตองกาหนดวตถประสงคระยะสน ระยะยาว มเปาหมายความสาเรจทชดเจน และ 3) การดาเนนงานตามแผน มการดาเนนงานตามแผน บรรลวตถประสงคทวางไว มผ รบผดชอบ มการประเมนผลการดาเนนงานตามตวชวดทวางไว นาผลการดาเนนงานตามแผนมาเปรยบเทยบกบเปาหมายของโรงเรยน นกเรยน ผปกครองและชมชน

101

3. นกเรยน ผปกครอบ ชมชน (student stakeholder and market focus) แบงเปน 1) ความรของนกเรยน ความตองการของผปกครอง และความคาดหวงทมตอการจดกระบวนการเรยน การสอน วธการจดการเรยนการสอนซงควรคานงถงชนชาต เชอชาต ขอมลพนฐานของนกเรยน ผปกครอง ชมชน ความตองการในทองถน และระดบการศกษาของบคคล ถาระบบการจดการเรยนการสอนมความแตกตางกบความตองการของผเรยน องคกรกควรปรบเปลยน และ 2) ความสมพนธและความพงพอใจของนกเรยน ผปกครองและชมชน องคกรตองมวธการสรางความสมพนธเพอนาไปสความพงพอใจของนกเรยน ผปกครองและชมชนมการประเมนตามตวชวดทกาหนดไว 4. สารสนเทศและการวเคราะห (information and analysis) แบงเปน 1) เครองมอวดและวเคราะหการบรหารจดการในองคกร องคกรตองมการวดและวเคราะหระบบการบรหาร เพอประกอบการตดสนใจ เลอกหวขอการวดทครอบคลม สามารถบอกถงความสามารถทางวชาการได เมอไดผลการวดมาแลวตองนามาวเคราะห จากนน ผบรหารตองนาเอาขอด/ขอดอยไปวางแผนเพอปรบปรงใหดขนตอไป และ 2) การบรหารขอมลสารสนเทศ องคกรตองมขอมลของหนวยงานยอย ทมงาน นกเรยน ผปกครอง ชมชน และสภาพแวดลอมตางๆ ขององคกร มระบบการจดเกบขอมลทมประสทธภาพ และสามารถตอบสนองความตองการในการจดการบรหารได นอกจากนน ควรมอปกรณจดเกบ (คอมพวเตอร) โปรแกรมทใชสะดวกเหมาะสมกบความตองการในการบรหารได 5. คณะและทมงาน (faculty and staff focus) แบงเปน 1) วฒนธรรมการทางาน และความยดหยนตอการจดการศกษาทตอบสนองความตองการของผเรยน การสอสารทมความรและทกษะทเออตองาน และสถานท บรรยากาศทด 2) คณะทกระฉบกระเฉง มชวตชวา และทมงานทพรอมจะปรบปรงเปลยนแปลง พรอมชวยเหลอซงกนและกนในทมงาน มความสมพนธตอกนในแตละกลมยอยเรยนร เปาหมาย และมจดประสงครวมกน มความเปนผนา 3) มการยอนกลบของขอมล ใหขวญและกาลงใจ มความมงหวงทจะทางานเพอนกเรยน และผปกครองสง 4) มการวางแผนทจะนาไปสความสาเรจอยางมประสทธภาพ และ 5) มคณลกษณะเฉพาะ และทกษะปฏบตเหมาะสมกบงาน มการนเทศสาหรบสมาชกใหม และการใหความร ใหการฝกอบรมอยางสมาเสมอสาหรบทมงาน 6. กระบวนการบรหาร (process management) แบงเปน 1) กระบวนการจดการเรยน การสอน การจดการเรยนรตองตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล พฒนาผ เ รยนไปสมาตรฐานสากล นาเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนการสอน มการเชอมโยงความร การถายโยงความรไปสกระบวนการเรยนทมประสทธภาพ ใชการวดประเมนเปนระยะ ๆ โดยวดผลยอย และนาไปสการวดผลโดยภาพรวม และ 2) การใหบรการแกนกเรยน ดแลความสะดวก ความปลอดภย ใหกบนกเรยน เชน ระบบการสอสาร การคมนาคม แหลงความรตาง ๆ ตรวจสอบ ประเมนผลตาม

102

เกณฑ โดยใหนกเรยนไดมโอกาสใหขอมลเกยวกบการดาเนนงานขององคกร ทมงาน ผควบคมและสวสดการ ตาง ๆ 7. ผลการดาเนนงานในองคกร (organization performance results) แบงเปน 1) ผลการเรยนของนกเรยนมตวชวดทชดเจน 2) ความพงพอใจเกดขนกบตวนกเรยน ผปกครอง และชมชน 3) งบประมาณ การบรหารการเงน 4) คณะและทมงาน และ 5) ประสทธผลขององคกร

เกณฑการดาเนนงานตามรางวลคณภาพ (MBNQA 2006) ในการดาเนนงานการศกษาสความเปนเลศโดยเกณฑรางวลคณภาพบลดรดจไดกาหนดองคประกอบ 7 ประการ คอ (Baldrige National Quality Program 2006 : 3-45) 1. ภาวะผนา (leadership) แบงเปน 1) ภาวะผนาของผบรหารระดบสง (senior leadership) การสรางวสยทศนและคณคา (vision and values) การตดตอสอสารและการดาเนนงานองคการ (communication and organization performance) และ 2) การปกครองและความรบผดชอบทางสงคม (governance and social responsibilities) การปกครององคการ (organizational governance) ทางกฎหมายและพฤตกรรมทางจรยธรรม (legal and ethical behavior) การใหการสนบสนนตอชมชนทสาคญ (support of key communities) 2. การวางแผนเชงกลยทธ (strategic planning) แบงเปน 1) การจดทายทธศาสตร (strategy development) และ 2) การถายทอดยทธศาสตร (strategy deployment) 3. ลกคาและการตลาด (customer and market focus) แบงเปน 1) ความรเกยวกบการตลาดและลกคา (customer and market knowledge และ 2) ความสมพนธและความพงพอใจลกคา (customer relationships and satisfaction) 4. การวด การวเคราะห และการจดการความร (measurement, analysis, and knowledge management) แบงเปน 1) การวด วเคราะห และการทบทวนการดาเนนงานองคการ (measurement, analysis, and review of organizational performance) และ 2) การจดทาขอมลขาวสารและ การจดการความร (information and knowledge management) 5. การมงเนนทรพยากรบคคล (human resource focus) แบงเปน 1) ระบบงาน (work systems) 2) การเรยนรของบคลากรและแรงจงใจ (employee learning and motivation) และ 3) การสรางความผาสกและความพงพอใจของบคลากร (employee well-being and satisfaction) 6. การจดการกระบวนการ (process management) แบงเปน 1) กระบวนการสรางคณคา (value creation process) และ 2) กระบวนการสนบสนนและการวางแผนการปฏบตงาน (support processes and operational planning)

103

7. ผลลพธการดาเนนงาน (Results) แบงเปน 1) ผลลพธดานการบรการและผลผลต (product and service outcomes) 2) ผลลพธดานลกคา (customer-focused outcomes) 3) ผลลพธดานการตลาดและการเงน (financial and market outcomes) 4) ผลลพธดานทรพยากรบคคล (human resource Outcomes) 5) ผลลพธดานประสทธผลองคการ (organizational effectiveness outcomes) และ 6) ผลลพธดานความรบผดชอบทางสงคมและภาวะผนา (leadership and social responsibility outcomes)

กรอบของ Baldrige National Quality Program ในกรอบการดาเนนงานในป 2009-2010 (version 2009-2010) สาหรบสถาบนการศกษา

education criteria for performance excellence ไดกาหนดองคประกอบสาหรบองคกรการศกษาไว 7 องคประกอบ คอ การนาองคกรหรอภาวะผนา (leadership) การวางแผนเชงกลยทธ (strategic planning) กาหนดกลมลกคาและการตลาด (customer and market focus) กาหนดกลมคนทางาน (workforce focus) การจดการกระบวนการ (process management) และ ผลลพธ (results) (Baldrige National Quality Program Version 2009-2010 2009 : 3)

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) เปนการบรหารจดการภาครฐทไดมการนามาประยกตใชในระบบราชการ เพอการพฒนาระบบบรหารราชการไทย มสาระสาคญ ไดแก

1. สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2549 : 1-3) กลาววา ความเปนมาของการดาเนนงานการบรหารจดการภาครฐ ไดนาระบบการบรหารคณภาพ ตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐวา ประเทศทพฒนาแลวในหลายประเทศ ไดมการนาระบบมาตรฐานการบรหารจดการมาใชในภาครฐและเอกชน เพอใหมการปรบปรงกระบวนงานอยางตอเนอง และเปนการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกาไดมเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) และไดเปนแนวทางใหประเทศตาง ๆ นาไปประยกตใชมากกวา 70 ประเทศ เชน

104

ตารางท 5 เกณฑรางวลคณภาพทพฒนามาจาก MBNQA

ประเทศ ชอรางวลทพฒนามาจาก MBNQA ป ค.ศ. ทเรมประกาศ มอบรางวล

ออสเตรเลย Australia Business Excellence Award (ABEA) 1988 สหภาพยโรป European Quality Award (EQA) 1989 สงคโปร Singapore Quality Award (SQA) 1994 ญปน Japan Quality Award (JQA) 1995

2. เหตผลความจาเปนในการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ เปนเปาหมายสาคญในประเดน ยทธศาสตรท 6 ดานการพฒนาระบบราชการ ของแผนการบรหารราชการแผนดน (พ.ศ. 2548-2551) และแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2546-2550) ทตองการใหหนวยงานภาครฐมการยกระดบคณภาพมาตรฐานการทางาน ไปสระดบมาตรฐานสากล (high performance) สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการไดสงเสรมใหมการพฒนาระบบราชการมาอยางตอเนอง เพอใหหนวยงานภาครฐมการปรบปรงการทางาน ยกระดบการบรหารจดการ โดยนาเทคนคและเครองมอบรหารจดการสมยใหมมาใช เชน การลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการ การประเมนผลการปฏบตราชการ การจดทาขอเสนอการเปลยนแปลง (blueprint for change) เปนตน อยางไรกด เพอใหเกดความยงยนของระบบการยกระดบคณภาพมาตรฐานของหนวยงานภาครฐ และเปนการรองรบการพฒนาระบบราชการในขนตอไป สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ จงไดนาเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐมาเปนเครองมอในการดาเนนการ ซงคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบ เมอวนท 28 มถนายน 2548 ตามขอเสนอของสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ 3. เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ เปนการนาหลกเกณฑและแนวคดตามรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) และรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศไทย (Thailand Quality Award : TQA) มาปรบใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาระบบราชการไทย ตามแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2546-2550) การดาเนนการตามพระราชกฤษฎกาวาดวย หลกเกณฑและวธการบรหาร กจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 รวมทง การประเมนผลตาม คารบรองการปฏบตราชการ เพอใหม ความเหมาะสมตามบรบทของภาคราชการไทยทงน เพอใหสวนราชการใชเปนกรอบในการประเมนองคกรดวยตนเอง และเปนแนวทางในการปรบปรงการบรหารจดการองคกรเพอการยกระดบ

105

คณภาพมาตรฐานการทางานของหนวยงานภาครฐ ใหอยในระดบและเกณฑทสามารถยอมรบได ตามเปาหมายดานการพฒนาระบบราชการของแผนการบรหารราชการแผนดน (พ.ศ. 2548-2551)

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐแบงออกเปน 2 สวนใหญ ๆ คอ 1) ลกษณะ สาคญขององคกร และ 2) เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

6. การจดการกระบวนการ

5. การมงเนนทรพยากรบคคล

4. การวด การวเคราะห และการจดการความร

3. การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

1. การนาองคกร

2. การวางแผนเชงยทธศาสตร

ลกษณะสาคญขององคกร

7. ผลลพธการดาเนนการ

เกณฑคณภาพเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐการบรหารจดการภาครฐ

แผนภมท 19 เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ทมา : สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ, คมอแนวทางดาเนนการตวชวดระดบความสาเรจของการดาเนนงานตามขนตอนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (กรงเทพฯ : สหมตรพรนตง, 2549), 3.

มรายละเอยด ดงน 1) ลกษณะสาคญขององคกร เปนการอธบายถงภาพรวมในปจจบนของสวนราชการ สภาพแวดลอมในการปฏบตภารกจ ความสมพนธระหวางหนวยงานกบผรบบรการ สวนราชการอน และประชาชนโดยรวม สงสาคญทมผลตอการดาเนนการ และความทาทายทสาคญในเชงยทธศาสตรทสวนราชการเผชญอย รวมถงระบบการปรบปรงผลการดาเนนการของสวนราชการ 2) เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐประกอบดวยคาถามตาง ๆ ในแตละหมวด ซงเปนแนวทางในการบรหารจดการทจะนาสวนราชการไปสองคกรแหงความเปนเลศได และเกณฑในแตละหมวดจะมความเชอมโยงกนระหวาง หมวดตาง ๆ เพอแสดงใหเหนถงการบรหารจดการทดตองมความสอดคลองและบรณาการกน อยางเปนระบบ เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐประกอบดวย 7 หมวด คอ หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนได

106

สวนเสย หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล หมวด 6 การจดการกระบวนการ และ หมวด 7 ผลลพธการดาเนนการ ทงน เกณฑทง 7 หมวด สามารถอธบายไดเปน 2 สวน ไดแก สวนทเปนกระบวนการ และสวนทเปนผลลพธ สวนทเปนกระบวนการ (หมวด 1-6) เปนเกณฑเพอใชประเมนประสทธภาพของสวนราชการ สามารถจดไดเปน 3 กลม ไดแก 1) กลมการนาองคกร ประกอบดวย หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร และ หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 2) กลมพนฐานของระบบบรหาร ประกอบดวย หมวด 4 การวด การวเคราะห และจดการความร 3) กลมปฏบตการ ประกอบดวย หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล และหมวด 6 การจดการกระบวนการ สวนทเปนผลลพธ (หมวด 7) เปนเกณฑเพอใชประเมนประสทธผลของสวนราชการ ใน 4 มต ทมความสอดคลองตามคารบรองการปฏบตราชการ ไดแก มตดานประสทธผลตามแผนปฏบตราชการ มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ มตดานการพฒนาองคกร รายละเอยดในหมวดตาง ๆ ทง 7 หมวด มสาระสาคญ ดงน หมวด 1 การนาองคกร เปนการตรวจประเมนวา ผบรหารของสวนราชการดาเนนการอยางไรในเรองวสยทศน เปาประสงคระยะสนและระยะยาว คานยม และความคาดหวงในผล การดาเนนการ รวมถงการใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกระจายอานาจ การตดสนใจ การสรางนวตกรรม และการเรยนรในสวนราชการ รวมทงตรวจประเมนวา สวนราชการมการกากบดแลตนเองทด และดาเนนการเกยวกบความรบผดชอบตอชมชนอยางไร หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร เปนการตรวจประเมนวธการกาหนดประเดนยทธศาสตร เปาประสงคเชงยทธศาสตร และกลยทธหลก รวมทงแผนปฏบตราชการของสวนราชการ และการถายทอดเปาประสงคเชงยทธศาสตร และกลยทธหลก รวมถงแผนปฏบตราชการทได จดทาไว เพอนาไปปฏบตและการวดผลความกาวหนา หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เปนการตรวจประเมนวา สวนราชการกาหนดความตองการ ความคาดหวง และความนยมชมชอบของผรบบรการและ ผมสวนไดสวนเสยอยางไร รวมถง สวนราชการมการดาเนนการอยางไรในการสรางความสมพนธกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกาหนดปจจยทสาคญททาใหผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมความพงพอใจ และนาไปสการกลาวถงสวนราชการในทางทด หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร เปนการตรวจประเมนวา สวนราชการเลอก รวบรวม วเคราะห จดการและปรบปรงขอมลและสารสนเทศ และจดการความรอยางไร

107

หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล เปนการตรวจประเมนวา ระบบงาน และระบบ การเรยนรของบคลากรและการสรางแรงจงใจ ชวยใหบคลากรพฒนาตนเองและใชศกยภาพ อยางเตมทเพอใหมงไปในแนวทางเดยวกนกบเปาประสงคและแผนปฏบตการโดยรวมของ สวนราชการอยางไรรวมทงตรวจประเมนความใสใจการสรางและรกษาสภาพแวดลอมใน การทางาน สรางบรรยากาศทเออตอการปฏบตงานของบคลากร ซงจะนาไปสผลการดาเนนการทเปนเลศ และความเจรญกาวหนาของบคลากรและสวนราชการ หมวด 6 การจดการกระบวนการ เปนการตรวจประเมนแงมมทสาคญทงหมดของ การจดการกระบวนการ การใหบรการ และกระบวนการอนทสาคญทชวยสรางคณคาแกผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และการบรรลพนธกจของสวนราชการ ตลอดจนกระบวนการสนบสนนทสาคญตาง ๆ โดยหมวดนครอบคลมกระบวนการทสาคญของหนวยงานทงหมด หมวด 7 ผลลพธการดาเนนการ เปนการตรวจประเมนผลการดาเนนการและแนวโนมของสวนราชการในมตตาง ๆ ไดแก มตดานประสทธผลตามแผนปฏบตราชการ มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ และมตดานการพฒนาองคกร นอกจากน ยงตรวจประเมนผลการดาเนนการของสวนราชการโดยเปรยบเทยบกบสวนราชการ หรอองคกรอนทมภารกจคลายคลงกน สรปการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) เปนการควบคมกระบวนการปฏบตงานในทกขนตอน ทมเจาหนาทผปฏบตงานมสวนรวมอยางเตมความสามารถ ทมองคประกอบ 7 ประการ คอ หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผน เชงกลยทธ หมวด 3 มงเนนลกคาและตลาด หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร หมวด 5 การมงเนนบคคล หมวด 6 การจดการกระบวนการ และหมวด 7 ผลลพธ

การนาระบบคณภาพแบบเบดเสรจมาประยกตใชในสถาบนอดมศกษา การนาระบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจมาใชในวงการศกษา ซงเปนเรองเกยวกบ

ภารกจดานการบรการซงการศกษาระดบอดมศกษามเปาหมายในการผลตบณฑตสาขาวชาตาง ๆ ใหเกดความสอดคลองกบความตองการทรพยากรมนษยของประเทศ รวมถง การใหบรการงานวชาการ การวจยและทานบารงศลปวฒนธรรมของประเทศชาต

ประเสรฐ จรยานกล (2543 : 76) กลาวถงความสาคญของคณภาพการศกษาในสถาบนอดมศกษา เปนสงจาเปนตองมเนองดวยเหตผลประกอบ 3 ประการ คอ 1) การขยายตวของสถาบนอดมศกษา มการเพมจานวนนกศกษาและสาขาวชาเฉพาะดานมากขน รวมถงรปแบบการจดการบรหารการศกษาในลกษณะตาง ๆ เพมขน ทาใหเกดขอสงสยเกยวกบผลผลต หรอนกศกษาทจบการศกษาออกไปจากสถาบนการศกษาตาง ๆ 2) ขอจากดในเรองงบประมาณทมจากด แตการลงทนดานอดมศกษาตองมการลงทนเพมขน เพอใหสามารถแขงขนระหวางสถานศกษา ทาใหมการเรยกรองใหการบรหารจดการในสถาบนอดมศกษามประสทธภาพ และ 3) ภาวะการแขงขนทางเศรษฐกจและสงคมของโลกทเนนเทคโนโลย การเปดเสรของสงคมโลกทไมมพรมแดน ใน การพฒนาเศรษฐกจของประเทศตองพงพาบทบาทของสถาบนอดมศกษา ทมความเปนสากล (Internationalization) จงจาเปน ตองสรางมาตรฐานทางวชาการและวชาชพ เพอใหบณฑต คณาจารย สามารถเคลอนยายออกศกษาตอและทางานไปไดทวโลก

ปราน พรรณวเชยรและคณะ (2544 : 191-201) กลาววา สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตนนทบร ไดนาระบบมาตรฐาน ISO 9000 มาประยกตใชกบการพฒนากระบวนการเรยนการสอน โดยมแผนการสอน โครงการสอนทกวชา เปนมาตรฐานครบทกวชา ทกพนท ตามกระบวนการเรยนการสอน พรอมทงสอประกอบการเรยนการสอน ในกระบวนการเรยนการสอนทเปนระบบตรวจสอบไดวามการสอนจรง ซงตองกาหนดตารางสอน ตารางการใชพนท ซงจะระบวนเวลา วชา หองเรยนหรอโรงฝกงาน เมออาจารยเขาสอนจะตองบนทกการสอนลงในแบบฟอรม จะมการตดตามตรวจสอบในทกขนตอน มระบบอาจารยทปรกษาใหคาแนะนาดานการเรยน การสอน คณภาพงานวชาการมประสทธภาพยงขน โดยวดจากจานวนนกศกษา นกศกษาเรยนซอมและจานวนนกศกษาพนสภาพ มการสารวจขอมลจากการประเมนคณภาพการสอน โดยประเมน ใน 3 กลม คอ นกศกษา อาจารยผสอน และผบรหาร มปจจยหลก 5 ประการ คอ ดานการสอน ดานการใชสอการสอน ดานการประเมนผล ดานการปกครองชนเรยน และดานบคลกภาพ

วธปฏบตทเปนแบบอยางทด คอ มระบบการเรยนการสอนทมคณภาพ ทวนสอบได มมาตรฐานดานการจดการเรยนการสอนเปนมาตรฐานเดยวกน เครองมอ เครองจกร วสดอปกรณ มความพรอมเพอการเรยนการสอน

86

87

ปานทพย วฒนวบลย และคณะ (2547 : 47-55) ไดทาโครงการพฒนาคณภาพบคลากรทางหองปฏบตการชนสตรโรค เปนโครงการทเกดขนจากการรวมแรงรวมใจของคณาจารยผรวมโครงการฯ จากหลายสาขาวชา ของคณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล ไดมการประเมนศกยภาพบคลากรดานการควบคมคณภาพหองปฏบตการโลหตวทยา ไดสงเอกสารทดสอบพรอมแผนบนทกขอมลทมขอมลภาพตาง ๆ ใหกบผรวมโครงการโดยทางไปรษณย แบบทดสอบประกอบดวยเนอหา 3 สวน คอการประเมนความสามารถดวยตนเอง การประเมนความสามารถ การตรวจทางโลหตวทยาและทางการควบคมคณภาพดวยแบบทดสอบ วธปฏบตท เปนแบบอยางทด คอ พฒนาศกยภาพบคลากรทางหองปฏบตการทาง การแพทยไดอยางกวางขวางทวประเทศภายใตงบประมาณจากด รปแบบการเรยนรแบบมสวนรวมโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสรางความสมพนธกบลกคา (customer relationship management) มาใชในการพฒนาบคลากรทางหองปฏบตการทางการแพทยเพอการพฒนาศกยภาพอยางยงยน สถาบนเพมผลผลตแหงชาต (2549 : 1-147) ไดศกษาเรยนแชมปเพอเปนแชมปสาหรบองคกรการศกษา ตามเกณฑรางวลแหงชาต เพอองคกรท เปนเลศ เพอสงเสรมศกยภาพใน การแขงขนขององคกร ไดศกษาใน 4 องคกร คอ 1) มหาวทยาลยวสคอนซน (University of Wisconsin : Stout) รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) ป 2001 2) เขตการศกษาเพยลรเวอร (The Pearl River School District : PRSD) รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) ป 2001 3) เขตการศกษาท 15 (Community Consolidated School District 15 : D 15) รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) ป 2003 และ 4) วทยาลยธรกจมอนฟอรท (The Montfort College of Business : MCB) รางวล รางวลมลคอม บลดรดจ (MBNQA) ป 2004 มหาวทยาลยวสคอนซน (UW-Stout) เปนมหาวทยาลยหนงในสบสามแหงในระบบมหาวทยาลยแหงรฐวสคอนซน ซงประกอบดวยนกศกษา จานวน 153,000 คน 11 วทยาเขต และ UW-Madison กบ UW-Milwaukee กอตงมานาน 110 ป โดยวฒสมาชก James Huff Stout ปจจบน UW-Stout ม 3 วทยาลยหลก คอ วทยาลยพฒนามนษย วทยาลยเทคโนโลย วศวกรรมและการจดการ และวทยาลยศลปะและวทยาศาสตร โปรแกรมการเรยนการสอน ในระดบปรญญาตร 27 โปรแกรม และสงกวาปรญญาตร 16 โปรแกรม นกศกษาของ UW-Stout มทงหมด 7,975 คน เปนนกศกษาระดบปรญญาตร จานวน 7,271 คน และระดบสงกวาปรญญาตร 704 คน สดสวนนกศกษาชายตอนกศกษาหญง เปน 50:50 มหาวทยาลย ไดเรมทาการพฒนาคณภาพมาตงแต ป ค.ศ. 1992 โดยการวดผลการดาเนนการ มการเทยบเคยงผลงาน มการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง ตอมาใน ป ค.ศ. 1998 มการนาเกณฑบลดรดจ (Baldrige) มาใชในการพฒนาองคกรอยางจรงจง

88

จนกระทงไดรบรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige) ดานองคกรการศกษาเปนแหงแรก ในป ค.ศ. 2001 รวมเวลาททา การพฒนาคณภาพนานถง 9 ป โดยมหาวทยาลย มการแบงกลมนกศกษาออกเปนนกศกษาใหม นกศกษากลมเสยง (ทจะสอบตก) กลมโอนยาย กลมทจบปรญญาแลว กลมผใหญ กลมตางชาต กลมทเปนชนกลมนอย และกลมทมความพการ ซงนกศกษาแตละกลม จะไดรบการดแลและ จดการเรยน การสอนใหเหมาะสมกบแตละกลม ในมหาวทยาลยม การสารวจความตองการของนกศกษาในแตละกลม มการกาหนดกลมผมสวนไดสวนเสยทเกยวของกบมหาวทยาลย มคณะกรรมการการศกษาของมหาวทยาลยแหงรฐวสคอนซน กลมโรงเรยนมธยมและชมชน กลมศษยเกา และกลมนายจางหรอผประกอบการ ซงผมสวนได สวนเสยแตละกลมมความสมพนธและความตองการแตกตางกนไป มหาวทยาลย มการเผชญสภาวะการแขงขนในสองรปแบบ คอ การแขงขนดานคณาจารย ซงมการแยงคณาจารยทมความรความสามารถระหวางมหาวทยาลยทมภารกจคลายคลงกนซง มหาวทยาลยไดอาศยเปนจดแขงในการใหคณาจารยมสวนรวมในการตดสนใจ การจดใหมหองปฏบตการและสงอานวยความสะดวกทมคณภาพ เทคโนโลยททนสมย เพอนรวมงานทด บรรยากาศและภาพลกษณทดของวทยาเขต โอกาสในการทาวจย ตลอดจนความกาวหนา ทงดานวชาการและวชาชพ การแขงขนดานนกศกษา ไดเผชญการแขงขนจากมหาวทยาลยทอยในระบบมหาวทยาลยแหงรฐวสคอนซนดวยกนเอง มหาวทยาลยและวทยาลยในมนสโซตา ตลอดจนมหาวทยาลยระดบประเทศ และวทยาลยธรกจเอกชน จดเดนทสรางความแตกตางคอ ภาพลกษณและพนธกจทมจดกาหนดชดเจน การมงเนนสายวชาชพและอตราความสาเรจในการไดงานบรการทใหแกนกศกษา และระบบการเรยนการสอนเชงรก การเทยบเคยงผลงานกบมหาวทยาลยระดบประเทศทภารกจและหลกสตรทคลายคลงกน รวมทงเขารวมการเทยบเคยงกบเครอขายมหาวทยาลยของประเทศ ความทาทายเชงกลยทธทสาคญ ไดแก การเปดโปรแกรมการเรยนการสอนททาทาย มคณภาพสง มอทธพล และตอบสนองสงคมทกาลงเปลยนแปลง วดผลไดจาก การปรบปรงหลกสตรใหทนสมย ผลการประเมนจากนายจางและผประกอบการในดานความพรอมและ ผลการปฏบตงานของบณฑตและระดบความทาทายทางการศกษาทสงขน มการธารงและสงเสรมกระบวนการเรยนการสอน ภายใตหลกการการเรยนรอยางกระตอรอรน วดผลไดจากจานวนนกศกษาทไดรบการสอนดวยวธน ความรความสามารถดานคอมพวเตอรของนกศกษาและอตราการไดงาน สงเสรมใหเกดความเปนเลศดานการสอน การวจย การไดรบทนการศกษาและ การใหบรการวชาการ วดผลไดจากจานวนคณาจารยทไดรบทนวจย งบประมาณ ดานการพฒนาวชาการ ตาแหนงวชาการ และอตราเตบโตของการศกษาทางไกล การคดเลอกและรกษาไวซง

89

ความหลากหลายของประชากรในมหาวทยาลย ซงวดผลไดจาการคดเลอกคณาจารยและเจาหนาทจากชนกลมนอย อตราการคงอยของนกศกษาใหม อตราการจบการศกษา อตราเตบโตของการไดทนการศกษาของชนกลมนอย การสงเสรมบรรยากาศแหงการศกษาเรยนร การไววางใจ และการใหอภย วดผลไดจากขวญกาลงใจของคณาจารยและเจาหนาท อตราการลาออก อตราการคงอยและความพงพอใจของนกศกษา สภาพแวดลอม อาคารสถานท และสงอานวยความสะดวกทปลอดภย เขาถงงายมประสทธภาพ ประสทธผล และนาอยนาเรยน วดผลไดจากความพงพอใจของนกศกษาตอบรรยากาศแวดลอมของมหาวทยาลย ความปลอดภย และการเตบโตดานการเงนของมลนธ Stout และการจดใหมโปรแกรมและบรการดานการเรยนการสอนทตอบสนองความตองการมประสทธภาพ และคมคา ซงวดผลไดจากสดสวนงบประมาณดานการเรยนการสอน ผลการประเมนจากนกศกษา และพลงงานทใช เขตการศกษาเพยลรเวอร (The Pearl River School District : PRSD) เขตการศกษาน กอตงมานาน 100 ป อยใน rockland country หางจากกรง New York 20 ไมล ทางดานตะวนตกของแมนาฮตสน (Hudson) สงกดฝายการศกษาของรฐนวยอรก (New York) มพนธกจหลกคอเดก ทกคนสามารถทจะไดเรยน (every child can and will learn) ในเขตการศกษาน มพนกงานรวม 332 คน นกศกษาทงหมด 2,386 คน เปดสอนตงแตอนบาลจนถงเกรด 12 การพฒนาคณภาพ มตงแต ค.ศ. 1985 และประสบผลสาเรจในฐานะทเปนองคกรการศกษาแหงแรกทไดรบรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige) ในป ค.ศ. 2001 นบเปนเวลายาวนานถง 16 ป โดยมหองปฏบตการคอมพวเตอรครบครน เขตการศกษาถกกากบดแลโดยคณะกรรมการการศกษาแหงรฐนวยอรก ซงเปน ผกาหนดมาตรฐานหลกสตร และระบบการประเมนผลการเรยนการสอน รวมทงมาตรฐาน ดานสขอนามย ความปลอดภย อคคภย และการตรวจสอบดานการเงน โดยมสมาพนธวทยาลยและโรงเรยนแหงรฐตอนกลางเปนผใหการรบรองคณภาพการศกษา ในเขตการศกษาถอวานกศกษาเปนลกคาทสาคญ ความคาดหวงสาคญของนกเรยนคอ การเรยนการสอนททาใหพวกเขาคนพบและไดมาซงองคความร รวมทงโอกาสททาใหบรรลความสาเรจสงสด ซงนกเรยนสวนใหญทนคาดหวงการไดรบประกาศนยบตรจากคณะกรรมการการศกษาแหงรฐนวยอรก การไดรบการเตรยม ความพรอมทด เพอเขารบการศกษาระดบวทยาลย และประสบผลสาเรจในการศกษาชนสงขน กลมผมสวนไดสวนเสยทสาคญ คอ พอแมผปกครอง ชมชนรานคา และผพานกในเขตน โดยมกลมศษยเกาเปนพนธมตรหลกทสาคญ คแขงสาคญ เปนโรงเรยนของรฐและเอกชน จานวน 80 แหง ในระยะรศม 15 ไมล รอยละ 90 ของนกเรยนทมสทธจะเลอกเรยนทน สดสวนนกเรยนตอหองเปน จดดงดด ทสดสวน 1 ตอ 18 สาหรบอนบาล 1 ตอ 22 สาหรบชนประถม 1 ตอ 25 สาหรบชนมธยม

90

ความสาเรจของเขตการศกษาน เกดจากการทเขตมงมนดาเนนการ เพอใหบรรลเปาหมาย เชงกลยทธ ไดแก การพฒนาความสาเรจดานวชาการของนกเรยน การพฒนาการรบรรบทราบของชมชน และการรกษาเสถยรภาพดานการคลงและความคมคาคมทน ทาใหไดรบการยอมรบจากนกเรยนและผปกครองวา เปนเขตการศกษาอนดบหนงของรฐดานความสาเรจทางวชาการ และเปนทยอมรบวา มคาใชจายตอหวของนกเรยนตาในขณะทประสบความสาเรจดานวชาการสง ความทาทายเชงกลยทธ ไดแก ความสาเรจของนกเรยนทไดรบประกาศนยบตรจากคณะกรรมการการศกษาของรฐ การเขาศกษาตอระดบวทยาลยมการแขงขนทสงขน ชมชนคาดหวงความสาเรจของนกเรยนภายใตตนทนทตาทสด การทตองการใหการศกษาแกครและอาจารยทกทานอยางตอเนอง เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของหลกสตร เขตการศกษาท 15 (Community Consolidated School District 15 : D 15) หรอเรยกสน ๆ วา D 15 เปนเขตการศกษาทอยทางตะวนตกเฉยงเหนอของเมองชคาโก ซงเปนถนทอยผพานกอาศยอยราว 112,000 คน ประกอบดวยชมชนทมทงคนรวย คนจนคละเคลากน รบผดชอบใหการศกษาตงแต ชนอนบาลถงมธยมตน (เกรด 8) ประกอบดวยโรงเรยนจานวน 19 แหง มนกเรยนรวมกนทงสน 12,930 คน รอยละ 62.5 เปนคนผวขาว รอยละ 37.5 เปนชนกลมนอย รอยละ 32.7 เปนนกเรยนทมาจากครอบครวทมฐานะตา กลมนกเรยนเหลาน มความหลากหลายมาก ใชภาษาทแตกตางกนถง 72 ภาษา มพนกงานรวม 1,898 คน คณาจารย จานวน 947 คน ไดรบประกาศนยบตรรบรองวชาชพครจากคณะกรรมการการศกษารฐอลลนอยส ซง รอยละ 65 จบปรญญาโท มสงอานวยความสะดวกชนแนวหนา ไดแก คอมพวเตอรแบบไรสายทกหองเรยน ในทกหองเรยนจะมคอมพวเตอร อยางนอย 4 ตว โทรทศน 32 นว VCR โทรศพท รวมทงระบบอนเตอรเนต นอกจากน มหองสตดโอสาหรบทาวดทศน รวมทงระบบโทรทศนวงจรปด เพอการสอสารและเรยนรภายใน ผมสวนไดสวนเสย ประกอบดวย ชมชน พอแมผปกครอง ครอาจารย พนกงานสายสนบสนน นกเรยน โรงเรยนมธยมปลาย (ซงรบนกเรยนเขาเรยนตอ) และบรษทหางราน ในเชงการแขงขน รอยละ 90.5 ของนกเรยนในเขตน เลอกทจะเขาเรยนทน โดยม quest academy ซงเปดสอนเฉพาะเดกทมความเฉลยวฉลาดหรอมพรสวรรคพเศษเทานน เปนคแขงหลกของเขตการศกษาท 15 วทยาลยธรกจมอนฟอรท (The Montfort College of Business : MCB) เดมชอวา The University of Northern Colorado’s College of Business กอตงเมอป ค.ศ. 1968 ตอมาป ค.ศ. 1984 ไดเรมทาการพฒนาคณภาพอยางจรงจง จนกระทงป ค.ศ. 1992 ผานการรบรองคณภาพจาก AACSB International (Advance Collegiate Schools of Business) นบเปนมหาวทยาลยของรฐแหงแรกของรฐโคโลราโดทไดรบการรบรองจากสถาบนน ใหการศกษาระดบปรญญาตรดานการจดการธรกจ มนกศกษา จานวน 1,090 คน มคณาจารยเตมเวลา จานวน 34 คน นอกเวลา จานวน 13 คน วทยาลย

91

มงพฒนาคณภาพ ไดมงเนนการปรบปรงผลการดาเนนงานอยางตอเนอง การทบทวนโปรแกรม การเรยนการสอนอยางสมาเสมอ การขอการรบรองคณภาพการศกษา การวางระบบกาหนดตวชวด รวมทงการประเมนและพฒนาตนเองภายใตเกณฑบลดรดจ (Baldrige) และการเขารวมเครอขาย การเทยบเคยงการศกษา (educational benchmarking) ทาใหวทยาลยไดรบรางวล ในป ค.ศ. 2004 โดยมพนธกจหลก คอ ใหการศกษาทเปนเลศในระดบปรญญาตรดานธรกจเพอเตรยมบณฑตสาหรบความสาเรจดานสายอาชพและภาวะผนาในธรกจ โดยมวสยทศนคอ มงสรางชอเสยงความเปนเลศดานการเตรยมผนาธรกจในอนาคตและ ความเปนมออาชพ กลยทธทใช คอ การจดการเรยนการสอนทมงเนน hight-tough คอการสอนกลมเลก (ไมเกน 30 คน) เนนปฏสมพนธระหวางผเรยนและผสอน wide-tough การสอนทมงเนนเทคโนโลยทหลากหลายทงทมอยและเปนเทคโนโลยในอนาคต และกาสอนทลมลก (professional depth) การสอนทมงเนนประสบการณจรง มหองปฏบตการคอมพวเตอรททนสมย มสถานการทางานพรอมอปกรณครบครน มหองโลกไซเบอร มเครอขายไรสาย มหองคาหลกทรพย ตลอดจนหองประชมทมโสตทศนปกรณทครบครนทนสมย คแขงของวทยาลย คอ มหาวทยาลยของรฐในโคโลราโด วทยาลย เปนมหาวทยาลยเอกชนทมคาใชจายเทามหาวทยาลยของรฐ และไดรบการยอมรบจากหนงสอพมพ Denver Post วาเปน possibly the best bargain in business education anywhere in the U.S. เซอรและทเตอร (Sherr and Teeter 1991 : 7-11) ไดกลาววา ในป 1992 มสถาบนอดมศกษา 220 แหงในประเทศสหรฐอเมรกา ในการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาประยกตใชและ เพมจานวนมากขน โดยการนาการบรหารคณภาพมาประยกตใชตองคานงถงองคประกอบหลก 5 ประการ คอ 1) สถาบนอดมศกษามภารกจหนาทหลก ๆ คอ งานสอน งานวชาการ และงานใน การบรการชมชน ทงนตองกาหนดกลมใชบรการดานตาง ๆ ใหชดเจนและสรางความพงพอใจใหเกดกบลกคา และกลมซงลกคาตามแนวคดของการบรหารคณภาพทวทงองคกร คอ ลกคาภายใน ซงหมายถงบคลากรฝายตาง ๆ และลกคาภายนอก หมายถง กลมผใชบรการ คอนกศกษาและผใชบรการงานวชาการ 2) การดาเนนการปฏบตในดานตาง ๆ อยางเปนระบบและมเปาหมายชดเจน ซงในการดาเนนงานใหเปนไปอยางมระบบ ตามแนวทางของการบรหารคณภาพทวทงองคกร จะยดรปแบบการนาวธการทาง PDCA เขามาใชโดย การวางแผน (plan) คอกอนการปฏบตงาน ตองมการวเคราะหจดทาแผนงาน หรอสาเหตของปญหาใหถกตอง การปฏบต (do) ใหดาเนนการตามทออกแบบหรอตงแนวทางการปฏบตไว การตรวจสอบผลงานทปฏบต (check) หรอทาการเกบขอมล ตรวจสอบกบแผนทกาหนดไว และนาผลงานทปฏบตไปแลวมาปรบปรงแกไขใหเปนไปตามเปาหมายทกาหนด (act) สถาบนอดมศกษา สามารถนาวธการแบบ PDCA มาใชได ทกจดของหนวยงานทงในดาน การเรยนการสอน กจะสามารถพฒนาและปรบปรงคณภาพได 3) การบรหาร

92

ทรพยากรมนษย สถาบนอดมศกษาจาเปนตองพฒนาบคลากรอยางตอเนอง โดยการพฒนา ฝกอบรม สมมนา และศกษาตอ เพอใหบคลากรมความรทนเทคโนโลย 4) การมองการณไกล การกาหนดภารกจและการใหความสาคญตอลกคา จาเปนอยางยงทบคลากรทงองคกรตองมความเขาใจ และตระหนกถงความสาคญขององคกรอยางเปนระบบและตอเนอง จงจะสงผลตอการปรบปรงและพฒนาการปฏบตงานไปสสงทดขน และ 5) พนธะผกพน การใหความสาคญตอการนาวธบรหารคณภาพทวทงองคกรมาใชดาเนนการ จาเปนอยางยงตองเรมจากการตดสนใจจากผบรหารระดบสง และกาหนดเปนนโยบาย และมนใจวาการบรหารคณภาพทวทงองคกรจะเปนวธการซงนามาดานคณภาพและสงทดกวาในอนาคตขององคกร

ทรด (Trudy, 1996 : 11-12) ไดศกษาและนากระบวนการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาประยกตใชในหนวยงานราชการ โดยไดรบทนสนบสนนจากกองทนปรบปรงการศกษา ในระดบอดมศกษา (Fund for Improvement of Postsecondary Education : FIPSE) โดยทาการศกษาเรองการนาระบบการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาประยกตใชในสถาบนอดมศกษา โดยใชระยะเวลาศกษาระหวางปรวม 3 ป คอตงแต ป 1989-1991 และนาเสนอหลกการแนวคดตาง ๆ ทเกยวของกบกระบวนการบรหารคณภาพทวทงองคกร โดยนาเสนอในรปบทความหนงสอตพมพเผยแพรแกสถาบนการศกษาทสนใจ นาไปศกษาและประยกตใชในสถาบนการศกษาของตนเอง แบนทา ไดจดสมมนาขนในเดอนพฤษภาคม 1992 ทรฐเทนเนสซ โดยเชญผประสานงานดานการปรบปรงคณภาพจากมหาวทยาลยทมชอเสยง จากการนากระบวนการบรหารคณภาพทวทงองคกร ไปประยกตใชกบสถาบนการศกษาของตนและประสบความสาเรจทง 7 แหง ซงประกอบดวย มหาวทยาลยแมรแลนด มหาวทยาลยเทนเนสซ มหาวทยาลยมชแกน มหาวทยาลยเพสซลวาเนย มหาวทยาลยคอนซล มหาวทยาลยมนโซตา และสถาบนเทคโนโลยแหงเวอรจเนย ผลการสมมนาดงกลาวมประเดนทสาคญ คอการพจารณาคณสมบตของมหาวทยาลย สถาบนอดมศกษาทเนนในเรองคณภาพ (quality-oriented institution) ควรมคณลกษณะ 14 ประการ ดงน 1) มการใหสญญาถงความจาเปน ในการปรบปรงอยางตอเนองและตลอดไป บคลากรของสถาบนการศกษา จะคดคนวธการทจะทาใหเกดสงทดขนกวาเดมเสมอ 2) มการระบถงกลมผใชบรหารของสถาบนการศกษา เชน นกเรยน ชมชน ผใชงานวจย ออกจากกนอยางชดเจน และมการระบถงสงทกลมผใชบรการ แตละกลม ตองการไดรบจากการเขาบรการ 3) กาหนดความจาเปนในการใหบรการออกเปน ดานตาง ๆ ตามกลมผใชบรการตองการ ซงจดทาโดยระบเปนพนธกจของสถาบนการศกษา 4) ระบคานยมใน การใหบรการเพอสรางความพงพอใจใหเกดขนแกกลมลกคาตาง ๆ ทจะนาไปสการปฏบตอยางมงมนและจรงจง 5) พฒนาวสยทศนของสถาบนทควรเปนในอนาคต 6) มผนาทเขมแขง สอสารกนไดอยางตอเนองกบคณาจารย เจาหนาทและนสตนกศกษา ถงภารกจ เปาหมาย

93

คานยม และวสยทศนในดานตาง ๆ 7) ระบถงกระบวนการทวกฤต ในดานการสอน การวจย และการใหบรการ 8) ปรบความเหมาะสมระหวางวธการนาระบบการบรหารคณภาพทวทงองคกรมาใชงานในกจกรรมดานตาง ๆ 9) แบงปนการใหโอกาสในการศกษาอยางตอเนองแกบคลากรตาง ๆ ทงในดานของกระบวนการกลมและทกษะทใชในการปฏบตงาน 10) ใชทมทมาจากหลายสาขา (cross functional teams) เพอปรบปรงกระบวนการ มการทางานรวมกนกบผสนบสนนการศกษาตาง ๆ สรางคณภาพในแตละขนตอนและตดการขนตรงตอ การตรวจสอบเพอประสบความสาเรจในเรองคณภาพ 11) ผลกดนการตดสนใจไปสบคลากรระดบลางอยางเหมาะสม โดยเสรมสรางทศนคตทมตอ การขนตรงตอสถาบนการศกษาและความเชอตอสถาบน 12) วางรากฐาน การตดสนใจการจดสรรทรพยากรจากขอมลโดยว ธการเชงปรมาณ การคดทกษะตาง ๆ การแกปญหาโดยกลม ทเนนความเกยวของกบกระบวนการทางสถตซงแนวทางการทางานตาง ๆ ทงหมดน ควรใชอยางแพรหลายทวทงสถาบน มการมองสถาบนในฐานะขององคการทกาลง ตองเรยนร มการสงเสรมการเรยนรของนสตนกศกษา การวจยและการใหบรการ 13) ศกษาขยายผลและประเมนกระบวนการผลตของผลงานตาง ๆ สรางกจกรรมทมงเนนการใหความตระหนก กบการปรบปรงกระบวนการทางานใหกบคณาจารยและเจาหนาท นสตนกศกษา ผปกครอง ผใหการสนบสนนสถาบน นายจางและสมาชกของชมชน และ 14) ใหความสาคญและใหรางวลกบผททางานหนกในดานการปรบปรงคณภาพ สรปวา การปรบปรงคณภาพทง 14 ขอขางตน ถอวา เปนประเดนสาคญซงถอเปนรากฐานในการปรบปรงคณภาพทวทงองคกร หากจะนาไปปฏบตจะตองดาเนนการเปลยนแปลงวฒนธรรมขององคกร

เศรษฐพงศ เศรษฐบปผา และคณะ (2550 : 1-17) ไดพฒนาเสนทางสความเปนผนาทางการวจยของคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดวยวธตาง ๆ คอ ผบรหาร นาโดยคณบดไดสรางบรรยากาศใหเกดวฒนธรรมวจย โดยการเขามาพบปะสนทนาแบบตวตอตวกบบคลากรทมศกยภาพในการทางานวจย สนบสนนเงนทนวจย รวมทงสรางโครงการวจย เปนชดงานวจย มการสรางและจดกระบวนการทสาคญ เพอใหไดมาซงทนวจยจากภายนอก เปนการสรางขอกาหนดการควบคมคณภาพ และใชเครองมอในการบรหารจดการสมยใหม หลายอยางผสมกน เพอชวยขบเคลอนใหไดงานตามเปาหมาย เชน การวเคราะหสถานการณ (SWOT analysis) วงจรเดมมง (PDCA cycle) การบรหารมาตรฐานคณภาพ (ISO 9001 : 2000) การจดการความร (KM) และ การเลอนไหลของตาแหนง (career path planning) เปนตน วธปฏบตทเปนแบบอยางทด คอ ผบรหารสรางวฒนธรรมวจยขนในองคกร มการจดกระบวนการควบคมคณภาพงานวจย จดบคลากรชวยสนบสนนและชวยบรหารจดการใหนกวจย ม

94

การใชเครองมอในการบรหารจดการสมยใหม และมการจดสรรทรพยากรชวยสนบสนนการวจยอยางพอเพยง จรสวรรณ โกยวานช (2550 : 175-195) ไดพฒนาระบบการบรหารจดการความเสยงของอตสาหกรรมบรการ กรณศกษาศนยบ าบดสขภาพธารน าแร โรงพยาบาลระนองของ ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดมการปรบปรงกระบวนการบรหารความเสยงทด ใน 7 ขนตอน คอ การทบทวนสภาพองคกร การระบความเสยงการวเคราะหความเสยง การประเมนคาความเสยง การตอบสนองความเสยง การตดตามและทบทวนความเสยง และการสอสารและปรกษาหารอ ซงจากผลลพธ ทาใหรอยละของ ความพงพอใจรวมของพนกงานเพมขนจากกอนและหลง รอยละ 68.70 เปนรอยละ 87.59 สาหรบผรบบรการมความพงพอใจเพมขนจากกอนและหลง รอยละ 64.25 เปนรอยละ 87.22 และ ความสญเสยโดยรวมกอนและหลงการจดทาแผนจดการความเสยงลดลง รอยละ 80.56 เปน 19.44 วธปฏบตทเปนแบบอยางทด คอ การประยกตวธการบรหารความเสยงตามระบบบรหารความเสยงตามมาตรฐานออสเตรเลย/นวซแลนด (AS/NZS 4360) และการใชขอบเขตดานอาชวอนามยและมาตรฐานความปลอดภยตามสถาบนการแพทยแผนไทย กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข ปจจยแหงความสาเรจ อยทผบรหารมความมงมนของผบรหาร ความรวมมอของบคลากรในองคกร และประสทธภาพในการบรหารจดการในกรรมการบรหารจดการความเสยง

บญญต 19 ประการของบลดรดจ มรายละเอยด ดงน 1. ความเปนมาของบลดรดจ วรวธ มาฆะศรานนท (2545 : 91-120) กลาววา ในป ค.ศ.1988

สถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตของสหรฐอเมรกา (National Institute of Standard and Technology : NIST) เรมกาหนดแนวคดและรปแบบขององคกรทจะมงสความเปนเลศทาง ดานคณภาพไว ดงน 1) ในการบรหารงานและกระบวนงานทกประเภทขององคกร จะตองมงไปทการใหความสาคญกบลกคา ทงทเปนลกคาภายนอก ซงอาจเปนผบรโภคหรอลกคาของลกคากไดและทสาคญอกสวนหนง กคอลกคาภายในองคกร ทจาเปนตองสงผานชนงานหรอกระบวนงานตอเนอง โดยคานงถง คณภาพของสนคาและคณภาพงาน รวมถงคณภาพในการใหบรการหลง การขายและการบารงรกษา คณคาในความร สกของลกคา ซงเปนนามธรรมทมองไม เหน ความนาเชอถอและไดมาตรฐาน 2) สมาชกทกคนในองคกรจะตองมเปาหมายรวมกน และยดมน แนวทางการพฒนาอยางตอเนอง ทกคนจะมงใชความคดสรางสรรค ใหเกดเปาหมายทสาคญและเปนประโยชนตอองคกร มการวเคราะหปญหา วเคราะหโอกาสทซอนตวอยภายใตปญหานน ๆ มการวเคราะหเปรยบเทยบทางเลอกในการแกปญหาและพฒนางานอยางรอบคอบกอนลงมอปฏบต

95

3) มการเพมประสทธภาพ ความรวดเรวและความคลองตวในการเกดผลสาเรจโดยกระบวนการ ของการทางานเปนทม และผนกกาลงประสานงานกน ใหเกดเปนทมงานทมประสทธผลสงสด 4) มการประสานความรวมมอกบองคกรภายนอก ทงทเปนลกคา คคาหรอแมกระทงองคกรธรกจอน ๆ เพอรวมกนพฒนาคณภาพและพฒนาธรกจ และ 5) มกระบวนการบรหาร บนพนฐานของขอมล ขอเทจจรง เพอนามาประกอบการตดสนใจอยางเปนระบบ รวมถงเนนการปองกนมใหเกดปญหามากกวาการตามแกไขปญหา

พรอมกนนน สถาบนมาตรฐานกไดจดทาเปนขอกาหนดของหลกเกณฑรวม 7 หมวด ซงอธบายไดดวยขอบญญตรวม 19 ประการ เพอใชเปนเกณฑในการแขงขนและใหรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige National Quality Award) ขน โดยองคกรธรกจ ชนนาทวไป ในสหรฐอเมรกาตางนยมเรยกกนวา ระบบบลดรดจ (Baldrige System) และรางวลมลคอมบลดรดจ (Malcolm Baldrige) นเอง ทองคกรทวไปตางกมงหวงอยางสงสดทจะเปน ผพชตรางวลทมเกยรตนใหจงได เชนเดยวกบรางวลเดมมง (Deming Prize for Quality) ในประเทศญปน ซงลวนแลวแตทรงคณคา เชนรางวลออสการ (Oscar) อนทรงเกยรตทนกแสดงและศลปนทวโลกใฝฝนถงนนเอง 2. หลกเกณฑ 7 หมวดของ MBNQA มหลกเกณฑในการพจารณาคดเลอก องคกรทประสบความสาเรจในการบรหารคณภาพแบบทควเอม ดวยขอกาหนดของบลดรดจ รวม 7 หมวด ซงสามารถกาหนดขอยอยออกเปนขอบญญต 19 ประการ ดงแผนภมท 17

The Malcolm Baldrige National Quality Award Relationship(MBNQAMBNQA))A Systems Perspective

Customer and market-focused strategy and action plans

1) 1) ภาวะภาวะผนาผนา ((leadleadership)ership)

2) 2) กลยทธและการวางแผนกลยทธและการวางแผน ((strategic strategic planplanning)ning)

3) 3) การเอาใจใสตอลกคาการเอาใจใสตอลกคา ((custcustomer and market focusomer and market focus))

4) 4) สารสนเทศและการวเคราะหสารสนเทศและการวเคราะห ( (infoinformation and analysisrmation and analysis))

5) 5) การจดการบคคลการจดการบคคล ((humahuman resource n resource

development development andand managementmanagement))

6) 6) การจดการกระบวนการการจดการกระบวนการ ((procprocess managementess management))

7) 7) ผลลพธการดาเนนงานผลลพธการดาเนนงาน ((BusBusiiness resultsness results))

90 pts

85 pts85 pts

120 pts

85 pts 85 pts

450 pts

The Malcolm Baldrige National Quality Award Relationship(MBNQAMBNQA))A Systems Perspective

Customer and market-focused strategy and action plans

1) 1) ภาวะภาวะผนาผนา ((leadleadership)ership)

2) 2) กลยทธและการวางแผนกลยทธและการวางแผน ((strategic strategic planplanning)ning)

3) 3) การเอาใจใสตอลกคาการเอาใจใสตอลกคา ((custcustomer and market focusomer and market focus))

4) 4) สารสนเทศและการวเคราะหสารสนเทศและการวเคราะห ( (infoinformation and analysisrmation and analysis))

5) 5) การจดการบคคลการจดการบคคล ((humahuman resource n resource

development development andand managementmanagement))

6) 6) การจดการกระบวนการการจดการกระบวนการ ((procprocess managementess management))

7) 7) ผลลพธการดาเนนงานผลลพธการดาเนนงาน ((BusBusiiness resultsness results))

90 pts

85 pts85 pts

120 pts

85 pts 85 pts

450 pts

แผนภมท 17 ความสมพนธของรางวลแหงคณภาพ (MBNQA) ทมา : Harrison, Kenneth & Godfrey, Modern Methods for Quality Control and Improvement. n.p. 2001 : 107.

