Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Alles in het werk voor behoud van de kerk
Ontwikkelen van een visie
OP DE TOEKOMST VAN DE
KERKGEBOUWEN
DE BURGHT EN DE POORT
Samenvatting van drie symposia
georganiseerd door VIND
2
Natuurprojecties tijdens de tweede bijeenkomst in de Burght
3
Inleiding
In 2015 heeft de Protestantse Gemeente Den Burg een
beleidsplan geschreven onder de titel: Een
toekomstgerichte gemeente. Aanleiding voor dit plan is dat
er een aantal belangrijke vraagstukken liggen. Eén daarvan
is de besluitvorming met betrekking tot het
gebouwenbeheer. De kosten voor het beheer zijn hoog en
zullen alleen maar hoger worden de komende jaren. De
inkomsten daarentegen laten een tegenovergesteld beeld
zien. Er is weinig aanwas van nieuwe leden zodat steeds
minder schouders de lasten moeten dragen. Om het tij te
keren wordt komende jaren gekeken hoe de kerk een
andere rol binnen de samenleving kan vervullen, hoe de
kosten gereduceerd kunnen worden en hoe de inkomsten
kunnen stijgen.
Ter inspiratie is onder leiding van VIND een traject gestart
hoe dit bereikt kan worden. Hoe kunnen we een kerk-naar-
buiten zijn en vasthouden aan het geloof en waardevolle
tradities is daarbij de vraag. Ter geruststelling kun je
zeggen dat dit niet een geïsoleerd probleem is voor de
Protestantse Gemeente Den Burg. Elke kerk in Nederland
heeft hier immers mee te maken. Vanuit de ervaringen van
anderen kan gestart worden met de zoektocht naar de
juiste invulling voor de toekomst.
In dit boekje een verslag van de inspiratieavonden.
4
5
Samenwerking is een winnende
strategie
Janco Cnossen
Lezing door Janco Cnossen. Voorzitter van Stichting Grote
Kerk Zwolle.
Thema: Maatschappelijke invulling
datum: 21 september 2016
kerkgebouwen de Burght en de Poort
6
Maatschappelijk
Woensdag 16 september was de eerste inspiratieavond
voor de andere toekomst voor de Protestantse kerken in
Den Burg. De avond, die vooraf werd gegaan door prachtig
piano- en vioolmuziek werd goed bezocht. Onder de
bezoekers niet alleen leden van de Protestantse Gemeente
Den Burg maar ook vertegenwoordigers van andere kerken
op het eiland. De brede opkomst weerspiegelde dat wat
spreker van de avond Janco Cnossen, voorzitter van
Stichting Grote Kerk Zwolle, propageerde; Samenwerking.
Cnossen begon zijn verhaal met te zeggen dat Zwolle geen
Texel is en andersom. De manier waarop de Grote Kerk
aldaar een nieuwe invulling heeft gekregen kan en hoeft
niet gekopieerd te worden. Maar laat je inspireren door
ideeën en voorbeelden die misschien wel op Texel zijn te
implementeren. Zeg niet te gauw dat het niet kan want als
kerk heb je wel degelijk iets te bieden aan de samenleving
om je heen.
De transitie van de Grote Kerk Zwolle heeft zo’n een zes
jaar geduurd en is zeker niet zonder slag of stoot gegaan.
De exploitatie van de kerk werd in de eerste instantie
uitbesteed. Dat liep snel spaak omdat er geen
gemeenschappelijk verantwoordingsniveau was. Daaruit
geleerd heeft men uitgangspunten geformuleerd als: De
exploitatie mag niet conflicteren met de sacraliteit van de
ruimte, de kerkelijke viering wordt uitgevoerd in de nieuwe
vorm, de exploitatie moet aanvullend zijn op het aanwezige
aanbod in de stad, er wordt uitgegaan van een
samenwerkingsmodel met andere instellingen, en er
7
wordt niet zelf geprogrammeerd maar anderen worden
uitgenodigd. Vanuit deze uitgangspunten worden nu alle
activiteiten ondernomen. De uitgangspunten scheppen
helderheid in wat je bent en wat een ander van je kan
verwachten zo zei Cnossen.
