ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН АСУУДАЛ

Магистрант Б.Халиунаа/D.BA12E008/

1

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

2

Åðòºíöèéã ¿çýõ ¿çýë, ñóðãààëü, ôèëîñîôè:

Òýãø, øóäàðãà õóâààðèëàëòûã áèé áîëãîõ

Õ¿ì¿¿íëýã àðäчèëñàí íèéãýì áàéãóóëàõ

Óëñ òºðèéí òîìîîõîí äýâøèëä õ¿ðýõ

Чèíýýëýã íèéãýì áàéãóóëàõ

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Хүний хºãæëèéã òîäîðõîéëîõ óëàìæëàëò ойлголт: Хүний хºãæëèéã óëàìæëàëò ýäèéí çàñãèéí ¿åä ýäèéí çàñãèéí àãóóëãàòàéãààð òàéëáàðëàæ áàéñàí.

Æèøýý íü: Хºãæëèéã ҮНБ-ий ºñºëò, íýã õ¿íä íîãäîõ ҮНБ-èé ºñºëòººð õýìæèæ, îðëîãûã íýìýãä¿¿ëýõýä ë àíõààð÷ áàéñàí.

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Àæèëã¿é ºñºëò - àæèë ýðõëýëò íýìýãäýõã¿é ÄÍÁ ºñººä áàéäàã

Õàðãèñ ºñºëò- òýãø áóñ áàéäàë íýìýãäýýä áàéäàã

Äóó õîîëîéã¿é ºñºëò- õ¿ì¿¿ñ øèéäâýð ãàðãàëòàä îðîëöîõ áîëîìæã¿é

¯íäýñ óãñààã¿é ºñºëò- ãàäààä çàãâàðûã õóóëáàðëàñàí, á¿õ óëñ îðíóóäàä ñòàíäàðò áàéäëààð õàíäñàí, íèéãýì îðîí íóòàã çàäàð÷ áóé

Èðýýä¿éã¿é ºñºëò- ºñºëò íü òîãòâîðã¿é, áàéãàëü îð÷èíä õàëòàé

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Хүний хºãæëèéí òàëààðõ øèíý ойлголт

Хүний хºãæèë ãàíö ýäèéí çàñãèéí áàéäàë

áèø, õóâü õ¿í áîëîí íèéãìèéí áîäëîãî юм. Үүний

тулд:

- Õºãæèëä õ¿í á¿ð îðîëöñîí áàéõ ¸ñòîé

- Õºãæ뺺ñ õ¿í á¿ð õ¿ðòñýí áàéõ ¸ñòîé

- Õºãæèë ¿ðãýëæèëæ áàéõ

áàòàëãààòàé

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

6

Õ¿íèé ñàéí ñàéõàí, õàíãàëóóí àìüäðàëûã áèé áîëãîæ áîëîõ òóõàé ¿çýë õàíäëàãà äàâàìãàéëàõ áîëñîí.

Ìàêðî ò¿âøèíä àìüäðàëûí òààòàé á¿õèé ë íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ

Õ¿ì¿¿ñèéí ¿¿ðýã, õàðèóöëàãà, ÷àäàâõèéã äýýøë¿¿ëýõ çàìààð ñîíãîëòûã ºðãºæ¿¿ëýõ

Õºãæèë õ¿ì¿¿ñèéí îðîëöîîòîé ÿâàãäàõ

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Хөгжлийн гол зорилт нь хүний урт удаан хугацааны турш эрүүл саруул бүтээлч амьдралын орчин бүхий нийгмийг байгуулах ÿâäàë áºãººä Хүний Õөгжлийг асуудлыг амин судас áàéäàã.

7

• Õóâü õ¿íèé ¿íýò ç¿éëñýä òóëãóóðëàñàí íèéãìèéí ñîíãîëòûí òóõàé îéëãîëò

• ßäóóðëûã èë¿¿òýé ºðãºíººð àâ÷ ¿çñýí

• Íèéãýì äýõ òýãø áàéäàë, õóâààðèëàëò, ÿäóóñ

(Àìàðòèÿ Ñýí, 2003. Õºãæèë áîë ýðõ чºëºº)

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Хүний хөгжил гэдэг нь:

Õ¿ì¿¿ñèéí àëèâàà ç¿éëèéã ñîíãîõ, ñîíãîëò õèéõ ¿éë ÿâöûã ºðãºæ¿¿ëýн тэлэх явц þì.

Ýíý áîë: - Ýð¿¿ë ýíõ, ýðäýì áîëîâñðîë, ýä áàÿëàãòàé áàéõûã - ßäóóðàë, ºâ÷èí çîâëîí, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõ

äàðàìò, äàéí äàæèíã¿é áàéõûã- Õ¿ì¿¿ñ õºãæëèéí ¿éë ÿâöàä èäýâõòýé îðîëöîõûã õýëíý.