96

เบสเตอรฟราย (Besterfile 2004 : 67-70) กลาววา รางวลมลคอมบลดรดจ (MBNQA) เปนรางวลแหงคณภาพทเกดขนในป ค.ศ.1987 เปนรางวลทจดใหกบองคกรในสหรฐอเมรกาสาหรบ หนวยงานทมผลการปฏบตงานเปนเลศ (performance excellence) องคกรสวนมาไมคอยสนใจในรางวล จะใชเทคนคของการวดดวยผลของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในการประเมนรายปเปนพนฐาน กรอบของรางวลคณภาพมลคอมบลดรดจ กาหนดไว 7 ประการ ใน 19 ประการ ดงแผนภมท 18

แผนภมท 18 มมมองของระบบบลดรดจ 7 ดาน 19 ประการ ทมา : Besterfile, กรอบของรางวลคณภาพมลคอมบลดรดจ [Online], Available : http://hpe4.anamai.moph.go.th/hpe/images/MBNQA_standard.jpg รายละเอยดของแตละดานม ดงน

ตารางท 4 กรอบรางวลคณภาพของบลดรดจ

รายการ (categories and items) คาคะแนน (point values) 1 ภาวะผนาของผบรหาร (leadership) 120 1.1 การนาองคกร (organizational leadership) 70 1.2 ความรบผดชอบทางสงคม (social responsibility) 2 การวางแผนกลยทธ (strategic planning) 85

2.1 การพฒนากลยทธ (strategy development) 40 2.2 การนากลยทธสการปฏบต (strategy deployment) 45

กรอบแนวคดเกณฑคณภาพบลดรดจสความเปนเลศ

ขอมลพนฐานองคกร : สภาพแวดลอม ความสมพนธ และความทาทาย

1 ภาวะผนา

2 การวางแผนกลยทธ

3 การวางแผนกลยทธ

1 ภาวะผนา

3 การวางแผนกลยทธ

4 การวด การวเคราะห และการจดการความร

5 การจดการ HR

6 การจดการกระบวนการ

7 ผลลพธ ทางธรกจ

97

รายการ (categories and items) คาคะแนน (point values) 3 ลกคาและตลาด (customer and market focus) 85 3.1 ความรเกยวกบลกคาและตลาด

(customer and market knowledge) 40

3.2 ความสมพนธและความพงพอใจลกคา (customer relationships and satisfaction)

45

4 การวด การวเคราะห และการจดการความร (measurement, analysis, and knowledge management)

90

4.1 การวดและวเคราะหการดาเนนงาน (measurement and analysis of organization performance)

45

4.2 ขอมลขาวสารและการจดการความร (information and knowledge management)

45

5 การจดการทรพยากรมนษย (human resource focus) 85 5.1 ระบบการทางาน (work systems) 35 5.2 การเรยนรและแรงจงใจพนกงาน

(employee leaning and motivation) 25

5.3 การอยดและความพงพอใจของพนกงาน (employee well-being and satisfaction)

25

6 การจดการกระบวนการ (process management) 85 6.1 กระบวนการสรางคณคา (value creation process) 50 6.2 กระบวนการสนบสนน (support process) 35 7 ผลลพธทางธรกจ (business results) 450

7.1 ผลลพธความพงพอใจลกคา (customer-focused results)

75

7.2 ผลลพธดานผลผลตและบรการ (product and service results)

75

7.3 ผลลพธดานการเงนและการตลาด (financial and market results)

75

7.4 ผลลพธดานทรพยากรมนษย (human resource results)

75

  ตารางท 4 (ตอ)

98

รายการ (categories and items) คาคะแนน (point values) 7.5 ผลลพธดานประสทธผลองคกร

(organizational effectiveness results) 75

7.6 ผลลพธดานธรรมาภบาลและความรบผดชอบทางสงคม (governance and social responsibility results)

75

รวมคาคะแนน (total point) 1000

อธบายพอสงเขป มดงน 1. ภาวะผนาของผบรหาร (120 คะแนน) เปนความสาเรจของผบรหารในการสรางสรรค

และสนบสนนใหเกดวฒนธรรมในการปฏบตงานทมคณภาพและการใหความสาคญแกลกคา ความเปนผนาประกอบดวย 2 หวขอยอย ดงน 1) ระบบการนา หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบระบบการนาวาไดรบการออกแบบใหมประสทธภาพและประสทธผล ในการผลกดนใหเกดการปรบปรงคณภาพของผลตภณฑและบรการ ตลอดจนคณภาพขององคกร ไปตามทศทางทกาหนดไวในแผนยทธศาสตรอยางไร ระบบการนาไดแก การจดใหมองคประกอบทงปวงทจดขนเพอใหเกดการแสดงบทบาทและภาระหนาทขององคกรการนาอยางมประสทธผล หรอกอใหเกดการชนาและผลกดนใหทวทงองคกรมงไปขางหนา ตามทศทางทกาหนดไวในแผนยทธศาสตร และ 2) ความรบผดชอบตอสงคมและความเปนพลเมองดขององคกร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบวามรบผดชอบขององคกรตอสาธารณะในดานตางๆ อาท ความปลอดภย สขอนามย การจดการของเสย การปองกนมลพษและรกษาสภาพแวดลอม ความรบผดชอบ ความมจรยธรรม การมสวนรวมพฒนาชมชน หวขอดงกลาวควรมการปฏบตทเปนรปธรรมและสามารถตรวจสอบได 2. การวางแผนกลยทธ (85 คะแนน) เปนการรวบรวมขอกาหนดในการปฏบตงาน การวางแผนและสรางกลยทธ เพอประกนคณภาพของผลผลตและการบรการ การวางแผนกลยทธ ประกอบดวย 2 หวขอยอย ดงน 1) กระบวนการวางแผนยทธศาสตร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบคณภาพของกระบวนการวางแผนยทธศาสตร เพอมงสรางความพงพอใจใหแกลกคาและเสรมสรางความสามารถในการแขงขนขององคกร และ 2) กระบวนการนาแผนยทธศาสตรไปสการปฏบต หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบคณภาพของกระบวนการนาแผนยทธศาสตรไปสการปฏบตขององคกร 3. ลกคาและการตลาด (85 คะแนน) เปนการใหจดสาคญแกลกคา การบฟงความตองการและความคดเหนของลกคาตลอดจนความสาเรจในการตอบสนอง ประกอบดวย 2 หวขอยอย ดงน 1) ความรความเขาใจเกยวกบความตองการและความคาดหวงของลกคา หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบวธการทองคกรหาความตองการและความคาดหวงของลกคา ทงในปจจบนและในอนาคต

ตารางท 4 (ตอ)

99

และ 2) ความสมพนธและความพงพอใจของลกคามมากเพยงใด และจะปรบปรงอยางไร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบ วธการทองคกรใชในการบรหารความสมพนธกบลกคา เพอนาเสยงสะทอนจากลกคามาใชประโยชนในการปรบปรงคณภาพของผลตภณฑและบรการ ตลอดจนนามาเสรมสรางความพงพอใจใหแกลกคา 4. การวดผล การวเคราะหและการจดการความร (90 คะแนน) เปนการตรวจสอบวดผลการปฏบตงานทเปนระบบและใหมการวเคราะหเปนขอมลและสารสนเทศ ประกอบดวย 3 หวขอยอย ดงน 1) การเลอกใชขอมลและสารสนเทศ หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบ การกาหนดเลอกและ การใชประโยชนจากสารสนเทศในกจกรรมดานการบรหารสาขาตางๆ ขององคกรเพอสนบสนนกระบวนการตดสนใจ การวางแผน และการขบดนใหเกดการปรบปรงสมรรถนะดานตาง ๆ ในระดบตางๆ ของทวทงองคกร 2) การเปรยบเทยบขอมลกบคแขง และ 3) การวเคราะหขอมลในบรษท หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบวธการรวบรวมและ การวเคราะหขอมลสารสนเทศ ในกจกรรมดานการบรหารสาขาตาง ๆ ขององคกร เพอการสนบสนนกระบวนการตดสนใจ การวางแผน และการขบดนใหเกดการปรบปรงสมรรถนะดานตางๆ ในระดบตาง ๆ ทวทงองคกร 5. การจดการทรพยากรมนษย (85 คะแนน) เปนความสาเรจของความพยายามทจะพฒนาความสามารถในการปฏบตงาน เพอใหบรรลจดประสงคของคณภาพในหนวยงานและจดประสงคของการปฏบต ประกอบดวย 3 หวขอยอย ดงน 1) ระบบการทางาน หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบระบบงานขององคกรวา ชวยสงเสรมและจงใจใหพนกงานของตนพฒนาตนเอง และอทศกาลงใจและกาลงกายของตนใหแกการบรรลวตถประสงคขององคกรอยางเตมความสามารถอยางไร 2) การศกษา การอบรม และการพฒนาบคลากร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบระบบการศกษา การอบรม และการพฒนาบคลากรวา ชวยสงเสรมความสามารถการแขงขนขององคกรและ ชวยยกระดบสมรรถนะและสรางความพงพอใจใหแกพนกงานอยางไร และ 3) การอยดกนดและความพงพอใจของบคลากร หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบ การสรางสรรคสภาพแวดลอม และบรรยากาศในการทางานใหมความปลอดภย ถกสขลกษณะ เปนไปตามหลกนเวศวทยา และการยกระดบคณภาพชวตของพนกงาน 6. การจดการตามกระบวนการ (85 คะแนน) เปนประสทธผลของระบบและการปฏบตใหมนใจในคณภาพของทกหนวยงาน รวมทงหนวยงานขางเคยงทใหการสนบสนนการปฏบตงาน ประกอบดวย 3 หวขอยอย ดงน 1) การบรหารการผลตและการบรการ หวขอนตรวจวนจฉยเกยวกบการบรหาร การผลตและการบรการขององคกรวา มสมรรถนะเพยงพอทจะตอบสนองความตองการของลกคาหรอไม และสมรรถนะนนไดรบการปรบปรงใหดขนอยางตอเนองอยางไร 2) การบรหารหนวยงานสนบสนน หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบการบรหารกระบวนการสนบสนน

100

ทสาคญ ๆ วาไดรบการออกแบบและบรหารอยางไร เพอใหมสมรรถนะทสามารถตอบสนองความตองการของลกคาภายในและลกคาภายนอก และสมรรถนะนนไดรบ การปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง และ 3) การบรหารสมรรถนะของผสงมอบและสมรรถนะของคคา หวขอน ตรวจวนจฉยเกยวกบการบรหารสมรรถนะของผสงมอบและสมรรถนะของคคาขององคกรเพอใหมนใจไดวา วตถดบ ชนสวนประกอบ การบรการทไดรบจากผสงมอบและการใหบรการแกลกคาขนสดทายของคคา เปนไปตามวตถประสงคดานคณภาพขององคกร 7. ผลลพธทางธรกจ (450 คะแนน) เปนการแสดงถงความกาวหนาในการปฏบตงาน ดความพงพอใจของลกคา ผลผลตและคณภาพการใหบรการ การเงนและการตลาด ผลทางธรกจและสงคม ประกอบดวย 5 หวขอยอย ดงน 1) ความพงพอใจของลกคา 2) ผลลพธทางดานการเงนและการตลาด 3) ผลลพธดานทรพยากรมนษย 4) ผลลพธดานผสงมอบและหนสวน และ 5) ผลลพธดานการปฏบตงานของบรษท ปจจบนองคประกอบของ The Malcolm baldrige national Quality Program ยงมองคประกอบ 7 ประการเทาเดม แตปรบเปลยนใหตรงกบการประยกตใชในการศกษามากขน ดงน 1. ภาวะผนา (leadership) แบงเปน1) ผบรหารระดบสงตองใหความสาคญตอนกเรยน ผปกครอง ชมชน เปนสาคญ มทศทางการบรหารทชดเจนทงในระยะสนและระยะยาว มการมอบอานาจการตดสนใจใน การทางานไปสหนวยงานยอยในองคกรหรอทมงาน สรางภาวะแวดลอมใหเหมาะสมกบการทางานอยางมประสทธภาพ ทงความเทยงตรง นวตกรรม ความปลอดภย ความกาวหนาขององคกร คณะและนกเรยน และ 2) ผบรหารระดบสงจะตองมปฏสมพนธกบบคลากรในองคกร เพอความเขาใจทตรงกนในเปาหมาย สารวจความตองการของบคลากร นอกจากน ยงตองรบรพงความตองการของทกคนทมสวนเกยวของทงนโยบายการบรหารและในการบรหารจดการ 2. การวางแผนกลยทธ (strategic planning) ประกอบดวย 1) กระบวนการวางแผน วางแผนครอบคลม มขนตอน มหลกการบรหารและมแผนทงในระยะสนและระยะยาว คานงถงองคประกอบกอนการวางแผน เชน ความคาดหวงของนกเรยน ผปกครอง ชมชน องคประกอบภายนอก เชน ความเขมแขง ความออนแอของชมชน สภาพการเดนทาง แหลงความรในทองถน รายไดเฉลยของผปกครอง และเทคโนโลย เปนตน 2) วตถประสงคของยทธศาสตรทกาหนด ตองกาหนดวตถประสงคระยะสน ระยะยาว มเปาหมายความสาเรจทชดเจน และ 3) การดาเนนงานตามแผน มการดาเนนงานตามแผน บรรลวตถประสงคทวางไว มผ รบผดชอบ มการประเมนผลการดาเนนงานตามตวชวดทวางไว นาผลการดาเนนงานตามแผนมาเปรยบเทยบกบเปาหมายของโรงเรยน นกเรยน ผปกครองและชมชน

101

3. นกเรยน ผปกครอบ ชมชน (student stakeholder and market focus) แบงเปน 1) ความรของนกเรยน ความตองการของผปกครอง และความคาดหวงทมตอการจดกระบวนการเรยน การสอน วธการจดการเรยนการสอนซงควรคานงถงชนชาต เชอชาต ขอมลพนฐานของนกเรยน ผปกครอง ชมชน ความตองการในทองถน และระดบการศกษาของบคคล ถาระบบการจดการเรยนการสอนมความแตกตางกบความตองการของผเรยน องคกรกควรปรบเปลยน และ 2) ความสมพนธและความพงพอใจของนกเรยน ผปกครองและชมชน องคกรตองมวธการสรางความสมพนธเพอนาไปสความพงพอใจของนกเรยน ผปกครองและชมชนมการประเมนตามตวชวดทกาหนดไว 4. สารสนเทศและการวเคราะห (information and analysis) แบงเปน 1) เครองมอวดและวเคราะหการบรหารจดการในองคกร องคกรตองมการวดและวเคราะหระบบการบรหาร เพอประกอบการตดสนใจ เลอกหวขอการวดทครอบคลม สามารถบอกถงความสามารถทางวชาการได เมอไดผลการวดมาแลวตองนามาวเคราะห จากนน ผบรหารตองนาเอาขอด/ขอดอยไปวางแผนเพอปรบปรงใหดขนตอไป และ 2) การบรหารขอมลสารสนเทศ องคกรตองมขอมลของหนวยงานยอย ทมงาน นกเรยน ผปกครอง ชมชน และสภาพแวดลอมตางๆ ขององคกร มระบบการจดเกบขอมลทมประสทธภาพ และสามารถตอบสนองความตองการในการจดการบรหารได นอกจากนน ควรมอปกรณจดเกบ (คอมพวเตอร) โปรแกรมทใชสะดวกเหมาะสมกบความตองการในการบรหารได 5. คณะและทมงาน (faculty and staff focus) แบงเปน 1) วฒนธรรมการทางาน และความยดหยนตอการจดการศกษาทตอบสนองความตองการของผเรยน การสอสารทมความรและทกษะทเออตองาน และสถานท บรรยากาศทด 2) คณะทกระฉบกระเฉง มชวตชวา และทมงานทพรอมจะปรบปรงเปลยนแปลง พรอมชวยเหลอซงกนและกนในทมงาน มความสมพนธตอกนในแตละกลมยอยเรยนร เปาหมาย และมจดประสงครวมกน มความเปนผนา 3) มการยอนกลบของขอมล ใหขวญและกาลงใจ มความมงหวงทจะทางานเพอนกเรยน และผปกครองสง 4) มการวางแผนทจะนาไปสความสาเรจอยางมประสทธภาพ และ 5) มคณลกษณะเฉพาะ และทกษะปฏบตเหมาะสมกบงาน มการนเทศสาหรบสมาชกใหม และการใหความร ใหการฝกอบรมอยางสมาเสมอสาหรบทมงาน 6. กระบวนการบรหาร (process management) แบงเปน 1) กระบวนการจดการเรยน การสอน การจดการเรยนรตองตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล พฒนาผ เ รยนไปสมาตรฐานสากล นาเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนการสอน มการเชอมโยงความร การถายโยงความรไปสกระบวนการเรยนทมประสทธภาพ ใชการวดประเมนเปนระยะ ๆ โดยวดผลยอย และนาไปสการวดผลโดยภาพรวม และ 2) การใหบรการแกนกเรยน ดแลความสะดวก ความปลอดภย ใหกบนกเรยน เชน ระบบการสอสาร การคมนาคม แหลงความรตาง ๆ ตรวจสอบ ประเมนผลตาม

102

เกณฑ โดยใหนกเรยนไดมโอกาสใหขอมลเกยวกบการดาเนนงานขององคกร ทมงาน ผควบคมและสวสดการ ตาง ๆ 7. ผลการดาเนนงานในองคกร (organization performance results) แบงเปน 1) ผลการเรยนของนกเรยนมตวชวดทชดเจน 2) ความพงพอใจเกดขนกบตวนกเรยน ผปกครอง และชมชน 3) งบประมาณ การบรหารการเงน 4) คณะและทมงาน และ 5) ประสทธผลขององคกร

เกณฑการดาเนนงานตามรางวลคณภาพ (MBNQA 2006) ในการดาเนนงานการศกษาสความเปนเลศโดยเกณฑรางวลคณภาพบลดรดจไดกาหนดองคประกอบ 7 ประการ คอ (Baldrige National Quality Program 2006 3-45) 1. ภาวะผนา (leadership) แบงเปน 1) ภาวะผนาของผบรหารระดบสง (senior leadership) การสรางวสยทศนและคณคา (vision and values) การตดตอสอสารและการดาเนนงานองคการ (communication and organization performance) และ 2) การปกครองและความรบผดชอบทางสงคม (governance and social responsibilities) การปกครององคการ (organizational governance) ทางกฎหมายและพฤตกรรมทางจรยธรรม (legal and ethical behavior) การใหการสนบสนนตอชมชนทสาคญ (support of key communities) 2. การวางแผนเชงกลยทธ (strategic planning) แบงเปน 1) การจดทายทธศาสตร (strategy development) และ 2) การถายทอดยทธศาสตร (strategy deployment) 3. ลกคาและการตลาด (customer and market focus) แบงเปน 1) ความรเกยวกบการตลาดและลกคา (customer and market knowledge และ 2) ความสมพนธและความพงพอใจลกคา (customer relationships and satisfaction) 4. การวด การวเคราะห และการจดการความร (measurement, analysis, and knowledge management) แบงเปน 1) การวด วเคราะห และการทบทวนการดาเนนงานองคการ (measurement, analysis, and review of organizational performance) และ 2) การจดทาขอมลขาวสารและ การจดการความร (information and knowledge management) 5. การมงเนนทรพยากรบคคล (human resource focus) แบงเปน 1) ระบบงาน (work systems) 2) การเรยนรของบคลากรและแรงจงใจ (employee learning and motivation) และ 3) การสรางความผาสกและความพงพอใจของบคลากร (employee well-being and satisfaction) 6. การจดการกระบวนการ (process management) แบงเปน 1) กระบวนการสรางคณคา (value creation process) และ 2) กระบวนการสนบสนนและการวางแผนการปฏบตงาน (support processes and operational planning)

103

7. ผลลพธการดาเนนงาน (Results) แบงเปน 1) ผลลพธดานการบรการและผลผลต (product and service outcomes) 2) ผลลพธดานลกคา (customer-focused outcomes) 3) ผลลพธดานการตลาดและการเงน (financial and market outcomes) 4) ผลลพธดานทรพยากรบคคล (human resource Outcomes) 5) ผลลพธดานประสทธผลองคการ (organizational effectiveness outcomes) และ 6) ผลลพธดานความรบผดชอบทางสงคมและภาวะผนา (leadership and social responsibility outcomes)

กรอบของ Baldrige National Quality Program ในกรอบการดาเนนงานในป 2009-2010 (version 2009-2010) สาหรบสถาบนการศกษา

education criteria for performance excellence ไดกาหนดองคประกอบสาหรบองคกรการศกษาไว 7 องคประกอบ คอ การนาองคกรหรอภาวะผนา (leadership) การวางแผนเชงกลยทธ (strategic planning) กาหนดกลมลกคาและการตลาด (customer and market focus) กาหนดกลมคนทางาน (workforce focus) การจดการกระบวนการ (process management) และ ผลลพธ (results) (Baldrige National Quality Program Version 2009-2010 2009 : 3)

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) เปนการบรหารจดการภาครฐทไดมการนามาประยกตใชในระบบราชการ เพอการพฒนาระบบบรหารราชการไทย มสาระสาคญ ไดแก

1. สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2549 : 1-3) กลาววา ความเปนมาของการดาเนนงานการบรหารจดการภาครฐ ไดนาระบบการบรหารคณภาพ ตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐวา ประเทศทพฒนาแลวในหลายประเทศ ไดมการนาระบบมาตรฐานการบรหารจดการมาใชในภาครฐและเอกชน เพอใหมการปรบปรงกระบวนงานอยางตอเนอง และเปนการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกาไดมเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) และไดเปนแนวทางใหประเทศตาง ๆ นาไปประยกตใชมากกวา 70 ประเทศ เชน

104

ตารางท 5 เกณฑรางวลคณภาพทพฒนามาจาก MBNQA

ประเทศ ชอรางวลทพฒนามาจาก MBNQA ป ค.ศ. ทเรมประกาศ มอบรางวล

ออสเตรเลย Australia Business Excellence Award (ABEA) 1988 สหภาพยโรป European Quality Award (EQA) 1989 สงคโปร Singapore Quality Award (SQA) 1994 ญปน Japan Quality Award (JQA) 1995

2. เหตผลความจาเปนในการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ เปนเปาหมายสาคญในประเดน ยทธศาสตรท 6 ดานการพฒนาระบบราชการ ของแผนการบรหารราชการแผนดน (พ.ศ. 2548-2551) และแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2546-2550) ทตองการใหหนวยงานภาครฐมการยกระดบคณภาพมาตรฐานการทางาน ไปสระดบมาตรฐานสากล (high performance) สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการไดสงเสรมใหมการพฒนาระบบราชการมาอยางตอเนอง เพอใหหนวยงานภาครฐมการปรบปรงการทางาน ยกระดบการบรหารจดการ โดยนาเทคนคและเครองมอบรหารจดการสมยใหมมาใช เชน การลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการ การประเมนผลการปฏบตราชการ การจดทาขอเสนอการเปลยนแปลง (blueprint for change) เปนตน อยางไรกด เพอใหเกดความยงยนของระบบการยกระดบคณภาพมาตรฐานของหนวยงานภาครฐ และเปนการรองรบการพฒนาระบบราชการในขนตอไป สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ จงไดนาเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐมาเปนเครองมอในการดาเนนการ ซงคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบ เมอวนท 28 มถนายน 2548 ตามขอเสนอของสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ 3. เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ เปนการนาหลกเกณฑและแนวคดตามรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) และรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศไทย (Thailand Quality Award : TQA) มาปรบใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาระบบราชการไทย ตามแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2546-2550) การดาเนนการตามพระราชกฤษฎกาวาดวย หลกเกณฑและวธการบรหาร กจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 รวมทง การประเมนผลตาม คารบรองการปฏบตราชการ เพอใหม ความเหมาะสมตามบรบทของภาคราชการไทยทงน เพอใหสวนราชการใชเปนกรอบในการประเมนองคกรดวยตนเอง และเปนแนวทางในการปรบปรงการบรหารจดการองคกรเพอการยกระดบ

105

คณภาพมาตรฐานการทางานของหนวยงานภาครฐ ใหอยในระดบและเกณฑทสามารถยอมรบได ตามเปาหมายดานการพฒนาระบบราชการของแผนการบรหารราชการแผนดน (พ.ศ. 2548-2551)

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐแบงออกเปน 2 สวนใหญ ๆ คอ 1) ลกษณะ สาคญขององคกร และ 2) เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

6. การจดการกระบวนการ

5. การมงเนนทรพยากรบคคล

4. การวด การวเคราะห และการจดการความร

3. การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

1. การนาองคกร

2. การวางแผนเชงยทธศาสตร

ลกษณะสาคญขององคกร

7. ผลลพธการดาเนนการ

เกณฑคณภาพเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐการบรหารจดการภาครฐ

แผนภมท 19 เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ทมา : สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ, คมอแนวทางดาเนนการตวชวดระดบความสาเรจของการดาเนนงานตามขนตอนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (กรงเทพฯ : สหมตรพรนตง, 2549), 3.

มรายละเอยด ดงน 1) ลกษณะสาคญขององคกร เปนการอธบายถงภาพรวมในปจจบนของสวนราชการ สภาพแวดลอมในการปฏบตภารกจ ความสมพนธระหวางหนวยงานกบผรบบรการ สวนราชการอน และประชาชนโดยรวม สงสาคญทมผลตอการดาเนนการ และความทาทายทสาคญในเชงยทธศาสตรทสวนราชการเผชญอย รวมถงระบบการปรบปรงผลการดาเนนการของสวนราชการ 2) เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐประกอบดวยคาถามตาง ๆ ในแตละหมวด ซงเปนแนวทางในการบรหารจดการทจะนาสวนราชการไปสองคกรแหงความเปนเลศได และเกณฑในแตละหมวดจะมความเชอมโยงกนระหวาง หมวดตาง ๆ เพอแสดงใหเหนถงการบรหารจดการทดตองมความสอดคลองและบรณาการกน อยางเปนระบบ เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐประกอบดวย 7 หมวด คอ หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนได

106

สวนเสย หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล หมวด 6 การจดการกระบวนการ และ หมวด 7 ผลลพธการดาเนนการ ทงน เกณฑทง 7 หมวด สามารถอธบายไดเปน 2 สวน ไดแก สวนทเปนกระบวนการ และสวนทเปนผลลพธ สวนทเปนกระบวนการ (หมวด 1-6) เปนเกณฑเพอใชประเมนประสทธภาพของสวนราชการ สามารถจดไดเปน 3 กลม ไดแก 1) กลมการนาองคกร ประกอบดวย หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร และ หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 2) กลมพนฐานของระบบบรหาร ประกอบดวย หมวด 4 การวด การวเคราะห และจดการความร 3) กลมปฏบตการ ประกอบดวย หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล และหมวด 6 การจดการกระบวนการ สวนทเปนผลลพธ (หมวด 7) เปนเกณฑเพอใชประเมนประสทธผลของสวนราชการ ใน 4 มต ทมความสอดคลองตามคารบรองการปฏบตราชการ ไดแก มตดานประสทธผลตามแผนปฏบตราชการ มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ มตดานการพฒนาองคกร รายละเอยดในหมวดตาง ๆ ทง 7 หมวด มสาระสาคญ ดงน หมวด 1 การนาองคกร เปนการตรวจประเมนวา ผบรหารของสวนราชการดาเนนการอยางไรในเรองวสยทศน เปาประสงคระยะสนและระยะยาว คานยม และความคาดหวงในผล การดาเนนการ รวมถงการใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกระจายอานาจ การตดสนใจ การสรางนวตกรรม และการเรยนรในสวนราชการ รวมทงตรวจประเมนวา สวนราชการมการกากบดแลตนเองทด และดาเนนการเกยวกบความรบผดชอบตอชมชนอยางไร หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร เปนการตรวจประเมนวธการกาหนดประเดนยทธศาสตร เปาประสงคเชงยทธศาสตร และกลยทธหลก รวมทงแผนปฏบตราชการของสวนราชการ และการถายทอดเปาประสงคเชงยทธศาสตร และกลยทธหลก รวมถงแผนปฏบตราชการทได จดทาไว เพอนาไปปฏบตและการวดผลความกาวหนา หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เปนการตรวจประเมนวา สวนราชการกาหนดความตองการ ความคาดหวง และความนยมชมชอบของผรบบรการและ ผมสวนไดสวนเสยอยางไร รวมถง สวนราชการมการดาเนนการอยางไรในการสรางความสมพนธกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกาหนดปจจยทสาคญททาใหผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมความพงพอใจ และนาไปสการกลาวถงสวนราชการในทางทด หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร เปนการตรวจประเมนวา สวนราชการเลอก รวบรวม วเคราะห จดการและปรบปรงขอมลและสารสนเทศ และจดการความรอยางไร

107

หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล เปนการตรวจประเมนวา ระบบงาน และระบบ การเรยนรของบคลากรและการสรางแรงจงใจ ชวยใหบคลากรพฒนาตนเองและใชศกยภาพ อยางเตมทเพอใหมงไปในแนวทางเดยวกนกบเปาประสงคและแผนปฏบตการโดยรวมของ สวนราชการอยางไรรวมทงตรวจประเมนความใสใจการสรางและรกษาสภาพแวดลอมใน การทางาน สรางบรรยากาศทเออตอการปฏบตงานของบคลากร ซงจะนาไปสผลการดาเนนการทเปนเลศ และความเจรญกาวหนาของบคลากรและสวนราชการ หมวด 6 การจดการกระบวนการ เปนการตรวจประเมนแงมมทสาคญทงหมดของ การจดการกระบวนการ การใหบรการ และกระบวนการอนทสาคญทชวยสรางคณคาแกผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และการบรรลพนธกจของสวนราชการ ตลอดจนกระบวนการสนบสนนทสาคญตาง ๆ โดยหมวดนครอบคลมกระบวนการทสาคญของหนวยงานทงหมด หมวด 7 ผลลพธการดาเนนการ เปนการตรวจประเมนผลการดาเนนการและแนวโนมของสวนราชการในมตตาง ๆ ไดแก มตดานประสทธผลตามแผนปฏบตราชการ มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ และมตดานการพฒนาองคกร นอกจากน ยงตรวจประเมนผลการดาเนนการของสวนราชการโดยเปรยบเทยบกบสวนราชการ หรอองคกรอนทมภารกจคลายคลงกน สรปการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) เปนการควบคมกระบวนการปฏบตงานในทกขนตอน ทมเจาหนาทผปฏบตงานมสวนรวมอยางเตมความสามารถ ทมองคประกอบ 7 ประการ คอ หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผน เชงกลยทธ หมวด 3 มงเนนลกคาและตลาด หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร หมวด 5 การมงเนนบคคล หมวด 6 การจดการกระบวนการ และหมวด 7 ผลลพธ

องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มแนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของทสาคญ ไดแก ปาโจโก และโซฮอล (Prajogo, Sohal 2004

443-453) ไดศกษามตของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในการกาหนดผลการปฏบตงานดานคณภาพและดานนวตกรรม-การศกษาเชงประจกษ ม 8 องคประกอบ โดยกลาวถง ความเปนผนา การวางแผนกลยทธ การมงเอาใจใสตอลกคา ขอมลและการวเคราะห การจดการบคลากร การจดการกระบวนการ คณภาพของผลผลต และนวตกรรมของผลผลต

ชวงโชต พนธเวช (2550 : 68-70) ไดนาเสนอแนวคดการจดการการศกษาเชงคณภาพ จะเกดผลสาเรจไดเรมทผบรหารระดบสง หรอผนาสงสดขององคกรทงเปนผรเรม ผชนาและเปนผสราง โดยเฉพาะผบรหารแบบทควเอม ใหความสาคญเรองนมาก การจดการคณภาพตองการความทมเท และความมงมนของผบรหารระดบสง ทเรมจากการกาหนดทศทาง เปาหมายนโยบายคณภาพและยทธศาสตรขององคกรเปนลาดบแรก ระบบการจดการคณภาพเกยวของกบการนาเอาระบบการจดการคณภาพ และกระบวนการปรบปรงคณภาพ มาใชในการบรหารจดการ และการดาเนนงานตามภารกจขององคกรใหบรรลเปาหมาย แนวความคดการจดการคณภาพการศกษาแบบทควเอม ไดแนวคดจาก มหาวทยาลยของรฐแคลฟลอเนย โอเลกอน วสคอนซน และมสซสซปป เปนตน (California State University, Oregon State University, University of Wisconsin-Stout, Northwestern Missouri และ University of Northern Colorado) ตวอยางของ Northwestern Missouri ไดนาแนวคดการจดการคณภาพแบบทควเอมเขามาใชจงได กาหนดนโยบายดานคณภาพและการกาหนดปจจยสความสาเรจ ไดแก เนนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง การสรางคณคาตอสงแวดลอมและการเรยนร สวสดการและขวญกาลงใจ ระบบการเงนยดหยน และความสมพนธกบชมชน จงไดดชนวดคณภาพของมหาวทยาลย 9 ดาน คอ 1) ความสามารถในการสอสาร 2) การคดสรางสรรคและการแกปญหา 3) คอมพวเตอร 4) การเรยนรดวยตนเอง 5) การพฒนาตนเองและสงคม 6) ความมวนย 7) การนาและทม 8) การผสมผสานทางวฒนธรรม และ 9) การรกษวฒนธรรม

แนวคดการจดการคณภาพหรอแมแบบซปโป หรอ SIPPO Model ทไดนาแนวคด การจดการเชงระบบ มาใชประกอบดวย 3 กระบวนการหลก ไดแก IPO ไดแก I คอปจจยปอน (Input) P คอกระบวนการผลต (Process) และ O คอผลผลต (Product) นามาผสมกบแนวคด การจดการคณภาพทวทงองคกร หรอทควเอมทเรมจาการใหความสาคญทลกคา และสนสดท ความพงพอใจแกลกคา มองคประกอบ 7 ประการ คอ 1) S = Student (นกศกษา) และ Stakeholder (ผมสวนไดสวนเสย) เปนการมงเนนใหความสาคญแกนกศกษาและผมสวนไดสวนเสย หรอ เปนกระบวนการศกษาและวเคราะห เพอหาความตองการของนกศกษา รวมถงการศกษาวเคราะหตนเอง และปจจยแวดลอม หรอ SWOT Analysis ทมผลตอการจดการศกษา 2) I = Input System

108

109

(ปจจยปอนทางการศกษา) เปนภารกจของผบรหารทตองทาการวางแผน ออกแบบ จดสรรและจดการ และควบคมปจจยปอน 3) P = Process of Learning Management (กระบวนการจดการเรยนร) เปนกระบวนการทเกยวกบพนธกจมหาวทยาลย 4) P = Products (ผลผลตทางการศกษา-บณฑต) เปนผลผลตท เกดจากกระบวนการจดการเรยนร ผลงานวจย ผลการพฒนานกศกษา และ ผลการใหบรการวชาการ 5) O = Outcomes (ผลลพธทางการศกษา) เปนความพงพอใจของนกศกษา ผปกครอง ผประกอบการหรอผใชบณฑต

แตละองคประกอบหลกของ SIPPO ทง 5 องคประกอบ จะไมสมบรณถาขาดกระบวนการท 6 และ 7 ดงน 6) การตรวจสอบและประเมนคณภาพ (Quality Audit and Assessment) เปนการตรวจสอบและประเมนคณภาพภายใน เพอทาการตรวจสอบและตดตามประสทธภาพและประสทธผลการดาเนนงานในแตละกระบวนการตามองคประกอบของแมแบบ S-I-P-P-O จงมความจาเปนททกระดบ และทกหนวยงาน และ 7) การวด วเคราะหสารสนเทศ และการจดการความร (measures analyze and knowledge management) หลงจากการดาเนนงานตามกระบวนการของ SIPPO ไปแลว จะตองทาการวดและวเคราะหผลการปฏบตงาน เพอเปรยบเทยบผล การดาเนนการวา มการพฒนาคณภาพและมความกาวหนาของแตละกระบวนการ มผลการปฏบตงานทเปนแบบอยางทด มการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง หรอ CQI (continuous quality improvement) เปนขอมลและสารสนเทศทไดจากการวด ตรวจสอบและการประเมนคณภาพในแตละกระบวนการของ SIPPO จะพบจดออนและจดแขง ทนาไปสการวางแผน และ การกาหนดนโยบายในปตอ ๆ ไป ทจะนาสการปรบปรงคณภาพในแตละองคประกอบของ SIPPO ตามวงจร P-D-C-A

สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2549 : 3-5) กลาววา การบรหารคณภาพโดยรวม คอแนวทางการบรหารองคกรทยดถอคณภาพเปนศนยกลาง และอาศยการมสวนรวมของสมาชกทก ๆ คนในองคกรโดยมงเปาหมายไปทความสาเรจระยะยาวขององคกร จากการสรางความพงพอใจใหแกล กคา และเอ อประโยชนต อสมาชกทกคนในองคกรและตอสงคม มองคประกอบของการบรหารคณภาพโดยรวม (TQM) ม 6 องคประกอบ คอ 1) ความมงมนและการมสวนรวมของผบรหาร เพอสนบสนนการดาเนนการในทกระดบองคกรอยางตอเนอง 2) การใหความสาคญกบลกคาภายใน ทเปนขาราชการ เพอนรวมงาน สวนราชการอน และลกคาภายนอกทเปนผรบบรการและประชาชน 3) การมสวนรวมของบคลากรทกคนทกระดบและทกหนวยงานในองคกร 4) การปรบปรงกระบวนการทางานอย างต อ เน อง 5) การคาน งถ ง ผ ส งมอบว า เปน หนสวนและ 6) การมการวดและการประเมนผลการปฏบตงาน

วรพจน ลอประสทธสกล (2550 : 1) กลาววา ระบบบรหารคณคาทวทงองคกร (TVM : total value management) มองคประกอบทสาคญ 9 ประการคอ 1) อดมการณอนแนวแน 2) โลกทศน

110

ของทวเอม 3) วถธรรมแหงทวเอม 4) คานยมของทวเอม 5) ระบบและกระบวนการนา 6) กลไกขบเคลอน 7) เครองมอวเคราะหขอมล 8) การเอาใจใสทรพยากรมนษย และ 9) นวตกรรม โดยไดแนวคดตามรปแบบจาลองจรวดมงสดวงดาว

แบบจาลองทควเอมของคะโน ไดจนตนาการวา ระบบบรหารคณภาพทวทงองคกรเปรยบเสมอนกบ บานมองคประกอบทสาคญ หลงคาบาน เปรยบเหมอนความพงพอใจของลกคา คาน เปรยบเหมอนเปาหมายละยทธศาสตรทรองรบการบรรลวตถประสงค เสา 3 ตน เปรยบเหมอน เสาตนท 1 เปนแนวคด (concepts) ซงประกอบดวย 7 ประการ คอ การนาความตองการของตลาดมากาหนดเปนเปาหมายในการดาเนนธรกจ (market-in) กระบวนการถดไปคอลกคาของเรา (next process are customer) เนนทการปรบปรงกระบวนการ (process orientation) การกาหนดมาตรฐานการปฏบตงาน ( standardization) การปองกนมใหเกดปญหาซา (prevention) การบรหารงานตามวงจร P D C A และการบรหารโดยใชความจรง (management by fact) เสาตนท 2 เปนเทคนควธการ (techniques) ซงประกอบดวยเครองมอสาหรบรวบรวมและวเคราะหขอมล 4 ชด ไดแก เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง เครองมอควบคมคณภาพใหม 7 อยาง เทคนคทางสถต และการวเคราะหเชงตวเลข และเสาตนท 3 ยานพาหนะ (vehicles) ไดแก การบรหารเขมมง (hoshin kanri) การบรหารขามสายงาน (cross functional management) การบรหารงานประจาวน (daily management) และการปรบปรงงานของพนกงานระดบปฏบตการ อาท กจกรรมกลมควบคมคณภาพ ไคเซน 5 ส. พนบาน เปรยบเสมอน แนวการสรางแรงจงใจ ฐานราก เปรยบเสมอน เทคโนโลยเฉพาะตวขององคกร (วรพจน ลอประสทธสกล 2550 : 1)

แนวคดของรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) รางวลคณภาพแหงชาตของประเทศไทย (Thailand Quality Award : TQA) และสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ไดนาระบบการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) มาประยกตใช โดย การตรวจสอบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจใน 7 ดาน คอ ภาวะผนา กลยทธและการวางแผน การเอาใจใสตอลกคา สารสนเทศและ การวเคราะห การจดการบคคล การจดการกระบวนการ และผลลพธการดาเนนงาน (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร 2549 : 84-86)

กรอบของ Baldrige National Quality Program ใน version 2009-2010 สาหรบสถาบนการศกษา Education Criteria for Performance Excellence ไดกาหนดองคประกอบสาหรบองคกรการศกษาไว 7 องคประกอบ คอ การนาองคกรหรอภาวะผนา (leadership) การวางแผนเชงกลยทธ (strategic planning) กาหนดกลมลกคาและการตลาด (customer and market focus)

111

กาหนดกลมคนทางาน (workforce focus) การจดการกระบวนการ (process management) และ ผลลพธ (results) (Baldrige National Quality Program Version 2009-2010 2009 : 3)

ทศพล เกยรตเจรญผล และ คณะ (2552 : 147-157) กลาววา การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนปรชญาการจดการศกษาทมสวนประกอบทสาคญ 3 ประการ คอ การใหความสาคญกบลกคา (customer focus) การมสวนรวมของบคคลทเกยวของ (involvement of employees) และ การปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง (continual improvement)

องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดแก 1. การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และพนกงาน ชวงโชต พนธเวช (2550 : 68-93) ใหความสาคญองคประกอบน เปนนกศกษาและผมสวนไดสวนเสย ทมการศกษาหาความตองการของลกคา ไดแก ผปกครอง นกเรยน ชมชน และสถานประกอบการตาง ๆ เปนปจจยแรกทผบรหารสถานศกษาในทกระดบตองใหความสาคญเปนลาดบแรก ทจะตองกาหนดวสยทศน ทศทาง นโยบาย เปาหมายและวตถประสงคเชงคณภาพหรอสรางสถาบนการศกษา (บาน) แหงคณภาพ หรอ HOQ (house of quality) หรอ QFD (Quality Function Deployment) ทจะตองนาขอกาหนดของลกคาใน HOQ มากาหนดเปนดชนวดคณภาพระดบองคกร หรอ KQI (key quality indicators) ทเปนนามธรรมและบงบอกคณภาพ จะถกกระจายลงไปสการจดทาดชนวดคณภาพระดบยทธศาสตร และสการกาหนดดชนวดคณภาพ การมอบหมายงานและ การปฏบตงานในระดบตาง ๆ เพอใชในการวางแผนจดการศกษาเชงคณภาพ (แผนยทธศาสตรประจาป) ระยะกลาง (แผนพฒนาการศกษาฯ 5 ป) และระยะยาวของสถาบนอดมศกษา (10-15 ป)

ในการศกษาวเคราะหความตองการลกคา ตองเรมจากตงคาถามวา สถาบนเราอย ณ ตาแหนงใดหรออยทไหน หรอถามตวเองกอนวา เราอยทไหน การรสภาพของตวเองจะไดมาจาก การวจยสถาบน การประเมนสถาบนการศกษาและการวเคราะห หาจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค ตามบรบทและสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกดวย การนาเอาความตองการของลกคา มาจดทาเปนขอกาหนดและคณลกษณะนกศกษาทพงประสงคทไดมาจากขนตอนแลว นามาออกแบบสถาบน (บาน) แหงคณภาพ โดยการออกแบบหลกสตร การวางแผนการจดการศกษาและรบนกศกษา จดการเรยนการสอน (ผลตบณฑต) จะไดคณคาและประโยชนท ผมสวนไดสวนเสยตองการ จนเปนทพงพอใจของนกศกษา ผมสวนไดสวนเสย/ลกคา

กระบวนการอยางมคณภาพ ประกอบดวย 8 องคประกอบ คอ 1) การออกแบบสถาบนแหงคณภาพ 2) ดชนวดคณภาพผงกระบวนการจดการศกษา 3) การกระจายดชนวดคณภาพ 4) ผ งกระบวนการจดการศกษาท ม คณภาพ 5) การมอบหมายหน าท ง านท มคณภาพ

112

6) ผงการปฏบตงานทมคณภาพ (ขนตอนการปฏบตงาน) 7) แบบฟอรมการปฏบตงานทมคณภาพ 8) การวเคราะหขอมลคณภาพเชงสถต ซงใน 8 กจกรรมคณภาพ จะเปนระบบและกลไกทตองควบคมคณภาพ ตลอดจนการตรวจตดตามผลใหไดคณภาพ

ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดกาหนดลกคาและตลาด ซงถอวา ลกคา คอ ผตดสนคณคาการดาเนนงานและคณภาพขององคกร เพอใหลกคาพงพอใจ ในสนคาและบรการอยางตอเนอง ดงนน การเอาใจใสลกคาและตลาดจงเปนสงทตองคานงถงอยางยง บรษท ไดดาเนนการบรหารนโยบายการตลาดและการขายของบรษท ดาเนนการภายใตพนธกจหลก ดานการตลาด พนธกจน นาไปสการกาหนดกลยทธดานการตลาด ทมงเนนสรางความแตกตางดวยการสรางนวตกรรมดานการตลาด ใหมการสรางความสมพนธอยางใกลชดกบลกคา ใหมการจดกลมเพอรบฟงและเรยนรความตองการของลกคา โดยการใหผแทนขายเขยนรายงานการพบลกคาและรวบรวมปญหาของลกคาลงในฐานขอมลลกคา เจาหนาทเทคนค บนทกขอมลโดยการจดทารายงานตามกระบวนการจดการขอรองเรยนทเกยวกบคณภาพสนคา และเจาหนาทบรการลกคา บนทกขอมลโดยการทารายงาน เปนตน ในกรณทลกคาเกดความไมพงพอใจและมการรองเรยนเกยวกบคณภาพสนคา บรษทไดกาหนดกระบวนการจดการขอรองเรยนไวอยางชดเจน มการรวบรวม ขอรองเรยนแลวสงไปใหหนวยงานทเกยวของหาทางแกไขและดาเนนการปองกนตอไป มการสรางสายสมพนธทเกดจากใจ โดยดาเนนการดวยความจรงใจ อยางตรงไปตรงมา มการสงมอบแกลกคาในแตละกลม โดยทาใหลกคารสกวาเปนพนธมตรทมใชคแขง เพอมงเนนสรางความเขมแขง ทางธรกจรวมกน (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต 2549 : 53-61) นอกจากน ดานพนกงานในองคกร ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดใหความสาคญกบพนกงานถอวาเปนสวนหนงขององคกร และใหคณคาทมสวนสาคญใหเกดการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ งานวจยเฉลมชย ศขไพบลย (2541 : บทคดยอ) ดาเนนการวจยเรอง ความพงพอใจตอสภาพการบรหารงานภายในสถาบนราชภฏตามแนวทางการบรหารคณภาพทงองคการ จากการศกษาพบวา สภาพการบรหารภายในสถาบนราชภฏตามแนวทางการบรหารคณภาพแบบ ทควเอม ทกกลมตองการใหมการปรบปรงในทก ๆ ดาน แตกมความเหนแตกตางกนในเรอง สถานภาพการปฏบตงานในลกษณะรวมและระหวางผบรหารกบขาราชการคร ผบรหารกบนกศกษาปทส ขาราชการพลเรอนกบนกศกษาปทส โดยทผบรหารและขาราชการพลเรอน มความพงพอใจตอสภาพการดงกลาวมากกวา 2. ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร ชวงโชต พนธเวช (2547 : 95-114) ไดนาเสนอการนาองคกรการศกษาอยางมคณภาพ ตองคานงถงลกคาและผมสวนไดสวนเสยทกครงทม การเรมกจกรรมใด ๆ การนาองคกรหรอความเปนภาวะผนา เปนเรองการบรหารจดการเชงคณภาพ

113

และการประกนคณภาพการศกษา ในการนาองคกรอยางมวสยทศน ผนาองคกรตองมความสามารถกาหนดทศทาง เปาหมาย วตถประสงค และยทธศาสตรขององคกร โดยเนนความเปนเลศขององคกร โดย 1) การสรางคานยมหลกและแนวความคด จากความเชอและพฤตกรรมขององคกร และ 2) การนาองคกรอยางมวสยทศน โดยการกาหนดวสยทศน พนธกจ และวตถประสงคทผานกระบวนการเทคนค SWOT และ PDCA มการวางแผนนโยบายและการบรหารเชงยทธศาสตร การพฒนานโยบายและแผนยทธศาสตร การกระจายเปาหมายและวตถประสงคสยทธศาสตร การสรางความสมพนธของวสยทศน พนธกจและวตถประสงค การกาหนดคณลกษณะของบณฑต การออกแบบพฒนาดชนคณภาพเกณฑวดคณภาพ ในวทยาลยธรกจมอนฟอรต (The Montfort College of Business : MCB) มการนาองคกรโดยผบรหารระดบสง ประกอบดวย คณบด รองคณบด ผชวยคณบด และคณะกรรมการบรหารมหาวทยาลย บรหารงานภายใตกรอบแนวคด 3 ประการคอ การตดสนใจรวมกนอยางเปนระบบ การประสานความรวมมอภายในองคกร และมความมงมนอยางแรงกลาทจะยดนกศกษาเปนจดศนยกลาง ดงแผนภมท 20

แผนภมท 20 แนวคดการใชนกศกษาเปนจดศนยกลาง ทมา : สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, เรยนจากแชมปเพอเปนแชมปสาหรบองคกรการศกษา (กรงเทพฯ : จรวฒน เอกซเพรส, 2549), 18.

ทศทางของวทยาลย มาจากการกาหนดรวมกนของผนาระดบสง ซงจะรวมกนทบทวนกาหนด และสอสารสการปฏบตทงทศทางระยะสนและระยะยาว ตลอดจนเปาหมายและ ความคาดหวงขององคกรใหสอดคลองกบพนธกจและวสยทศนองคกร ในสวนผบรหาร คณาจารย และพนกงานของวทยาลย ไดทบทวนทศทางองคกร และกาหนดความมงมนในการทางานรวมกน เชน จะทมเททรพยากรเพอใหไดมาซงโปรแกรมการเรยนการสอนทมคณภาพสง มงเนนดานธรกจ และมงผลตนกศกษาระดบปรญญาตรเทานน มงทจะสรางคณคาแกนกศกษาโดยจดการเรยน

แนวคดการใชนกเรยนเปนศนยกลางของวทยาลย

คณะ (faculty)

โปรแกรมมชอเสยง (program reputation)

สมาชกใหม

(recru

its)

นกศกษา (student)

หลกสตร/กจกรรมพเศษ (curriculum extra-curricular activities)

พนกงาน

(emp

loyers

) คณะทางาน (staff)

เทคโนโลย (facilities technology)

การเงน (financial resources)

ใหม (new) สถาบนการศกษา

แนวคดการใชนกศกษาเปนจดศนยกลาง

คณะ (faculty)

114

การสอนทมคณภาพสงภายใตคาใชจายทแขงขนได มงเนนการนานกบรหารทม ชอเสยงระดบประเทศมารวมสอนนกศกษา เนนการใชเทคโนโลยทมากกวาหองปฏบตการคอมพวเตอร แตเปนเทคโนโลยทมอยจรงในอตสาหกรรม เปนตน ในการดาเนนงานวทยาลย ยดมนการทางาน ภายใตกรอบ high-touch, wide-tech และ professional depth และการพฒนาอยางตอเนอง ดงแผนภมท 21

แผนภมท 21 การทางานทมการพฒนาอยางตอเนอง ทมา : สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, เรยนจากแชมปเพอเปนแชมปสาหรบองคกรการศกษา (กรงเทพฯ : จรวฒน เอกซเพรส, 2549), 19.

ในมหาวทยาลยวสคอนซน (University of Wisconsin-Stout : UW- Stout) มการนาองคกรหรอภาวการณนาองคกรอยางมวสยทศน ผนาระดบสงจะตองกระตน สรางแรงจงใจและสนบสนนใหบคลากรทกคนม สวนรวมในการบรหารจดการ และผลกดนใหองคกรประสบผลสาเรจ ซงความสาเรจของทมผบรหารของ ในมหาวทยาลย ซงเปนมหาวทยาลยแหงแรกในสหรฐทไดรบรางวลคณภาแหงชาต หรอ NQA ภาวการณนาองคกรหรอภาวะผนาไดออกแบบและพฒนามาอยางตอเนอง ไดมการกาหนดบทบาทหนาทอยางชดเจนในแตละระดบทไดออกแบบไวใหความสาคญของการสอสารในทกระดบ การมสวนรวมในการบรหารและการตดสนใจทรวดเรวไดทวทงองคกร ทจะนาใหคานยม วสยทศน พนธกจและยทธศาสตรกระจายลงสการปฏบตและใหไดบรรลตามเปาหมายทมการพฒนาและปรบมาใชอยางตอเนอง อนจะนาไปสการพฒนานกศกษา พฒนสาขาวชาและโปรแกรมการเรยนการสอนใหม ๆ สรางโอกาสใหม ๆ ใหมความยดหยนและทนกบการเปลยนแปลงทเกดขน ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดสรางคานยมรวมขององคกร ทเปนความเชอทใชเปนเกณฑชนาการตดสนใจและปฏบตในเรองตาง ๆ ของพนกงานทกคนภายในองคกร โดยม

ระบบการควบคมการจดการการทางานทมการพฒนาอยางตอเนอง

ระบบสมผสระดบสง (high-touch)

ระบบ

ทกวาง

ไกล (

wide

-tech

)

ระบบ

ทชานาญ

อยางล

มลก

(profe

ssion

al de

pth) ผลจากตวชวด และผลจากการสารวจ (KPI results, survey results)

คณะกรรมการทปรกษาอน ๆ (DLC and other advisor boards)

115

อดมการณในการดาเนนธรกจ 4 ประการ คอ ตงมนในความเปนธรรม มงมนในความเปนเลศ เชอมนในคณคาของคน และถอมนในความรบผดชอบของสงคม ในอดมการณทงส ไดจดทาเปนคมอจรรยาบรรณเครอซเมนตไทย และไดรบการถายทอดไปยงพนกงานทกคนโดยผานชองทางตาง ๆ ทงรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ ใหมการกาหนดทศทางทถกตองบงบอกวสยทศนผนา ใหมการทบทวนเพอเรยนรและปรบปรงการดาเนนงาน มความยดมนในความรบผดชอบตอสงคม ไดแกการประโยชนใหแกสงคมและรกษาสงแวดลอมในทกแหงทบรษทตงอย (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต 2549 : 27-39) งานวจยซกค ฮารร แรมพา (Rampa 2005 : Abstract) ดาเนนการวจยเรอง ความสมพนธระหวางการบรหารคณภาพโดยรวม (TQM) และการปรบปรงพฒนาโรงเรยน (แอฟรกาใต) จากการศกษาพบวา ไดขอสรปรปแบบบรณาการของทควเอม ในการปรบตวของโรงเรยนดวย บรบท (context) ความตองการ (needs) จดแขง (strengths) และจดออน (weakness) ผลลพธของโครงการงานวจยจะใหองคความรใหมในการพฒนาแบบบรณาการในแอฟรกาใต งานวจยพาตรเซย ซ. ออลสน (Olson 2005 : Abstract) ดาเนนการวจยเรอง ผลกระทบจากการปรบปรงยทธศาสตร ขององคกรทมประสทธผล : กรณศกษาโครงการ team-based จากการศกษาพบวา ระบบของความเชอมโยงโครงการ การดาเนนงานปรบปรงของยทธศาสตร ควรใชหลาย ๆ ยทธศาสตรในการพฒนาองคกรทมประสทธผลและจะชวยใหประสบผลสาเรจกวา การปรบปรงทมการเคลอนทหรอแรงกระตน (the firm achieve greater improvement momentum) งานวจยเจมส เอม. ลตเตอร (Ritter 2005 : Abstract) ดาเนนการวจยเรอง ความเหมาะสมของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในอดมศกษา : การศกษาเปรยบเทยบของหวหนาวทยาลยชมชนและหวหนาการคลง จากการศกษาพบวา หวหนาวทยาลยชมชนและหวหนาการคลง มการรบรมากกวา คณะ หรอผบรหารเกยวกบทควเอม การนาทควเอม ไปสการปฏบตทวทยาลยชมชน มคานอย และควรพฒนาหลกสตรใหมใชทควเอมในความถทมากในวทยาลยชมชน 3. เทคนคและเครองมอการบรหารระบบคณภาพ ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดยดประโยคทวา ทใดมการวด ทนนมการปรบปรง บรษท ไดจดระบบการวดและการวเคราะห เปนผลทเกดจากความตองการทางธรกจในกระบวนการวางแผนเชงกลยทธและการนากลยทธไปปฏบตอยางแทจรง ในกระบวนการดงกลาวประกอบดวย ระบบบรหารนโยบาย (policy management) ระบบบรหารงานประจาวน (daily management) ภายใตระบบบรหารนโยบายเมอแผนธรกจระยะยาว ไดรบการกาหนดขน เพอใหตอบสนองตอวตถประสงคเชงกลยทธ จะม การถายทอดตามขนตอน ไปเปนนโยบายประจาป และแผนดาเนนงานประจาป ในการบรหารงานประจาวน ซงเปนการดาเนนงานตามแผนปฏบตการประจาปของหนวยงานแตละระดบ จะม

116

การกาหนดดชนชวด ตงเปาหมาย และแนวทางการดาเนนงาน ซงการบรหารงานประจาวนเหลาน มงดาเนนการภายใตมาตรฐานตาง ๆ ทบรษทไดรบ มาตรฐานคณภาพแบบตาง ๆ ไดแก ISO 9000, ISO 14000, ISO 17025 และ มอก. 18001 มการปรบปรงอยางตอเนองตามวงจร plan-do-check-act (PDCA) มการเทยบการดาเนนงานยอนหลง 3 ป มการใชเครองมอทางสถตตาง ๆ เชนการวเคราะหความแปรปรวน เพอดผลกสนดาเนนงานทเกดขนจรงเทยบกบเปาหมายเปนรายเดอน และเปรยบเทยบกบผลการดาเนนงานทสามารถทาไดดทสดในอดต การวเคราะหหาสาเหต การวเคราะหความผดปกต การวเคราะหเพอหาทมาของแผน รวมทงผลลพธและการวเคราะหแผนปฏบตการ เปนตน นอกจากน ยงมการทาเทยบเคยง (benchmarking) โดยเทยบกบองคกรคเปรยบเทยบ มการใชระบบสารสนเทศทพรอมใชงาน ใหตดตามผลงานและใชตดสนใจในการปฏบตงานประจาวน มการบนทกและเปลยนแปลงขอมลในระบบ ประมวลผลและรายงานผลการปฏบตงาน มการใชการจดการความรทแลกเปลยนเรยนร มงสความเปนเลศ โดยมการรวบรมคดเลอกความรดานวชาชพและเทคนคใน การปฏบตงานซงครอบคลมอตสาหกรรมกระดาษทงอตสาหกรรม สรรหาระบบฐานขอมลเพอดแลและจดการขอมลทสะดวกตอผใช และรกษาความถกตอง ทนกาลและปลอดภยโดยผานเครอขายในรปของฐานขอมลและกาหนดเกณฑการประเมนความรและความชานาญของผปฏบตงาน เพอใหเปนผพจารณาเลอกสรรความรใหม ๆ เขาสองคกร (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต 2549 : 62-69) งานวจยศภลกษณ เศษธะพานช (2545 : บทคดยอ) ดาเนนการวจยเรอง รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในโรงเรยนเอกชนประเภทสามญศกษา จากการศกษาพบวา ประกอบดวย สวนสาคญ 3 ดาน คอ ดานหลกการ ดานองคประกอบและดาน ขนตอนและวธดาเนนงาน ดานหลกการม 3 ขอ คอ 1) ตวผลกดน ประกอบดวย ภาวะผนาของผรบใบอนญาต ผจดการและครใหญ 2) ระบบ ประกอบดวย สารสนเทศและการวเคราะห กลยทธ และการวางแผนปฏบตงาน การพฒนาและการจดทรพยากรมนษย และการบรหารกระบวนการ และ 3) เปาหมายประกอบดวย ผลงานของโรงเรยนโดยเนนในเรองคณภาพของนกเรยน และความพอใจของผเรยนและผมสวนเกยวของดานขนตอน และวธดาเนนงาน ม 4 ขนตอน คอ 1) การเตรยมการดาเนนงานและ การวางแผน 2) การดาเนนงานตามแผน 3) การตรวจประเมนผลการปฏบตงาน และ 4) การสรปผลการดาเนนงาน สวนผบรหารโรงเรยนเอกชนประเภทสามญศกษาในเขตการศกษา 5 มความคดเหนวารปแบบท นาเสนอสวนใหญมความเหมาะสมและมความเปนไปไดในระดบมากถงมากทสด ยกเวนการทางานแบบขามสายงานระหวางฝาย ตาง ๆ ในโรงเรยนมความเหมาะสมและมความเปนไปไดในระดบปานกลาง

