DA147.doc

Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com

LỜI MỞ ĐẦU

Ngày nay đời sống của con người ngày càng cao, họ không những có

nhu cầu đầy đủ về vật chất mà còn có nhu cầu được thoả mãn về tinh thần

như vui chơi, giải trí và du lịch. Do đó, du lịch là một trong những ngành có

triển vọng.

Ngành du lịch Việt Nam ra đời muộn hơn so với các nước khác trên

thế giới nhưng vai trò của nó thì không thể phủ nhận. Du lịch là một ngành

“công nghiệp không có ống khói”, mang lại thu nhập GDP lớn cho nền kinh

tế, giải quyết công ăn việc làm cho hàng vạn lao động, góp phần truyền bá

hình ảnh Việt Nam ra toàn thế giới. Nhận thức được điều này, Đảng và nhà

nước đã đưa ra mục tiêu xây dựng ngành du lịch thành ngành kinh tế mũi

nhọn.

Việc nghiên cứu về du lịch trở nên cấp thiết, nó giúp chúng ta có một

cái nhìn đầy đủ, chính xác về du lịch. Điều này có ý nghĩa cả về phương diện

lí luận và thực tiễn. Nó giúp du lịch Việt Nam đạt được những thành tựu mới,

khắc phục được những hạn chế, nhanh chóng đưa du lịch phát triển đúng với

tiềm năng của đất nước, nhanh chóng hội nhập với du lịch khu vực và thế

giới.

Tiểu luận của em đề cập đến những nhận thức cơ bản về du lịch, thực

trạng và giải pháp phát triển du lịch nước ta. Do sự hạn chế về kiến thức và

thời gian nên không tránh khỏi những thiếu sót, em mong nhận được sự đóng

góp chỉ bảo của các thầy cô giáo.

Http://luanvan.forumvi.com email: [email protected]

http://luanvan84.com/




mailto:[email protected]

http://luanvan.forumvi.com/


CHƯƠNG I

TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH LÀ TẤT YẾU

KHÁCH QUAN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRUỜNG

1) Khái niệm về tăng trưởng và phát triển kinh tế

1.1) Tăng trưởng kinh tế

Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng về lượng kết quả đầu ra hoạt động

của nền kinh tế trong một thời kỳ nhất định (thường là năm, quý).

Giả sử kết quả đầu ra của nền kinh tế của một quốc gia được ký hiệu

là Y: Yo là kết quả đầu ra của năm 0, Yn là kết quả đầu ra của năm n. Khi đó

tăng trưởng của nền kinh tế của năm n so với năm 0 được biểu thị bằng mức

tăng trưởng tuyệt đối hoặc tốc độ tăng trưởng như sau:

Mức tăng trưởng tuyệt đối:

Yn = Yn - Y0

Tốc độ tăng trưởng:

g = =

1.2) Phát triển kinh tế

1.2.1) khái niệm:

Phát triển kinh tế là quá trình thay đổi theo hướng tiến bộ về mọi mặt

kinh tế- xã hội của một quốc gia trong bối cảnh nền kinh tế đang tăng trưởng.

1.2.2) Nội dung chủ yếu của phát triển kinh tế

Thứ nhất, tăng trưởng kinh tế dài hạn, Đây là điều kiện tiên quyết để

tạo ra những tiến bộ về kinh tế- xã hội, nhất là ở các nước đang phát triển thu

nhập thấp.

Thứ hai, cơ cấu kinh tế- xã hội thay đổi theo hướng tiến bộ. Xu

hướng tiến bộ của quá trình thay đổi này ở những nước đang phát triển, đang

hoặc chưa trải qua quá trình công nghiệp hoá thể hiện ở quá trình chuyển dịch









cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá và đô thị hoá; đó không đơn thuần

là sự giă tăng về quy mô, mà còn bao hàm việc mở rộng chủng loại và nâng

cao chất lượng sản phẩm hàng hoá, dịch vụ được sản xuất ra; hoạt động của

nền kinh tế ngày càng gia tăng hiệu quả và năng lực cạnh tranh, tạo cơ sở cho

việc đạt được những tiến bộ xã hội một cách sâu rộng.

Thứ ba, những tiến bộ kinh tế- xã hội chủ yếu phải xuất phát từ động

lực nội tại. Đến lượt mình kết quả của những tiến bộ kinh tế đạt được lại làm

gia tăng không ngừng năng lực nội sinh của nền kinh tế (thể hiện ở những tiến

bộ về công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và nguồn vốn trong

nước…).

Thứ tư, đạt được sự cải thiện sâu rộng chất lượng cuộc sống của mọi

thành viên trong xã hội như là hàng đầu và là kết quả của sự phát triển.

Đương nhiên một kết quả như thế không chỉ là sự ra tăng thu nhập bình quân

đầu ngươi, một số bình quân có thể che lấp đằng sau nó sự phân phối bất bình

đẳng, nạn đói nghèo, thất nghiệp và những thụ hưởng khác về giáo dục, y tế,

văn hoá…

1.2.3) Mối quan hệ giữa tăng trưởng và phát triển kinh tế

Tăng trưởng kinh tế là điều kiện cần để phát triển kinh tế. Ở những

nước đang phát triển, đặc biệt là những nước đang phát triển có mức thu nhập

bình quân đầu người thấp, nếu không đạt được mức tăng trưởng tương đối cao

và liên tục trong nhiều năm, thì khó có điều kiện kinh tế để cải thiện mọi mặt

của đời sống kinh tế- xã hội.

Tuy nhiên tăng trưởng kinh tế chỉ là điều kiện cần, không phải là điều

kiện đủ để phát triển kinh tế. Tăng trưởng kinh tế có thể được thực hiện bởi

những phương thức khác nhau và do đó có thể dẫn đến những kết quả khác

nhau. Nếu phương thức tăng trưởng kinh tế không gắn với sự thúc đẩy cơ cấu

kinh tế xã hội theo hướng tiến bộ, không làm gia tăng, mà thậm chí còn làm

xói mòn năng lực nội sinh của nền kinh tế, sẽ không thể tạo ra sự phát triển

kinh tế. Nếu phương thức tăng trương kinh tế chỉ đem lại lợi ích kinh tế cho









nhóm dân cư này, cho vùng này, mà không hoặc đem lại lợi ích không đáng

kể cho nhóm dân cư khác, vùng khác thì tăng trưởng kinh tế như vậy sẽ khoét

sâu vào bất bình đẳng xã hội. Những phương thức tăng trưởng như vậy, rốt

cục, cũng chỉ là kết quả ngắn hạn, không những không thúc đẩy được phát

triển, mà bản thân nó cũng khó có thể tồn tại được lâu dài.

2) Các chỉ tiêu tăng trưởng và phát triển kinh tế

2.1) Tổng sản phẩm trong nước (GDP) và tổng sản phẩm quốc

dân (GNP)

Các chỉ tiêu GDP và GNP thông qua sử dụng thước đo tiền tệ có thể

tổng hợp được kết quả đầu ra hết sức phong phú và đa dạng về chủng loại,

mục đích sử dụng về chất lượng của nền kinh tế. Nhờ đó cung cấp một công

cụ hữu hiệu cho việc đánh giá sự tăng trưởng, phát triển kinh tế của một quốc

gia.

2.1.1) Tổng sản phẩm trong nước (GDP)

Tổng sản phẩm trong nước (GDP) là giá trị thị trường của tất cả các

hàng hoá và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra bởi các yếu tố sản xuất trong

lãnh thổ kinh tế của một nước trong một thời kỳ nhất định.

Ba phương pháp đo lường tổng sản phẩm thu nhập trong nước:

Thứ nhất, phương pháp sản xuất còn gọi là phương pháp giá trị gia

tăng. Theo phương pháp này GDP tổng hợp giá trị gia tăng của mọi doanh

nghiệp trong nền kinh tế. Giá trị gia tăng được tính bằng cách lấy giá trị tổng

sản lượng trừ đi giá trị của tất cả các hàng hoá và dịch vụ mua ngoài đã được

sử dụng hết trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.

Thứ hai, phương pháp thu nhập đo lường GDP trên cơ sở thu nhập

tạo ra trong quá trình sản xuất hàng hoá chứ không phải là giá trị của bản thân

hàng hoá.

GDP= w + i + R +Pr +Te

Trong đó: w là thu nhập từ tiền công, tiền lương

i là tiền lãi nhận được từ cho doanh nghiệp vay tiền









R là thuê đất đai, tài sản

Pr là lợi nhuận

Te là thuế gián thu mà chính phủ nhận được

Thứ ba, phương pháp chi tiêu sử dụng các thông tin từ luồng chi tiêu

để mua hàng hoá và dịch vụ cuối cùng. Vì tổng giá trị hàng hoá bán ra phải

bằng tổng số tiền được chi ra để mua chúng, nên tổng chi tiêu để mua hàng

hoá và dịch vụ cuối cùng phải bằng GDP

GDP= C +I +G +X - M

Trong đó: C là các khoản chi tiêu của các hộ gia đình về hàng hoá và

dịch vụ

I là tổng đầu tư của khu vực tư nhân

G là chi tiêu của chính phủ về hàng hoá và dịch vụ

X – M là xuất khẩu ròng

2.1.2) Tổng sản phẩm quốc dân (GNP)

Tổng sản phẩm quốc dân đo lường toàn bộ thu nhập hay giá trị sản

xuất mà các công dân của một quốc gia tạo ra trong một thời kỳ nhất định,

không kể trong hay ngoài phạm vi lãnh thổ quốc gia.

GNP= GDP + thu nhập ròng nhận được từ nước ngoài

2.2) Các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế

Mức tăng trưởng kinh tế tuyệt đối:

GDPn = GDPn - GDP0

Tốc độ tăng trưởng kinh tế:

g = =

Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm của một giai đoạn:

g = - 1

2.3) Các chỉ tiêu phát triển kinh tế

Để phản ánh nội dung khác nhau của khái niệm phát triển kinh tế cần

phải có các nhóm chỉ tiêu khác nhau:









- Nhóm chỉ tiêu phản ánh tăng trưởng kinh tế: tốc độ tăng trưởng

kinh tế hàng năm hay bình quân năm của một giai đoạn nhất định.

- Nhóm các chỉ tiêu phản ánh sự biến đổi về cơ cấu kinh tế xã hội:

chỉ số cớ cấu kinh tế theo ngành trong GDP; chỉ số cơ cấu về hoạt động ngoại

thương; tỷ lệ dân cư sống trong khu vực thành thị trong tổng số dân; tỷ lệ lao

động làm việc trong các ngành công nghịêp, nông nghiệp và dịch vụ…

- Nhóm chỉ tiêu phản ánh chất lượng cuộc sống gồm:

Thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng trưởng thu nhập

bình quân đầu người.

Các chỉ số về dinh dưỡng: số calo bình quân/ người/ năm.

Các chỉ số về giáo dục: tỷ lệ người biết chữ, số năm đi học bình

quân… Các chỉ số này phản ánh trình độ phát triển giáo dục của một quốc gia

và mức độ hưởng thụ dịch vụ giáo dục của dân cư.

Các chỉ số về y tế: tỷ lệ trẻ em trong các độ tuổi, số bác sĩ trên một

nghìn dân… Các chỉ số này phản ánh trình độ phát triển y tế của một quốc gia

và mức độ hưởng thụ các dịch vụ y tế của dân cư.

Các chỉ số phản ánh về công bằng xã hội và nghèo đói: tỷ lệ nghèo

đói và khoảng cách nghèo đói, chỉ tiêu phản ánh mức độ bình đẳng giới, chỉ

số phản ánh công bằng xã hội. Ngoài ra, có thể có các chỉ tiêu khác như các

chỉ tiêu phản ánh sử dụng nước sạch hay các điều kiện về kết cấu hạ tầng kinh

tế xã hội khác…

- Chỉ số phát triển con người (HDI), chỉ số này được tổng hợp từ

ba chỉ số: thu nhập bình quân đầu người, mức độ phổ cập giáo dục, tuổi thọ

trung bình. Như vậy HDI không chỉ phản ánh mức sống vật chất, mà còn đo

lường cả mức sống tinh thần của dân cư. HDI đo lường chính xác hơn chất

lượng cuộc sống của dân cư.

