Embed Size (px)
Citation preview
De kwaliteit van de gespecialiseerde hulp
aan (vermoedelijke) slachtoffers van
loverboys/mensenhandel bij SJSJ Almata
Gezond vertrouwen
Utrecht, januari 2018
De kwaliteit van de
gespecialiseerde hulp aan
(vermoedelijke) slachtoffers
van
loverboys/mensenhandel bij
SJSJ Almata
Samenvatting
In december 2017 voerde de inspectie toezicht uit bij SJSJ Almata (hierna: Almata). Doel van het
toezicht was om te bepalen in hoeverre Almata kwalitatief goede gespecialiseerde hulp biedt aan
(vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel.
Almata voldeed op het moment van het toezicht aan 37 van de 40 onderzochte verwachtingen uit
het toetsingskader ‘Verantwoorde Hulp voor Jeugd’.
De inspectie heeft specifiek getoetst in hoeverre de kernelementen uit het kwaliteitskader van de
commissie Azough aantoonbaar aanwezig zijn binnen de door Almata geboden hulp aan
(vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel. De inspectie heeft geconstateerd dat
deze kernelementen grotendeels terugkomen in het hulpaanbod van Almata.
Verbetering is nodig op de volgende criteria:
- Professionals bieden passende hulp;
- De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in;
- De aanbieder zorgt voor jeugdhulp in samenhang met andere hulp.
De inspectie acht de aanbieder in staat om gespecialiseerde jeugdhulp te bieden aan
(vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/ mensenhandel en vertrouwt erop dat Almata concrete
verbetermaatregelen doorvoert die aansluiten bij de geconstateerde verbeter- en
aandachtspunten.
De inspectie blijft de ontwikkelingen binnen Almata volgen vanuit haar reguliere toezichtrol.
Inhoudsopgave
1 Inleiding ..................................................................................................................... 4
2 Bevindingen .................................................................................................................. 6
Thema 1: Uitvoering hulpverlening .................................................................................. 6
Thema 2: Veiligheid ..................................................................................................... 12
Thema 3: Leefklimaat .................................................................................................. 14
Thema 4: Cliëntenpositie .............................................................................................. 16
Thema 5: Bestuurlijke organisatie ................................................................................. 17
Good practices ............................................................................................................ 20
3 Vervolg ................................................................................................................... 22
Bijlage - Verantwoording .................................................................................................... 23
4 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
1 Inleiding
Op verzoek van voormalig staatssecretaris Van Rijn van het ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport1 doet de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (hierna: de inspectie)
in 2017 onderzoek bij de jeugdhulpaanbieders die gespecialiseerde opvang en hulp bieden aan
slachtoffers van loverboys/mensenhandel.
Eind 2014 verscheen het Actieplan Aanpak meisjesslachtoffers van loverboys/mensenhandel in de
zorg voor jeugd: “Hun verleden is niet hun toekomst”2 van de Commissie Azough
3. Aanleiding voor
het actieplan was dat er nog geen integrale ketenaanpak voor slachtoffers was, hoewel er steeds
meer slachtoffers van loverboys/mensenhandel zijn. Naast het actieplan, en bijhorende producten
zoals een stappenplan voor professionals, heeft de commissie Azough het ‘Kwaliteitskader voor
jeugdhulporganisaties die gespecialiseerde opvang en hulp bieden aan meisjesslachtoffers van
loverboys/mensenhandel’ opgesteld, dat is gebaseerd op het actieplan.4 Dit kwaliteitskader geeft
de aanbieders handvatten voor het bieden van deze gespecialiseerde, residentiële behandeling. De
commissie Azough richt zich met het actieplan en het kwaliteitskader specifiek op
meisjesslachtoffers.5
Voorafgaand aan het toezicht onderzocht de inspectie eerst welke jeugdhulpaanbieders
gespecialiseerde residentiële opvang bieden aan (vermoedelijke) meisjesslachtoffers van
loverboys/mensenhandel. Hier bleek namelijk geen volledig overzicht van te zijn. De inspectie
heeft bij twintig (jeugdhulp)aanbieders, waarvan bekend is dat zij zich op slachtoffers van
loverboys richten, navraag gedaan of en zo ja aan hoeveel minderjarige slachtoffers van loverboys/
mensenhandel zij gespecialiseerde, residentiële hulp bieden. Dertien van de twintig
jeugdhulpaanbieders hebben aangegeven deze hulp te bieden. De jeugdhulpaanbieders gaven aan
dat zij zowel vermoedelijke als daadwerkelijke slachtoffers begeleiden en dat het slachtofferschap
niet altijd is/kan worden vastgesteld. Het toezicht wordt uitgevoerd bij deze dertien
jeugdhulpaanbieders.