117

งานวจยรงชชดาพร เวหะชาต (2550 : บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนารปแบบ การบรหารคณภาพทงองคการของสถานศกษาขนพนฐาน การศกษาวจยครงนมจดมงหมายเพอพฒนารปแบบการบรหารคณภาพทงองคการในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน โดยไดดาเนนการเปน 2 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 การพฒนารปแบบการบรหารคณภาพทงองคการของสถานศกษา ขนพนฐาน ดาเนนการโดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi technique) ผทรงคณวฒเปนนกวชาการจานวน 17 ทาน ขนตอนท 2 การตรวจสอบรปแบบการบรหารคณภาพทงองคการของสถานศกษาขนพนฐานโดยผปฏบตงานในสถานศกษา กลมตวอยางเปนสถานศกษา โครงการนารองของสถาบนวจยและพฒนาการเรยนรเพ อคณภาพการศกษา (TOPSTAR) จานวน 6 โรงเรยน ประกอบดวย ผบรหาร จานวน 14 ทาน ครผสอนจานวน 201 ทาน และคณะกรรมการสถานศกษา จานวน 66 ทาน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คามธยฐาน คาเฉลย คาพสย ควอไทส ความเบยงเบนมาตรฐาน และคารอยละ ผลการศกษาวจยพบวา รปแบบการบรหารคณภาพทงองคการของสถานศกษา ขนพนฐาน ดานการนาองคกรและการวางแผนกลยทธ มคาเฉลยสง 3 ลาดบแรก ไดแก มเปาหมายของการพฒนาคณภาพอยางชดเจน แสดงถงความมงมนในการพฒนาคณภาพ มแผนพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา ดานระบบและกระบวนการ มคา เฉลยสง 3 ลาดบแรก ไดแก กระบวนการเรยนร เนนความเปนเลศทางวชาการ กระบวนการเนนผ เ รยนใหมคณธรรมจรยธรรม ระบบดแลชวยเหลอใหผเรยนมคณภาพมความสามารถทโดดเดน ดานทรพยากรบคคลและทมงาน มคาเฉลยสง 3 ลาดบแรก ไดแก แผนการพฒนาบคลากร แตงตงคณะกรรมการและมอบอานาจหนาทใหกบหวหนาทมคณภาพ มการมอบหมายหนาทชดเจนตามระเบยบปฏบตราชการ ดานการวเคราะห การประเมน และการจด การเรยนร มคาเฉลยสง 3 ลาดบแรก ไดแก มโครงสรางองคการอยางเปนระบบประเมนสภาพความตองการทงระบบเพอเปนขอมลพนฐาน วเคราะหสภาพความตองการและจาเปนของสถานศกษา ดานความพงพอใจของผเรยน และผเกยวของความพงพอใจของผเรยน มคาเฉลยสง 3 ลาดบแรก ไดแก ครสามารถจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ครผสอนมหนาทในการจดการเรยนการสอนใหผเรยนเกด การเรยนร สาระของหลกสตรสอดคลองกบสภาพผเรยนและทองถน ดานผลลพธขององคกร ภารกจ มคาเฉลยสง 3 ลาดบแรกไดแก ผเรยนเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคม และเคารพในสทธของผอน ผเรยนคณธรรม จรยธรรม มคานยมทพงประสงคสรางเครอขายการมสวนรวมของทกภาค (รงชชดาพร เวหะชาต 2550 : บทคดยอ) งานวจยมะลวรรณ ประดษฐธระ (2001 : 140-148) ดาเนนการวจยเรอง การนา ISO 9000 ไปสการปฏบตในแหลงการคนควาไทย (หองสมด) จากการศกษาพบวา ISO 9002 (1994 Version)

118

การบงบอกถงความเหมาะสมในแหลงการคนควาไทย อยทการตงคาถามของ ISO 9000 ซงเปนสงทดทสด ทจะทาใหการประกนคณภาพ (assuring quality) เปนทพงพอใจในคาตอบ เสนทางของแหลงการคนควาไทยไมมวนสนสด จะยงคงมรปแบบการประกนคณภาพ ทสนใจไดแกการนาไปปฏบต (implementing) คอการบรหารคณภาพโดยรวม (TQM) และการเทยบเคยง (benchmarking) 4. ธรรมาภบาลของผบรหาร ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดประเมนผล การปฏบตงานของผนา ใน 2 ดาน คอ ดานศกยภาพ และดานสมฤทธผลตามแผน ในหวขอ ดานศกยภาพมการประเมนคณลกษณะสวนบคคล เปนการประพฤตปฏบตในการบรหารงานอยางมจรยธรรม ความเปนผนา เปนผนาดานความคดและการสรางทมงาน ความสามารถในการจดการ เปนการบรหารใหบรรลผลในทางปฏบต โดยแบงระดบศกยภาพ ออกเปน 4 ระดบ คอ ศกยภาพสง เพอเตรยมเลอนตาแหนงหนาทเมอมโอกาส ศกยภาพปกต เพอเตรยมการพฒนาใหศกยภาพสงขนตอไป ศกยภาพตองปรบปรง เพอพฒนาใหศกยภาพสงขนสระดบปกต และระดบศกยภาพตากวามาตรฐาน เพอแจงและทาแผนปรบปรงหรอมอบหมายหนาทใหม สวนการประเมนสมฤทธผล ตามแผน จะนาผลไปใชในการพจารณาเพมคาจางและการใหเงนรางวลประจาป สาหรบ การประเมนผลการปฏบตงานของกรรมการบรษท ซงประเมนโดยคณะกรรมการบคคลระดบ เครอฯ จะพจารณาใหประเดนสาคญ 4 ประการ คอ ผลประกอบการโดยรวม ผลประกอบการ เมอเทยบกบอตสาหกรรม การปรบปรงหรอพฒนาผลดาเนนงาน และการควบคมการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล โดยใชการตรวจสอบภายในเปนขอมลหลก ในแงธรรมาภบาล เปนระบบ การบรหารจดการและการกากบดแลการบรหารจดการ ซงครอบคลมการดาเนนการเรองใดกตาม ทเกดจากการตดสนใจของผนาองคกรและคณะกรรมการองคกรดวย เชนกรรมการบรษท โดยแสดงถงความรบผดชอบทมตอผมสวนไดสวนเสยทกกลม ธรรมาภบาลและจรยธรรม เปนสงทดารงอย คกบเครอซเมนตไทยมาตงแตเรมกอตงใน ป 2546 ซงอาจกลาวไดวา เครอซเมนตไทย เปนตนแบบ ธรรมาภบาลและจรยธรรมในการดาเนนธรกจของประเทศ (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต 2549 : 35-39) ในสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ จดการสมมนา ความสาเรจของการดาเนนงานจรยธรรมและธรรมาภบาลในภาครฐ เมอวนจนทรท 5 พฤศจกายน 2550 เวลา 08.30-13.30 น. ณ หองจปเตอร ชน 3 โรงแรมมราเคล แกรนด คอนเวนชน กรงเทพฯ โดยม คณหญงทพาวด เมฆสวรรค รฐมนตรประจาสานกนายกรฐมนตร ไดมอบโลเกยรตยศใหกบ 5 หนวยงานทไดรบการคดเลอกวามความโดดเดนในเรองการสงเสรมจรยธรรมและธรรมาภบาล ไดแก 1) สานกงานศลกากรทาเรอแหลมฉบง กรมศลกากร 2) กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย 3) สานกงานการคาภายในจงหวดลพบร 4) กรมพฒนาสงคมและสวสดการ และ5) กรมการปกครอง

119

5. การใชองคกรเปนคเทยบเคยง ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดจดทา Performance Benchmarking โดยเทยบเทยบเฉพาะผลการปฏบตงานหรอตวชวดระหวางองคกรและคเปรยบเทยบ เพอดความสามารถในการปฏบตของกจกรรมหรอผลลพธการทางานของกระบวนการตาง ๆ วาเปนอยางไร การเปรยบเทยบผลการดาเนนงานกบคแขงขนและ กลมอตสาหกรรมเดยวกนในเรองตาง ๆ เพอใหทราบถงขดความสามารถและแสวงหาโอกาสในการปรบปรง (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต 2549 : 66-67) งานวจยอเบสต (Ebest 1996 : 114-121)ไดวจยเรอง total quality management partnership with business : Linconty R-III Troy and Normandy School Districts (Missouri) การวจยน เพอประเมนประสทธภาพของความพยายามใช TQM ของโรงเรยน Linconty R-III และ Normandy ซงโรงเรยนทงสองไดใชทควเอมและเปนโรงเรยนทมภาคธรกจเปนหนสวนดวย โดย Troy นนเปนของโตโยตา และ American Society for Quality (ASQC) เปนหนสวนของ Normandy งานวจยชนน เปนการหาคาตอบวา มความเหมอนหรอแตกตางกน ในการนาทควเอมมาใชในทงสองโรงเรยน และสามารถนาไปใชกบโรงเรยนอนไดหรอไม วตถประสงคเพอนาจดเดนทเรยนรจากประสบการณไปกาหนดบทบาททเพมขน ซงสาคญทสดสาหรบหนสวนทางธรกจ เพอเพมความมนคงของหนสวนธรกจ ผลกระทบของวธการศกษาทสามารถนาไปใชในการประเมนผล การเพมคณภาพ เพอเสรมสรางความพยายามรวมมอรวมใจของนกศกษา ผกาหนดนโยบายและผนาธรกจ เพอรวมผลกดนดานคณภาพกบความพยายามในการเปลยนแปลงสงอน ๆ อยางเปนระบบ การทจะหาคาตอบงานวจยนนยงตองรวมไปถงความตองการในการทจะเรยนรเรองเกยวกบ การสรางหลกการพนฐาน เพอการปรบปรงตอเนอง การเรยนรบทบาทหนาทของหนสวนทงสอง การกาหนดวตถประสงคของทงสองฝาย กาหนดกฎเกณฑรางวลดานคณภาพ อาจจะใชของ MBNQA หรอจะกาหนดขนมาเอง โดยใชกระบวนการของตนเอง จากการศกษาทาใหทราบวา มตวแปรทแตกตางออกไปทมอทธผลตอการรวมมอรวมใจอย 3 ตว คอ การสนบสนนจาก คณะผบรหารเขตพนท การสนบสนนจากพนกงานและการสนบสนนจากชมชน กลมทมอทธผลมากทสดในกระบวนการนคอ คณะผบรหารเขตพนทนน ๆ งานวจยครสทอฟเฟอรสน (Christofferson 1996 : 126-132) วจยเรอง Perdeptions Regarding Total Quality Management in Iowa Community College and Public School Districts จดประสงคของการศกษา เพอเปรยบเทยบการใชทควเอมระหวางแตละคณะ ภาควชา คณะผบรหาร คณะกรรมการของวทยาลยชมชนของ Iowa และโรงเรยนประจาเขตพนท โดยดจากการฝก การประยกตใชเครองมอของทควเอมและอปสรรคของทควเอม กรณศกษาจะศกษาอยางละ 15 สถาบน โดยใชวธของ ลเครท และANOVAS ซงไดผลออกมาวา ทงสองสถาบนเชอในวธทควเอม

120

และปรชญาของทควเอม โดยการยอมรบใหมการฝกของภายนอกและภายในองคกร แตวทยาลยชมชนมโอกาสไดมการฝกมากกวาโรงเรยนประจาเขตพนท จากการวจยยงไดชใหเหนวา มความแตกตางกนเลกนอย เชน คณะภาควชามความสงสยเกยวกบทควเอมมากกวาคณะผบรหารและคณะกรรมการวทยาลยชมชนและโรงเรยนประจาเขตพนท จะไมใชประโยชนเกยวกบเครองมอของ ทควเอมเหมอนกบทใชแผนปฏบตงาน prato chart และวงจร plan-do-check-act ในการสนบสนนงานนนหมายถงสถาบนการศกษาอาจจะไมมการวางแผนทเหมาะสมสาหรบการใชแผนสนบสนนของทควเอม 6. การสรางคณภาพชวตบคลากร ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ยดถอวา การใหคณคาแกพนกงาน เปนคานยมหลกขององคกร ในการบรหารทรพยากรบคคล บรษทถอวา พนกงานเปนทรพยากรทมคณคาและสาคญยง บรษทไดเรมนาทควเอม มาใชในป 2537 กจกรรมทดาเนนการ ไดแกการบรหารงานบคคลแบบใหบรการรวม (share service) เชน บรษท เยอกระดาษสยาม จากด (มหาชน) บรษท สยามคราฟทอตสาหกรรม จากด และบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ซงตงโรงงานในบรเวณเดยวกนทบานโปง ใหบรการดานบคลากรจากหนวยงานเดยวกน องคประกอบของานบรหารทรพยากรบคคลทใหบรการรวม ไดแก งานบรหารทรพยากรบคคล งานพฒนาทรพยากรมนษย และงานสงเสรมอาชวอนามยและความปลอดภย งานบรหารทรพยากรบคคล ดแลดานการสรรหา วาจางพนกงาน งานดานบรหารคาจางรวมถง ระบบสารสนเทศ ดานทรพยากรบคคล เชนการบนทกเวลาทางาน งานบรการพนกงานหรองานธรการอน ๆ สาหรบงานพฒนาทรพยากรมนษย ดแลงานดานการพฒนาและการฝกอบรมพนกงาน รวมถงกจกรรมพนกงานสมพนธ สวนงานสงเสรมอาชวอนามยและปลอดภย ดแลดานอาชวอนามยและ ความปลอดภยในโรงงาน มการจดผงบรหารงานทรบกบการจดกระบวนการ มการนาทมลกษณะขามสายงาน (cross function) มทมพฒนางานเปนกลมกจกรรม เชน คณะกรรมการบคคล คณะกรรมการพฒนาวชาชพดานการผลต คณะกรรมการวชาชพดานตลาดและจดหา ทมในกจกรรมกลมควบคมคณภาพ กจกรรมเสนอแนะ กจกรรมกลมแกปญหา เปนตน มการพฒนาพนกงาน จากรายตาแหนงสรายบคคล มการพฒนาในรปแบบทหลากหลาย มการใหพนกงานเปนคนในครอบครวเดยวกน ใหเชอมนในคณคาของพนกงานของบรษท มการจดสภาพแวดลอมตาง ๆ เชน สถานททางาน การจดบรการ สวสดการ รวมทงนโยบายพนกงานสมพนธ จงไดรบการออกแบบใหเขากบความตองการของพนกงาน (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต 2549 : 71-86) 7. การบรหารงานอยางตอเนอง ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดนาระบบ ทควเอม มาพฒนาระบบบรหารคณภาพโดยรวม เปนของบรษทเอง จากแบบอยางบานคณภาพของ ดร.คะโน เปนกลไกหลกทจะชวยใหการจดการกระบวนการของบรษทไดดาเนนไปไดอยางมประสทธภาพ

121

และประสทธผล เสาหลกทงสามของบาน ไดแก เสาแนวคด เสาเทคนค และเสาขบเคลอนธรกจเปนองคประกอบทเชอมโยงกบกระบวนการอยางใกลชด ดงแผนภม 22

แผนภมท 22 รปแบบบานคณภาพของ ดร.คะโน ทมา : สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, กรณศกษา Best Practice บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด (กรงเทพฯ : พฆเณศ พรนตง เซนเตอร, 2549), 88.

งานวจยศราวธ สงขวรรณะ (2545 : บทคดยอ) ดาเนนการวจยเรอง การบรหารคณภาพโดยรวม (TQM) ของสถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตสพรรณบร จากการศกษาพบวา 1) การปฏบตกจกรรมการบรหารคณภาพโดยรวมทง 8 ดาน อยในระดบปานกลาง 7 ดาน เรยงตามลาดบ ดงน การสรางวฒนธรรมองคการ การสรางระบบการยอมรบและการใหรางวล การสรางแนวคดพนฐานการพฒนาผนาและการสรางทมงาน การมงความสนใจไปทผ เรยน การกาหนดมาตรฐานและดาเนนการอยางตอเนอง การกาหนดแนวทางการนาไปปฏบต สวน ดานการพฒนาทกษะในการจดการและพฒนาความรดานเทคนคชนสง มการปฏบตระดบนอย 2) ปจจยเพศ สงผลตอการดาเนนกจกรรมทกษะในการจดการและ พฒนาความรดานเทคนคชนสงและดานการกาหนดมาตรฐานและดาเนนการอยางตอเนอง 3) ปจจยอายราชการ ไมสงผลตอ การบรหารคณภาพโดยรวม ในทก ๆ ดาน 4) ปจจยวฒทางการศกษาสงผลตอการบรหารคณภาพโดยรวม ในดานการสรางแนวคดพนฐาน ดานมงความสนใจไปทผเรยน และดานกาหนดมาตรฐานและดาเนนการอยางตอเนอง 5) ปจจยคณะวชาทสงกด ไมสงผลตอการบรหารคณภาพโดยรวม ทกดาน 6) ปจจยประสบการณในการฝกอบรม สงผลตอการบรหารคณภาพโดยรวม ในดาน การสรางแนวคดพนฐาน ดานการสรางวฒนธรรมองคการ ดานการสรางระบบการยอมรบและ การใหรางวล ดานพฒนาทกษะ ในการจดการและพฒนาความรดานเทคนคชนสง ดานมง

122

ความสนใจไปทผเรยน และดานกาหนดมาตรฐานและดาเนนการอยางตอเนอง และ 7) การปฏบตกจกรรมการบรหารคณภาพโดยรวมทง 8 ดานแตกตาง งานวจยสมชาย เทพทอง (2548 : 123-139) ดาเนนการวจยเรอง การศกษาปจจยบางประการทสงผลตอการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร จากการศกษาพบวา ระดบของการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในเขตพนทการศกษากรงเทพมหานครอยในระดบมาก ซงมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ดานปจจยทสงผลตอการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหารโรงเรยนโดยสรป 1) ปจจยทสงผลตอการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหารโรงเรยน ไดแก ปจจยดานคณลกษณะและพฤตกรรมของผบรหารทม งคณภาพ ปจจย ดานการบรหารเวลา ปจจยดานสงอานวยความสะดวกและเทคโนโลย และปจจยดานประสบการณในการบรหาร 2) ปจจยดานการบรหารเวลาสงผลตอการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหารโรงเรยนทงทางตรงและทางออม พบวา การเพมประสทธผลของการบรหารเวลาและเทคนคใน การบรหารเวลา ปรากฏวา การเพมประสทธผลของการบรหารเวลาและเทคนคในการบรหารเวลา เปนปจจยสาคญท สงผลตอการบรหารเวลา ประสบการณในการบรหารเวลา สงผล ทงทางตรงและทางออมตอการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหารโรงเรยน คณลกษณะและพฤตกรรมของผ บรหารท ม งค ณภาพ สงผลตอการจดคณภาพโดยรวมของผบรหาร และ เมอพจารณาองคประกอบทสาคญปรากฏวา ผบรหารทมความมงมนในการทางาน มความสมพนธกบบคลากรทงภายในและภายนอกองคกร รวมทงการเปนผนาการเปลยนแปลงเปนปจจยสาคญทสงผลตอคณลกษณะและพฤตกรรมของผบรหารทมงคณภาพ สงอานวยความสะดวกและเทคโนโลย สงผลทงทางตรงและทางออมตอการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหาร และเมอพจารณาองคประกอบทสาคญปรากฏวา ความพรอมของสอการสอนและวสดอปกรณ ตลอดจนเทคโนโลยเปนปจจยสาคญทสงผลตอปจจยดานสงอานวยความสะดวกและเทคโนโลย

ตอนท 2 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มประวตความเปนมาอนยาวนาน 34 ป นบตงแต ป พ.ศ. 2518 โดยมลาดบ ดงน 1. วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา (พ.ศ. 2518-2531) 2. สถาบนเทคโนโลยราชมงคล (พ.ศ. 2531-2548) 3. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล (พ.ศ. 2548-ปจจบน)

123

วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร (2548 : 8-54) กลาววา คานยมในสงคมไทย แตเดมมากลาวไดวา ไมเหนความสาคญของการอาชวศกษา เพราะเหตน ทาใหผทเรยนทางสายอาชวศกษามความรสก ตาตอยในสงคม และไมไดรบความเปนธรรมจากระบบการศกษาทจดอยในขณะนน ประกอบกบป 2516 สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาธนบร สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง และสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ซงเปนสถาบนเดยวทเปดโอกาสใหนกศกษาสายอาชวศกษาไดศกษาถงระดบปรญญาตร ไดยายจากสงกดกระทรวงศกษาธการไปสงกดทบวงมหาวทยาลยของรฐ และไดเปลยนแปลงหลกเกณฑการรบนกศกษาจากทเคยรบนกศกษาสายอาชวศกษา โดยหนไปรบนกศกษาสายสามญมากขน ทาใหชองทางทนกศกษาสายอาชวศกษาจะไดศกษาถงระดบปรญญาตรนอยลง การเปลยนแปลงดงกลาว สงผลกระทบตอระบบนกศกษาสายอาชวศกษาเปนอยางมาก นกศกษาสวนหนงเกดความรสกวา การอาชวศกษาไมไดรบการเหลยวแลจากรฐบาล ถกจากดการศกษาเพยงระดบอนปรญญา ความไมพอใจตอสภาพการณดงกลาวไดทาใหนกศกษาสายอาชวศกษาหลายแหง เชน วทยาลยเทคนคกรงเทพฯ วทยาลย พณชยการพระนคร วทยาลยชางกลปทมวน วทยาลยอเทนถวาย โรงเรยนการชางมนบร เปนตน จานวนหลายพนคนรวมตวกนขน และไปชมนมประทวงททาเนยบรฐบาล และกระทรวงศกษาธการ เมอวนท 9 มกราคม 2517 การชมนมประทวงในครงนน นกศกษายนขอเสนอเรยกรองตอรฐบาล 2 ประการ คอ ประการทหนง ใหสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา ทงสามแหงงดรบนกศกษาสายสามญโดยใหรบนกศกษาสายอาชวศกษาทงหมด และอกประการหนง ใหรฐบาลเปดสถานศกษาสายอาชวศกษาระดบปรญญาทกแขนง ในทสดรฐบาลโดยนายสญญา ธรรมศกด นายกรฐมนตร ไดมบนทกถง นายอภย จนทวมล รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ใหสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา ทงสามแหง รบนกศกษาสายอาชวศกษามากขน และใหวางนโยบายรบเพมขนในปตอ ๆ ไป

สบเนองจากการชมนมของนกศกษาสายอาชวศกษาดงกลาว กระทรวงศกษาธการไดเสนอแนวทางแกไขปญหาการเปดสอนระดบปรญญาในวทยาลยสงกดตอรฐบาล รวม 4 ขอ คอ

1. วทยาลยสงกดกระทรวงศกษาธการทมการสอนถง ขนประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) หรอประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง (ปกศ. สง) นน ถากระทรวงศกษาธการพจารณาเหนวา สถานศกษาใดพรอมทจะทาการสอนถงเทยบเทาปรญญา กใหกระทรวงศกษาธการ สงอนญาต เปดทาการสอนขนประกาศนยบตรเทคนคชนสง (ปทส.) หรอประกาศนยบตรประโยคครมธยมอาชวศกษา (ปม.อ.) ได

124

2. ใหกระทรวงศกษาธการปรกษาหารอกบทบวงมหาวทยาลยของรฐ และมหาวทยาลย หรอสถาบนทสามารถใหปรญญาตามกฎหมาย พจารณาใหวทยาลยสงกดกระทรวงศกษาธการทม การสอนถงขน ปวส. หรอ ปกส.สง เปดทาการสอนชนปท 3-4 ตามหลกสตรของมหาวทยาลย หรอสถาบนโดยระบบวธสมทบ และเมอจบปท 4 แลวกใหไดรบปรญญาของมหาวทยาลยหรอสถาบนนน ๆ

3. ใหกระทรวงศกษาธการและทบวงมหาวทยาลยของรฐ รวมมอกนพจารณาจดตงสถาบนเทคโนโลยการเกษตร และสถาบนเทคโนโลยอาชวศกษา จานวน 2 สถาบนโดยเรว แต ไมเกน 3 ป เพอรบนกเรยนทจบ ม.ศ. 6 จากโรงเรยนมธยมอาชวศกษาทมความรความสามารถระดบอนควรใหมโอกาสศกษาตอถงขนปรญญา 4. การรบบคคลเขาเปนนสตนกศกษาในมหาวทยาลย หรอสถาบน ทสามารถใหปรญญาตามกฎหมาย ใหเปนไปตามระเบยบของมหาวทยาลย หรอสถาบนนน ๆ

คณะรฐมนตรไดประชมปรกษาตามขอเสนอน เมอวนท 15 มกราคม 2517 และมมตอนมตในหลกการตามทกระทรวงศกษาธการเสนอ โดยใหกระทรวงศกษาธการเปนเจาของเรองดาเนนการตอไป กระทรวงศกษาธการไดพจารณาแลวเหนวา หลกการในขอท 3 มโอกาสเปนไปไดมากทสดนนคอ กระทรวงศกษาธการรวมกบทบวงมหาวทยาลยของรฐ จดตง สถาบนเทคโนโลยอาชวศกษา ขนโดยเรว แตไมเกน 3 ป เพอรบนกเรยนอาชวศกษาทสาเรจการศกษาในระดบ ม.ศ. 6 ใหมโอกาสเขาศกษาตอในระดบปรญญา ตอมากระทรวงศกษาธการ ไดราง พระราชบญญตสถาบนเทคโนโลยอาชวศกษาขน ซงทประชมอธบดครงท 13/2517 ไดแกไขชอพระราชบญญตจาก สถาบน เปน วทยาลย กระทรวงศกษาธการไดดาเนนการรางพระราชบญญต วทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษา นาเสนอตอคณะรฐมนตร เมอวนท 17 กรกฎาคม 2517 โดยมหลกการและเหตผลประกอบ ดงน 1. เพอเปดโอกาสใหผทจบการศกษาระดบเทคนคมทเรยนตอถงระดบปรญญา เพราะปรากฏวา ผทสาเรจการศกษาวชาชพระดบน ประสบปญหาเรองสถานทเรยนตอเปนอยางมาก สถาบนการศกษาขนอดมศกษาอน ๆ ไมสามารถรบนกศกษาทสาเรจการศกษาสายอาชวศกษาเขาเรยนตอไดโดยตรง

2. เพอเปนการประหยดเงนตรา จากการทมผสาเรจการศกษาระดบเทคนคเดนทางไปศกษาตอในตางประเทศ เปนจานวนมาก เชน ฟลปปนส เปนตน การจดตง วทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษาขนจะชวยลดจานวนนกศกษาทจะไปเรยนตอตางประเทศได

125

3. เพอสนองความตองการของผสาเรจการศกษาระดบเทคนค ทจะใหมสถาบนทรบผสาเรจการศ กษาสายอาชวศ กษาโดยตรงสามารถ เร ยนตอถงข นปรญญา และอย ในสงก ดกระทรวงศกษาธการ 4. เพอสนองความตองการในการพฒนาประเทศในดานกาลงคน ประเภทเทคนควศวกรสาขาตาง ๆ ทไดศกษาและฝกอบรม โดยเนนหนกในทางปฏบต ซงความตองการของตลาดแรงงานมมากและมไดมความตองการกาลงคน ทมความรทางทฤษฎแตเพยงอยางเดยว วทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษาจะสนองความตองการดานนไดเปนอยางด

5. เพอเปนการขจดความเหลอมลาตาสง และความนอยเนอตาใจทมอยในกลมครอาชวศกษาในเรองการเพมวทยฐานะ ซงไมมโอกาสเรยนถงขนปรญญาในวชาชพทตนไดเรยนมาเหมอนครสาขาอน ๆ วทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษา จงตงขนเพอผลตครชางระดบปรญญา อบรมครประจาการใหมวทยฐานะถงระดบปรญญาดวย

6. เพอดาเนนการใหเปนไปตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 15 มกราคม 2517 ตามเหตผลทกลาวมาน กระทรวงศกษาธการจงเหนสมควรจดตง วทยาลยขนเพอสนองความตองการ ดานกาลงคน โดยรบผสาเรจการศกษาระดบเทคนคเขาเรยนตออก 2 ปในระดบปรญญา ในคณะตาง ๆ ดงน 1) คณะเทคนควศวกรรม 2) คณะเกษตรกรรม 3) คณะคหกรรม 4) คณะพานชยกรรม และ 5) คณะศลปกรรม คณะรฐมนตรไดลงมตรบหลกการ รางพระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษาเมอวนท 3 กนยายน 2517 และสงใหคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณา และใหความเหนชอบรางพระราชบญญต ทคณะกรรมการกฤษฎกาไดตรวจพจารณาแลว เมอวนท 9 ธนวาคม 2517 และไดเสนอรางพระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษาตอสภานตบญญตแหงชาต ซงในขณะนนทาหนาทรฐสภาโดยขอใหพจารณาเปนเรองดวน เมอวนท 26 ธนวาคม 2517 สภานตบญญตแหงชาตไดผาน รางพระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษา โดยแกไขชอเปน วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา และประกาศใชเปนกฎหมายตอไป โดยประกาศในราชกจจานเบกษา (ฉบบพเศษ) เลม 92 ตอนท 48 วนท 27 กมภาพนธ 2518 หนา 1 สภาวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ไดประชมครงแรกเมอวนท 15 เมษายน 2518 มปลดกระทรวงศกษาธการ ซงดารงตาแหนง นายกสภาวทยาลยเปนประธาน อธบดกรมอาชวศกษา อปนายก รองอธบดกรมศลปากร แทนอธบดกรมศลปากรซงไปราชการตางประเทศ อปนายก และรองอธบดกรมอาชวศกษา ฝายวชาการ ทาหนาทเลขานการสภาวทยาลย เรองทสาคญอนดบแรกคออธบดกรมอาชวศกษา ไดเสนอชอ นายสวาสด ไชยคนา ซงดารงตาแหนง รองอธบดกรมอาชวศกษาในขณะนน ใหสภาฯ พจารณาแตงต ง เปนผร กษาการในตาแหนงอธการบด ซงสภาวทยาลยมมตเปนเอกฉนท ตอมาไดม

126

พระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ แตงตง นายสวาสด ไชยคนา ดารงตาแหนงอธการบด เมอวนท 28 มนาคม 2519 ไดมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหนายสวาสด ไชยคนา ดารงตาแหนงอธการบด อกวาระหนง เมอวนท 12 มถนายน 2523 การจดการศกษาในวทยาลย เทคโนโลยและอาชวศกษามฐานะ เปนกรมในสงกดกระทรวงศกษาธการ เปนสถาบนการศกษาและวจย มวตถประสงคทจะผลตครอาชวศกษาระดบปรญญาตร ใหการศกษาทางดานอาชพ ทงระดบตากวาปรญญา ระดบปรญญา และประกาศนยบตรชนสง ทาการวจยสงเสรมการศกษาทางดานวชาชพ และใหบรการทางวชาการแกสงคม การจดการศกษาจดเปน 8 คณะ เพอดาเนนการศกษาในระดบปรญญา และ 1 สานก กบอก 1 สถาบน ดงน 1. คณะศลปศาสตร มหนาทจดการสอนวชาสามญในระดบปรญญาตรแกนกศกษาของคณะอน ๆ 2. คณะศกษาศาสตร มหนาทจดการสอนวชาการศกษาระดบปรญญาตร แกนกศกษาท เลอกเรยนในสาขา ครอาชวศกษาของคณะอน ๆ 3. คณะเกษตรศาสตร มหนาทจดการศกษาในระดบปรญญาตร สาขาวชาเกษตรศาสตร 4. คณะวศวกรรมเทคโนโลย มหนาทจดการศกษาในระดบปรญญาตร สาขาวชาวศวกรรมศาสตร และสาขาเทคนคอตสาหกรรม 5. คณะบรหารธรกจ มหนาทจดการศกษาในระดบปรญญาตร สาขาวชาบรหารธรกจ 6. คณะคหกรรมศาสตร มหนาทจดการศกษาในระดบปรญญาตร สาขาวชาคหกรรมศาสตร 7. คณะศลปกรรม มหนาทจดการศกษาในระดบปรญญาตร สาขาวชาศลปกรรม 8. คณะนาฎศลปและดรยางค มหนาทจดการศกษาในระดบปรญญาตร สาขาวชาศลป- ดรยางคศลป 9. สานกบรการทางวชาการและทดสอบ มหนาทจดใหบรการนกศกษาระดบปรญญาตรทกสาขาในเรองทางวชาการและทดสอบ 10. สถาบนวจยและฝกอบรมการเกษตร มหนาททาการวจยทดลองดานการเกษตร เพอสงเสรมการศกษาทางดานเกษตรกรรม และใหบรการทางวชาการดานเกษตรกรรมแกสงคม เนองดวยวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ไมมสถานทเรยนและอปกรณเครองมอ ไมมคร อาจารย และเจาหนาทในสงกดของตน จงจาเปนตองฝากเรยนไวในวทยาลยสงกด กรมอาชวศกษารวม 8 แหง 1. คณะวศวกรรมเทคโนโลย ฝากเรยนไวทวทยาลยครอาชวศกษา

127

2. คณะศกษาศาสตร ฝากเรยนไวทวทยาลยเทคนคกรงเทพ ฯ (คณะศกษาศาสตร และคณะศลปศาสตร ไมมนกศกษาของตนเอง แตบรการใหคณะอน) 3. คณะเกษตรศาสตร ฝากเรยนไวทวทยาลยเกษตรกรรม บางพระ 4. คณะบรหารธรกจ ฝากเรยนไวทวทยาลยจกรพงษภวนารถ 5. คณะคหกรรมศาสตร ฝากเรยนไวทวทยาลย อาชวศกษาพระนครใต 6. คณะศลปกรรม ฝากเรยนไวทโรงเรยนเพาะชาง 7. คณะนาฎศลปและดรยางค ฝากเรยนไวทวทยาลยนาฎศลป กรมศลปากร 8. สถาบนวจยการเกษตร ฝากดาเนนงานไวทโรงเรยนเกษตรกรรมลาปาง

การโอนกจการบรหารบางสวนของกรมอาชวศกษา ไปเปนของวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ตามทไดมพระราชบญญตจดตงวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาขนตามประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 27 กมภาพนธ 2518 กระทรวงศกษาธการไดพจารณาแลวเหนวา การทจะใหวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา สามารถดาเนนงานในฐานะในสถาบนการศกษาและการวจย เพอทาการวจยและสงเสรมการศกษาทางดานวชาชพ และใหบรการทางวชาการแกสงคม ไดอยางมประสทธภาพ ในระยะเรมแรกน จาเปนจะตองรวบรวมการศกษาบางแหงของกรมอาชวศกษา เขากบการดาเนนงานของวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา เพอดาเนนการให เปนไป ตามวตถประสงคของมาตรา 5 แหงพระราชบญญตดงกลาว ฉะนน อาศยอานาจตามความในมาตรา 8 และมาตรา 15 (6) และ (7) แหงพระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา พ.ศ. 2518 สภาวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาพจารณาแลวจงมมต เมอวนท 5 ธนวาคม 2518 ใหรวมสถานศกษาของกรมอาชวศกษาเขากบวทยาลยเทคโนโลยอาชวศกษา รวม 3 แหง มตเมอวนท 30 มกราคม 2519 ใหรวมสถานศกษาอก 6 แหง มตเมอวนท 23 กมภาพนธ 2519 ใหรวมสถานศกษาอก 5 แหง และมตเมอวนท 12 มนาคม 2519 และวนท 30 มนาคม 2519 ใหรวมสถานศกษาอก 14 แหง โดยออกเปนประกาศกระทรวงศกษาธการ รวมทงหมด 14 ฉบบ ใหรวมสถานศกษาของกรมอาชวศกษา เขากบการดาเนนงานของวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา 28 แหง การดาเนนการดงกลาวขางตน ถงแมจะออกเปนประกาศ กระทรวงศกษาธการแลวกตามอานาจในการบรหารและการดาเนนการดงกลาว ยงอยในความรบผดชอบของ กรมอาชวศกษาทาใหการดาเนนงานของวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาไมสะดวกเทาทควร จงไดดาเนนการตามกฎหมายเพอโอนสถานศกษาทง 28 แหง โดยออกเปนพระราชบญญตดวยมเหตผลสาคญ 3 ประการ คอ

128

1. เพอรวบรวมบคลากรและครอาจารย ทมความรความสามารถและกระจดกระจายอยในวทยาลยตาง ๆ มาชวยสอนระดบปรญญาตร เนองดวยวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษามนโยบายทจะสนบสนน และสงเสรมาการอาชวศกษาในสาขาวชาการตาง ๆ ในระดบสงทงในดานฝมอและความรดานเทคโนโลยชนสงใหมคณภาพยงขน จงจาเปนตองใช คร อาจารย และบคลากรตาง ๆ ทมความรความสามารถ และมคณวฒมาชวยดาเนนการสอนและปฏบตงานในดานตาง ๆ แตเนองจาก วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาไดดาเนนการไปแลว และไมมบคคลและอตรากาลงของตนเอง หากจะใชงบประมาณจางบคคลทมคณวฒ ทจะสอนในระดบปรญญาได จะตองใชงบประมาณ ในการดาเนนการเปนอยางมาก และจะตองใชเวลาในการสรางคนมาทางานอกเปนเวลานาน จงจะสามารถดาเนนการใหมประสทธภาพตามเปาหมายและเนองดวยกรมอาชวศกษา มผทมความรความสามารถและคณวฒทจะมาชวยสอนในระดบปรญญาในสาขาวชาการตาง ๆ อยเปนจานวนมาก และกระจายอยในสถานศกษาตาง ๆ ดงนน เมอโอนวทยาลยทง 28 แหงเขามาแลว วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา จะดาเนนงานการศกษาระดบปรญญาตรตามความเหมาะสม ซงจะเปนการสนองประโยชนในดานอตรากาลง และไดเปดโอกาสใหผทมคณวฒไดใชความรเตมกาลงความสามารถ เปนการประหยดงบประมาณและประหยดเวลาในการดาเนนงานเปนอนมาก 2. เพอประหยดการลงทนในการจดการศกษาระดบปรญญาตร ซงจาเปนตองใชอาคาร สถานท เครองมอ เครองจกร และอปกรณการศกษา โดยเฉพาะสาขาวชาหนง ๆ ทเปดสอน และ เพอประหยดจานวนคร อาจารยและเจาหนาทในการดาเนนงานซงจะตองลงทนสง หากจะแยก เปดสอนระดบปรญญาตรในทกวทยาลยแลวยอมจะเปนไปไมได เพราะจะตองใชงบประมาณในการลงทนและดาเนนการเปนจานวนมหาศาล วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา จงมนโยบายทจะรวมวทยาลยในสวนกลาง เพอปรบปรงทงอาคารสถานท อปกรณ เครองมอ และบคลากร จดตงเปนสถาบนกลาง เพอเปดสอนระดบปรญญาตรขน 3. เพอสรางมาตรฐานทางวชาการใหสงขน และวางหลกเกณฑควบคมคณภาพและปรมาณใหสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานทองถน และสมพนธกบแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต พระราชบญญตโอนกจการบางสวน ของกรมอาชวศกษาไปเปนของ วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา พ.ศ. 2520 น ประกาศในราชกจนเบกษา เลม 94 ตอนท 17 วนท 9 มนาคม พทธศกราช 2520 ดงรายชอโรงเรยนและวทยาลยทง 28 แหง ดงน โรงเรยนเกษตรกรรมลาปาง โรงเรยนเพาะชาง วทยาลยเกษตรกรรมกาฬสนธ วทยาลยเกษตรกรรมจนทบร วทยาลยเกษตรกรรมนครศรธรรมราช วทยาลยเกษตรกรรมนาน วทยาลยเกษตรกรรมบางพระ วทยาลยเกษตรกรรมปทมธาน วทยาลยเกษตรกรรมพระนครศรอยธยา วทยาลยเกษตรกรรมพษณโลก วทยาลย

129

เกษตรกรรมสรนทร วทยาลยครอาชวศกษา วทยาลยจกรพงษภวนาถ วทยาลยชางกลพระนครเหนอ วทยาลยชมพรเขตรอดมศกด วทยาลยโชตเวช วทยาลยเทคนคกรงเทพฯ วทยาลยเทคนคขอนแกน วทยาลยเทคนคตาก วทยาลยเทคนคนนทบร วทยาลยเทคนคภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดนครราชสมา วทยาลยเทคนคภาคใต จงหวดสงขลา วทยาลยเทคนคภาคพายพ จงหวดเชยงใหม วทยาลยบพตรพมข วทยาลยพณชยการพระนคร วทยาลยพณชยการพระนครศรอยธยา วทยาลยอาชวศกษาพระนครใต และวทยาลยอเทนถวาย

พรอมกนน รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการไดออกประกาศกระทรวงศกษาธการเปลยนชอสถานศกษาและตงเปนวทยาเขต ประกาศ ณ วนท 27 กนยายน พ.ศ. 2520 ดงน ดวยวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาไดรบโอนกจการบรหารของสถานศกษา จานวน 28 แหง จากกรมอาชวศกษา ตามพระราชบญญตโอนกจการบรหารบางสวนของกรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ ไปเปนของวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2520 เพอปรบการบรหารงานและดาเนนงานของสถานศกษาดงกลาว ใหเขาระบบจงเหนสมควรใหเปลยนชอสถานศกษาทกแหง และจดตงเปนวทยาเขตตอไป ฉะนน อาศยอานาจ ตามความในขอ 23 แหงประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 216 ลงวนท 29 กนยายน 2515 และโดยความเหนชอบของสภาวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา จงใหเปลยนชอสถานศกษาทง 28 แหง และจดตงเปนวทยาเขต สงกดวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ประกาศ ณ วนท 27 กนยายน พ.ศ. 2520 ดงน

ท ชอสถานศกษาเดม ชอวทยาเขต 1. วทยาลยเทคนคกรงเทพฯ วทยาเขตเทคนคกรงเทพฯ 2. วทยาลยเทคนคภาคใต จงหวดสงขลา วทยาเขตเทคนคภาคใต 3. วทยาลยเทคนคภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

จงหวดนครราชสมา วทยาเขตเทคนคภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

4. วทยาลยเทคนคภาคพายพ จงหวดเชยงใหม วทยาเขตเทคนคภาคพายพ 5. วทยาลยเทคนคขอนแกน วทยาเขตเทคนคขอนแกน 6. วทยาลยเทคนคตาก วทยาเขตเทคนคตาก 7. วทยาลยชางกลพระนครเหนอ วทยาเขตพระนครเหนอ 8. วทยาลยอเทนถวาย วทยาเขตอเทนถวาย 9. วทยาลยเทคนคนนทบร วทยาเขตเทคนคนนทบร 10. วทยาลยครอาชวศกษา วทยาเขตเทเวศร

ตารางท 6 รายชอสถานศกษาทเปลยนเปนวทยาเขต

130

ท ชอสถานศกษาเดม ชอวทยาเขต ท ชอสถานศกษาเดม ชอวทยาเขต

11. วทยาลยเกษตรกรรมบางพระ จงหวดชลบร วทยาเขตเกษตรบางพระ 12. วทยาลยเกษตรกรรมสรนทร วทยาเขตเกษตรสรนทร 13. วทยาลยเกษตรกรรมพระนครศรอยธยา วทยาเขตเกษตรพระนครศรอยธยา 14. วทยาลยเกษตรกรรมนครศรธรรมราช วทยาเขตเกษตรนครศรธรรมราช 15. วทยาลยเกษตรกรรมปทมธาน วทยาเขตเกษตรปทมธาน 16. วทยาลยเกษตรกรรมกาฬสนธ วทยาเขตเกษตรกาฬสนธ 17. วทยาลยเกษตรกรรมนาน วทยาเขตเกษตรนาน 18. วทยาลยเกษตรกรรมพษณโลก วทยาเขตเกษตรพษณโลก 19. วทยาลยเกษตรกรรมจนทบร วทยาเขตเกษตรจนทบร 20. โรงเรยนเกษตรกรรมลาปาง วทยาเขตเกษตรลาปาง 21. วทยาลยพณชยการพระนคร วทยาเขตพณชยการพระนคร 22. วทยาลยพณชยการพระนครศรอยธยา วทยาเขตพณชยการพระนครศรอยธยา 23. วทยาลยบพตรพมข วทยาเขตบพตรพมข 24. วทยาลยจกรพงษภวนารถ วทยาเขตจกรพงษภวนารถ 25. วทยาลยชมพรเขตรอดมศกด วทยาเขตชมพรเขตรอดมศกด 26. วทยาลยอาชวศกษาพระนครใต วทยาเขตพระนครใต 27. วทยาลยโชตเวช วทยาเขตโชตเวช 28. โรงเรยนเพาะชาง วทยาเขตเพาะชาง

ตอมาในป พ.ศ. 2526 ไดมประกาศกระทรวงศกษาธการ ปรบปรงการบรหารงานของวทยาเขตบพตรพมข ใหเปน 2 วทยาเขต คอ วทยาเขตบพตรพมข จกรวรรด และวทยาเขต บพตรพมข มหาเมฆ ตอมารบวทยาลยนาฏศลป กรมศลปากร เขาสมทบกบวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา โดยออกประกาศกระทรวงศกษาธการประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 95 ตอนท 6 วนท 17 มกราคม 2521 ประกาศ ณ วนท 22 ธนวาคม พ.ศ. 2520 ดงน โดยทสภาวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ในคราวประชมครงท 4/2520 เมอวนท 28 กนยายน 2520 มมตให วทยาลยนาฏศลป กรมศลปากร เขาสมทบวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา เพอเปดสอน วชานาฏศลปและดรยางคศลป ทงในไทยและสากล ใหถงระดบปรญญาตร ฉะนนอาศยอานาจ ตามมาตรา 8 มาตรา 15 (7) แหงพระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา พ.ศ. 2518 จง

ตารางท 6 (ตอ)

131

ใหวทยาลยนาฏศลป กรมศลปากร เขาสมทบกบวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา เพอเปดสอนวชานาฏศลปและดรยางคศลปทงไทยและสากล ในระดบปรญญาตร ตอไป ประวตความเปนมาของศนยการศกษาระดบปรญญา นบวา เปนสงทนารแกผทสนใจ ทกคน และมความสลบซบซอนไมยงหยอนไปกวา การจดตงวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเทาไรนก ทกลาวมาเชนน เพราะศนยการศกษาระดบปรญญานาจะเกดขนพรอมกบการจดตงวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ตงแตเรมแรกในป พ.ศ. 2518 แตไมสามารถจดตงศนยกลางการศกษาระดบปรญญาของวทยาลยใหคณะตาง ๆ ทเปดสอนระดบปรญญา ใหมารวมอยในสถานทแหงเดยวกนได ทงน เนองจาก ปญหาอปสรรคดานนโยบายและแนวทางปฏบตนานาประการดงเปนททราบกนด จงเปนเหตใหไมสามารถจดตง ศนยกลางการศกษาระดบปรญญาขนได ตงแตตนมาจนถง พ.ศ. 2527 จงไดเรมเปนรปเปนรางขน ดงทเปนอยในปจจบน ทงนดวยความพยายามของผบรหารและคณาจารยของวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา นบตงแตแรกเรมกอตงวทยาลยเปนตนมา แมวาวทยาลยจะไดเปดการเรยนการสอนมาตงแตป พ.ศ. 2518 แตยงไมมสถานทศกษาของวทยาลยเอง ในระยะเรมแรก จงไดฝากคณะตางๆ ทเปดสอนระดบปรญญา ไวในสถานศกษาของกรมอาชวศกษาถง 7 แหง คอ คณะวศวกรรมเทคโนโลย ฝากไวทวทยาลยครอาชวศกษา เทเวศร คณะเกษตรศาสตร ฝากไวทวทยาลยเกษตรกรรมบางพระ คณะบรหารธรกจ ฝากไวทวทยาลยจกรพงษภวนารถ ถนนวภาวดรงสต คณะคหกรรมศาสตร ฝากไวทวทยาลยอาชวศกษาพระนครใต คณะศลปกรรม ฝากไวทวทยาลยเพาะชาง คณะนาฏศลปและดรยางค เปดสอนทวทยาลยนาฏศลป กรมศลปากร สวนคณะศลปศาสตร และคณะศกษาศาสตร อาศยททางานทวทยาลยเทคนคกรงเทพ ฯ นบตงแตนนมาจนถงบดน คณะตาง ๆ กยงกระจดกระจายกนเรยนอยเชนเดม ทาใหมปญหาอปสรรค ในการปฏบตงานการเรยนการสอนและการบรหารงานเปน อยางมาก แมแตสานกงานอธการบด ซงเปนองคกรประสานการบรหารงานและกจกรรมระหวางคณะตาง ๆ กตาม กยงสานกงานทเปนอาคารเพยงหลงเดยวอยในวทยาเขตเทเวศร ตงแตตนมาจนปจจบน และไมสามารถทจะขยายสถานททางานออกไปได เพราะพนทอนจากดของวทยาเขต เนองจากวทยาลยฯ มความจาเปนอยางยงในการจดการศกษาระดบปรญญาใหสามารถดาเนนการไดอยางมประสทธภาพและคณภาพ และใหสามารถดาเนนการไดอยางประหยดทงเวลาและทรพยากรทกประเภท วทยาลยฯ จงพยายามทจะจดใหคณะตาง ๆ ทเปดสอนระดบปรญญาไดมารวมกนอย ณ ทแหงใดแหงหนง เพอใหสามารถขยายงานการเรยนการสอนระดบปรญญา ดานเทคโนโลยออกไปใหกวางขวางยงขนตลอดมา เรมตงแตป พ.ศ. 2518 วทยาลยไดตดตอขอใชทดนจากหนวยราชการและรฐวสาหกจหลายแหงทเหนวา ยงเปนทวางเปลาอย และนาจะไดพฒนาใหเปนสถานศกษาไดอยางด แตไมสามารถจะจดหาได ตอมาวทยาลยฯ จงไดขอตงงบประมาณ

132

เพอจดซอทดนเขตชานเมอง เพอจดตงศนยกลางการศกษาระดบปรญญาและไดตงคณะกรรมการเพอดาเนนการในเรองนขนโดยกาหนดรายละเอยดขนาดทดนประมาณ 550 ไร อยในเขตชานเมองกรงเทพมหานคร ใหมถนนใหญเขาถงทดนโดยสะดวก โดยใชวธประกาศทวไปใหผสนใจเสนอทดน และราคาภายในกาหนด ไดมผเสนอทดนใหคณะกรรมการพจารณาหลายราย ทงในถนนสายบางนา-ตราด และถนนวภาวดรงสต ทงทดนในเขตจงหวดปทมธาน และจงหวดสมทรปราการ คณะกรรมการไดใชเวลาพจารณาขอเสนอของผทยนเสนอขายทดนอยเปนเวลานานพอสมควร ไดไปดทดนในสภาพจรงใหตรงตามขอเสนอ และมสภาพทเหมาะสม ไดทาสรปเปรยบเทยบขอดขอเสยพรอมราคาทดนทเสนอของแตละรายและไดตอรองจนถงทสด จงไดเลอกทดนแปลงหนงทอยใกลสนามบนดอนเมองประมาณกโลเมตรท 35 จากกรงเทพ ฯ มดานหนาอยตดกบถนนวภาวดรงสต ดานหลงตดทางรถไฟ ไดนาเสนอขออนมตไปตามลาดบขน จนผานความเหนชอบของรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการในขณะนน และเสนอขออนมตไปยงคณะรฐมนตร จนคาดคดกนวาจะเปนผลสาเรจ เพราะไดรบความเหนชอบเปนอยางดในชนตน แตกเกดเหตการณไมคาดคดเพราะมผเสนอขายทดนรายอนทอยลกเขาไปจากการคมนาคมมาก ในจงหวดปทมธาน และไมไดรบการคดเลอกจากคณะกรรมการฯ เพราะอยไกลเสนทางคมนาคมใหญและหางไกลชมชนมาก ไดประทวงขน ในฐานะทเสนอราคาตากวาทดนทคณะกรรมการพจารณา และไมสามารถตกลง กนได การจดซอทดนเพอจดสรางศนยกลางการศกษาระดบปรญญาในครงแรก ซงดาเนนการอยเปนเวลาแรมปกเปนอนพบไปและไดชงกงนไป เปนเวลาเกอบ 2 ป จงไดขออนมตตงงบประมาณเพอจดซอทดนใหมและไดตงคณะกรรมการชดใหม ดาเนนการตามกรรมวธเชนครงแรก แตกาหนดขอบเขตของการเสนอทดนใหแคบเขา โดยใหอยในเสนทางถนนวภาวดรงสต หางจากกรงเทพฯไมเกน 60 กโลเมตร และ ลกเขาไปจากถนนวภาวดรงสตไมเกน 4 กโลเมตร ไดมผเสนอราคาทดน 4 ราย เมอคณะกรรมการไดไปดทดนจากสถานทจรง ไดเปรยบเทยบขอดขอเสยของทดนแตละแหงแลว เหนวาทดนใน นวนคร ซงปรบปรงพนทแลว และมเขอนกนนาโดยรอบ พรอมทงมถนน ประปา และไฟฟา พรอมทจะเขาไปทาการกอสรางไดทนทเปนทดนทเหมาะกวารายอนทเสนอ ซงเปนทดนซงยงไมมการปรบปรงและอยไกลจากถนนใหญมาก วทยาลยจงไดเสนอไปตามลาดบขน แตกไดรบ การทวงตงจากสานกงบประมาณเรองราคาทเสนออยในเกณฑทสง เนองจากเปนพนททไดทา การปรบปรงแลวและตกลงราคากนไมได ในทสดการประกวดราคาครงท 2 กเปนอนพบไปอก 2 ป การดาเนนงานวทยาลยยงมปญหาอปสรรคตาง ๆ ในการจดการเรยนการสอนระดบปรญญาเชนเดม แตวทยาลยกไมไดนงนอนใจ และพยายามจะหาทางทจะจดตงศนยการกลางศกษาระดบปรญญา ใหได ถงแมเวลาจะผานไปเกอบ 10 ปแลวกตาม และเหนวา การทจะจดซอทดนโดย

133

งบประมาณแผนดนคงเปนไปไดโดยยาก เพราะจากประสบการณทผานมาทาให เหนวา ความเปนไปไดมนอยเตมท จงไดหนมาหาวธเดมคอวธขอใชทดนจากหนวยราชการตอไปจนถง พ.ศ. 2527 วทยาลยจงไดรบการอนเคราะหจากกรมธนารกษไดอนเคราะหจดสรรทดนทคลอง 6 ฝงตะวนตก อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน โฉนดเลขท 706 เนอท 610-3-41 ไร และ แปลงเลขท ปท.268 ตาบลคลอง รงสตฝงเหนอ อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โฉนดเลขท 39 เนอท 109-3-04 รวมเนอททงหมด 720-2-45 ไร ใหใชเพอจดตงศนยกลางการศกษาระดบปรญญาของวทยาลยตอไป วทยาลยไดไปสารวจทดนทนทเหนวาพอมทางทจะพฒนาเปนศนยกลางการศกษาระดบปรญญาของวทยาลยได เพราะอยใกลถนนใหญสายรงสต-นครนายก กโลเมตรท 13 และหางจากถนนใหญเพยงกโลเมตรเศษ พนทเปนทงนา ซงชาวบานปลกขาวเปนสวนใหญ และ มบานอยในแนวดานถนนคลอง 6 จานวนไมหนาแนนนก และถนนหนทางมแนวโนมวาจะไดรบการปรบปรงใหดตอไป เพราะถนนทางเขาขนานกบคลองชลประทาน 6 จากผลการสารวจขนตน จงไดนาเสนอสภาวทยาลยฯในการประชมสภาวทยาลย ครงท1/2527 เมอวนท 17 มกราคม 2527 และไดรบความเหนชอบใหดาเนนการตอไป จากจดเรมตนน การจดตงศนยกลางการศกษาระดบปรญญา จงไดเรมขนและคาดคดวา ทกอยางคงจะราบรนและเปนผลสาเรจกนเสยท หลงจากทไดใชวธการตาง ๆ และใชความพยายามมานานถง 10 ป แตกไม เปนการงายอยางทคดและเหตการณกไมได เปนอยางทคาดคะเนไว เพราะทดนผนน กรมประชาสงเคราะหไดแสดงความจานงขอใชจดสรรทดน เพอการเคหะตอจากหมบานการเคหะทจดสรรอยแลว แตกมปญหาเพราะตดหมบานและพนทของชาวบานทานาอย จงยงเขาไปปรบปรงพนทไมได จงเปนหนาทของวทยาลยฯโดยความรวมมอของกรมธนารกษทจะตองเจรจากบ กรมประชาสงเคราะห ใหโอนการใชทดนผนนแกวทยาลยตอไป ตองใชเวลาดาเนนการถง 6 เดอน วทยาลยฯ จงเรมเขาไปใชสทธในทดนได แตปญหากยงไมสนสดเพยงเทาน เพราะชาวบานยงมบานเรอนทอาศยอยในพนทและทดนสวนใหญยงใชเปนทปลกขาวอย วทยาลยฯ จงไดแตงตงคณะกรรมการเขาไปเจรจากบชาวบานและผททานา ขอใชทดนเพอจดสรางศนยกลางการศกษาระดบปรญญา ในขนแรกปรากฏวา ตกลงกนไมได วทยาลยฯ กไมไดนงนอนใจ ไดหารอกนเพอหาทางเจรจากบผทใชทดนอย โดยขอความรวมมอกบทดนจงหวดและผวาราชการจงหวดในการเจรจา ขนตอไปไดพยายามหาขอเสนอทจะใหเกดประโยชนดวยกนทง 2 ฝาย และไดนดการเจรจากนเปนรอบท 2 ทบานผใหญบานซงอยในพนท โดยม รองผวาราชการจงหวด กานน ผใหญบาน ชาวบาน ผทมบานอยในพนท และชาวนาททานาอยในทดนผนน ฝายวทยาลยฯ มทงอธการบด รองอธการบด คณบดและผบรหารระดบกอง รวมเจรจาในครงนไดใชเวลาเจรจานานถง 3 ชวโมงโดยวทยาลยไดพยายามชแจงขอเสนอตาง ๆ ใหชาวบาน

134

พจารณาในประเดนสาคญ ๆ ดงน คอ 1) วทยาลยฯ จะเขามาชวยพฒนาทองถนเพอสรางความเจรญใหแกทองถน และสนบสนนการศกษาของทองถนใหดขน 2) วทยาลยฯ จะชดเชยคาเสยหายและคาขนยายของผทอาศยอยในทดนในกรณทผนน จะยายออกจากพนท 3) วทยาลยฯ จะชดเชยคาเสยหายของขาวทปลกไวเมอวทยาลยฯเขาไปดาเนนการกอสรางหรอปรบปรงพนท 4) วทยาลยฯ ยนดจะรบผทอยในพนทเขาเปนพนกงานของวทยาลยฯและจะจดหาทพกใหตามสมควร 5) วทยาลยฯ จะใหสทธแกผทใหความรวมมอ ไดเขาคาขายในบรเวณของวทยาลยฯ เมอวทยาลยฯไดกอสรางศนยการศกษาระดบปรญญาเสรจแลว และ 6) วทยาลยฯ ยนดจะสนบสนนหาทนการศกษาใหแกลกหลานของผทอยในทดนและใหความรวมมอกบวทยาลยฯ โดยยายออกจากพนทตามเงอนไขขอตกลง ในการเจรจาครงท 2 ไดสรางความเขาใจแกผทอยอาศยในพนทพอสมควร แตกยงไมมขอตกลงใด ๆ เพราะผทอยในพนทยงไมมความมนใจนก วทยาลยฯ จงใหเวลาคดพจารณาตามทเหนสมควร พรอมกนนนกไดสงอาจารยไปเยยมเยยนและเจรจากบผทอยในพนท นบตงแตผใหญบานจนถงลกบานทกคนจนไดรบความรวมมอจากชาวบาน ทอยในพนทบางรายยอมรอถอนออกจากพนท และยนยอมใหวทยาลยฯ เขาขดค ทาเขอนคนดน และปรบปรงพนท ตลอดจนทาถนนในบรเวณททานาอยทกรายวทยาลยฯไดรบความรวมมอจากชาวบานคลอง 6 เปนอยางด และไดมผสมครเขาทางานกบวทยาลยฯหลายคน จนวทยาลยฯ สามารถเขาดาเนนการปรบปรงพนทศนยกลางการศกษาระดบปรญญาไดอยางเตมทตงแตนนมา ซงวทยาลยฯ ไดใชเวลาเจรจาถง ปเศษ จงเขาดาเนนการปรบปรงพนทได วทยาลยฯ ไดแตงตงคณะกรรมการดาเนนการกอสรางศนยกลางการศกษาระดบปรญญาขน เพอพฒนาผงทดนราชพสด แปลงหมายเลขท ปท. 451 (13529) ซงอยในตาบลคลองซอยท 6 ฝงตะวนตก อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน โฉนดเลขท 706 เนอท 610-3-41 ไร และแปลงหมายเลขท ปท. 268 ซงอยในทองทตาบลคลองรงสตฝงเหนอ อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โฉนดเลขท 39 เนอท 109-3-04 ไร รวมเนอททงหมด 720-2-45 ไร โดยมอธการบด รองอธการบด คณบด และผอานวยการกอง ตลอดจนเจาหนาทผเกยวของ พรอมกบแตงตงอนกรรมการดาเนนงานใน เร องตาง ๆ คอ อนกรรมการปรบปรงพนท เพ อกอสรางศนยกลางการศกษาระดบปรญญา อนกรรมการจดวางผง อนกรรมการแกปญหาการบกรกทดนราชพสดอนกรรมการสารวจและประเมนราคาสงกอสรางและพชผลของราษฎร อนกรรมการตรวจสอบและรบมอบทรพยสนของราษฎร อนกรรมการออกแบบรปรายการสงกอสราง อนกรรมการการสนาม อนกรรมการการจด ภมทศน อนกรรมการจดทารปประตมากรรมสญลกษณวทยาลยฯ อนกรรมการออกแบบรปรายการการระบบไฟฟา อนกรรมการดาเนนการจางกอสรางเพอเขาทาการปรบปรงพนท ขดคบอเกบนา

