HOANGLONG

CNG N THI MN SINH THI HC

Cu 1: Nhn t sinh thi l g? Trnh by c im, phn loi v ngha ca nhn t sinh thi? ngha ca vic s tc ng tng hp gia cc nhn t sinh thi?

Tr li:

nhn t sinh thi l nhng thnh phn bt k no ca mi trng c nh hng trc tip hoc gin tip n i sng ca cc sinh vt, hoc n c tnh ca mi quan h gia cc sinh vt

Phn loi cc nhn t sinh thi

Ta c nhiu cch phn loi cc nhn t sinh thi:

- Cc nhn t v sinh (kh hu, cu to ha hc ca t, nc... ) v cc nhn t hu sinh (k sinh, n mi, cng sinh...).

- Cc nhn t c lp vi mt v cc nhn t ph thuc vo mt .

- S phn loi khng gian da vo c tnh mi trng:

+ Nhn t kh hu: nhit , khng kh, nh sng, ma...

+ Nhn t th nhng: pH, thnh phn c gii...

+ Nhn t thy sinh: dng chy, cht ha tan...

- Phn loi theo thi gian: nh hng ca s bin thin theo nm, ma hay ngy m (tnh chu k).

c im ca nhn t sinh thiCc nhn t sinh thi khng bao gi tc ng ring l m lun tc ng kt hp vi nhau. Nhn t sinh thi no cng c th tr thnh nhn t hn ch trong khng gian hoc thi gian.

ngha ca Quy lut tc ng tng hp ca cc nhn t sinh thi: S tc ng ca cc nhn t sinh thi ln i sng sinh vt l ng thi v tng hp. Tuy nhin, mi nhn t sinh thi c vai tr c lp tng i ca n trong mt t hp sinh thi. Tht vy, hot ng sng ca thc vt nh quang hp v h hp ng thi ph thuc vo cc nhn t kh hu (nh sng, nhit, ma...) v t. Mt khc, cc nhn t sinh thi c quan h cht ch vi nhau, do khi mt nhn t thay i cng ko theo s thay i ca nhn t khc.

Cu 2: khi iu kin mi trng bin i vt khi gii hn sinh thi ca loi th sinh vt s c nhng phn ng g duy tr s sng ca mnh? Cho v d?

Tr li:

khi iu kin mi trng bin i vt khi gii hn sinh thi ca loi th sinh vt s c nhng phn ng duy tr s sng ca mnh:Nhiu loi ng vt buc phi tin ha thch nghi hn vi mi trng sng mi ca mnh...Thin nhin lun lun bin i, i khi theo chiu hng xu i v cc loi ng vt buc phi tin ha c th thch nghi vi mi trng sng mi

1. ng bng tn ti

Trong khi mt s loi thng tm cch trnh b ng bng nh c Bc Cc, mt s loi ng vt khc li t tin ha bin vic ng bng tr thnh cch tn ti.

Ta c th thy hin tng ny cc loi ch, ra: chng b ng bng vo ma ng, nhng ngay khi xun n v bng tan, chng lp tc sng li v hot ng bnh thng.

Tuy nhin, phng php ny cng c gii hn ca n. Nu nhit lnh qu mc cho php v khin qu 65% nc trong c th ch b ng bng, chng s cht.

2. ng kn

ng kn c th coi l thnh tu ni bt nht ca t nhin. l qu trnh m cc loi vi khun v cn trng t to ra mt bc tng v cng chc chn, ngn cch vi cc tc ng th gii bn ngoi nh k th, va p, nhit

ng kn c th l mt tm chn bo v v cng hu hiu cho cc loi vi khun, nhng li l mt mi nguy hi tim n cho con ngi. l bi khi nhng loi vi khun t rt nhiu nm v trc m c th ngi khng th chng li c vn cn c th tn ti n tn ngy nay.

3. T tn nhit

C ai tng thc mc ti sao tai ca cc loi voi thng to nh vy? y chnh l p n cho cu hi . Hy th t ra cu hi, vi nhng loi ng vt qu to v chm chp nh voi, khi sng ni c nhit cao, chng s tn ti th no?

C rt nhiu mch mu nh trn tai ca voi, y chnh l ni gip chng ta bt nhit ca c th ra bn ngoi. Vi i tai cng to, th chc nng tn nhit ca voi cng ln. Tai loi th cng c tc dng tng t.

4. Chuyn th th

vng nhit i v xch o, nhng thay i lun phin ca ma c th l tai ha cho nhiu loi ng vt. Vo ma ma, l lt s khin nhiu loi ng vt mt t sng, trong khi ma kh li khin cc loi thy sinh khn n.

chng li s khc nghit , c nhng loi tin ha, chnh l nhng loi c c phi v lng ph. Chng t hnh thnh phi bn cnh chic mang sn c c th ht th trn cn m khng gp kh khn g.

5. Chng ng lnh (AFP - antifreeze protein)

Vi cc loi ng vt bin nhit, c bit khi chng sng nhng ni lnh gi nh Bc Cc, nhit thp l mi e da ln vi chng.

Phn t protein ny c kh nng pht hin, bm cht vo tinh th bng mi hnh thnh v ngn chn s ln ln ca n. T , chng cho php cc t bo khc tip tc thc hin chc nng ca mnh. Mt dng protein tng t cng c tm thy trong mt s loi b cnh cng sng trn cao - ni c nhit rt thp

6. Thay i huyt tnh

Ging nh c Bc Cc to ra AFP, sng trong mi trng khc nghit, mt s loi cng bin i huyt tnh cho ph hp. in hnh l c nh tng v ngng u sc chu .

C nh tng thng sng su 3km di mc nc bin. Di su ny, oxy trong nc ngho nn, hn th na, vi mt c th di ti 20m, vic ngoi ln mt nc th l v cng xa x. V vy, c nh tng t iu tit c th c th lu gi c nhiu oxy hn, gip c nh tng tr lu di mt nc.

7. Nhit ha hc

Thay v t hp AFP hoc chu ng bng tn ti, loi cn trng c mt cch khc chng chi vi thi tit gi rt, l s dng nhit ha hc.

Khng th ng nh cc loi khc, cn trng rt nng ng; chng di chuyn lin tc v khi qu trnh vn ng c bp ny kt hp vi cc cht ha hc trong c th chng, s to ra mt lng nhit ging nh mt ng c diesel. Nhit ny s dng si m qua ma ng gi lnh.

thy r hn iu ny, hy quan st loi ong khi ma ng ti. Chng s ng co cm li v lin tc rung ngi to ra nhit.

Cu 3: Nu nh hng ca cc iu kin mi trng ln hot ng sng ca sinh vt? Cho v d?

Tr li:

nh hng ca cc iu kin mi trng ln hot ng sng ca sinh vt:

Hot ng sng ca sinh vt chu nh hng rt ln bi iu kin mi trng, gm cc iu kin sinh thi ch yu, nh: nh sng, nhit , nc, khng kh, t.

a)nh sng:

nh hng ca nh sng n thc vt:

- N c nh hng mnh m n ton b i sng ca cy (t khi ht ny mm n khi ra hoa, u qu). Cng nh sng khc nhau s nh hng khc nhau ti thc vt.

+Cng nh sng yu v trung bnh: thch hp cho s sinh trng ca thc vt.

+Cng nh sng cao: lm tng s thot hi nc, cy hp thu nhiu cht v c, quang hp mnh, tch ly vt cht nhanh.

nh hng ca nh sng n hnh thi cy: tnh hng sng, s mc vng, hnh thi loi cy, s ta cnh t nhin.

nh sng nh hng ti cc qu trnh sinh l ca cy, nh: quang hp, h hp, thot hi nc, sinh sn.

nh hng ca nh sng n s phn b ca cy

V d: Ht ny mm cn nh sng: phi lao, thuc l, la; v loi khng cn nh sng: c c dc...

nh hng ca nh sng ti ng vt:

nh sng khng c gii hn sinh thi thch hp i vi ng vt, tt c cc loi ng vt u c th pht trin trong ti v trong sng. Tuy nhin, nh sng cng rt cn thit cho ng vt

nh sng cn cho s nh hng th gic trong khng gian ca ng vt.

nh hng ca nh sng ti s sinh trng, pht trin, sinh sn v t vong ca ng vt.

nh hng ca nh sng ti cng trao i cht ca ng vt, phn nhm.