De Kerk Zwolle heeft als samenwerkingspartners nu
scholen, musea, cultureel ondernemers en retail-
ondernemers. Allemaal kennen ze de uitgangspunten van
de kerk en opereren daarbinnen zodat de kerk de kerk blijft
en nog net zo gemakkelijk wordt gebruikt voor erediensten
en vespers.
Opvallend was dat Cnossen in zijn betoog een naar binnen
gerichte kerk eigenlijk een obstakel vond. Je moet er altijd
omheen. Zorg in de ruimtelijke omgeving van de kerk voor
een goede samenwerking met gemeente, ondernemers en
bewoners was de ervaring in Zwolle. Maak het kerkgebouw
weer het centrum van stad of dorp.
Sela Concert in de Grote Kerk Zwolle
8
pop up bazaar in de Grote Kerk Zwolle
9
Inspelen op de behoefte van de
mensen die je bedient
Hinne Wagenaar
Lezing door Hinne Wagenaar. Pionier-predikant van
Stichting Nijkleaster te Jorwert
Thema: Spiritueel
datum: 13 oktober 2016
10
Kleaster ochtend begin met ochtendgebed
11
Spiritueel
Nijkleaster is letterlijk vertaald nieuw klooster. Een ruimte
voor rust en bezinning. Een plaats waar mensen de drukte
van alledag kunnen ontvluchten. Pionier-predikant en
initiatiefnemer van Nijkleaster uit Jorwert, Hinne Wagenaar
vertelde op de tweede inspiratieavond waarom Nijkleaster
wel mensen weet te bereiken en de kerken in Nederland
daar veel minder goed in slagen.
De stichting Nijkleaster is niet gestart om leegloop tegen te
gaan en kosten te drukken. De Friezen hadden een idee
voor een plek ter bezinning maar geen gebouw. Op Texel is
de situatie andersom. Wel een gebouw maar nog geen
idee. Toch hoeft dit volgens Wagenaar niets in de weg te
staan. Ontwikkel een missie waar je als kerkgemeenschap
of club van gelijkgezinden mee de toekomst in kan. Richt je
niet naar binnen maar stel je open want er is behoefte aan
ruimte voor bezinning. Dat ondervinden ze in Jorwert al
vanaf de eerste bijeenkomst. Op de gewone
woensdagochtenden biedt Nijkleaster een programma met
ochtendgebed, koffie, een wandeling in de omgeving en
Nijkleaster Pinksterpaad
12
een vraag ter bezinning. Altijd is het volgeboekt. Ook naar
de maandelijkse-, jaarlijkse- en opmaat-programma’s is
veel vraag.
Waarom Nijkleaster wel veel mensen aanspreekt, en de
gewone kerkdienst veel minder, is volgens Wagenaar
omdat mensen hun eigen keuzes willen maken. Ze zoeken
wel spiritualiteit, maar als ze het nodig hebben en tijd
hebben.
Mensen willen zich zeker niet gebonden voelen aan een
groep. Een kerkgemeenschap is gesloten en eigenlijk
alleen op zondag gastvrij. Er is behoefte aan een plek voor
alle dagen en alle mensen.
Nijkleaster pelgrims onderweg
13
Zoek naar kwaliteit
Peter Breukink
Lezing door Peter Breukink. Directeur van Stichting Oude
Groninger Kerken
Thema: Monumentaal
datum: 16 november 2016
14
Monumentaal
Kerken zijn bakens van betekenis betoogde Peter Breukink,
voorzitter van Stichting Oude Groninger Kerken tijdens de
derde inspiratieavond in de Burght. Kerkgebouwen hebben
niet alleen betekenis voor kerkleden, maar voor iedereen.
Bij het zoeken naar de betekenis moet je als kerk actief
naar buiten treden en maak in de keuze voor de andere
bestemming van het kerkgebouw in ieder geval de keuze
voor kwaliteit.
Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) beheert in haar 47 jarig bestaan ondertussen 85 kerkgebouwen in de provincie Groningen. De stichting is opgericht om het
draagvlak voor het erfgoed te vergroten en verval tegen te
gaan. Het streven van de oprichters was om 10
kerkgebouwen te redden van de ondergang. Maar de
aanpak was zo succesvol dat veel kerkgemeenschappen
hun kerkgebouw hebben overgedragen.