135

และกอสรางเขอนดนกนนาสง 2.00 เมตร กวาง 6 เมตร รอบบรเวณพนทเปนระยะยาวถง 4 กโลเมตร ตลอดจนทาถนนภายในบรเวณเปนระยะทางหลายกโลเมตรดวยนาพกนาแรงของ คร-อาจารย นกศกษา และเครองมอ เครองจกรกล ของวทยาเขตเทคนคภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สวนงานภมทศนปลกตนไม และปลกหญาในบรเวณทงหมดไดรบความรวมมอของคร-อาจารย และนกศกษาของวทยาเขตเกษตรปทมธาน คณะเกษตรศาสตร บางพระ และวทยาเขตเกษตรอน ๆ ชวยเพาะและนาตนไมมาปลกเปนจานวนหมนตน สวนงานออกแบบเขยนแบบจดทาโดยทมงานของอาจารยจากวทยาเขตอเทนถวาย งานโครงสรางและงานไฟฟาโดยอาจารยคณะวศวกรรมเทคโนโลย งานควบคมการกอสรางโดยสถาปนกวศวกรผออกแบบ งานประมาณราคาและคมงานโดยเจาหนาทของกองบรการ สาหรบงานตกแตงและประตมากรรม ดวยความรวมมอของอาจารยและนกศกษาของคณะศลปกรรม นอกจากน ยงไดรบครภณฑบางสวนทจดทาขนโดยคร-อาจารย และนกศกษาจากวทยาเขตเทคนคภาคพายพและวทยาเขตเทคนคภาคตะวนออกเฉยงเหนอ อกจานวนหนง

การดาเนนการกอสราง การดาเนนงานไดเรมตงแตปงบประมาณ 2527 เปนตนมา โดยใชเงนงบประมาณรายจายประจาป และเงนงบประมารผลประโยชนของวทยาลยฯ โดยปแรกไดรบงบประมาณ 6 ลานบาทเศษ เพอจดซอครภณฑ ทใชในการพฒนาทดน เชน รถตกดน รถแทรกเตอร ปมนาขนาดใหญ เปนตน ในปงบประมาณ พ.ศ. 2528 ไดรบงบประมาณ 8 ลานบาทและเงนผลประโยชน 4 ลานบาทเศษ เพอจดทาโครงสรางพนฐานและบานพกคนงาน เชน ปอมยาม รวลวดหนาม ระบบไฟฟาแรงสง ระบบประปา ปรบปรงทดน เปนตน ในปงบประมาณ พ.ศ. 2529 ไดรบงบประมาณ 30 ลานบาท เงนผลประโยชนของวทยาลย 3 ลานบาทเศษ เพอจดทาถนน ไฟฟา ประปา อาคารททาการคณะศกษาศาสตร คณะศลปศาสตร และคณะศลปกรรม ในปงบประมาณ พ.ศ. 2530 ไดรบงบประมาณจานวน 47 ลานบาท จดสรรเงนเปน งบผกพน 2 ป คอป 2530 และผกพนป 2531 อกจานวน 48 ลานบาทเศษ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2531 ไดรบงบประมาณจานวน 90 ลานบาท ไดรบจดสรรงบประมาณป 2531 เปนเงน 53 ลานบาทเศษ ผกพนป 2532 เปนเงน 36 ลานบาทเศษ การกอสรางไดดาเนนการตอมาอยางตอเนองจวบจนปจจบน และยงมการกอสราง อาคารเรยน อาคารประกอบสนามกฬา และสงสาธารณปโภคตาง ๆ อกจานวนมากเพอรองรบนกศกษาในคณะตาง ๆ งานกอสรางศนยกลางการศกษาระดบปรญญาน อาจกลาวไดวาสาเรจลงอยางด และรวดเรว ดวยความมนาใจและดวยการรวมแรงรวมมอกบคณาจารย ขาราชการ ลกจาง

136

และผเกยวของทกคน ศนยกลางแหงนจะเปนรากฐานทมนคง และเปนปกแผนสามารถ ขยายการศกษา ออกไปไดอยางกวางขวางและเปนศนยกลางของวชาการทสาคญดานเทคโนโลยและงานอาชพ ในสาขาตางๆ ในระดบทสงขนกวาปจจบน

การวางศลาฤกษ เมอดาเนนการกอสรางจนมาถงปลายป พ.ศ.2530 วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาไดขอพระราชทานอญเชญพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เสดจพระราชดาเนนทรงวางศลาฤกษศนยกลางการศกษาระดบปรญญา ซงสานกราชเลขาธการไดนาความกราบบงคมทล พระกรณาทราบฝาละอองธลพระบาท ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เสดจพระราชดาเนนแทนพระองค วางศลาฤกษศนยกลางการศกษาระดบปรญญาวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ในวนองคารท 7 มถนายน 2531 ยงความปลาบปลมยนดมาสคณาจารย ขาราชการ นกศกษา และเจาหนาทของวทยาลยฯ เปนลนพน

สถาบนเทคโนโลยราชมงคล มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร (2548 : 24-54) กลาววา การเปลยนชอ วทยาลย

เปนสถาบน เมอดาเนนการกอสรางเปนศนยกลางการศกษาระดบปรญญาในพนท 720 ไรเศษ ในทดนราชพสด ในทองทตาบลคลองหก อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน ดาเนนการสาเรจลลวงมาดวยด สงกอสรางทงอาคารเรยน อาคารประกอบ สงสาธารณปโภคตาง ๆ ไดกอสรางสาเรจไปแลว สวนหนง และคาดวาจะใชประโยชนไดสมบรณในปการศกษา 2534 วทยาลยฯ พจารณาเหนวา ในป 2530 เปนปทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะทรงเจรญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ และ ดวยพระมหากรณาธคณอนหาทสดมได ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงพระเมตตาตอวทยาลยฯ โดยการเสดจฯมาพระราชทานปรญญาบตรแกบณฑตทสาเรจการศกษาจากวทยาลยฯ ดวยพระองคเองทกครง ยงความปลมปตและซาบซงในพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได คณาจารย ขาราชการ นกศกษา บณฑต และบดามารดา ผปกครองของบณฑตทกคน สภาวทยาลยฯ จงเหนสมควรขอพระราชทาน พระบรมราชานญาตใชพระปรมาภไธยของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวเปนชอของวทยาลยฯ หรอพระราชทานชอวทยาลยฯ ตามทจะทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ โดยวทยาลยฯ จะดาเนนการขอใชชอ ทไดรบพระราชทานเปลยนคานาหนาชอจาก วทยาลย เปนสถาบนตอไป โดยมเหตผลสาคญ ในการขอพระราชทานชอใหม ดงน 1. ชอวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษานน ภาษาองกฤษใช The Institute of Technology and Vocational Education ซงคาวา The Institute of Technology ควรใชตรงกบคาภาษาไทยวา สถาบนเทคโนโลย ไมใช วทยาลยเทคโนโลย ซงทาใหความหมายเปลยนไป 2. ตามพระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา พ.ศ. 2518 วทยาลย มฐานะเปนกรมกรมหนงในกระทรวงศกษาธการ แตการใชชอวทยาลย นาหนาทาใหไปสอดคลองกบชอ

137

นาหนาสถานศกษาในสงกดกรมอาชวศกษา นอกจากนชอเตมของวทยาลยกมชอ และอาชวศกษาตอทายอยดวย จงทาใหประชาชนทวไปเขาใจวาวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเปนสถานศกษาแหงหนงในกรมอาชวศกษา ซงเปนความเขาใจทไมถกตอง 3. อานาจหนาทความรบผดชอบของวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษานน มบทบาทหนาท เชนเดยวกบสถาบนอดมศกษาโดยทวไป คอทาหนาทดานการเรยนการสอนการวจย การบรการทางวชาการแกชมชน และการทานบารงศลปวฒนธรรม ดงนน การเปลยนชอ วทยาลยเทคโนโลย เปน สถาบนเทคโนโลย จงสอดคลองกบความเจรญกาวหนา และการทาหนาทในฐานะสถาบนอดมศกษาดานวชาชพทสมบรณ นอกจากน การพฒนาการศกษาทศนยกลางการศกษาระดบปรญญา (main campus) ทคลองหก ปทมธาน จะเปนแหลงรองรบการพฒนาการศกษาวชาชพระดบสงกวาปรญญาดวย ในการนสานกราชเลขาธการแจงตามหนงสอสานกราชเลขาธการ ท รล. 0003 /16942 ลงวนท 15 กนยายน 2531 แจงวาไดนาความกราบบงคมทลพระกรณาทราบฝาละอองธลพระบาทแลวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานชอวา สถาบนเทคโนโลยราชมงคล กบพระราชทานพระบรมราชานญาต ใหเขยนชอสถาบนทไดรบพระราชทานนเปนภาษาองกฤษวา Rajamangala Institute of Technology ตามหนงสอสานกราชเลขาธการ ท รล 0003/17521 ลงวนท 23 พฤศจกายน 2531 วทยาลยฯ ไดดาเนนการแกไขเปลยนชอ วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาเปนสถาบนเทคโนโลยราชมงคล และเปลยนชอ พระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา พ.ศ. 2518 เปนพระราชบญญตสถาบนเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2518 พรอมทงแกไขเพมเตมถอยคาในตวบทกฎหมายตาง ๆ ใหสอดคลองกบการเปลยนชอ ซงไดมาจากการพระราชนาม พระราชบญญตเปลยนชอดงกลาวน ไดเขาทประชมสภาผแทนราษฎร ครงท 14/2532 สมยสามญเมอวนท 18 สงหาคม 2532 ทประชมมมตเหนชอบกบรางพระราชบญญตดงกลาวดวยคะแนนเสยงเปนเอกฉนท 3 วาระ และไดประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบพเศษ เลม 106 ตอนท 132 วนท 18 สงหาคม 2532 และ มผลบงคบใชตงแตวนท 19 สงหาคม 2532 เปนตนมา

การเปลยนชอวทยาเขต ในคราวประชมสภาสถาบนเทคโนโลยราชมงคล ครงท 6/2532 เมอวนท 11 กรกฎาคม 2532 เหนสมควรใหเปลยนชอบางวทยาเขตในสงกดสถาบนฯ เพอใหสอดคลองกบการจดการศกษาตามความเปนจรง เพอสอความหมายใหเปนทรบรและเขาใจบทบาทหนาทของวทยาเขตนน ๆ โดยชดแจง ทงนสบเนองจากสถาบนฯ มความจาเปนตองปรบการเรยนการสอนของวทยาเขตดงกลาว ใหสอดคลองกบววฒนาการ ดานวทยาการเทคโนโลยสมยใหม ตลอดจนการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ โดยกระทรวงศกษาธการไดประกาศเปลยนชอวทยาเขตในสงกดสถาบนเทคโนโลยราชมงคล เมอวนท 13 ตลาคม 2532 ชอวทยาเขตใน

138

สวนกลาง จานวน 12 วทยาเขต ไดแก วทยาเขตเทคนคกรงเทพฯ วทยาเขตพระนครเหนอ วทยาเขตอเทนถวาย วทยาเขตเทเวศร วทยาเขตพณชยการพระนคร วทยาเขตบพตรพมข จกรวรรด วทยาเขตบพตรพมข มหาเมฆ วทยาเขตจกรพงษภวนารถ วทยาเขตพระนครใต วทยาเขตโชตเวช วทยาเขตเพาะชาง และวทยาเขตชมพรเขตรอดมศกด สาหรบวทยาเขตในสวนภมภาคทเปลยนชอใหม จานวน 17 วทยาเขต ดงน

ตารางท 7 รายชอสถานศกษาในสวนภมภาคทเปลยนชอเปนวทยาเขต

ท ชอเดม เปลยนเปน 1. วทยาเขตเทคนคภาคใต วทยาเขตภาคใต 2. วทยาเขตเทคนคภาคตะวนออกเฉยงเหนอ วทยาเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 3. วทยาเขตเทคนคภาคพายพ วทยาเขตภาคพายพ 4. วทยาเขตเทคนคขอนแกน วทยาเขตขอนแกน 5. วทยาเขตเทคนคตาก วทยาเขตตาก 6. วทยาเขตเทคนคนนทบร วทยาเขตนนทบร 7. วทยาเขตเกษตรบางพระ วทยาเขตบางพระ 8. วทยาเขตเกษตรสรนทร วทยาเขตสรนทร 9. วทยาเขตเกษตรพระนครศรอยธยา วทยาเขตพระนครศรอยธยา หนตรา 10. วทยาเขตเกษตรนครศรธรรมราช วทยาเขตนครศรธรรมราช 11. วทยาเขตเกษตรปทมธาน วทยาเขตปทมธาน 12. วทยาเขตเกษตรกาฬสนธ วทยาเขตกาฬสนธ 13. วทยาเขตเกษตรนาน วทยาเขตนาน 14. วทยาเขตเกษตรพษณโลก วทยาเขตพษณโลก 15. วทยาเขตเกษตรจนทบร วทยาเขตจนทบร 16. วทยาเขตเกษตรลาปาง วทยาเขตลาปาง 17. วทยาเขตพณชยการพระนครศรอยธยา วทยาเขตพระนครศรอยธยา วาสกร

การเปลยนชอจากวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา เปนสถาบนเทคโนโลยราชมงคลเนองจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯพระราชทานชอ วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษาวา สถาบนเทคโนโลยราชมงคลและพระราชบญญตเปลยนชอวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา เปนสถาบนเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2532 ไดประกาศในราชกจจานเบกษา

139

แลว สถาบนฯ จงไดขอพระราชทานพระบรมราชานญาต เชญพระราชลญจกรประจาพระองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและพระมหาพชยมงกฎ เปนเครองหมายราชการของสถาบนฯ ตามหนงสอวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ท ศธ 1201/12773 ลงวนท 15 ธนวาคม 2531 ในการนสานกราชเลขาธการ ไดแจงวา ไดนาความกราบบงคมทลพระกรณาทราบฝาละอองธล พระบาทแลว พระราชทานพระบรมราชานญาต ตามทขอพระมหากรณาตามหนงสอสานกราชเลขาธการท รล 0003/986 ลงวนท 18 มกราคม 2532

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ขจร จตสขมมงคล (2552 : 1-22) กลาววา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลจดตงขน

ตามพระราชบญญตวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา พ.ศ. 2518 เมอวนท 27 กมภาพนธ 2518 ในนาม วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา ตอมาไดเปลยนชอเปน สถาบนเทคโนโลยราชมงคล ตามพระราชบญญตสถาบนเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2532 เมอวนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2532 มฐานะเปนกรม ในสงกดกระทรวงศกษาธการ มวตถประสงค เพอผลตครอาชวศกษาระดบปรญญาตร และการใหการศกษาทางวชาชพในระดบ ตากวาปรญญาและประกาศนยบตรชนสง ตอมาไดมพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม พ.ศ. 2545 ใหมการจดการศกษาระดบปรญญา โดยการแบงกลมสถานศกษาในสงกดสถาบนเทคโนโลยราชมงคลตามสภาพทตงออกเปน 9 กลม และยกฐานะแตละกลมเปนมหาวทยาลยทเปนนตบคคล เพอใหดาเนนกจการไดโดยอสระ มความคลองตว มเสรภาพทางวชาการ และอยภายใตการกากบดแลของสภามหาวทยาลย จงไดตราพระราชบญญตมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2548 โดยเหตผลทมาตรา 36 แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 บญญตใหสถานศกษาของรฐทจดเตรยมการศกษาระดบปรญญาเปนนตบคคล เพอใหสถานศกษาของรฐดาเนนกจการ ไดโดยอสระ สามารถพฒนาระบบบรหารและการจดการทเปนของตนเอง มความคลองตว มเสรภาพทางวชาการและอยภายใตการกากบดแลของสภาสถานศกษา ดงนน สมควรจดตงมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จานวน 9 แหง ขนแทนสถาบนเทคโนโลยราชมงคล เพอใหมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนสถาบนอดมศกษาของรฐดานวชาชพและเทคโนโลยทมวตถประสงค ใหการศกษา สงเสรมวชาการและวชาชพชนสงทม ง เนนการปฏบต ทาการสอน ทาการวจย ผลตครวชาชพ ใหบรการทางวชาการใน ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และทานบารงศลปะและวฒนธรรม โดยใหผสาเรจการอาชวศกษา มโอกาสในการศกษาตอดานวชาชพเฉพาะทางระดบปรญญาเปนหลก จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน เมอวนท 8 มกราคม พ.ศ. 2548 พระบาทสมเดจพระเจาอย ทรงลงพระปรมาภไธยในพระราชบญญตมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลและประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 122

140

ตอนท 6 ก วนท 18 มกราคม พ.ศ. 2548 พระราชบญญตฉบบน มผลใหเกดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล 9 แหง คอ

1. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร (มทร.ธญบร) 2. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ (มทร.กรงเทพ) 3. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก (มทร.ตะวนออก) 4. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร (มทร.พระนคร) 5. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร (มทร.รตนโกสนทร) 6. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (มทร.ลานนา) 7. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย (มทร.ศรวชย) 8. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม (มทร.สวรรณภม) 9. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน (มทร.อสาน) ใหมหาวทยาลยแตละแหงทง 9 แหง เปนนตบคคลและเปนสวนราชการตามกฎหมายวาดวย

วธการงบประมาณในสงกดสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ ใหมหาวทยาลย เปนสถาบนอดมศกษาดานวชาชพและเทคโนโลย มวตถประสงค ใหการศกษา สงเสรมวชาการและวชาชพชนสงทเนนการปฏบต ทาการสอน ทาการวจย ผลตครวชาชพ ใหบรการทางวชาการใน ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยแกสงคม ทะนบารงศลปะและวฒนธรรม และอนรกษสงแวดลอม โดยใหผสาเรจอาชวศกษา มโอกาสศกษาตอดานวชาชพเฉพาะทางระดบปรญญาเปนหลก (ราชกจจานเบกษา 2548 : 18-19)

คณะทมหาวทยาลย แตละแหงจดการศกษา มดงน 1. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร (มทร.ธญบร) จดการศกษาใน 10 คณะ และ

1 วทยาลยคอ คณะวศวกรรมศาสตร คณะบรหารธรกจ คณะเทคโนโลยคหกรรมศาสตร คณะศลปกรรมศาสตรคณะเทคโนโลยการเกษตร คณะครศาสตรเทคโนโลย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะเทคโนโลยสอสารมวลชน คณะศลปศาสตร คณะสถาปตยกรรมศาสตร และ วทยาลยการแพทยแผนไทย

2. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ (มทร.กรงเทพ) จดการศกษาใน 7 คณะ และ 1 วทยาลยคอ คณะวศวกรรมศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะเทคโนโลย คหกรรมศาสตร คณะบรหารธรกจ คณะครศาสตรอตสาหกรรม คณะศลปศาสตร คณะอตสาหกรรมสงทอ และวทยาลยนานาชาต 3. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก (มทร.ตะวนออก) จดการศกษาใน 8 คณะ คอ คณะเกษตรศาสตรและทรพยากรธรรมชาต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะมนษยศาสตร

141

และสงคมศาสตร คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ คณะศลปะศาสตร คณะเทคโนโลยอตสาหกรรมเกษตร คณะเทคโนโลยสงคม และ คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร

4. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร (มทร.พระนคร) จดการศกษาใน 9 คณะ คอคณะครศาสตรอตสาหกรรม คณะเทคโนโลยคหกรรมศาสตร คณะเทคโนโลยสอสารมวลชน คณะบรหารธรกจ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะวศวกรรมศาสตร คณะศลปศาสตร คณะอตสาหกรรมสงทอและออกแบบแฟชน และ คณะสถาปตยกรรมศาสตรและการออกแบบ 5. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร (มทร.รตนโกสนทร) จดการศกษาใน 5 คณะ และ 1 วทยาลยคอ คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร คณะบรหารธรกจ

คณะศลปศาสตร คณะอตสาหกรรมการทองเทยวและการโรงแรม คณะอตสาหกรรมเทคโนโลย และ วทยาลยเพาะชาง

6. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (มทร.ลานนา) จดการศกษาใน 4 คณะและ 1 วทยาลยคอ คณะบรหารธรกจและศลปะศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยการเกษตร คณะวศวกรรมศาสตร คณะศลปกรรมและสถาปตยกรรมศาสตร และ วทยาลยเทคโนโลยและ สหวทยาการ 7. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย (มทร.ศรวชย) จดการศกษาใน 8 คณะและ 2 วทยาลยคอ คณะวศวกรรมศาสตร คณะอตสาหกรรมเกษตร คณะศลปศาสตร คณะคหกรรมศาสตร คณะบรหารธรกจ คณะเกษตรศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยการประมง วทยาลยการโรงแรมและการทองเทยว และวทยาลยอตสาหกรรมและ การจดการ

8. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม (มทร.สวรรณภม) จดการศกษาใน 6 คณะคอคณะเทคโนโลยการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ คณะศลปศาสตร คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร และคณะครศาสตรอตสาหกรรม

9. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน (มทร.อสาน) จดการศกษาใน 12 คณะ คอ คณะบรหารธรกจ คณะวทยาศาสตรและศลปศาสตร คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร คณะศลปกรรมและออกแบบอตสาหกรรม คณะครศาสตรอตสาหกรรม คณะวศวกรรมศาสตร คณะเทคโนโลยอตสาหกรรมเกษตร คณะเทคโนโลยสงคม คณะเกษตรศาสตรและเทคโนโลย คณะเทคโนโลยการจดการ คณะอตสาหกรรมและเทคโนโลย และทรพยากรธรรมชาต

การบรหารงานมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล (ขจร จตสขมมงคล 2552 : 23-75) กลาววา สภามหาวทยาลยเปนองคกรทมอานาจสงสดในการบรหารมหาวทยาลย โดยมอานาจหนาท

142

ในการควบคมดแลกจการทวไปของมหาวทยาลยไดทกเรอง และควบคมใหผบรหารมหาวทยาลย หรอผมหนาทเกยวของดาเนนกจการของมหาวทยาลยใหเปนไปตามวตถประสงค นโยบาย แผนงาน มาตรฐานการศกษา กฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบ นอกจากน ยงมอานาจหนาทโดยเฉพาะอกแบงเปน 2 กลม กลมหนง กฎหมายบญญตบงคบ ใหสภามหาวทยาลยตองดาเนนการ หากไมดาเนนการ จะเกดผลกระทบตอการดาเนนกจการของมหาวทยาลย เชน การแตงตง คณะกรรมการเพอพจารณาเสนอความเหนหรอมอบหมายใหไปดาเนนการ สงเสรมสนบสนนความกาวหนาของมหาวทยาลย และปฏบตหนาทอนทเกยวกบกจการของมหาวทยาลย ทเกยวของตามมาตรา 17 (3) กากบมาตรฐานการศกษาและการประกนคณภาพการศกษา ดวย การจดการศกษาเปนอานาจและหนาทของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลแตละแหง ทจะดาเนนการไดเองโดยอสระ เพอเปนหลกประกนวา ประชาชนไดรบการศกษาทมคณภาพ การกาหนดคณภาพการศกษา ตองมมาตรฐานเดยวกนทงระบบ ซงเปนหนาทของสภามหาวทยาลยแตละแหง ทจะดาเนนการใหมระบบการประกนคณภาพได

ในดานการบรหารงานบคคล มบคลากรในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล แบงเปน 2 ประเภท คอ ขาราชการพลเรอนในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล อยภายใต พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2547 และ พนกงานมหาวทยาลย อยภายใตขอบงคบของสภาสถาบนอดมศกษาวาดวย การบรหารงานบคคลของพนกงานในสถาบนอดมศกษา ในโครงสรางตาแหนงตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2547 ม 3 ประเภท คอ ประเภทวชาการ ซงทาหนาทสอนและวจย ไดแก ศาสตราจารย รองศาสตราจารย ผชวยศาสตราจารย อาจารย และตาแหนงอนตามท ก.พ.อ. กาหนด ประเภทบรหาร ไดแก ตาแหนงทมหนาทบรหารงาน ไดแก อธการบด รองอธการบด คณบด หวหนาหนวยงานทเรยกชออยางอนทมฐานะเทยบเทาคณะ ผชวยอธการบด รองคณบด หรอรองหวหนาหนวยงานทเรยกชออยางอนทมฐานะเทยบเทาคณะ ผอานวยการสานกงานอธการบด ผอานวยการสานกงานวทยาเขต ผอานวยการกองหรอหวหนาหนวยงานทเรยกชออยางอนทมฐานะเทยบเทากองตามท ก.พ.อ.กาหนด และตาแหนงอนตามท ก.พ.อ. กาหนด และประเภททวไป วชาชพเฉพาะ หรอเชยวชาญเฉพาะ ไดแก ระดบเชยวชาญพเศษ ระดบเชยวชาญ ระดบชานาญการ ระดบปฏบตการ และตาแหนงอนตามท ก.พ.อ. กาหนด ในระบบพนกงาน มการบรหารงานบคคลของพนกงานมหาวทยาลย ไดรบการรบรองสทธเชนเดยวกบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา ในระบบพนกงานแบงเปนสองระบบ คอ ระบบพนกงานประจาเตมเวลา เปนการจางพนกงานเตมเวลาโดยมโครงสรางเชนเดยวกบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา และระบบพนกงานประจาบางเวลา เปนการจางผทมงานประจาอนอยแลว แตมหาวทยาลยมความจาเปนทจะตองจางเปนพนกงาน เพราะมภาระงานทจะตอง

143

มอบหมายใหรบผดชอบอยางตอเนอง แตเนองจาก ผนน ไมสามารถมาปฏบตงานเตมเวลาใหแกมหาวทยาลยได พนกงานมหาวทยาลย มตาแหนงทางวชาการ มสทธไดรบการแตงตงใหเปนผบรหาร เชนเดยวกบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา การนาระบบบรหารคณภาพ มาใชในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล 1. การนาระบบ ISO 9000 มาประยกตใช มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดนาระบบการบรหารคณภาพตามมาตรฐาน ISO 9000 มาประยกตใชในสถานศกษา ตงแตป 2540 เปนตนมา มหาวทยาลย ไดใชกลยทธการบรหารงานคณภาพแบบเบดเสรจ (ทควเอม) เปนเครองมอนาไปสเปาหมายโดยดาเนนการ ดงน 1) ทควเอม เรมตนทการศกษาของผบรหารระดบสง โดยประกาศนโยบายคณภาพการศกษาใหมการพฒนาคณภาพการศกษาในมหาวทยาลยอยางตอเนอง มกระบวนการจดทาวสยทศน พนธกจ และเปาหมายการพฒนา จนประสบผลสาเรจไดดวยความมงมนของผบรหารมสวนผลดดนอยางอดทนตอเนอง จนทาใหเกดศรทธาเชอมนตอระบบทควเอม 2) วนจฉยระบบบรหารคณภาพ หลงจากทผบรหารยอมรบในหลกการและพรอมทจะใหการสนบสนน จากนน หนวยปฏบตมการตรวจวนจฉยสมรรถนะของระบบบรหารในหนวยงานวามปญหาใดบาง 3) วเคราะหสถานการณปจจบนของมหาวทยาลย โดยขอความรวมมอจากทกสวน เพอทาการวเคราะหสถานการณในประเดน จดแขง จดออน โอกาส และขอจากด 4) สรางวสยทศน มการระดมสรรพกาลงจากทกสวน เพอกาหนดภาพอนาคต (scenario) ของมหาวทยาลย 5) จดทาแผนยทธศาสตรมหาวทยาลย มการจดทาแผนกลยทธการพฒนามหาวทยาลย ตามมาตรฐานคณภาพทงทกาหนดเปนแผนรกและรบในอนาคต 6) จดทาแผนแมบทการพฒนาระยะ 5-10 ป มการจดทาแผนพฒนาดานการศกษา สงกอสราง และอน ๆ ในระยะยาว 7) จดทาแผนปฏบตการ การประกนคณภาพของมหาวทยาลย ใหมการกาหนดเปาหมายคณภาพ การกระจายเปาหมายคณภาพ มการดาเนนงานตามแผนปฏบตการ ตรวจสอบและประเมนปรบปรงคณภาพการศกษา และ 8) ตรวจสอบการปฏบตงาน ใหมการกาหนดแนวทางการสารวจเกยวกบมาตรฐานการศกษาตามตวบงชทใชในการประเมนการจดการศกษา 2. การบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2549 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดแยกตวออกจากสถาบนเทคโนโลยราชมงคล เปนมหาวทยาลยทมการบรหารจดการในตนเอง ตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2549 ในปเดยวกน มหาวทยาลย ไดลงนามคารบรองการปฏบตราชการ โดยมตวชวดท 17 ระดบความสาเรจของการดาเนนงานตามขนตอนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ไดนาระบบการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐเปนกรอบในการดาเนนงาน ไดนาแนวคดของรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา (Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) และรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศไทย

144

(Thailand Quality Award : TQA) มาประยกตใช (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร 2549 : 84-86) จากรายงานผลการปฏบตราชการ ตามคารบรองการปฏบตราชการ ของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2549 รอบ 12 เดอน (1 ตลาคม 2548-30 กนยายน 2549) มระดบความสาเรจของการดาเนนงานตามขนตอนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ อยในระดบ 5 คะแนน (จากคะแนนเตม 5 คะแนน) (โดยมผลการดาเนนงาน ในแตละระดบคะแนน คอ ระดบ 1 คะแนน จดประชมชแจงใหความรเรองการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐแกบคลากรของมหาวทยาลย ระดบ 2 คะแนน มการแตงตงคณะทางานดาเนนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการของมหาวทยาลย และจดทาแผนดาเนนการพรอมกาหนดผรบผดชอบในแตละหมวด ตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ พรอมขออนมตแผนดาเนนการตอผบงคบบญชา ระดบ 3 คะแนน มการจดอบรมคณะทางานเพอเตรยม ความพรอมในการประเมนองคกรดวยตนเอง ระดบ 4 คะแนน มความครบถวนของการจดทาลกษณะสาคญขององคกรตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ และระดบ 5 คะแนน ม ความครบถวนของการจดทาเอกสารรายงานผลการดาเนนการเบองตน ตามเกณฑคณภาพ การบรหารจดการภาครฐ จากรายงานผลการดาเนนงานการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ตามคารบรองการปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2549 (2550 : 1-159) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ใหมหาวทยาลย ตองรายงานผลการดาเนนงานฯ ใน 8 ประการคอ 1) ลกษณะสาคญขององคกร 2) ภาวะผนา 3) สารสนเทศและการวเคราะห 4) กลยทธและการวางแผน 5) การจดการบคคล 6) การจดการกระบวนการ 7) การเอาใจใสตอลกคา และ8) ผลลพธการดาเนนงาน ซงในแตละหวขอ จะมประเดนทตองตอบคาถามทสาคญรวม105 คาถาม โดยสรป ดงน ลกษณะสาคญขององคกร มลกษณะองคกรทสาคญ มพนธกจหรอหนาทตามกฎหมาย มวสยทศน เปาประสงคหลก วฒนธรรม และคานยม มเทคโนโลย อปกรณ และสงอานวย ความสะดวก มโครงสรางองคกรและวธการจดการทแสดงถงการกากบดแลตนเองทด ท เกยวของกนใน การใหบรการหรอสงมอบงานตอกน หนวยงานมขอกาหนดทสาคญในการปฏบตงานรวมกนมแนวทางและวธการสอสาร มกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย มความทาทายตอองคกร มสภาพการแขงขนทงภายในและภายนอกประเทศ มผลการดาเนนการปจจบนเมอเปรยบเทยบกบคแขง มความทาทายเชงยทธศาสตร มแนวทางในการเรยนรขององคกรและมการแลกเปลยนความรในองคกรและนอกองคกร

145

หมวด 1 การนาองคกร มการกาหนดทศทาง วสยทศน เปาประสงคระยะสนและระยะยาว คานยม และผลการดาเนนการทคาดหวงไว รวมทงการถายทอดใหบคลากรนาไปปฏบต มการกาหนดผลการดาเนนการ ไดคานงถงความตองการหรอผลประโยชนของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย โดยยดหลกความโปรงใสและความชดเจน มการสอสารแบบ 2 ทศทางอยางชดเจนและเปนรปธรรมไปสบคลากรทกคน โดยผานระบบการนาองคกร มการสรางบรรยากาศ เพอใหเกดการกระจายอานาจในการตดสนใจ นวตกรรม และความคลองตวในการปฏบตงาน เพอใหเกด การเรยนร ทงในระดบมหาวทยาลยและผปฏบตงาน เพอสงเสรมใหบคลากรทางานอยางถกตองตามกฎระเบยบและหลกจรยธรรม มการกากบดแลตนเองทด ในการกากบดแลตนเองทด ม ความรบผดชอบตอการปฏบตงาน ความรบผดชอบดานการเงน และการปองกนและปราบปราม การทจรตและประพฤตมชอบ การปกปองผลประโยชนของประเทศ มการทบทวนผลการดาเนนการ มการประเมนความสามารถในการตอบสนองความตองการทเปลยนแปลง มการนาผลการทบทวน มาจดลาดบความสาคญ เพอใหเกดการปรบปรงอยางตอเนองและอยางกาวกระโดด รวมทงใชเปนโอกาสในการสรางนวตกรรม มความรบผดชอบตอสงคม มการจดการกบผลกระทบในทางลบ มการคาดการณลวงหนาถงผลกระทบในทางลบของการบรการและการปฏบตงานทอาจเกดขนตอสงคม ทงในปจจบนและอนาคต มการเตรยมการเชงรก มการดาเนนการอยางมจรยธรรม ไดกาหนดวธปฏบตเพอใหมการดาเนนการอยางมจรยธรรม มการใหการสนบสนนตอชมชนทสาคญ มการสนบสนนและเสรมสรางความเขมแขงใหแกชมชน มวธเลอกชมชน เลอกกจกรรมทจะสนบสนนชมชน หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร มการจดทายทธศาสตร กระบวนการจดทายทธศาสตร สาหรบการจดทาแผนปฏบตราชการ 4 ป และแผนปฏบตราชการ 1 ป กรอบเวลาทใชในการวางแผน และเหตผลทใชในการกาหนดกรอบเวลา กจกรรมในกระบวนการวางแผนยทธศาสตรทสอดคลองกบกรอบเวลา กระบวนการวางแผน มวธการรวบรวมและวเคราะหขอมลและสารสนเทศทเกยวของ ความตองการ ความคาดหวง ทงระยะสนและระยะยาวของผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย รวมทง สภาพการแขงขนทงภายในและภายนอกประเทศ นวตกรรมและการเปลยนแปลงทสาคญทางเทคโนโลย และดานอน ๆ มการถายทอดกลยทธหลก เพอนาไปปฏบต มการจดสรรทรพยากร สามารถปฏบตการตามแผนไดสาเรจ ทาใหผลทเกดขนจากการปฏบตตามแผนมความยงยน มการคาดการณผลการดาเนนการ เปาหมายการดาเนนการของแผนปฏบตการ หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย มการใหความรเกยวกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย มการกาหนด หรอจาแนกกลมผรบบรการและ ผมสวนไดสวนเสย คานงถงผรบบรการทพงมในอนาคตมาประกอบการพจารณา มการรบฟงและเรยนร

146

ความตองการและความคาดหวงหลก ๆ ของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยแตละกลม มการทบทวนและปรบปรงวธการรบฟงและเรยนร ความตองการและความคาดหวง ของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยใหเหมาะสมและทนสมยอยเสมอ มการสรางความสมพนธและความพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เพอตอบสนองความคาดหวงและสรางความประทบใจใหแกผรบบรการและ ผมสวนไดสวนเสย ซงจะสงผลใหมภาพลกษณทด และมผมาใชบรการเพมขน มกระบวนการจดการขอรองเรยน เพอมนใจวาขอรองเรยนไดรบการแกไขอยางม ประสทธผลและทนทวงทตามกระบวนการทกาหนดไว มการวดความพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เพอสรางความประทบใจและทาใหเกดภาพลกษณทด มการตดตามในเรองคณภาพการบรการเพอใหไดขอมลปอนกลบอยางทนทวงทและนาไปใชดาเนนการตอไปได หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร มวธการการเลอกและรวบรวมขอมลและสารสนเทศทมความสอดคลองและเชอมโยงกน เพอใชในการตดตามผลการปฏบตงาน และ ผลการดาเนนการ เพอใชขอมลและสารสนเทศเหลานมาสนบสนนการตดสนใจ มวธการในการทาใหระบบการวดผลการดาเนนการเหมาะสม และทนสมยอย มการวเคราะหผลการดาเนนการมวธการในการสอสารใหผปฏบตงานในทกระดบไดรบทราบถง ผลการวเคราะห เพอใชเปนขอมลสนบสนนการตดสนใจในการปฏบตงานอยางมประสทธผล มการจดการสารสนเทศและความร ในการทาใหขอมลและสารสนเทศทตองการมความพรอมใชงาน และทาใหบคลากร ผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และองคกรอนๆ ทปฏบตงานเกยวของกน สามารถเขาถงขอมลและสารสนเทศดงกลาว มการจดการความร มการรวบรวมและถายทอดความรของบคลากร การรบการถายทอดความรทมประโยชนจากผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และองคกรอน การแสวงหาและแลกเปลยนวธการปฏบตทเปนเลศ หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล มระบบงานการจดและบรหารงาน ในการจดโครงสรางองคกรและระบบการทางาน ไดคานงถงวฒนธรรมและความคดของบคลากรและของชมชน เพอใหการสอสาร การแลกเปลยนความรหรอทกษะระหวางบคลากรภายในมประสทธผล มระบบการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร ในการยกยองชมเชย การใหรางวลและสงจงใจ เพอสนบสนนใหบคลากรมขวญกาลงใจ มการทางานอยางมประสทธผล มจตสานกในการทางานทมงเนนผลประโยชนและความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย มการจางงานและความกาวหนาในหนาทการงาน มวธการกาหนดคณลกษณะและทกษะทจาเปนของบคลากร ในแตละตาแหนง มวธการสรรหา วาจาง และรกษาบคลากรไว ไดคานงถงวฒนธรรมและความคดของบคลากรและของชมชน มแผนในการเตรยมบคลากรสาหรบตาแหนงบรหาร หรอตาแหนงทมความสาคญตอภารกจหลก มการเรยนรของบคลากรและการสรางแรงจงใจ มวธการในการพฒนา

147

บคลากร เพอใหแผนปฏบตการและผลการดาเนนการเปนไปตามทกาหนดไว ใหเกดความสมดลระหวางเปาประสงคทงระยะสนและ ระยะยาวกบความตองการของบคลากร ในดานการพฒนา การเรยนร และความกาวหนาในหนาทการงาน มวธการในการใหการศกษาและฝกอบรม ซงครอบคลมในเรองตอไปน ไดแก การอบรมบคลากรใหม จรยธรรม การบรหารจดการ การพฒนาภาวะผนา ความปลอดภย อาชวอนามย สงแวดลอมในการทางาน มวธการประเมนประสทธผลของการศกษาและการฝกอบรมของบคลากร มการสรางแรงจงใจและการพฒนาความกาวหนาในหนาทการงาน เพอชวยใหบคลากรพฒนาตนเองใหเกดความกาวหนาในหนาทการงาน ผบรหารและผบงคบบญชาตามสายงานมบทบาทในการชวยใหบคลากรบรรลเปาประสงค มการสราง ความผาสกและความพงพอใจแกบคลากร โดยจดสภาพแวดลอมในการทางานสงเสรมสขอนามย ความปลอดภยการปองกนภย การปรบปรงสภาพแวดลอมในการทางานและอปกรณใหเหมาะสมกบการปฏบตงานสวนราชการกาหนดเปาหมายหรอตวชวด บคลากรมสวนรวมในการสงเสรมและปรบปรง มการสนบสนนและการสรางความพงพอใจใหแกบคลากร ในการกาหนดปจจยทมผลตอความผาสก ความพงพอใจ และแรงจงใจของบคลากรในแตละระดบและแตละประเภท หมวด 6 การจดการกระบวนการ มกระบวนการทสรางคณคากบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย มวธการในการจดทาขอกาหนดทสาคญของกระบวนการทสรางคณคา โดยนาขอมลทไดจากผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมาประกอบ ในการจดทาขอกาหนดทสาคญ มวธการใน การออกแบบกระบวนการทสรางคณคา เพอใหสงผลตอผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และการบรรลพนธกจ มวธการในการลดคาใชจายในดานการตรวจสอบ การทดสอบและการตรวจประเมนกระบวนการหรอผลการดาเนนการ ในการปองกนไมใหเกดขอผดพลาด การทางานซาและความสญเสยจากผลการดาเนนการ มวธการในการจดทาขอกาหนดทสาคญของกระบวนการสนบสนน โดยนาขอมลทไดจากผรบบรการภายในและภายนอกมาประกอบในการจดทาขอกาหนด มวธการการออกแบบกระบวนการสนบสนน ขนตอน ระยะเวลาในการปฏบตงาน ผลตภาพ การควบคมคาใชจาย และปจจยประสทธภาพ ประสทธผลอน ๆ เปาหมายและผลสมฤทธของภารกจ มตวชวดทสาคญในการควบคมและปรบปรงกระบวนการสนบสนน การนากระบวนการไปปฏบต เพอใหบรรลผลตามขอกาหนดทสาคญนน มการลดคาใชจายในดานการตรวจสอบ การทดสอบ และการตรวจประเมนกระบวนการหรอผลการดาเนนการ การปองกนไมใหเกดขอผดพลาด การทางานซาและความสญเสยจากผลการดาเนนการ มว ธ การอย างไรในการปรบปรงกระบวนการสนบสนน เพอใหผลการดาเนนการและการใหบรการดข น มวธการในการนา การปรบปรงมาเผยแพรแลกเปลยนประสบการณ ภายในหนวยงานและระหวางหนวยงาน

148

หมวด 7 ผลลพธการดาเนนการ มตดานประสทธผลตามแผนปฏบตราชการ มผลการดาเนนการดานการบรรลความสาเรจของยทธศาสตรและแผนปฏบต มผลการดาเนนการดาน การบรณาการกบสวนทเกยวของกนในการใหบรการหรอการปฏบตงาน ผลการดาเนนการเปรยบเทยบกบองคกรอนทมภารกจคลายคลงกน มตดานคณภาพการใหบรการ มผลการดาเนนการดานความพงพอใจและไมพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย มผลการดาเนนการดานการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ มผลการดาเนนการดานการมสวนรวมของประชาชน มผลการดาเนนการทสาคญอน ๆ ทเกยวกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย แนวโนมของผลการดาเนนการ ผลการดาเนนการเปรยบเทยบกบองคกรอนทมภารกจคลายคลงกน มตดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ มผลการดาเนนการดานประสทธภาพของการใชงบประมาณ มผลการปฏบตงานของกระบวนการทสรางคณคา มผลการปฏบตงานของกระบวนการสนบสนน แนวโนมของผลการดาเนนการ ผลการดาเนนการเปรยบเทยบกบสวนราชการหรอองคกรอนทมภารกจคลายคลงกน มตดานการพฒนาองคกร มผลการดาเนนการดานการเรยนรและพฒนาของบคลากร มผลการดาเนนการดานความผาสก ความพงพอใจและไมพงพอใจของบคลากร มผลการดาเนนการดานการจดการความร มผลการดาเนนการดานการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศ มผลการดาเนนการดานการพฒนากฎหมาย และมผลการดาเนนการดานการเปนองคกรทสนบสนนชมชนทสาคญ แนวโนมของ ผลการดาเนนการ ผลการดาเนนการเปรยบเทยบกบองคกรอนทมภารกจคลายคลงกน สรปการดาเนนงานคณภาพในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดมการนาระบบการบรหารคณภาพ ISO 9000 มาประยกตใชตงแตปการศกษา 2540 ตอมาสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ไดนาการบรหารจดการภาครฐ หรอ PMQA เขามาประยกตใชโดยเปนตวชวดเลอก จนถงในปงบประมาณ พ.ศ. 2552 เปนตวชวดบงคบในทสด ทมองคประกอบทสาคญ 7 ประการ คอ หมวด 1 การนาองคกร หมวด 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร หมวด 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย หมวด 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร หมวด 5 การมงเนนทรพยากรบคคล หมวด 6 การจดการกระบวนการ และหมวด 7 ผลลพธการดาเนนการ

149

สรป รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดศกษาจากหลกการ แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทศกษาความเปนมาของการบรหารคณภาพ ววฒนาการแนวความคดเกยวกบคณภาพ รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทพฒนาจากโรงงานโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใช มการใชเทคนคทางสถต มการจดทาเอกสารการควบคมคณภาพ มการบรหารคณภาพ จนพฒนาสรางเกณฑคณภาพใน 7 หมวดหรอองคประกอบ คอ ภาวะผนา การวางแผน ความพงพอใจลกคา สารสนเทศและการวเคราะห การพฒนาทรพยากรมนษย การบรหารกระบวนการ และผลลพธการดาเนนงาน ในกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไดมนกบรหารคณภาพ พฒนาแนวคดขอกาหนด จนไดขอสรปกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทสาคญ คอ การวางแผนดาเนนการ การจดองคกร การรเรมนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจไปใช การกาหนดวธการควบคม การดาเนนการ การประเมนผลและตดตามความกาวหนา การทบทวนผลลพธ และการสงเสรมใหทกคนมสวนรวมในการปรบปรงคณภาพอยาง ซงในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดนาการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ใน 7 หมวด หรอองคประกอบ มาใชตงแตป 2549

150

บทท 3

การดาเนนการวจย

การวจยครงน มวตถประสงค 1) เพอทราบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ 2) เพอนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล โดยใชผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง จานวน 205 คน เปนหนวยวเคราะห (unit of analysis) เครองมอทใชในการวเคราะห คอ แบบสมภาษณ และแบบสอบถาม และการสมมนาองผเชยวชาญ (connoisseurship) เพอยนยนขอคนพบ โดยมขนตอนการดาเนนการวจย ดงน

ขนตอนการดาเนนการวจย เพอใหการดาเนนการวจยเปนไปตามระเบยบวธวจย และสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย ผวจยไดกาหนดขนตอนการดาเนนการวจยไว 4 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม ขนตอนท 2 การสมภาษณ ขนตอนท 3 การสรางเครองมอ และขนตอนท 4 การตรวจสอบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ซงมรายละเอยดในการดาเนนงาน ดงน ขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม 1. ศกษาเอกสารงานทเกยวกบแนวคด ทฤษฎ และงานวจยการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทงทเปนเอกสาร หนงสอ บทความ เวบไซด และเอกสารตาง ๆ ทเกยวกบองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 1.1 วเคราะหแนวคดการจดการคณภาพของกรเกอร (Kruger 2001 : 146-154) ตามแนวคดของเดมมง (Deming) จรน (Juran) ไฟเกนบาม (Feigenbaum) ครอสบ (Crosby) อชคาวา (Ishikawa) และแนวคดของบคคลสาคญอน ๆ 1.2 วเคราะหการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ใน 7 ประการ ไดแก ภาวะผนา สารสนเทศและการวเคราะห กลยทธและการวางแผน การจดการบคคล การจดการกระบวนการ การเอาใจใสตอลกคา และผลลพธการดาเนนงาน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ 2549 : 22-115)

150

151

1.3 วเคราะหการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจตามเกณฑคณภาพ (MBNQA) ใน 7 ประการ ไดแก ภาวะผนา สารสนเทศและการวเคราะห กลยทธและการวางแผน การจดการบคคล การจดการกระบวนการ การเอาใจใสตอลกคา และผลลพธการดาเนนงาน (สถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตสหรฐอเมรกา 2006 :1-2) 1.4 วเคราะหงานวจยทเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทงในประเทศและตางประเทศ 1.5 นาขอสรปทไดจากการวเคราะหมาสงเคราะหเปนรางองคประกอบ (ตวแปร) และรางกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ตามขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม 3. เขารวมรบฟงการประชมสมมนาการบรหารคณภาพตามแบบเบดเสรจ ในงาน PMQA แลกเปลยนเรยนรการดาเนนการ PMQA เมอวนท 18 สงหาคม 2551 ณ โรงแรมรามาการเดน กรงเทพฯ จดโดย สถาบนเพมผลผลตแหงชาต และงาน TQA Seminar 2008 เมอวนท 28 ตลาคม 2551 ณ โรงแรมเรดสน กรงเทพฯ จดโดยสานกงานรางวลคณภาพแหงชาต 4. แปลเอกสารจากภาษาตางประเทศทงทเปนหนงสอ บทความ งานวจย ขอเขยนผานเวบไซดตาง ๆ โดยใหผรภาษาตางประเทศตรวจสอบความถกตอง ขนตอนท 2 การสมภาษณ เมอไดศกษาเอกสาร ทฤษฎ และแนวคดตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) แลว ผวจยนามาสงเคราะหจดทาเปนแบบสมภาษณชนดไมมโครงสราง (unstructured interview) เพอทาการสมภาษณนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เกยวกบองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 10 คน ประกอบดวย นกวชาการ จานวน 5 คน และนกธรกจ จานวน 5 คน วเคราะหขอมล ทไดจากการสมภาษณ สงเคราะหเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เพอใชในการสรางแบบสอบถามในขนตอนท 3 ขนตอนท 3 การสรางเครองมอ ในขนตอนน ผวจยนาผลทไดจากการทบทวนวรรณกรรมและการสมภาษณนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) นามาสงเคราะหขอมลเพอจดทาเปนแบบสอบถาม (questionnaire) ทใชในการวจย ใน 6 องคประกอบ คอ ผบรหารมภาวะผนา การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร เครองมอการบรหารระบบคณภาพ การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง ทกคนในองคกรมสวนรวม และการสรางความพงพอใจกบลกคา ซงมวธดาเนนการ ดงน 1. นยามตวแปร นยามปฏบตการ (OD) เพอใหไดกรอบแนวทางในการสรางแบบสอบถาม

152

2. สรางแบบสอบถาม สาหรบผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 9 แหง ใชเพอทราบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ซงสอบถามจากอธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผ อานวยการวทยาลยและรองผ อานวยการวทยาลยในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจากกรอบแนวคด ขอบเขตของการวจยทเกยวของกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล แบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไป ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ ตอนท 3 เปนแบบสอบถามปลายเปด (open ended) 3. การวเคราะหหาคาความเทยงตรง (validity) ของเครองมอโดยใชเทคนค IOC (Index of Item Objective Congruence) 4. นาเครองมอทสรางขนไปทดลองใช (try out) ทมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ทเปนตาแหนง อธการบด รองอธการ ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย และรองผอานวยการวทยาลย จานวน 30 คน ปรบปรงแกไขเครองมอใหถกตองสมบรณอกครง วเคราะหหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบสอบถาม โดยการคานวณคาสมประสทธอลฟาของครอนบาค (alpha cronbach coeffient) มคาโดยรวมทงฉบบเทากบ .9873 โดยมคาสมประสทธอลฟา ขอ 1-82 อยระหวาง .9870-.9875 เมอไดแบบสอบถามทสมบรณแลวนาไปใชในการเกบขอมลจากกลมตวอยาง 5. นาแบบสอบถาม ไปเกบขอมลตามขนาดของตวอยาง 6. นาขอมลทสมบรณไปทาการวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) ขนตอนท 4 การตรวจสอบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เมอไดขอมลจากการวเคราะหองคประกอบในขนตอนท 3 แลว ผวจยนามาสรป และสงเคราะหจดทาเปนแบบสมภาษณ ใชการสมมนาองผเชยวชาญ (connoisseurship) ดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 20 คน โดยการสมภาษณเกยวกบองคประกอบการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จานวน 10 คน และโดยการตรวจสอบรายการ (check list) เกยวกบกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล จานวน 10 คน เมอไดขอสรปจากการสมภาษณและตรวจสอบรายการ ผวจยนามาสรปเพอสรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และจดทารายงานผลการวจย เพอนาเสนอผควบคมดษฎนพนธ และคณะกรรมการตรวจสอบดษฎนพนธ ตรวจสอบความถกตอง ทาการแกไขปรบปรงแลวจดพมพรายงานฉบบสมบรณตอไป

153

สรปขนตอนดาเนนงานวจย ขนตอนการดาเนนงาน กระบวนการและวธการ ผลทไดรบ

ขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม - ศกษาเอกสาร หลกการ แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ - ววฒนาการ TQM - สรปรปแบบ TQM

- ศกษาเอกสาร หลกการตาง ๆ เกยวกบหลกการ แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ - วเคราะหองคประกอบ (ตวแปร) - สงเคราะหเปนรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

- องคประกอบ (ตวแปร) และกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ - รปแบบการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจตามทบทวน วรรณกรรม

ขนตอนท 2 การสมภาษณ - สมภาษณผเชยวชาญดาน TQM จานวน 10 คน 1. นกธรกจ 5 คน 2. นกวชาการ 5 คน - สรปขนตอนท 1 และขนตอนท 2

- สมภาษณผเชยวชาญดาน TQM โดยใชแบบสมภาษณ แบบไมมโครงสราง - วเคราะหองคประกอบ (ตวแปร) และกระบวนการ ตามขนตอนท 1 และขนตอนท 2 - สงเคราะหรปแบบการ บรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

- องคประกอบ (ตวแปร) และกระบวนการ การบรหาร คณภาพแบบเบดเสรจ (ใหม) - รปแบบการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจ ตามผเชยวชาญดาน TQM

ขนตอนท 3 การสรางเครองมอ - นยามตวแปร - นยามปฏบตการ (OD) - สรางเครองมอ - หาคา IOC และความเทยงตรง - หาคาความเชอมน - ทดลองใช (try out) - ใชจรง

- ตรวจสอบนยามตามขนตอนท 2 และ ขนตอนท 3 - สรางเครองมอ เปน แบบสอบถาม - ใชผบรหารในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลเปนหนวยวเคราะหโดยวธการเปดตาราง เครซและมอแกน

- วเคราะหองคประกอบหลก (factor analysis) - ไดองคประกอบใหมตาม รปแบบการบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจ

ขนตอนท 4 การตรวจสอบรปแบบ ฯการสมมนาองผเชยวชาญ (connoisseurship) จานวน 20 คน 1. นกธรกจ นกวชาการ ผบรหารมหาวทยาลย และ ผปฏบตการมหาวทยาลย จานวน 10 คน 2. ผบรหารสถาบนอดมศกษา และผเกยวของ จานวน 10 คน

- ตรวจสอบรปแบบการบรหาร คณภาพแบบเบดเสรจใน มหาวทยาลยฯ โดยการสมภาษณ เพอยนยนองคประกอบ และโดยการตรวจสอบรายการเพอยนยนกระบวนการ - นาเสนอรปแบบการบรหาร คณภาพในมหาวทยาลยฯ

- รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจฯ ประกอบดวย องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล

แผนภมท 23 สรปขนตอนดาเนนการวจย

154

ระเบยบวธวจย ระเบยบวธวจยในครงน เปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) ซงผวจยนาเสนอแผนแบบการวจย ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอทใชในการวจยและการสรางเครองมอ การเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล ดงรายละเอยดตอไปน

แผนแบบการวจย แผนแบบของการวจยครงน เปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) ทมการศกษา สภาวการณไมมการทดลอง (the one shot, non-experimental case study design)

แผนผงของแผนแบบการวจย ในการศกษาตามขนตอนของการดาเนนการวจยทง 4 ขนตอน ผวจยไดกาหนดแผนผง

ของแผนแบบการวจยตามลกษณะของการเกบรวบรวมในการวจย ดงน แผนแบบการวจยครงน รายละเอยดปรากฏ ดงน

R หมายถง กลมตวอยางทไดจากการสมตวอยาง X หมายถง ตวแปรทศกษา O หมายถง ขอมลทไดจากการศกษา

X R

O

155

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษา มดงน ขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม เปนการศกษาหนงสอ เอกสาร บทความ วารสาร งานวจยทเกยวของ ขนตอนท 2 การสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เพอนามาวเคราะห สรปรวมกบการทบทวนวรรณกรรม ทเปนตวแปรทศกษาทเปนองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ประชากรทใชในการศกษาตามขนตอนท 2 คอ ผทรงคณวฒและผ เชยวชาญในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จาแนกเปน 2 กลม คอ กลมนกวชาการและกลมนกธรกจ ซงกลมตวอยาง ไดจากการเลอกแบบเจาะจง จานวน 10 คน จาแนกเปน 2 กลม คอ กลมนกวชาการ จานวน 5 คน และกลมนกธรกจ จานวน 5 คน ดงเอกสารในภาคผนวก ก โดยผวจยไดกาหนดเกณฑในการเลอกนกวชาการและนกธรกจ ดงน 1. นกวชาการผเชยวชาญดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ผวจยกาหนดเกณฑใน การคดเลอกผมคณสมบตตามขอใดขอหนงหรอหลายขอ ดงน 1) เปนผมความรความเชยวชาญดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) พจารณาไดจากการมผลงานทางวชาการ เอกสาร ตารา ทเกยวกบการบรหารคณภาพ หรอ 2) เปนผบรหารหรอเคยเปนผบรหารระดบอธการบด รองอธการบด คณบด อาจารย ของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล หรอ 3) เปนผบรหารหรอเคยเปนผบรหารของหนวยงาน องคกร หรอสถาบนระดบชาต ทเกยวของกบการบรหารคณภาพหรอสงเสรมดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) ในองคกรหรอหนวยงานธรกจ 2. นกธรกจผเชยวชาญดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ผวจยกาหนดเกณฑใน การคดเลอกผมคณสมบตตามขอใดขอหนง หรอหลายขอ ดงน 1) เปนผมความรความเชยวชาญ ดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) พจารณาไดจากการมผลงานทางวชาการ เอกสาร ตารา บทความ ทเกยวของกบการบรหารคณภาพ หรอ 2) เปนผบรหารหรอเคยเปนผบรหารระดบสงในองคกร หรอหนวยงานทางธรกจทมการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) หรอ 3) ปฏบตงานในตาแหนงทเกยวของกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอเปนผรบผดชอบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) ในองคกร หรอหนวยงานทางธรกจ ขนตอนท 3 การสรางเครองมอ เปนการนยามตวแปร นยามปฏบตการ สรางแบบสอบถาม วเคราะหความตรงในเน อหา ทดลองใชโดยผ บร หารมหาว ทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลรตนโกสนทร หาคาความเชอมน และเกบรวมรวบขอมลในขนตอนน ประชากร ไดแก อธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย และรองผอานวยการวทยาลย ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง จานวน 423 คน กลมตวอยาง ไดแก อธการบด