V d: Ty c chp sm, bng cch h mc nc trong ao vo ma xun, tng cng nh sng chiu trong lp nc nng v tng nhit nc, gip cho c thnh thc sm

b) Nhit :

nh hng ca nhit n i sng thc vt:

Nhit nh hng n hot ng sinh l ca thc vt, gm quang hp, h hp, thot hi nc, s hnh thnh v hot ng ca dip lc.

Nhit nh hng ti cc giai on pht trin c th ca thc vt.

Nhit nh hng ti kh nng thch nghi ca thc vt, gm ba loi: Thc vt chu bng gi, chu nng v thc vt chu la.

V d:Nhng cy thn c sng vng t ct nng, c thn chnh khng pht trin, nhng c s phn cnh nhiu t gc, to ra mt tn cy st mt t, c tc dng hn ch nhit

nh hng ca nhit n i sng ng vt:

+ nh hng ca nhit ln hnh thi ng vt

+ nh hng ca nhit n cc hot ng sinh l ca ng vt. N nh hng nht l n qu trnh tiu ha v trao i kh.

+ nh hng ca nhit n s tr ng, sinh dc, ng h, ng ng ca ng vt.

+ nh hng ca nhit n s sinh sn ca ng vt. Nhit mi trng l nhn t gii hn vi nhiu loi, nu cao hn hoc thp hn nhit thch hp th n s nh hng n chc phn ca c quan sinh sn v lm gim hay nh tr cng sinh sn.

V d: Tai ca th chu u ngn hn tai ca th chu Phi.

c) Nc:

- Nc cn thit cho qu trnh sinh sn. S kt hp ca cc giao t hu ht c thc hin trong mi trng nc, nc cn thit cho qu trnh trao i cht. Nc cha trong c th sinh vt mt hm lng rt cao

- Nc l nguyn liu cho cy trong qu trnh quang hp to ra cc cht hu c.

- Nc l mi trng ho tan cht v c v phng tin vn chuyn cht v c v hu c trong cy, vn chuyn mu v cc cht dinh dng ng vt. - Nc tham gia vo qu trnh trao i nng lng v iu ha nhit c th. - Cui cng nc gi vai tr tch cc trong vic pht tn ni ging ca cc sinh vt, nc cn l mi trng sng ca nhiu loi sinh vt.

Cc dng nc trong kh quyn v tc dng ca chng i vi sinh vt :

- M: c tc dng lm tng m khng kh, thun li cho s sinh trng ca thc vt v su b.

- Sng: c tc ng tt v l ngun b sung m cho cy khi tri kh nng, cy thng b ho. i vi nhng vng kh hn nh ni vi, sa mc, sng l ngun cung cp nc ch yu cho sinh vt trong vng. - Sng mui: gy tn hi ln cho thc vt nht l cc loi cy trng.

- Ma. ng vai tr quan trng nht trong vic cung cp nc cho cc c th sngT nc nh hng ln ln hot ng sng ca sinh vt

V d:ng vt ng nhit, ni chung c mu nng trn 37 0C, nn n mn cm vi nhit bin ng nhiu.

d) t:

Mi trng t nh hng n kiu phn b ca sinh vt: phn b ca thc vt, vi sinh vt, nm, ng vt t v ng vt ln trong hang. Cc sinh vt c nhng bin i thch nghi vi tng loi mi trng .

nh hng ca mi trng t n thc vt:

Ch m, thng kh v nhit cng vi cu trc ca lp t mt nh hng n s phn b cc loi cy v h r ca chng .

+ pH ca cc loi t khng ging nhau, nn hnh thnh nhng loi thc vt khc nhau.

+ pH ca t nu thay i, s lm tnh thm ca v bc ng vt t thay i v t s nh hng n s trao i nc, khong, h hp, h thn kinh ca chng.

V d: H r ca nhng cy g nhng vng b ng bng phn b nng v rng.

e) Khng kh:

m c ca khng kh thp, nn t c tc dng nng . Sinh vt sng trong khng kh cn c h thng nng ring gi vng c th, l m c ca thc vt v b xng ca ng vt. Do lc nng ca khng kh rt nh, nn khi lng v kch thc ca cc sinh vt sng trn mt t b hn ch. Nhng ng vt ln nht trn cn khng th so snh vi c voi di nc.

Gi v tc ng ca gi ln sinh vt. Tc ng ca gi ln thc vt theo mt hng lin tc th cc cy thn g hnh thnh cnh v mt pha, to nn tn cy c hnh c bay. Gi mnh lm thay i nhit , m, lm tng s mt nc v ta nhit ca cc sinh vt. Gi kh (nh gi Ty Nam, gi Lo) gy ra tnh trng kh nng, cy thiu nc nghim trng, Gi lnh (gi ma ng Bc) lm tng gi rt, sinh vt km thch nghi s b cht.

+ Tc ng ca gi ln ng vt, gi mnh lm hn ch kh nng bay ca ng vt.

Thnh phn ca khng kh:nh hng ti sinh vt

V d: Nhng loi b st khng l ca i Trung sinh cng va sng nc v va sng cn

Cu 4: Nu khi nim v c im ca qun th? V sao qun th c coi l dng tn ti ca loi? Mi quan h gia nhng c th trong qun th?

Tr li: qun th sinh vt: l tp hp cc c th cng loi,cng sinh sng trong mt khong khng gian xc nh, vo mt thi gian nht nh, c kh nng sinh sn v to ra th h mi.

- Qu trnh hnh thnh qun th:

+ 1 nhm c th cng loi-> khu vc mi

+ Cc c th khng thch nghi b tiu dit, mt s c th tn ti.

+ Cc c th cn li dn thch nghi, hnh thnh cc mi quan h sinh thi gn b-> qun th sinh vt n nh

* c im ca qun th:

I. T L GII TNH:

- T l gii tnh l t s gia s lng c th c / s lng c th ci trong qun th. T l gii tnh thng xp x 1/1. Tuy nhin trong qu trnh sng t l ny c th thay i tu tng loi, tng thi gian, tu iu kin sng, ma sinh sn, sinh l v tp tnh ca sinh vt.

II. NHM TUI:

- Ngi ta chia cu trc tui thnh:

+ Tui sinh l: khong thi gian sng c th t n ca c th.

+ Tui sinh thi: thi gian sng thc t ca c th

+ Tui qun th:tui bnh qun ca cc c th trong qun th.

- Thnh phn nhm tui ca qun th thay i tu tng loi v iu kin sng ca mi trng. Khi ngun sng suy gim, iu kin kh hu xu i hay xy ra dch bnh th cc c th gi v non cht nhiu hn cc c th thuc nhm tui trung bnh.

- Cc nghin cu v nhm tui gip chng ta bo v v khai thc ti nguyn sinh vt c hiu qu hn. V d: khi nh c, nu cc m li u thu c s lng c ln chim u th ngh nh c cha khai thc ht tim nng; nu ch thu c c nh ngh c khai thc qu mc.

III. S PHN B C TH TRONG QUN TH

Gm 3 kiu phn b:

1. Phn b theo nhm:

- L kiu phn b ph bin nht, cc qun th tp trung theo nhm nhng ni c iu kin sng tt nht. Kiu phn b ny c nhng ng vt sng by n, cc

c th ny h tr ln nhau chng li iu kin bt li ca mi trng (di c, tr ng, chng k th )

2. Phn b ng u:

- Thng gp khi iu kin sng phn b ng u v c s cnh tranh gay gt gia cc c th trong qun th. Kiu phn b ny lm gim s cnh tranh gay gt.

3. Phn b ngu nhin:

- L dng trung gian ca 2 dng trn. Kiu phn b ny gip sinh vt tn dng c ngun sng tim tng ca mi trng.

IV. MT C TH TRONG QUN TH:

- L s lng sinh vt sng trn 1 n v din tch hay th tch ca qun th. Mt c th trong qun th c nh hng n mc s dng ngun sng trong mi trng, n kh nng sinh sn v t vong ca c th. Mt c th khng c nh m thay i theo ma, nm hay tu theo iu kin sng.

Qun th l n v tn ti ca loi trong thin nhin bi v :

mi qun th khng phi l mt nhm c th cng loi c tp hp ngu nhin trong thi gian ngn, m l mt t chc c s ca loi, c lch s pht sinh pht trin ca n.