In december 2017 voerde de inspectie toezicht uit bij SJSJ Almata (hierna: Almata). Doel van het
toezicht was om te bepalen in hoeverre Almata kwalitatief goede gespecialiseerde hulp biedt aan
(vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel.
1 Brief van 7 januari 2016, kenmerk 713864.
2 http://www.nji.nl/nl/Download-NJi/Publicatie-NJi/Actieplan-Hun-verleden-is-niet-hun-toekomst.pdf
3 Op initiatief van organisaties aangesloten bij Jeugdzorg Nederland is, met steun van het Ministerie van VWS
en met ondersteuning door Jeugdzorg Nederland, een commissie ingesteld die, onder leiding van een onafhankelijk voorzitter, een bijdrage heeft geleverd aan de verbetering van het hulpaanbod aan (vermoedelijke en potentiële) minderjarige meisjesslachtoffers van loverboys/mensenhandel. 4 http://www.nji.nl/nl/Kwaliteitskader-voor-jeugdhulporganisaties-die-gespecialiseerde-opvang-en-
hulpbieden.pdf 5 Over de aard en omvang van minderjarige jongens die slachtoffer zijn van loverboys/ binnenlandse
mensenhandel is nog weinig bekend. Regioplan en Shop Den Haag doen in opdracht van VWS onderzoek naar jongensslachtoffers van binnenlandse mensenhandel.
5 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Beschrijving SJSJ Almata
Almata is een gesloten jeugdinstelling die onderdeel uitmaakt van Stichting Almoss, gelegen in de
gemeente Woensdrecht, in de deelgemeente Ossendrecht (West-Brabant). Binnen Almata
verblijven jongens en meisjes in de leeftijd van twaalf tot achttien jaar met ernstige
gedragsproblemen. Daarnaast is Almata gespecialiseerd in de zorg aan jeugdigen met een licht
verstandelijke beperking.
Almata biedt residentiële hulp in een gesloten setting aan jeugdigen die, afhankelijk van hun
problematiek, op één van de vijf leefgroepen worden geplaatst. Er zijn drie gemengde groepen,
een jongensgroep en een meisjesgroep. Op elke groep verblijven tien jeugdigen. Verder heeft
Almata zes bedden in haar fasehuis in Tilburg en biedt de organisatie trajectzorg (Thuis-best) aan,
waarbij jeugdigen korte tijd in Ossendrecht verblijven om vervolgens intensief thuis te worden
begeleid. Het traject ReConnect wordt ingezet als er, ondanks veel conflicten en uithuisplaatsing,
een mogelijkheid is om het vertrouwen en de band tussen ouders en kind te herstellen.
Almata heeft geen expliciet zorgprogramma gericht op (vermoedelijke) slachtoffers van
loverboys/mensenhandel. Wel richt Almata zich in haar behandeling op aspecten die meiden
kwetsbaar maken op het gebied van seks(ualiteit) en relaties. Almata wil maatwerk leveren binnen
een genderspecifieke groep en maakt daarbij gebruik van haar reguliere basisbehandeling en
begeleiding. (Vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel worden in de regel
geplaatst op de meidengroep, Willem Barentz. Het toezicht van de inspectie heeft zich vooral
gericht op deze seksespecifieke groep.
Toetsingskader
Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader Verantwoorde Hulp voor Jeugd.
Het toetsingskader bestaat uit vijf thema’s: Uitvoering hulp, Veiligheid, Leefklimaat, Cliëntenpositie
en Bestuurlijke organisatie. Elk thema is uitgewerkt in een aantal verwachtingen. Het
toetsingskader is te vinden op: http://toetsingskadervhj.nl.
In het onderzoek naar de gespecialiseerde hulp aan (vermoedelijke) slachtoffers van
loverboys/mensenhandel maakt de inspectie gebruik van de kernverwachtingen uit het
toetsingkader Verantwoorde Hulp voor Jeugd, maar sluit bij de operationalisatie en de beoordeling
hiervan nauw aan bij de kernelementen, kwaliteitscriteria en indicatoren uit het kwaliteitskader van
de commissie Azough.
6 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
2 Bevindingen
In dit hoofdstuk worden de resultaten van het toezicht naar de kwaliteit van de gespecialiseerde
hulp aan (vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel gepresenteerd aan de hand van
de vijf thema’s uit het toetsingskader Verantwoorde Hulp voor Jeugd. Deze thema’s zijn
onderverdeeld in criteria waar verwachtingen onder vallen. Per verwachting geeft de inspectie een
oordeel. Bij de onderbouwing van het oordeel sluit de inspectie nauw aan bij de kernelementen,
kwaliteitscriteria en indicatoren uit het kwaliteitskader van de commissie Azough. Wanneer het
oordeel voldoende is, maar de inspectie op grond van de bevindingen van mening is dat er reden is
voor verbetering, benoemt de inspectie een aandachtspunt.