156

รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย และรองผ อานวยการวทยาลย ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง จานวน 205 คน วธการสมตวอยางไดจากการเปดตารางเครซและมอแกน (R.V.Krejcie & D.W.Morgan) หลงจากนนทาการสมแบบแบงประเภท (stratified random sampling) ตามสดสวนของจานวนกลมตวอยาง ตามตารางท 8

ตารางท 8 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

มหาวทยาลย

ประชากร กลมตวอยาง

อธการบ

ด

รองอธก

ารบด

ผชวยอธ

การบ

ด

คณบด

/ผอ.วท

ยาลย

รองคณบ

ด/รอง

ผอ.วท

ยาลย

รวม

อธการบ

ด

รองอธก

ารบด

ผชวยอธ

การบ

ด

คณบด

/ผอ.วท

ยาลย

รองคณบ

ด/รอง

ผอ.วท

ยาลย

รวม

1. มทร.ธญบร

1 7 5 11 33 57 1 4 2 5 17 29

2. มทร. กรงเทพ

1 5 2 8 24 40 1 3 1 4 13 22

3. มทร. ตะวนออก

1 5 7 8 24 45 1 3 3 4 13 24

4. มทร. พระนคร

1 6 5 9 27 48 1 3 3 4 13 24

5. มทร. รตนโกสนทร

1 8 4 6 18 37 - 2 2 1 2 7

6. มทร. สวรรณภม

1 7 2 6 18 34 1 3 1 3 9 17

7. มทร. ลานนา

1 7 2 5 15 30 1 3 1 3 8 16

8. มทร. อสาน

1 10 7 12 36 66 1 5 3 6 18 33

9. มทร. ศรวชย

1 7 6 13 39 66 1 3 3 7 19 33

รวม 9 62 40 78 234 423 8 29 19 37 112 205

หมายเหต ผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร เปนกลมทดลองเครองมอ

157

ขนตอนท 4 การตรวจสอบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนการสมภาษณโดยการสมมนาองผเชยวชาญ (connoisseurship) การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เพอนามาวเคราะหยนยนองคประกอบและโดยการตรวจสอบรายการ (check list) เพอยนยนกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ประชากรทใชในการศกษาตามขนตอนท 4 คอ ผเชยวชาญในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จาแนกเปน 2 กลม คอ กลมนกวชาการกบกลมนกธรกจ และกลมผบรหารสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนกบ กลมผเชยวชาญในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ซงกลมตวอยาง ไดจากการเลอกแบบเจาะจง จานวน 20 คน จาแนกเปน 2 กลม คอ กลมนกวชาการกบกลมนกธรกจ จานวน 10 คน ซงเปน กลมเดมตามขนตอนท 2 จานวน 5 คน และกลมผบรหารและผปฏบตการมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล จานวน 5 คน เปนผบรหาร จานวน 3 คน และผปฏบตการ จานวน 2 คน เพอยนยนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ กลมผบรหารสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนกบกลมผเชยวชาญในการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 10 คน เปนผบรหารสถาบนอดมศกษาของรฐ จานวน 7 คน ผบรหารสถาบนอดมศกษาเอกชน จานวน 1 คน และผเกยวของกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 2 คน เพอยนยนกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ดงเอกสารในภาคผนวก ช ซงผวจยไดกาหนดเกณฑในการคดเลอกผเชยวชาญ มคณสมบตตามขอใดขอหนงหรอหลายขอตามเกณฑ ดงน 1) เปนผมความรความเชยวชาญดาน การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) พจารณาไดจากการมผลงานทางวชาการ เอกสาร ตารา ทเกยวกบการบรหารคณภาพ หรอ 2) เปนผบรหารหรอเคยเปนผบรหารระดบอธการบด รองอธการบด คณบด ผบรหารสายสนบสนน ของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล หรอ 3) เปนผบรหารหรอเคยเปนผบรหารระดบสงในสถาบนอดมศกษาของรฐ หรอเอกชนหรอองคกร หรอหนวยงานทางธรกจทมการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM)

ตวแปรทศกษา ตวแปรทศกษา ในการศกษาวจยครงน ประกอบดวยตวแปรพนฐานและตวแปรทศกษา ซงมรายละเอยด ดงน 1. ตวแปรพนฐาน คอตวแปรทเกยวกบสถานภาพสวนตวของผใหขอมล ไดแก เพศ อาย ตาแหนง วฒการศกษา และประสบการณในการทางาน 2. ตวแปรทศกษา คอตวแปรทเกยวของกบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ซงไดจากการวเคราะหเอกสาร สมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญ ผทรงคณวฒ และการวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) จานวน 7 องคประกอบ ไดแก

158

องคประกอบท 1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน หมายถง มการกาหนดกลมเปาหมายผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย สารวจความตองการและรบฟงความคดเหนจากผ รบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน เพอสรางความพงพอใจกบกลมเปาหมาย โดยการออกแบบกระบวนการใหมความเหมาะสมสมดล และมการจดระบบการสอสารภายในองคกรใหมประสทธผลและประสทธภาพ องคประกอบท 2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร หมายถง ผบรหารทกระดบมองเหนภาพความสาเรจในการพฒนา มพลงขบเคลอน รวมทงการมทกษะการบรหารคณภาพ เพอเปนผนาในการเปลยนแปลงองคกร จงใจเพอใหทกคนเหนความสาคญและปฏบตตามยทธศาสตร องคประกอบท 3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ หมายถง มการใชเทคนคและเครองมอในการควบคมคณภาพ การบรหารคณภาพ เทคนคสถตตาง ๆ เขามาชวยปฏบตงาน จนใชเปนงานปกต ชวยในการแปลงยทธศาสตรไปสการปฏบต การรกษามาตรฐานทดและปรบปรงพฒนาใหสงขนอยางตอเนอง องคประกอบท 4 ธรรมาภบาลของผบรหาร หมายถง การทผบรหารมการดาเนนธรกจทเปนผนาและมสวนรวมในการสารวจความตองการและความคาดหวงลกคาและตลาด และมการดาเนนงานอยางมจรยธรรม องคประกอบท 5 การใชองคกรเปนคเทยบเคยง หมายถง การทผบรหารทกระดบมการนาหลกการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจเปนนวตกรรม มการใชคแขงขนในธรกจเดยวกน ใหเปนคเทยบเคยง (benchmarking) ในกจกรรมทประสบผลสาเรจ ในการกาหนดเปาหมาย ตววด และกระบวนการบรหาร ใชหลกการเปรยบเทยบ (benchmarking) มาประกอบการพจารณาดวย องคประกอบท 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร หมายถง การสรางความเปนอยของพนกงานใหมคาตอบแทนทเหมาะสม และใหไดเขารบการฝกอบรมในทกระดบ ไดรบการพฒนาอยางเหมาะสมตลอดจนสรางบรรยากาศใหเออตอการเรยนรและพฒนาตนเองใหทนตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอม องคประกอบท 7 การบรหารงานอยางตอเนอง หมายถง การมการบรหาร (ประจาป) นโยบายระยะสนและระยะยาว บรหารงานประจาวน โดยผบรหารระดบสงเปนผกาหนดนโยบาย โดยคานงถงความโปรงใส จรยธรรม รบฟงความคดเหนและขอมลจากทกภาคสวน การกระจายนโยบายและสงเสรมใหมการปฏบตใหสอดคลองกบนโยบายทกาหนด โดยมระบบการตรวจตดตาม ใหคาชแนะ และปรบปรงอยางเปนระบบตรวจสอบ โดยการระดมสมองจากทกภาคสวน

159

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย แบบสมภาษณ แบบสอบถาม ซงเครองมอแตละประเภทไดใชในการเกบรวบรวมขอมล ดงน 1. แบบสมภาษณชนดไมมโครงสราง สาหรบผเชยวชาญ ในรอบท 1 ใชเพอทราบกรอบแนวคด องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และในรอบท 2 ใชเพอยนยนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และแบบสมภาษณ โดยการตรวจสอบรายการ (check list) เพอยนยนกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล 2. แบบสอบถาม สาหรบผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง ใช เพอทราบองคประกอบของรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล ซงใชสอบถามจากอธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลยและรองผอานวยการวทยาลย จานวน 1 ฉบบ โดยแบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 เปนขอมลทวไป สอบถามเกยวกบ เพศ อาย ตาแหนงทางการบรหาร วฒการศกษา ประสบการณในตาแหนงบรหาร และ ปจจบนปฏบตงานทมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนแบบตรวจสอบรายการ (check list) จานวน 6 ขอ ตอนท 2 ขอมลดานองคประกอบของรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ สอบถามเกยวกบองคประกอบของรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (rating scale) ของลเคอรท (Likert) จานวน 82 ขอ โดยผวจยกาหนดคาคะแนนของชวงนาหนกเปน 5 ระดบ ซงหมายถง ดงน ระดบ 1 หมายถง มระดบการปฏบตการอยในระดบนอยทสด มคานาหนกเทากบ 1 คะแนน ระดบ 2 หมายถง มระดบการปฏบตการอยในระดบนอย มคานาหนกเทากบ 2 คะแนน ระดบ 3 หมายถง มระดบการปฏบตการอยในระดบปานกลาง มคานาหนกเทากบ 3 คะแนน ระดบ 4 หมายถง มระดบการปฏบตการอยในระดบมาก มคานาหนกเทากบ 4 คะแนน ระดบ 5 หมายถง มระดบการปฏบตการอยในระดบมากทสด มคานาหนกเทากบ 5 คะแนน ตอนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ เปนแบบสอบถามปลายเปด (open ended) เพอใหผตอบแบบสอบถามแสดงความคดเหนเพมเตม

การสรางและพฒนาเครองมอในการวจย 1. แบบสมภาษณ ใชผเชยวชาญเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจใน 6 องคประกอบ ในรอบท 1 จานวน 10 คน แบงเปนขอคาถามแบบปลายเปด จานวน 4 ขอ ไดแก รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจควรเปนอยางไร องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ควรประกอบดวยอะไรบาง กระบวนการดาเนนงานควรจะเปนอยางไร และ ความคดเหนอน ๆ สวน

160

แบบสมภาษณ ใชผเชยวชาญเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจใน 7 องคประกอบ ในรอบท 2 จานวน 10 คน แบงเปนขอคาถามแบบปลายเปด จานวน 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 แบบแสดงความคดเหนความเหมาะสม หรอไมเหมาะสมตอองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทง 7 องคประกอบ ตอนท 2 ขอคดเหนและขอเสนอแนะ ในขอคาถามเกยวกบรปแบบทนาเสนอมความเหมาะสมหรอไมเพราะเหตใด ขอเสนอแนะเพมเตมในรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทนาเสนอ และขอเสนอแนะทยงไมมในรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทนาเสนอ และสมภาษณผเชยวชาญเกยวกบกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ใน 8 กระบวนการ เปนแบบตรวจสอบรายการ (check list) 2. แบบสอบถาม สาหรบผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทผวจยจดสรางขนโดยแบงเปน 3 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลทวไป เปนแบบตรวจสอบรายการ จานวน 6 ขอ ตอนท 2 ขอมลดานองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ใน 6 องคประกอบ จานวน 82 ขอ และตอนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ เปนคาถามปลายเปด โดยการสอบถามตามกลมตวอยาง จานวน 205 คน แบบสอบถามไดพฒนาตามกระบวนการและขนตอนจากการศกษาวรรณกรรมและการสมภาษณผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใน 6 องคประกอบ จานวน 110 ขอ นาขอคาถามมาสรางเปนแบบสอบถาม แลวนามาหาคาความสอดคลองและความตรงกบสงทตองการวดทเรยกวา คา IOC (Index of Item Objective Congruence) ซงเหลอขอคาถาม 82 ขอ นาไปทดลองใช (try out) กบผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ไดแก อธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย และรองผอานวยการวทยาลย จานวน 30 คน แลวนามาวเคราะหหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบสอบถามทงฉบบ ไดคาสมประสทธอลฟาของครอนบาค (alpha cronbach coeffient) มคาโดยรวมทงฉบบเทากบ .9873 โดยมคาสมประสทธอลฟา ขอ 1-82 อยระหวาง .9870-.9875 เมอไดแบบสอบถามทสมบรณแลวนาไปใชในการเกบขอมลจากกลมตวอยาง

การเกบรวบรวมขอมล 1. การสมภาษณ จานวน 30 คน ในรอบท 1 จานวน 10 คน เกยวกบองคประกอบและ

กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และรอบท 2 เกยวกบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 10 คน และเกยวกบกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 10 คน ผวจย ไดตดตอประสานผเชยวชาญ โดยใชจดหมายจากภาคบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร และนดหมายผใหสมภาษณตามกาหนดระยะเวลา จากนน ไดทาการบนทก รายงานผลการสมภาษณตามประเดนขอคาถามเปนรายบคคล และรายงานสรปผลในแตละครง

161

2. แบบสอบถาม ผวจยไดสงจดหมายขอความอนเคราะหการตอบแบบสอบถามจาก บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร โดยบางสวนไดเกบรวมรวมขอมลดวยตนเอง และบางสวนไดจดสงทางไปรษณย จากนน ไดทาการคดเลอกขอมลทมความสมบรณแลว นามาทาการบนทกขอมลเพอวเคราะหขอมลตอไป

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลและหาคาสถตตาง ๆ ในการวจยครงน ผวจยใชโปรแกรมสถตสาเรจรป และคาสถตทใชในการวเคราะหขอมลม ดงน

1. การวเคราะหขอมลทไดจากการศกษาเอกสาร หนงสอ วารสารและงานวจยทเกยวของ เพอกาหนดเปนกรอบแนวคดในการวจยใชการวเคราะหเนอหาสาระ (content analysis)

2. แบบสมภาษณ ใชการวเคราะหหาความถ (f) และคารอยละ (%) การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ วเคราะหความสอดคลอง (consensus from the experts)

3. แบบสอบถาม ในตอนท 1 แบบตรวจสอบรายการ ใชการวเคราะหหาความถ (f) และ คารอยละ (%) ในตอนท 2 แบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ใชคาเฉลย (Χ ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาถามปลายเปด การวเคราะหหาความถ (f) และคารอยละ (%) และใชการวเคราะหเนอหา (content analysis)

สาหรบ การวเคราะหคาเฉลย ผวจยไดนาคาเฉลยไปเปรยบเทยบกบเกณฑตามแนวคดของเบสท (Best) ซงมรายละเอยด ดงน คาเฉลย 1.00-1.49 แสดงวา มระดบการปฏบตการอยในระดบนอยทสด คาเฉลย 1.50-2.49 แสดงวา หมายถง มระดบการปฏบตการอยในระดบนอย คาเฉลย 2.50-3.49 แสดงวา มระดบการปฏบตการอยในระดบปานกลาง คาเฉลย 3.50-4.49 แสดงวา มระดบการปฏบตการอยในระดบมาก คาเฉลย 4.50-5.00 แสดงวา มระดบการปฏบตการอยในระดบมากทสด

สาหรบการวเคราะหขอมลทไดจากขอคาถามปลายเปด เกยวกบขอคดเหนอน ๆ ใช การวเคราะหเนอหา (content analysis)

4. การวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) เพอหารปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใชการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ดวยการวเคราะหวธสกดองคประกอบ (Principal Component Analysis หรอ PCA) ซงถอเปนเกณฑการเลอกตวแปรทเขาอยในองคประกอบตวใดตวหนง โดยพจารณาจากคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalue) ทมคานาหนกองคประกอบ (factor loading) ของตวแปรแตละตวขององคประกอบนน มคาตงแต 0.45 ขนไป ทบรรยายดวยตวแปรตงแต 3 ตวแปรขนไปตามกรรมวธของไกเซอร (Kaiser)

162

5. การวเคราะหเพอตรวจสอบและยนยนองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใชการวเคราะหดวยความถ (frequency) และรอยละ (percentage) และการวเคราะหเนอหา (content analysis)

สาหรบ การวเคราะหแบบสมภาษณโดยการตรวจสอบรายการ (check list) เพอยนยนกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใชเกณฑการเปรยบเทยบ ม 3 เกณฑ ดงน

คาเฉลยรอยละ 90 หรอมากกวา แสดงวา มความเหมาะสมในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 70-89 แสดงวา มความเหมาะสมปานกลาง คาเฉลยรอยละ 69 หรอนอยกวา แสดงวา มความเหมาะสมพอใช

สถตทใชในการวจย การวเคราะหขอมลในการประเมนครงนใชโปรแกรมสถตสาเรจรป ในการหาคาสถตตาง ๆ ดงน 1. วเคราะหขอมลดานสถานภาพของผตอบแบบประเมน โดยใชวธหาคารอยละแลวนาเสนอในรปตารางและบรรยาย 2. วเคราะหขอมล โดยนาคะแนนทไดในการตอบแบบประเมน วเคราะหหาคาเฉลยเลขคณตของกลมตวอยาง (Χ ) และหาคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของกลมตวอยาง 3. วเคราะหองคประกอบ (factor analysis) เพอหารปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

4. ใชการวเคราะหเนอหาสาระ (content analysis)

สรป การวจยครงน มวตถประสงค 1) เพอทราบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ 2) เพอนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล โดยใชผบรหารมหาวทยาลยของมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล 9 แหง เปนหนวยวเคราะห (unit of analysis) โดยมขนตอนการดาเนนการวจย 4 ขนตอน คอขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม ม 7 องคประกอบ คอ 1) ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและการแขงขน 2) กระบวนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง 3) สรางความพงพอใจกบลกคา 4) ครอบคลมองคกรทกสวนทกระดบในองคกร 5) มงเปลยนวฒนธรรมองคกร 6) จดการคณภาพทอาศยเครองมอเทคนคตาง ๆ และ 7) พฒนาบคลากร ขนตอนท 2 การสมภาษณผเชยวชาญ ไดสมภาษณผเชยวชาญ จานวน 10 คน เปนนกวชาการ จานวน 5 คน และนกธรกจ จานวน 5 คน ม 6 องคประกอบ คอ 1) ผบรหารมภาวะผนา 2) การบรหารจดการคณภาพทวทง

163

องคกร 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การสวนรวมของบคลากร และ 6) สรางความพงพอใจกบผรบบรการ ขนตอนท 3 การสรางเครองมอ ในแบบสอบถาม ไดจากการสงเคราะหตามขนตอนท 1 และขนตอนท 2 ม 110 ขอ แลวนาไปหาคาความสอดคลองระหวางขอคาถามกบวตถประสงค หรอเนอหา (IOC) ของผเชยวชาญ จานวน 5 คน เหลอขอคาถาม 82 ขอ นาไปทดลองเครองมอ ไดคาสมประสทธอลฟาของครอนบาค มคาเทากบ .9873 แลวนาไปทาการวเคราะหองคประกอบ ม 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนได สวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารภาวะผนาในการนาองคกร 3) การใชองคกรเปน คเทยบเคยง 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง และขนตอนท 4 การตรวจสอบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลย ไดสมภาษณผเชยวชาญเกยวกบองคประกอบ จานวน 10 คน เปนนกวชาการและนกธรกจ จากรอบท 1 จานวน 5 คน และผบรหารและผปฏบตงานของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จานวน 5 คน เพอยนยนองคประกอบ และสมภาษณผเชยวชาญเกยวกบกระบวนการ จานวน 10 คน เปนผบรหารสถาบนอดมศกษาของรฐ จานวน 7 คน ผบรหารสถาบนอดมศกษาเอกชน จานวน 1 คน และผเชยวชาญเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 2 คน ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การใชการกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) มการทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

164

บทท 4

การวเคราะหขอมล

การวจยครงนมงศกษา 1) เพอทราบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ 2) เพอนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล โดยมการดาเนนงาน ดงน ตอนท 1 การศกษาวเคราะหกาหนดองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ตอนท 2 องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ตอนท 3 รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

ตอนท 1 การศกษาวเคราะหกาหนดองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนการศกษาวเคราะหองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ประกอบดวย 2 ขนตอน คอ 1. การทบทวนวรรณกรรม เปนการศกษาเอกสารงานทเกยวกบแนวคด ทฤษฎ และงานวจย ทงทเปนเอกสาร หนงสอ บทความ เวบไซด และเอกสารตาง ๆ 1.1 วเคราะหแนวคดการจดการคณภาพของกรเกอร (Kruger) ตามแนวคดของ เดมมง (Deming) จรน (Juran) ไฟเกนบาวม (Feigenbaum) ครอสบ (Crosby) อชคาวา (Ishikawa) และแนวคดของบคคลสาคญอน ๆ

1.2 วเคราะหการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ใน 7 ประการ ไดแก ภาวะผนา สารสนเทศและการวเคราะห กลยทธและการวางแผน การจดการบคคล การจดการกระบวนการ การเอาใจใสตอลกคา และผลลพธการดาเนนงาน 1.3 วเคราะหการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจตามเกณฑคณภาพ (MBNQA) ใน 7 ประการ ไดแก ภาวะผนา สารสนเทศและการวเคราะห กลยทธและการวางแผน การจดการบคคล การจดการกระบวนการ การเอาใจใสตอลกคา และผลลพธการดาเนนงาน 1.4 วเคราะหงานวจยทงในประเทศและตางประเทศ 1.5 นาขอสรปทไดจากการวเคราะหมาสงเคราะหเปนองคประกอบ (ตวแปร)

164

165

ซงสรปสาระสาคญ ไดดงน

ตารางท 9 สรปสาระสาคญจากการศกษาวเคราะหแนวคด ทฤษฎเกยวกบองคประกอบและ กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

แนวคด ทฤษฎทศกษา สาระสาคญทนาไปใช 1. ความหมายของ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

ผลการศกษาพบวา ความหมายของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มดงน 1. การบรหารคณภาพโดยรวมทวทงองคกร 2. เปนเครองมอบรหารคณภาพและควบคมคณภาพ 3. เปนกระบวนการบรหารคณภาพอยางตอเนอง 4. ทกคนมสวนรวมในทกขนตอน 5. โดยสรางความพงพอใจใหกบลกคา

2. หลกการ การบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจ

ผลการศกษาพบวา หลกการของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มดงน 1. การมงเนนทคณภาพ องคกรการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะตองยดคณภาพ เปนแกนหลกในการบรหารจดการคณภาพในทนหมายถง คณภาพสนคาหรอบรการทสรางความพอใจใหแกลกคาการมงเนนทคณภาพ เปนการยดความตองการของลกคาเปนศนยกลางในการบรหารและดาเนนการ 2. การปรบปรงกระบวนการ ในกระบวนการผลต หรอทางาน พนกงานทกคนจะตองเปนทงผซอและผขายในตวเอง เมอรบงานจากพนกงานกอนหนาเรา เราเปน ผซอเมอทางานเสรจสงตอ เราเปนผขาย ดงนน คณภาพรายงานจงตองจะตองอาศยพนกงานทมคณภาพและม การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 3. ทกคนในองคกรมสวนรวม องคกรการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จะเปนองคกรทผบรหารและพนกงานทกคนทกระดบมสวนรวมองคกรในการดาเนนการพฒนาปรบปรงองคกรคณภาพ การเปดโอกาสใหพนกงานมสวนรวม จะรบรปญหา หาทางปรบปรงแกไขได

166

ตารางท 9 (ตอ) แนวคด ทฤษฎทศกษา สาระสาคญทนาไปใช 3. กระบวนการ การบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจ

ผลการศกษาพบวา กระบวนการของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มดงน 1. การวางแผนดาเนนการ 2. การจดองคกรและการสรางคณภาพใหเกดขน 3. การประกาศเรมนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทวทงองคกร 4. การกาหนดวธการควบคมการดาเนนการ 5. การประเมนผลและการตดตามความกาวหนา 6. การทบทวนผลลพธ และระดบของความเขาใจ และ 7. การสงเสรมใหทกคนมสวนรวมในการปรบปรงอยางตอเนอง

4. องคประกอบ ทสาคญของการ บรหารคณภาพแบบ เบดเสรจ

ผลการศกษาพบวา องคประกอบทสาคญของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มดงน 1. ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและการแขงขน 2. กระบวนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง 3. สรางความพงพอใจกบลกคา 4. ครอบคลมองคกรทกสวนทกระดบในองคกร 5. มงเปลยนวฒนธรรมองคกร 6. จดการคณภาพทอาศยเครองมอเทคนคตาง ๆ 7. พฒนาบคลากร

จากการศกษาหลกการ แนวคด ทฤษฎ และขอคนพบเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ พบวา สาระสาคญทสามารถนาไปใชเปนกรอบแนวคดในการวจยได ประกอบดวย ความหมายการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หลกการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 2. การสมภาษณความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เกยวกบองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ผวจย ไดดาเนนการสมภาษณ ความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 10 คน ซงแบงเปนนกวชาการศกษาทเปนผมความร ความเชยวชาญดานของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอเปนผบรหารทงหนวยงานภาครฐและเอกชน จานวน 5 คน และนกธรกจผเชยวชาญดานการบรหาร

167

คณภาพแบบเบดเสรจ ซงเปนผมความร ความเชยวชาญดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอเปนผบรหาร หรอเคยเปนผบรหารระดบสงในองคกรหรอหนวยงานทางธรกจ จานวน 5 คน ซงสรปสาระสาคญ ไดดงน

ตารางท 10 สรปสาระสาคญจากการสมภาษณความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจเกยวกบองคประกอบและกระบวนการ

รายการ สาระสาคญของความคดเหนทนาไปใช 1. ดานความหมาย ทควเอม

1. การบรหารคณภาพทวทงองคกร 2. มงใชเครองมอการบรหารคณภาพ 3. พฒนากระบวนการอยางตอเนอง 4. สรางความพงพอใจใหลกคา

2. ดานรปแบบ ทควเอม

1. คะโน 5 องคประกอบ 2. การบรหารคณภาพตามเกณฑมลคอมบลดรดจ (MBNQA) 7 หมวด 3. รางวลคณภาพแหงประเทศไทย (TQA) 7 หมวด 4. การบรหารจดการภาครฐ (PMQA) 7 หมวด 5. รปแบบอน ๆ อาท จรวดมงสดวงดาว สอมของกตโลว SIPPO Model , คเมะ เปนตน

3. ดานองคประกอบ ของการบรหาร คณภาพแบบเบดเสรจ

1. ผบรหารมภาวะผนา 2. การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3. เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 4. การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5. การมสวนรวมของบคลากร 6. สรางความพงพอใจกบผรบบรการ

4. ดานกระบวนการ การบรหารคณภาพ แบบเบดเสรจ

1. เรมจากผบรหารในทกระดบตองมงมนทจะพฒนาคณภาพ 2. ใหฝกอบรมใหมความรความเขาใจทควเอม 3. ศกษารปแบบทเหมาะสม 4. ศกษาความตองการและความพงพอใจผรบบรการ 5. สรางกระบวนการ และปรบปรงกระบวนการใหม 6. ใชเครองมอการบรหาร และการควบคมคณภาพ 7. ทางานเปนททกสวนตองมสวนรวม

168

ตารางท 10 (ตอ) รายการ สาระสาคญของความคดเหนทนาไปใช

3. ดานความคดเหน อน ๆ

1. ทควเอมเปนปรชญาการบรหารคณภาพ 2. ผบรหารระดบสงตองลงมอปฏบตดวยตนเอง 3. เปนองคกรแหงการเรยนร 4. การทาทควเอมในเมองไทยควรเรมจากผบรหารระดบสง (top down) 5. มการกระจายคาเปาหมายไปหนวยปฏบต

จากการสมภาษณความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ พบวา สาระสาคญทสามารถนาไปใชเปนกรอบแนวคดในการวจย ประกอบดวย 5 ดาน คอ 1) ดานความหมายทควเอม 2) ดานรปแบบทควเอม 3) ดานองคประกอบ ทควเอม ม 6 องคประกอบ 4) ดานกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ม 7 กระบวนการและ 5) ดานความคดเหนอน ๆ 3. สรปการวเคราะหเอกสาร หลกการ แนวคด และทฤษฎทเกยวของ และความคดเหนจากการสมภาษณของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เพอสรปเปนตวแปร แลวนามาสรางเปนขอกระทงคาถามของแบบสอบถาม ซงไดตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 6 ตวแปร ดงน 1) ผบรหารมภาวะผนา 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3) เครองมอการบรหารคณภาพ 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของบคลากรและ 6) การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ ดงรายละเอยด ตอไปน

ตารางท 11 สรปสาระสาคญจากการวเคราะหเอกสาร หลกการ แนวคด และทฤษฎทเกยวของ และ ความคดเหนจากการสมภาษณของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหาร คณภาพแบบเบดเสรจ เกยวกบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

องคประกอบ รายละเอยด 1. ผบรหารมภาวะผนา

ผบรหารมการนาองคกร ดาเนนการในเรองวสยทศน อดมการณคานยม ความคาดหวงในผลการดาเนนการ ปรบกระบวนทศน การมพลงขบเคลอน ไปสหนวยปฏบต รวมถงการใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การสรางนวตกรรม และการเรยนรในองคกร

169

ตารางท 11 (ตอ) องคประกอบ รายละเอยด 2. การบรหารจดการ คณภาพ ทวทงองคกร

ผบรหารมเทคนค วธการในการบรหารงานคณภาพทเนนการมสวนรวมของบคลากรทกสวน ใหมการวางแผนการบรหารงาน กาหนดประเดน เปาประสงคและกลยทธหลก และการถายทอดไปหนวยปฏบต โดยใชการบรหารงานทหลากหลาย มการวดผลการปฏบตงาน

3. เครองมอการบรหารระบบคณภาพ

การใชเครองมอควบคมคณภาพ เครองมอบรหารคณภาพ ใชเทคนคทางสถตตาง ๆ อปกรณ สารสนเทศและการวเคราะห การเอาใจใสตอลกคา ผบรหารกาหนด ความตองการ ความคาดหวง และความนยมชมชอบของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยอยางไร รวมถงมการดาเนนการอยางไร ในการสรางความสมพนธกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกาหนดปจจยทสาคญททาใหผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมความพงพอใจ และนาไปสการกลาวถงหนวยงานในทางทด

4. การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง

การออกแบบกระบวนงาน ปรบปรงกระบวนงาน ทางานใหถกตองตงแตแรก ใหมการพฒนาแกปญหาทสาเหต ใหมการเรยนรองคกรอยางตอเนอง เปนองคกรแหงการเรยนร ใหกระบวนการถดไปเปนลกคาเรา ใหเปนวฒนธรรมองคกร เพอนานาสความพงพอใจของผรบบรการและความสาเรจของสวนงาน

5. การม สวนรวม ของบคลากร

การทบคลากรในองคกรทกคนไดเขาไปมสวนรวมในกจกรรมดาเนนงาน มการปรบเปลยนกระบวนทศน ใหทกคนเปนหนสวนในหนวยงาน ใหมการเรยนรของพนกงานทกคน ใหมการสรางคานยมรวมในการพฒนาคณภาพ สรางทมงาน การสอสารภายในและภายนอกองคกร

6. การสรางความพงพอใจ

การเอาใจใสตอ ลกคา ผ รบบรการและผมสวนไดสวนเสย ในการสรางความสมพนธกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกาหนดปจจยททาใหผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย มความพงพอใจ และนาไปสการกลาวถงหนวยงานในทางทด

จากตารางท 11 พบวา องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ประกอบดวย 6 องคประกอบ คอ 1) ผบรหารมภาวะผนา 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของบคลากร และ 6) การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ

170

ตารางท 12 สรปสาระสาคญจากการวเคราะหเอกสาร หลกการ แนวคด และทฤษฎทเกยวของ และ ความคดเหนจากการสมภาษณของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหาร คณภาพแบบเบดเสรจ เกยวกบกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ

กระบวนการ รายละเอยด 1. การรเรมจากผบรหารระดบสง (top down)

เปนความมงมนของผบรหาร ทจะพฒนาคณภาพ มการเตรยมการวางแผนการดาเนนงานคณภาพ

2. การจดโครงสรางองคกรและ ทมทางาน (staff & team)

เปนการจดโครงสรางการบรหารคณภาพ และจดหาคณะทางาน โดยใหทกคนเขามามสวนรวมพฒนาคณภาพ

3. การจดระบบเครองมอคณภาพ เปนการใชเครองมอบรหารคณภาพ ควบคมคณภาพ ใชหลกสถตตาง ๆ

4. การประกาศใชและใหความรแกบคลากร

เปนประกาศนโยบายคณภาพใหทวทงองคกร และพฒนาบคลากรในทกกลมเปาหมาย

5. การกากบตดตามและประเมนผล (M & E)

เปนการใชระบบการกากบตดตามและประเมนผล โดยจดหาเครองมอทตรงตามความตองการ

6. การทบทวนการดาเนนงาน (performance)

เปนการสรปและทบทวนการดาเนนงาน ใหมการเปรยบเทยบกบเปาหมาย แลวนาผลมาปรบปรงพฒนา

7. การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ

เปนการจดสรรสวสดการและประโยชนเกอกนใหกบผปฏบตงานทประสบผลสาเรจบรหารคณภาพ

8. การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

เปนการเทยบเคยงในมหาวทยาลยกบหนวยงานในระดบเดยวกนและหนวยงานอน

จากตารางท 12 พบวา กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ประกอบดวย 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทมทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

171

ตอนท 2 องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนการตอบวตถประสงคการวจย ขอ 1 ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ 2.1 การวเคราะหสภาพการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล 2.2 การวเคราะหความคดเหนเกยวกบตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 2.3 การวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ดวยวธการสกดปจจย (Principal Component Analysis หรอ PCA) 2.4 การวเคราะหกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล รายละเอยดของแตละขนตอน มดงตอไปน 2.1 การวเคราะหสภาพการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล สถานภาพสวนตวของผ ตอบแบบสอบถาม ท เปนอธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลยและรองผอานวยการวทยาลย จานวน 9 มหาวทยาลย โดยสงแบบสอบถามไป จานวน 205 ฉบบ ไดรบคนมาทสมบรณ จานวน 201 ฉบบ คดเปนรอยละ 98.05 เมอพจารณาแยกตามเพศ อาย ตาแหนงทางการบรหาร วฒการศกษา ประสบการณในการทางาน มรายละเอยด ดงน

ตารางท 13 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

รายการ จานวน (คน) รอยละ เพศ

1. ชาย 2. หญง

รวม

121 80 201

60.20 39.80

100.00 อาย

1. 40 ป หรอนอยกวา 2. 41-45 ป 3. 46-50 ป 4. 51-55 ป

14 14 68 45

7.00

7.00 33.80 22.40

172

รายการ จานวน (คน) รอยละ 5. 56-60 ป

6. มากกวา 60 ป รวม

50 10

201

24.90 5.00 100.00

ตาแหนง 1. อธการบด 2. รองอธการบด 3. ผชวยอธการบด 4. คณบด/ผอานวยการวทยาลย 5. รองคณบด/รองผอานวยการวทยาลย

รวม

4 29 19 37

112 201

1.99 14.43 9.45 18.41 55.72

100.00 วฒการศกษา

1. ปรญญาตร 2. ปรญญาโท 3. ปรญญาเอก

รวม

8 150 43 201

4.00 74.60 21.40

100.00 ประสบการณในการบรหาร

1. นอยกวา 5 ป 2. 6-10 ป 3. 11-15 ป 4. มากกวา 15 ป

รวม

84 42 25 50 201

41.80 20.90 12.40 24.90 100.00

ปจจบนปฏบตงานท 1. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร 2. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ 3. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก 4. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร 5. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร 6. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

29 22 23 24 7 17

14.40 10.90 11.40 11.90 3.50 8.50

ตารางท 13 (ตอ)

173

ตารางท 13 (ตอ) รายการ จานวน (คน) รอยละ

7. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา 8. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน 9. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย

รวม

14 33

32 201

7.00 16.40 15.90 100.00

จากตารางท 13 พบวา ผตอบแบบสอบถาม รวมทงสน 201 คน สวนใหญเปนเพศชาย จานวน 121 คน คดเปนรอยละ 60.20 เพศหญง จานวน 80 คน คดเปนรอยละ 39.80 ดานอาย สวนใหญ มอาย 46-50 ป จานวน 68 คน คดเปนรอยละ 33.80 นอยทสด คออายมากกวา 60 ป จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 5.00 ดานตาแหนงสวนใหญมตาแหนงรองคณบด และ รองผอานวยการวทยาลย จานวน 112 คน คดเปนรอยละ 55.72 นอยทสด คอมตาแหนงอธการบด จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.99 ดานคณวฒการศกษา สวนใหญมวฒปรญญาโท จานวน 150 คน คดเปนรอยละ 74.60 นอยทสดคอ วฒปรญาตร จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 4.00 ดานประสบการณในการบรหารสวนใหญมประสบการณ นอยกวา 5 ป จานวน 84 คน คดเปนรอยละ 41.80 นอยทสด คอ มประสบการณในการบรหาร จานวน 11-15 ป จานวน 25 คน คดเปนรอยละ 12.40 และ ดานปจจบนปฏบตงานทมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล สวนใหญอยใน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย จานวน 32 คน คดเปนรอยละ 15.90 นอยทสด อยใน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 3.50 ซงสวนใหญเปนกลมทดลองเครองมอ 2.2 การวเคราะหความคดเหนเกยวกบตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 2.2.1 สภาพการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

174

ตารางท 14 สภาพการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลในภาพรวม 6 องคประกอบ

องคประกอบ คาเฉลย (Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) แปลความ

1. ผบรหารมภาวะผนา 3.74 .762 มาก 2. การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3.50 .752 มาก 3. เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 3.23 .772 ปานกลาง 4. การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 3.28 .863 ปานกลาง 5. การมสวนรวมของบคลากร 3.27 .881 ปานกลาง 6. การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ 3.36 .837 ปานกลาง

รวม 3.40 .755 ปานกลาง

จากตารางท 14 พบวา สภาพการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลในภาพรวม 6 องคประกอบ มคาเฉลย อยในระดบปานกลาง (Χ = 3.40, S.D. = .755) โดยมองคประกอบทอยในระดบมาก 2 องคประกอบ คอ ผบรหารมภาวะผนา (Χ = 3.74, S.D. = .762) และการบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร (Χ = 3.50, S.D. = .752) สวนองคประกอบทเหลออยในระดบปานกลาง คอ การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ (Χ = 3.36, S.D. = .837) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง (Χ = 3.28, S.D. = .863) การมสวนรวมของบคลากร (Χ = 3.27, S.D. = .881) และ เครองมอการบรหารระบบคณภาพ (Χ =3.23, S.D. = .772) ตามลาดบ

2.2.2 การวเคราะหระดบความคดเหนเกยวกบตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จากอธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย และรองผอานวยการวทยาลย จานวน 6 องคประกอบ ดงรายละเอยด ตามตารางท 15-20

n=201

175

ตารางท 15 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรทเปน องคประกอบผบรหารมภาวะผนา

ขอท

ขอความ คาเฉลย (Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

ผบรหารมภาวะผนา 3.74 .762 มาก 1 ผบรหารมภาพความสาเรจ/เปาหมาย/ทศทาง

องคกรในการประกาศวสยทศน และอดมการณในความมงมนปรบปรงคณภาพ

3.97 .780 มาก

2 ผบรหารมการจดสรรทรพยากรอยางเพยงพอทจะพฒนาปรบปรงคณภาพ

3.65 .854 มาก

3 ผบรหารเอาใจใสตอการปรบปรงกระบวนการดาเนนงาน

3.92 .902 มาก

4 ผ บ ร ห า ร ม ก า ร ป ร บ ก ร ะ บ วนท ศ น ใ ห ม ( Paradigm) ใ น ก ร ะ บ ว น ก า ร ห ล ก แ ล ะกระบวนการสนบสนนของมหาวทยาลย

3.81 .817 มาก

5 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกรอยางมคณภาพ

3.80 .872 มาก

6 ผบรหารมทกษะในการบรหารคณภาพ 3.62 .952 มาก 7 ผบรหารมพลงขบเคลอน (Driver) ชวยผลกดน

ใหเกดการเปลยนแปลงคณภาพ 3.71 .888 มาก

8 ผบรหารมพนธสญญา (Commitment) ในการบรหารจดการคณภาพ

3.74 .923 มาก

9 ผบรหารสนใจและลงมอปฏบตดวยตนเองในการพฒนาระบบบรหารคณภาพ

3.64 .965 มาก

10 ผบรหารมจรรยาบรรณในการบรหารงาน 3.87 1.071 มาก 11 ผบรหารเปนผนาและมสวนรวมในการเรยนร

ความตองการและคาดหวงลกคา/ตลาด 3.60 1.059 มาก

n=201

176

ตารางท 15 (ตอ)

ขอท ขอความ คาเฉลย

(Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

12 ผบ รหารมการสอสารกบผ รวมงานเพอหาชองทางปรบปรงการปฏบตงาน

3.61 .974 มาก

จากตารางท 15 พบวา ในภาพรวมองคประกอบผบรหารมภาวะผนามตวแปร จานวน 12 ขอ มคาเฉลย อยในระดบมาก (Χ = 3.74, S.D. = .762) มคาเฉลยตวแปรอน ๆ ระหวาง 3.60-3.97 โดยกลมตวอยาง มความคดเหนเกยวกบตวแปรอยในระดบระดบมากทกตวแปร โดยตวแปรทอยในระดบมาก 3 อนดบแรก คอ ตวแปรท 1 ผบรหารมภาพความสาเรจ/เปาหมาย/ทศทางองคกรใน การประกาศวสยทศนและอดมการณในความมงมนปรบปรงคณภาพ ( Χ = 3.97, S.D. = .780) ตวแปรท 3 ผบรหารเอาใจใสตอการปรบปรงกระบวนการดาเนนงาน (Χ = 3.92, S.D. = .902) และ ตวแปรท 10 ผบรหารมจรรยาบรรณในการบรหารงาน (Χ = 3.87, S.D. = 1.071)

ตารางท 16 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรทเปน องคประกอบการบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร

ขอท ขอความ คาเฉลย

(Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3.50 .752 มาก 13 มการบรหารดวยขอมลและขอเทจจรง 3.68 .979 มาก 14 มการบรหารระบบคณภาพอยางทวทงองคกร 3.64 .906 มาก 15 มการวางแผนบรหารเชงกลยทธหรอยทธศาสตร

ทมการมองภาพอนาคต 3.80 .889 มาก

16 มการดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม 3.64 1.106 มาก 17 มการบรหารโดยยดผลลพธการดาเนนงาน 3.61 .932 มาก

n = 201

177

ตารางท 16 (ตอ)

ขอท ขอความ คาเฉลย

(Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

18 มการบรหารงานใหเกดสมดลในคณภาพและสภาวะทางสงคมโดยไมมผลกระทบตอสงคม

3.59 .868 มาก

19 มการบรหารงานดวยวงลอวฏจกร P-D-C-A 3.80 .976 มาก 20 มการกระจายคาเปาหมาย (Deployment) ไปส

หนวยปฏบตระดบลาง 3.71 .984 มาก

21 มการใหรางวลผปฏบตงานบรหารคณภาพดเดน/ดเลศ

3.39 1.039 ปานกลาง

22 มการเรมการดาเนนงาน TQM จากระดบบนสระดบลาง

3.32 .915 ปานกลาง

23 มการใชคแขงขนเปนผรวมงานขององคกรในธรกจเดยวกน

2.98 1.000 ปานกลาง

24 มการตรวจสอบและประเมนคณภาพในแตละองคประกอบ

3.70 .856 มาก

25 มการเทยบเคยง (Benchmarking) กจกรรมคณภาพกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

3.33 .929 ปานกลาง

26 มการใช TQM เปนนวตกรรม 3.14 .887 ปานกลาง 27 มการศกษาดงานจากหนวยงาน/บรษททประสบ

ผลสาเรจในการนาแมแบบ TQM ไปใช 3.12 1.039 ปานกลาง

จากตารางท 16 พบวา ในภาพรวมองคประกอบการบรหารจดการคณภาพทวทงองคกรมตวแปร จานวน 15 ขอ มคาเฉลย อยในระดบมาก (Χ = 3.50, S.D. = .752) มคาเฉลยตวแปรอน ๆ ระหวาง 2.98-3.80 โดยกลมตวอยาง มความคดเหนเกยวกบตวแปรอยในระดบระดบมาก 9 ตวแปรและอยในระดบปานกลาง 6 ตวแปร โดยตวแปรทอยในระดบมาก 3 อนดบแรก คอ ตวแปรท 15 มการวางแผนบรหารเชงกลยทธหรอยทธศาสตรทมการมองภาพอนาคต (Χ = 3.80, S.D. = .889)

178

ตวแปรท 19 มการบรหารงานดวยวงลอวฏจกร P-D-C-A (Χ = 3.80, S.D. = .976) และ ตวแปรท 20 มการกระจายคาเปาหมาย (Deployment) ไปหนวยปฏบตระดบลาง (Χ = 3.71, S.D. = .984)

ตารางท 17 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรทเปน องคประกอบเครองมอการบรหารระบบคณภาพ

ขอท ขอความ คาเฉลย

(Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 3.23 .772 ปานกลาง 28 มการใชเครองมอควบคมคณภาพ เชน

ใบตรวจสอบรายการ กราฟรปตาง ๆ เปนตน 3.25 .906 ปานกลาง

29 มการใชเครองมอบรหารคณภาพ เชน ผงกลมความคด ผงความสมพนธ ผงตนไม เปนตน

3.04 .879 ปานกลาง

30 มการใชเทคนคการสมตวอยางโดยอางองสถต (Statistic Sampling)

3.00 .930 ปานกลาง

31 มการใชเทคนคการจดการ (Management) พรอมกบหลกสถตและเครองมอคณภาพ

3.14 .831 ปานกลาง

32 มการจดการสรางนวตกรรม เทคโนโลย ใหม ๆ ในการบรหารคณภาพ

3.12 .957 ปานกลาง

33 มการเกบสถต เกบตวอยางสนคาและบรการ เพอตรวจสอบ ควบคมคณภาพ

3.11 .899 ปานกลาง

34 มการใชเทคนคการควบคมคณภาพ (QC) 3.27 .973 ปานกลาง 35 มการใชเทคนคการระดมสมอง 3.56 1.019 มาก 36 มการบรหารงานประจาป 3.74 .838 มาก 37 มการบรหารงานประจาวน 3.23 1.043 ปานกลาง 38 มการตรวจวนจฉยโดยผบรหารระดบสง 3.35 1.009 ปานกลาง 39 มการฝกอบรมเครองมอและเทคนคในการแกปญหา 3.08 .994 ปานกลาง 40 มการถายโอน (Transformation) แนวคดพฒนา

ไปสรปแบบการดาเนนงานอน ๆ 3.13 .961 ปานกลาง

n = 201

179

จากตารางท 17 พบวา ในภาพรวมองคประกอบเครองมอการบรหารระบบคณภาพ มตวแปร จานวน 13 ขอ มคาเฉลย อยในระดบปานกลาง (Χ = 3.23, S.D. = .772) มคาเฉลยตวแปรอน ๆ ระหวาง 3.00-3.74 โดยกลมตวอยาง มความคดเหนเกยวกบตวแปรอยในระดบระดบมาก 2 ตวแปรและอยในระดบปานกลาง 11 ตวแปร โดยตวแปรทอยในระดบมาก 3 อนดบแรก คอ ตวแปรท 36 มการบรหารงานประจาป (Χ = 3.74, S.D. = .838) ตวแปรท 35 มการใชเทคนค การระดมสมอง (Χ = 3.56, S.D. = 1.019) และตวแปรท 38 มการตรวจวนจฉยโดยผบรหารระดบสง (Χ = 3.35, S.D. = 1.009)

ตารางท 18 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรทเปน องคประกอบการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง

ขอท ขอความ คาเฉลย

(Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 3.28 .863 ปานกลาง 41 มการปรบปรงกระบวนการปฏบตงานคณภาพ

อยางตอเนอง 3.43 .936 ปานกลาง

42 มการออกแบบกระบวนงานทงระบบ 3.22 1.037 ปานกลาง 43 มการปรบระบบและปรบปรงกระบวนการ

ทางานใหถกตองตงแตแรก 3.24 1.006 ปานกลาง

44 มการตรวจสอบกระบวนการและปรบปรงคณภาพภายในแตละขนตอนเพอการพฒนาอยางตอเนอง

3.32 1.020 ปานกลาง

45 มการดาเนนงานใหเปนองคกรแหงการเรยนร (LO) ทเรยนรอยางตอเนอง

3.34 .864 ปานกลาง

46 มกระบวนการทกขนตอนทงกอนหนาและถดไปถอวาเปนลกคาของเรา

3.10 .880 ปานกลาง

47 มการแกปญหาทสาเหตโดยปองกนการเกดปญหาซา

3.24 .976 ปานกลาง

n = 201

180

ตารางท 18 (ตอ)

ขอท ขอความ คาเฉลย

(Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

48 มการสรางมาตรฐานการปฏบตงานและปรบปรงใหดขนตลอดเวลา

3.36 .950 ปานกลาง

49 มการจดลาดบความสาคญของเรองทจะดาเนนการ

3.48 1.020 ปานกลาง

50 มการลดการใชทรพยากรมากเกนความจาเปน 3.48 .970 ปานกลาง 51 มการลดความผดพลาดในการปฏบตงานท

ซาซอน 3.26 1.045 ปานกลาง

52 มการปรบปรงและแกปญหากระบวนการการบรหารงานประจาวน (Daily Management)

3.10 1.007 ปานกลาง

53 มการปรบปรงระบบการสอสารภายในองคกร 3.26 1.097 ปานกลาง 54 มการใชแนวคดพฒนา TQM ใหมการปรบปรง

อยางไมหยดยง ไมใหองคกรตกอยสถานะตาลงไป 3.10 1.022 ปานกลาง

55 เปนวฒนธรรมองคกรทตองรพนฐานในองคกรตนเอง

3.31 1.084 ปานกลาง

จากตารางท 18 พบวา ในภาพรวมองคประกอบการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนองมตวแปร จานวน 15 ขอ มคาเฉลย อยในระดบปานกลาง (Χ = 3.28, S.D. = .863) มคาเฉลยตวแปรอน ๆ ระหวาง 3.10-3.48 โดยกลมตวอยาง มความคดเหนเกยวกบตวแปรอยในระดบระดบ ปานกลางทกตวแปร โดยตวแปรทอยในระดบมาก 3 อนดบแรก คอ ตวแปรท 49 มการจดลาดบความสาคญของเรองทรจะดาเนนการ (Χ = 3.48, S.D. = .1.020) ตวแปรท 50 มการลดการใชทรพยากรมากเกนความจาเปน ( Χ = 3.48, S.D. = .970) และ ตวแปรท 41 มการปรบปรงกระบวนการปฏบตงานคณภาพอยางตอเนอง (Χ = 3.43, S.D. = .936)

181

ตารางท 19 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรทเปน องคประกอบการมสวนรวมของบคลากร

ขอท

ขอความ คาเฉลย (Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

การมสวนรวมของบคลากร 3.27 .881 ปานกลาง 56 มการศกษา/ฝกอบรม/พฒนาบคลากรทกระดบใน

ทกรปแบบของระบบบรหารคณภาพ 3.51 .965 มาก

57 พนกงานในองคกรมอารมณและความรสกในการปฏบตงานรวมกน

3.18 .994 ปานกลาง

58 ใหพนกงานเสมอนมหรอเปนหนสวนในการปฏบตงาน

3.16 1.093 ปานกลาง

59 พนกงานมการปรบเปลยนแนวคด ทศนคตและพฤตกรรมในการทางาน

3.18 .960 ปานกลาง

60 มการพจารณาใหคาตอบแทนพนกงาน ทกคนอยางเสมอภาค

3.19 1.094 ปานกลาง

61 มวธการสรางความเปนอยของพนกงานทดขน (Well Being)

3.14 1.039 ปานกลาง

62 มการสรางจตสานกการบรหารคณภาพใหเกดกบทกคน

3.29 1.042 ปานกลาง

63 มการสอสารในองคกรอยางมประสทธภาพ 3.20 1.058 ปานกลาง 64 พนกงานในองคกรมการทางานเปนทม 3.44 .931 ปานกลาง 65 มการสรางคานยมรวม (Core Value) ใหเกด

รวมมอกนพฒนาคณภาพ 3.39 .899 ปานกลาง

66 มการปฏบตงานเปนทมขามสายงาน (Cross Functional Team)

3.11 .979 ปานกลาง

67 มการใช TQM เปนสวนหนงของการปฏบตงานปกต

3.06 .957 ปานกลาง

n = 201

182

ตารางท 19 (ตอ)

ขอท ขอความ คาเฉลย

(Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

68 มการสรางแรงจงใจใหพนกงานทกคนได เกดพลงทจะพฒนาคณภาพ

3.13 1.016 ปานกลาง

69 มการสงเสรมใหพนกงานมจรยธรรม มความเปนธรรมและเปนทพงของกนและกน

3.41 1.142 ปานกลาง

70 มการสงเสรมใหพนกงานมคณธรรมทเคารพในความคดสทธทมประจาอยในสงนน ๆ

3.41 1.101 ปานกลาง

71 มการสงเสรมใหพนกงานมความยตธรรมทจะแบงปนใหกบผมประโยชนรวมกนทกฝาย

3.30 1.200 ปานกลาง

72 พนกงานทกคนมสวนผลกดนใหเกดคณภาพ 3.41 1.064 ปานกลาง

จากตารางท 19 พบวา ในภาพรวมองคประกอบการมสวนรวมของบคลากร มตวแปร จานวน 17 ขอ มคาเฉลย อยในระดบปานกลาง ( Χ = 3.27, S.D. = .881) มคาเฉลย ตวแปรอน ๆ ระหวาง 3.06-3.51 โดยกลมตวอยาง มความคดเหนเกยวกบตวแปรอยในระดบระดบมาก 1 ตวแปรและอยในระดบปานกลาง 16 ตวแปร โดยตวแปรทอยในระดบมาก 5 อนดบแรก คอ ตวแปรท 56 มการศกษา/ฝกอบรม/พฒนาบคลากรทกระดบในทกรปแบบของระบบบรหารคณภาพ (Χ = 3.51, S.D. = .965) ตวแปรท 64 พนกงานในองคกรมการทางานเปนทม (Χ = 3.44, S.D. = .931) ตวแปรท 69 มการสงเสรมใหพนกงานมจรยธรรมมความเปนธรรมและเปนทพงของกนและกน ( Χ = 3.41, S.D. = 1.142) ตวแปรท 70 มการสงเสรมใหพนกงานมคณธรรมทเคารพในความคดสทธทมอยในสงนน ๆ (Χ = 3.41, S.D. = 1.101) และ ตวแปรท 72 พนกงานทกคนมสวนผลกดนใหเกดคณภาพ (Χ = 3.41, S.D. = 1.064)

183

ตารางท 20 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแตละตวแปรทเปน องคประกอบการสรางความพงพอใจกบผรบบรการ

ขอท

ขอความ คาเฉลย (Χ )

คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D. )

คาระดบการ

ปฏบตการ

การสรางความพงพอใจกบลกคา 3.36 .837 ปานกลาง 73 มการใหความสาคญกบลกคาโดย Focus กลม

ลกคาใหถกตองเหมาะสม 3.33 1.031 ปานกลาง

74 มการสารวจความตองการและรบฟง ความคดเหนของลกคาและผมสวนได สวนเสยอยางสมาเสมอทนเหตการณ

3.30 1.132 ปานกลาง

75 มการประเมนความพงพอใจของผรบบรการในดานคณภาพการปฏบตงาน

3.52 .990 มาก

76 มความซอสตยในการผลตสนคาคณภาพและการใหบรการ

3.69 .920 มาก

77 องคกรมการเขาถง (Access) ความตองการของลกคาและผมสวนไดสวนเสย

3.23 .911 ปานกลาง

78 มมมมองลกคาภายในและภายนอกใหเปนทยอมรบทวทงองคกร

3.24 .897 ปานกลาง

79 มการใหลกคาเปนผตดสนใจในการใหขอมลยอนกลบในการปรบปรงคณภาพ

3.20 .954 ปานกลาง

80 มการใหโอกาสลกคามสวนรวมในการพฒนาระบบและกระบวนการพฒนาคณภาพ

3.24 .945 ปานกลาง

81 องคกรมการจดการขอรองเรยนจากผรบบรการเพอปรบปรงคณภาพงาน

3.48 .895 ปานกลาง

82 มการธารงรกษาเสถยรภาพใน การใหบรการลกคา

3.36 .890 ปานกลาง

n = 201

184

จากตารางท 20 พบวา ในภาพรวมองคประกอบการสรางความพงพอใจกบลกคา มตวแปร จานวน 10 ขอ มคาเฉลย อยในระดบปานกลาง (Χ = 3.36, S.D. = .837) มคาเฉลยตวแปรอน ๆ ระหวาง 3.20-3.69 โดยกลมตวอยาง มความคดเหนเกยวกบตวแปรอยในระดบระดบมาก 2 ตวแปร และอยในระดบปานกลาง 8 ตวแปร โดยตวแปรทอยในระดบมาก 3 อนดบแรก คอ ตวแปรท 76 มความซอสตยในการผลตสนคาคณภาพและการใหบรการ (Χ = 3.69, S.D. = .920) ตวแปรท 75 มการประเมนความพงพอใจของผรบบรการในดานคณภาพการปฏบตงาน (Χ = 3.52, S.D. = .990) และ ตวแปรท 81 องคกรมการจดการขอรองเรยนจากผรบบรการเพอปรบปรงคณภาพงาน (Χ = 3.48, S.D. = .895) 2.3 การวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ดวยวธการสกดปจจย (Principal Component Analysis หรอ PCA) ในการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ผวจยไดนาองคประกอบทไดจากการสมภาษณผเชยวชาญตามขนตอนท 2 จานวน 6 องคประกอบ ไดแก ผบรหารมภาวะผนา การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร เครองมอการบรหารระบบคณภาพ การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง การมสวนรวมของบคลากร และการสรางความพงพอใจกบผรบบรการ นามาวเคราะหคานาหนกองคประกอบ (factor loading) แลวสรปรวมตวแปรตาง ๆ ได 7 องคประกอบ แสดงคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) และคารอยละของ ความแปรปรวน (percent of variance) ซงสามารถสรป ไดดงน จากการสกดปจจย (Principal Component Analysis หรอ PCA) และการวเคราะหองคประกอบดวยการหมนแกนแบบตงฉาก (orthogonal rotation) โดยใช แวรแมกซ (Varimax with Kaiser Normalization) ได 7 องคประกอบ โดยพจารณาจาก คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) ทมากกวา 1 ตามวธของไกเซอร (Kaiser) และเลอกองคประกอบจากจานวนตวแปรในแตละองคประกอบทตองมตวแปรบรรยายองคประกอบนน ๆ ตงแต 3 ตวแปรขนไป และมคานาหนกองคประกอบ (factor loading) แตละตวแปรเทากบ 0.45 ขนไป ซงพบวา ทง 7 องคประกอบ เปนไปตามเกณฑและประกอบดวยตวแปร จานวน 78 ตวแปร ถกตดออก จานวน 4 ตวแปร คอตวแปรท 13 มการบรหารดวยขอมลและขอเทจจรง ตวแปรท 14 มการบรหารระบบคณภาพอยางทวทงองคกร ตวแปรท 24 มการตรวจสอบและประเมนคณภาพในแตละองคประกอบ และตวแปรท 66 มการปฏบตงานเปนทมขามสายงาน (cross functional team) ทไมเปนไปตามเกณฑของคานาหนกองคประกอบ (factor loading) ซงองคประกอบทสาคญทง 7 องคประกอบ สอดคลองกบการวเคราะหเอกสารของผวจย และ การวเคราะหความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ดงรายละเอยดตามตารางท 21