Cc mi quan h gia cc c th trong qun th

1.Quan h h tr

- Quan h h tr trong QT: Cc c th cng loi h tr nhau trong cc hot ng : kim thc n, ch , chng li k th, sinh sn

- ngha: gip cho cc c th thch nghi vi mi trng, khai thc tt ngun sng

- Biu hin: Hiu qu nhm

+ TV: Sng thnh nhm-> ngn cn gi bo, hn ch thot hi nc

+ V: Cng kim thc n c hiu qu hn

VD: Hin tng ni lin r gia cc cy thng, Ch rng thng qun t tng n.

2.Quan h i khng

- Cnh tranh cng loi : Khi kch thc qun th vt qu sc chu ng ca mi trng, cc c th cnh tranh, lm tng mc t vong, gim sinh sn.

- Hin tng k sinh cng loi: Trong iu kin ngun thc n b gii han, qun th c kch thc ln buc cc c th c phi sng k sinh vo con ci.

Cu 5: Ti sao ni mi quan h h tr v quan h canh tranh trong qun th l cc c im thch nghi ca sinh vt vi mi trng sng ca n qun th c th tn ti v pht trin n nh?

Tr li:Mi quan h h tr v quan h canh tranh trong qun th l cc c im thch nghi ca sinh vt vi mi trng sng ca n qun th c th tn ti v pht trin n nh v:Quan h h tr:- L mi quan h gia cc c th cng loi h tr ln nhau trong cc hot ng sng nh: tm thc n, chng k th, sinh sn m bo cho qun th thch nghi vi mi trng sng.

- Quan h h tr m bo cho qun th tn ti n nh, khai thc ti a ngun sng ca mi trng, tng kh nng sng st v sinh sn ca c th.

Quan h cnh tranh:- Xut hin khi cc c th tranh ginh nhau thc n, ni , nh sng v cc ngun sng khc, con c tranh ginh con ci Nh c cnh tranh m s lng v s phn b ca cc c th trong qun th duy tr mc ph hp, m bo s tn ti v pht trin ca qun th.

Cu 6: V sao qun th cn c kch thc n nh? Mun c kch thc n nh cn c nhng iu kin no? ngha ca vic nghin cu s n nh ca qun th?

Tr li:

qun th c kch thc n nh v:khi s lng cc th trong qun th qu t s dn ti S h tr gia cc c th b gim, qun th khng kh nng chng chi vi mi trng.Kh nng sinh sn gim, do c hi gp nhau gia con c v con ci t (do qu xa nhau);S giao phi cn huyt thng xy ra, lm qun th b thoi ha v e da s tn ti ca n .do vy qun th c kch thc qu nhNu kch thc qun th qu ln, ngun sng khng p ng, nhim, bnh tt, cnh tranh cng gay gt, s dn ti hin tng di c (pht tn) ra khi qun th.

Do qun th phi c kch thc n nh , to ra mt mi trng tt nht qun th sng, sinh sn, v pht trin.

iu kin qun th c kch thc n nh l:Khng gian sng, cc nhu cu thit yu ca i sng nh thc n, ni , s lng c th ca chnh qun th .

Cc ri ro ca mi trng, nht l dch bnh, vt k sinh, vt n thtcn hn ch thp nht c th

nghi ca vic nghin cu kch thc ca qun th

ta nh gi c mc sinh sn ca qun th, mc t vong cu qun th, v s phn b hay pht tn ca qun th

Cu 7: Trng thi cn bng ca qun th l g? V sao trong thin nhin qun th sinh vt lun c khuynh hng duy tr v m bo trng thi cn bng tn ti?

Tr li:

Trng thi cn bng ca qun th l trng thi qun th t s lng c th n nh v ph hp vi kh nng cung cp ngun sng ca mi trng tn ti v pht trin.

Trong t nhin qun th sinh vt lun c xu hng phi duy tr v m bo trng thi cn bng tn ti v:

Qun th cng nh bt k c th sinh vt no sng trong mi trng, khng phi ch thch nghi mt cch b ng vi nhng thay i ca mi trng m cn ci to mi trng theo hng c li cho mnh.

Qun th hay mc t chc cao hn (qun x, h sinh thi) sng trong mi trng vt l xc nh u c c ch ring duy tr trng thi cn bng ca mnh vi sc chu ng ca mi trng, trc ht l iu chnh kch thc ca chng. D tha dn s l iu rt bt li cho qun th sng trong mi trng c gii hn. Do , iu chnh s lng ph hp vi dung tch sng ca mi trng l mt chc nng rt quan trng i vi bt k qun th no.

Nguyn nhn iu chnh s lng c th:

Do hai nhm nguyn nhn: do s thy i ca cc nhm nhn t sinh thi v sinh v cc nhm nhn t sinh thi hu sinh.

Nguyn nhn do nhm nhn t sinh thi v sinh

Cc nhn t v sinh l nhng nhn t khng phuk thuc vo mt , chng tc ng c lp v tc ng ti mt qun th. Cc nhn t v sinh gm: kh hu a hnh, th nhng, nhit trong kh hu l nhn t quan trng nht, c nh hng thng xuyn v r rt nht, c nghin cu nhiu nht: gi rt ma ong, l lt thng lm gim s lng, d mt t hay nhiu. vo ma h m p v c ma nhiu to

iu kin cho thc vt pht trin, nh ngun thc n, ni lm t, ni c tr thun li cho ng vt gm nhm, chim, th pht trin cng t lm bin ng s lng.

S thay i ca cc nhn t sinh thi vo sinh nh hng ti trng thi sinh l ca cc c th. Sng trong iu kin t nhin khng thun li, sc sinh sn ca cc c th gim, kh nng th tinh km, sc sng ca con non thp, chng thng xuyn vo tnh trng ca vng chng chu thp hay cao ca 1 hay 1 s nhn t sinh thi, trong gii hn sinh thi

Nguyn nhn do cc nhn t sinh thi hu sinh

Cc nhn t sinh thi hu sinh b chi phi bi cc c th ca qun th. l nhn t khi tc ng ln sinh vt th nh hng tc ng ca n ph thuc vo mt qun th chu tc ng, chn hn s dch bnh i vi ni tha d nh hng km hn so vi ni ng dn. Hiu sut bt mi ca vt n tht km hiu qu khi mt con mi thp hoc qu ng. Cc nhn t hu sinh thng ph thuc vo mt .

Nhn t ph thuc vo qun th th hin trong s cnh tranh gia cc c th khc, hay th hin s ph thuc mt vo s lng vt n tht, chng tc ng n mc sinh sn, t l t vong, s phn tn cc nh hng ny l do chnh mt qun th to ra.

V d: chim, s cnh tranh v ni lm t nh hng n kh nng sinh sn v n trng. kh nng sng st ca con non nh c, hu, nai ph thuc vo s lng k n tht

Mi qun th u c s bin ng s lng, nhng ty t im loi khc nhau m nhu cu sng, ni , ni lm t, nguonf thc n s khc nhau. V vy, s c mt nhn t v sinh hay hu sinh ng vai tr quyt nh n s bin ng. ng vt bin nhit l nhn t v sinh. Cn ng vt ng nhit l nhn t hu sinh.

V th trong t nhin qun th sinh vt lun c xu hng phi duy tr c th loi mt mc n nh ph hp vi iu kin mi trng ca qun th v t c trng thi cn bng ca qun th.

Cu 8: Qun x l g? Phn loi? Ti sao ni qun x l mt cu trc ng h? S khc bit gia qun th v qun x? Cho v d? Phn bit sinh thi v ni ?

Tr li:Qun x l mt tp hp cc qun th sinh vt thuc cc loi khc nhau c hnh thnh trong mt qu trnh lch s, cng chung sng trong mt khong khng gian xc nh gi l sinh cnh. Nh cc mi quan h sinh thi tng h m gn b vi nhau nh mt th thng nht.

Phn loi qun x:

theo lnh th phn b, gm c 4 loi:

Sinh a qun x (sinh vt c tr trong sinh quyn): gm cc sinh vt sng trong cc tng ( tng nc, tng cy), sng trong hang, hc cy, hc

Qun x lc a, i dng, bin.

Qun x cnh quan vng a l (bim): gm cc loi ng vt sng trn mt qun h thc vt.

Qun x sinh cnh: bao gm nhng loi sinh vt sng trn mt sinh cnh. Qun x l mt cu trc ng h: Phn bit qun th vi qun x sinh vt. - Qun th l mt nhm c th cng loi cng sinh sng trong mt khong khng gian xc nh vo mt thi im nht nh, c kh nng giao phi sinh ra con ci. Cn qun x l mt tp hp cc qun th sinh vt c hnh thnh trong mt qu trnh lch s, cng sng trong mt khng gian xc nh gi l sinh cnh, nh cc mi quan h sinh thi tng h m gn b vi nhau nh mt th thng nht.