3) Khái niệm về du lịch và các loại hình du lịch

3.1) Khái niệm về du lịch









Ngày nay, du lịch đã trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến

không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nước đang phát triển, trong đó

có Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay, không chỉ ở nước ta, nhận thức về nội

dung du lịch vẫn chưa thống nhất.

Do hoàn cảnh khác nhau, dưới mỗi góc độ nghiên cứu khác nhau,

mỗi người có một cách hiểu về du lịch khác nhau. Do vậy có bao nhiêu tác

giả nghiên cứu về du lịch thì có bấy nhiêu định nghĩa.

Dưới con mắt của Guer Freuler thì “du lịch với ý nghĩa hiện đại của

từ này là một hiện tượng của thời đại chúng ta, dựa trên sự tăng trưởng về nhu

cầu khôi phục sức khoẻ và sự thay đổi của môi trường xung quanh, dựa vào

sự phát sinh, phát triển tình cảm đối với vẻ đẹp thiên nhiên”.

Kaspar cho rằng du lịch không chỉ là hiện tượng di chuyển của cư dân

mà phải là tất cả những gì có liên quan đến sự di chuyển đó. Chúng ta cũng

thấy ý tưởng này trong quan điểm của Hienziker và Kraff “du lịch là tổng hợp

các mối quan hệ và hiện tượng bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú

tạm thời của các cá nhân tại những nơi không phải là nơi ở và nơi làm việc

thường xuyên của họ”. (Về sau định nghĩa này được hiệp hội các chuyên gia

khoa học về du lịch thừa nhận)

Theo các nhà kinh tế, du lịch không chỉ là một hiện tượng xã hội đơn

thuần mà nó phải gắn chặt với hoạt động kinh tế. Nhà kinh tế học Picara-

Edmod đưa ra định nghĩa: “du lịch là việc tổng hoà việc tổ chức và chức năng

của nó không chỉ về phương diện khách vãng lai mà chính về phương diện giá

trị do khách chỉ ra và của những khách vãng lai mang đến với một túi tiền

đầy, tiêu dùng trực tiếp hoặc gián tiếp cho các chi phí của họ nhằm thoả mãn

nhu cầu hiểu biết và giải trí.”

Khác với quan điểm trên, các học giả biên soạn bách khoa toàn thư

Việt Nam đã tách hai nội dung cơ bản của du lịch thành hai phần riêng biệt.

Theo các chuyên gia này, nghĩa thứ nhất của từ này là “một dạng nghỉ dưỡng

sức tham quan tích cực của con người ngoài nơi cư trú với mục đích: nghỉ









ngơi, giải trí, xem danh lam thắng cảnh…”. Theo định nghĩa thứ hai, du lịch

được coi là “một ngành kinh doanh tổng hợp có hiệu quả cao về nhiều mặt

nâng cao hiểu biết về thiên nhiên, truyền thông lịch sử và văn hoá dân tộc, từ

đó góp phần làm tăng thêm tình yêu đất nước, đối với người nước ngoài là

tình hữu nghị với dân tộc mình, về mặt kinh tế, du lịch là lĩnh vực kinh doanh

mang lại hiệu quả rất lớn; có thể coi là hình thức xuất khẩu hàng hoá và dịch

vụ tại chỗ.

Để tránh sự hiểu lầm và không đầy đủ về du lịch, chúng ta tách du lịch

thành hai phần để định nghĩa nó. Du lịch có thể được hiểu là:

- Sự di chuyển và lưu trú qua đêm tạm thời trong thời gian rảnh rỗi

của cá nhân hay tập thể ngoài nơi cư trú nhằm mục đích phục hồi sức khoẻ,

nâng cao tại chỗ nhận thức về thế giới xung quanh, có hoặc không kèm theo

việc tiêu thụ một số giá trị tự nhiên, kinh tế, văn hoá và dịch vụ của các cơ sở

chuyên cung ứng.

- Một lĩnh vực kinh doanh các dịch vụ nhằm thoả mãn nhu cầu nảy

sinh trong quá trình di chuyển và lưu trú qua đêm tạm thời trong thời gian

rảnh rỗi của cá nhân hay tập thể ngoài nơi cư trú với mục đích phục hồi sức

khoẻ, nâng cao nhận thức tại chỗ về thế giới xung quanh.

3.2) Các loại hình du lịch

Hoạt động du lịch có thể phân nhóm theo các nhóm khác nhau tuỳ

thuộc tiêu chí đưa ra. Hiện nay đa số các chuyên gia về du lịch Việt Nam

phân chia các loại hình du lịch theo các tiêu chí cơ bản dưới đây.

3.2.1) Phân chia theo môi trường tài nguyên

- Du lịch thiên nhiên

- Du lịch văn hoá

3.2.2) Phân loại theo mục đích chuyến đi

- Du lịch tham quan

- Du lịch giải trí

- Du lịch nghỉ dưỡng









- Du lịch khám phá

- Du lịch thể thao

- Du lịch lễ hội

- Du lịch tôn giáo

- Du lịch nghiên cứu (học tập)

- Du lịch hội nghị

- Du lịch thể thao kết hợp

- Du lịch chữa bệnh

- Du lịch thăm thân

- Du lịch kinh doanh

3.2.3) Phân loại theo lãnh thổ hoạt động

- Du lịch quốc tế

- Du lịch nội địa

- Du lịch quốc gia

3.2.4) Phân loại theo đặc điểm địa lý của điểm du lịch

- Du lịch miền biển

- Du lịch núi

- Du lịch đô thị

- Du lịch thôn quê

3.2.5) Phân loại theo phương tiện giao thông

- Du lịch xe đạp

- Du lịch ô tô

- Du lịch bằng tàu hoả

- Du lịch bằng tàu thuỷ

- Du lịch máy bay

3.2.6) Phân loại theo loại hình lưu trú

- Khách sạn

- Nhà trọ thanh niên

- Camping









- Bungaloue

- Làng du lịch

3.2.7) Phân loại theo lứa tuổi du lịch

- Du lịch thiếu niên

- Du lịch thanh niên

- Du lịch trung niên

- Du lịch người cao tuổi

3.2.8) Phân loại theo độ dài chuyến đi

- Du lịch ngắn ngày

- Du lịch dài ngày

3.2.9) Phân loại theo hình thức tổ chức

- Du lịch tập thể

- Du lịch cá thể

- Du lịch gia đình

3.2.10) Phân loại theo phương thưc hợp đồng

- Du lịch trọn gói

- Du lịch từng phần

4) Vị trí, vai trò của ngành du lịch và hệ thống các ngành của

nền kinh tế quốc dân

Xu hướng mang tính quy luật của cơ cấu kinh tế thế giới chỉ ra rằng tỉ

trọng nông nghiệp từ chiếm vị thế quan trọng đã dần nhường cho công nghiệp

và cuối cùng vai trò của kinh tế dịch vụ sẽ chiếm vai trò thống soái. Hiện nay

ở các nước có thu nhập thấp, các nước Nam Á, châu Phi nông nghiệp vẫn còn

chiếm trên 30% GNP, công nghiệp khoảng 35%. Trong khi đó các nước có

thu nhập cao như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức, Italia…trên 70% GNP do nhóm

ngành dịch vụ đem lại, nông nghiệp chỉ đóng khoản 3-5% tổng sản phẩm

quốc dân.

Vai trò của du lịch trong ngành dịch vụ cũng ngày càng rõ nét. Theo

hội đồng du lịch và lữ hành thế giới, năm 1994 du lịch quốc tế trên toàn thế









giới đã chiếm 6% GNP, tức là có doanh thu gần 4000 tỷ đô la, vượt trên công

nghiệp ô tô, thép, điện tử và nông nghiệp. Du lịch thu hút trên 200 triệu lao

động chiếm hơn 12% lao động trên thế giới.

Ở Việt Nam xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế cũng đã được thể

hiện rõ qua các năm: Năm 2001, nông nghiệp chiếm 23,24% GDP, công

nghiệp chiếm 57,91% GDP, dịch vụ chiếm 38,63% GDP. Năm 2004, nông

nghiệp chiếm 21,76% GDP, công nghiệp chiếm 60,41% GDP, dịch vụ chiếm

38,15% GDP. Với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm thì du lịch đóng

góp lớn cho nền kinh tế. Du lịch đã nộp hàng ngàn tỷ đồng vào ngân sách nhà

nước. Ngoài ra cùng với sự phát triển của du lịch cũng dễ tạo điều kiện cho

các ngành kinh tế khác cùng phát triển. Với những thuận lợi, những mặt tích

cực mà phát triển du lịch đem lại thì du lịch thực sự có khả năng làm thay đổi

bộ mặt kinh tế của nước ta.

5) Vai trò của ngành du lịch đối với tăng trưởng và phát triển

kinh tế của đất nước

Trong lịch sử nhân loại, du lịch đã được ghi nhận như là một sở thích,

một hoạt động nghỉ ngơi tích cực của con người. Ngày nay, du lịch đã trở

thành một nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống văn hóa, xã hội ở các

nước. Về mặt kinh tế, du lịch đã trở thành một trong những ngành kinh tế

quan trọng của nhiều nước công nghiệp phát triển. Mạng lưới du lịch đã được

thiết lập ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Các lợi ích kinh tế mang lại từ

du lịch là điều không thể phủ nhận, thông qua việc tiêu dùng của du khách đối

với các sản phẩm của du lịch. Nhu cầu của du khách bên cạnh việc tiêu dùng

các hàng hoá thông thường còn có những nhu cầu tiêu dùng đặc biệt: nhu cầu

nâng cao kiến thức, học hỏi, vãn cảnh, chữa bệnh, nghỉ ngơi, thư giãn…

Sự khác biệt giữa tiêu dùng dịch vụ du lịch và tiêu dùng các hàng hoá

khác là tiêu dùng các sản phẩm du lịch xảy ra cùng lúc, cùng nơi với việc sản

xuất ra chúng. Đây cũng là lý do làm cho sản phẩm du lịch mang tính đặc thù

mà không thể so sánh giá cả của sản phẩm du lịch này với giá cả của sản









phẩm du lịch kia một cách tuỳ tiện được. Sự tác động qua lại của quá trình

tiêu dùng và cung ứng sản phẩm du lịch tác động lên lĩnh vực phân phối lưu

thông và do vậy ảnh hưởng đến các khâu của quá trình tái sản xuất xã hội.

Bên cạnh đó, việc phát triển du lịch sẽ kéo theo sự phát triển của các ngành

kinh tế khác, vì sản phẩm du lịch mang tính liên ngành có quan bệ đến nhiều

lĩnh vực khác trong nền kinh tế. Khi một khu vực nào đó trở thành điểm du

lịch, du khách ở mọi nơi đổ về sẽ làm cho nhu cầu về mọi hàng hoá dịch vụ

tăng lên đáng kể. Xuất phát từ nhu cầu này của du khách mà ngành kinh tế du

lịch không ngừng mở rộng hoạt động của mình thông qua mối quan hệ liên

ngành trong nền kinh tế, đồng thời làm biến đổi cơ cấu ngành trong nền kinh

tế quốc dân. Hơn nữa, các hàng hoá, vật tư cho du lịch đòi hỏi phải có chất

lượng cao, phong phú về chủng loại, hình thức đẹp, hấp dẫn. Do đó nó đòi hỏi

các doanh nghiệp phải không ngừng sáng tạo cải tiến, phát triển các loại hàng

hoá. Để làm được điều này, các doanh nghiệp bắt buộc phải đầu tư trang thiết

bị hiện đại, tuyển chọn và sử dụng công nhân có tay nghề cao đáp ứng được

nhu cầu của du khách.