185

ตารางท 21 องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ในภาพรวม

องคประกอบ คาความแปรปรวน

ของตวแปร (eigenvalues)

คารอยละของ ความแปรปรวน

(percent of variance) 1. การใหความสาคญกบผรบบรการผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน

50.143 61.150

2. ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3.354 4.090 3. เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 3.072 3.746 4. ธรรมาภบาลของผบรหาร 1.946 2.374 5. การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 1.594 1.944 6. การสรางคณภาพชวตบคลากร 1.562 1.905 7.การบรหารงานอยางตอเนอง 1.408 1.717

จากตารางท 21 องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลโดยภาพรวม ม 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ7) การบรหารงานอยางตอเนอง มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 50.143, 3.354, 3.072, 1.946, 1.594, 1.562 และ 1.408 ตามลาดบ และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 61.150, 4.090, 3.746, 2.374, 1.944, 1.905 และ 1.717 ตามลาดบ รายละเอยด ในแตละองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จานวน 7 องคประกอบ ดงตางรางท 22-28

186

ตารางท 22 องคประกอบท 1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

75 มการประเมนความพงพอใจของผรบบรการในดานคณภาพการปฏบตงาน .811 73 มการใหความสาคญกบลกคาโดย Focus กลมลกคาใหถกตองเหมาะสม .795 71 มการสงเสรมใหพนกงานมความยตธรรมทจะแบงปนใหกบ

ผมประโยชนรวมกนทกฝาย .791

69 มการสงเสรมใหพนกงานมจรยธรรม มความเปนธรรมและเปนทพงของกนและกน

.768

63 มการสอสารในองคกรอยางมประสทธภาพ .742 70 มการสงเสรมใหพนกงานมคณธรรมทเคารพในความคดสทธทม

ประจาอยในสงนน ๆ .741

80 มก ารให โอกาสล กค ามส วนร วมในการพฒนาระบบและกระบวนการพฒนาคณภาพ

.739

53 มการปรบปรงระบบการสอสารภายในองคกร .730 82 มการธารงรกษาเสถยรภาพในการใหบรการลกคา .720 77 องคกรมการเขาถง (Access) ความตองการของลกคาและผมสวนได

สวนเสย .716

74 มการสารวจความตองการและรบฟงความคดเหนของลกคาและ ผมสวนไดสวนเสยอยางสมาเสมอทนเหตการณ

.711

52 มการปรบปรงและแกปญหากระบวนการการบรหารงานประจาวน (Daily Management)

.699

48 มการสรางมาตรฐานการปฏบตงานและปรบปรงใหดขนตลอดเวลา .694 76 มความซอสตยในการผลตสนคาคณภาพและการใหบรการ .686 79 มการใหลกคาเปนผตดสนใจในการใหขอมลยอนกลบใน

การปรบปรงคณภาพ .677

72 พนกงานทกคนมสวนผลกดนใหเกดคณภาพ .676 51 มการลดความผดพลาดในการปฏบตงานทซาซอน .675 49 มการจดลาดบความสาคญของเรองทจะดาเนนการ .658

187

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

58 ใหพนกงานเสมอนมหรอเปนหนสวนในการปฏบตงาน .658 78 มมมมองลกคาภายในและภายนอกใหเปนทยอมรบทวทงองคกร .651 55 เปนวฒนธรรมองคกรทตองรพนฐานในองคกรตนเอง .641 81 องคกรมการจดการขอรองเรยนจากผรบบรการเพอปรบปรงคณภาพงาน .640 50 มการลดการใชทรพยากรมากเกนความจาเปน .638 47 มการแกปญหาทสาเหตโดยปองกนการเกดปญหาซา .607 62 มการสรางจตสานกการบรหารคณภาพใหเกดกบทกคน .599 68 มการสรางแรงจงใจใหพนกงานทกคนไดเกดพลงทจะพฒนาคณภาพ .598 59 พนกงานมการปรบเปลยนแนวคด ทศนคตและพฤตกรรมใน

การทางาน .597

46 มกระบวนการทกขนตอนทงกอนหนาและถดไปถอวาเปนลกคาของเรา .597 60 มการพจารณาใหคาตอบแทนพนกงานทกคนอยางเสมอภาค .589 44 มการตรวจสอบกระบวนการและปรบปรงคณภาพภายในแตละ

ขนตอนเพอการพฒนาอยางตอเนอง .567

42 มการออกแบบกระบวนงานทงระบบ .552 18 มการบรหารงานใหเกดสมดลในคณภาพและสภาวะทางสงคมโดย

ไมมผลกระทบตอสงคม .546

54 มการใชแนวคดพฒนา TQM ใหมการปรบปรงอยางไมหยดยง ไมใหองคกรตกอยสถานะตาลงไป

.522

12 ผบรหารมการสอสารกบผรวมงานเพอหาชองทางปรบปรงการปฏบตงาน

.517

45 มการดาเนนงานใหเปนองคกรแหงการเรยนร (LO) ทเรยนร อยางตอเนอง

.514

64 พนกงานในองคกรมการทางานเปนทม .513 43 มการปรบระบบและปรบปรงกระบวนการทางานใหถกตองตงแตแรก .507 35 มการใชเทคนคการระดมสมอง .503 15 มการวางแผนบรหารเชงกลยทธหรอยทธศาสตรทมการมองภาพอนาคต ..494

188

ตารางท 22 (ตอ)

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

41 มการปรบปรงกระบวนการปฏบตงานคณภาพอยางตอเนอง .490 67 มการใช TQM เปนสวนหนงของการปฏบตงานปกต .460 41

ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

50.143 61.150

จากตารางท 22 พบวา องคประกอบท 1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน ซงมตวแปรทสาคญ 41 ตวแปร มคานาหนกตวแปรในองคประกอบอยระหวาง .460-.811 มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 50.143 และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 61.150

ตารางท 23 องคประกอบท 2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

1 ผบรหารมภาพความสาเรจ/เปาหมาย/ทศทางองคกรในการประกาศวสยทศน และอดมการณในความมงมนปรบปรงคณภาพ

.827

3 ผบรหารมการจดสรรทรพยากรอยางเพยงพอทจะพฒนาปรบปรงคณภาพ

.748

4 ผบรหารมการปรบกระบวนทศนใหม (Paradigm) ในกระบวนการหลกและกระบวนการสนบสนนของมหาวทยาลย

.707

2 ผบรหารมการจดสรรทรพยากรอยางเพยงพอทจะพฒนาปรบปรงคณภาพ

.696

6 ผบรหารมทกษะในการบรหารคณภาพ .667 7 ผ บรหารมพ ลงขบ เคล อน ( Driver) ชวยผลกดนให เก ดการ

เปลยนแปลงคณภาพ .628

5 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกรอยางมคณภาพ .616 9 ผบรหารสนใจและลงมอปฏบตดวยตนเองในการพฒนาระบบ

บรหารคณภาพ .577

189

ตารางท 23 (ตอ)

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

8 ผบรหารมพนธสญญา (Commitment) ในการบรหารจดการคณภาพ .547 19 มการบรหารงานดวยวงลอวฏจกร P-D-C-A .514 65 มการสรางคานยมรวม (Core Value) ใหเกดรวมมอกนพฒนา

คณภาพ .503

11 ตวแปร

คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

3.354 4.090

จากตารางท 23 พบวา องคประกอบท 2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร ซงม ตวแปรทสาคญ 11 ตวแปร มคานาหนกตวแปรในองคประกอบอยระหวาง .503-.827 มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 3.354 และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 4.090

ตารางท 24 องคประกอบท 3 เทคนคและเครองมอการบรหาร

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

34 มการใชเทคนคการควบคมคณภาพ (QC) .786 33 มการเกบสถต เกบตวอยางสนคาและบรการ เพอตรวจสอบ ควบคม

คณภาพ .700

29 ม ก า ร ใช เ ค ร อ งม อบร ห า รคณภ าพ เ ช น ผ ง กล ม คว ามค ด ผงความสมพนธ ผงตนไม เปนตน

.683

31 มการใชเทคนคการจดการ (Management) พรอมกบ หลกสถตและเครองมอคณภาพ

.646

30 มการใชเทคนคการสมตวอยางโดยอางองสถต (Statistic Sampling) .634 39 มการฝกอบรมเครองมอและเทคนคในการแกปญหา .632 28 มการใชเครองมอควบคมคณภาพ เชน ใบตรวจสอบรายการ กราฟ

รปตาง ๆ เปนตน .626

190

ตารางท 24 (ตอ)

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

40 มการถายโอน (Transformation) แนวคดพฒนาไปสรปแบบการดาเนนงานอน ๆ

.616

32 มการจดการสรางนวตกรรม เทคโนโลยใหม ๆ ในการบรหารคณภาพ

.529

27 มการศกษาดงานจากหนวยงาน/บรษททประสบผลสาเรจในการนาแมแบบ TQM ไปใช

.515

10 ตวแปร

คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

3.072 3.746

จากตารางท 24 พบวา องคประกอบท 3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ ซงม ตวแปรทสาคญ 10 ตวแปร มคานาหนกตวแปรในองคประกอบอยระหวาง .515-.786 มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 3.072 และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 3.746

ตารางท 25 องคประกอบท 4 ธรรมาภบาลของผบรหาร

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

10 ผบรหารมจรรยาบรรณในการบรหารงาน .703 16 มการดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม .644 11 ผบรหารเปนผนาและมสวนรวมในการเรยนร ความตองการและ

คาดหวงลกคา/ตลาด .598

17 มการบรหารโดยยดผลลพธการดาเนนงาน .518 20 มการกระจายคาเปาหมาย (Deployment) ไปสหนวยปฏบตระดบลาง .466 5

ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

1.946 2.374

191

จากตารางท 25 พบวา องคประกอบท 4 ธรรมาภบางของผบรหาร ซงมตวแปรทสาคญ 5 ตวแปร มคานาหนกตวแปรในองคประกอบอยระหวาง .466-.703 มคาความแปรปรวนของ ตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.946 และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 2.374

ตารางท 26 องคประกอบท 5 การใชองคกรเปนคเทยบเคยง

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

26 มการใช TQM เปนนวตกรรม .688 22 มการเรมการดาเนนงาน TQM จากระดบบนสระดบลาง .637 21 มการใหรางวลผปฏบตงานบรหารคณภาพดเดน/ดเลศ .563 23 มการใชคแขงขนเปนผรวมงานขององคกรในธรกจเดยวกน .547 25 มการเทยบเคยง (Benchmarking) กจกรรมคณภาพกบหนวยงานท

ประสบผลสาเรจ .488

5 ตวแปร

คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

1.594 1.944

จากตารางท 26 พบวา องคประกอบท 5 การใชองคกรเปนคเทยบเคยง ซงมตวแปรทสาคญ 5 ตวแปร มคานาหนกตวแปรในองคประกอบอยระหวาง .488-.688 มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.594 และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 1.944

192

ตารางท 27 องคประกอบท 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

61 มวธการสรางความเปนอยของพนกงานทดขน (Well Being) .727 56 มการศกษา/ฝกอบรม/พฒนาบคลากรทกระดบในทกรปแบบของ

ระบบบรหารคณภาพ .621

57 พนกงานในองคกรมอารมณและความรสกในการปฏบตงานรวมกน .528 3

ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

1.562 1.905

จากตารางท 27 พบวา องคประกอบท 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร ซงมตวแปรทสาคญ 3 ตวแปร มคานาหนกตวแปรในองคประกอบอยระหวาง .528-.7287 มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.562 และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 1.905

ตารางท 28 องคประกอบท 7 การบรหารงานอยางตอเนอง

ตวแปร ขอความ คานาหนก องคประกอบ

36 มการบรหารงานประจาป .614 37 มการบรหารงานประจาวน .596 38 มการตรวจวนจฉยโดยผบรหารระดบสง .501

3 ตวแปร

คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

1.408 1.717

จากตารางท 28 พบวา องคประกอบท 7 การบรหารงานอยางตอเนอง ซงมตวแปร ทสาคญ 3 ตวแปร มคานาหนกตวแปรในองคประกอบอยระหวาง .501-.614 มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.408 และคารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 1.717

193

จากผลการวเคราะหองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ตามความคดเหนของกลมตวอยาง ซงม 7 องคประกอบ สามารถสรปเปนแผนภม ไดดงน

แผนภม 24 สรปผลการวเคราะหองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงมงคลตามความคดเหนของกลมตวอยาง

องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคล

องคประกอบท 1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน (50.143, 61.150 %)

องคประกอบท 2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร (3.354, 4.090 %)

องคประกอบท 3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ (3.072, 3.746 %)

องคประกอบท 7 การบรหารงาน อยางตอเนอง

(1.408, 1.717 %)

องคประกอบท 4 ธรรมาภบาล ของผบรหาร

(1.946, 2.374 %)

องคประกอบท 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร

(1.562, 1.905 %)

องคประกอบท 5 การใชองคกร เปนคเทยบเคยง

(1.594, 1.944 %)

หมายเหต (คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues), คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance))

จากแผนภมท 24 สรปผลการวเคราะหองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ตามความคดเหนของกลมตวอยาง พบวา ประกอบดวย 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง

194

2.4 การวเคราะหกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล มขนตอน ดงน 1. ขนทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ม 7 กระบวนการ คอ 1) การวางแผนดาเนนการ 2) การจดคณะทางาน (staff) 3) การประกาศใชทควเอม (TQM) 4) การควบคมการดาเนนงาน 5) การกากบและตดตามผล 6) การทบทวนการดาเนนการ และ 7) การสงเสรมการมสวนรวม

2. ขนการสมภาษณผเชยวชาญทควเอม (TQM) ม 7 กระบวนการ คอ1) ผบรหารตองเขาใจและมงมน 2) การจดระบบเครองมอทนามาใช 3) มทมงานบรหารคณภาพหรอจางทปรกษา 4) การใหความรทควเอม (TQM) 5) การมระบบกากบตดตามงาน (M & E) 6) การใหรางวลผปฏบตงานดเดน และ 7) การเทยบเคยงหนวยงานทประสบผลสาเรจ

3. สรปกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล จากขนตอนท 1 และขนตอนท 2 ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

4. การสมภาษณผเชยวชาญ เพอยนยนกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จากขนตอนท 3 ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4)การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การใชการกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) มการทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) ใหรางวลผประสบผลสาเรจใน การบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

195

ตอนท 3 รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ในขนตอนน ผวจยไดนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เพอตอบคาถามการวจยขอ 2 เปนองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทไดจากการวเคราะห และพฒนารปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จากขนตอนท 1 การทบทวนวรรณกรรม ขนตอนท 2 การสมภาษณผเชยวชาญ ขนตอนท 3 การสรางเครองมอและขนตอนท 4 การตรวจสอบรปแบบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ รายละเอยดองคประกอบและกระบวนการ มดงน 1. องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ตามความคดเหนของผเชยวชาญโดยการสมภาษณ โดยมขนตอน 1) การทบทวนวรรณกรรม ม 7 องคประกอบ 2) การสมภาษณผเชยวชาญ ม 6 องคประกอบ 3) การวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) ม 7 องคประกอบ ดงน 1.1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน ควรเปน การปรบปรงกระบวนการ ทใหการปรบปรงการแกปญหาทสาเหต มการจดลาดบความสาคญของเรองทปฏบต ลดความผดพลาดในการทางานทซาซอน มการตรวจแกไขกระบวนการอยางตอเนอง เพอสรางมาตรฐานการปฏบตงานใหดขน จดใหมการปรบปรงการสอสารภายในองคกรใหดขน ดานการมสวนรวมของพนกงาน ใหทกคนเขามามสวนรวมในกจกรรมการบรหารคณภาพ ปรบแนวคด ทศนคต สรางคานยมทพงประสงค สรางสภาวะจตใจของบคลาการใหมพลงใน การปฏบตงานเชงคณภาพ ดานการสรางความพงพอใจของลกคา มการกาหนดกลมผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย นนคอควร กาหนดกลมลกคา (customer focus) โดยเฉพาะในมหาวทยาลย กลมนกศกษามสวนสาคญ และดานการบรหารจดการคณภาพ ใชรปแบบการบรหารงานใหเกดสมดล อยางมจรยธรรม หรอธรรมาภบาล 1.2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร ควรเปนการท ผบรหารมภาวะผนา (leadership) ทตองมองเหนภาพสาเรจในขนตอนสดทาย เพอปรบกระบวนทศนใหมในการบรหารคณภาพ ซงผบรหารตองมทกษะ มพลงขบเคลอน มพนธสญญาทจะตองสรางคานยมรวม มการสอสารภายใน ดานการบรหารจดการ ใหใชการวางแผนเชงกลยทธทผบรหารตองเขาไปตรวจสอบการปฏบตงาน และควรใชการบรหารตามกระบวนการ P-D-C-A ดานการปรบปรงกระบวนการ ใหมการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง และดานทกคนในองคกรมสวนรวม ผบรหารควรสรางคานยมรวมในองคกรใหเกดการพฒนาเชงระบบ 1.3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ ควรเปนการใชเทคนคและเครองมอ โดยมสวนทเกยวของ ในดานเครองมอ ควรใชเครองมอการบรหารคณภาพ เครองมอคณภาพให

196

เหมาะสมกบแตละองคกร สวนเทคนคการบรหารจดการสมยใหม มหาวทยาลย ตองเตรยมตวเพอรองรบการเปลยนแปลง ดานการปรบปรงกระบวนการ ควรใชกระบวนการกอนหนา และถดไปถอวาเปนลกคาของเรา ใหมการทาถกกระบวนการตงแตแรก รวมถง การออกแบบใหมทงระบบ ดานการบรหารจดการ ใหมการศกษาดงานในหนวยงานทประสบผลสาเรจ และดานทกคนในองคกรมสวนรวม ดวยการใช การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจเปนสวนหนงของการบรหารงานปกต

1.4 ธรรมาภบาลของผบรหาร ควรเปนการทผบรหารมภาวะผนา ทใหผบรหารม ธรรมาภบาลในการปฏบตงาน และใหเขามามสวนรวมในการกาหนดความตองการลกคา และใหมการบรหารจดการทตองดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม 1.5 การใชองคกรเปนคเทยบเคยง ควรเปนการบรหารจดการ ทใชรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนนวตกรรมทควรเรมจากผบรหารระดบสง (top down) ทมการใชคแขงขนเปนผรวมงานในธรกจเดยวกน มการเทยบเคยงกบองคกรธรกจเดยวกนและใหเทยบกบตางธรกจเชน โรงพยาบาลไดเทยบเคยงกบโรงแรม เปนตน โดยเฉพาะมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เปนมหาวทยาลยใหม จงตองมการเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ 1.6 การสรางคณภาพชวตบคลากร ควรเปนการททกคนในองคกรมสวนรวม ควรมการสรางจตสานกใหบคลากรในมหาวทยาลย มการปรบเปลยนแนวคดใหม ใหบคลากรเปนหนสวนหรอเปนสวนหนงให ถอวา คนมอารมณและความรสก เพอสรางความเปนอยทดขน

1.7 การบรหารงานอยางตอเนอง ควรเปนเครองมอการบรหารระบบคณภาพ ทใช การบรหารงานประจาวน บรหารงานประจาป มการตรวจวนจฉยโดยผบรหารระดบสง ไดใชเทคนคการระดมสมอง และตองมการทาอยางตอเนอง จากองคประกอบทง 7 ประการดงกลาว หากมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดศกษาและนาองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไปปฏบตงานอยางตอเนองทกสวนทวทงองคกร จะสามารถปรบปรงพฒนามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง ไดมรปแบบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) ไดอยางแทจรง             

197

สรปทมาองคประกอบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

 

แผนภมท 25 สรปทมาองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

1. สงเคราะหตามหลกการ แนวคด ทฤษฎ TQM มองคประกอบ 7 ประการ 1) ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและการแขงขน 2) กระบวนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง 3) สรางความพงพอใจกบลกคา 4) ครอบคลมองคกรทกสวนทกระดบในองคกร 5) มงเปลยนวฒนธรรมองคกร 6) จดการคณภาพทอาศยเครองมอเทคนคตาง ๆ 7) พฒนาบคลากร

2. สมภาษณนกวชาการและธรกจ 10 คน ดาน TQM มองคประกอบ 6 ประการ (110 ตวแปร)

1) ผบรหารมภาวะผนา (14 ตวแปร) 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร (30 ตวแปร) 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ (17 ตวแปร) 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง (16 ตวแปร) 5) ทกคนในองคกรมสวนรวม (22 ตวแปร) 6) สรางความพงพอใจกบผรบบรการ (11 ตวแปร)

วเคราะหองคประกอบ (factor analysis)

4. วเคราะหองคประกอบ (78 ตวแปรยอย) มองคประกอบ 7 ประการ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย

และพนกงาน (41 ตวแปร) 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร(11 ตวแปร) 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ (10 ตวแปร) 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร (5 ตวแปร) 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง (5 ตวแปร) 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร (3 ตวแปร) 7) การบรหารงานอยางตอเนอง (3 ตวแปร)

3. สรปองคประกอบตาม ขอ 1 และ ขอ 2 มองคประกอบ 6 ประการ (82 ตวแปร) 1) ผบรหารมภาวะผนา (12 ตวแปร) 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร (15 ตวแปร) 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ (13 ตวแปร) 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง (15 ตวแปร) 5) ทกคนในองคกรมสวนรวม (17 ตวแปร) 6) สรางความพงพอใจ (10 ตวแปร)

สมภาษณนกวชาการ/นกธรกจ กลมเกาตามขอ 2 จานวน 5 คน สมภาษณผบรหาร/ผปฏบตการ มทร. 5 แหง จานวน 5 คน เพอยนยนองคประกอบ ตวแปร เพอนาเสนอรปแบบ TQM

สอบถามจากอธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย รองผอานวยการวทยาลย

5. ยนยนองคประกอบ เพอนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ม 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร 7) การบรหารงานอยางตอเนอง

198

2. กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ตามความคดเหนของผเชยวชาญ โดยมขนตอน ดงน ขนทบทวนวรรณกรรม ม 7 กระบวนการ คอ 1) การวางแผนดาเนนการ 2) การจดคณะทางาน (staff) 3) การประกาศใชทควเอม (TQM) 4) การควบคมการดาเนนงาน 5) การกากบและตดตามผล 6) การทบทวนการดาเนนการ และ 7) การสงเสรมการมสวนรวม ขนการสมภาษณผเชยวชาญทควเอม (TQM) ม 7 กระบวนการ คอ1) ผบรหารตองเขาใจและมงมน 2) การจดระบบเครองมอทนามาใช 3) มทมงานบรหารคณภาพหรอจางทปรกษา 4) การใหความรทควเอม (TQM) 5) การมระบบกากบตดตามงาน (M & E) 6) การใหรางวลผปฏบตงานดเดน และ 7) การเทยบเคยงหนวยงานทประสบผลสาเรจ ขนสรปกระบวนการ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจใน การบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ และ ขนการยนยนกระบวนการ โดยการสมภาษณผเชยวชาญ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

ในขนการยนยนกระบวนการ โดยการสมมนาองผเชยวชาญ (connoisseurship) ทเปนผบรหารสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชน กบผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 10 คน รายละเอยดตามตารางท 29

ตารางท 29 กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

กระบวนการ จานวน (คน) รอยละ

ขนตอนท 1 การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 10 100 ขนตอนท 2 การจดโครงสรางองคกรและทมงาน (staff & team) 10 100 ขนตอนท 3 การจดระบบเครองมอการบรหารคณภาพ 9 90 ขนตอนท 4 การประกาศใช และใหความรแกบคลากร 10 100

n=10

199

จากตารางท 29 พบวา กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล สวนใหญผเชยวชาญ เหนดวย ม 8 กระบวนการ มเพยงขนตอนท 3 และ 7 ควรนาไปรวมกบขนตอนอน ซงในแตละกระบวนการ ควรเปน ดงน ขนตอนท 1 การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) ผบรหารจะตองมความมงมนทจะพฒนาคณภาพ ทจะจดวางนโยบายคณภาพเพอเปนกรอบในการดาเนนงาน แลวจงประกาศนโยบายการใชการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจใหทวทงองคกร เพอเปนการสรางแนวรวมใหบคลากร ทกคนมสวนรวมในระบบคณภาพ จดใหมการฝกอบรมพฒนาบคลากร โดยใชเทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ ใหมงเปลยนวฒนธรรมองคกร ขนตอนท 2 การจดโครงสรางองคกรและทมงาน (staff & team) ควรจดโครงสราง การบรหารคณภาพทใหทกคนในมหาวทยาลยไดเขามามสวนรวมเปนทมงานคณภาพ รวมทงม การกาหนดรปแบบและวธการทางคณภาพ ใหมคมอคณภาพทมการกาหนดเปาหมายทชดเจน ขนตอนท 3 การจดระบบเครองมอการบรหารคณภาพ ควรใชเครองมอควบคมคณภาพใหเปนสารสนเทศทเปนตวเลข อาท ใบตรวจสอบรายการ กราฟ แผนภม ผงกางปลา เปนตน ควรใชเครองมอบรหารคณภาพ ทเปนลกษณะขอความ ขอคดเหน คาพรรณนา เปนตน ควรมการใชเทคนคทางสถต ทางคณตศาสตร เปนตน ควรสรางความเขาใจใหตรงกนโดยใชเครองมอครอบคลมทกเรอง ขนตอนท 4 การประกาศใชและใหความรแกบคลากร ควรใหผบรหารไดประกาศการใช การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เพอใหความรและพฒนาบคลากรในทกภาคสวน โดยใหมการลงมอปฏบตทวทงองคกร ขนตอนท 5 การกากบ ตดตามและประเมนผล (monitoring & evaluation) ควรใหมแผน การกากบ ตดตามงาน โดยผบรหารระดบสงจะตองตดตามผลอยางใกลชด จดใหมเครองมอหรอเทคนคการควบคมดานตาง ๆ

ตารางท 29 (ตอ)

กระบวนการ จานวน (คน) รอยละ

ขนตอนท 5 การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 10 100 ขนตอนท 6 การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 10 100 ขนตอนท 7 การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ 9 90 ขนตอนท 8 การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยทประสบผลสาเรจ 10 100

200

ขนตอนท 6 การทบทวนการดาเนนงาน (performance) ควรใหมการสรปและทบทวนผลลพธโดยการเปรยบเทยบผลลพธกบเปาหมาย ใหมการใชเทคนคการระดมสมอง เพอกอใหเกดความรวมมอการดาเนนงาน ขนตอนท 7 การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ ควรใหมการสรางระบบคณภาพใหเปนทยอมรบของสงคม และมการใหรางวลกบผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ จดสวสดการและประโยชนเกอกลแกพนกงานทกคน ขนตอนท 8 การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยทประสบผลสาเรจ ควรใหม การเทยบเคยงกบมหาวทยาลยในระดบเดยวกน หรอใหมการเทยบเคยงกบหนวยงานประเภทอน หรอรวมถงเทยบเคยงกบมหาวทยาลยในตางประเทศ

สรปทมากระบวนการ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

 

แผนภมท 26 สรปทมากระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

1. ขนทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ม 7 กระบวนการ 1) การวางแผน 2) Staff 3) ประกาศใช TQM 4) ควบคม 5) กากบและต ดตามผล 6) ทบทวน และ 7) สงเสรมการมสวนรวม

2. ขนการสมภาษณผเชยวชาญทควเอม ม 7 กระบวนการ 1) ผบรหารตองเขาใจและมงมน 2) จดระบบเครองมอทนามาใช 3) มทมงาน QAหรอจางทปรกษา 4) ใหความร TQM 5) มระบบ M & E 6) ใหรางวลผปฏบตงานดเดน และ 7) มการเทยบเคยงหนวยงานทประสบผลสาเรจ

3. ขนสรปกระบวนการ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจใน QA และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

4. ขนยนยนกระบวนการ 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจใน QA และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

  

201

สรป รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

รปแบบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล

องค ป ระกอบการบร ห า รคณภาพแบบ เบ ด เสร จ ในมห า ว ท ย า ล ย เ ทค โน โลย ราชมงคล ม 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน2) ผบ รหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) บรหารงานอยางตอเนอง

กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเ รมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนก า ร ด า เ น น ง า น ( performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบ เคย ง ( benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ 

แผนภมท 27 รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

จากแผนภมท 27 รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ประกอบดวยกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ใน 7 องคประกอบ และ 8 กระบวนการ ซงในรปแบบดงกลาว สามารถนาไปใชในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลได โดยมองคประกอบการใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน ทมตวแปรยอยถง 41 ตวแปร จากตวแปรยอยทงหมด 82 ตวแปรและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ควรมการรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) ซงจะเปน ความมงมนของผบรหารทจะพฒนาคณภาพ เปนผมพลงในการขบเคลอนใหมการบรหารคณภาพ มการเตรยมการวางแผนการดาเนนงานคณภาพ เปนตน

202

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มวตถประสงคการวจย 1) เพอทราบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ 2) เพอนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล โดยมขนตอนการดาเนนงานวจย 4 ขนตอน คอ 1) การทบทวนวรรณกรรม 2) การสมภาษณผเชยวชาญ 3) การสรางเครองมอ และ 4) การตรวจสอบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ผวจยสามารถสรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะไดดงรายละเอยด ดงน

สรปผลการวจย จากผลการวจยสรปเปนประเดนตามวตถประสงคการวจยได ดงน 1. องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดจากวธการตามขนตอน ดงน

1.1 จากการสงเคราะหวรรณกรรมทเกยวของ มองคประกอบ 7 ประการ คอ 1) ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและการแขงขน 2) กระบวนการปรบปรงคณภาพ อยางตอเนอง 3) สรางความพงพอใจกบลกคา 4) ครอบคลมองคกรทกสวนทกระดบในองคกร 5) มงเปลยนวฒนธรรมองคกร 6) จดการคณภาพทอาศยเครองมอเทคนคตาง ๆ และ 7) พฒนาบคลากร

1.2 จากการสมภาษณสมภาษณนกวชาการและธรกจ 10 คน ดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มองคประกอบ 6 ประการ คอ 1) ผบรหารมภาวะผนา 2) การบรหารจดการคณภาพ ทวทงองคกร 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของบคลากร และ 6) การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ

1.3 จากการสรปตามขอ 1.1 และ 1.2 มองคประกอบ 6 ประการ (82 ตวแปร) คอ 1) ผบรหารมภาวะผนา (12 ตวแปร) 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร (15 ตวแปร) 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ (13 ตวแปร) 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของบคลากร (17 ตวแปร) และ 6) การสรางความพงพอใจ (10 ตวแปร)

1.4 สภาพการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล โดยรวม ใน 6 องคประกอบ อยในระดบมาก 2 องคประกอบ คอ ผบรหารมภาวะผนา การบรหารจดการ

202

203

คณภาพทวทงองคกร สวนองคประกอบทเหลออยในระดบปานกลาง 4 องคประกอบ คอ สรางความพงพอใจกบผรบบรการ การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง การมสวนรวมของบคลากร และเครองมอการบรหารระบบคณภาพ ตามลาดบ

1.5 นาตวแปรทไดมาสรางเปนแบบสอบถาม แลวไปสอบถามจากกลมตวอยาง โดยการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ดวยวธการสกดปจจย (Principal Component Analysis หรอ PCA) พบวา องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง โดยม 78 ตวแปร (ตวแปรยอย) ถกตดทงไป 4 ตวแปร คอ ตวแปรท 13, 14, 24 และ 66 รายละเอยดแตละองคประกอบ ใน 7 องคประกอบ ซงประกอบดวย 78 ตวแปร เมอพจารณาจากคาผลรวมความแปรปรวนรวมจากมากไปหานอย และแตละองคประกอบไดจดเรยงลาดบตวแปรตามคานาหนกองคประกอบ (factor loading) ไดดงน องคประกอบท 1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน ประกอบดวย 41 ตวแปร มคาความแปรปรวนของตวแปร 50.143 และ คารอยละของความแปรปรวน 61.150

องคประกอบท 2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร ประกอบดวย 11 ตวแปร ม คาความแปรปรวนของตวแปร 3.354 และ คารอยละของความแปรปรวน 4.090

องคประกอบท 3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ ประกอบดวย 10 ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร 3.072 และ คารอยละของความแปรปรวน 3.746

องคประกอบท 4 ธรรมาภบาลของผบรหาร ประกอบดวย 5 ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร 1.946 และ คารอยละของความแปรปรวน 2.374

องคประกอบท 5 การใชองคกรเปนคเทยบเคยง ประกอบดวย 5 ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร 1.594 และ คารอยละของความแปรปรวน 1.944

องคประกอบท 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร ประกอบดวย 3 ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร 1.562 และ คารอยละของความแปรปรวน 1.905 คอ

องคประกอบท 7 การบรหารงานอยางตอเนอง ประกอบดวย 3 ตวแปร คาความแปรปรวนของตวแปร 1.408 และ คารอยละของความแปรปรวน 1.717

204

1.6 วเคราะหกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล ม 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การใชการกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) มการทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) ใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

2. รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล การนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลไดพจารณานาเสนอรปแบบ จากองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล โดยการพจารณาตรวจสอบรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ดวยการสมมนาองผ เชยวชาญ (connoisseurship) จานวน 20 คน โดยยนยนองคประกอบ จานวน 10 คน และยนยนกระบวนการ จานวน 10 คน ซงสวนใหญมความเหนเกยวกบองคประกอบดงกลาววาเหมาะสมและสามารถนาไปใชในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง และ สวนใหญมความเหนเกยวกบกระบวนการดงกลาววา เหมาะสมและสามารถนาไปใชในมหาวทยาลย เทคโนโลย ราชมงคล ทง 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) การทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ ซงรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล สามารถทจะนาองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ไปประยกตใชในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลได

205

อภปรายผล จากขอคนพบของการวจยครงน มประเดนสาคญทคนพบ จากรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ สามารถนามาอภปรายผลตามวตถประสงคการวจย ไดดงน

1. องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จากขอคนพบเกยวกบองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จากการทบทวนวรรณกรรมและการสมภาษณผเชยวชาญ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มองคประกอบทสาคญ 6 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมวสยทศนในการนาองคกร 3) เทคนค/เครองมอการบรหารคณภาพ 4) การสรางคณภาพชวตพนกงาน 5) การใชคแขงขนเปนคเทยบเคยง และ 6) การบรหารงานอยางตอเนองโดยผบรหารระดบสง ทงน เปนเพราะวา ผวจยไดสงเคราะหตามหลกการ แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ มองคประกอบทสาคญ 7 องคประกอบคอ 1) ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและการแขงขน 2) กระบวนการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง 3) การสรางความพงพอใจกบลกคา 4) ครอบคลมองคกรทกสวนทกระดบในองคกร 5) มงเปลยนวฒนธรรมองคกร 6) จดการคณภาพทอาศยเครองมอเทคนคตาง ๆ และ 7) พฒนาบคลากร นอกจากน เกยวของกบการสมภาษณนกวชาการและนกธรกจ จานวน 10 คน มองคประกอบทสาคญ 6 ประการ คอ 1) ผบรหารมภาวะผนา 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของบคลากร และ 6) การสรางความพงพอใจกบผรบบรการ ซงสอดคลองกบการสรปองคประกอบตามหลกการ แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ และการสมภาษณผเชยวชาญ มองคประกอบ 6 องคประกอบ (82 ตวแปร) คอ 1) ผบรหารมภาวะผนา (12 ตวแปร) 2) การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร(15 ตวแปร) 3) เครองมอการบรหารระบบคณภาพ (13 ตวแปร) 4) การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง (15 ตวแปร) 5) การมสวนรวมของบคลากร (17 ตวแปร) และ 6) การสรางความพงพอใจ (10 ตวแปร) และจากการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ดวยวธการสกดปจจย (Principal Component Analysis หรอ PCA) พบวา องคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล มตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ จานวน 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกร

206

เปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนองโดยม 78 ตวแปร (ตวแปรยอย) ถกตดทง 4 ตวแปร จะเหนวา ทมาขององคประกอบไดถกสงเคราะห จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ มการสมภาษณผเชยวชาญ ทง 10 คน มการสอบถามผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 9 แหงมการวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) ตามกระบวนการทางสถต จงได 7 องคประกอบ ซงสอดคลองกบ องคประกอบของรปแบบรางวลคณภาพแหงชาตมลคอรมบลดรดจ (MBNQA) กรอบของ Baldrige National Quality Program ในversion 2009-2010 สาหรบสถาบนการศกษา Education Criteria for Performance Excellence รปแบบของรางวลคณภาพแหงชาตของไทย (TQA) และการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ทมองคประกอบทสาคญ 7 ประการ คอ ภาวะผนาหรอ การนาองคกร ยทธศาสตรและการวางแผน ความพงพอใจของลกคาและผมสวนไดสวนเสย สารสนเทศและการวเคราะหทางสถต การพฒนาทรพยากรมนษย การจดการกระบวนการ และผลลพธหรอผลการดาเนนงานทางธรกจ นอกจากน สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ โดยสถาบนเพมผลผลตแหงชาต ไดกลาวถง องคประกอบของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มองคประกอบทสาคญ 6 ประการ คอ 1) ความมงมนและการมสวนรวมของผบรหาร เพอสนบสนนการดาเนนการในทกระดบขององคกรอยางตอเนอง 2) การใหความสาคญลกคาภายใน (ขาราชการ/เพอนรวมงาน/สวนราชการอน) และลกคาภายนอก (ผรบบรการ/ประชาชน) 3) การมสวนรวมของบคลากรทกคน ทกระดบ และทกหนวยงานในองคกร 4) การปรบปรงกระบวนการทางานอยางตอเนอง 5) การคานงถงผสงมอบวาเปนหนสวน และ 6) การมวดและการประเมนผลงาน

หากพจารณาลาดบความสาคญขององคประกอบทคนพบทง 7 องคประกอบ ในลาดบท 1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน (61.150 %) ลาดบท 2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร (4.090%) ลาดบท 3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ (3.746 %) ลาดบท 4 ธรรมาภบาลของผบรหาร (2.374 %) ลาดบท 5 การใชคองคกรแขงขนเปนคเทยบเคยง (1.944 %) ลาดบท 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร (1.905 %) และลาดบท 7 การบรหารงานอยางตอเนอง (1.717 %) ซงทง 7 องคประกอบมผลตอรปแบบดงกลาว สามารถอภปรายผล ไดวา

1. การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 50.143 คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 61.150 โดยมตวแปรทใชเปนตวประกอบสงถง 41 ตวแปร ทงน อาจเนองจากมหาวทยาลย จะตองอาศยลกคาและตลาด มากาหนดความตองการ ความคาดหวง และความนยมของลกคาและตลาด เพอใหเกดความมนใจวา คณภาพการใหบรการเปนทพงพอใจ มการใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนได สวนเสยและพนกงาน ในสวนของพนกงานทเขามาอยในกลมผรบบรการ

207

และผมสวนไดเสย อาจเนองจากมการใหความสาคญกบพนกงานถอวา เปนตวจกรสาคญทจะทาใหงานบรรลผลหรอไม ดงเชน ในบรษทปนซเมนไทย จากดไดสรางอดมการณ เชอมนในคณคาของคน ยงในชวงวกฤตการณ ทบรษทประสบปญหาดานการเงน อนเกดจากหนเงนกตางประเทศ บรษทไดสรางขวญและกาลงใจใหเกดกบพนกงาน โดยการไมปลด ไมลดคาจางและสวสดการ ยงไดมสวนผลกดนใหพนกงานมสวนรวมตอสเพอความอยรอด มการกระตนใหพนกงานทากจกรรมปรบปรงอยางตอเนอง และเพมขดความเขมขนขน นอกจากน ยงใหพนกงานเปนเสมอนคนในครอบครวเดยวกน โดยเชอมนในคณคาของพนกงานบรษทดงกลาว ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร มการกาหนดกลมผรบบรการเปนนกศกษา หนวยงานภาครฐและเอกชน และบคคลทวไป/ชมชนและสงคม กลมผมสวนได สวนเสยเปนผปกครอง ประชาชน/ชมชนและสงคม บคลากรภายในองคกร ผใชบณฑต และผสงมอบงาน (อาจารยพเศษ) และกลมพนกงานเปนขาราชการ พนกงานราชการ พนกงานมหาวทยาลย ลกจางประจา และลกจางชวคราว ซงทง 3 กลมน มหาวทยาลย จะตองมการแขงขนภายในประเทศ ทเปนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง รวมทงมหาวทยาลยทเปดสอนในกลมประเภทเดยวกน ทงน จะตองสรางความสามารถในการเขงขนภายนอกประเทศดวยอก นอกจากน การรบฟงและเรยนรเพอหาความตองการและความคาดหวงของผรบบรการ จะมสวนชวยใหมหาวทยาลย ไดกาหนดกลม (Focus Group) เพอสรางความพงพอใจใหกบลกคา และยงสามารถจดการขอรองเรยนจากผรบบรการไดอยางถกตอง ถกใจไดตรงกลมเปาหมายไดดวย

ซงสอดคลองกบ มหาวทยาลยวสคอนซน (Wisconsin-Stout : UW-Stout) ทเปนสวนหนงของมหาวทยาลยแหงวสคอนซน แตไดรบมอบหมายใหเปนมหาวทยาลยทมภารกจพเศษ มงเนน การสรางบคลากรเพอรองรบความตองการดานวชาชพของชมชนโดยหลอมรวมทฤษฎ การปฏบตและการทดลองเปนหนงเดยวกน ซงมการแบงกลมนกศกษาออกเปน นกศกษาใหม นกศกษากลมเสยง (ทจะสอบตก) กลมโอนยาย กลมทจบปรญญาตรแลว กลมผใหญ กลมตางชาต กลมทเปนชนกลมนอย และกลมทมความพการ ซงนกศกษาเหลาน จะไดรบการดแลและการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมแตละกลม นอกจากน ยงตองทาการสารวจความตองการของนกศกษา พบวาม ความตองการเพอความสาเรจทสาคญ ไดแกโปรแกรมใหมเพอการเรยนรตามความสามารถ สงอานวยความสะดวกหรอเครองชวยเรยนเพอสงเสรมคณภาพ เปนตน มการกาหนดกลมผม สวนไดสวนเสยทเกยวของกบมหาวทยาลย นอกจากนกศกษาแลว ไดแก คณะกรรมการการศกษา (board of regents) ของระบบมหาวทยาลยแหงรฐวสคอนซน กลมโรงเรยนมธยมและชมชน กลมศษยเกา และกลมนายจางหรอผประกอบการ ซงผมสวนไดสวนเสยแตละกลม มความสมพนธและความตองการแตกตางกน เชน กลมโรงเรยนมธยมและชมชน ตองการสวนแบงและเขาถงชมชน

208

และสงอานวยความสะดวกและการบรการของมหาวทยาลย กลมนายจางหรอผประกอบการ ตองการเปนแหลงของงานสาหรบบณฑต แหลงถายทอดเทคโนโลย เปนตน หรอเขตการศกษาเพยลรเวอร (The Pearl River School District) ซงอยหางกรงนวยอรก 20 ไมล ทางดานตะวนตกของแมนาฮตสน ซง PRSD ถอวานกเรยนเปนลกคาทสาคญทสด ความคาดหวงของนกเรยนทนคอ การเรยนการสอนททาใหพวกเขาคนพบและไดมาซงความร รวมทงโอกาสททาใหบรรลความสาเรจสงสด กลมผมสวนไดสวนเสยทสาคญไดแก พอแมผปกครอง ชมชนรานคาและผพานกในเขตน โดยมกลมศษยเกาเปนพนธมตรหลกทสาคญ หรอ เขตการศกษาท 15 (Community Consolidated School District : D 15) ไดกาหนดพนธกจเพอสรางสรรคนกเรยนรระดบโลกโดยการสรางเครอขายชมชนแหงการเรยนร D 15 มการกาหนดผมสวนไดสวนเสย ประกอบดวย ชมชน พอแมผปกครอง ครอาจารย พนกงานสายสนบสนน นกเรยน โรงเรยนมธยมปลาย และบรษทหางราน

เมอพจารณาตวแปรทสาคญทอธบายองคประกอบนทสาคญ 5 อนดบแรก ไดแก 1) มการประเมนความพงพอใจของผรบบรการในดานคณภาพการปฏบตงาน 2) มการใหความสาคญกบลกคาโดย Focus กลมลกคาใหถกตองเหมาะสม 3) มการสงเสรมใหพนกงานมความยตธรรมทจะแบงปนใหกบผมประโยชนรวมกนทกฝาย 4) มการสงเสรมใหพนกงานมจรยธรรม มความเปนธรรมและเปนทพงของกนและกน และ 5) มการสอสารในองคกรอยางมประสทธภาพ เนองจากพนกงานมสวนสาคญทจะทาใหธรกจประสบผลสาเรจซง พนกงานเหลาน จะเรยนรในแตละบคคลและองคกร ใหสามารถปรบตวเขากบการเปลยนแปลง

ซงสอดคลองกบบรษทโตโยตา มอเตอรประเทศไทย จากด ไดปรบปรงกจกรรมการสรางความพงพอใจใหกบลกคา เปนกจกรรมเชงรกทมงปรบปรงคณภาพผลตภณฑการขาย และการบรการหลงการขาย เพอสรางความพงพอใจสงสดกบลกคา โดยการปรบปรงบนพนฐาน 4 ประการ ในการทากจกรรม ไดตงเปาหมายททาทาย การสรางมาตรฐานในการปฏบตงาน การกระตนใหพนกงานมจตสานกในการทากจกรรมพฒนาอยางตอเนอง การตดตามและการประเมนผล รวมถงการใหรางวลยกยองผทประสบผลสาเรจในการทากจกรรมพฒนา จงทาใหบรษทโตโยตาประสบความสาเรจในการสรางความไววางใจในผลตภณฑ การขายและการบรการหลงการขาย โดยสามารถครองความเปนหนงในยอดจาหนายรถยนตในตลาดเมองไทย นอกจากน บรษทโตโยตา ไดกาหนดคาขวญความพงพอใจของลกคา ทาใหลกคาพอใจเพอประกนอนาคตขางหนาของเรา จะเปดรบเสยงของลกคาตลอดเวลา ลกคาทาใหเราดขน ปฏบตไดถกทางเบองหลงการเปลงเสยงยนดกบคณภาพของโตโยตากคอพนกงานทงหมด ทกคนยอมหนกเตมความสามารถเพองานทตองทาอยางแทจรง บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดใชยทธวธเรมจาก touching คอการทาความรจกซงกนและกน ซงครอบคลมถงการทาความเขาใจในความตองการและความคาดหวงของลกคาภายใน

209

และลกคาภายนอก โดยเฉพาะลกคาภายนอก จาเปนตองทาความเขาใจเพอสรางคณคาทด มการจดกลมเพอรบฟงและเรยนรความตองการของลกคา นอกจากน บรษท S.K. Polymer จากด ไดพฒนาสนคาใหมตามความตองการของลกคา ดวยการจบความตองการของลกคาไดละเอยดและครบถวน โดยใหฝาย R&D และ QA ออกไปพบกบลกคาพรอมกบฝายขายและโดยการออกแบบ 4 แบบฟอรม มการนามาใชเปนเครองชวยในการรวบรวมขอมลความตองการของลกคา ไดแก quality request form, material specification request form, process design & job control form, mold & tooling request form ประชาธป ตลาธน บรษท อารเอกซ จากด ไดสรางเครอขายสมพนธกบลกคาผานโปรแกรม CMI : customer & market intelligence ไดใช customer data ขอมลรายละเอยดลกคาอยทพนกงานเทานน โดยเกบขอมลตาง ๆ ของลกคาไว เชน ชอ-สกล ทอย เบอรโทรศพท อเมล และอน ๆ ใชกลยทธทพนกงานขายใชกบลกคาแตละราย ใช customer information มการเกบขอมลลกคา เพอสะดวกในการตดตอ ใช customer service continuity มการบรการลกคาอยางตอเนอง และใช customer information accessibility มการเขาถงขอมลแผนการขาย การแกปญหาใหทนเวลา ในธรกจเยอและกระดาษพมพเขยน เครอซเมนตไทย ดวยการสรางความพงพอใจของลกคาดวย TQC ใชกจกรรมเสรมสรางความพงพอใจลกคาใน 4 กจกรรมหลก คอ รบคาสงซอดวยระบบ IT/สารวจความพงพอใจเมอสงสนคา ปรบปรงคณภาพตามทลกคาตองการ แกไขปญหาและขอรองเรยนถกจดและมประสทธภาพ และกจกรรมสนบสนนธรกจลกคา ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ไดมการรวบรวมขอมลผานแบบสารวจความคดเหนและแบบสอบสอบถาม อยางนอยปละ 2 ครง มการรวบรวมขอมลผานตแสดงความคดเหนและเวบไซดของมหาวทยาลย อยางนอยสปดาหละ 1 ครง การสรางความสมพนธและความพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยในกลมผรบบรการ ดวยการเผยแพรประชาสมพนธขาวสาร ขอมลและกจกรรมประกาศเกยรตคณ และเชดชเกยรต การใหบรการจดการเรยนการสอนและการจดกจกรรมอน ๆ การตดตอสอสารเพอขอขอมลความคดเหน จดหลกสตรอบรมระยะสนและเสรมความรทางดานอน ๆ ทนาไปใชกบชวต ในกลมผมสวนไดสวนเสย ไดจดสวสดการตาง ๆ เผยแพรประชาสมพนธขาวสาร ขอมลและกจกรรมของมหาวทยาลย การใหบรการจดการเรยนการสอนและการจดกจกรรมอน ๆ การตดตอสอสารเพอขอขอมลความคดเหน มหาวทาลย มการจดการขอรองเรยนดวยการแยกประเภทขอรองเรยน แลวนาเสนอกรรมการบรหาร ใหผบรหารพจารณา และแจงผลการพจารณาใหทราบตอไป มการสรางความสมพนธและการตดตอกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ดวยการเผยแพรประชาสมพนธขาวสาร ขอมลและกจกรรมของมหาวทยาลย การใหบรการจดการเรยน การสอนและการจดกจกรรมอน ๆ และมการตดตอสอสารเพอขอขอมลความคดเหน และมการวดความพงพอใจและความไมพงพอใจ และวธการสรางความมนใจวา ไดขอมลทไดรบจากการวด

210

สามารถนาไปใชประโยชนไดจรง ดวยการใชแบบสารวจความคดเหน มการสอบถามสวนบคคลและทางโทรศพท และการสมภาษณ มการเปรยบเทยบขอมลเชงเปรยบเทยบดานความพงพอใจในกลมมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 9 แหง และมหาวทยาลยของรฐ

2. ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 3.354 คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 4.090 โดยมตวแปรทใชเปนตวประกอบ 11 ตวแปร ทงน อาจเนองจาก ผบรหารเปนหวหนาหนวยงานสงสดทจะตองประกาศวสยทศน เปาประสงค ระยะสนและระยาว คานยมรวมและจะตองเปนผกาหนดกลมผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และพนกงาน เพอทจะเขาถง (access) การกาหนดใหมการสรางความพงพอใจใหกบกลมดงกลาว ใหมความเปนอยท เปนสขและมคณภาพชวตทดขน ทงน ผบรหารจะตองมวสยทศน (vision) ในการสรางคานยมรวม (core value) ใหบคลากรในมหาวทยาลย ไดมการวางแผนเชงกลยทธ (strategic planning) ใหมการปรบเปลยนกระบวนทศน (paradigm) ใหมพนธสญญา (commitment) ทจะวาดฝน (scenario) ในการนาองคกร (leadership) ทจะมพลงขบเคลอน (driver) ในการปรบปรงระบบบรหารคณภาพ ทมองเหนภาพความสาเรจอยางมอดมการณ

ซงสอดคลองกบ วทยาลยธรกจมอนฟอรท (The Montfort College of Business : MCB) เดมเปน The University of Northern Colorado’s College of Business ซงผบรหารระดบสง ประกอบดวยคณบด รองคณบด ผชวยคณบด และคณะกรรมการบรหารมหาวทยาลย บรหารงานภายใตกรอบแนวคด 3 ประการ คอ การตดสนใจรวมกนอยางเปนระบบ การประสานความรวมมอภายในองคกร และ มความมงมนอยางแรงกลาทจะยดนกศกษาเปนศนยกลาง ทศทางการพฒนาของ MCB มาจาก การกาหนดรวมกนของผนาระดบสง ซงจะรวมกนทบทวนกาหนด และสอสาร การปฏบตทงทศทางระยะสนและระยะยาว ตลอดจนเปาหมายและความคาดหวงขององคกรใหสอดคลองกบพนธกจและวสยทศนองคกร หลงจากนน คณาจารยและพนกงานจะทางานรวมกนในการกาหนดรายละเอยด และปรบปรงในสวนทตนเองรบผดชอบเพอใหทนสมยและสอดคลองกบพนธกจ วสยทศน และแผนกลยทธขององคกรนอกจากน โรงพยาบาลกรงเทพ ไดนาแพทยซงเปนหลกในองคกร เขามาพฒนาคณภาพการใหบรการ และนาทกษะในการผลกดนและขบเคลอนองคกรในแบบ TQM มาใชอยางมประสทธภาพ วรพจน ลอประสทธสกล ไดกลาววา ผนาในระบบบรหารคณภาพทวทงองคกร จะตองแสดงออกโดยตรงดวยตนเอง ซง ภาวะผนาในเรองน ม 5 ประการ คอ 1) ความมงมนเอาจรงเอาจงของผบรหารระดบสง 2) วฒนธรรมองคกร 3) การกาหนดทศทางความคาดหวง หรอวสยทศน 4) การเรยนรความตองการลกคาและตลาด และ 5) การกาหนดการถายทอดไปสการปฏบต ทเรยกวา รปแบบจรวดทควเอม ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย

211

จากด ยดมนรวมกนในคานยมทเครอซเมนตไทย เรยกวา อดมการณในการดาเนนธรกจ 4 ประการ คอ ตงมนในความเปนธรรม มงมนในความเปนเลศ เชอมนในคณคาของคน และถอมนในความรบผดชอบตอสงคม ทศพร ศรสมพนธ ไดกลาวถงภารกจทสาคญ 3 ประการของการนาองคกร ไดแก การวางทศทางและยทธศาสตรการทางาน (determining a direction) การออกแบบโครงสรางองคการและระบบการทางาน (designing the organization) และ การสรางวฒนธรรมองคการทเออตอพฤตกรรมทมงสความเปนเลศและประพฤตปฏบตตนอยในความดงาม (เกง+ด) ในสวนราชการมการจดทานโยบายการกากบทด เพอการบรหารจดการในองคกร

เมอพจารณาตวแปรทสาคญทอธบายองคประกอบนทสาคญ 5 อนดบแรก ไดแก 1) ผบรหารมภาพความสาเรจ/เปาหมาย/ทศทางองคกรในการประกาศวสยทศน และอดมการณในความมงมนปรบปรงคณภาพ 2) ผบรหารมการจดสรรทรพยากรอยางเพยงพอทจะพฒนาปรบปรงคณภาพ 3) ผบรหารมการปรบกระบวนทศนใหม (paradigm) ในกระบวนการหลกและกระบวนการสนบสนนของมหาวทยาลย 4) ผบรหารมการจดสรรทรพยากรอยางเพยงพอทจะพฒนาปรบปรงคณภาพ และ 5) ผบรหารมทกษะในการบรหารคณภาพ เนองจาก ความรบผดชอบของผนาระดบสง จะมสวนในการกาหนดวสยทศน คานยม รวมทงการสอสารภายในองคกรแลว จะตองสรางและรกษาใหองคกรมผลการดาเนนงานทดอยางยงยน ผบรหารระดบสงจะตองมภาพความสาเรจของการวางแผนเชงกลยทธ เพอสรางความสามารถในการแขงขนและความสาเรจในอนาคต

ซงสอดคลองกบ วทยาลยธรกจมอนฟอรท (The Montfort College of Business : MCB) ไดมการวางแผนเชงกลยทธ 10 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 ขนทบทวนพนธกจ วสยทศน และคานยม ขนตอนท 2 รวบรวมขอมลทงภายในและภายนอก ขนตอนท 3 กาหนดวตถประสงคเชงกลยทธรวมกน ขนตอนท 4 กาหนดแผนงานเชงกลยทธ ขนตอนท 5 พจารณาและอนมตแผนเชงกลยทธ ขนตอนท 6 การกระจายกลยทธสหนวยปฏบต ขนตอนท 7 อนมตงบประมาณเพอสนบสนนกลยทธ ขนตอนท 8 ดาเนนการตามแผนกลยทธ ขนตอนท 9 ตดตามผลการดาเนนงาน และขนตอนท 10 ทบทวนผลลพธ นอกจากน บรษท จดการทรพยสนและชมชน จากด ไดกาหนดใหผบรหารระดบสงใหความสาคญกบการนาระบบ TQM มาใชในองคกรและมสวนรวมในงานอยางใกลชด ซงกรรมการผจดการไดจดประกายความมงมนใหกบพนกงานดวยการโนมนาวจตใจและสนบสนนการทางาน เชน เปนตวอยางทดดวยการลงมอปฏบตในสวนจดควบคมทจะตองนาเสนอตอคณะกรรมการบรหารอยางตอเนอง สนบสนนงบประมาณ รวมแกปญหาทเกดขนกบพนกงานอยางทนท กาหนดนโยบายและการวางแผนงานในการบรหารงานดวยจดควบคมเปาหมาย ดชนชวด ทตองการอยางชดเจน เพอใหพนกงานทกคนปฏบตไปในแนวทางเดยวกน ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดตงอดมการณเครอซเมนตไทย เปนคานยมรวมขององคกร คอ หลกการหรอ