V Voldoende N.B. Niet beoordeeld
O Onvoldoende O V Gewijzigd in voldoende voor vaststellen rapport
Thema 1: Uitvoering hulpverlening
1.1. Professionals bieden passende hulp
Verwachting Oordeel
1.1.1 Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelgebieden en de
problematiek van de jeugdigen en hun ouders. O
Toelichting:
Almata biedt primair jeugdhulp aan jeugdigen met een licht verstandelijke beperking, voor
wie geldt dat hun eigen veiligheid dan wel die van anderen in het geding is. De
behandeling vindt gefaseerd plaats in een gesloten setting en is gericht op realisatie van de
perspectieven wonen, onderwijs/dagbesteding en vrije tijd. Daarbij staat de veiligheid van
de jeugdigen voorop. Almata heeft gekozen voor de schemagerichte benadering als
preferente methodiek. Almata heeft deze benadering ontleend aan de Schematherapie en
aangepast aan de bij haar verblijvende doelgroep. Deze ervaringsgerichte aanpak gaat uit
van de basisbehoeften van de jeugdige en is gericht op de onderliggende patronen die de
jeugdige zich heeft eigen gemaakt. Volgens Almata blijkt dat deze methodiek goed van
toepassing is op jeugdigen met een licht verstandelijke beperking. De (systeem)
interventies die bij de behandeling kunnen worden ingezet zijn binnen Almata beschikbaar.
Zo kunnen de jeugdigen (individuele of groepsgerichte) vaktherapie volgen en biedt
Almata curatieve interventies op het gebied van traumaverwerking (EMDR) en preventieve
interventies als Girls Talk.
Kwetsbare meiden van twaalf tot achttien jaar met problematiek op het gebied van
seks(ualiteit) en relaties verblijven op de seksespecifieke en homogene behandelgroep
Willem Barentz.
7 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Verwachting Oordeel
Zij volgen een geïntegreerd onderwijsdagprogramma in een genderspecifieke klas van de
interne school van Almata.
Aandachtspunten:
De reden dat de inspectie deze verwachting als onvoldoende beoordeelt, is dat zij een
aantal belangrijke aandachtspunten heeft geconstateerd met betrekking tot het bieden van
passende hulp aan (vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/ mensenhandel. Zo hanteert
Almata geen specifieke methodiek die gericht is op (vermoedelijke) slachtoffers van
loverboys/mensenhandel. Bij de hulp die de jeugdigen momenteel krijgen op de
genderspecifieke meidengroep is daarom nog weinig onderscheid tussen de behandeling
van kwetsbare meiden en meiden met loverboyproblematiek. Specifieke aandacht voor
(vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel is nog onvoldoende aanwezig in
de dagelijkse hulp aan de jeugdigen. Ook in de dossiers heeft de inspectie geen
aanwijzingen gevonden die getuigen van specifieke aandacht voor loverboy/
mensenhandelproblematiek.
1.1.2 Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het
probleemoplossend vermogen van de jeugdigen, hun ouders en hun netwerk. V
Toelichting:
Kort na binnenkomst van de jeugdige vindt een kennismakingsgesprek plaats met ouders,
verwijzer, mentor, gedragswetenschapper, locatiedirecteur onderwijs en eventueel
(gezins)voogd. De jeugdige sluit halverwege het gesprek aan. Bijwonen van een volledig
overleg te intensief voor de jeugdigen. Op basis van dit gesprek wordt alle informatie over
de jeugdige en haar ouders geordend en samen met de reeds bekende voorinformatie
geanalyseerd. Als er nog geen diagnostiek in het voortraject heeft plaatsgevonden wordt
dit gedaan door het hoofd behandeling. Tevens wordt een ambulant hulpverlener aan de
jeugdige gekoppeld. Deze maakt, in overleg met ouders en jeugdige, een krachten- en
netwerkanalyse en zorgt voor afstemming van de behandeling binnen het gezin. Daarbij
kijkt de ambulant hulpverlener naar zowel het steunende als het risicovolle netwerk van de
jeugdige en maakt een overzicht van personen met wie de jeugdige contact mag hebben.
Aan de hand van deze gegevens wordt een bellijst opgesteld die met alle betrokken
partijen wordt besproken. Daarnaast biedt de ambulant hulpverlener systeembegeleiding
en heeft aandacht voor de verwerking door de familie van eventuele trauma’s.
Tijdens het verblijf van de jeugdige op de groep houden medewerkers rekening met de
culturele achtergrond, levensovertuiging en specifieke gewoonten van de jeugdige. Indien
gewenst kan een jeugdige geestelijke begeleiding krijgen (bijvoorbeeld van een imam of
een priester) en wordt rekening gehouden met voedingswensen (bijvoorbeeld halal-
maaltijden).