Trên bình diện chung, hoạt động du lịch có tác dụng làm biến đổi cán

cân thu chi của đất nước. Du khách quốc tế mang ngoại tệ vào đất nước có địa

điểm du lịch, làm tăng thêm nguồn thu ngoại tệ của đất nước đó. Ngược lại,

phần chi ngoại tệ sẽ tăng lên đối với những quốc gia có nhiều người đi du lịch

ở nước ngoài. Trong phạm vi một quốc gia, hoạt động du lịch làm xáo trộn

hoạt động luân chuyển tiền tệ, hàng hoá, điều hoà nguồn vốn từ vùng kinh tế

phát triển sang vùng kinh tế kém phát triển hơn, kích thích sự tăng trưởng

kinh tế ở các vùng sâu, vùng xa…

Một lợi ích khác mà ngành du lịch đem lại là góp phần giải quyết vấn

đề việc làm. Bởi các ngành dịch vụ liên quan đến du lịch đều cần một lượng

lớn lao động. Du lịch đã tạo ra nguồn thu nhập cho người lao động, giải quyết

các vấn đề xã hội.









Du lịch Việt Nam trong thời gian qua cũng đã đóng góp rất nhiều cho

sự tăng trưởng và phát triển kinh tế của đất nước. Tốc độ tăng trưởng hơn

14%/năm gần gấp hai lần tốc độ tăng trưởng của toàn bộ nền kinh tế.

6) Kinh nghiệm phát triển du lịch ở một số nước và của Việt

Nam

Du lịch là một ngành có định hướng tài nguyên rõ rệt, điều này có

nghĩa là tài nguyên và môi trường là nhân tố cơ bản để tạo ra sản phẩm du

lịch. Trong các điều kiện đặc trưng đối với sự phát triển du lịch, các chuyên

gia nghiên cứu về du lịch đều khẳng định rằng tài nguyên du lịch là yếu tố

quyết định và quan trọng nhất. Nhận thức rõ điều này nhiều nước đã đưa ra

những chính sách nhằm bảo vệ các tài nguyên du lịch, trong đó bảo vệ môi

trường là một yếu tố quan trọng.

Trung Quốc là một trong những nước đã đạt được thành tựu lớn trong

việc bảo vệ môi trường để phát triển du lịch. Từ năm 1997, chính phủ Trung

Quốc đã 7 năm liền tổ chức toạ đàm trong thời gian họp quốc hội để nghe báo

cáo về môi trường. Qua đó chính phủ Trung Quốc có những biện pháp cụ thể

để cải tạo và bảo vệ môi trường. Các cơ chế chính sách về bảo vệ môi trường

được thiết lập, tăng vốn đầu tư bảo vệ môi trường, khuyến khích mọi người

dân bảo vệ môi trường. Với sự cố gắng của chính phủ, của toàn dân Trung

Quốc nạn ô nhiễm môi trường đã được kiểm soát toạ thuận lợi cho du lịch

phát triển một cách bền vững. Chính phủ Trung Quốc không ngừng tăng vốn

đầu tư vào bảo vệ môi trường, từ năm 1996 đến năm 2000, Trung Quốc đã chi

360 tỉ nhân dân tệ. Nhờ đó Trung Quốc đã xây dựng và bảo vệ hơn 1227 khu

bảo tồn thiên nhiên, hàng triệu hecta rừng với nhiều chủng loại động thực vật

phong phú rất phù hợ cho phát triển du lịch sinh thái- một loại hình du lịch có

xu thế tăng trong thời gian gần đây. Để bảo vệ sự phong phú của sinh vật,

Trung Quốc là một trong những nước tham gia ký kết rất sớm “công ước tính

đa dạng sinh vật”. Đồng thời chính phủ Trung Quốc tập trung sửa đổi và đưa

ra luật mở để nâng cao hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường. Tính đến nay,









đã có 6 bộ luật, hơn 30 đạo luật về bảo vệ môi trường đã được ban hành, do

đó môi trường Trung Quốc đã được kiểm soát và cải tạo đáng kể.

Môi trường không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển du lịch mà nó còn

ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của con người, do đó việc bảo

vệ môi trường được nhiều nước quan tâm như Singapo, Nhật Bản… Nhờ đó,

du lịch ở những nước này đã phát triển mạnh, đóng góp lớn vào sự phát triển

kinh tế nói chung.

Bởi vị trí, vai trò của du lịch đem lại không chỉ về mặt kinh tế mà còn

về mặt xã hội, văn hoá, môi trường…là rất lớn nên trong những năm qua du

lịch đã được Đảng và nhà nước quan tâm phát triển. Trải qua hơn 40 năm

hình thành và phát triển, đặc biệt trong thời kỳ đổi mới, được sự quan tâm

lãnh đạo của Đảng và nhà nước, các cấp, các ngành, sự hưởng ứng của nhân

dân, sự giúp đỡ, hỗ trợ quốc tế và nỗ lực của toàn ngành, du lịch Việt Nam đã

có những phát triển vượt bậc, nhanh chóng thu hẹp khoảng cách với du lịch

các nước trong khu vực, trở thành ngành kinh tế quan trọng trong chiến lược

phát triển kinh tế- xã hội. Tuy nhiên du lịch Việt Nam còn có những khó

khăn, hạn chế cả về chủ quan lẫn khách quan, nên phát triển chưa ổn định,

thiếu bền vững, hiệu quả chưa tương xứng với tiềm năng du lịch to lớn của

đất nước.

Hơn 40 năm phát triển và đổi mới ngành du lịch đã cho những kinh

nghiệm quý báu:

Một là: từ định hướng đúng đắn của Đảng việc quán triệt đầy đủ vai

trò và tác dụng nhiều mặt của du lịch, cũng như những mặt trái, những hiện

tượng tiêu cực có thể phát sinh và đi liền với hoạt động du lịch ở mọi cấp, mọi

ngành hiện nay là rất cấp thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn. Trong tình hình

thế giới hiện nay với xu thế toàn cầu hoá, khu vực hoá và xã hội hoá du lịch,

quan hệ về mọi mặt giữa các nước vừa hợp tác, vừa đấu tranh và cạnh tranh

trì phát triển du lịch là hướng chiến lược, yếu tố góp phần trực tiếp vào sự









phát triển kinh tế- xã hội, xây dựng và bảo vệ tổ quốc, thực hiện công nghiệp

hoá và hiện đại hoá đất nước.

Hai là: du lịch chỉ phát triển nhanh, bền vững khi có một chiến lược

quốc gia về phát triển du lịch và được cụ thể hoá bằng chương trình hành

động quốc gia. Cần có một sự chỉ đạo tập trung thống nhất, đúng hướng và

nhanh chóng từ cấp cao trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và nhà nước đến các

cấp thừa hành ở các bộ, ngành trung ương và địa phương, tạo môi trường cho

du lịch phát triển đúng hướng và hiệu quả.

Ba là: quản lý nhà nước về du lịch cần tăng cường trên tất cả các lĩnh

vực: cơ chế chính sách ưu tiên phát triển, phù hợp với điều kiện đất nước và

hợp với thông lệ quốc tế và xu thế phát triển du lịch thế giới; phải đâu tư ban

đầu bằng ngân sách nhà nước và huy động nhiều nguồn vốn khác; có bộ máy

tổ chức tương ứng nhiệm vụ chính trị, đảm bảo ổn định, quan tâm đào tạo

phát triển nguồn nhân lực du lịch và giáo dục du lịch toàn dân; phối hợp đồng

bộ, thường xuyên liên ngành, địa phương ở tất cả hoạt động liên quan đến du

lịch trong va ngoài nước.

Bốn là: ngành du lịch phải đi đầu làm nòng cốt trong nghiên cứu, triển

khai chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách phát triển du lịch và

thể chế hoá thành các luật lệ, biện pháp và chương trình cụ thể. Thường

xuyên nghiên cứu thông tin, kinh nghiệm phát triển du lịch thế giới, tổng kết

thực tiễn kịp thời để phát huy thế mạnh và tiềm năng to lớn về du lịch của các

ngành, các địa phương.









CHƯƠNG II

THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH Ở NƯỚC TA

TRONG THỜI GIAN QUA

1) Sự cần thiết phát triển du lịch ở nước ta

Trải qua hai cuộc chiến tranh đất nước ta đã bị tàn phá nặng nề, nền

kinh tế suy sụp, dân ta nghèo khổ, các nước còn e dè trong quan hệ với ta.

Trước tình hình đó nước ta cần phát triển kinh tế, khẳng định vị thế trên

trường quốc tế. Đảng và nhà nước đã nhận thức được tầm quan trọng của mỗi

ngành trong đó có ngành du lịch.

Đảng và nhà nước đã xác định “du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp

quan trọng mang nội dung văn hoá sâu sắc, có tính liên ngành, liên vùng và

xã hội hoá cao; phát triển du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, giải trí,

nghỉ dưỡng của nhân dân và khách du lịch quốc tế, góp phần nâng cao dân trí,

tạo việc làm và phát triển kinh tế xã hội của đất nước” (Trích pháp lệnh du

lịch 2/1999) và coi “phát triển du lịch là một hướng chiến lược quan trọng

trong đường lối phát triển kinh tế xã hội nhằm góp phần thực hiện công

nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước” (Trích chỉ thị 46/CTTW ban bí thư trung

ương đảng khoá VII, 10/1994) và “phát triển du lịch thực sự trở thành một

ngành kinh tế mũi nhọn” (Trích văn kiện đại hội đảng khoá IX)

Ảnh hưởng của du lịch đến kinh tế: Du lịch đã đóng góp rất lớn vào sự

phát triển kinh tế của đất nước. Tình đến thời điểm này, hoạt động du lịch đã

mang lại doanh thu hàng tỉ USD và nộp vào ngân sách nhà nước hàng ngàn tỉ

đồng. Hàng năm các ngành cố gắng xuất khẩu hàng hoá để thu ngoại tệ về

cho đất nước và du lịch là hoạt động xuất khẩu có hiệu quả nhất. Bởi du lịch

là một ngành “xuất khẩu tại chỗ” những hàng hoá công nghiệp, tiêu dùng…

được trao đổi qua con đường du lịch, các hàng hoá được xuất khẩu mà không

phải chịu hàng rào thuế quan mậu dịch quốc tế. Mặt khác, du lịch còn là









ngành “xuất khẩu vô hình” hàng hoá du lịch. Đó là cảnh quan thiên nhiên, khí

hậu, giá trị của di tích lịch sử, văn hoá…

Quy luật có tính phổ biến của quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế

trên thế giới hiện nay cũng như ở Việt Nam là giá trị ngành dịch vụ ngày càng

chiếm tỷ trọng cao trong tổng sản phẩm xã hội và trong số người có việc làm.

Để đi tìm hiệu quả của đồng vốn thì du lịch là một lĩnh vực kinh doanh hấp

dẫn so với nhiều ngành kinh tế khác. Du lịch đem lại tỷ xuất lợi nhuận cao, vì

vốn đầu tư vào du lịch tương đối ít so với ngành công nghiệp nặng, giao

thông vận tải mà khả năng thu hồi vốn lại nhanh, kỹ thuật không phức tạp.

Chính đặc điểm này rất phù hợp với tình hình nước ta- một nước còn nghèo

nàn, lạc hậu, thiếu vốn đầu tư, sự cần thiết hiện đại hoá nền kinh tế Việt Nam

điều đó có ý nghĩa to lớn. Du lịch là cầu nói giao lưu kinh tế có quan hệ chặt

chẽ với chính sách mở cửu của đảng và nhà nước do đó phát triển du lịch là

việc cần thiết đối với nước ta.

Ngoài những lợi ích về mặt kinh tế mà du lịch đem lại, du lịch còn có

ý nghĩa về mặt xã hội. Du lịch có vai trò giữ gìn, phục hồi sức khoẻ và tăng

cường sức sống cho người dân. Trong một chừng mực nào đó du lịch có tác

dụng hạn chế bệnh tật, kéo dài tuổi thọ và khả năng lao động của con người.