212

ความเชอทใชเปนเกณฑชนาการตดสนใจและปฏบตเรองตาง ๆ ของพนกงานทกคนภายในองคกร หลกความเชอน จะเปนคานยมรวมของทกคนในองคกร ในคณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดกระจายวตถประสงคเชงกลยทธไปสแผนกลยทธและแผนปฏบตการ ตามแนวทางการบรหารแบบเขมมง (hoshin kanri) ในบรษท ซ. พ. เซเวนอเลฟเวน จากด (มหาชน) ไดพฒนาการบรหารเชงกลยทธ ดวยปจจย 3 ประการ คอ 1) ความมงมนของผบรหารระดบสง ถอเปนนโยบายจากบนลงสลาง (top-down) ดงนน ผบรหารจะตองแสดงความมงมนจรงจง และแสดงถงความเปนผนาทสามารถนาพาองคกรขนาดใหญไปสจดหมายปลายทางโดยพรอมกน 2) วฒนธรรมภายในองคกรทเนนการวดและตดตามประเมนผล จะตองมการตดตามวดผลสาเรจทาการวดผลเปนรายไตรมาสและประกาศผลใหพนกงานทกคนรบทราบ และไดนาเอาผลการดาเนนงานไปประกอบกบการพจารณาประเมนผลพนกงานและผบรหาร และ 3) ความเชอมนในการพฒนาอยางตอเนองและไมหยดยง ไดมการฝกอบรมบคลากรอยางสมาเสมอ รวมไปถงการปรบระบบบรหารจดการใหสอดคลองกบภาวะการเปลยนแปลงของธรกจ ให เขาส ระบบบรหารคณภาพมาตรฐานสากล โดยไดรบการรบรอง ISO 9001 : 2000 เมอปลายป พ.ศ. 2545 ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ไดมการกาหนดวตถประสงคและวางแผนแนวนโยบายและทศทางของมหาวทยาลย มการจดทาวสยทศน คานยมและเปาหมายและกระจายลงสหนวยงานภายใน เพอใหทกหนวยงานนาไปปรบเปนของหนวยงาน ผปฏบตงาน ทกระดบประชมเพอกาหนดแผนการปฏบตงานและวางแนวทางในการดาเนนงานใหม ความสอดคลองกบวสยทศนและเปาประสงคระยะสนและระยะยาวของมหาวทยาลย ทกหนวยงานมการนาวสยทศนมาจดทาเปนแผนยทธศาสตรของหนวยงานพรอมกระจายขอมลสระดบปฏบตงาน ระดบหนวยงาน มการตดตามและประเมนผลโดยการวเคราะหเปรยบเทยบจากผล การดาเนนของบคลากรในหนวยงาน มการปรบปรงวสยทศน ใหมความสอดคลองกบพนธกจของมหาวทยาลย ทกหนวยงานภายในมหาวทยาลย มการนาวสยทศน เปาประสงคของมหาวทยาลยไปปฏบตสอดคลองกนทกหนวยงาน โดยตรวจสอบจากการประเมนผลการปฏบตราชการของสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

3. เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ มค าความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 3.746 คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 3.072 โดยมตวแปรทใชเปนตวประกอบ 10 ตวแปร ทงน อาจเนองจาก การจะบรหารคณภาพใหมประสทธผลและประสทธภาพ จะตองใชเครองมอการบรหารเขามามสวนรวมซงในบรรดาเครองมอเหลาน ยงรวมไปถงบรรดาเทคนคและวธการใหม ๆ ทจะชวยในเกบสถต รวบรวมขอมล บนทกขอเทจจรง การวเคราะหหาความสมพนธในรปแบบตาง ๆ โดยการวดวเคราะห เพอประกอบการตดสนใจ ดงคากลาวทวา ทใดมการวด ทนนมการปรบปรง

213

ซงสอดคลองกบ ปราน พรรณวเชยร และยทธนา หรรกษาพทกษ ไดนาระบบมาตรฐาน ISO 9000 กบการพฒนากระบวนการเรยนการสอน ของสถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตนนทบร มการนาระบบการจดการเรยนการสอนทมคณภาพ ทวนสอบได มมาตรฐานดานการเรยนการสอนเปนมาตรฐานเดยวกน เครองมอ เครองจกร วสดอปกรณ มความพรอมเพอการเรยนการสอนประสทธผลทวดได คณภาพของงานวชาการมประสทธภาพยงขน โดยวดจากจานวนนกศกษาเรยนซอมและจานวนนกศกษาพนสภาพ ระบบมาตรฐานคณภาพ ISO 9002 ไดนาเขามาประยกตใชในทางการศกษา ทาใหไดรบการพฒนาคณภาพการศกษาอยางดยง นอกจากน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ไดมการบรณาการเครองมอในการบรหารจดการตาง ๆ เพอวางรากฐานระบบงานสความเปน Performance Excellence ดวยการเรมนาเครองมอใด ๆ มาใชในองคกร จะมการประยกตใชแบบทดลองใช ไมเปนการบงคบและคอย ๆ เพมระดบความเขมงวดในการนาไปใชหรอใชวธประยกตในกลมหนวยงานตวอยาง แลวจงใหผปฏบตงานในหนวยตวอยางเปนผกระตนหนวยงานอน ใหเกดความเขาใจและปฏบตตาม รวมถงมการสรางความเขาใจแกพนกงานทกระดบถง ความเกยวของเชอมโยงอยางมบรณาการของเครองมอตาง ๆ ทนามาใชใน สวทช. ตลอดจนวตถประสงคหลกของการนาทกเครองมอมาใชกเพอใหกาวไปสความเปนความเปนเลศในการดาเนนงาน

เมอพจารณาตวแปรทสาคญทอธบายองคประกอบนทสาคญ 5 อนดบแรก ไดแก 1) มการใชเทคนคการควบคมคณภาพ (QC) 2) มการเกบสถต เกบตวอยางสนคาและบรการ เพอตรวจสอบ ควบคมคณภาพ 3) มการใชเครองมอบรหารคณภาพ เชน ผงกลมความคด ผงความสมพนธ ผงตนไม เปนตน 4) มการใชเทคนคการจดการ (Management) พรอมกบ หลกสถตและเครองมอคณภาพ และ 5) มการใชเทคนคการสมตวอยางโดยอางองสถต (statistic sampling) เนองจาก เครองมอและอปกรณคณภาพเปนสงททกองคกรไดนาเขามาประยกตใช

ซงสอดคลองกบ บรษทฯ ในกลมสมบรณ ทมการประยกต TQM เขากบระบบ QS-9000 โดยเรมสรางพนฐานการทางานและระบบการบรหารตามแนวทาง 5 ส., การควบคมคณภาพ (QCC) และ ไคเซน (kaizen) หลงจากนน กเรมเขาสระบบการบรหารงานสากลตาม ISO 9002 โดยไดรบรองระบบเมอป 2540 จากนนกพฒนากาวไปสอกขน โดยปรบระบบการบรหารงานใหมความสมบรณมากขนตามระบบ QS -9000 โดยไดรบรองระบบเมอป 2541 ตอมาไดนาระบบ ISO 14000 เขามาผสมกบ QS -9000 เพอใหงานสมบรณมากยงขนทงคณภาพและสงแวดลอม นอกจากน กลมบรษท ชยบรณ บราเดอรส จานวน 10 บรษท ในแตละบรษทไดนาเครองมอการบรหารคณภาพมาใช เชน กลมบรษทชยบรณ บราเดอร (CBG) ไดรบรองระบบการจดการอาชวอนามย (มอก. 18001 : 1999) หรอ OHSAS 18001 เมอวนท 30 ธนวาคม 2547 ซงจะตองม การจดทาแผนการตรวจตดตามระบบ

214

จดทาพนทการตรวจ แบบตรวจประเมน ดาเนนการตรวจตดตามประเมนระบบภายใน ตรวจตดตามระบบภายนอก จดทารายงานประจาป จดทาสรปรายงานการตรวจตดตามประเมนผล และจดประชมฝายบรหารระบบ เปนตน ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดใชระบบการวดและการวเคราะห ดวยการบรหารนโนบาย ระบบบรหารงานประจาวน ภายใตระบบรหารนโยบายเมอแผนธรกจระยะยาว กจะถายทอดเปนนโยบายประจาป และเปนแผนการดาเนนงานประจาป บรษทไดนามาตรฐานตาง ๆ มาใช เชน ISO 9000 ISO 14000 ISO 17025 และ มอก. 18001 เปนตน วรพจน ลอประสทธสกล ไดกลาวถง เครองมอวเคราะหขอมล ม 4 ชด คอ 1) เครองมอควบคมคณภาพ ม 7 อยาง 2) เครองมอบรหารคณภาพ ม 7 อยาง 3) เทคนควศกรรมอตสาหการ หรอวศวกรรมคณคา และ 4) เทคนคทางคณตศาสตรตาง ๆ บรษท เอส. เค. โพลเมอร จากด ไดบรหารกระบวนการอยางมคณภาพ โดยการนาทควเอมมาใชในทกกระบวนการ ทกขนตอนและทกคน มการนาหลกการและแนวคดทถกตองของคณภาพ และ มการนากจกรรมหลายอยางเขามาชวยในการปฏบตงาน เชน 5 ส. ความปลอดภยในการทางาน การดาเนนงาน เลาเรองคณภาพ การบารงรกษา (TPM) และ ISO 9002 ในอนาคต บรษทไดนา ISO 14000 มอก. 18000 ISO/TS 16949 ระบบขอเสนอแนะ (kaizen suggestion system : KSS) เปนตน

ในคณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดกระจายวตถประสงคเชงกลยทธไปสแผนกลยทธและแผนปฏบตการ ตามแนวทางการบรหารแบบเขมมง (hoshin kanri) โดยใชตารางเมทรกซเพอหาความสมพนธระหวางกลยทธกบหนวยงานทเกยวของและใชแผนผงตนไมใน การกระจายมาตรการไปสวธการแลวนาแผนไปปรบปรงตอไป ในคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม มการใชเครองมอในการบรหารจดการสมยใหมหลายอยางมาผสมผสานกนเพอชวยขบเคลอนใหไดผลงานตามเปาหมายของคณะ เชน SWOT Analysis PDCA Cycle ISO 9001 : 2000 KM และ การวางแผนการเลอนไหลตาแนง เปนตน ในบรษท สยามปนซเมนตขาว จากด ไดจดทาคมอระบบบรหารคณภาพในสไตลของสยามปนซเมนตขาวเพยงเลมเดยว เรยกวา คมอบรษท (Corperate Manual) แจกจายใหกบพนกงานทกคน ในบรษท Thai-German Specialty Glass จากด ใช ปายคาสง เปนเครองมอ ควบคมปรมาณ-คาสงผลต-คาสงขนยาย ชนงานระหวางผลตและสนคาสาเรจ แมวา ชนดและปรมาณของสนคาจะแตกตางกนไปตามลกคาแต ละรายกตาม เรองวทย เกษสวรรณ โดยเดล กลาววา แนวโนมการจดการคณภาพในอนาคตตองใหความสนใจในอนาคต เครองมอและเทคนคในการจดการคณภาพ เชน เทคนค SPC, FMEA การวเคราะหตนทนคณภาพ การออกแบบทดลอง การกระจายหนาทคณภาพ การปองกนความผดพลาด การเทยบระดบ และเครองมอใหม ๆ 7 อยาง เครองมอและเทคนคเหลาน จะไดรบการยอมรบและถกนาไปใชในการปรบปรงคณภาพมากยงขน โดยเฉพาะเทคนคการกระจายหนาทคณภาพ และ

215

เครองมอใหม ๆ 7 อยาง ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ไดมวธการเลอกและรวบรวมขอมลสารสนเทศ ทมความสอดคลองและเชอมโยงกน มลาดบขนตอนในการเลอกพนธกจและตามตวชวดอยางครอบคลม ไดเลอกสารสนเทศทตองรายงานตามภารกจในฐานขอมลดานตาง ๆ มหาวทยาลย สามารถใชขอมลสารสนเทศ นกศกษาการตดสนใจดานการขยายสาขาทเปดสอนใหตรงตาม ความตองการของผรบรการการศกษา มการวางแผนดานการบรการ เกบสถตดานการบรการออนไลน วเคราะหปรมาณการใชในแตละวน มการเลอกขอมลและสารสนเทศเชงเปรยบเทยบมาสนบสนนการตดสนใจและสนบสนนใหเกดนวตกรรม มการเผยแพรเวบไซด มการดาเนนการใกลเคยงกน และไดเลอกทาการเปรยบเทยบเวบไซดของมหาวทยาลยอน ๆ เพอวเคราะหรปแบบทควรจะเปน เพอสนบสนนใหเกดนวตกรรม มการทบทวนผลการดาเนนงานในเรองทนามาวเคราะห ไดแก การวเคราะหความตองการรบนกศกษา ผลการปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบตราชการประจาป ผลการใชจายเงนงบประมาณประจาปและขอมลดานบคลากร มหาวทยาลย ม การสอสารทวถงทกระดบ ทงทเปนเอกสาร ระบบงาน E-Office อเมล เวบไซดของมหาวทยาลย ไดมการประชมชแจง การสงโดยวาจา การรวมกนปฏบตงาน การประชมนอกรอบและการประชมประจาเดอน การสอสารผานระบบขอมลสารสนเทศตาง ๆ เพอใหผบรหาร ไดรบทราบผลการวเคราะห เพอนาไปใชเปนขอมลในการปฏบตงานและสนบสนนการตดสนใจ สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ไดจดโครงการพฒนานวตกรรมการเรยนร ซงเปนการปรบปรง ชดเครองมอ การบรหารสมยใหม จานวน 7 ชด ไดแก แผนทยทธศาสตร การกาหนดตว ช ว ดระด บบคคล ความคดไรขดจากด การบรหารความเสยง การบรหารการเปลยนแปลง การจดการความร และ การจดทาคมอการปฏบตงาน และจดทาแนวคดคดการบรหารราชการสมยใหม จานวน 3 เรอง คอ ความรบผดชอบตอสงคม การบรหารงานภาครฐในรปแบบเครอขาย และการตลาดสาหรบภาครฐ ซงแนวคดการตลาดสาหรบภาครฐ เปนเครองมอบรหารทมมมมองการบรหารแบบนกการตลาดทมงลกคา (C-customer) เปนจดเรมตนของการขายสนคาและบรการ หากการบรหารภาครฐม การประยกตใชมมมองแบบธรกจเอกชน แนวคดการตลาดจะใชผรบบรการ หรอประชาชนเปนโจทยในการพฒนางานบรการใหตอบสนองความตองการ ความคาดหวง เพอสรางความพงพอใจของผรบบรการหรอประชาชนใหไดมากทสด ชดเครองมอการบรหารงานภาครฐในรปแบบเครอขาย เปนเครองมอการบรหารเพอใหเกดการมสวนรวมในกระบวนการบรหารจดการขอมล โดยหนวยงานภาครฐตองสรางระบบ การดาเนนงานรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ โดยรวมมอกบหนวยงานภายนอกทงภาคเอกชน รฐวสาหกจ รวมถง ประชาชนใหเขามามสวนรวมใน การแลกเปลยนขอมลซงกนและกน เพอสรางเครอขายการทางานอยางเปนระบบรวมกน รปแบบการจดการเครอขาย ไดแก การทาสญญาในการใหบรการ (service contract) หวง

216

โซอปทาน (supply chain) เครอขายเฉพาะกจ (Ad Hoc) ตวแทนการใหบรการ (channel partnership) การเผยแพรขอมลสาธารณะ (information dissemination) และ ชมสายในการเชอมโยงองคการตาง ๆ (civic switchboard) และชดเครองมอความรบผดชอบตอสงคม เปนเครองมอ การบรหารสมยใหม ซงชวยใหผบรหารเขาใจและคานงถงความตองการหรอผลประโยชนของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย คานงถงภารกจทสรางประโยชนอน ๆ นอกเหนอ จากภารกจตามความรบผดชอบของตนเอง ซงชดเครองมอน ยงครอบคลมการกากบดแลตนเองทด (organization governance)

4. ธรรมาภบาลของผบรหาร มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.946 คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 2.374 โดยมตวแปรทใชเปนตวประกอบ 8 ตวแปร ทงน อาจเนองจาก จรยธรรมของผบรหารเปนสวนหนงในการนาองคกรของผบรหาร ทจะตองดาเนนกจกรรมดวย ความยตธรรม โปรงใส

ซงสอดคลองกบ บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดดาเนนธรกจภายใตระบบธรรมาภบาลและจรยธรรมของเครอซเมนตไทย โดยม บรรษทภบาลเครอซเมนตไทย และ จรรยาบรรณเครอ ซเมนตไทย เปนคมอหรอแนวทางในการปฏบตหนาท โดยนาระบบดงกลาวไปปฏบตใหเกด ประสทธผล ซงบรษท ไดมการผลกดนอดมการณในการดาเนนธรกจใหเกดผลในทางปฏบต โดยเชอมนในคณคาของคน และทมผบรหารมงมนในความเปนเลศ มอดมการณ ตงมนในความเปนธรรม มความรบผดชอบตอสงคม ปองกนมใหเกดผลกระทบในเชงลบตอสงคม ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร มการศกษาผลกระทบทเกยวของ มการเลอกวธการแกไขปญหา มการดาเนนการตามแนวทางเลอก มการจดระบบการกากบดแลใหเปนไปตามแผนทวางไว มการประเมนผลการตรวจสอบ กากบดแล แกไขปญหา และนอกจากน มการศกษาขอมลยอนหลง คาดการณผลกระทบในทางลบทอาจจะเกดขน ใหมการเตรยมการปองกนไวลวงหนา ใหมการศกษาเปนรายกรณศกษา มการประชาสมพนธเรองการเตรยมการปองกนใหชมชนทราบ และประเมนผลขาวสารทเขาถงกลมเปาหมาย นอกจากน ผบรหารไดกาหนดวธกาหนดวธการปฏบตเพอใหมการดาเนนงานอยางมจรยธรรม โดยการศกษาฝกอบรม ปรบเปลยนเจตคต ของบคลากรในหนวยงานเพอใหเกดความเปนธรรมในสงคม จดระบบการคดเลอกบคลากรใหมความบรสทธ ยตธรรม เปดรบขอรองเรยนจากผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย วดและตรวจตดตามการมจรยธรรมขององคกร จดทาแบบสารวจและแบบประเมนองคกร มคมอการปฏบตตามจรรยาบรรณขาราชการพลเรอนของสถาบนอดมศกษา

เมอพจารณาตวแปรทสาคญทอธบายองคประกอบนทสาคญ 5 อนดบแรก ไดแก 1) ผบรหารมจรรยาบรรณในการบรหารงาน 2) มการดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม 3) ผบรหารเปนผนาและมสวนรวมในการเรยนรความตองการและความหวงลกคา/ตลาด 4) มการบรหารโดยยด

217

ผลลพธการดาเนนงาน และ 5) มการกระจายคาเปาหมาย (Deployment) ไปสหนวยปฏบตระดบลางเนองจาก คณธรรม จรยธรรม เปนสภาพคณงามความดทมอยในประจาอยในสงนน ๆ จะเปนกฎเกณฑทเปนขอปฏบตปฏบต ในอนทจะไมละเมดตอผอน

ซงสอดคลองกบ บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดวางแผนกลยทธทมกระบวนการ ทประกอบดวยคณลกษณะ 4 ประการ คอ 1) มแนวทางเปนระบบ 2) ครอบคลมทกหนวยงาน 3) ปรบปรงแนวทางจากการเรยนร และ 4) มความสอดคลองเปนแนวทางทเปนระบบ นอกจากน บรษท ยงไดปรบเปลยนกระบวนการใหทนตอตอความตองการและทศทางธรกจอยเสมอ มกระบวนการขาย และกระบวนการผลต ทมการปรบปรง ในบรษท ไทย-เยอรมน สเปเชยลต กลาส จากด ไดพฒนากระบวนการทางานของทกสวนงานในองคกร ใหมความสอดคลองกบและตอบสนองความตองการของลกคาเปนสงสาคญ โดยพยายามใชวถทางในการเรยนรกระบวนการทางานของลกคา หรอกระบวนการทางานถดไปและหาความตองการของลกคา เพอนามาใชใน การออกแบบกระบวนการทางานกอนหนานน เพอตอบสนองสงทลกคาตองการได วรพจน ลอประสทธสกล ไดกาหนดวถธรรมแหงทควเอม ประกอบดวยธรรมะ 4 ประการ คอ มจรยธรรม ในการดาเนนธรกจ มมนษยธรรม โดยใชระบอบการจางงานตลอดชพ มคณธรรม เคารพในความคด สทธ ศกดศร ความเสมอภาค ภมใจ และความเปนมนษย และมความยตธรรม ใน การแบงปนใหแกผมประโยชนรวมทกฝาย จรยธรรมสาหรบลกคา คอ การไมเอาเปรยบลกคา ไมตดสนบนพนกงานของลกคา ไมหลอกลวงลกคา ซอสตยตอลกคา และยดมนในพนธะสญญา จรยธรรมสาหรบคแขง คอ การไมปลอยขาวลอทาลายคแขงขน ไมซอหรอขโมยความลบของคแขง และไมตดสนบนขาราชการ จรยธรรมสาหรบพนกงาน คอ ไมเอาเปรยบพนกงานดานผลตอบแทน คาจางเงนเดอน สวสดการ ไมบบบงคบใหพนกงานปฏบตโดยผดจรยธรรมหรอขดตอกฎหมาย พนกงานมอสระในการเสนอขอรองเรยน ขอคดเหน เปนตน ในบรษท Asia Precision จากด ไดสรางคณธรรม โดยเรมจากความเชอมนในความดอนอยเปนพนฐานในจตใจของคนทกคน และการปลกฝงคณธรรมความด โดยอาศยทนทางวฒนธรรมตามแบบวถไทย ทมความเอออารตอกน มการสรางวนย โดยเรมจากการมงปรบเปลยนทศนคตของคนใหเชอวา การมวนยดวยตนเองไมตองใหใครมาบงคบเปนเรองนาภมใจ มกจกรรมฝกฝนภาคสนามในคายทหารหรอคายลกเสอ 2 วน และในชวตประจาวนคอการเขาแถวโดยพรอมเพยงกนทกเชา รองเพลงชาต ออกกาลงกายและประชมสงมอบงาน การสรางความกตญ โดยการปลกสานกน เปนทนแนนอยในจตใจคนไทยทกคนอยแลว ดวยการเชญชวนพนกงานนารปพอ-แมมาตดบอรดรวมกบนทรรศการวนพอและวนแม จดของขวญใหพนกงานทกคนนาไปกราบพอ-แมในโอกาสเดนทางกลบบานชวงปใหม นารปมาตดบอรดลกรกพนกงาน และมของขวญเลก ๆ นอย ๆ สาหรบ ลก ๆ ของทกคนตามเพศและวยใน

218

วนเดก รวมทงจดใหมกองทนพฒนาบานเกด เพอใหพนกงานแสดงความกตญตอถนฐานบานเกด การสรางความเสยสละและความสามคค โดยเชอวา ความเสยสละเปนหวใจสาคญในการสรางความสามคค ดวยการสนบสนนใหพนกงานบาเพญสาธารณะประโยชนรวมกน เชน บรจาคโลหต เลยงอาหารเดกดอยโอกาส ปลกปา ซอมจกรยานใหโรงเรยนยากจน อปถมภทนการศกษาเดกยากจนหางไกลและอน ๆ อกมากมาย โดยงบประมาณในกจกรรมเหลาน มาจากกองทน “เอเชย ชวยเหลอสงคม” ซงบรษทรณรงคใหพนกงานทกคนละอบายมข ทาใหพนกงานภมใจวา เงนกองทนน ไดมาจากการทาความดของแตละคน

5. การใชองคกรเปนคเทยบเคยง มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.594 คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 1.944 โดยมตวแปรทใชเปนองคประกอบ 5 ตวแปร ทงน อาจเนองจาก การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เปนรปแบบทใหความสาคญกบผลลพธของการดาเนนงานโดยจะตองมการเทยบเคยงกบกลมทระดบเดยวกนหรอใกลเคยงเพอนาสงทดทสด ไปปรบปรงพฒนา การจะเรมกระทาไดผลจะตองอาศยทมผบรหารมสวนผลกดนใหเกดระบบคณภาพ

ซงสอดคลองกบ บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดรวมกนสรางความสามารถใน การแขงขนใหลกคาดวยบรการพเศษเฉพาะราย มการจดกลมลกคาไวอยางชดเจน ทาใหสามารถกาหนดมาตรฐานการใหบรการแกลกคาในแตละกลมเพอสรางความพงพอใจแกลกคา เชนการเยยมลกคา การจดสงสนคา การจดการขอรองเรยน มาตรฐานบรการเหลานแมจะไมตากวามาตรฐานทวไปหรอมาตรฐานคแขงขน แตอาจยงไมเพยงพอทจะสรางความประทบใจใหลกคา มการสรางความสามารถในการแขงขนใหลกคา ซงทาใหลกคามความรสกวาบรษทไมใชแคเพยงผสงมอบวตถดบ แตมฐานะเปนพนธมตรทจะเตบโตไปดวยกน

เมอพจารณาตวแปรทสาคญทอธบายองคประกอบนทสาคญ 5 อนดบแรก ไดแก 1) มการใช TQM เปนนวตกรรม 2) มการเรมการดาเนนงาน TQM จากระดบบนสระดบลาง 3) มการใหรางวลผปฏบตงานบรหารคณภาพดเดน/ดเลศ 4) มการใชคแขงขนเปนผรวมงานขององคกรในธรกจเดยวกน และ 5) มการเทยบเคยง (Benchmarking) กจกรรมคณภาพกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ เนองจาก การใชการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ถอวา เปนเรองทมหาวทยาลย จะตอง นาระบบน มาเปนนวตกรรมการบรหารคณภาพทจะตองเรมดวยทผบรหารระดงสงกอนแลวจงคอยใหระดบลางนาไปปฏบตตอไป เมอมผลการปฏบตงานดเดนกจะทาใหไดรบรางวลคณภาพ ในผลการประกอบธรกจทด จะไดนาไปเปรยบเทยบ หรอการเทยบเคยงกบองคกรทไดมาตรฐานตอไป

ซงสอดคลองกบ วรพจน ลอประสทธสกล ไดกลาววา การทาการบรหารคณภาพโดยรวม หรอการบรหารคณภาพทวทงองคกร หรอ ทควเอม ในประเทศไทยควรเรมจากการดาเนนงานจาก

219

ระดบบนสระดบลาง (top down) ถาเปนประเทศญปนควรใชแบบลางขน (bottom up) เนองจากวฒนธรรมของญปนมการปฏบตงานจนไดสงทด แลวจงขยายผลไปใหผบรหารไดรบทราบแลวนาไปปฏบตในทสด สวนของประเทศไทยวฒนธรรมองคกรตองเรมตนทผบรหารระดบสงจงจะมผลในทางปฏบต ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดกาหนดเปาหมายการดาเนนงาน ผนาใชระบบทเรยกวา รบสงลก (catch ball) คอ ตงเปาหมายโดยผบงคบบญชาจากบนลงลาง (top down) และผปฏบตระดบลางขนบนเปนผปฏบต (bottom up) โดยมการสอสารสองทางระหวางผบงคบบญชาและผปฏบต นอกจากน บรษท จดการทรพยสนและชมชน จากด (CEMCO) ไดนาแนวคด ทควเอม มาใชในองคกรโดยไดรบความรวมมอจากสมาคมสงเสรมเทคโนโลยในการดาเนนการฝกอบรมให สงทเปนความสาเรจ ไดแก ผบรหารระดบสงใหความสาคญกบการนาทควเอมมาใชในองคกร และมสวนรวมอยางใกลชด บรษท ไดพฒนาและปรบใชระบบทควเอม กบงานในดานตาง ๆ อยางตอเนอง จนสามารถประสบผลสาเรจในการนาระบบทควเอมมาใชอยางเตมรปแบบในระยะเวลาเพยง 1 ป หลงจากไดรบการแนะนาจากวทยากร บรษท อตสาหกรรมทาเครองแกวไทย จากด (มหาชน) ไดเพมผลผลตโดยการนาหลกการของ ACI มาใชในการปรบปรงองคกรไดมการทา เทยบเคยงการดาเนนงาน (Benchmark Performance) กบโรงงานในเครอเพอเปรยบเทยบผลการปฏบตงานของแตละโรงงาน เพอเทยบสมรรถนะของโรงงานวาอยในระดบใดของเกณฑมาตรฐานทกาหนดไว ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ไดมการเทยบเคยงผลลพธการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรทสาคญไดมการเทยบเคยงกบมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 9 แหง ซงผลการเปรยบเทยบตามตวชวดทสาคญ เชน จานวนผสาเรจการศกษาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยและสงคมศาสตรตามระยะเวลาทกาหนด เมอเปรยบเทยบกบมหาวทยาลยเทคโนโลยกรงเทพ แนวโนมจะนอยลง รอยละของบณฑตระดบปรญญาตรทไดงานทาตรงสาขาทสาเรจการศกษา เมอเปรยบเทยบกบมหาวทยาลยเทคโนโลยลานนา แนวโนมจะเพมขน เปนตน

6. การสรางคณภาพชวตบคลากร มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.408 คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 1.717 โดยมตวแปรทใชเปนองคประกอบ 3 ตวแปร ทงน อาจเนองจาก พนกงานทกคนมสวนชวยปฏบตงานดวยการปรบเปลยนแนวคด ทศนคตและพฤตกรรมในการทางานใหเขากบการถอเสมอนหนงวา ตนเองเปนหรอมหนสวนในองคกร จะไดรบการพฒนาคณภาพชวตเพอสรางพลงใหเกดในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

ซงสอดคลองกบ เขตการศกษาท 15 (Community Consolidated School District : D 15) ไดพฒนาระบบการประเมนผลการดาเนนงานของพนกงาน โดยการเทยบเคยงกบโรงเรยนและธรกจ

220

อนทมชอเสยงเรองระบบประเมนผลงานจานวน 8 แหง และออกแบบเปนของตนเอง ตวอยางของระบบคาตอบแทนและการยกยองชมเชย บรรดาครทงหลายทสามารถผานการรบรองจากคณะกรรมการการศกษาของประเทศใหเปน certified teacher จะไดรบโบนส จานวน 2,500 เหรยญตอปนาน 10 ป มการมอบโลประกาศเกยรตคณ และจะไดรบการยกยองจากคณะกรรมการการศกษาของเขตและจากรฐ ผอานวยการจะมการมอบทนสนบสนนความคดสรางสรรคใหม ๆ ใหแกครอาจารยและพนกงาน เพอใชในการนาความคดสรางสรรคไปทดลองปฏบต การสนบสนนใหเขารวมในโครงการ Blue Ribbon School of Excellence ซงผชนะจะมรางวลให รวมทงโลประกาศเกยรตคณจากคณะกรรมการการศกษาและผอานวยการเขตมอบใหแกโรงเรยนทรางวล นอกเหนอจากเงนรางวล จานวน 2,500 เหรยญ ม การคดเลอกพนกงานดเดนประจาเดอน จดงานวนขอบคณพนกงาน ซงจะมการใหรางวล งานเลยงขอบคณ การประกาศเกยรตคณ และการพาไปทองเทยวทกปเวนป การจดใหมคาตอบแทนเพมเตม และการมอบรางวลการใหบรการยอดเยยม (Exceptional Service Award) ซงมาจากการคดเลอกของพนกงานกนเอง นอกน ยงมการดาเนนงานแบบไมเปนทางการ อาท สนบสนนใหมการศกษาอบรมเพมเตม สงเสรมใหมการนาเสนอผลงานทงภายในและภายนอก การเขาเยยมในหนวยงาน การไดรบสทธยกเวนบางอยาง เชน ชวโมงสอน เปนตน วรพจน ลอประสทธสกล ไดกลาวถงกระบวนการบรหารทสาคญ 5 ประการ คอ 1) กระบวนการเสรมสรางแรงจงใจภายใน 2) กระบวนการบรหารการศกษาและการเรยนรของพนกงาน 3) กระบวนการบรหารความรและความสามารถในหนาท 4) กระบวนการบรหารตอบแทนพนกงาน และ 5) กระบวนการเสรมสรางความเปนอยทดของพนกงาน

เมอพจารณาตวแปรทสาคญทอธบายองคประกอบนทสาคญ 3 อนดบแรก ไดแก 1) มวธการสรางความเปนอยของพนกงานทดขน (well being) 2) มการศกษา/ฝกอบรม/พฒนาบคลากรทกระดบในทกรปแบบของระบบบรหารคณภาพ และ 3) พนกงานในองคกรมอารมณและความรสกในการปฏบตงานรวมกน เนองจาก ทรพยากรบคคลเปนปจจยสาคญของการบรหารทจะมสวนชวยผลกดนใหเกดผลการปฏบตงานทด ระบบการพฒนาบคลากรใหมการบรหารคาตอบแทนความกาวหนาในงาน การจดการผลการดาเนนงานของพนกงาน การยกยองชมเชย การสอสารและการวาจาง เพอกระตนใหพนกงานทงหมด ไดเกดการเรยนรของแตละบคคลและองคกร เพอการพฒนาทยงยน

ซงสอดคลองกบ บรษท ไทยอครลคไฟเบอร จากด ไดใหความสาคญของการพฒนาบคลากรในการบรหารคณภาพทวทงองคกร ดวยการปรบปรงกระบวนการพฒนางานอยางตอเนอง และสามารถสรางระบบการพฒนาพนกงาน ไดสอดคลองกบการพฒนาองคกร มการสรางความสามารถปรบปรงระบบการพฒนางาน เรมจากการทบทวนระบบงานเดม ทาการวางแผน

221

พฒนาบคลากรใหสอดคลองกบความตองการองคกร เนนรปแบบการพฒนาหลก ๆ คอ เนน การอบรมทงหนางาน (on job training) และในหองเรยน (class room) มการเรยนรผานระบบออนไลน การพดคยกบผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา การหมนเวยนงาน เพอใหเกดทกษะทหลากหลาย การมอบหมายงานทมความทาทาย มการใหตระหนกในหนาทของตนเอง (awareness) โดยการทาแผนพฒนาผลการปฏบตงานของพนกงานระดบบรหาร ระบบการจดทาแผนปรบปรงการทางานสวนบคคล และกจกรรมพฒนาคณภาพชวต ซงเนนกจกรรมการเปลยนแปลงพฤตกรรมและทศนคตของพนกงานใหเปนคนด มความรบผดชอบสาหรบองคกรและสงคม โดยการจดอบรม 2 โครงการ คอ โครงการคายคณธรรม มวตถประสงคเพอสงเสรมใหพนกงานปฏบตตามคาสงสอนของพทธศาสนา และกจกรรมการอบรมคณภาพชวต ซงจดอบรมเปนชมรมตาง ๆ 6 กลม คอ กลมเสยสละ กลมเกษตร กลมสขภาพ กลมตรงตอเวลา กลมกตญ กลมศาสนา และมการจดกจกรรมอยางตอเนองตลอดทงป บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดบรหารทรพยากรบคคลในสถานการณผกผน ดวยอดมการณ เชอมนในคณคาของคน บรษทถอวา พนกงานเปนทรพยากรอนมคณคาและสาคญยง การทบรษทรงเรองมาไดเพราะมพนกงานเปนคนด มความร ความสามารถ และมคณธรรมเปนประการสาคญ นอกจากนเขตการศกษาเพยลรเวอร (The Pearl River School District : PRSD) ไดพฒนาระบบการจดการดานความปลอดภย สขอนามย และกายศาสตรโดยแตงตงคณะกรรมการ Health and Safety Committee ทางานรวมกบผบรหารของแตละตก ทเรยกวา Building Leadership Team ภายใตการกากบดแลของคณะกรรมการบรหารเขตการศกษา โดยอาศยขอมลจากพนกงาน ผลการสารวจพนกงาน รายงานการเกดอบตเหต คาชดเชยการบาดเจบ การขาดงาน การรองทกข และผลการตรวจสอบทงจากภายในและภายนอก นอกจากน ยงมการประเมนความเสยง และการสารวจความตองการดานสงแวดลอม เพอคนหาโอกาสในการพฒนา ปจจยแหงความผาสกของพนกงาน มการสารวจ ประชมทบทวน สมมนา การเจรจาตอรอง และการรองทกขของพนกงาน ในบรษท ชยบรณ บราเดอร จากด ไดพฒนารปแบบการจดทาและพฒนาขดความสามารถและคณลกษณะมาเชอมโยงกบการบรหารและพฒนาทรพยากรบคคล มการวางแผนบรหารและพฒนาทรพยากรบคคล สามารถตอบสนองความตองการขององคกรและบคลากรไดตรงตามวตถประสงคมากขน ในบรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด มการใหพนกงานเปนเสมอนคนในครอบครวเดยวกน การจดสภาพแวดลอมตาง ๆ จงไดรบการออกแบบใหเขากบความตองการ ของพนกงานมากทสด ในบรษท Asia Precision จากด ไดสรางคณคาทแทจรงของสถานประกอบการ คอ การสรางคนดทดแทนคณแผนดน มการกาหนด คณคาทแทจรงของสถานประกอบการ ทชดเจนและตงปณธาน (ความมงมนอนแนวแน) ในการสรางความด มคณธรรม ทดแทนคณแผนดน รวมทงกาหนดคณสมบตทพงประสงค 5 ประการ ไดแก วนย สามคค เสยสละ

222

คณธรรม กตญ ดวยการมพนธสญญาตอพนกงานในการจางงาน ในสถานการณทยอดขายลดลงอยางมาก บรษทประคองกจการดวยการลดเงนเดอนพนกงานและผบรหาร 5-10 % แทนการปลดพนกงานออก นอกจากน ยงไดสรางพฒนาคณภาพชวตและความอยดมสขของพนกงาน โดยไดรบรองมาตรฐาน (MS : QWL, มรท.8001) ตนแบบโรงงานสขาว จดตงคณะกรรมการสงเสรมความอยดมสขของพนกงาน เปนแกนหลกในการขบเคลอนและดาเนนการ ถาวร โชตชน และอนนต บชาบพพาจารย จากเครอเบทาโกรไดสงเสรมกจกรรมใหพนกงานมสวนรวมในการปรบปรงคณภาพ ดวยการเปดกวางสาหรบทก ๆ โครงการทเปนการปรบปรงโดยไมจาเปนตองเปนปญหา เลอกเครองมอทเหมาะสมแลวปรบใหเหมาะสมกบวฒนธรรมองคกร และเลอกใชกลยทธใหเหมาะสมในแตละระดบของพนกงาน ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ไดสงเสรมสขอนามยดวยการตรวจสขภาพประจาป จดเจาหนาทรกษาความปลอดภย มการสาธตปองกนภยการดบเพลง การปฐมพยาบาลเบองตน การปรบปรงภมทศน การสรางบรรยากาศและทศนคตทดในการทางานรวมกน มการสนบสนนและการสรางความพงพอใจใหแกบคลากรโดวยการกาหนดปจจยทมผลตอความผาสก ความพงพอใจ และแรงจงใจของบคลากร โดยการผานพจารณาเครองราชอสรยาภรณ หรอพจารณาบาเหนจความชอบ และตาแหนงตาง ๆ มการจดสรรสงจงใจ จดสวสดการ เชน จดทพก จดหารถรบ-สง เปนตน

7. การบรหารงานอยางตอเนองโดยผบรหารระดบสง มคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) เทากบ 1.408 คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance) เทากบ 1.717 โดยมตวแปรทใชเปนตวประกอบ 3 ตวแปร ทงน อาจเนองจาก มการบรหารประจาวน บรหารงานประจาป โดยมการตรวจวนจฉยจากผบรหารระดบสง ทมการใชเทคนคการระดมสมองเขามาม สวนชวยในการปฏบตงาน

ซงสอดคลองกบ บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด ไดจดการกระบวนการเปน ศนยรวมของกระบวนการท สาคญทงหมด เชนการออกแบบทมประสทธภาพ การเนน การดาเนนการเชงปองกน การเชอมโยงกบลกคา ผขายสนคาและบรการใหองคกร คคาและคความรวมมอขององคกร การใหความสาคญกบบรณาการในหวงโซอปทาน ผลการปฏบตงานดานตาง ๆ รวมทงการประเมนผล การปรบปรงอยางตอเนอง และการเรยนรองคกร บรษทไดนาระบบบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอ ทควเอมมาใช ตงแตป 2537 ไดนาแนวคดของ ดร. คะโน ทเรยกวา บานคณภาพ

เมอพจารณาตวแปรทสาคญ ทอธบายองคประกอบนทสาคญ 3 อนดบแรก ไดแก 1) มการบรหารงานประจาป 2) มการบรหารงานประจาวน และ 3) มการตรวจสอบวนจฉยโดยผบรหารระดบสง เนองจาก การบรหารงานทจะใหประสบผลสาเรจ จะตองจดกระบวนการทตองใชการ

223

บรหารงานประจาวน การบรหารประจาป ทตองใหผบรหารระดบสงเปนผตรวจวนจฉยดวยการใชเทคนคการระดมสมองใหทกภาคสวนไดเขามามสวนรวมในกจกรรมดาเนนงาน

ซงสอดคลองกบ บรษท S.K. Polymer จากด ไดมการวางแผนคณภาพลวงหนา advanced product quality planning มการกาหนดมาตรฐานการปฏบตงาน working standards มการสงเสรมใหผปฏบตงานปรบปรงวธการทางานดวยไคเซน แลวนาผลงานมาปรบปรงกระบวนการออกแบบสนคาใหมใหดยงขน มการออกแบบขามสายงาน ซงจดตงทมงานประกอบดวย design engineer, formulation research engineer, production engineer, quality assurance engineer โดยไดกาหนดมาตรฐานการประชมทสาคญ ๆ ตลอดจนกระบวนการพฒนาสนคาใหม ในบรษท Thai-German Specialty Glass จากด ไดนาแนวคดการวางแผนการผลตจากแบบผลก (push system) มาเปนแบบดง (pull system) กลาวคอ ใหขอมลจากลกคาเปนเครองกระตนใหเกดกจกรรมการผลตและกระบวนการถดไป (ลกคา) จะเปนผมาดงเอา ทงขอมลและชนงาน ไปจากกระบวนการกอนหนา (ผผลต) มการเปลยนแนวคดในการจดกระบวนการผลตจากแบบเปนสาย (line production) โดยใชมาเปนแบบเซลล (cellular production) โดยการจดวางเครองจกรตามลาดบกระบวนการผลต เพอลดการขนยาย ลดปรมาณชนงานระหวางผลต ลดการรอคอยงานระหวางกระบวนการ ทาใหชนงานไหลลนดขน และ lead time การผลตสนลง ในเขตการศกษาเพยลรเวอร (The Pearl River School District : PRSD) ใชแนวคด K-12 มการมองอนบาลจนถงมธยมปลายในการออกแบบและจดการเรยนการสอน ซงจะทาใหการเรยนการสอนมความตอเนอง และสอดคลองกน โดยในป 2002 มการพฒนาเพมเตม โดยใหครทกคนมการทาการวางแผนพฒนาอยางมออาชพ เพอสนบสนนใหทกคนไดมการพฒนาตนเอง ใหไดผลงานทเปนเลศ ในการพฒนากระบวนการเรยนการสอน ไดรบการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง ดวยวธการ 1) การนาขอมลจากนกเรยน ครอบครว โรงเรยนเกา และโรงเรยนทรบนกเรยนไปศกษาตอ ซงรวบรวมไดจากการประชม การสมมนา การสารวจ หรอการพบปะพดคยโดยตรง มาใชในการทบทวนและปรบปรงโปรแกรมการเรยนการสอน ซงผรบผดชอบประกอบดวย คณะกรรมการบรหาร คณะกรรมการการศกษา คณะผนาประจาตก และสมาคมผปกครอง 2) การเทยบเคยงผลกบสงทดผาน Tri-State Standards Consortium, NYS Excelsior Education Roundtable, และการศกษาดงานเขตการศกษาอนทพฒนาสความเปนเลศโดยใชเกณฑบลดรดจ (Baldrige) เหมอนกน 3) การนาผลการประเมนมาใชปรบปรง ซงขอมลการประเมนทงหมดถกเกบไวในรปอเลคโทรนกส และมการประมวลผลและวเคราะหแยกรายนกเรยน รายชนเรยน รายวชา เปนตน 4) การประเมนแบบ Peer โดยผานการดงานทงภายนอกและภายใน การสอนรวมระบบพเลยง และการใหวจารณเชงสรางสรรคระหวางเพอนครดวยกน เปนตน 5) การตดตามงานวจย ทงในเรองการเรยนการสอน การประเมนผล และวธสอนผานวารสารวชาการ การ

224

เขารวมสมมนาวชาการ รวมทงองคกรดานการพฒนาคณภาพและนางานวจยทเกยวของมาปรบปรงระบบงาน 6) การรวบรวมขอมลจากผประกอบการ นายจาง และองคกรทกากบดแล ผานองคกรและสมาคมตาง ๆ อาท ฝายการศกษาแหงรฐนวยอรก สมาคมธรกจเขต Rockland กรรมการพฒนาเศรษฐกจ Rockland เปนตน รวมทงมการสมภาษณกลมยอยตวแทนผประกอบการ เพอนาขอมลมาปรบกระบวนการเรยนการสอน และ 7) คณะกรรมการดานเทคโนโลย ทาการรวบรวมขอมลและศกษาแนวโนมของเทคโนโลย จากบรษทคอมพวเตอร การศกษาดงานในองคกรทประสบผลสาเรจในการใชงาน ขอมลจากผใช รวมทงการทางานเปนพนธมตรกบ Board of Co-operative Education Services เพอปรบปรงระบบเทคโนโลยสารสนเทศใหเหมาะสม

2. รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จากขอคนพบโดยการสมมนาองผเชยวชาญ(connoisseurship) การบรหารคณภาพแบบ

เบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ไดแก องคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ดงน

1. องคประกอบการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง ซงจากขอคนพบ สามารถนาไปใชพฒนาระบบบรหารคณภาพได ซงอาจเปนผลจากการทมปจจยภายนอกเขามามผลกระทบอยางมาก คอสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ไดนาระบบการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ทมการนาองคประกอบ 7 ประการ ของรางวลคณภาพแหงชาตไทย หรอ TQA และเกณฑรางวลคณภาพแหงมลคอม บลดรดจ หรอ MBNQA และเกณฑรางวลคณภาพของ Baldrige National Quality Program ใน version 2009-2010 สาหรบสถาบนการศกษา Education Criteria for Performance Excellence ทมการนาองคประกอบ 7 ประการเชนเดยวกน ทาใหเหนถงองคประกอบดงกลาว เปนตวแปรทสาคญทจะทาใหมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง จะตองไดรบการปรบตวและพฒนาใหทนกบเหตการณการเปลยนแปลง

ซงสอดคลองกบ สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ทมงใหสวนราชการไดใชแนวทางการบรหารคณภาพโดยรวม (total quality management : TQM) ทยดถอคณภาพเปนศนยกลาง และอาศยการมสวนรวมของสมาชกทก ๆ คนในองคกรโดยมงเปาหมายไปทความสาเรจระยะยาวขององคกร จากการสรางความพงพอใจใหแกลกคาและเออประโยชนตอสมาชกทกคนในองคกรและตอสงคม นอกจากน สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) ไดนาแนวคดดงกลาว ไป

225

ใชในแนวคดการบรหารสถานศกษาสความเปนเลศ โดยใหสถาบนอดมศกษาไดสมครเขาโครงการดงกลาว ในสวนของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง กมบางสวนไดเขารวมกจกรรมดงกลาว ในองคกรภาครฐไดนาแนวคดการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) ไปใชการจดการเพอพฒนาคณภาพขององคการ เรองวทย เกษสวรรณ ไดนาเสนอการจดการคณภาพทนาไปใชในภาครฐในอนาคต ดวยเหตผล 3 ประการ คอ มแรงผลกดนจากปญหาของระบบราชการเอง เชน การขนภาษทไมยอดหยด เงนเฟอทสงขน ความไมพอใจตอคณภาพของการบรการ การใชเงนงบประมาณในทางทผด ๆ และปญหาดานผลงาน มแรงผลกดนจากสภาพแวดลอมของระบบเศรษฐกจแบบใหม เชน เศรษฐกจทเปนเครอขายเชอมโยงทงโลกกลายเปนระบบโลก การขยายอานาจของการสอกลางในการตดตอสอสาร มแรงผลกดนจากแนวคดของธรกจและการปฏรประบบราชการ ทตองการใหเกดประสทธภาพ ประสทธผลและประหยดพรอม ๆ กน นอกจากน ปาโจโก และโซฮอล ไดศกษามตของการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในการกาหนดผล การปฏบตงานดานคณภาพและดานนวตกรรม-การศกษาเชงประจกษ ม 8 องคประกอบ โดยกลาวถง ความเปนผนา การวางแผนกลยทธ การมงเอาใจใสตอลกคา ขอมลและการวเคราะห การจดการบคลากร การจดการกระบวนการ คณภาพของผลผลต และนวตกรรมของผลผลต 2. กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 8 กระบวนการ คอ 1) การรเรมจากผบรหารระดบสง (top-down) 2) การจดโครงสรางองคกรและทางาน (staff & team) 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การใชการกากบตดตามและประเมนผล (M & E) 6) มการทบทวนการดาเนนงาน (performance) 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยง (benchmarking) กบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

จากการสมภาษณผเชยวชาญ จานวน 10 คน ในรอบท 1 ควรมกระบวนการของรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ม 7 ขนตอน คอ ผบรหารระดบสงตองเขาใจและมงมนใน การพฒนาคณภาพ มการจดระบบเครองมอคณภาพทจะนามาใชในองคการใหเหมาะสมกบสถานการณ มทมงานพฒนาระบบบรหารคณภาพหรอบางครงอาจมการจางทปรกษากควรจะตองเลอกดาเนนการ มการใหความรเรองการบรหารคณภาพอยางทวทงองคกรในทกสวน ควรมระบบการกากบ ตดตามผลการดาเนนงานระบบบรหารคณภาพ จดระบบการรายงานผล มการใหรางวลผบรหารหรอผปฏบตงานทมผลงานทเปนเลศ และมการเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ และในรอบท 2 ผ เชยวชาญ ใหมการนาตวแปรทจะดาเนนการเขาไปเปนสวนหนงของการดาเนนงานบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ซงสอดคลองกบ ศศรนทร ชยอาภา ไดกลาววา ขนตอนการนาการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจไปปฏบตในองคกร ม 10 ขนตอน คอ 1) สรางแนวคด

226

พนฐาน 2) กาหนดแนวทางการนาไปปฏบต 3) การปลกฝงวฒนธรรมองคกร 4) การสรางระบบการยอมรบและการใหรางวลเพอตอบแทนในผลสาเรจ 5) พฒนาผนาและการสรางทมงาน 6) พฒนาทกษะในการจดการ 7) พฒนาเทคนคทสาคญ 8) พฒนาความรเทคนคชนสง 9) มงความสนใจไปทลกคา และ 10) สรางวทยากรภายใน

,

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยและการอภปรายผลดงปรากฏในรายละเอยดแลวน ผวจยไดพจารณาขอเสนอแนะไว ดงมรายละเอยด ตอไปน

ขอเสนอแนะทวไป 1. ผบรหารระดบสงในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ควรตรวจสอบดความเหมาะสม

และมการยอมรบในเชงนโยบาย ทง 7 องคประกอบ คอ 1) การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน 2) ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3) เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4) ธรรมาภบาลของผบรหาร 5) การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6) การสรางคณภาพชวตบคลากร และ 7) การบรหารงานอยางตอเนอง และ 8 กระบวนการ คอ1) การรเรมจากผบรหารระดบสง 2) การจดโครงสรางองคกรและทมงาน 3) การจดระบบเครองมอคณภาพ 4) การประกาศใชและใหความรแกบคลากร 5) การกากบตดตามและประเมนผล 6) การทบทวนการดาเนนงาน 7) การใหรางวลผประสบผลสาเรจในการบรหารคณภาพ และ 8) การเทยบเคยงกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ เพอกาหนดเปนนโยบายในการบรหารสถานศกษาสความเปนเลศ และเพอการสรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ใหเหมาะสมกบแตละพนท

2. หนวยเหนอควรคานงถงความเหมาะสมตามสดสวนในการจดสรรทรพยากรในการพฒนารปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 9 แหง เพอการบรหารสถานศกษาสความเปนเลศ เนองจากวา การพฒนาระบบบรหารคณภาพของเครองมอและการพฒนาบคลากรตองมอยางตอเนอง และควรมหนวยงานหรอกาหนดองคคณะบคคลททางานเกยวกบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลของแตละแหง 3. ผบรหารมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ควรจดทารายละเอยดแตละองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ เพอใหคณะและหนวยงานไดนารปแบบ การบรหารคณภาพดงกลาวไปปฏบตไดตามตวแปรยอย แตละองคประกอบและกระบวนการดงกลาว ควรมการชแจงใหบคลากรในองคกรไดรบทราบ ควรมการนาเสนอเครองมอคณภาพทหลากหลายและจาเปนอยางเรงดวนกอน

227

4. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ควรใหมการแขงขนดานระบบบรหารคณภาพ ในแตละคณะหรอแตละหนวยงาน มการใหรางวลและคาตอบแทนในการบรหารคณภาพทประสบผลสาเรจ และควรมการเทยบเคยงกบองคกรในระดบเดยวกน เพอการปรบปรงพฒนาอยางตอเนองในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลทง 9 แหง

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป สาหรบขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป มดงน 1. ควรทาเปนโครงการนารอง เพอทดลองนารปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล อนเปนการยนยนองคประกอบและกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทพสจนขอเทจจรงจากงานวจย เนองจาก การวจยครงน เปนการศกษาสภาวการณแบบไมมการทดลอง 2. ควรมการวจยในรายละเอยดแตละองคประกอบ เพอนารปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ มายนยนในความสมบรณของงานวจย เนองจาก การวจยครงน ไดศกษาจาก การวเคราะหองคประกอบ ทเปนตวแปรทใชในการศกษา ซงจะทาใหองคประกอบทไดจากขอคนพบได รบการพฒนาปรบปรงในแตละองคประกอบ รวมถงพฒนาไปสตวแปรยอยในแตละองคประกอบดวย 3. ควรมการวจยรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในรปแบบสาเรจรปแบบอน ๆ อาท รปแบบคะโน (บานแหงคณภาพ) รปแบบจรวดมงสดวงดาว เปนตน เนองจาก การวจยครงน ใชกรอบแนวคดของการวจยและขอบเขตของการวจย จากการทบทวนวรรณกรรม การสมภาษณผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทสาเรจรปแบบอน ๆ เพอประมวลการวจย เปนแบบกรอบแนวคด (conceptual framework) 4. ควรศกษาความสมพนธของแตละองคประกอบและตวแปรยอยทสามารถนาไปประยกตใชในมหาวทยาลยอน ๆ ไดดวย เนองจาก เปนการศกษาเฉพาะมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล ทง 9 แหง

228

บรรณานกรม

ภาษาไทย กรณา ชนนทร. “การประเมนประสทธภาพระบบการบรหารนโยบาย Evaluation of Policy Management Process.” Proceeding of The 9th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2551. กรณา ชนนทร และกมลวรรณ ศลปะอนนต. “ความสาคญของการพฒนาบคลากรใน การบรหารคณภาพทวทงองคกร บรษท ไทยอครลคไฟเบอร จากด.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมใน ประเทศไทย, 2550. กฤษฐ อทยรตน. ตาราสนบสนนเทคนคอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2541. . ถกคณภาพภาค 2. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2542. กตต สมะพรชย. “การแกไขปญหาภาคปฏบต บรษทโตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จากด.” Proceeding of The 4th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2546. กตศกด พลอยพานชเจรญ. TQC and TPM. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2540. . ถกคณภาพ. กรงเทพฯ : ส. เอเซยเพรส, 2541. . ระบบการควบคมคณภาพทหนางาน : ควซเซอรเคล (QC Circle). กรงเทพฯ : เทคนคอล แอพโพรช เคานเซลลง แอนด เทรนนง, 2546 : 51-54. โกศล ดศลธรรม. Total Quality Management องคกรแหงความเปนเลศดวย TQM. กรงเทพฯ : ซมซสเทม, ม.ป.ป. ขจร จตสขมมงคล. การบรหารงานมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตามพระราชบญญต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2548. สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2552. (อดสาเนา) คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย. Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทน สงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544.

229

คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย. Proceeding of The 4th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : สานกงานพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงชาต, 2546. จรสวรรณ โกยวานช. “การพฒนาระบบการบรหารความเสยงของอตสหกรรมบรการ.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. พมพครงท 1 กรงเทพฯ : คณะกรรมการสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2550. เฉลมชย ศขไพบลย. “ความพงพอใจตอสภาพการบรหารงานภายในสถาบนราชภฏตามแนวทาง การบรหารคณภาพทงองคการ.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหาร การศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2541. ชวงโชต พนธเวช. การจดการคณภาพ (Quality Management). นครปฐม : เพชรเกษมการพมพ, 2547. . แมแบบการจดการศกษาเชงคณภาพ SIPPO Model. กรงเทพ : ศนยสอและสงพมพแกวเจาจอม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, 2550. ชชาต วนตวฒนคณ และคณะ. “การโนมนาวแพทยใหเขามามสวนรวมในการพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกรงเทพ (บรษทกรงเทพดสตเวชการ (มหาชนจากด).” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทน สงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. โซ-อ. หลกการบรหารคณภาพแบบ TQM. [Online]. Accessed 24 October 2008. Available from http://www.tpa.or.th/tpawbs/viewtopic.php?id=2171 ณฏฐพนธ เขจรพนธ และคณะ. TQM กลยทธการสรางองคการคณภาพ. กรงเทพฯ : เอกซ เปอรเนท, 2545. เดชน เทยมรตน และกานตสดา มาฆะศรานนท. วนยสาหรบองคการเรยนร. กรงเทพฯ : เอกซ เปอรเนท, 2544. ตรทศ เหลาศรหงสทอง. แนวทางการออกแบบระบบบรหารคณภาพ ตามมาตรฐาน ISO/TS 16949 : 2002. กรงเทพฯ : สานกพมพ ส.ส.ท, 2547. ถาวร โชตชน และอนนต บชาบพพาจารย. “การสงเสรมกจกรรมใหพนกงานมสวนรวมใน การปรบปรงคณภาพ (เครอเบทาโกร) เครอเบทาโก.” Proceeding of The 4th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหง ประเทศไทย, 2546.