8 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
1.2. Professionals werken volgens professionele standaarden
Verwachting Oordeel
1.2.1 Professionals werken volgens de richtlijnen van de beroepsgroep.
V
Toelichting:
Medewerkers van Almata werken op basis van de voor hen geldende richtlijnen en
protocollen. De basis van hun handelen ligt in de schemagerichte benadering waarin alle
medewerkers zijn getraind. Medewerkers kennen in grote lijnen de inhoud van de
protocollen, weten ze te vinden en handelen ernaar. Datzelfde geldt voor de beroepscode
en de interne gedragscode.
Medewerkers spreken onderling over het onderwerp afstand en nabijheid en de dilemma’s
die zij in het werk ervaren. Deze onderwerpen worden bijvoorbeeld in de teamvergadering,
in aanwezigheid van de gedragswetenschapper, of tijdens de overdracht besproken.
1.2.2 Professionals werken doelgericht en planmatig.
V
Toelichting:
Medewerkers werken volgens een heldere hulpverleningscyclus. Bij de start van het verblijf
bij Almata vindt het kennismakingsgesprek plaats. Tijdens dit gesprek worden jeugdige en
ouders geïnformeerd over het verblijf bij Almata. Het verslag van deze bijeenkomst geeft
input aan het toekomstplan dat na ongeveer zes weken wordt vastgesteld. Dit (statische)
plan vormt de basis voor de behandeling en is de onderlegger voor het behandelplan dat
dynamisch van aard is en om de drie maanden wordt geëvalueerd. In de plannen staan
ook de afspraken die met betrokkenen zijn gemaakt. De behandeling bij Almata wordt
uitgevoerd op basis van een werkhypothese en daaraan gekoppelde behandeldoelen. Het
behandelproces is zodanig ingericht dat er sprake is van een cyclus waarin plannen op
verschillende niveaus worden opgesteld, geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. De gestelde
doelen sluiten aan bij de hulpvragen. Concrete werkdoelen worden in doelenkaarten
opgenomen en door de mentor besproken met de jeugdige. Begeleiding op de groep en op
school vindt plaats aan de hand van een modulair werkplan dat regelmatig in een Multi
Disciplinair Overleg (MDO) met de gedragswetenschapper wordt doorgenomen. De mentor
van de jeugdige en de docent van school geven hiervoor input middels een
voortgangsverslag. Beiden nemen deel aan de bespreking in het MDO.
1.3. Professionals betrekken jeugdigen en hun ouders bij de hulp
Verwachting Oordeel
1.3.1 Professionals werken met een plan dat door of in overleg met jeugdigen en hun ouders is
opgesteld. V
9 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Toelichting:
Zowel ouders als jeugdige worden actief betrokken bij de totstandkoming en de evaluatie
van zowel het toekomst- als het behandelplan. De plannen zijn in begrijpelijke taal en in de
‘jij vorm’ geschreven, gericht aan de jeugdige. De jeugdige heeft invloed op de invulling en
de prioritering van de doelen. Daarnaast worden de doelen regelmatig geëvalueerd in
aanwezigheid van ouders en jeugdige.
1.3.3 Professionals bejegenen jeugdigen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de
uitvoering van de hulp. V
Toelichting:
De jeugdigen geven aan dat de medewerkers van Almata hen respectvol bejegenen. Zowel
ouders als jeugdigen kunnen op verschillende momenten hun mening over de uitvoering
van de hulp geven. Dat kan bijvoorbeeld tijdens de evaluatiebesprekingen of bij een
bezoek op de groep. In het behandelplan staat aangegeven dat de inhoud van het plan
met ouders en jeugdige is besproken. Zowel ouders als jeugdigen krijgen een exemplaar
van het behandelplan.
1.3.4 Professionals zorgen ervoor dat de jeugdigen contact kunnen (onder)houden met hun
ouders en hun netwerk. V
Toelichting:
De mentor en de ambulant hulpverlener stimuleren het contact tussen de jeugdige en haar
ouders. Op de groep kan de jeugdige volgens vaste afspraken bellen met haar ouders of
met een andere persoon die op haar (gescreende) bellijst staat. Verder is er in overleg
gelegenheid tot bezoek van de ouders aan de groep. Mentoren proberen minimaal
wekelijks contact (telefonisch of via de mail) te onderhouden met de ouders van de
jeugdige om de voortgang van de hulp te bespreken en om praktische zaken af te
stemmen.