Mặt khác qua những chuyến du lịch mọi người có điều kiện tiếp xúc với nhau,

gần gũi nhau hơn nhờ đó mọi người hiểu nhau hơn và làm tăng thêm tình

đoàn kết trong cộng đồng.

Bên cạnh đó do tác động của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật thì

hàng loạt máy móc đã được tạo ra thay thế con người trong quá trình lao động

sản xuất do đó dẫn đến một lượng người bị thất nghiệp và gây sức ép lên nền

kinh tế của đất nước. Nhưng nhờ có sự phát triển của du lịch và dịch vụ mà

một lượng lớn những người này đã có công ăn việc làm, có thu nhập ổn định.

Chính du lịch đã góp phần làm giảm gánh nặng cho nền kinh tế của dất nước,

góp phần đưa nền kinh tế của nước nhà phát triển ổn định và nhanh chóng.









Ảnh hưởng của du lịch đến văn hoá: một trong những chức năng của

du lịch là giao lưu văn hoá giữa các cộng đồng. Khi đi du lịch, du khách luôn

muốn được xâm nhập vào các hoạt động văn hoá của địa phương qua đó du

khách có thêm những hiểu biết mới. Du lịch còn góp phần cho việc phục hồi

và phát triển văn hóa dân tộc. Nhu cầu về nâng cao nhận thức văn hoá trong

chuyến đi của du khách thúc đẩy các nhà cung ứng chú ý, yểm trợ cho việc

khôi phục, duy trì, các di tích, lễ hội, sản phẩm làng nghề… Du lịch đã góp

phần đưa hình ảnh đất nước ta đến với bạn bè quốc tế đồng thời giúp chúng ta

có cái nhìn rộng hơn bên ngoài mà qua đó ta làm cho cuộc sống tinh thần trở

nên phong phú và đầy đủ hơn.

Ảnh hưởng của du lịch đến môi trường: mục đích chủ yếu của du

khách khi đi du lịch là được tiếp xúc, đắm mình trong thiên nhiên, được cảm

nhận một cách trực giác sự hùng vĩ, trong lành, tươi mát và nên thơ của các

cảnh quan thiên nhiên. Nó tạo điều kiện cho họ hiểu biết sâu sắc hơn về tự

nhiên, thấy được giá trị của thiên nhiên đối với đời sống con người. Điều này

có nghĩa là bằng thực tiễn phong phú, du lịch sẽ góp phần rất tích cực vào sự

nghiệp giáo dục môi trường, một vấn đề toàn thế giới đang hết sức quan tâm.

Nhu cầu du lịch nghỉ ngơi tại những khu vực có nhiều cảnh quan thiên

nhiên đã kích thích việc tôn tạo, bảo vệ môi trường. Để đáp ứng nhu cầu du

lịch phải dành những khoảng đất đai có môi trường ít bị xâm phạm, xây dựng

các công viên bao quanh thành phố, thi hành các biện pháp bảo vệ môi

trường, bảo vệ nguồn nước, không khí nhằm tạo nên môi trường sống phù

hợp với nhu cầu của du khách. Để gia tăng thu nhập từ du khách phải có

chính sách maketing, chính sách tu bổ bảo vệ tự nhiên để điểm du lịch ngày

càng hấp dẫn.

Ảnh hưởng của du lịch đến an ninh, chính trị: trước hết cần khẳng

định du lịch là chiếc cầu nối hoà bình giữa các dân tộc trên thế giới. Hoạt

động du lịch giúp cho các dân tộc xích lại gần nhau hơn, hiểu hơn về giá trị

văn hoá của đất nước bạn.









Ngoài những mặt tích cực mà du lịch đem lại thì còn có những tác

động tiêu cực từ du lịch. Do đó chúng ta cần phải nhận thức rõ để có hướng

phát triển đúng đắn. Với những gì du lịch đem lại cho kinh tế, xã hôi, văn hoá,

môi trường… thì việc phát triển du lịch ở nước ta là điều rất cần thiết để phục

vụ cho sự xây dựng và phát triển đất nước trở thành một nước “dân giàu,

nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.

2) Tiềm năng phát triển du lịch ở nước ta

Việt Nam nằm trên bán đảo Đông Dương, gần trung tâm Đông Nam

Á, vừa có biên giới lục địa, vừa có hải giới rộng lớn, là cửa ngõ đi ra Thái

Bình Dương của một số nước và của vùng Đông Nam Á. Nước ta nằm ở vành

đai nhiệt đới bắc bán cầu, đúng vào khu vực gió mùa Đông Nam Á, do đó,

mang lại đặc trưng khí hậu nhiệt đới gió mùa Châu Á. Nhờ đó mà Việt Nam

có hệ thống động thực vật phong phú, đa dạng. Việt Nam còn có những danh

thắng đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới như vịnh Hạ

Long, phố cổ Hội An, cố đô Huế, thánh địa Mỹ Sơn, vườn quốc gia Phong

Nha- Kẻ Bảng ngoài ra còn có di sản văn hoá thế giới phi vật thể là nhã nhạc

Huế. Chúng ta còn thu hút du khách nước ngoài bằng hàng loạt các điểm du

lịch sinh thái kéo dài khắp ba miền tổ quốc: Bản Gốc, Mẫu Sơn, Sa Pa, Thác

Mơ, hồ Ba Bể, vườn quốc gia Ba Vì, Mai Châu, Tam Cốc- Bích Động, Cát

Tiên, khu ngập nước Văn Long, Bà Nà, Đồng Tháp Mười, địa đạo Củ Chi, U

Minh… Hiện nay, du lịch sinh thái đang được nhiều du khách quan tâm nên

đây là điều kiện tốt để du lịch Việt Nam khai thác tiềm năng sẵn có. Mặt khác

lãnh thổ nước ta kéo dài từ Bắc vào Nam tiếp giáp với biển cũng tạo cho

chúng ta những bãi biển cát mịn và đẹp như Trà Cổ, Bãi Cháy, Đồ Sơn, Sầm

Sơn, Nha Trang, Vũng Tàu…

Ngoài những thắnh cảnh tươi đẹp, Việt Nam còn có rất nhiều các làng

nghề, lễ hội truyên thống. Tiềm năng phát triển du lịch làng nghề truyền

thống của nước ta rất lớn, mỗi làng nghề gắn với một vùng văn hoá, hệ thống

di tích và truyền thống riêng, với cung cách sáng tạo sản phẩm riêng của









mình. Du khảo hết các làng nghề truyền thống, du khách có thể thấy rõ bản

sắc cũng như đặc trưng của bộ mặt nông thôn Việt Nam. Hiện nay, cả nước đã

có hơn 2000 làng nghề thủ công thuộc 11 nhóm nghề chính như: cói, sơn mài,

mây tre đan, gốm sứ, thêu ren, dệt, gỗ, đá, giấy, tranh dân gian. Đi dọc Việt

Nam du khách có thể thấy nhiều vùng quê mà mật độ làng nghề truyền thống

dày đặc rải từ bắc vào nam. Những cái nôi của làng nghề là Hà Nôi, Hà Tây,

Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế… Thực tế, hiện nay du

khách muốn đến tận làng nghề nhìn cảnh cây đa, bến nước, sân đình, thăm

các di tích của một làng nghề truyền thống Việt Nam, tìm hiểu các vị tổ làng

nghề hoặc các danh nhân văn hoá. Làng nghề truyền thống Việt Nam chứa

đựng tiềm năng dồi dào về du lịch còn bởi vì du khách muốn đến tận nơi xem

các công đoạn nghệ nhân làm ra sản phẩm và cũng muốn tận tay tham gia làm

sản phẩm theo trí tưởng tượng của riêng mình. Tìm hiểu về văn hoá và truyền

thống làng nghề là điều mà du khách trong và ngoài nước quan tâm.

Việt Nam còn có các tài nguyên có giá trị lịch sử, các tài nguyên có

giá trị văn hoá thu hút khách du lịch với mục đích tham quan, nghiên cứu. Với

lịch sử hơn 4000 năm dựng nước và giữ nước, Việt Nam đã tạo dựng được

một nền văn hoá phong phú và độc đáo. Không những vậy 54 dân tộc anh em

cùng chung sống trên một mảnh đất, lại có bao phong tục, tập quán, lễ hội

khác nhau tạo nên sự đa dạng cho sản phẩm du lịch Việt Nam.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã và đang xây dựng cơ sở vật

chất kỹ thuật, cơ sở hạ tầng, không ngừng nâng cao chất lượng phục vụ. Đặc

biệt con người Việt Nam thân thiện, hiếu khách đã tạo sự thoải mái cho du

khách.

Chính tất cả những tiềm năng trên là một nền tảng để du lịch Việt

Nam phát triển, hội nhập với các nước trên thế giới. Nhưng vấn đề là chúng ta

tận dụng những tiềm năng đó như thế nào nó phụ thuộc vào cách làm của

chúng ta.









3) Thành tựu ngành du lịch nước ta đạt được trong thời gian

qua

Nhận thức được vai trò của ngành du lịch đối với sự phát triển của nền

kinh tế quốc dân và việc đánh giá đúng các tiềm năng để phát triển du lịch,

Đảng và nhà nước ta trong thời gian qua đã đưa ra những chính sách hỗ trợ

cho sự phát triển của ngành du lịch. Trong thời gian qua du lịch Việt Nam đã

có những thành tựu và những tiến bộ vững chắc.

Ngay từ những năm mới thành lập, trong điều kiện chiến tranh, cơ sở

vật chất còn thiếu thốn, đội ngũ cán bộ còn ít, trình độ nghiệp vụ hạn chế,

ngành du lịch đã có nhiều cố gắng, đáp ứng nhu cầu phục vụ các đoàn khách

của đảng, nhà nước và các đoàn khách quốc tế.

Sau ngày thống nhất đất nước năm 1975, phạm vi mở rộng trên toàn

quốc, tăng cường phát triển nhân lực, cơ sở vật chất kĩ thuật dần được cải

thiện, đa dạng hoá hình thức hoạt động, từng bước du lịch khẳng định được vị

trí, vai trò của một ngành kinh tế tổng hợp. Nhờ vậy mà ngành du lịch có thể

nhanh chóng thích nghi được và phát triển một cách năng động trong quá

trình chuyển đổi cơ chế của thời kỳ mới. Đảng và nhà nước đã có sự quan tâm

và quyết tâm đưa ngành du lịch Việt Nam phát triển thành ngành kinh tế mũi

nhọn. Từ những đề xuất của ngành, ban chỉ đạo nhà nước về du lịch được

thành lập do một phó thủ tướng làm trưởng ban. Đồng thời thủ tướng chính

phủ cũng phê duyệt “chương trình hành động quốc gia về du lịch” và triển

khai khá hiệu quả từ năm 2000 đến nay. Một loạt các văn bản pháp lý như:

pháp lệnh du lịch, các nghị định hướng dẫn thi hành và gần đây nhất là luật du

lịch được thông qua và đưa vào thực hiện. Bên cạnh đó ngành còn tiến hành

nghiên cứu, xây dựng chiến lược và quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đất

nước, các vùng du lịch trọng điểm, và hơn 50 tỉnh, thành phố. Nhờ vào sự

đồng bộ về cơ chế chính sách, môi trường pháp luật đã tăng cường nguồn lực

đầu tư phát triển du lịch, cơ sở hạ tầng, nhân lực và nâng cao nhận thức xã hội

đối với du lịch.