- Mi qun th c trng bi mt s ch tiu sau: t l c ci, t l nhm tui, sc sinh sn, t l t vong, kiu tng trng, c im phn b, kh nng thch ng v chng chu vi cc nhn t sinh thi ca mi trng. Cn qun x gm nhiu qun th, trong c mt vi qun th chim u th, trong cc qun th chim u th c mt qun th tiu biu nht gi l qun th c trng. Mi qun x c mt cu trc c trng lin quan ti s phn b c th ca qun th trong khng gian.

- nh hng ca cc nhn t v sinh, hu sinh n qun th lm thay i s phn b, mt , sinh trng, sinh sn v cu trc qun th qua mi quan h dinh dng v ni . Cn nh hng ca ngoi cnh s to nn s thay i c tnh chu k ca qun x. Nu thun li th qun x c tnh a dng cao, nu iu kin sng khc nghit th qun x c tnh a dng thp.

- Qun th khi tn ti trong mt mi trng xc nh u c xu hng c iu chnh mt trng thi s lng c th n nh gi l trng thi cn bng thng qua c ch iu ho mt . Cn qun x sinh vt l mt cu trc ng l h qu tc ng qua li gia qun x v mi trng sng, s khng ch sinh hc lm cho s lng c th ca mi qun th dao ng trong mt th cn bng to nn trng thi cn bng sinh hc trong qun x. Mi quan h vi ngoi cnh v cu trc thnh phn loi sinh vt gia qun th v qun x mang tnh cht ring, nhng li c quan h cht ch vi nhau v qun x l mt tp hp gm nhiu qun th.

V d :

c trng v s phn b trong qun x. Mi qun th hp thnh c s phn b ring, thng phn b theo chiu thng ng hay theo chiu ngang. Cc nhn t sinh thi ca mi trng thay i, s phn b ca chng cng thay i v khng ging nhau, c th mt b phn, thm ch c qun th phi di chuyn sang qun th khc Nh vy cu trc thnh phn loi ca qun x b thay i. Qun th ch bao gm cc c th ca mt loi, cn qun x gm cc c th ca cc qun th thuc nhiu loi.

Phn bit sinh thi v ni .

- Ni sng l a ch, ni c tr hay ni thng gp ca loi v c xc nh bi qun x thc vt v mi trng v sinh, ni m loi thch nghi v mt sinh hc. V d, tn cy l ni sng ca cc loi chim. Ngay tn cy cng cung cp nhng ni sng khc nhau v h tr khc nhau cho cc loi trong i sng hoang d.

- sinh thi "l mt khng gian sinh thi (hay siu khng gian) c gii hn bi cc gii hn sinh thi m trong cc nhn t sinh thi quyt nh n s tn ti v pht trin lu di ca c th loi trong khng gian

- sinh thi c th nh nghi mt cch n gin l v tr chuyn mn ca mt loi trong qun x. Theo Odum (1959) th sinh thi l ngh nghip, cn mi trng sng l a ch ca loi .

- sinh thi ca mt loi khc vi ni ca chng. Ni ch l ni c tr, cn sinh thi th hin cch sinh sng ca loi .

Cu 9: Ti sao ni trong t nhin mi qun th khng th tn ti mt cch c lp t mnh hon thnh chc nng sng m phi da vo qun th khc? Cho v d?

Tr li:

Trong t nhin mi qun th khng th tn ti mt cch c lp t mnh hon thnh chc nng sng m phi da vo qun th khc v:S sng st, s dao ng v s phn b ca mt loi sinh vt no theo khng gian v thi gian khng ch ph thuc vo mi trng vt l (kh hu, t) m cn ph thuc vo cc mi quan h qua li gia cc loi cng chung sng trong mi trng ny iu ny c ngha l cc sinh vt khng tn ti c lp, ngoi tr mi trng th nghim. trong t nhin, mt qun th sinh vt khng tn ti c lp m thng chung sng v tng tc qua li vi nhiu qun th sinh vt khc th hin qua cc mi quan h nh quan h h tr hoc quan h i khng.Chng mang li li ch trc tip vi nhau v nhiu mt hoc lm cho s lng cc c th trong qun th dao ng trong 1 th cn bng to nn trng thi cn bng sinh hc

V D :

Kin n rp gip cy pht trin tt cy mang li ni cho kin, s t ,h ,bo n tht cc loi ng vt n c.

Cu 10: Ti sao ni trong qun th din th qun x gi vai tr ch o cn mi trng vt l xc nh c tnh v tc ca nhng bin i ng thi gii hn phm vi ca s pht trin ?

Tr li:

Din th sinh thi l qu trnh bin i tun t ca qun x qua thi gian tng ng vi s bin i ca mi trng.

Qun th din th qun x gi vai tr ch o cn mi trng vt l xc nh c tnh v tc ca nhng bin i ng thi gii hn phm vi ca s pht trin v:Bn ngoi - tc ng mnh m ca ngoi cnh ln qun x - bao gm cc nhn t c li cho s pht trin ca sinh vt trong qun x v cc nhn t gy hi hoc gy t vong cho cc sinh vt sng trong qun x

Bn trong - s cnh tranh gay gt gia cc loi trong qun x. - vai tr v s tc ng ca loi u th trong qun x V sao li ni trong din th sinh thi, nhm loi u th "t o huyt chn mnh"

=> V cc yu t t qun x tc ng vo mi trng sinh thi v ngc li nn qun x gi vai tr ch o trong din th sinh thikhng c qun x qu trnh din th sinh thi s khng xy ra.

mi trng vt l(ngoi cnh..nhit nh sng m.): bi cc loi sinh vt u c 1 gii hn sinh thi nht nh nn nhng yu t ngoi cnh s gip ngn cn qu trnh bin i, mc khc nhng yu t ngoi

cnh khng duy tr n nh nn s lm thay i tc ca s bin i trong qun x v h sinh thi.

Cu 11: V sao ni trong mi quan h gia qun x vi mi trng con ngi ng vai tr rt quan trng lm sinh quyn bin i mnh m?

Tr li:

trong mi quan h gia qun x vi mi trng con ngi ng vai tr rt quan trng lm sinh quyn bin i mnh m v:Qun x sinh vt sng trong mi trng khng ch thch nghi vi mi bin i ca cc yu t mi trng mt cch b ng m cn phn ng li mt cch tch cc theo hng ng ha v ci to mi trng sng tt hn. Do , gia mi trng v qun x sinh vt c mi lin quan cht ch trn c s tng tc ln nhau thng qua cc mi lin h ngc..

S hnh thnh t canh tc cng l minh chng r rt cho vai tr ci to t ca cc nm, vi khun, nhng loi ng vt nh b (giun t) v thc vt.

Khi thch nghi vi mi trng, qun x sinh vt khng ngng pht trin do s tin ho lin tc ca cc loi. Sinh cnh r rng c nh hng ln s pht trin tin ho ca sinh vt, nhng khng hon ton l nguyn nhn trc tip ca qu trnh . Ngc li, s thay i ca sinh cnh di nh hng ca qun x kh quan st c trong thi gian ngn, nhng trong qu trnh lch s a cht li rt ln lao, v d s to thnh cc o san h Nam Thi Bnh Dng, s bin i ca h thnh rng...

Qua thy rng cc thnh vin cu to nn qun x cng bc tin ho cao, cng ng cui xch thc n, cng c ng gp nhiu cho qun x trong vic lm bin i mi trng.

V loi ngi l mt trong nhng sinh vt ph hi sinh quyn gh gm nht v h khai thc ti nguyn thin nhin, bt n phc v cho mnh . Loi ngi, cho n nay l sinh vt tin ha nht, sinh vt tr nht v v vy mc tn ph sinh quyn ca con ngi s i n mc cao nh . S tng trng dn s ca loi ngi cng vi s pht trin ca nn i cng nghip l hai yu t chnh lm h hi sinh quyn.

Cu 12: V sao ni nguyn nhn ca s din th l s tng tc ca qun x vi ngoi cnh ca n? Cho v d?

Tr li:Nguyn nhn dn n din th sinh thi l s tc ng mnh m ca ngoi cnh ln qun x, tc ng ca qun x ln ngoi cnh lm bin i mnh m ngoi cnh- S din th xy ra do nhng bin i ca mi trng vt l, song di s kim sot cht ch ca qun x sinh vt, v do nhng bin i ca cc mi tng tc cnh tranh chung sng mc qun th. Trong qu trnh ny, qun x gi vai tr ch o, cn mi trng vt l xc nh c tnh v tc ca nhng bin i, ng thi gii hn phm vi ca s pht trin .