1.4. Professionals stemmen af met de bij de jeugdigen en hun ouders
betrokken instanties
Verwachting Oordeel
1.4.1 Professionals stemmen het plan af met de plannen van overige betrokken instanties.
V
Naast de jeugdige en haar ouders worden ook de (gezins)voogd, de verwijzer en de
(interne) school betrokken bij het opstellen van het toekomst- en behandelplan. Almata
voert de regie over de behandeling, maar betrekt hier waar nodig ook andere relevante
hulpverleners bij. In de eindfase van de behandeling zorgt Almata voor een (warme)
overdracht naar de vervolgvoorziening. Medewerkers onderhouden korte lijnen met de
opsporingscoördinator van de lokale en regionale politie (bijvoorbeeld bij vermissing en
acute onveiligheid) en eventuele andere bij de hulp betrokken ketenpartners (zoals
verslavingszorg). Ook is er met enige frequentie (persoonlijk) contact met de wijkagent.
10 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
1.5. Professionals passen vrijheidsbeperkende maatregelen verantwoord
toe.
Verwachting Oordeel
1.5.1 Professionals nemen in de plannen van de jeugdigen op welke vrijheidsbeperkende
maatregelen op hen toegepast kunnen worden. V
Toelichting:
In het kennismakingsgesprek worden de jeugdige en haar ouders geïnformeerd over het
gesloten karakter van Almata en de daarbij behorende vrijheidsbeperkende maatregelen.
In de eerste weken gelden veelal standaard maatregelen die vervolgens op maat voor de
jeugdige worden gemaakt bij de vaststelling van het behandelplan. De vrijheidsbeperkende
maatregelen worden niet standaard toegepast, maar per jeugdige wordt duidelijk bepaald
en gemotiveerd welke vrijheidsbeperkende maatregelen noodzakelijk zijn. Bij de evaluatie
van het behandelplan gaat de gedragswetenschapper na of de vrijheidsbeperkende
maatregelen bijgesteld moeten worden. Mobiel telefoongebruik is niet toegestaan op de
meidengroep Willem Barentz. Voor het omgaan met social media geldt een gefaseerde
aanpak, waarbij gebruik onder toezicht plaatsvindt. Binnenkort kunnen de jeugdigen
werken met ‘Mediawise’. MediaWise is ontwikkeld voor jeugdigen in een gesloten setting en
biedt een digitaal platform met jongereninformatie. MediaWise helpt om in een veilige ICT-
omgeving jongeren te versterken in hun sociale en culturele vaardigheden en vergroot hun
kennis over rechten en plichten waardoor ze actief kunnen deelnemen aan de
maatschappij.
1.5.2. Professionals passen vrijheidsbeperkende maatregelen alleen toe na de instemming van
een gedragswetenschapper. V
Toelichting:
De gedragswetenschapper schrijft het behandelplan en is verantwoordelijk voor de
behandeling. Tevens beslist zij over het toekennen van verlof en het toepassen van
vrijheidsbeperkende maatregelen en/of noodmaatregelen. De gedragswetenschapper is
tevens betrokken bij de evaluatie en eventuele aanpassing van de maatregelen gedurende
het behandeltraject.
1.5.3. Professionals passen vrijheidsbeperkende maatregelen toe conform de geldende instructies
en procedures. V
Toelichting:
De medewerkers van Almata weten van elke jeugdige welke vrijheidsbeperkende
maatregelen mogen worden toegepast. Ook weten zij hoe en wanneer deze
vrijheidsbeperkende maatregelen mogen worden toegepast. De medewerkers zijn erop
gericht om zoveel mogelijk de-escalerend te werken. Op de gesloten meidengroep Willem
Barentz streven medewerkers naar een gematigd gesloten klimaat waarbij zo min mogelijk
gebruik wordt gemaakt van repressie door middel van vrijheidsbeperkende maatregelen.
Time-out momenten vinden spaarzaam plaats, vaak met de deur niet op slot en voor korte
tijd.
11 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Verwachting Oordeel
1.5.4. Professionals zijn in het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen getraind.
V
Toelichting:
De medewerkers zijn getraind in het de-escaleren van spanningsvolle situaties en in het
vastpakken en vasthouden van jeugdigen. Deze trainingen worden regelmatig herhaald.
1.6. Professionals kennen verlof verantwoord toe
Verwachting Oordeel
1.6.1 Professionals nemen verlof op in het plan van de jeugdigen.
V
Toelichting:
De ambulant hulpverlener maakt in overleg met de jeugdige, haar ouders en indien
betrokken de (gezins)voogd, een verlofplanning voor een vaste periode (zes weken). Deze
planning wordt opgenomen in het verlofcontract. Daarin staan concrete afspraken met
ouders en jeugdige over haal- en brengtijden en andere relevante afspraken (zoals over
wat wel en wat niet mag tijdens het verlof). De gedragswetenschapper neemt dit op in het
behandelplan. Vóór terugkomst op de groep moeten ouders tekenen en tevens aangeven
of de jeugdige zich aan de afspraken heeft gehouden.