Những thành tựu của ngành du lịch trong thời gian qua đã được phản

ánh phần nào qua những con số. Số lượng khách du lịch vào Việt Nam ngày

càng tăng, doanh thu về du lịch, thu nhập xã hội từ du lịch và nộp vào ngân

sách nhà nước có mức tăng trưởng cao, không thua kém các ngành kinh tế

hàng đầu đất nước. Từ năm 1991 đến 2001, lượt khách quốc tế đã tăng từ 300

ngàn lượt người lên 2,33 triệu lượt người, tăng 7,8 lần. Khách du lịch nội địa

tăng từ 1,5 triệu lượt người lên 11,7 triệu lượt người, tăng gấp 8 lần. Thu nhập

xã hội từ du lịch tăng nhanh, năm 2001 đạt 20500 tỷ đồng, so với năm 1991

gấp khoảng 9,4 lần. Hoạt dộng du lịch đã tạo 22 vạn lao động trực tiếp và

hàng vạn lao động gián tiếp giải quyết được phần nào nạn thất nghiệp ở nước

ta. Theo số liệu mới nhất, trong sáu tháng đầu năm 2005 ngành du lịch Việt

Nam đã đón nhận hơn 1,72 triệu lượt khách du lịch quốc tế. Ngành du lịch

Việt Nam đang rất tin tưởng vào mục tiêu đón 3,2 triệu lượt khách quốc tế

trong năm nay trở thành hiện thực.

Trong 5 năm qua, với nguồn vốn từ ngân sách nhà nước hỗ trợ phát

triển cơ sở hạ tầng lên tới 2141 tỷ đồng đã góp phần không nhỏ khuyến khích

các địa phương thu hút đầu tư du lịch dựa trên lợi thế từng vùng. Nhìn chung,

cơ sở hạ tầng có bước chuyển mạnh mẽ. Hiện nay, cả nước có hơn 5900 cơ sở

lưu trú với hơn 120 nghìn phòng. Phương tiện vận chuyển như đường bộ,

đường thuỷ, đường sắt, đường không được hiện đại hoá. Nhiều khu du lịch,

sân gôn, công viên chuyên đề và cơ sở vui chơi được đưa vào hoạt động và đủ

điều kiện đón hàng triệu khách mỗi năm. Tốc độ tăng trưởng của du lịch đạt

bình quân hơn 11%/năm cả về cơ sở hạ tầng, số lượng du khách.

Bên cạnh việc sử dụng một cách có hiệu quả nguồn vốn từ ngân sách

nhà nước, ngành du lịch còn tận dụng các nguồn vốn nước ngoài nhằm huy

động thêm nguồn lực cho sự phát triển của ngành. Năm 2005, nước ta đã có

thêm hai dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài trong lĩnh vực khách sạn với tổng

số vốn đầu tư khoảng 1,5 triệu USD, dự án bằng nguồn vốn ODA do EU tài

trợ là 11,8 triệu USD cũng là tín hiệu hứa hẹn cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng









cao năng lực của ngành du lịch trong thời gian tới. Do nguồn vốn có hạn nên

ngành du lịch ưu tiên đầu tư phát triển các khu du lịch tổng hợp quốc gia và

khu du lịch chuyên đề. Đồng thời ngành có kế hoạch đẩy mạnh phát triển du

lịch đối với các địa bàn du lịch trọng điểm như: Hà Nội, Quảng Ninh, Nghệ

An, Huế…và các tuyến du lịch quốc gia, đầu tư phát triển bền vững một số

địa điểm: Hạ Long, Nha Trang, Đà Lạt, Hội An, Sa Pa…Việc đầu tư của

ngành trong thời gian qua đã có chiều sâu, có trọng điểm. Hệ thống tổ chức

được kiện toàn một bước, đội ngũ cán bộ tăng về số lượng và chất lượng.

Công tác đào tạo và bồi dưỡng nhân lực được đổi mới về cơ sở, trường lớp,

giảng dạy, thực hành, đội ngũ giáo viên, chương trình, giáo trình và phương

pháp đào tạo cùng với việc chú trọng nghiên cứu, ứng dụng khoa học. Nhiều

đề tài khoa học cấp nhà nước, cấp ngành được triển khai, tập trung vào những

vấn đề cấp thiết của ngành mang tính thực tiễn cao. Những tiến bộ trên lĩnh

vực này đã giúp đào tạo cho ngành 230 nghìn lao động trực tiếp có trình độ

chuyên môn và khoảng 500 nghìn lao động gián tiếp trên các lĩnh vực.

Đồng thời ngành du lịch không ngừng mở mang giao lưu với các nước

trên thế giới nhằm tăng tình đoàn kết, hợp tác, hữu nghị, xúc tiến thương

mại… nâng cao vị trí của nước ta trên trường quốc tế. Hiện nay, du lịch Việt

Nam quan hệ bạn hàng với hơn 1000 hãng du lịch. Trong đó có những hãng

lớn của hơn 60 nước, hiệp hội du lịch Châu Á- Thái Bình Dương. Nước ta

cũng đã ký hiệp định hợp tác du lịch với nhiều nước, chủ động tham gia hợp

tác du lịch tiểu vùng, liên khu vực…

Mặc dù những thành tựu mà ngành du lịch Việt Nam đã đạt được là

đáng kể, song nó đã thực sự tương xứng với tiềm năng du lịch của nước ta

chưa? Ngành du lịch cần phải có những bước đi, cách làm phù hợp để khắc

phục những hạn chế, để du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

4) Hạn chế của ngành du lịch Việt Nam trong thời gian qua

Một vấn đề đặt ra làm đau đầu các nhà lãnh đạo không chỉ ở trong

ngành du lịch là hoàn thiện hệ thống pháp luật. Có lẽ đây là một rào cản lớn









cho sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam nói chung và ngành du lịch Việt

Nam nói riêng. Chúng ta chưa có một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

hoàn chỉnh, thống nhất điều chỉnh việc tổ chức, kinh doanh, trách nhiệm,

quyền hạn, nghĩa vụ của các cơ quan, tổ chức, địa phương, cá nhân tham gia

kinh doanh du lịch cũng như khách du lịch.

Bên cạnh đó, nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng quyết định đến

sự phát triển thì cho đến nay, chúng ta vẫn chưa đào tạo được đội ngũ nhân

viên du lịch (lái xe, tiếp viên, hướng dẫn viên…) có nghiệp vụ, có văn hoá,

biết ngoại ngữ đủ để đáp ứng yêu cầu của thị trường đang ngày càng tăng.

Hoạt động du lịch ngày càng đa dạng hoá về sản phẩm du lịch, loại hình du

lịch và chất lượng các sản phẩm du lịch. Điều này đòi hỏi đội ngũ lao động

phải không ngừng nâng cao trình độ nghiệp vụ. Những người làm công tác

quản lý trong ngành du lịch có trình độ không đồng đều, một số chưa qua đào

tạo về quản lý doanh nghiệp du lịch. Tuy tiềm năng du lịch rất lớn nhưng hệ

thống cơ sở đào tạo du lịch còn quá ít. Điển hình như ở Hà Nội- một trung

tâm văn hoá- chính trị lớn của cả nước cũng chỉ có vài trường đào tạo du lịch

là trung học nghiệp vụ du lịch, khoa du lịch trường đại học khoa học xã hội và

nhân văn, khoa du lịch trường đại học văn hoá, khoa du lịch viện đại học mở

Hà Nội.

Trong khi nguồn nhân lực có chuyên môn, nghiệp vụ còn thiếu thì sự

sắp xếp bộ máy cán bộ không hợp lý, rườm rà gây ra lãng phí rất nhiều nhân

lực. Do đó, kiện toàn sắp xếp lại đội ngũ cán bộ là một đòi hỏi cần phải giải

quyết ngay.

So với các nước trên thế giới và các nước trong khu vực như Thái

Lan, Indonesia thì chúng ta đi sau các nước này đến gần hai thập kỷ về lĩnh

vực du lịch. Đầu tư về du lịch của chính phủ tuy đang cải thiện nhưng chưa

tương xứng với tiềm năng du lịch của nước ta. Một năm, chính phủ Thái Lan

bỏ ra gần 100 triệu USD để quảng bá du lịch quốc gia với trên 20 văn phòng

đại diện du lịch quốc gia ở nước ngoài. Còn chúng ta chưa có một văn phòng









đại diện nào cả. Chúng ta thiếu vốn để có thể đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng

một cách nhanh chóng. Chúng ta thiếu xe tốt, xe mới, thiếu khách sạn vào

những tháng cao điểm, chất lượng đường xá thấp, liên tục xảy ra ách tắc giao

thông, lề đường dành cho khách dạo bộ bị chiếm dụng.

Mặc dù tiềm năng du lịch ở Việt Nam là rất lớn song nếu chúng ta chỉ

biết dừng lại ở việc khai thác các tiềm năng tự nhiên hoặc có sẵn thì ngành du

lịch khó có thể phát triển ngang tầm với các nước trong khu vực và trên thế

giới. Nhưng đó lại chính là thực trạng của du lịch Việt Nam trong thời gian

qua. Chúng ta chưa tạo ra được các dịch vụ du lịch đi kèm. Do đó, chúng ta

chỉ giữ được khách trong một thời gian ngắn. Điển hình như ở Hạ Long- một

thắng cảnh được thế giới công nhận cũng chỉ giữ được chân khách trong 1

hoặc 2 ngày. Chúng ta có lợi thế là giá sinh hoạt rất rẻ nên việc Việt Nam trở

thành “thiên đường mua sắm” là điều chúng ta có thể làm được. Nhưng những

sản phẩm du lịch của Việt Nam chưa đa dạng, chất lượng chưa cao, chưa có

sự quản lý hệ thống các cửa hàng phục vụ khách quốc tế. Do đó, chúng ta

chưa thu được một lượng lớn ngoại tệ từ dịch vụ này.

Hiện nay, lượng khách du lịch quốc tế vào Việt Nam ngày càng tăng

và đây là điều đáng mừng của du lịch Việt Nam.

Song lượng khách quốc tế quay lại Việt Nam du lịch lại rất ít. Câu hỏi

đặt ra cho ngành du lịch Việt Nam là tại sao lại như vậy? Và làm thế nào để

khách du lịch quốc tế trở lại Việt Nam? Để là được điều này cần phải có sự

giúp sức của các ngành, để du lịch khắc phục được những hạn chế. Chúng ta

phải xây dựng một xã hội văn minh, lịch sự tránh tình trạng ăn xin bám lấy

khách, tranh giành khách, móc túi, lừa đảo, gây mất thiện cảm đối với du

khách. Ngành du lịch Việt Nam cũng cần phải có những biện pháp phù hợp

để giải quyết vấn đề này, để nó không trở thành vết đen của du lịch Việt Nam.

Trong khi một lượng lớn khách không quay trở lại Việt Nam lần thứ

hai, công tác quảng bá du lịch Việt Nam còn nhiều hạn chế nên chưa thực sự

đưa được hình ảnh Việt Nam đến được với bạn bè trên thế giới. Chúng ta chỉ









tập trung khai thác những thị trường cũ như khu vực Đông Á, Âu- Mỹ. Để du

lịch Việt Nam phát triển nhanh hơn nữa thì Việt Nam cần phải có một chiến

dịch quảng bá có chiều sâu, dài hơn vào thị trường khách trọng điểm. Nhưng

cho đến nay những việc mà ngành du lịch làm được chỉ đơn giản là đăng ký

hội trợ, kêu gọi các doanh nghiệp đăng ký rồi sau đó cử đoàn đi roadshow và

trưng bày tại hội chợ. Nên chú trọng thị trường nào thì cử tăng số lượng hội

chợ và roadshow lên. Đơn cử như tại hội chợ ITB được tổ chức thường niên

tại Đức, mặc dù ngành du lịch Việt Nam tham gia khá đều đăn nhưng lượng

khách Đức đến Việt Nam trong thời gian qua cũng chẳng tăng được là bao

nhiêu, thậm chí năm 2003, lượng khách du lịch đến từ nước này còn giảm gần

4% so với năm 2002. Nếu so sánh với các nước khác thì chiến lược của ta từ

logo, đến cách phát động lễ hội, hội chợ…còn thiếu sự sáng tạo, chiều sâu.

Trước thực trạng này chúng ta cần phải có sự học tập sáng tạo công nghệ

quảng bá của nước ngoài, sử dụng loại hình quảng bá mới…để mọi người biết

đến Việt Nam như một điểm đến an toàn, thân thiện, hấp dẫn.