- Nu khng c nhng tc ng ngu nhin th din th sinh thi l mt qu trnh nh hng, c th d bo c. Mt cnh ng hoang lu ngy s tr thnh trng cy bi ri bin thnhrng, mt ao h nng theo thi gian s b lp y thnh ng c ri pht trin thnh rng

V d: S nh c ca qun x thc vt trn mi trng t to ra lp vt rng v xc cht lm cho mi trng tr thnh m hoc kh. Kt qu dn n qun x ny khng th tip tc sng c trn mi trng ny m phi nhng li ni cho mt qun x khc. V d: o mi hnh thnh trn tro tn ni la, t mi bi lng sng hoc l sau khi nham thch ni la ng c v ngui i, do qu trnh phong ha, vng t "mi" ra i, lm nn cho s qun t v pht trin k tip ca cc qun x sinh vt.

Cu 13: H sinh thi l g? Ti sao ni h sinh thi l mt h thng sinh hc hon chnh, l mt h ng lc h v t iu chnh?

Tr li:

H sinh thi l: h thng cc qun th sinh vt sng chung v pht trin trong mt mi trng nht nh, quan h tng tc vi nhau v vi mi trng : Theo ln, h sinh thi c th chia thnh h sinh thi nh (b nui c), h sinh thi va (mt thm rng, mt h cha nc), h sinh thi ln (i dng). Tp hp tt c cc h sinh thi trn b mt tri t thnh mt h sinh thi khng l sinh thi quyn (sinh quyn). H sinh thi bao gm hai thnh phn: V sinh (nc, khng kh,...) v sinh vt. Gia hai thnh phn trn lun lun c s trao i cht, nng lng v thng tin.

Ngoi cu trc v thnh phn hst cn c cu trc theo chc nng gm:

Cc chui thc n trong li thc n ca hst

Cc giai on ca qu trnh trao i vt cht v chuyn ha NL

Cc g ca qu trnh sinh a ha

S phn ha theo k gian v thi gian ca hst

Cc qu trnh pht trin v tin ha ca hst

Cc qu trnh t iu chnh ca hst

H sinh thi l mt h thng sinh hc hon chnh, l mt h ng lc h v t iu chnh:H sinh thi lun l mt h ng lc h v t iu chnh, bi v trong qu trnh tn ti v pht trin, h phi tip nhn c ngun vt cht v nng lng t mi trng. iu ny lm cho h sinh thi hon ton khc bit vi cc h thng vt cht khc c trong t nhin.Do l mt h ng lc cho nn hot ng ca h tun theo cc nh lut th nht v th hai ca nhit ng hc. nh lut I cho rng: nng lng khng t sinh ra v cng khng t mt i m ch chuyn t dng ny sang dng khc, cn nh lut th II c th pht biu di nhiu cch, song trong sinh thi hc cho rng: nng lng ch c th truyn t dng m c sang dng khuch tn, v d, nhit ch c th truyn t vt nng sang vt lnh, ch khng c qu trnh ngc li

Cu 14: Dng nng lng c bin i nh th no trong h sinh thi? Hiu sut s dng nng lng qua mi bc dinh dng? S hao ph nng lng qua mi bc dinh dng do nguyn nhn no gy ra?Tr li:

Dng nng lng c bin i trong h sinh thi:

sn lng sinh vt s cp th : nng lng chuyn ha thnh nng lng cha trong m.sn lng sinh vt s cp tinh : nng lng cn li sau khi s dng cho cc hot ng sng.

sn lng sinh vt s cp th ln hn sn lng sinh vt s cp tinh.

cng xa sinh vt sn xut th sn lng sinh vt s cp tinh cng gim dn.

nng lng i theo dng v ch c sinh vt s dng mt ln qua chui thc n.

Hiu sut s dng nng lng qua mi bc dinh dng: 90%

Nguyn nhn S hao ph nng lng qua mi bc dinh dng:

Trong c th sinh vt qua mi bc th nng lng b tiu hao qua h hp chim 70%; nng lng mt qua cht thi, cc b phn ri rng chim 10%; nng lng chuyn ln bc cao hn ch khong 10%.

Cu 15: Ti sao ni trong mt li thc n ca qun x nu c cng nhiu chui thc n khc nhau lin h tng h vi nhau th cu trc ca qun x cng a dng v tnh n nh ca qun x cng tng cng?

Tr li:

Trong mt li thc n ca qun x nu c cng nhiu chui thc n khc nhau lin h tng h vi nhau th cu trc ca qun x cng a dng v tnh n nh ca qun x cng tng cng v:Chui thc n (quan h thc n) l mt dy gm nhiu loi sinh vt c quan h dinh dng vi nhau, loi ng trc l thc n ca loi ng sau. Mi loi c coi l mt mt xch trong chui thc n, va l sinh vt tiu th mt xch pha trc nhng cng b sinh vt mt xch pha sau tiu th. Cc chui thc n dy c to nn cc mng li thc n

M trong chui thc n gm c : nhm sinh vt sn xut, nhm sinh vt tit th v nhm sinh vt phn hy. Vy 1 li thc n ca qun x c nhiu chui thc n khc nhau th li thc n c nhiu nhm sinh vt sn xut, nhiu nhm sinh vt tit th v nhiu nhm sinh vt phn hy. m trong mi nhm sinh vt trn th li c nhiu loi khc nhau cu trc ca qun x a dng V

Cu trc qun x cng a dng th li thc n ca qun x c nhiu sinh vt cng 1 mc dinh dng hay c nhiu sinh vt sn xut v cc chui thc n ny c mi quan h tng h vi nhau, nn khi c 1 sinh vt no mt i th c th c sinh vt khc no thy th vo v tr mt trong li thc n nn li thc n vn c lin tc. m bo cho qun x tn ti v pht trin v vy qun x s c tnh n nh cao

(Tnh cht phc tp ca li thc n c to ra do s tham gia ca nhiu loi sinh vt, nht l nhng loi c ph thc n rng, tc l c kh nng tham gia vo nhiu bc dinh dng)

Cu 16: V sao trong qu trnh trao i vt cht v nng lng iu quan trng khng phi l trng lng ca sinh khi m l thi gian quay vng. Quay vng cng nhanh th hiu sut cng cao?

Tr li:

Khi nim v s trao i cht v trao i nng lng

Trao i cht v trao i nng lng l bn cht ca hot ng sng ca mi c th sinh vt, l biu hin tn ti s sng. S trao i cht ca c th lun gn lin vi s trao i v chuyn ha nng lng. Chnh v vy, trao i cht v trao i nng lng l hai mt ca mt qu trnh lin quan cht ch vi nhau.

Khi nim chung v s trao i cht

C th sng tn ti, pht trin trong mi trng v khng ngng lin h mt thit vi mi trng . N hp th cc cht khc nhau t mi trng ngoi, lm bin i cc cht v mt mt to nn cc yu t cu to ca bn thn c th sng, mt khc li thi vo mi trng ngoi cc sn phm phn gii ca chnh c th cng nh cc sn phm hnh thnh trong qu trnh sng ca c th

S trao i cht bao gm nhiu khu chuyn ha trung gian , bao gm 2 qu trnh c bn l ng ha (tng hp) v d ha (phn gii) to nn chu k trao i cht lin tc gia cht nguyn sinh v cht nhn vo.bin i cc cht n gin thnh cht phc tp hn, s tch ly nng lng cao hn. y

Qu trnh d ha l qu trnh ngc li ca qu trnh ng ha, l s bin i cc cht phc tp thnh cc cht n gin v gii phng nng lng cn thit cho hot ng sng.

Hai qu trnh ng ha v d ha xy ra lin tc lin quan vi nhau v khng tch ri nhau. Qu trnh ng ha l qu trnh i hi nng lng cho nn ng thi phi xy ra qu trnh d ha cung cp nng lng cho qu trnh ng ha. Do s trao i cht v trao i nng lng l hai mt ca mt vn .