230

ทศพร ศรสมพนธ. เทคนควธการวเคราะหนโยบาย. กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

. นโยบายการกากบดแลองคการทด. [Online]. Accessed 2 November 2008. Available from http://www.opdc.go.th/

ทศพล เกยรตเจรญผล และคณะ. “ผลกระทบของยทธศาสตรการบรหารคณภาพทวทงองคกร (TQM) ทมตอกระบวนการพฒนานวตกรรม : ผลศกษาจากการทบทวนวรรณกรรม.” ปรทรรศนนวตกรรม. กรงเทพฯ : สมนพบลชชง, 2552. ทวากร จงมความสข. “การออกแบบกระบวนการทสรางคณคา บรษท ซ.พ. คาปลกและ การตลาด จากด.” Proceeding of The 5th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2547. ธงชย ธาระวานช. คมอการจดการระบบคณภาพ ISO 9000. กรงเทพฯ : ลฟวงทรานสมเดย, 2540. นงลกษณ พหลเวชช และคณะ. ระบบการประกนคณภาพการศกษาแหงชาต : การอดมศกษา. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2541. นพเกา ศรพลไพบลย. “เพมผลผลตในตนเองเพอความสาเรจ Personal productivity.” อาชวระงบโรค. กรงเทพฯ : หางหนสวนจากด ซโน ดไซน, 2546. นรนทร ทองศร. “เปดแนวคดใหมรบโลกอนาคตมหาวทยาลยไทย ผลตบณฑตมาตรฐาน ISO 9000.” มตชน, 16 มกราคม 2540, 33. นชชา เทยมพทกษ. “การบรหารเชงกลยทธ (Strategic Planning) กบการบรหารเปาหมาย องคกร บรษท ซ. พ. เซเวนอเลฟเวน จากด (มหาชน).” Proceeding of The 4th Symposium on TQM- Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหง ประเทศไทย, 2546. โนเรยก คะโน. คมอ TQM สความเปนเลศในภาคธรกจบรการ. กรงเทพฯ : ตะวนออก, 2548. บรษท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จากด “Customer First-TQC at TOYOTA-SQC Implementation.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. บรษท Asia Precision จากด. “คณคาทแทจรงของสถานประกอบการคอการสรางคนด ทดแทนคณแผนดน.”, 2552. (อดสาเนา) บรษท S.K.Polymer จากด. “กระบวนการพฒนาสนคาใหมตามความตองการของลกคา.”, 2552. (อดสาเนา)

231

บรษท Thai-German Specialty Glass จากด. “นวตกรรมกระบวนการผลตกระจาแอนนลลามเนต โดยการพลกแพลงประยกตใชระบบการผลตแบบโตโยตา.”, 2552. (อดสาเนา) ปรเมศวร วารวะนช และคณะ “กระบวนการสารวจความพงพอใจของลกคาและผมสวนไดสวนเสย และการนาผลไปใช.” Proceeding of The 9th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2551. ประชาธป ตลาธน. “สรางเครอขายสมพนธกบลกคาผานโปรแกรม CMI : Customer & Market Intelligence.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2550. ประพรพรรณ เกตศร. “การเพมประสทธภาพและคณภาพงานบรการดวย TQM บรษทจดการ ทรพยสนและชมชน จากด (CEMCO).” Proceeding of The 2th Symposium on TQM- Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2544. ประเสรฐ จรยานกล. รายงานกจการของกลมวทยาลยครภาคใต เนองในงานเทดพระเกยรต พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ในโอกาสครบรอบ 90 ป กระทรวงศกษาธการ. ม.ป.ท., 2543. ประเสรฐ อครประถมพงศ และจรพร พทกษตระกลศร. “การพฒนาระบบดชนวดแบบดลยภาพ โดยอาศยแนวทางการบรหารแบบเขมมง : กรณศกษาหนวยงานรบรองระบบการจดการ คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.” Proceeding of The 5th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหง ประเทศไทย, 2547. ปราน พรรณวเชยร. “ยทธศาสตรการนาระบบมาตรฐานคณภาพ ISO 9000 มาใชในการประกน คณภาพ.” เสวนาคณภาพรายงานฉบบสมบรณ โครงการวจยและพฒนาระบบประกนคณภาพสาหรบ สถาบนอดมศกษา. กรงเทพฯ : ภาพพมพ, 2545. ปราน พรรณวเชยร และยทธนา หรรกษาพทกษ. “ระบบมาตรฐาน ISO 9000 กบการพฒนา กระบวนการเรยนการสอน สถาบนเทคโนโลยราชมงคล กรณศกษาวทยาเขตนนทบร.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. ปานทพย วฒนวบลย และคณะ. The Tele-Ed : A New Paradigm for HRD Program. คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล. ม.ป.ท., 2547.

232

ปรทรรศน พนธบรรยงก. TQM ภาคปฏบต : เทคนคการแกปญหาแบบสยามา. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2545. พชรยา กลานช. “การบรณาการเครองมอในการบรหารจดการตาง ๆ เพอวางรากฐาน ระบบงานสความเปน Performance Excellence สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย แหงชาต.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2550. พชต จตรภทรไพบลย. “การเพมผลผลตโดยการนาหลกการของ ACI Best Practice มาใชใน การปรบปรงองคกร บรษท อตสาหกรรมทาเครองแกวไทย จากด (มหาชน).” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทน สงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. พพฒน ทรงอกษร. การจดกระบวนการโรงแยกกาซธรรมชาตระยอง. ม.ป.ท., 2547. พรศกด วรสนทโรสถ. ทฤษฎวเคราะหวงจรเครองจกรไฟฟา Generalized theory of electrical Machine. กรงเทพฯ : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, 2542. ไพบลย พงศชยฤกษ. “การสรางความพงพอใจของลกคาดวย TQC ธรกจเยอและกระดาษ พมพเขยน เครอซเมนตไทย.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. ภทราพร ศรบรณะพทกษ. “การบรหารเขมมง บรษท อภฤดอตสาหกรรม จากด.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการสงเสรมทควเอม แหงประเทศไทย, 2550. ภญญาดา ประสานจตร. “การบรณาการระบบประเมนความเสยงและประเดนปญหาสงแวดลอม.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธ สงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2550. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ. คณะ [Online]. Accessed 15 January 2008. Available from http://www.rmutk.ac.th//index.php? option=com_content&task=view&id=22&Itemid=38 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก. คณะ [Online]. Accessed 9 January 2008. Available from http://whost.rmutto.ac.th/th/index.php? option=com_content&task=view&id=166&Itemid=216 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร. “พ.ร.บ.มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2548.”, (อดสาเนา)

233

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร. สามทศวรรษ. ม.ป.ท., 2548. . คณะ [Online]. Accessed 28 January 2008. Available from http://www.rmutt.ac.th/index.php มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร. คณะ [Online]. Accessed 2 January 2008. Available from http://www.rmutp.ac.th/web2552/home.php# มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร. คณะ [Online]. Accessed 18 January 2008. Available from http://www.rmutr.ac.th/index.php . “คารบรองการปฏบตราชการของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2549 จากคารบรองสการปฏบต.”, 2549. (อดสาเนา) . “รายงานผลการปฏบตราชการ ตามคารบรองการปฏบตราชการของมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลรตนโกสนทร ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2549 รอบ 12 เดอน (1 ตลาคม 2548- 30 กนยายน 2549).”, 2549. (อดสาเนา) . “รายงานผลการดาเนนงานการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ตามคารบรองการปฏบตราชการประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2550 มหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร.”, 2550. (อดสาเนา) . “รายงานผลการดาเนนงานการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ตามคา รบรองการปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2551 มหาวทยาลยเทคโนโลยราช มงคลรตนโกสนทร.”, 2551. (อดสาเนา) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานา. คณะ [Online]. Accessed 31 January 2008. Available from http://www.rmutl.ac.th/home/ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย. คณะ [Online]. Accessed 14 January 2008. Available from http://www.rmutsv.ac.th//# มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม. คณะ [Online]. Accessed 3 January 2008. Available from http://www.rmutsb.ac.th/2008/ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน. คณะ [Online]. Accessed 8 January 2008. Available from http://www.rmuti.ac.th/2009/ มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย. Proceeding of The 5th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2547. . Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2550.

234

มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย. Proceeding of The 9th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2551. โยชโนบ นายาทาน และคณะ. 7 เครองมอสคณภาพยคใหม. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรม เทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2546. รตตยา โคตรสงเนน. “การบรหาร Kaizen ดวยกจกรรมขอเสนอแนะ บรษท เฟดเดอรล อเลคตรค จากด.” Proceeding of The 4th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2546. ราชกจจานเบกษา. “พระราชบญญตมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล.”, 2548. (อดสาเนา) รงชชดาพร เวหะชาต. “การบรหารคณภาพทวทงองคกร.” ความรการบรหารการศกษา. [Online]. Accessed 15 November 2007. Available from http://www. http://gotoknow.org/blog/knowledge-songkhla/108167 รงนภา หนาดคา. “ปองกนความเสยงภายในองคกรดวยเทคนคการตรวจสอบภายใน บรษท ชยบรณ บราเดอรส จากด.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธทควเอมในประเทศไทย, 2550. เรองวทย เกษสวรรณ. การจดการคณภาพ : จาก TQC ถง TQM, ISO 9000 และ การประกน คณภาพ. กรงเทพฯ : บพธการพมพ, 2547. วรภทร ภเจรญ. การควบคมคณภาพทวองคกร CWQC. กรงเทพฯ : ส. เอเซยเพรส จากด, 2540. . แนวทางการประกนคณภาพภายในสถานศกษา. กรงเทพฯ : พมพด จากด, 2541. วรภทร ศรขจร. รายละเอยดเกยวกบ TQM. [Online]. Accessed 24 October 2008. Available from http://www.tpa.or.th/tpawbs/viewforum.php?id=5 วารนทร สนสงสด. การประกนคณภาพการศกษา. กรงเทพฯ : สยามมตรการพมพ, 2542. วารนทร สนสงสด และวนทพย สนสงสด. ชดฝกอบรม ISO 9000 ระบบบรหารคณภาพการศกษา. กรงเทพฯ : สยามมตรการพมพ, 2542. . ชดฝกอบรม ISO 9001 ระบบบรหารงานคณภาพการศกษา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : วนทพย, 2549. วชย ศรมาวรรณ. “การประยกต TQM เขากบระบบ QS-9000 บรษทฯ ในกลมสมบรณ.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. วฑรย สมะโชคด. คณภาพคอความยงยน. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2545. . TQM. : วถสองคกรคณภาพยค 2000. กรงเทพฯ : TPA PUBLISHING, 2542.

235

วฑรย สมะโชคด. รวมนกคด TQM. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2544. . คณภาพคอการเรยนร. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2543. . คณภาพ คอ ความยงยน. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2545. . TQM คมอพฒนาองคกรสความเปนเลศ. กรงเทพฯ : WPS (Thailand), 2550. . TQM คมอสองคกรคณภาพยค 2000. กรงเทพฯ : TPA, 2541. วรพจน ลอประสทธสกล. “กลไกขบเคลอน ระบบบรหารคณคาทวทงองคกร.”, 2550. (อดสาเนา) . “การเอาใจใสทรพยากรมนษย ของระบบบรหารแบบ TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “คานยมของ TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “เครองมอวเคราะหขอมลของ TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “คานยามความหมาย TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “คานยามความหมายของ TQM/TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “นวตกรรม ในระบบบรหารแบบ TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “ประสทธผลของการบรหารแบบ TQM/TVM กรณของบรษท สยามคาสทไอออน เวอรคส จากด.”, 2550. (อดสาเนา) . “ประสทธผลของการบรหารแบบ TQM/TVM กรณของบรษท เอส. เค. โพลเมอร จากด.”, 2550. (อดสาเนา) . “ประสทธผล 9 ประการของ TQM Foundation.”, 2550. (อดสาเนา) . “ปฏกรยาลกโซของเดมง.”, 2550. (อดสาเนา) . “ระบบและกระบวนการนา ในระบบบรหารคณคาทวทงองคกร.”, 2550. (อดสาเนา) . “รปแบบจาลองของ TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . รปแบบจาลองของ TVM ของ ดร.วรพจน ลอประสทธสกล. [online]. Accessed 29 January 2550. Available from http://www.tqmbest.com . “รปแบบจาลอง TQM ของ MBNQA.”, 2550. (อดสาเนา) . รปจาลอง TQM ของ Kano. [Online]. Accessed 3 October 2008. Available from http://www.tqmbest.com/ . “โลกทศนของ TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “วถธรรมแหง TVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “อดมการณอนแนวแนของTVM.”, 2550. (อดสาเนา) . “เอกสารประกอบการประชมสมมนาผบรหารระดบผอานวยการกองและหวหนาฝายใน สานกงานอธการบด สถาบนเทคโนโลยราชมงคล.”, 2542. (อดสาเนา)

236

วรพจน ลอประสทธสกล. TQM Living Handbook ภาคสาม. กรงเทพฯ : โทเรอนเตอรเนชนแนลเทรดดง, 2542. . TQM Living Handbook. ภาคสาม คมอการตรวจวนจฉยคณภาพระบบบรหาร กรงเทพ : บ. บพอาร แอนด ทควเอม คอนซลแทนท, 2542 : 129-130. . Management Best Practices : MBP-STP-1-1 Strategic Management Using TQM Concepts and Tools. กรงเทพฯ : บพอาร แอนด ทควเอม คอนซลแทนท, 2545. . วรพจน ลอประสทธสกล และภาณ ถนอมวรสน. การบรหารกระบวนการอยางมคณภาพ. กรงเทพฯ : บพอาร แอนด ทควเอม คอนซลแทนท, 2545. วรวธ มาฆะศรานนท. คมภรบรหารองคกรเรยนร TQM. กรงเทพฯ : ธระปอมวรรณกรรม, 2545. ศราวธ สงขวรรณะ. การบรหารคณภาพโดยรวม (TQM) ของสถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตสพรรณบร. สพรรณบร : สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตสพรรณบร, 2542. ศศรนทร ชยอาภา. การพฒนาขาราชการกบประสทธผลขององคการ : ศกษากรณสานกงาน คณะกรรมการการศกษาเอกชน. [Online]. Accessed 15 May 1999. Available from www.thaihrhub.com/index.php/archives/research/category/leadership/15- 05-092542. ศ-ต รอดเครอวลย. กาวส...นกบรหารจดการใน 1 วน : หนงสอ กาวสนกบรหาร. ม.ป.ท., 2551. ศภจร วงศรตนโชคชย. “Developing Competency Model for Effective HRM ใหสมพนธกบ เอกสารการมอบหมายงานทมคณภาพ (Quality Job Assignment ; QJA).” Proceeding of The 5th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมใน ประเทศไทย, 2547. ศภเดช จรเสวนประพนธ และเสวย ฉตรวไล. “การเปลยนวฒนธรรมองคกรเพอมงสความ เปนเลศ บรษท กรนสปอต (ประเทศไทย) จากด.” Proceeding of The 5th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2547. ศภลกษณ เศษธะพานช. “การนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในโรงเรยน เอกชนประเภทสามญศกษา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา สถาบนราชภฏพระนครศรอยธยา, 2545. ศภลกษณ เศษธะพานช. การนาเสนอรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในโรงเรยนเอกชน ประเภทสามญศกษา. มป.ท., 2544. เศรษฐพงศ เศรษฐบปผา และวราภรณ เลารตนานรกษ. “เสนทางสความเปนผนาทางการวจย ของคณะสถาปตยกรรมศาสตร.” Proceeding of The 8th Symposium on TQM-Best

Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2550.

237

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. เรยนจากแชมปเพอเปนแชมปสาหรบองคกรการศกษา. กรงเทพฯ : จรวฒน เอกซเพรส, 2549. . กรณศกษา Best Practice TQA Winner 2003 บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด. กรงเทพฯ : พฆเณศ พรนทตง เซนเตอร, 2549. สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. เกณฑการดาเนนงาน สความเปนเลศดานการศกษา. [Online]. Accessed 3 May 2007. Available from http://www.Nist.com สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ. ยทธศาสตรการเรยนร 2000. ม.ป.ท., 2543. สถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตของสหรฐอเมรกา. รางวลคณภาพแหงสหรฐอเมรกา (MBNQA). [Online]. 29 January 2007. Availablefrom http://www.quality.nist.gov สมจต ปญญาศกด. “การปรบปรงกจกรรมสรางความพงพอใจกบลกคา บรษท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จากด.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. สมจตตรา เทพไทย. “การศกษาความคดเหนเกยวกบหลกการบรหารคณภาพแบบมงคณภาพทงองคกร ของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา สถาบนราชภฏพระนครศรอยธยา, 2545. สมชาย เทพทอง. “การศกษาปจจยบางประการทสงผลตอการจดการคณภาพโดยรวมของผบรหาร โรงเรยนมธยมศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตขนพนฐาน ใน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร.” วทยานพนธหลกสตรปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2548. สมโชค ลมวงศเสร. “การปรบปรงคณภาพกระดาษ OSP-60 ดาน Print Through บรษท ผลตภณฑกระดาษไทย จากด.” Proceeding of The 5th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2547. สามารถ หงสวไล. “Best-Practices ตวอยางทดของวสาหกจไทย.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรม ทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. สจรต คณธนกลวงศ. หลกการ 7 ประการสความสาเรจของ TQM. กรงเทพฯ : สมาคม สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2546. สชาต จนทรเสนห. “การสรางความเปนเลศดวยการบรหารงานประจาวน บรษท ไทยอครลค ไฟเบอร จากด.” Proceeding of The 4th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2546.

238

สธ สทธสมบรณ และสมาน รงสโยกฤษณ. หลกการบรหารเบองตน. กรงเทพฯ : สวสดการ สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, 2542. สพจน สวรรณพมลกล. “การนาพาองคกรสอนาคตโดยใชเกณฑตดสนใจรางวลคณภาพแหงชาต เปนกระดานสปรง บรษท เอส. เค. โพลเมอร จากด.” Proceeding of The 4th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหง ประเทศไทย, 2546. สพจน สวรรณพมลกล และพนพ เกษามา. “การบรหารกระบวนการอยางมคณภาพ (Quality Process Management) : พรมแดนทยงไปไมถงของ ISO 9000 บรษท เอส. เค. โพลเมอร จากด.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. สรพนธ พสฐพทยา และประสทธ พฒนาย. “จาก QS-9000 มงมนตามแนวคด TQM บรษท ซมมท อเลคโทรนค คอมโพเนนท จากด.” Proceeding of The 2th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : คณะกรรมการกองทนสงเสรมทควเอมแหงประเทศไทย, 2544. สระชย ธรวจารณญาณกล. “การสรางวฒนกรรมองคกรดวยแนวคดแบบ Harmony บรษท ซพ ออลล จากด (มหาชน).” Proceeding of The 9th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2551. สวมล แพทยจนดา. “การบรหารงานขายตางประเทศตามกระบวนการดานลกคา ไทย- เยอรมน สเปเชยลต กลาส จากด.” Proceeding of The 5th Symposium on TQM-Best Practices in Thailand. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมทควเอมในประเทศไทย, 2547. สานกงานเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต, โครงสรางเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต [online]. Accessed 29 January 2007. Available from http://www.tqa.or.th สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ พ.ศ. 2550. กรงเทพฯ : วชนพรนแอนดมเดย, 2549. . “พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 25461.”, 2547. (อดสาเนา) . เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐพ.ศ. 2549. กรงเทพฯ : วชนพรนแอนดมเดย, 2549. . คมอแนวทางดาเนนการตวชวดระดบความสาเรจของการดาเนนงานตามขนตอนการ พฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ. กรงเทพฯ : สหมตรพรนตง, 2549. . คมอเทคนคและวธการบรหารจดการสมยใหมตามแนวทางการบรหารกจการ บานเมองทด การบรหารคณภาพโดยรวม. กรงเทพฯ : สหมตรพรนตง, 2549.

239

สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. คมอคาอธบายตวชวดการพฒนาคณภาพการบรหาร จดการภาครฐ ปงบประมาณ พ.ศ. 2550 ระดบความสาเรจของการพฒนาคณภาพการบรหาร จดการภาครฐสวนราชการระดบกรม และสถาบนอดมศกษา. กรงเทพฯ : วชน พรนท แอนดมเดย, 2549. . การสมมนาเผยแพรชดเครองมอการบรหารสมยใหม. [Online]. Accessed 2 February 2009. Available from http://www.opdc.go.th/ สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. แนวทางการประกนคณภาพการศกษา . สปช. เลม 1. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2542. . พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค, 2542. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ.2545-2549) สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต[เอกสารฉบบเตม]. กรงเทพฯ : สกศ., 2545 สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. สาระสาคญของมาตรฐาน ISO 9000 : 2000. [Online]. Accessed 7 February2007. Available from http://www.tisi.go.th/9ky2k/9000_3.html อมรวชช นาครทรรพ. ในกระแสแหงคณภาพ. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2540. อารง จนทวนช และไพบลย แจมพงษ. “การศกษา : แนวทาวการพฒนาคณภาพ.” วารสารวชาการ โดยกรมวชาการ. 2, 9 (กนยายน 2542) : 15-18. อทย บญประเสรฐ. การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษา. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2543. เอดเวลด ซาลส. ทควเอม : การบรหารคณภาพครบวงจรในองคกรทางการศกษา. แปลโดย สมาน อสวภม 2541. (อดสาเนา) ฮโตช คเมะ. คมอสงเสรม TQM. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2544. ฮโตช คเมะ, สจรต คณธนกลวงศและคณะ. คมอสงเสรม TQM : TQM Promotion Guidebook. กรงเทพฯ : สานกพมพ ส.ส.ท., 2544. โฮโซตาน คะทซยะ. สมาคมสงเสรมเทคโนโลย. กรงเทพฯ : เพยรสน เอดดเค, 2541.

240

ภาษาตางประเทศ Abrahamson, Shaun. Possible lifecycle. [Online]. Accessed 24 September 2008. Available from http://en.wikipedia.org/wiki/Total_Quality_Management Ahn, Theodore Tae Ook. The Evaluation of Total Quality Management (TQM) in a Korean- American Christian Ministry. California : Pepperdine University, 2001. Baldrige National Quality Program. 2006 Education Criteria for Performance Excellence. [Online]. Accessed 23 September 2006. Available from http://en.wikipedia.org/wiki/Mbnqa/ . 2009-2010 Education Criteria for Performance Excellence. [Online]. Accessed 10 February 2009. Available form http://www.quality.nist.gov/PDF_files/2009_2010_Education_Criteria.pdf Baldwin, Linda M. Total Quality Management in Higher Education : The Implications of Internal and External Stakeholder Perceptions. Mexico : Mexico State University, 2002. Bartol, M. Kathryn, David Martin C. Management. 3rd ed. New York : McGrew-Hill, 1998. Besterfield, Dale H. Quality Control. Upper Saddle River, N.J. : Pearson Prentice Hall, 2004. . Baldrige Health Care Criterai For Performance Excellence Framework : A Systems Perspective. [Online]. Accessed 17 March 2007. Available from http://hpe4.anamai.moph.go.th/hpe/images/MBNQA_standard.jpg Brown, A. “TQM : Implementation for Training.”, TQM for Training 2.,n.p. 1994. Christofferson, Marc Roy. Perceptions regarding Total Quality Management in Iowa Community Colleges And Public School Districts. South Dakota : University of South Dakota, 1996. Crosby, Phillip B. Quality is Free. New York : McGrew-Hill. Inc., 1986. Deming, W. Edward. Quality Productivity and Competitive Position. Cambridge : Center for Advance Engineering, Massachusetts Institute of Technology, 1982. Ebest, Bob. “Total quality and adult education” [Online]. Accessed 22 May 2008. Avalable from http://www.springerlink.com/content/x5u4n34t7403g118/ Farrel, June. “Continuous Improvement Quality Control and Cost Containment in Clinical Laboratory Testing Enhancement of Physicians Laboratory Ordering Practices.” Arch Pathology Laboratory Medicine. n.p., 1994 : 98.

241

Fiegenbaum, A. “Lesson to be leant.” International Journal of IMHE (1987) : 2. Fitzgerald, Ron. Total Quality Management in Education. [Online]. Accessed 4 May 2007. Available from http://www.minuteman.org/tqm/totalquality management.htm Flood, Robert L. Beyond TQM. Chichester : John Wiley&Sons, 1993. Fried, Yitzhak. “TQM and the Legal Environment in the United States : A Neglected Issue in the TQM Literature.” The Academy of Management Review 20 (1 January1995) : 15-17. Grant, La Verne and other. Using TQM/CQI Processes to Guide Development of Independent and Collaborative Learning in two Levels of Baccalaureate Nursing Students. Mississippi : University of Mississippi school of Nursing, 2002. Hahn, William G., Bart Barbara. Applying Quality Management Process- Improvement Principles to Learning in Retention Method. Georgia : University Savannah, 2003. Harrison, Kenneth & Godfrey. Modern Methods for Quality Control and Improvement. n.p. 2001 : 107. Hashmi, Khurram. Introduction and Implementation of Total Quality Management (TQM). [Online]. Accessed 4 May 2006. Available from http://www.issixsigma.com/tqm/ Introduction and Implementation of Total Quality Management (TQM).htm Hashmi, Kerlam. Sixsigma. [Online]. Accessed 5 September 2006 Available from http://www.Issixsigma.com/TQM/tqm Hirao, Kimihiko., Yasuyuki Ishikawa. Recent advances in relativistic molecular theory. Edition : illustrated : World Scientific, 2004. History-of-Quality. [Online]. Accessed 18 November 2008. Available from http://www.asq.org/learn-about-quality/history-of-quality/overview/overview.html Hradesky, John L. Total Quality Management Handbook. 2nd New York : McGrew Hill, 1995. Ishikawa, Kaoru. QC Circle Headquarters. [Online]. Accessed 4 March 2007. Available from www.oknation.net/blog/print.php?id=8422 Juran, Joseph M. Juran of Leadership for Quality. New York : Free Press, 1989. Kruger, V. “ Main School of TQM : The Big Five.” The TQM Magazine 13 ( 3 January 2001) : 146-155. Lam, Simon S. K., John Schaubroeck. “Total Quality Management and Performance Appraisal : An Experimental Study of Process versus Results and Group versus Individual Approaches.” Journal of Organizational Behavior 20 (4 Jul 1999) : 445-457.

242

Mangino, Joe. QA-QC. [Online]. Accessed 19 November 2008. Available from www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/gp/english/8_QA-QC.pdf Manz, Charles C., Stewart Greg L. “Attaining Flexible Stability by Integrating Total Quality Management and Socio-technical Systems Theory.” Organization Science 8 (1 January – February 1997) : 57-70. Martin, Lawrence L. Total quality management in human service organizations. Sage Publications : University of Michigan, 1993. Nixon, Judy C., and other. Succeeding in the Education Accountability Environment : Tenure and Total Quality Management. Tennessee : University of Tennessee, 2001. Noriaki, Kano. “ Guide to TQM in Service Industries." Asian Productivity Organization, 1996 : 25 Oakland, John S. Total Quality Management. New york : Nichols Publishing Company, 1990. . Total Quality Management. Oxford : Butterworth. Heineman, 1993. . A dictionary of British institutions : a student's guide. Edition : Illustrated : Routledge, 1998. Olson, Patricia C. The Aging Experience: Diversity and Commonality Across Cultures. Sage Publications, Inc, 2005. Praditteera, Malivan. “Iso 9000 Implementation in Thai Academic Libraries.” Submitted to the Graduate Faculty of the School of Education in partial fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Education, University of Pittsburgh, 2001. Prajogo, Daniel I., Amrik Sohal S. “The multidimensionality of TQM practices in determining quality and innovation performance-an emprirical examination.”, n.p., 2004. Rampa, Seake Harry. The Relationship between Total Quality Management and School Improvement. Faculty of Education University of PRETORIA, 2005. Rayner, Philip and other. Media studies: the essential resource. Edition : illustrated : Routledge, 2004. Reed, Richard and other. “ Beyond Process : TQM Content and Firm Performance.” The Academy of Management Review 21 ( 1 January 1996) : 173-202. Ritter, James M. The Applicability of Total Quality Management to Higher Education. College Chief Academic Officers and Chief financial officers, n.p., 2005. Schermorhorn, John R Jr. Management for Productivity. 4th ed. New York : John Wiley and Sons, 1993.

243

Schminke, Marshall. Managerial ethics : moral management of people and processes. Edition: Illustrated : Lawrence Erlbaum Associates, n.d. Sherr, Lawrence A., and Deborah J Teeter. Total Quality Management in Higher Education. New Directions in Institutional Research No. 71. San Francisco : Jossey-Bass. 1991. Sim and Killough. TQM and contingency-based research. [Online]. Accessed 24 September 2008. Available from http://en.wikipedia.org/wiki/Total_Quality_Management/ Spencer, Barbara A. Model of Organization and Total Quality Management : “A Comparison and Critical Evaluation.” The Academy of Management Review 19 (3 July 1994) : 446-471. Tenner, A. R., J Detoto I. TQM. USA : Addison-Wesley Publishing Company, 1992. Trobin, M. The New Quality. London : Heineman, 1993. Trudy, W. Banta. Assessment in practice : putting principles to work on college campuses. Student Educational Measurement University of United States, 1996. Wadsworth, Harrison M. and other. Modern Methods for Quality Control and Improvement. n.p., 2001. Wesley, C. King. “The Legal Environment as a Nonissue for TQM Organizational Transformations.” The Academy of Management Review 20 (4 October 1995) : 787-788. Wikitionary.org. Quality. [Online]. Accessed 18 November 2008. Available from http://en.wiktionary.org/wiki/quality/ Wikitionary.org. Quality_management. [Online]. Accessed 18 November 2008. Available from http://en.wikipedia.org/wiki/Quality_management/ Wikitionary.org. Quality_management_system. [Online]. Accessed 18 November 2008. Available from http://en.wikipedia.org/wiki/Quality_management_system/ William, Richard L. Essentials of Total Quality Management. New York : American Management Association, 1994. Yourdictionay.com. Quality. [Online]. Accessed 18 November 2008. Available from http://www.yourdictionary.com/quality/

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก หนงสอขอสมภาษณงานวจย

 

246

6 พฤศจกายน 2551

เรอง ขอสมภาษณงานวจยเรอง “การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” เรยน (รายชอแนบทาย) สงทสงมาดวย แบบสมภาษณ จานวน 1 ชด ดวยนายอนนต เตยวตอย รหสนกศกษา 47252957 นกศกษาระดบปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธ เรอง “รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” ในการนภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร ใครขอความอนเคราะหให นายอนนต เตยวตอย สมภาษณเกยวกบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เพอนาไปประกอบการพฒนางานวจยตอไป

จงเรยนมาเพอโปรดใหความอนเคราะห จกขอบคณยง

ขอแสดงความนบถอ

                                                                           

งานธรการ โทรศพท/โทรสาร 0-3421-9136

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร นครปฐม 73000

ท ศธ 0520.203/237-279

(อาจารย ดร.ศรยา สขพานช) หวหนาภาควชาการบรหารการศกษา

247

รายชอสมภาษณนกวชาการและนกธรกจ

ก. กลมนกวชาการ 1. นายวฑรย สมะโชคด ตาแหนง อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร กรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม 2. นายเดชา พทธธรรม ผเชยวชาญ ระดบ 9 (ดานพฒนาระบบงาน) สานกอานวยการ องคการเภสชกรรม 3. ดร. ลดาวลย กระแสรชล ผอานวยการฝายแผนและงบประมาณ สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สวทช.) 4. รศ.ดร. ชวงโชต พนธเวช อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 5. นายสวรรณ เหรยญเสาวภาคย ตาแหนง รองผอานวยการสถาบนเพมผลผลตแหงชาต ข. กลมนกธรกจ 1. ดร.วรพจน ลอประสทธสกล ตาแหนง ประธานและกรรมการผจดการ บรษทบพอาร ทควเอมคอนซลแทนท จากด 2. น.ส.กฤตยา สพรรณพงศ ทปรกษาอาวโส ศนยสงเสรมคณภาพงาน บรษทปนซเมนตไทย จากด (มหาชน) 3. นายสมชาย นราพาธพงษพร กรรมการผจดการ บรษทสยามคาสทไอออนเวอรคส 4. นายพฒนชย กลสรสวสด กรรมการผจดการ บรษทชยบรณ บราเดอรส จากด 5. นายดนย รกขตตธรรม ตาแหนง ผจดการฝายจดการคณภาพ บรษทไทย-เยอรมน สเปเชยล กลาส จากด

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจ

249

 

แบบสมภาษณ ความคดเหนของนกวชาการและนกธรกจผเชยวชาญการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM)

เรอง รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ........................................

ผใหการสมภาษณ นาย นาง นางสาว...............................................................ตาแหนง ทางการบรหาร.......................................................................................................... ตาแหนง ทางวชาการ.............................................................................................................. สถานททางาน.................................................................................................................................... แนวทางการสมภาษณ

1. ตามความคดเหนของทาน รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ หรอทควเอม (TQM) ควรเปนรปแบบใด ……………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….

2. องคประกอบของรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ควรประกอบดวย อะไรบาง …………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. กระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจควรจะดาเนนการอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

4. ความคดเหนอน ๆ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

นายอนนต เตยวตอย นกศกษาปรญญาเอก สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหตรวจเครองมอวจย

 

 

251

29 พฤศจกายน 2551

เรอง ขอความอนเคราะหตรวจเครองมอวจย

เรยน (รายชอแนบทาย)

สงทสงมาดวย แบบสอบถาม จานวน 1 ฉบบ

ดวยนายอนนต เตยวตอย รหสนกศกษา 47252957 นกศกษาระดบปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธ เรอง “รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” ในการนภาควชาการบรหารการศกษา ใครขอความอนเคราะหจากทานในการตรวจสอบ ความตรงของเครองมอเพอการวจยทแนบมาพรอมหนงสอฉบบน

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา ภาควชาการบรหารการศกษาขอขอบคณในการอนเคราะห ของทานมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

                                                                           

งานธรการ โทรศพท/โทรสาร 0-3421-9136

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร นครปฐม 73000

ท ศธ 0520.203.2/329-332

(อาจารย ดร.ศรยา สขพานช) หวหนาภาควชาการบรหารการศกษา

252

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ (IOC)

1. ผศ.ดร.ชยฤทธ ศลาเดช รองอธการบดฝายประกนคณภาพ มหาวทยาลยราชภฎหมบานจอมบง

2. ผศ.ดร.วรพร สนทรวฒนะศร รองอธการบดฝายวเทศสมพนธและประชาสมพนธ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร

3. ดร.สขม มลเมอง อดตผอานวยการสวนตดตามและประเมนผล สานกนโยบายและแผน สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

4. ดร.จนทนา นนทกร นกวจย สถาบนวจยและพฒนาการเรยนร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

5. ดร.สทธศร วงษสมาน ผอานวยการสานกนโยบายและแผนการศกษา

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา

ภาคผนวก ง หนงสอขอทดลองเครองมอวจย

 

 

254

3 ธนวาคม 2551

เรอง ขอทดลองเครองมอวจย

เรยน (รายชอแนบทาย)

สงทสงมาดวย แบบสอบถาม จานวน 1 ฉบบ

ดวยนายอนนต เตยวตอย รหสนกศกษา 47252957 นกศกษาระดบปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธ เรอง “รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” ในการน ภาควชาการบรหารการศกษา ใครขอความอนเคราะหให นายอนนต เตยวตอย ทาการทดสอบความเชอมนของเครองมอในสถานศกษาของทาน เพอนาไปปรบปรงแกไขกอนนาไปใชในการวจยกลมตวอยาง ภาควชาการบรหารการศกษาหวงเปนอยางยงวา จกไดรบความอนเคราะหจากทานเปนอยางดยง

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา ภาควชาการบรหารการศกษาขอขอบคณในการอนเคราะห ของทานมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

                                                                           

งานธรการ โทรศพท/โทรสาร 0-3421-9136

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร นครปฐม 73000

ท ศธ 0520.203.2/838-842

(อาจารย ดร.ศรยา สขพานช) หวหนาภาควชาการบรหารการศกษา

255

รายชอมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ททดลองเครองมอ (try out)

………………………………

1. อธการบด 1 คน (3.33 %) 2. รองอธการบด 6 คน (20.00 %) 3. ผชวยอธการบด 2 คน (6.67 %) 4. คณบด/ผอานวยการวทยาลย 5 คน (16.67 %) 5. รองคณบด/รองผอานวยการวทยาลย 16 คน (53.33 %)

รวม 30 คน (100 %)

 

ภาคผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

 

 

257

26 ธนวาคม 2551

เรอง ขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

เรยน

ดวยนายอนนต เตยวตอย นกศกษาระดบปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร กาลงทาวทยานพนธ เรอง “รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” มความประสงคจะขอเกบรวบรวมขอมลจากอธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย และรองผอานวยการวทยาลย เพอประกอบการทาวทยานพนธ ในการนบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร จงขอความอนเคราะหจากทาน เพอขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถามใหแกนกศกษาดงกลาวดวย

จงเรยนมาเพอโปรดใหความอนเคราะห จกขอบพระคณยง

ขอแสดงความนบถอ

(รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร) คณบดบณฑตวทยาลย

สานกงานบณฑตวทยาลย นครปฐม โทร. 0-3421-8788, 0-3424-3435

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร นครปฐม 73000

ท ศธ 0520.107(นฐ)/ ว. 4838

ปณธานของบณฑตวทยาลย “มงมนใหบรการ พฒนางานใหมคณภาพ”

ภาคผนวก ฉ แบบสอบถาม

 

259

แบบสอบถาม

เรอง รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

…………………………………

คาชแจง

1. แบบสอบถามฉบบน สาหรบ อธการบด รองอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลยและรองผอานวยการวทยาลย

2. แบบสอบถามฉบบน จดทาขนโดยมวตถประสงค เพอทราบตวแปรทเปนองคประกอบ การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 9 แหง

3. ขอคาตอบของทาน ผวจย จะประมวลผลในภาพรวมของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทง 9 แหง

4. แบบสอบถามน ม 2 ตอน คอ ตอนท 1 เปนขอมลเกยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 เปนขอมลเกยวกบตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ขอขอบพระคณในความอนเคราะหดวยด นายอนนต เตยวตอย นกศกษาปรญญาเอก สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

260

ตอนท 1 ขอมลทวไป คาชแจง โปรดเขยนเครองหมาย √ ลงใน หนาขอทตรงกบสถานภาพของทาน

1. เพศ ชาย หญง

2. อาย 40 ป หรอนอยกวา 41-45 ป 46-50 ป 51-55 ป 56-60 ป มากกวา 60 ป

3. ตาแหนงทางการบรหาร อธการบด รองอธการบด ผชวยอธการบด คณบด รองคณบด ผอานวยการวทยาลย รองผอานวยการวทยาลย อน ๆ (โปรดระบ.........................................)

4. วฒการศกษา ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก อน ๆ (โปรดระบ.........................................)

5. ประสบการณในตาแหนงบรหาร นอยกวา 5 ป 6-10 ป 11-15 ป มากกวา 15 ป

6. ปจจบนปฏบตงานท มทร. ธญบร มทร. กรงเทพ มทร. ตะวนออก มทร. พระนคร มทร. รตนโกสนทร มทร. สวรรณภม มทร. ลานนา มทร. อสาน มทร. ศรวชย

261

ตอนท 2 ขอมลดานองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ คาชแจง แบบสอบถามรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ 82 ขอ แตละขอเปนแบบมาตราสวน

ประมาณคา 5 ระดบ ใหทาเครองหมาย √ ลงในชองทตรงกบสภาพทเปนจรง โดยพจารณา ดงน ระดบ 5 หมายถง พฤตกรรมหรอกจกรรมทไดปฏบต มระดบการปฏบตการ มากทสด ระดบ 4 หมายถง พฤตกรรมหรอกจกรรมทไดปฏบต มระดบการปฏบตการ มาก ระดบ 3 หมายถง พฤตกรรมหรอกจกรรมทไดปฏบต มระดบการปฏบตการ ปานกลาง ระดบ 2 หมายถง พฤตกรรมหรอกจกรรมทไดปฏบต มระดบการปฏบตการ นอย ระดบ 1 หมายถง พฤตกรรมหรอกจกรรมทไดปฏบต มระดบการปฏบตการ นอยทสด

ขอท รายการ ระดบปฏบตการ 5 4 3 2 1

ผบรหารมภาวะผนา 1. ผบรหารมภาพความสาเรจ/เปาหมาย/ทศทางองคกรใน

การประกาศวสยทศน และอดมการณในความมงมนปรบปรงคณภาพ

2. ผบรหารมการจดสรรทรพยากรอยางเพยงพอทจะพฒนาปรบปรงคณภาพ

3. ผบรหารเอาใจใสตอการปรบปรงกระบวนการดาเนนงาน 4. ผบรหารมการปรบกระบวนทศนใหม (Paradigm) ใน

กระบวนการหลกและกระบวนการสนบสนนของมหาวทยาลย

5. ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกรอยางมคณภาพ 6. ผบรหารมทกษะในการบรหารคณภาพ 7. ผบรหารมพลงขบเคลอน (Driver) ชวยผลกดนใหเกด

การเปลยนแปลงคณภาพ

8. ผบรหารมพนธสญญา (Commitment) ในการบรหารจดการคณภาพ

9. ผบรหารสนใจและลงมอปฏบตดวยตนเองในการพฒนาระบบบรหารคณภาพ

262

ขอท รายการ ระดบปฏบตการ 5 4 3 2 1

10. ผบรหารมจรรยาบรรณในการบรหารงาน 11. ผบรหารเปนผนาและมสวนรวมในการเรยนร ความ

ตองการและคาดหวงลกคา/ตลาด

12. ผบรหารมการสอสารกบผรวมงานเพอหาชองทางปรบปรงการปฏบตงาน

การบรหารจดการคณภาพทวทงองคกร 13. มการบรหารดวยขอมลและขอเทจจรง 14. มการบรหารระบบคณภาพอยางทวทงองคกร 15. มการวางแผนบรหารเชงกลยทธหรอยทธศาสตรทมการ

มองภาพอนาคต

16. มการดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม 17. มการบรหารโดยยดผลลพธการดาเนนงาน 18. มการบรหารงานใหเกดสมดลในคณภาพและสภาวะทาง

สงคมโดยไมมผลกระทบตอสงคม

19. มการบรหารงานดวยวงลอวฏจกร P-D-C-A 20. ม ก า ร ก ร ะ จ า ย ค า เ ป า ห ม า ย ( Deployment) ไปส

หนวยปฏบตระดบลาง

21. มการใหรางวลผปฏบตงานบรหารคณภาพดเดน/ดเลศ 22. มการเรมการดาเนนงาน TQM จากระดบบนสระดบลาง 23. มการใชคแขงขนเปนผรวมงานขององคกรในธรกจ

เดยวกน

24. ม ก า รตรวจสอบและประ เม นคณภาพในแต ละองคประกอบ

25. มการเทยบเคยง (Benchmarking) กจกรรมคณภาพกบหนวยงานทประสบผลสาเรจ

26. มการใช TQM เปนนวตกรรม 27. มการศกษาดงานจากหนวยงาน /บรษททประสบ

ผลสาเรจในการนาแมแบบ TQM ไปใช

263

ขอท รายการ ระดบปฏบตการ 5 4 3 2 1

เครองมอการบรหารระบบคณภาพ 28. มการใชเครองมอควบคมคณภาพ เชน ใบตรวจสอบ

รายการ กราฟรปตาง ๆ เปนตน

29. มการใชเครองมอบรหารคณภาพ เชน ผงกลมความคด ผงความสมพนธ ผงตนไม เปนตน

30. มการใช เทคนคการส มต วอย า งโดยอ า งอ งส ถต (Statistic Sampling)

31. มการใชเทคนคการจดการ (Management) พรอมกบ หลกสถตและเครองมอคณภาพ

32. มการจดการสรางนวตกรรม เทคโนโลยใหม ๆ ในการบรหารคณภาพ

33. มการเกบสถต เกบตวอยางสนคาและบรการ เพอตรวจสอบ ควบคมคณภาพ

34. มการใชเทคนคการควบคมคณภาพ (QC.) 35. มการใชเทคนคการระดมสมอง 36. มการบรหารงานประจาป 37. มการบรหารงานประจาวน 38. มการตรวจวนจฉยโดยผบรหารระดบสง 39. มการฝกอบรมเครองมอและเทคนคในการแกปญหา 40. มการถายโอน (Transformation) แนวคดพฒนาไปส

รปแบบการดาเนนงานอน ๆ

การปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง 41. มการปรบปรงกระบวนการปฏบตงานคณภาพอยาง

ตอเนอง

42. มการออกแบบกระบวนงานทงระบบ 43. มการปรบระบบและปรบปรงกระบวนการทางานให

ถกตองตงแตแรก

264

ขอท รายการ ระดบปฏบตการ 5 4 3 2 1

44. มการตรวจสอบกระบวนการและปรบปรงคณภาพภายในแตละขนตอนเพอการพฒนาอยางตอเนอง

45. มการดาเนนงานใหเปนองคกรแหงการเรยนร (LO) ทเรยนรอยางตอเนอง

46. มกระบวนการทกขนตอนทงกอนหนาและถดไปถอวาเปนลกคาของเรา

47. มการแกปญหาทสาเหตโดยปองกนการเกดปญหาซา 48. มการสรางมาตรฐานการปฏบตงานและปรบปรงใหดขน

ตลอดเวลา

49. มการจดลาดบความสาคญของเรองทจะดาเนนการ 50. มการลดการใชทรพยากรมากเกนความจาเปน 51. มการลดความผดพลาดในการปฏบตงานทซาซอน 52. มการปรบปรงและแกปญหากระบวนการการบรหารงาน

ประจาวน (Daily Management)

53. มการปรบปรงระบบการสอสารภายในองคกร 54. มการใชแนวคดพฒนา TQM ใหมการปรบปรงอยาง

ไมหยดยง ไมใหองคกรตกอยสถานะตาลงไป

55. เปนวฒนธรรมองคกรทตองรพนฐานในองคกรตนเอง การมสวนรวมของบคลากร

56. มการศกษา /ฝกอบรม /พฒนาบคลากรทกระดบใน ทกรปแบบของระบบบรหารคณภาพ

57. พนกงานในองคกรมอารมณและความร สกในการปฏบตงานรวมกน

58. ใหพนกงานเสมอนมหรอเปนหนสวนในการปฏบตงาน 59. พนกงานมการปรบ เปล ยนแนวคด ทศนคตและ

พฤตกรรมในการทางาน

60. มการพจารณาใหคาตอบแทนพนกงานทกคนอยางเสมอภาค

265

ขอท รายการ ระดบปฏบตการ 5 4 3 2 1

61. ม ว ธ ก ารสร า งความ เปนอย ของพนกง านท ด ข น (Well Being)

62. มการสรางจตสานกการบรหารคณภาพใหเกดกบทกคน 63. มการสอสารในองคกรอยางมประสทธภาพ 64. พนกงานในองคกรมการทางานเปนทม 65. มการสรางคานยมรวม (Core Value) ใหเกดรวมมอกน

พฒนาคณภาพ

66. มการปฏบตงานเปนทมขามสายงาน (Cross Functional Team)

67. มการใช TQM เปนสวนหนงของการปฏบตงานปกต 68. มการสรางแรงจงใจใหพนกงานทกคนไดเกดพลงทจะ

พฒนาคณภาพ

69. มการสงเสรมใหพนกงานมจรยธรรม มความเปนธรรมและเปนทพงของกนและกน

70. มการสงเสรมใหพนกงานมคณธรรมทเคารพในความคดสทธทมประจาอยในสงนน ๆ

71. มการสงเสรมใหพนกงานมความยตธรรมทจะแบงปนใหกบผมประโยชนรวมกนทกฝาย

72. พนกงานทกคนมสวนผลกดนใหเกดคณภาพ การสรางความพงพอใจกบลกคา

73. มการใหความสาคญกบลกคาโดย Focus กลมลกคาใหถกตองเหมาะสม

74. มการสารวจความตองการและรบฟงความคดเหนของลกคาและผมสวนไดสวนเสยอยางสมาเสมอทนเหตการณ

75. มการประเมนความพงพอใจของผ รบบรการในดานคณภาพการปฏบตงาน

76. มความซอสตยในการผลตสนคาคณภาพและการใหบรการ

266

ขอท รายการ ระดบปฏบตการ 5 4 3 2 1

77. องคกรมการเขาถง (Access) ความตองการของลกคาและผมสวนไดสวนเสย

78. มมมมองลกคาภายในและภายนอกใหเปนทยอมรบทวทงองคกร

79. มการใหลกคาเปนผตดสนใจในการใหขอมลยอนกลบในการปรบปรงคณภาพ

80. มการใหโอกาสลกคามสวนรวมในการพฒนาระบบและกระบวนการพฒนาคณภาพ

81. องคกรมการจดการขอรองเรยนจากผ รบบรการเพอปรบปรงคณภาพงาน

82. มการธารงรกษาเสถยรภาพในการใหบรการลกคา

ตอนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………

ภาคผนวก ช หนงสอขอสมภาษณงานวจย

 

 

268

27 มกราคม 2552

เรอง ขอสมภาษณงานวจยเรอง “การบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” เรยน (รายชอแนบทาย) สงทสงมาดวย แบบสมภาษณ จานวน 1 ชด ดวยนายอนนต เตยวตอย รหสนกศกษา 47252957 นกศกษาระดบปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธ เรอง “รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล” ในการนภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร ใครขอความอนเคราะหให นายอนนต เตยวตอย สมภาษณเกยวกบรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล เพอนาไปประกอบการพฒนางานวจยตอไป

จงเรยนมาเพอโปรดใหความอนเคราะห จกขอบคณยง

ขอแสดงความนบถอ

                                                                           

งานธรการ โทรศพท/โทรสาร 0-3421-9136

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร นครปฐม 73000

ท ศธ 0520.203/127

(อาจารย ดร.ศรยา สขพานช) หวหนาภาควชาการบรหารการศกษา

269

รายชอสมภาษณนกวชาการและนกธรกจ (เพอยนยนองคประกอบ)

ก. กลมนกวชาการและนกธรกจ (กลมเกาในรอบท 1) 1. นายวฑรย สมะโชคด ตาแหนง อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร กรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม 2. รศ.ดร. ชวงโชต พนธเวช อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 3. นายสวรรณ เหรยญเสาวภาคย ตาแหนง รองผอานวยการสถาบนเพมผลผลตแหงชาต 4. ดร.วรพจน ลอประสทธสกล ตาแหนง ประธานและกรรมการผจดการ บรษทบพอาร ทควเอมคอนซลแทนท จากด 5. น.ส.กฤตยา สพรรณพงศ ทปรกษาอาวโส ศนยสงเสรมคณภาพงาน บรษทปนซเมนตไทย จากด (มหาชน)

ข. กลมผบรหารและผปฏบตการในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล (5 แหง) 1. ผศ. จรยา หาสตพานชกล ตาแหนง อธการบดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม 2. ผศ. ปราน พรรณวเชยร รองอธการบดฝายกจการทวไป มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

ธญบร 3. น.ส.อาภรณ บางเจรญพรพงศ รองอธการบดฝายวางแผนและพฒนา มหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลกรงเทพ 4. ผศ. อดมวทย กาญจนวรงศ คณบดคณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร 5. ผศ. แกวตา ขาวเหลอง ผอานวยการสานกประกนคณภาพ มหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลพระนคร

 

 

270

รายชอผตรวจสอบรายการ (Check List) (เพอยนยนกระบวนการ) ……………………….

1. ดร.เบญจา มงคละพฤกษ อธการบดมหาวทยาลยเกรก 2. ผศ.ดร.ประเสรฐ อครประถมพงศ ผชวยอธการบดฝายประกนคณภาพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย 3. รศ.ดร.ถวลย ฤกษงาม รองผอานวยการสานกประกนคณภาพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร 4. รศ. เทอน ทองแกว ประธานทปรกษาระบบคณภาพ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต 5. รศ. ดร. อศวน พรหมโสภา รองอธการบดฝายวเทศสมพนธและการประกนคณภาพ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย 6. รองศาสตราจารยกอบกล ปราบประชา ผอานวยการสานกพฒนาการศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร 7. รองศาสตราจารยนวลจรา ภทรรงรอง ผชวยอธการบดฝายประกนคณภาพ มหาวทยาลยสงขลานครนทร 8. ศ.ดร.ประดษฐ เทดทล คณบดคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 9. นางสาวดวงพร ถนสมบรณ ผเชยวชาญดานมาตรฐานการศกษาเอกชน สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน 10. นางกลยา ภวนนท นกพฒนาระบบราชการ สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

ภาคผนวก ซ แบบสมภาษณ (เพอยนยนองคประกอบ)

 

272

แบบสมภาษณ เรอง รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

เพอยนยนองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ........................................

ผใหการสมภาษณ นาย นาง นางสาว.................................................................. ตาแหนง ทางการบรหาร............................................................................................................ ทางวชาการ................................................................................................................. สถานททางาน..................................................................................................................................... คาชแจง ภายหลงจากทไดพจารณาองคประกอบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ฉบบราง ทผวจยไดสรางขน ในฐานะททานมความเชยวชาญ ดานการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ และเปนผบรหาร หรอผปฏบตการในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ทานมความคดเหนตอองคประกอบการบรหารคณภาพในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล อยางไรบาง ตอนท 1 แบบแสดงความคดเหนความเหมาะสม หรอไม เหมาะสมตอองคประกอบ ทง 7 องคประกอบ ขอใหทานทาเครองหมาย ลงในชองททานมความคดเหนตามสภาพความเปนจรง

องค ประกอบ

ท

รายการองคประกอบของรปแบบ ความคดเหน ขอคดเหน

เพมเตม ความเหมาะสม

ความไมเหมาะสม

1 การใหความสาคญกบผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสยและพนกงาน

2 ผบรหารมภาวะผนาในการนาองคกร 3 เทคนคและเครองมอการบรหารคณภาพ 4 ธรรมาภบาลของผบรหาร 5 การใชองคกรเปนคเทยบเคยง 6 การสรางคณภาพชวตบคลากร 7 การบรหารงานอยางตอเนอง

273

ตอนท 2 ขอคดเหนและขอเสนอแนะ 1. จากรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ ทานเหนวา องคประกอบทนามาเปน

รปแบบมความเหมาะสมหรอไม เพราะเหตใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….

2. ขอเสนอแนะเพมเตมทมในรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทนาเสนอ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….

3. ขอเสนอแนะทยงไมมในรางรปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจทนาเสนอ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….

ภาคผนวก ฌ แบบตรวจสอบรายการ (เพอยนยนกระบวนการ)

 

 

แบบตรวจสอบรายการ (Check List) เรอง รปแบบการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (TQM) ในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

…………………………………….. วตถประสงค เพอยนยนกระบวนการการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

กระบวนการและขนตอน วธการ

ขอคดเหน ควรมกระบวนการ/ขนตอนและวธการทปรบปรง/เพมเตมอยางไร เหน

ดวย ไมเหนดวย

ขนตอนท 1 การรเรมจาก ผบรหารระดบสง(Top-Down)

- ผบรหารมความมงมนทจะพฒนาคณภาพ - จดวางนโยบายคณภาพ - ประกาศใช TQM - สรางแนวรวมใหบคลากรทกคนมสวนรวม- มการฝกอบรมบคลากร - มเทคนค/เครองมอคณภาพ - มงเปลยนวฒนธรรมองคกร - อน ๆ (ระบ)………………….……

ขนตอนท 2 จดโครงสรางองคกรและทมงาน (Staff, Team)

-จดโครงสรางองคกรการบรหารคณภาพ -พฒนาทมงานคณภาพ -กาหนดหนาท ความรบผดชอบ -กาหนดรปแบบและวธการทางคณภาพ -อน ๆ (ระบ)………………………

ขนตอนท 3 การจดระบบเครองมอ QA

-ใช เครองมอควบคมคณภาพ ใชสาหรบเปนสารสนเทศทเปนตวเลข เชน ใบตรวจสอบรายการ กราฟ แผนภมควบคม ผงกางปลา เปนตน -ใชเครองมอบรหารคณภาพ เปนเครองมอวเคราะหสารสนเทศทเปนขอคดเหน ขอความและคาพรรณนาตาง ๆ เชน ผงความสมพนธ ผงตนไม เปนตน -ใชเทคนคทางคณตศาสตรและสถต -อน ๆ (ระบ)………………………

275

 

กระบวนการและขนตอน วธการ

ขอคดเหน ควรมกระบวนการ/ขนตอนและวธการเพมเตมอยางไร เ ห น

ดวย ไมเหนดวย

ขนตอนท 4 การประกาศใช และใหความรแกบคลากร

-ผบรหารประกาศใช TQM -ใหความรและพฒนาบคลากรทกสวน -เรมลงมอปฏบตทวทงองคกร -ทกคนในองคกรมสวนรวม -อน ๆ (ระบ)………………………

ขนตอนท 5 การกากบตดตามและประเมนผล (M&E)

-จดระบบการกากบตดตาม -จดทาการประเมนผล -จดทารายงานผล -ใชเทคนคการควบคม -อน ๆ (ระบ)………………………

ขนตอนท 6 การทบทวนการดาเนนงาน (Performance)

-จดการสรปและทบทวนผลลพธ -มการเปรยบเทยบเปาหมายกบผลลพธ -ใชเทคนคระดมสมอง -อน ๆ (ระบ)………………………

ขนตอนท 7 การใหรางวล ผประสบผลสาเรจ ใน QA

-สร า งระบบการยอมรบระบบคณภาพและการใหรางวล -มการปรบปรงระบบการปฏบตงาน -มการจดสวสดการและประโยชนเกอกลใหเหมาะสม -อน ๆ (ระบ)……………………….

ขนตอนท 8 มการเทยบเคยง (Benchmarking)กบหนวยทประสบผลสาเรจ

-มการเทยบเคยงในมหาวทยาลยทคลายคลงกน -มการ เท ยบ เค ย งในหนวยงานประเภทอน -อน ๆ (ระบ)……………………….

276

277

ประวตผวจย ชอ – สกล นายอนนต เตยวตอย ททางาน สานกงานประกนคณภาพ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร 96 หม 3 ตาบลศาลายา อาเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170 ประวตการศกษา พ.ศ. 2526 ปรญญาศกษาศาสตรบณฑต (ศษ.บ.) วชาเอกสงคมศกษา วชาโทบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2544 ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต (ค.ม.) สาขาการบรหารการศกษา สถาบนราชภฏสวนดสต กรงเทพฯ พ.ศ. 2551 ปรญญาปรชญาดษฎบณฑต (ปร.ด.) สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร จงหวดนครปฐม ประวตการทางาน พ.ศ. 2527 อาจารย 1 ระดบ 3 โรงเรยนบานหนองมะเขอ สปอ. เมองฯ สปจ. บรรมย พ.ศ. 2530 นกวชาการศกษา 3-5 สานกงานศกษาธการจงหวดบรรมย สงกดสานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2535 นกวชาการศกษา 5 กองแผนงาน สานกงานอธการบด สถาบนเทคโนโลยราชมงคล เทเวศร กรงเทพฯ พ.ศ. 2539 เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 7 ว. หวหนางานวจยและประเมนผล กองแผนงาน สานกงานอธการบด สถาบนเทคโนโลยราชมงคล เทเวศร กรงเทพฯ พ.ศ. 2546 เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 8 ว. หวหนากลมวจยและประเมนผล กองแผนงาน สานกงานอธการบด สถาบนเทคโนโลยราชมงคล เทเวศร กรงเทพฯ พ.ศ. 2547 เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 8 ว. หวหนากลมวจยและประเมนผล กองแผนงาน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร เทเวศร กรงเทพฯ พ.ศ. 2548 เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 8 ว. หวหนากลมงานแผนงาน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ศาลายา พทธมณฑล จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2549 เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 8 ว. ผอานวยการสานกงานประกนคณภาพ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ศาลายา พทธมณฑล จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2550 นกวเคราะหนโยบายและแผน 8 ตาแหนงผชานาญการ ถง ผอานวยการสานกงานประกนคณภาพ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ปจจบน รตนโกสนทร ศาลายา พทธมณฑล จงหวดนครปฐม