Giải quyết được những hạn chế trên không chỉ là công việc của riêng

ngành du lịch mà đòi hỏi phải có sự giúp sức của các ngành, các cấp. Nó đòi

hỏi nhiều thời gian, tiền của nhưng chúng ta phải làm bởi lợi ích mà du lịch

mang lại còn lớn hơn nhiều. Trong những năm gần đây, Đảng và nhà nước đã

quan tâm để phát triển du lịch bền vững và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

của đất nước.

5) Nguyên nhân của những thành tựu, hạn chế của ngành du lịch

Việt Nam

5.1) Nguyên nhân của những thành tựu

Trong thế kỷ XXI, tình hình thế giới có những biến đổi sâu sắc với

những bước nhảy vọt chưa từng thấy về khoa học và công nghệ. Kinh tế tri

thức sẽ có vai trò ngày càng nổi bật trong phát triển lực lượng sản xuất. Toàn

cầu hoá là một xu thế khách quan, ngày càng có nhiều nước tham gia, hoà

bình, hợp tác và phát triển vẫn là một xu thế lớn phản ánh nguyện vọng và đòi









hỏi của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. Trong bối cảnh đó, nhu cầu du lịch tăng

mạnh, du lịch thế giới phát triển nhanh với xu thế chuyển dần sang khu vực

Đông Á- Thái Bình Dương, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á. Đây thực sự là

cơ hội tốt cho du lịch Việt Nam phát triển.

Chính sách đổi mới, mở cửa và hội nhập của Đảng và nhà nước đã tạo

điều kiện thuận lợi cho kinh tế đối ngoại, trong đó có du lịch, phát triển. Đảng

và nhà nước quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao sự nghiệp phát triển du lịch

của đất nước. Du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn trong thời kỳ

công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Bên cạnh đó, Việt Nam là đất nước có tiềm năng lớn về du lịch, ngoài

những danh thắng đã được UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới như

vịnh Hạ Long, cố đô Huế, phố cổ Hội An, thánh địa Mỹ Sơn, vườn quốc gia

Phong Nha- Kẻ Bảng, chúng ta còn thu hút khách du lịch nước ngoài bằng

hàng loạt địa điểm du lịch sinh thái kéo dài khắp ba miền tổ quốc với những

bờ biển đẹp. Ngoài những thắng cảnh đẹp, Việt Nam còn có rất nhiều các làng

nghề với các lễ hội mang đậm truyền thống văn hoá dân tộc.

Cùng với đó, Việt Nam ngày càng thu hút nhiều du khách nước ngoài

do giá cả sinh hoạt rẻ, do chính sách đối ngoại mở cửa của nhà nước, do kết

quả của hoạt động tuyên truyền quảng bá sản phẩm du lịch Việt Nam tới bạn

bè thế giới. Đặc biệt, nước ta có tình hình chính trị ổn định và an ninh trật tự

đảm bảo nên đã tạo được sự an tâm cho du khách khi đến với Việt Nam. Sau

hàng loạt các sự kiện quốc tế như sự kiện 11-9 ở Mỹ, vụ đánh bom ở khu du

lịch Bali (Indonesia), và hàng loạt các vụ đánh bom khủng bố ở nhiều nước

trên thế giới…gây hoang mang cho du khách nên những điểm đến an toàn là

lựa chọn số một của khách du lịch. Trong khi đó Việt Nam vẫn tiếp tục được

nhiều cơ quan nghiên cứu du lịch và thông tấn phương tây thừa nhận là “điểm

du lịch an toàn và thân thiện nhất khu vực Châu Á- Thái Bình Dương”. Đảng

và nhà nước ta đã không ngừng giữ vững an ninh, ổn định chính trị, có những









chính sách đúng đắn để phát triển nền kinh tế nói chung và ngành du lịch nói

riêng.

5.2) Nguyên nhân của những tồn tại

Nguyên nhân khách quan: Việt Nam vẫn là một nước nghèo đang từ

từ khôi phục nền kinh tế sau chiến tranh. Kinh tế Việt Nam gặp rất nhiều khó

khăn và tụt hậu rất xa so với các nước trên thế giới. Ngành du lịch Việt Nam

lúc bấy giờ còn non kém, trong thời điểm đó du lịch thế giới đã phát triển ở

một trình độ cao về nhiều mặt. Nhiều du khách đến những nơi của các nước

có nền du lịch phát triển cao bởi ở đó nhiều nhu cầu của khách được đáp ứng.

Ngành du lịch Việt Nam- một ngành còn non trẻ lại mở ra vào lúc thế giới có

nhiều biến động như nguồn viện trợ cho Việt Nam giảm, lượng du khách từ

thị trường Liên Xô cũ ít đi, Việt Nam còn chịu sự bao vây cấm vận…Dẫu biết

tiềm năng du lịch của Việt Nam là lớn nhưng trong điều kiện một nền kinh tế

chưa phát triển nên điều kiện để chuyển hoá tiềm năng đó thành sản phẩm du

lịch đa dạng, phong phú còn gặp nhiều khó khăn. Nó đòi hỏi phải có thời gian

để khắc phục.

Nguyên nhân chủ quan: công tác tổ chức và quản lý du lịch trong mọtt

thời gian dài không ổn định. Đội ngũ cán bộ ngành du lịch có mặt bằng kiến

thức chưa cao, vừa làm, vừa học, do đó không tránh được những sai sót. Kinh

nghiệm về quản lý, tổ chức trong du lịch kém. Cơ sở vật chất cho du lịch còn

thiếu, khách sạn đạt tiêu chuẩn quốc tế không nhiều, thiếu đồng bộ không tạo

được sự thoải mái cho du khách.









CHƯƠNG III

NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN PHÁT TRIỂN

NGÀNH DU LỊCH NƯỚC TA

1) Mục tiêu, định hướng phát triển du lịch ở nước ta

1.1) Mục tiêu

Ngày nay, du lịch được nhiều nước coi là ngành kinh tế mũi nhọn.

Ngành du lịch đóng góp lớn vào sự phát triển của nền kinh tế quốc dân, giải

quyết được phần nào vấn đề thất nghiệp ở các nước. Theo nhận định của tổ

chức du lịch thế giới: Viễn cảnh du lịch khả quan, mục tiêu 2010 khách du

lịch quốc tế trên thế giới đạt 1 tỷ lượt người, thu nhập xã hội du lịch đạt

khoảng 900 tỷ USD, tạo ra 150 triệu chỗ làm việc trực tiếp, chủ yếu ở Châu

Á- Thái Bình Dương trong đó Đông Nam Á có vị trí quan trọng chiếm 34%

lượt khách và 38% du lịch của toàn khu vực.

Nhận thức được xu thế phát triển của ngành du lịch trong bối cảnh

trong nước và quốc tế, Đảng và nhà nước ta đã có những chủ trương chính

sách phù hợp. Ngày 11/11/1998, bộ chính trị có kết luận số 179/TB-TƯ về

phát triển du lịch trong tình hình mới. Nghị quyết đại hội IX của Đảng xác

định: phát triển du lịch thực sự trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn trên cơ

sở khai thác một cách có hiệu quả lợi thế và điều kiện tự nhiên, sinh thái,

truyền thống văn hoá, lịch sử, huy động tối đa các nguồn lực, tranh thủ sự

cộng tác, hỗ trợ quốc tế, góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất

nước. Từng bước đưa đất nước ta trở thành một trung tâm du lịch tầm cỡ khu

vực, phấn đấu đến năm 2010, du lịch Việt Nam xếp vào nhóm các quốc gia du

lịch phát triển trong khu vực.

Ngoài mục tiêu tổng quát nêu trên, Đảng và nhà nước đặt ra các mục

tiêu cụ thể:









Mục tiêu kinh tế: ngành du lịch sẽ tạo sự tối ưu hoá về đóng góp của

ngành vào thu nhập quốc dân, chuyển dịch cơ cấu, việc làm và cán cân thanh

toán bằng cách tạo ra môi trường kinh tế thuận lợi cho sự phát triển của ngành

du lịch. Phấn đấu tốc độ tăng trưởng GDP của ngành du lịch bình quân thời

kỳ 2001-2010 đạt 11-11,5%/năm, với các chỉ tiêu cụ thể: năm 2005, khách

quốc tế vào Việt Nam du lịch từ 3 đến 3,5 triệu lượt người, khách nội địa từ

15 đến 16 triệu lượt người, thu nhập du lịch đạt trên 2 tỷ USD; năm 2010,

khách quốc tế vào Việt Nam du lịch từ 5,5 đến 6 triệu lượt người, khách nội

địa từ 25 đến 26 triệu lượt người, thu nhập du lịch đạt khoảng 4-4,5 tỷ USD.

Trong các mục tiêu thì mục tiêu kinh tế là mục tiêu cơ bản vì nó là

động lực trực tiếp, thường xuyên thúc đẩy du lịch phát triển manh mẽ.

Mục tiêu an ninh quốc gia, trật tự và an toàn xã hội: đảm bảo nền an

ninh quốc gia, an toàn xã hội vì an ninh quốc gia vốn dĩ là tiền đề để phát

triển ở bất kỳ quốc gia, dân tộc nào. Du lịch- an ninh gắn bó mật thiết tạo nên

nền an ninh quốc gia vững chắc.

Mục tiêu môi trường: môi trường là một thành tố tạo nên cảnh quan

du lịch. Do đó, Đảng và nhà nước phải có quy hoạch một cách hợp lý, phát

triển du lịch cần phải gắn liền với cảnh quan thiên nhiên nhằm khai thác, tôn

tạo, bảo vệ các di sản thiên nhiên, cảnh quan thiên nhiên khi phát triển du

lịch.

Mục tiêu văn hoá- xã hội: xuất phát từ yêu cầu của phát triển du lịch.

Mỗi khi du khách đến một nơi du lịch, ngoài yêu cầu thưởng thức phong cảnh

thiên nhiên, họ còn có yêu cầu học tập, sinh hoạt văn hoá, nghệ thuật truyền

thống của dân tộc nơi họ du lịch. Do vậy, hoạt động du lịch càng phát triển,

càng hiện đại thì càng phải làm giàu thêm bản sắc và truyền thống văn hoá

dân tộc, làm đẹp thêm cảnh quan môi trường, ngăn chăn không cho các tiêu

cực và tệ nan xã hội tràn lan xâm nhập vào các hoạt động của đời sống xã hội.

Mục tiêu hỗ trợ phát triển: phát triển du lịch cần phải có sự hỗ trợ của

các cấp, các ngành như cung cấp thông tin, đưa ra những định hướng chiến









lược cơ bản phát triển kinh tế- xã hội…giúp cho việc lập kế hoạch du lịch,

xúc tiến phát triển, phối hợp nghiên cứu…để tạo thuận lợi cho sự phát triển

của ngành từ trung ương đến địa phương. Ngành du lịch sẽ tác động trở lại

đến các ngành khác, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo thị trường tiêu

thụ, mở rộng giao lưu, chuyển giao công nghệ.

1.2) Định hướng phát triển du lịch

Phát triển du lịch Việt Nam theo hướng tập trung phát triển du lịch

văn hoá, lịch sử, cảnh quan môi trường lịch sử truyền thống tạo sức hấp dẫn

đặc thù, giữ gìn, phát huy được bản sắc văn hoá dân tộc và nhân phẩm con

người Việt Nam. Nâng cao chất lượng và đa dạng hoá sản phẩm du lịch, thu

hút nhiều khách quốc tế, đáp ứng nhu cầu tham quan du lịch ngày càng tăng

của nhân dân, tạo việc làm cho xã hội, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu

kinh tế trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Phát triển du lịch đạt hiểu quả nhiều mặt: du lịch là ngành kinh tế

mang tính tổng hợp, có tác dụng thực hiện chính sách mở cửa, thúc đẩy sự đổi

mới và phát triển của nhiều ngành kinh tế khác, tạo công ăn việc làm, mở

rộng giao lưu văn hoá với văn hoá thế giới, tạo điều kiện tăng cường tình hữu

nghị và sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc.