Nhm sinh vt t dng bao gm tt c cc sinh vt t tng hp cht dinh dng cn thit cho chng. tn ti v pht trin, nhm ny ch cn H2O, CO2, mui v c v ngun nng lng. C hai hnh thc t dng. l hnh thc t dng quang hp v hnh thc t dng ha hp. Hnh thc u th hin cy xanh v vi khun ta, vi khun lu hunh vn dng quang nng tng hp cht hu c. Hnh thc sau c th hin mt s vi khun nhn nng lng trong qu trnh oxy ha cc cht v c.

Khi nim chung v trao i nng lng

tn ti v pht trin, c th cn phi c cung cp lin tc nng lng. Trong hot ng sng ca mnh, c th bin i nng lng t dng ny sang dng khc v s bin i nng lng trong c th sng cng tun theo cc quy lut vt l nh s bin i nng lng gii v c.

Gm 2 loi th nng v ng nng

* ng nng la nng lng sn sang sinh ra cng

* Th nng l nng lng d tr c tim nng sinh ra cng

> Nng lng v vt cht c chuyn ha thng qua chui thc n nn chu trnh chuyn ha cng nhanh th thi gian cng ngn v hiu xut cng cao ,cc bc nng lng v vt cht t b tht thot qua cc chui thc n

Cu 17: Trnh by kh nng t lm sch ca mi trng t; nc; khng kh? Cho v d?

Tr li:

Qu trnh t lm sch ca nc

Qu trnh t lm sch ca ngun nc mt:

Sng h l nhng cng trnh thin nhin hoc nhn to, l nhng ngun cung cp nc mt, ng thi l ni tip nhn nc ma, nc thi sinh hot, cng nghip Tt c cc dng nc chy v sng h u mang theo cc cht bn hu c, v c. nhng iu kin bnh thng thch hp th nhng cht kch thch s pht trin ca sinh vt. nhng vng sng, sui vng ni cao th s sng ca sinh vt n iu, ngho nn hn, v t cht dinh dng hn. Nhng nhng con sng chy qua nhng vng ng bng ph nhiu mu m, dn c ng c, tr ph th hot ng sng ca sinh vt rt phong ph v y cht hu c, cht dinh dng. Nu cc cht bn (theo lng tng cht v s loi cht) va ph hp vi kh nng ng ha ca sinh vt th cc qu trnh sinh ha s din ra trong iu kin hiu kh v c li cho con ngi. Nu cc cht bn qu nhiu, vt qu kh nng ng ha ca sinh vt th cc dng sinh vt thng ng s phi b i, ch cn li vi khun pht trin, to iu kin ym kh, gy tn tht cho con ngi. Khi , ngun nc sng h b nhim bn. Ngy nay, do s pht trin th, cng nghip v nn kinh t x hi ni chung, cc dng sng s b nhim bn qu mc, v l mi lo ngi ln cho con ngi.

Qu trnh t lm sch:

Qu trnh t lm sch ca ngun nc c th chia lm 2 giai on:

- Qu trnh xo trn, pha long gia cc dng cht bn vi khi lng nc ngun. l qu trnh vt l thun ty.

- Qu trnh t lm sch vi ngha ring ca n. l qu trnh khong ha cc cht bn hu c hay rng hn, l qu trnh chuyn ha, phn hy cc cht bn hu c nh cc thy sinh vt, vi sinh vt. mc nht nh, d t d nhiu, tt c nhng c th sng u tham gia vo qu trnh, ng thi chng sinh trng, sinh sn (k c cht) v pht trin. Sinh khi ca chng tng ln.

Qu trnh t lm sch ca khng kh

Kh nng t phc hi ca khng kh ph thuc nhiu vo cc thnh phn t nhin khc v cc sinh vt trn t lin v i dng. Qu trnh sa lng Sa lng kh l s lng xung mt t, tn l v nhng b mt cng trnh ca cc cht kh hoc cht l lng theo trng lc. Qu trnh ny ph thuc nhiu vo cc yu t bn ngoi. Nu kch thc ca ht > m (dm1 > m), tc sa lng kh s nhanh hn.m1 Sa lng t: cc cht kh l lng trong khng kh b cun theo nc ma ri xung, hoc kt dnh vi hi nc tch t trong nhng m my. V vy, sau cn ma khng kh c trong sch hn. Qu trnh pht tn L s lan rng cc cht nhim trong khng kh t ngun thi di tc ng ca cc iu kin kh tng (c bit l gi), a hnh v chiu cao ca ngun thi. Lm tng th tch khng kh b nhim, nhng khi lng cc cht nhim khng i, nn nng nhim gim so vi ngun thi. Nu phm vi pht tn cng rng v xa th nng nhim cng gim.

Qu trnh t lm sch ca t

Kh nng phc hi ca ti nguyn t ph thuc vo qu trnh hnh thnh t. Qu trnh hnh thnh t ph thuc vo nhiu yu t t nhin nh m ( to thnh t), thc vt, kh hu, nc, a hnh, trong , vi sinh vt, thm thc vt c vai tr quan trng trong vic to v gi t. Nu mt thm thc vt, t khng gi c v qu trnh phc hi t cn ko di. Cht lng ca ti nguyn t cn ty thuc vo cch thc s dng t ca con ngi. Tc to t cc vng nhit i t 2,5-12,5 tn/ha/nm. Nu tc xi mn t cao hn mc trn, cng vi tc mt rng tng nhanh, ti nguyn t rt kh phc hi.

Cu 18: Ch th sinh thi hc l g? Nu ngha? Cho v d?

Tr li:

Ch th sinh thi mi trng : nghin cu v cc khoa hc lm ch th cho tnh trng, mc trong lnh hay nhim,thch hp hay khng i vi sinh vt ca mi trng sinh thi

Ch th sinh hc:nghin cu mt loi hoc mt sinh vt dng nh mc cht lng hoc s bin di ca mi trng

Khi nim: Nhng i tng sinh vt c yu cu nht nh v iu kin sinh thi lin quan n nhu cu dinh dng, DO, cng nh kh nng chng chu mt hm lng nht nh no ca yu t tc ng.

S hin din ca chng biu th mt tnh trng nht nh ca iu kin sinh thi nm trong gii hn nhu cu v kh nng chng chu ca sinh vt

ngha:

-nh gi sinh thi :c bit l cc khu vc cn bo tn

-nh gi mi trng :ch th s nhim,cung cp cc thng s mi trng,phc v cho cng tc qun l mi trng.

-xc nh yu t chnh:gy nh hng n mi trng nhm xy dng chin lc u tin qun l v x l mi trng

-nh gi hiu qu chnh sch mi trng

-lm bn v s mn cm mi trng

V d:

-s hin din cy c:vng by ly,thp,nhim mn trung bnh n cao

-s hin din cy bn:vng ven sng, nhim mn nh

-s hin din cy da nc:vng thp, ngp triu,nc b nhim mn 1 khong thi gian trong nm

Cu 19: Trnh by s khc bit gia ti nguyn sinh vt v ti nguyn khng sinh vt? S suy thoi v bin php khc phc?

Tr li:Ti nguyn khng sinh vt gm : (t, nc v khong sn)

c im chnh:

- T: l ti nguyn v gi nui sng con ngi, nhng mt s ln li ko c bn phn vs ti tiu, m cn b hoang hay chn th t nhin. Vic s dng t cn ph thuc rt ln vo k a l-kh hu, c trng ca tp on ging cy trng ca tng vng, v vo trnh pht trin kinh t x hi ca tng quc gia, dn n vic s dng t ca mi ni cng khc nhau.

S suy thoi t v bin php khc phc:

Nhng tn tht v suy thoi t gp ra bi s mt rng, hoc khai thc rng n mc cn kit (gy ra xi mn,lm ong ha, mt nc.....)

Chn th gia sc qu mc (cy xi dn nt b mt ca t, gim che ph ca cy c....); hot ng ca cng nghip ( s dng t lm bi thi, gy nhim t....)v do chnh c hot ng nng nghip( dng qu nhiu hay khng dng phn bn, lm xi mn t, t ngy cng b nhim do vic s dng qu nhiu thuc bo v thc vt......)

- p dng cc bin php php l ngn chn vic ph rng cng vi s dng hp l cc bin php khai thc rng, lm gim din tch rng b tn ph, s dng cng ngh k thut vo trong sn xut cng-nng-lm nghip gim thiu ti a nh hng ca sn xut n mi trng t...........

-NC: nc rt cn cho s sng, duy tr m ca t, s dng trong cc ngnh cng-nng nghip, to ra in nng v thng cnh vn ha.