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Ñîíãîëòûã ºðãºæ¿¿ëýõ Ñîíãîëò ýäëýõèéí òóëä чàäàâõèòàé

áàéõ Чàäàâõèà àøèãëàõ áîëîìæèéã áèé

áîëãîõ Ñîíãîëò

чàäàâõ

Áîëîìæ

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ЗАГВАР

Хүний Хөгжлийн асуудал нь :• Дүгнэлт ба арга зам• Бүтээмж ба тэгш байдал • Эдийн засгийн болон нийгмийн хөгжил • Материаллаг баялаг болон хүний сайн

сайхан байдал • Тогтвортой байдал зэргийг багтаана.

ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН АСУУДЛЫН 4 ОНЦЛОГ ШИНЖ

ХХ-ийн асуудал нь боловсруулалтын шатанд явж буй загвар

ХХ-ийн асуудал нь салбар хоорондын загвар ХХ-ийн асуудал нь олон талын хэмжүүртэй ХХ-ийн асуудал нь үйл ажиллагаанд

чиглэгдсэн

a) Хүний хөгжил нь хүний сонголтын боломжуудыг эдийн засаг, нийгэм, соёл, улс төрийн бүхий л хүрээнд өргөжүүлэхийн зэрэгцээ сонголтын эрх тэгш байдлыг үүсгэнэ.

b) Хүний хөгжлийн загварын зорилго нь зах зээл, нийгмийн хүрээлэн, засаглалын тогтолцоо зэргийг зохистой уялдуулан хөгжүүлэх явдал юм.

ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТӨД НӨЛӨӨЛНӨ

Эдийн засгийн өсөлт нь хүний хөгжилгүйгээр тогтвортой байх боломжгүй

Өвчин эмгэгийн улмаас орлогын алдагдал эрс нэмэгддэг

Ажил олголт хомс үед хөгжил маш õязгаарлагдмал байна.

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТ, ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ХООРОНД ҮР АШИГТАЙ УЯЛДАА ХОЛБОО БҮХИЙ 4 АРГА ЗАМ

1. Хүмүүсийн боловсрол, чадвар, эрүүл мэндэд хөрөнгө оруулалт хийх

2. Ашиг орлого, баялгийг илүү тэнцвэртэй хуваарилах –Олон нийтийн боловсролын болон нийгмийн эн тэргүүний үйлчилгээ үзүүлэх таатай нөхцөлтэй (БНХАУ, Солонгос)

Нийгмийн эн тэргүүний үйлчилгээ үзүүлэх таатай нөхцөлтэй биш боловч хөдөлмөр эрхлэлт өндөр (БНХАУ, Солонгос)

Нийгмийн үйлчилгээг хангах олон нийтийн бодлогын үйл явц бүхий, удааширсан хөгжилтэй, гэвч урт хугацааны турш тогтвортой (Ямайк)

3. Засгийн газар нь нийгмийн үйлчилгээний зардал төсвийг сайтар зохион байгуулж төлөвлөсөн (Шри-Ланка)

4. Хүмүүсийн бүрэн эрхт байдлыг хангасан- ялангуяа эмэгтэйчүүд, цөөнх, цагаачид болон бусад -хүмүүсийн эрх тэгш оролцоо, шударга ардчилалын зарчмаар

Хэрвээ хүмүүс улс төр, нийгэм, эдийн засгийн хүрээнд өөрсдийн сонголтыг хийх, бүрэн эрх, тэгш боломжтой байвал эдийн засгийн өсөлт хүчтэй, ардчилал тогтвортой байна.

НИЙГЭМ-ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖИЛ, ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН АЛЬ Ч ХҮРЭЭНД ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН АСУУДАЛ ЗАЙЛШГҮЙ БАГТДАГ

Тухайлбал: Ядуурлыг бууруулах Жендерийн тэнцвэрт байдлыг

хангах Иргэдийн оролцоо ба

чадавхжуулалт-хүний хөгжлийн стратеги ба зорилт

Тогтвортой байдлыг бий болгоход чиглэгдсэн хөгжлийн зорилт

ÕҮÍÈÉ ÕӨÃÆËÈÉÍ ÁÎÄËÎÃÎ, ÑÒÐÀÒÅÃÈÓÄ

Ìàêðî ýäèéí çàñãèéí áîäëîãî, ñòðàòåãè Íèéãìèéí õàìãààëëûí áîäëîãî Õ¿íèé ÷àäàâõè áà áîëîìæèéã

íýìýãä¿¿ëýõ áîäëîãî Ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéí áîäëîãî Ìèêðî ò¿âøíèé àðãà õýìæýý

ÀÍÕÀÀÐÀË ÒÀÂÜÑÀÍÄ ÁÀẞÐËÀËÀÀ!

18