Phát triển du lịch với nhiều thành phần kinh tế tham gia, có sự quản lý

thống nhất của nhà nước. Đây là hai mặt của một vấn đề thống nhất với nhau,

vừa huy động được nhiều nguồn lực, vừa làm cho du lịch nước ta phát triển

đúng hướng, ổn định thị trường kinh doanh du lịch, tạo môi trường thuận lợi

để các thành phần kinh tế tham gia vào phát triển du lịch nhằm tận dụng được

các lợi thế có sẵn để phát triển du lịch.

Phát triển du lịch cả du lịch quốc tế và du lịch nội địa. Trong những

năm gần đây, đời sống của nhân dân ta đã được cải thiện đáng kể. Do đó,

ngoài nhu cầu được thoả mãn về vật chất, họ còn có nhu cầu được thoả mãn

về mặt tinh thần trong đó có đi du lịch, tham quan, mở rộng tầm hiểu biết nên

ta phải khai thác tốt thị trường này.









Phát triển du lịch nhanh và bền vững: Phát triển du lịch nhanh để

tránh nguy cơ rơi vào tụt hậu so với nhiều nước trong khu vực. Song ngành

du lịch cũng như nhiều ngành kinh tế khác đang hoạt động trong một môi

trường cạnh tranh gay gắt. Đặc biệt là khi nước ta đang chuẩn bị ra nhập

WTO thì sự cạnh tranh đó sẽ khốc liệt hơn nhiều nên phải có yêu cầu phát

triển bền vững để du lịch nước ta ngày càng đủ sức cạnh tranh với thị trường

du lịch bên ngoài.

Xây dựng du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn: du lịch Việt Nam

có thể và có khả năng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn vì sự phát triển của

nó dựa trên nguồn tài nguyên du lịch to lớn của nước ta. Hơn nữa, quan điểm

này còn dựa vào xu hướng có tính quy luật về phát triển kinh tế trong điều

kiện có sự tác động của cuộc cách mạng khoa học- công nghệ, là tỷ trọng thu

nhập dịch vụ, du lịch tăng lên nhanh chóng trong thu nhập quốc dân.

2) Các giải pháp cơ bản phát triển du lịch nước ta

2.1) Các giải pháp kinh tế

1.2.1) Giải pháp quy hoạch

Quy hoach du lịch là một hoạt động cơ bản đối với tất cả các khu vực

nơi đến du lịch, đặc biệt trong môi trường kinh doanh có nhiều thay đổi như

hiện nay. Mặc dù, một số nới đến du lịch đã thực sự phát triển mà không cần

có một sự quy hoạch nào, nhưng những nơi này cuối cùng sẽ phải chịu những

hậu quả nghiêm trọng vì đã không cân nhắc thận trọng sự ảnh hưởng của các

tình huống trong tương lai.

Trước đây, quy hoạch thường liên quan đến việc sắp xếp không gian

lãnh thổ thông qua mô hình sử dụng đất đai, kiến trúc phong cảnh và kiến trúc

xây dựng. Những năm gần đây, nó được bổ xung thêm các yếu tố kinh tế và

xã hội. Vì vâyh, quy hoạch là một hoạt động đa chiều và hướng tới một thể

thống nhất trong tương lai. Nó liên quan đến các yếu tố tự nhiên, kinh tế,

chính trị, xã hội và công nghệ; liên quan đến sự phân tích quá khứ, hiện tại,

tương lai của một nơi đến du lịch. Đồng thời, quy hoach cũng đề cập tới sự









lựa chọn một chương trình hành động trong nhiều khả năng đặt ra. Nó cũng

liên quan đến việc thiết lập các mục tiêu và mục đích cơ bản cho khu vực nơi

đến để làm căn cứ cho các kế hoạch hành động hỗ trợ khác tiếp theo.

Việc quy hoạch là rất cần thiết đối với sự phát triển của các ngành nói

chung và ngành du lịch nói riêng, nó giúp cho du lịch phát triển một cách bền

vững, khai thác tốt các tiềm năng và giảm những tác động xấu do du lịch gây

ra. Du lịch Việt Nam trong thời gian qua đã đạt được những thành tựu nhưng

nó mới chỉ dừng lại ở việc khai thác theo hướng “ăn xổi” mà chưa phát triển

sâu, chưa huy động được mọi tiềm lực. Mặt khác do phát triển thiếu quy

hoạch đồng bộ, thống nhất nên hoạt động du lịch ở nước ta còn rời rạc, lẻ tẻ.

Ta cần nghiên cứu, xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đất nước,

quy hoạch các vùng du lịch trọng điểm. Do quy hoạch du lịch rất quan trọng

nên trong quá trình lập kế hoạch cần phải khảo sát, phân tích, cân nhắc cẩn

thận các yếu tố môi trường để xác định loại hình phát triển và vị trí thích hợp

nhất. Ở nước ta những năm qua tình trạng tổ chức du lịch tự phát ở các địa

phương diễn ra đã làm ảnh hưởng rất lớn đến môi trường du lịch, làm ô nhiễm

môi trường, các di tích, danh lam bị xuống cấp… Nhà nước cần phải đưa ra

quy hoạch vùng du lịch, quy hoạch khu du lịch và quy hoạch điểm du lịch

một cách cụ thể để các địa phương có định hướng và khai thác khu du lịch

một cách hiệu quả nhất.

2.1.2) Giải pháp về sắp xếp lại hệ thống tổ chức sản xuất kinh

doanh du lịch

Để có thể thực hiện thành công chiến lược phát triển du lịch giai đoạn

2001-2010, cần kiện toàn bộ máy tổ chức và cơ chế quản lý tương ứng chức

năng, nhiệm vụ của một ngành kinh tế mũi nhọn và yêu cầu của sự phát triển

trong xu thế hội nhập quốc tế.

Đổi mới phương pháp quản lý, chú trọng hiệu quả nhiều mặt tạo điều

kiện thuận lơi cho hoạt động kinh doanh du lịch và khách du lịch theo pháp

luật; xây dựng và áp dụng một số chính sách nhằm nâng cao năng lực của các









doanh nghiệp du lịch, đặc biệt là năng lực tạo ra các sản phẩm du lịch có chất

lượng cao, khả năng cạnh tranh cao khi nước ta đang chuẩn bị ra nhập WTO,

ban hành các quy định để điều chỉnh hoạt động của các loại hình du lịch mới,

các quan hệ phát sinh trong quá trình hội nhập quốc tế.

Các nhiệm vụ được đặt ra:

- Kiện toàn hệ thống quản lý nhà nước về du lịch

- Sắp xếp lại các doanh nghiệp nhà nước, hình thành các công ty

hoặc tổng công ty mạnh, tăng cường vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước

trong hoạt động du lịch. Đa dạng hoá sở hữu tiến hành cổ phần hoá các

doanh nghiệp du lịch để tăng trách nhiệm, năng lực cạnh tranh ở từng doanh

nghiệp. Thành lập hiệp hội du lịch Việt Nam.

- Gắn mô hình tổ chức đổi mới quản lý với yêu cầu bảo đảm tính

đồng bộ, hiệu quả và bảo đảm ổn định, an ninh, an toàn trong hoạt động của

ngành với nhiệm vụ bảo đảm an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.

- Từng bước hoàn thiện hệ thống pháp luật về du lịch

- Đẩy mạnh cải cách hành chính, phân cấp và đơn giản hoá các thủ

tục liên quan đến khách du lịch và doanh nghiệp kinh doanh du lịch.

2.1.3) Giải pháp về thị trường

Đồng thời với các giải pháp phát huy nội lực, cần coi trọng mở rộng

quan hệ hợp tác quốc tế để phát triển nhanh du lịch Việt Nam, gắn thị trường

du lịch Việt Nam với thị trường du lịch khu vực và thế giới. Thông qua hoạt

động hợp tác trên tất cả các lĩnh vực với các nước, các cá nhân và các tổ chức

như WTO, PATA, ASEAN, ASEANTA, EU…để tranh thủ kinh nghiệm, vốn

và nguồn khách góp phần đưa du lịch Việt Nam nhanh chóng đuổi kịp và hội

nhập với trình độ phát triển chung của du lịch khu vực và thế giới.

Thực hiện và khai thác hiệu quả 16 hiệp định đã ký, duy trì, củng cố

và phát huy các quan hệ song phương, ký tiếp một số hiệp định mới.









Chủ động tham gia hợp tác đa phương trong khu vực và quốc tế, khai

thác tốt quyền lợi hội viên và thực hiện các nghĩa vụ của mình. Hướng dẫn và

tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xây dựng kế hoạch, giải pháp để thực hiện

các cam kết quốc tế trong du lịch nói riêng và trong hợp tác kinh tế quốc tế

nói chung, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường, tăng thị phần trên thị

trường truyền thống, nâng dần vị thế trên thị trường mới. Khuyến khích hỗ trợ

các doanh nghiệp và các cá nhân Việt Nam đầu tư du lịch ra nước ngoài.

Bên cạnh việc chủ động hội nhập, hợp tác quốc tế để mở rộng thị

trường cho du lịch, ta cần xúc tiến quảng bá du lịch để nâng cao hình ảnh và

vị thế của du lịch Việt Nam. Công tác quảng bá tiếp thị còn bộc lộ nhiều hạn

chế, nhà nước cần đầu tư vốn nhiều hơn, tổ chức các chiến dịch quảng bá du

lịch tầm cỡ quốc gia ra nước ngoài, mở các văn phòng đại diện du lịch quốc

gia tạo thuận lợi cho người nước ngoài tiếp cận và mở rộng hợp tác du lịch,

phát triển các loại hình du lịch mới như du lịch mạo hiểm, du lịch carnavan…

để tăng cường lượng khách du lịch dến Việt Nam.

Để mở rộng thị trường du lịch cần thực hiện những vấn đề sau:

- Có kế hoạch cụ thể khai thác thị trường quốc tế trọng điểm ở khu

vực Đông Á- Thái Bình Dương, Tây Âu, Bắc Mỹ bên cạnh đó khôi phục khai

thác các thị trường truyền thống các nước SNG, Đông Âu. Mặt khác cần có

những phương án kịp thời điều chỉnh định hướng thị trường khi có biến động.

- Chú trọng kích thíh du lịch nội địa

- Phát triển du lịch quốc tế ra nước ngoài của công dân Việt Nam

ở mức độ hợp lý

- Đánh giá thực trạng các sản phẩm du lịch Việt Nam

- Gắn sản phẩm với thị trường

- Đa dạng hoá và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch Viêt Nam.

2.1.4) Giải pháp về nguồn lao động

Yếu tố con người tác động rất lớn đến sự phát triển của các ngành

kinh tế nói chung và ngành du lịch nói riêng. Để phát triển du lịch ta cần xây









dựng được đội ngũ cán bộ, nhân viên du lịch có trình độ và kỹ thuật nghiệp

vụ, phẩm chất vững vàng, cơ cấu hợp lý, đáp ứng yêu cầu phát triển của

ngành trong tiến trình hội nhập du lịch khu vực và quốc tế

Các nhiệm vụ được đặt ra:

- Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược phát triển nguồn nhân

lực

- Đào tạo lại và bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ

hiện có kết hợp với đào tạo mới cả ở trong lẫn ngoài nước, kết hợp đào tạo

mới để đáp ứng yêu cầu trước mắt và chuẩn bị lâu dài.

- Gắn giáo dục và đào tạo du lịch với hệ thống giáo dục và đào tạo

quốc gia và chú trọng giáo dục du lịch toàn dân.

Thực hiện đầy đủ và nghiêm túc chính sách cán bộ từ quy hoạch,

tuyển dụng, sắp xếp, sử dụng và quản lý đến đãi ngộ…chú trọng từng bước

trẻ hoá đội ngũ cán bộ, kết hợp ưu tiên sử dụng cán bộ có kiến thức, trình độ

tay nghề, ý thức chính trị và kinh nghiệm cao, đảm bảo tính kế thừa. Đặc biệt

chú trọng đào tạo, sử dụng và đãi ngộ trí thức, trọng dụng và tôn vinh nhân

tài, chuyên gia và nghệ nhân hoạt động trong lĩnh vực du lịch.