1.6.2 Professionals schatten de risico’s van het verlof in aan de hand van een gestandaardiseerd
risicotaxatie-instrument. V
Toelichting:
De ambulant hulpverlener maakt aan de hand van een vaste lijst een verloftaxatie en
stemt dit af met de mentor. De taxatielijst bevat informatie over onder andere de
gezinssamenstelling, de woonomgeving, de dagelijkse routine, huisregels en draagkracht.
Het verlof wordt toegekend op basis van de ontwikkeling van de jeugdige en de voortgang
in de behandeling. Gedurende de eerste periode is er geen verlof, de behandeling staat
dan in het teken van het bieden van rust en stabiliteit. Vervolgens wordt het verlof
opgebouwd waarbij de jeugdige eerst begeleid en later onbegeleid op verlof mag.
Jeugdigen die op verlof gaan kunnen een beveiligde Almata–telefoon meenemen.
1.6.3. Professionals verlenen alleen verlof na instemming van een gedragswetenschapper.
V
Toelichting:
De gedragswetenschapper beoordeelt of verlof kan plaatsvinden en is betrokken bij de
evaluatie. Hij stemt daarbij af met de mentor en de ambulant hulpverlener.
12 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Thema 2: Veiligheid
2.1. Professionals houden goed zicht op de veiligheid van jeugdigen
Verwachting Oordeel
2.1.1 Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van de jeugdigen.
V
Toelichting:
Omdat de veiligheid van de jeugdigen centraal staat, is de afspraak dat jeugdigen zich niet
buiten het terrein van de instelling mogen begeven tenzij de risico’s voldoende beheerst
worden. Op de Willem Barentzgroep werken medewerkers in een vroege of in een late
dienst. Daartussen vindt de overdracht plaats. Overdag en ’s avonds zijn er standaard
twee groepsleiders verbonden aan de groep. ’s Nachts zijn twee beveiligers en één
groepsleider verantwoordelijk voor het toezicht op het terrein van Almata. De kamerdeuren
van de meiden en de buitendeuren van de groep gaan dan op slot. Als het nodig is kunnen
ze via de intercom op hun kamer contact zoeken met de groepsleiding of de beveiliging. Er
bevinden zich geen camera’s op de groep maar binnenkort krijgen de jeugdigen wel een
deurverklikker op hun kamerdeur. Jeugdigen weten hoe het toezicht geregeld is en geven
aan dat ze zich veilig voelen op de groep.
Overdag volgen de meiden van de Willem Barentzgroep onderwijs in een afgeschermde
seksespecifieke klas. Ze worden onder begeleiding naar school gebracht. Op school zijn de
docenten alert op de kwetsbaarheid van de meiden en laten hen daarom niet zonder
toezicht op internet. De risico’s per jeugdige zijn opgenomen in signaleringsplannen die
voor elke jeugdige worden gemaakt.
2.1.2 Professionals schatten de veiligheidsrisico’s van de jeugdigen systematisch in.
V
Toelichting:
Voor alle jeugdigen worden bij aanvang van de hulp de risicofactoren (zowel thuis als op
de groep) gestructureerd in kaart gebracht en geanalyseerd. Bij aanvang van het verblijf
bij Almata schat de gedragswetenschapper de veiligheidsrisico’s in met behulp van de
START-AV. Als de jeugdige hoog scoort op ‘slachtofferschap’ dan vult de groepsleider
samen met de jeugdige de RIS-L in. De uitkomsten van de risicotaxaties worden
opgenomen in het behandelplan en zijn zodanig beschreven dat de jeugdige deze ook
begrijpt. De doelen rondom veiligheid in het behandelplan sluiten aan bij de
geconstateerde risico’s uit de risicotaxaties.
2.1.3 Professionals beoordelen de veiligheidsrisico’s in multidisciplinair verband.
V
Toelichting:
Veiligheidsrisico’s en afspraken over verlof worden in het multidisciplinair overleg (MDO)
besproken en beoordeeld. Hierbij zijn de gedragswetenschapper, de mentor, de ambulant
hulpverlener en ook regelmatig de manager leefgroepen betrokken.
13 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
2.2. Professionals beperken de veiligheidsrisico’s voor jeugdigen
Verwachting Oordeel
2.2.1 Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico’s de in te zetten hulp.
V
Toelichting:
Op basis van de voorinformatie, de risicotaxaties en in afstemming met jeugdige, ouder(s),
(gezins)voogd en school stelt de gedragswetenschapper het behandeltraject vast. In het
toekomst- en behandelplan staat vermeld welke hulp wordt geboden in relatie tot de risico-
inschatting. Indien zich nieuwe veiligheidsrisico’s voordoen of indien veiligheidsrisico’s zijn
verminderd wordt het plan, in samenspraak met direct betrokkenen, bijgesteld. Bij
signalen van onveiligheid hanteren de medewerkers van Almata de meldcode huiselijk
geweld en kindermishandeling. Alle jeugdigen hebben een signaleringsplan. Bij grote
veiligheidsrisico’s (bijvoorbeeld suïcidaal gedrag) wordt een veiligheidsplan gemaakt, ook
wel ‘actieplan’ genoemd. Medewerkers zijn getraind in verschillende technieken om het
gedrag van de jeugdigen te begrijpen, adequaat te reageren en escalaties zoveel mogelijk
te voorkomen.