Trong khong 105.000 km3 nc ma, ngun cung cp nc ngt ri xung b mt tri t th khong 1/3 theo sng sui ra bin, 2/3 bc hi tr li kh quyn t b mt tri t v t s thot hi nc t cy ci. Lng nc ri (ma, tuyt) c bin cung cp 90%cn 10% th c cung cp bi lc a v thc vt.

S suy thoi nc v bin php khc phc:

Trn phm vi ton cu nc c s dng cho sinh hot chim 6% tng s, cng nghip chim 21% v phn cn li dnh cho nng nghip. nh c s khai thc nc ngm nn b p cho s thiu ht nc, tuy nhin lng nc ngm khai thc gp 35 ln so vi 3 thp k trc, v vic khai thc cn tip tc tng ln. Nn thiu ht nc vn din ra do s suy thoi rng, v nhim nc v t....

Nc c s dng cn 2 tiu chun l s lng v cht lng: nhiu ni t l ny thng mu thun vi nhau, do s khai thc v nhim mi trng ngy cng gia tng. Do khai thc qu mc v do nc b nhim bn nn nhn

loi ang ng trc nguy c thiu nc, nht l nc sch.

--khc phc: s dng ti nguyn nc mt cch hp l, tuyn truyn gio dc ng dn bo v rng u ngun, trnh gy nhim ngun nc ngm, qun l cht ch cc hot dng sn xut c nguy c gy nhim ngun nc.....v trn ht l thc ca mi ngi v vic tit kim nc.

- KHONG SN: l nhng nguyn liu t t nhin c ngun gc t t v c hay hu c, c pht sinh trong lng t hoc t v tri t, trn b mt, y i dng hay c ha tan trong nc i dng. S hnh thnh khong sn lin quan mt thit nqu trnh a cht trong mt thi gian di. Khong sn rt a dng v ngun gc v chng loi, c 2 nhm khong sn chnh l kim loi v phi kim.

S suy thoi khong sn v bin php khc phc:

Khong sn l loi ti nguyn khng dc ti to-khng c phuc hi. nhiu loa khong sn ang c nguy c b cn kit.

--khc phc: tin hnh khai thc ti nguyn khong sn mt cch hp l c t chc, tm ngun cung cp mi.......(ch bt ni ntn ai c bin php no th c b sung nhak)

p dng khoa hoc-k thut vo vic khai thc khong sn gim thiu nhim vo mi trng.

* Ti nguyn dng sinh vt: (l cc dng ti nguyn sng nh: rng , cc loi sinh vt.....)

-RNG: rng l ti nguyn qu gi ca con ngi; rng cung cp g cho sn xut cng nghip, dc liu, dung sinh hot v nhiu nhu cu sinh hot thit yu cho con ngi, rng iu ha lng nh sang, nhit v trn ht l rng cn cung cp lng O2 cn thit cho s sng.........nhng ngun ti nguyn ny rt nhy cm vi mi s tc ng ca c con ngi v t nhin.

S suy thoi ti nguyn rng v bin php khc phc:

Din tch rng mt i ngy cng tng l do con ngi chuyn sang t sn xut, m mang th, xy dng nhiu khu cng nghip, khai thc khong sn, khai thc rng.........Tc thu hp rng ngy cng cao, do nhu cu ca con ngi ngy cng tng, dn s ngy mt ng v th ha din ra ngy mt mnh m.....

--khc phc: cso bin php qun l cht ch ti nguyn rng, trnh nn cht ph rng ba bi v tp tc du canh du c ca mt s ng bo dn tc; khai thc rng hp l.....thc hin tt vic trng rng, ph xanh i trc, c bit l rng u ngun, rng phng h ven bin, rng ngp mn.

--BIN V I DNG V CC SINH VT THY SINH:Cng ging nh rng th bin cng l ti nguyn v cng qu gi do thin nhin ban tng cho conngi, bin cung cp lng thy sn ln hng nm, l ni cung cp 90% lng nc ma cho lc a

Bin cng l ni d tr sinh hc ln nht cho con ngi.......nhng cng v vy bin d b nh hng bi cc hot ng nh bt, khai thc ti nguyn ca con ngi

S suy thoi ti nguyn bin vs i dng v bin php khc phc:

Bin v i dng rt giu tim nng thin nhin, nhueng hin nay cng khng trnh khi him ha do con ngi gy ra, nguyn nhn ca s suy thoi a dng sinh hc v ngung loi thy hi sn l do s khai thc qu mc, hy hoi cc h sinh thi ven bin( rng ngp mn, bi c ngm, rn san h...), ni giu ngun li, ng thi h tr cho s pht trin cu cc vng nc xa b, do nhim nht l du v cc cht phng x...

--khc phc: t chc li cch nh bt vkhai thc hp l, tng cng bo v thy hi sn, gio dc cho ng dn, xy dng v pht trin cng nghip thy

nng,thy in...c k hoch hp l, tnh ton v ch n mitrng sinh thi cua r bin v i dng.

Cu 20: Phn tch h sinh thi rng? Tm quan trng ca h sinh thi rng trong vic bo v mi trng, gim l lt, xi mn, gim hn hn? ngha ca vic bo v rng u ngun?

Tr li:

HST Rng : l mt h sinh thi m thnh phn nghin cu ch yu l sinh vt rng (cc loi cy g, cy bi, thm ti, h ng vt v vi sinh vt rng) v mi trng vt l ca chng (kh hu, t).

Thnh phn ca h sinh thi rng : Thnh phn thc vt rng

Thnh phn cy g: y l thnh phn ch yu ca h sinh thi rng. i vi rng nhit i ni chung thnh phn cy g c chia thnh 3 tng: tng vt tn, tng u th sinh thi v tng di tn.

Lp cy ti sinh: y l thut ng dng ni v lp cy th h non ca tng cy g, chng sng v pht trin di tn rng, chng s l i tng thay th tng cy g pha trn khi tng cy ny c khai thc. Ty vo tng giai on sinh trng khc nhau ngi ta chia lp cy ti sinh thnh cc giai on: cy mm, cy m v cy con (hay cy non).

Cy mm: L lp cy nm trong khong mt vi thng tui (ty loi). c trng ca lp cy giai on ny l cy cha c kh nng quang hp, vn sng nh vo cht dinh dng c sn trong phi ht. Trong giai on ny cy chu nh hng mnh ca cc yu t mi trng c bit l nhn t nh sng v m.

Cy m: L nhng th h cy g thng c tui t mt vi thng n 1 -2 nm, chiu cao thng khng qu 50cm. c im: Cy c kh nng t ng ha. Mc d ln hn lp cy mm song cy m vn rt yu t v chu nh hng nhiu ca cc nhn t mi trng trong c s cnh tranh ca c di.

Cy con (cy non): L nhng th h cy ln hn 2 nm tui, thng c chiu cao >50cm. Cng vi s sinh trng, nhu cu nh sng ca n cng tng dn. Khi cy con c chiu cao >1m, kho mnh th c coi l nhng cy con c trin vng. y chnh l i tng s thay th tng cy g trong tng lai.

* Thnh phn cy bi: L nhng cy thn g, song chiu cao khng qu 5m, phn cnh sm. Cy bi l mt thnh phn quan trng trong h sinh thi rng.

Thnh phn thm ti: Bao gm nhng loi thc vt thn tho (khng c cu to g), chng thng sng di tn rng. Cng nh cy bi, nhiu loi cy tho em li li ch kinh t kh cao. ng trn quan im sinh thi, lp cy bi v lp thm ti c ngha quan trng, chng gp phn bo v t, chng xi mn, gi m cho t, tham gia vo qu trnh hnh thnh, ci to t. Tuy nhin, chng cng c th l tc nhn cn tr ti sinh gy nhng kh khn trong cng tc trng rng, phc hi rng.

Thc vt ngoi tng: Bao gm cc loi dy leo, thc vt ph sinh chng mc khng tun theo mt trt t no v khng gian, chng khng phn b nhng tng c th no. Mt s loi thc vt ngoi tng c th c gi tr kinh t, lm dc liu.

Thnh phn ng vt rng :H ng vt rng rt a dng v phong ph,gp phn vo mi trng sng chung ca cc sinh vt trn tri t

Dng nng lng trong h sinh thi rng:

Ngun gc ngun nng lng trong h sinh thi rng

1. Trong s cc ngun nng lng cung cp cho chui thc n, nng lng mt tri ng vai tr ch o. 2. Hn 50% nng lng lin kt to t phn ng quang hp c s dng h hp, phn cn li to thnh c th v tr thnh thc n cho cc sinh vt tiu th khc.