2.1.5) Giải pháp về khoa học công nghệ

Nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ là giải pháp

quan trọng có ý nghĩa chiến lược đối với du lịch, đặc biệt trong bối cảnh hiện

nay khi hàm lượng khoa học và công nghệ trong mỗi sản phẩm xã hội ngày

càng cao, nước ta đang bước vào phát triển nền kinh tế tri thức. Các sản phẩm

nghiên cứu khoa học sé là cơ sở cho công tác quy hoạch phát triển ngành du

lịch, hoạch định các chiến lược thị trường, đa dạng hoá và nâng cao chất

lượng sản phẩm, cho việc đề xuất các cơ chế chính sách phù hợp và cho công

tác quản lý. Việc nâng cao ứng dụng thành tựu mới của công nghệ thông tin

đóng vai trò quan trọng không chỉ đối với công tác quản lý mà còn đối với các

hoạt động kinh doanh du lịch, tuyên truyền quảng bá du lịch. Do vậy, ta cần

đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ trong du lịch.









2.1.6) Giải pháp về môi trường

Môi trường không chỉ tác động đến du lịch mà nó ảnh hưởng trực tiếp

đến cuộc sống của con người. Trước tình trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta

hiện nay, Đảng và nhà nước đã đưa ra những biện pháp để tuyên truyền và

kêu gọi người dân bảo vệ môi trường- môi trường sống của chúng ta, và đưa

ra những kế hoạch, chương trình hành động cụ thể. Nhà nước cũng đã có kế

hoạch phát triển du lịch để vừa khai thác được tài nguyên thiên nhiên, vừa bảo

vệ được môi trường.

Nhiệm vụ được đặt ra:

- Tăng cương hiệu lực quản lý nhà nước, sử dụng hợp lý và hiệu

quả nguồn tài nguyên, môi trường du lịch, đảm bảo phát triển bền vững của

du lịch Việt Nam.

- Đánh giá toàn diện tiềm năng, tài nguyên và môi trường du lịch

(cả tự nhiên và xây dựng) đặc biệt là ở các khu vực trọng điểm phát triển du

lịch, ở các vùng sâu, vùng xa.

- Xây dựng hệ thống quản lý tài nguyên và môi trường du lịch.

2.2) Giải pháp tài chính

2.2.1) Giải pháp về đầu tư

Đầu tư du lịch là đầu tư phát triển, nhằm tăng cơ sở vật chất kỹ thuật

cho một ngành kinh tế mũi nhọn, vì vậy cần tạo ra chuyển biến tích cực trong

công tác đầu tư và phát triển du lịch với những chính sách ưu đãi, hướng đầu

tư vào những điểm còn hạn chế của du lịch Việt Nam và hỗ trợ các hướng

phát triển ưu tiên trong việc xây dựng các khu, tuyến điểm du lịch trong việc

tôn tạo cảnh quan, môi trường, di tích lịch sử, văn hoá… Đồng thời đầu tư để

nâng cấp hệ thống cơ sở vật chất tạo sự thuận lợi trong đi lại và nghỉ ngơi cho

du khách khắc phục tình trạng thiếu xe tốt, thiếu những khách sạn đạt tiêu

chuẩn…









- Đảng và nhà nước cần tập trung đánh giá đúng thực trạng công

tác đầu tư du lịch để từ đó có sự điều chỉnh trong đầu tư, tránh đầu tư dàn trải,

không hợp lý.

- Chú trọng ưu tiên xúc tiến đầu tư phát triển các khu du lịch tổng

hợp có ý nghĩa quốc gia và quốc tế, các khu, điểm du lịch sinh thái, du lịch

văn hoá.

- Đầu tư hợp lý, nâng cấp và phát triển các điểm tham quan du

lịch, cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành, nâng cao chất lượng và tạo các sản

phẩm du lịch mới, đầu tư cho công tác xúc tiến quảng bá du lịch, xây dựng hệ

thống các trường đào tạo nghề du lịch, tăng cường đội ngũ cán bộ nghiên cứu,

cán bộ giảng dạy, cán bộ xúc tiến quảng bá du lịch…

- Ưu tiên đầu tư đối với các địa bàn trọng điểm là Hà Nội và phụ

cận, Hải Phòng, Quảng Ninh, Huế, Đà Nẵng, Nha Trang, Đà Lat, Vũng Tàu,

Côn Đảo, thành phố Hồ Chí Minh và phụ cận…với một số dự án cụ thể cho 4

khu du lịch tổng hợp và 16 khu du lịch chuyên đề.

- Giai đoạn trước mắt, trong bối cảnh đầu tư trực tiếp nước ngoài

chưa có xu hướng tăng, cần dựa vào đầu tư trong nước, tăng đầu tư cho du

lịch từ ngân sách nhà nước.

- Phối hợp với các bộ, ngành chức năng và địa phương liên quan

trong việc đầu tư bảo vệ, tôn tạo các di tích, cảnh quan môi trường, khôi phục

và phát triển các lễ hội, hoạt động văn hoá dân gian, các làng nghề phục vụ

phát triển du lịch.

2.2.2) Giải pháp về tín dụng

Du lịch Việt Nam còn rất nhiều hạn chế, để khác phục và phát triển

đỏi hỏi cần một số vốn lớn. Nhà nước cần đưa ra các ưu đãi trong tín dụng để

các doanh nghiệp kinh doanh du lịch có điều kiện vay vốn với lãi suất thấp.

Đồng thời cải tiến các thủ tục vay trả tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư

phát triển. Mặt khác với sự tham gia của tín dụng thông qua dịch vu thanh









toán không dùng tiền mặt đã làm giảm chi phí lưu thông và an toàn trong

thanh toán.

Đối với các dự án đầu tư trọng điểm, xây dựng khu điểm du lịch, khu

giải trí… Ngân hàng và các tổ chức tín dụng cần có sự ưu đãi trong lãi suất để

khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào phát triển cơ sở hạ tâng phục vụ

du lịch. Đồng thời các ngân hàng và tổ chức tín dụng nâng cao khả năng thẩm

định dự án đầu tư để có thể đưa ra quyết định đầu tư phát triển du lịch một

cách đúng đắn có hiệu quả, và tránh tình trạng cho vay cứng nhắc chỉ dựa vào

tái sản thế chấp mà không căn cứ vào tính hiệu quả của dự án.

Các ngân hàng và tổ chức tín dụng cũng phải có biện pháp tăng tiềm

lực để sẵn sàng cho vay với số vốn lớn có tính hiệu quả cao.

2.2.3) Giải pháp về thuế

Nhà nước cần có những ưu tiên thuế nhập khẩu với thuế suất bằng

thuế suất nhập tư liệu sản xuất đối với trang thiết bị khách sạn, cơ sở vui chơi

giải trí, phương tiện vận chuyển khách du lịch, vật tư phục vụ du lịch mà

trong nước chưa sản xuất được hoặc không đáp ứng được yêu cầu hiện đại

hoá cơ sở du lịch theo nhu cầu du khách, ưu tiên, miễn giảm, cho chậm nộp

thuế, giảm tiền thuê dất, lãi suất ưu tiên vốn vay đầu tư đối với các dự án ưu

tiên và tại các vùng trọng điểm phát triển du lịch, khu du lịch quốc gia, có chế

độ hợp lý về thuế, về giá điện, nước trong kinh doanh khách sạn, rà soát điều

chỉnh phương pháp tính thuế, các loại phí, lệ phí, các hình thức vé liên quan

đến du lịch, áp dụng thống nhất chính sách một giá trong cả nước. Hoạt động

du lịch là hoạt động xuất khẩu tại chỗ, do đó cho phép kinh doanh du lịch

quốc tế được hưởng các chế độ ưu đãi khuyến khích xuất khẩu.

2.3) Giải Pháp điều kiện

Pháp lệnh du lịch ra đời năm 1999 đã mở đường cho các doanh nghiệp

tham gia khai thác du lịch. Sau 5 năm thực hiện đã tạo điều kiện, cơ sở để

khai thác tốt hơn tiềm năng, thế mạnh về du lịch của đất nước. Tuy nhiên, cần

có một văn bản về luật du lịch thống nhất quy định tõ ràng những yêu cầu đối









với các đơn vị tham gia trong ngành du lịch cùng với các nghị định về khu,

tuyến, điểm du lịch để các thành phần kinh tế có thể bình đẳng tham gia kinh

doanh du lịch. Do đó việc sửa đổi và bổ xung luật du lịch phải luôn được tiến

hành để tạo được mặt bằng pháp lý đầy đủ giúp việc phát triển của du lịch

được thuận lợi.

Tiếp tục đơn giản hoá các thủ tục hành chính tránh tình trạng mất

nhiều thời gian gây khó khăn cho du khách. Đặc biệt cần đơn giản hoá thủ tục

xuất nhập cảnh, quá cảnh đối với người và hành lý của khách du lịch phù hợp

khả năng quản lý của nước ta và thông lệ quốc tế, cải tiến quy trình, tăng

cường trang thiết bị hiện đại tại các cửa khẩu quốc tế trong việc kiểm tra

người và hành lý, sửa đổi, bổ xung quy định về đồ giả cổ, đồ thủ công mỹ

nghệ dân gian; mở thêm các dịch vụ thuận tiện cho khách du lịch như: đổi

tiền, thu trực tiếp ngoại tệ, quầy thông tin du lịch… Nghiên cứu và xúc tiến

miễn thị thực với các nước ASEAN và một số nước là thị trường trọng điểm

khác có nhiều khách vào Việt Nam du lịch. Nghiên cứu áp dụng visa điện tử

trong xuât, nhập cảnh, áp dụng các hình thức thanh toán hiện đại.

Việc sửa đổi và bổ sung chính sách là việc khó khăn song để phát

triển và hội nhập chúng ta cần làm để có một hành lang pháp lý thông thoáng

nhưng vẫn phải đảm bảo việc giữ gìn ổn đinh an ninh chính trị, phát triển bền

vững về mọi mặt.









KẾT LUẬN

Như vậy những nội dung đã nghiên cứu ở trên cho phép chúng ta kết

luận rằng định hướng “phát triển du lịch thật sự trở thành một ngành kinh tế

mũi nhọn” của nước ta là hoàn toàn đúng. Bởi những lợi ích mà du lịch mang

lại về mặt kinh tế, xã hội, văn hoá, môi trường…là không thể phủ nhận. Bên

cạnh những thành tựu mà ngành du lịch đã đạt được trong thời gian qua thì du

lịch Việt Nam vẫn còn những hạn chế về nhiều mặt. Song với nhận thức đúng

đắn về vai trò, vị trí, đặc điểm, xu hướng phát triển của du lịch thì Đảng và

nhà nước không ngừng đưa ra những chính sách để khắc phục những hạn chế.

Phát triển du lịch sẽ kéo theo sự phát triển của các ngành khác và ngược lại.

Nhờ đó nền kinh tế nước ta mới có thể phát triển nhanh chóng, đủ sức hội

nhập với khu vực và thế giới đưa đất nước trở thành một nước công nghiệp

vao năm 2020 và trở thành một nước có ngành du lịch phát triển hàng đầu khu

vực.

Tải Lu ậ n v ă n t ố t nghi ệ p tại http://luanvan84.comhttp://luanvan.forumvi.com About me: Email: [email protected] FaceBook: http://www.facebook.com/luanvantotnghiepkinhte








http://www.facebook.com/luanvantotnghiepkinhte






Twitter: https://twitter.com/#!/luanvantotngiepLinkedin: http://www.linkedin.com/in/luanvantotnghiepTải Lu ậ n v ă n t ố t nghi ệ p tại http://luanvan84.com

Yahoo Bolg: http://blog.yahoo.com/luanvan84


http://blog.yahoo.com/luanvan84









http://www.linkedin.com/in/luanvantotnghiep

https://twitter.com/#!/luanvantotngiep

Documents

DA147.doc