In het kader van preventie kunnen alle jeugdigen van Almata condooms gebruiken. Als er
sprake is van verhoogde risico’s kan gebruik van anticonceptie een voorwaarde voor de
jeugdige vormen om op verlof te mogen.
2.2.2 Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van veiligheidsrisico’s.
V
Toelichting:
Veiligheid is leidend in de eerste fase van de behandeling; contacten met de buitenwereld
worden tot een minimum beperkt en vinden, indien noodzakelijk, altijd onder begeleiding
plaats. Gebruik van telefoons en internet is niet toegestaan (telefoons worden in beslag
genomen). De gedragswetenschapper legt de cliëntafspraken voor het beperken van
veiligheidsrisico’s vast in het behandelplan en in het verlofcontract. De
gedragswetenschapper, de mentor en de ambulant hulpverlener hebben ieder afzonderlijk
een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om het bewaken van de gemaakte afspraken
met de jeugdige en andere betrokken partijen. De gedragswetenschapper is
eindverantwoordelijk.
2.2.3 Professionals treden bij acute onveiligheid actief op.
V
Toelichting:
Medewerkers geven aan dat het bij onveilige situaties met name gaat om onttrekking,
agressie op de groep en automutilatie. Dan is er direct contact met de ouders en de
(gezins)voogd en zonodig de politie. Medewerkers gebruiken in deze gevallen hiervoor een
protocol. Bij automutilatie of agressie en als er een vermoeden is van seksuele contacten
tijdens het weglopen is soms medische zorg vereist. Almata beschikt over een eigen
medische dienst waar jeugdigen getest kunnen worden op een SOA, HIV en zwangerschap.
14 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Thema 3: Leefklimaat
3.1. De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit
Verwachting Oordeel
3.1.1 De leefomgeving is schoon, passend en veilig.
V
Toelichting:
De groepen van Almata bevinden zich op een voormalig kloosterterrein dat relatief ver van
de bewoonde wereld ligt. Op de Willem Barentzgroep hebben alle jeugdigen een eigen
kamer met sanitaire voorzieningen en een tv. De kamers zijn functioneel ingericht. De
jeugdigen mogen hun kamer zelf aankleden met eigen spullen. Ook mogen ze meepraten
over de inrichting van de gemeenschappelijke ruimtes die er opgeruimd en verzorgd
uitzien. Op de groep bevindt zich een aparte ruimte, de babbelbox, waar gesprekken
kunnen plaatsvinden waar enige privacy voor is vereist (bijvoorbeeld mentorgesprekken).
Tevens is er een kantoorruimte voor de groepsleiding die goed zicht biedt op de groep. In
het kantoor hangt een whiteboard met daarop de namen en foto’s van jeugdigen en hun
mentoren, inclusief specifieke aandachtsgebieden per jeugdige. Tijdens het toezicht van de
inspectie was de groep versierd met allerlei sinterklaasattributen waardoor het een
huiselijk en gezellig aanzien had. Aan de hand van een corveerooster helpen de jeugdigen
mee om hun kamer en de leefruimtes schoon te houden. Eenmaal per week is er groot
corvee. Ook de onderwijsruimtes zien er verzorgd uit en er zijn op het terrein geen
indicaties van brandonveiligheid.
3.2. Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen
Verwachting Oordeel
3.2.1 Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de jeugdigen.
V
Toelichting:
Alle jeugdigen volgen een dagprogramma op maat waarin aandacht is voor de dagelijkse
routine op de groep, vrije tijd, school en behandeling. Hierin worden ze begeleid door hun
mentoren die de jeugdigen stimuleren in hun persoonlijke ontwikkeling. De groepsleiding
draagt hieraan bij door een positieve sfeer op de groep te creëren en regelmatig
complimentjes te geven aan de jeugdigen. Indien de sfeer op de groep onder druk staat
gaat de groepsleiding hierover in gesprek met de jeugdigen. Met behulp van Girls Talk is er
aandacht voor het thema intimiteit en seksualiteit.
Na schooltijd komen de leerklachten mee naar de groep om de doelkaarten met de
jeugdige en de groepsleiding door te nemen en zo de leerdoelen voor onderwijs en
behandeling op elkaar af te stemmen.