3. Nng lng c truyn qua cc sinh vt thuc cc bc khc nhau. Mi mt sinh vt nh vy c gi l mt mt xch thc n. Tp hp cc mt xch thc n to nn cc chui thc n (chui dinh dng, chui thc phm). Tp hp nhiu chui thc n c chung mt hoc mt s mt xch thc n s to ra li thc n.

4. Trong mt chui thc n, c sau mi bc dinh dng nng lng li b ht i khong 80-90% ch yu do ta nhit ra mi trg, ch c t 10-20% nng lng c truyn cho bc k tip.

Mi quan h ca dng nng lng trong h sinh thi rng

1. u vo ca mt dng nng lng c bt u bng nng lng th u ra cng l dng nng lng.

2. Chui dinh dng cng ngn hoc sinh vt cng gn vi vi im khi u th nng lng thu nhn c cng ln.

3. Trong li thc n, nu c nhiu chui thc n lin h qua li cng cht ch, phc tp th qun x sinh vt cng phong ph v loi, trong c nhiu loi a thc

4. Nu thay th mt xch thc n ny bng mt xch thc n khc c h hng gn nhau th cu trc ca chui thc n khng hoc rt t thay i

5. Cc chui thc n thng khng n nh m thay i ty thuc vo nhu cu thc n ca cc loi cc giai on sng khc nhau.

6. di ca chui thc n t khi ln hn 5-6 mt xch,

Chu trnh sinh a ha trong h sinh thi rng

Chu trnh a ha L chu trnh vn ng ca cc nguyn t ha hc gia cc h sinh thi. V d: Cc cht khong theo nc ma i t h sinh thi rng trn ni cao xung h sinh thi nng nghip thp hn.

Chu trnh sinh a haL chu trnh vn ng ca cc cht xy ra gia cc sinh vt v mi trng bn trong phm vi ca mt h sinh thi.Cc cht v c trong t nhin vn ng theo hai chu trnh: Chu trnh i tun hon nc v khng kh ca sinh quyn v chu trnh tun hon vt cht sinh vt trong h sinh thi. * Chu trnh i tun hon nc v khng kh: Hi nc bc ln t i dng (bin) di tc dng t nng ca nh sng mt tri c vn chuyn vo trong lc a (do gi, hnh thnh nh s chnh lnh gradien nhit ), ti y hi nc gp khi khng kh lnh s ngng kt v bin thnh ma. Ma to thnh dng chy mt v dng chy ngm theo cc dng sng li ra bin hon thnh mt chu k khp kn.

Chu trnh tun hon vt cht-sinh vt: y l chu trnh ca nhiu cht v c. Trong chu trnh ny, nhn chung phn ln cc cht kh c chu trnh khp kn (O2, CO2), nhiu cht v c b loi b mt phn khi chu trnh tn ti trong mi trng bin thnh cc dng trm tch. Nhng chu trnh nh vy c gi l nhng chu trnh khng hon ton. Chu trnh pht pht l mt chu trnh.

Chu trnh sinh ha L chu trnh cc cht xy ra bn trong cc b phn ca sinh vt.

Qun lc sinh a rng

Qun lc sinh a rng l mt khonh t bt k c s ng nht v thnh phn, cu trc v cc c im ca cc thnh phn to nn n v v mi quan h gia chng vi nhau, c ngha l ng nht v thc vt che ph,

v th gii ng vt v vi sinh vt c tr ti , v cc iu kin tiu kh hu, thy vn v t ai, v cc kiu trao i vt cht v nng lng gia cc thnh phn ca n vi cc hin tng t nhin khc Qun lc sinh a rng khc bit hon ton vi cc qun lc sinh a khc nh: Qun lc sinh a sa mc, qun lc sinh a tho nguyn,...nh ngha qun lc sinh a rng l rt quan trng khi xt ti cc qun lc thc vt, qun lc ng vt,...v cc yu t v sinh lin quan khc tn ti trong rng

TM QUAN TRNG

Rng l mt trong nhng thnh phn ch yu nht ca sinh quyn.

VAI TR HNH THNH KH HU CA RNG

* Rng l ni to ra mi trng khng kh c li cho s sng trn hnh tinh.

* Gim din tch rng c nh hng n s thay i albedo ca b mt t.

* Rng lm thay i tc gi, phng hng v cu trc ca khi

* khng kh.Ph hy rng cn dn n s bin i thi tit trn khng gian rng ln.

* Rng lm tng lng ma ca kh quyn nh vo qu trnh thot hi nc ca rng.

* Rng lm thay i ch nhit khng ch di tn rng, m cn c trong tn rng.

* Rng lm tng m khng kh.

VAI TR THU VN CA RNG

Vai tr iu ha nc ca rng

* nh hng n cn bng nc

* Vai tr iu ha nc ca rng biu hin vic lm gim dng chy b mt v chuyn n thnh dng chy ngm.

* Vai tr bo v nc ca rng mang li ngha ln v kinh t. Chng ta c th s dng vai tr ny trong vic gii quyt nhng vn v ngun nc v phng chng xi mn t.

* Rng bo v nc biu hin r vic lm gim dng chy b mt, hn ch l lt,. Kh nng ny c c l do t rng c tnh thm nc v dn nc cao.

* Tnh cht iu ha nc biu hin rt r rng min ni v trn t c thnh phn c gii nh..

* nh gi nh lng vai tr gi nc v iu ha nc ca rng l vic lm rt cn thit.

Vai tr bo v sng, h ca rng

* Nhng khu rng phn b ven sui, sng, h v bin c kh nng chng li s ph hy t ven b.

* Vai tr bo v b ca rng biu th kh nng ngn chn v lm gim s pht trin xi mn theo chiu thng ng.

* Kh nng bo v b ca rng ph thuc vo kiu rng, kt cu v cu trc rng, loi cy trng thnh rng, tui rng v loi t.

VAI TR BO V T CA RNG

* Vai tr bo v t ca rng biu th thng qua kh nng gn gi n nh v nng cao ph t

* Rng nh hng n t c th biu hin nhiu kha cnh khc nhau. Cc chc nng bo v t, iu ha v bo v ngun nc ca rng c quan h cht ch vi nhau

NGHA BO V RNG U NGUN

Rng phng h (u ngun) c s dng cho mc ch bo v ngun nc, bo v t, chng xi mn, hn ch thin tai, iu ha kh hu, bo v mi trng. Rng phng h li c chia thnh 3 loi l rng phng h u ngun, rng phng h chng ct bay, rng phng h chn sng ven bin.

Cu 21: Nu thc trng v nguyn nhn gy suy thoi cc h sinh thi nhy cm? ngha v tm quan trng trong cng tc bo v sinh thi nhy cm?Tr li:Thc trng v Nguyn nhn gy suy thoi cc h sinh thi nhy cm

- Chng ta cng bit rng, cc loi sinh vt mun pht trin mt cch bnh thng cn phi c mt mi trng sng ph hp, tng i n nh v nhit , m, nh sng, t ai, thc n, ngun nc... v cng ng cc loi sinh vt trong ni sng . Ch mt trong nhng nhn t ca mi trng sng b bin i, s pht trin ca mt loi sinh vt no s b nh hng, thm ch c th b dit vong, ty thuc vo mc bin i nhiu hay t.

- Cc thay i din ra trong cc h thng vt l, h sinh hc v h thng kinh t x hi, e da s pht trin, e da cuc sng ca tt c cc loi, cc h sinh thi. Bin i kh hu, vi cc h qu ca n nh l lt, hn hn, chy rng, xi mn v st l t s thc y cho s suy thoi DSH nhanh hn, trm trng hn, nht l nhng h sinh nhy cm ni ring khng cn nguyn vn v cc loi ang nguy cp vi s lng c th t, cng vi th m s tng nguy c dit chng ca ng thc vt, lm bin mt cc ngun gen qu him.

ngha v tm quan trng trong cng tc bo v mi trng.

- Suy thoi a dng sinh hc dn n mt cn bng sinh thi, nh hng trc tip n mi trng sng ca con ngi, e da s pht trin bn vng ca tri t. Mt khc sinh vt v h sinh thi l ngun cung cp lng thc, thc phm, cng c, nhin liu Do vy khi h sinh thi b suy thoi s nh hng n an ninh lng thc lm cho con ngi phi i mt vi nguy c i ngho, suy gim ngun gen v c bit l bin i kh hu dn n hng lot cc thm ha thin nhin e da cuc sng ca con ngi.