Kerk Gamerwolde in bezit van Stichting Oude Groninger Kerken
15
De SOGK beheert en onderhoud de gebouwen. De
invulling kan heel divers zijn. Sommige kerken worden
verhuurt aan een bedrijf of organisatie andere worden terug
gehuurd door de kerkgemeenschap en er is zelfs een
kerkgebouw waar helemaal niets gebeurd. Dat kerkje wordt
jaarlijks door 25000 mensen bezocht. De leegte en stilte is
daar de kwaliteit.
Kwaliteit is ook te vinden in mensen. Voor het beheer heeft
de SOGK een team van 6000 vrijwilligers. De vrijwilligers
dragen individueel een verantwoordelijkheid voor een taak
die hen goed ligt. Hun inzet is essentieel
voor het beheer van zoveel kerken
De
Ultra korte minitentoonstelling tijdens derde bijeenkomst in de Burght
Thema bijeenkomst Stichting Oude Kerken Groningen
16
vraag of er een Stichting Oude Kerken Texel opgericht zou
kunnen worden werd niet beantwoord. Wel werd duidelijk
dat het probleem van behoud van de kerkgebouwen niet
alleen een probleem is van de kerkgemeenschap. De
Protestantse Gemeente Den Burg heeft een stap gezet
naar meer openheid en samenwerking. Een stap die niet
tegen dovenmansoren was gericht. Zowel de
vertegenwoordigers van de Gemeente Texel als van de
ondernemers van Winkelhart Den Burg pakten de
handschoen op om mee te denken in verdere stappen.
17
Quotes uit de verschillende interviews getoond tijdens de symposia
de interviews zijn ook terug te zien via vimeo van VIND:
https://vimeo.com/vindfp
Ik hoop dat de mensen die na ons komen
de waarde leren kennen van datgene
wat de kerk te bieden heeft en een vorm
vinden om het in de toekomst te blijven
volhouden. Gelein Jansen
Ik denk dat je een gebouw niet moet
gaan exploiteren om het exploiteren.
Eef Eelman
Een mooie kerk (De Burght. red).
Helemaal zoals een kerk hoort te
zijn. Met gouden haantje en klok.
Maria Roelofsen
Ik kan me niet voorstellen dat de kerk
er niet meer zal staan. Hij staat er al zo
lang. In dat opzicht zie ik zeker
toekomst. Gerard Timmerman
18
Als cultuurbezit is het gewoon te
belangrijk en hoort altijd open te wezen
zoals een kerk hoort te zijn. Dat je erin
kan kijken en dat er gewijde stilte is. Dat
mag doorbroken worden door andere
dingen zolang je de oorsprong van de kerk maar terug kan
vinden. Theo Timmer
Prachtig gebouw (De Burght. red) en
mooi middelpunt van Den Burg. Audrey
Geus
De kerk is niet meer vanzelfsprekend.
Daarom moet de kerkgemeenschap kijken
naar: Waar ligt de kracht van ons
verhaal. Wikke Huizing
Wil je een kerk redden moet je jezelf naar buiten toe
manifesteren. Je moet mensen persoonlijk benaderen.
… Mensen lopen met veel vragen rond. Gerard van der
Kooij
Voor mij is de kerk niet het gebouw maar de
kerkgemeenschap. Als de kerkgemeenschap zijn
bestaan op een andere plek voortzet is dat ook
prima. Erik van der Spek
Aanbevelingen om mee te nemen
19
Tijdens de drie symposia zijn veel aanbevelingen naar
voren gebracht. Een aantal daarvan zijn belangrijk om mee
te nemen bij het maken van een keuze voor de toekomst.
- Ga na wie je bent als kerk. Wat is de kwaliteit
van de kerk. Wat moet absoluut bewaard
blijven en wat kan je loslaten.
- Bedenk wat je vanuit die kwaliteit als kerk hebt
te bieden aan de samenleving
- Ga na wie je zou kunnen (willen) bedienen als
kerk
Daarnaast zijn er een aantal tips gegeven die helpen bij het
proces tot een kerk-naar-buiten model.
- Laat de binnenkerkelijke houding varen
- Laat het denken in de eigen gemeenschap los
- Deel met anderen
- Wacht niet tot het te laat is
januari 2017 ©VIND