Aandachtspunt:
Op de Willem Barentzgroep verblijven tien jeugdigen. Gelet op de complexe problematiek
15 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Verwachting Oordeel
van de jeugdigen op deze groep, en het effect daarvan op de groepsdynamiek, adviseert
de inspectie om de grootte van de groep te heroverwegen.
3.2.2 De dagelijkse routine en de huisregels dragen bij aan de ontwikkeling van de jeugdigen.
V
Toelichting:
Op de leefgroepen is een vaste dagstructuur waarbij de jeugdigen zich prettig voelen. Er
zijn duidelijke huisregels op de groep zoals de drie B’s (billen, buik en borst niet laten
zien), elkaar in je waarde laten en elkaar met rust laten. De regels zijn bekend bij de
jeugdigen. Tijdens de wekelijkse groepsvergadering kunnen de jeugdigen hun mening
geven over de dagelijkse gang van zaken op de groep.
3.2.3 Jeugdigen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en
vrijetijdsbesteding. V
Toelichting:
Bij binnenkomst wordt in overleg met de jeugdige, haar ouders, docent, mentor,
(gezins)voogd en gedragswetenschapper een (voorlopig) onderwijstraject vastgesteld.
Vanaf de tweede dag gaan de jeugdigen naar school. Onderwijs vindt, als dat nodig is,
plaats op de leefgroep, en anders in een klaslokaal op het terrein van Almata.
Volgens de jeugdigen zijn er, voor in hun vrije tijd, voldoende activiteiten op de groep en
op het terrein. Zo kunnen ze verschillende sporten beoefenen (bijvoorbeeld fitness,
voetballen of wandelen) en organiseren de mentoren regelmatig activiteiten op de groep,
bijvoorbeeld rond halloween, sinterklaas en kerst. Tijdens vakanties en onderwijsluwe
periodes zijn er beautyweken of breekweken waarin diverse activiteiten voor de jeugdigen
plaatsvinden. In de zomer wordt een zwembad opgezet in de tuin van de groep waar de
jeugdigen gebruik van kunnen maken.
Almata beschikt over een eigen medische dienst en een eigen huisarts die minimaal
eenmaal per week spreekuur op locatie heeft. De verpleegkundige van de medische dienst
vervult een belangrijke rol in de medische begeleiding van de jeugdigen, zoals een
(medische) intake bij binnenkomst van de jeugdigen. Onderwerpen die daarbij aan de orde
komen zijn: middelengebruik en anticonceptie. Met de meiden die bij Almata verblijven
gaat ze ook in gesprek over (on)vrijwillige seks en bijvoorbeeld de leeftijd van eventuele
bedpartners.
3.3. Professionals hebben een respectvolle houding naar de jeugdigen
Verwachting Oordeel
3.3.2 Professionals hebben tijd en aandacht voor de jeugdigen.
V
Toelichting:
De jeugdigen geven aan dat zij een goede band hebben met hun mentor en tevreden zijn
over de manier waarop zij worden bejegend. De medewerkers van Almata werken vanuit
16 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
een positief en open pedagogisch basisklimaat; er moet sprake zijn van een prettige sfeer
door een goede balans tussen flexibiliteit en controle. Hierbij helpt dat de Willem
Barentzgroep beschikt over een stabiel en betrokken team. Het komt regelmatig voor dat
medewerkers buiten hun (ingeroosterde) dienst om een jeugdige begeleiden naar hun
ouders of naar een vervolgvoorziening, of een jeugdige ondersteunen bij vragen.
Volgens de jeugdigen hebben de medewerkers voldoende aandacht voor ze. Er zijn vaste
eet- en drinkmomenten en gezamenlijke groepsactiviteiten waarbij ook persoonlijke
aandacht is voor de jeugdigen. Ook mogen de jeugdigen samen het weekendmenu
opstellen en meehelpen met de bereiding van de maaltijden in het weekend. Doordeweeks
verzorgt de centrale keuken op het terrein de maaltijden. De jeugdigen zijn over het
algemeen tevreden over de kwaliteit van het eten.
3.3.5 Professionals respecteren de privacy van de jeugdigen.
V
Toelichting:
Medewerkers van Almata geven aan dat ze bewust en zorgvuldig met de privacy van de
jeugdigen omgaan. Als voorbeelden noemen ze: eerst aankloppen alvorens de kamer
binnen te gaan en niet ongevraagd persoonlijke documenten lezen maar dit samen met de
jeugdige doen. De jeugdigen hebben de mogelijkheid om hun persoonlijke spullen veilig op
te bergen in een kluisje op de groep. Jeugdigen worden aangesproken als zij de privacy
van groepsgenoten niet respecteren, bijvoorbeeld als er geroddeld wordt. Voor mannelijke
groepsleiders gelden specifieke afspraken, bijvoorbeeld als het gaat om het betreden van
een kamer en het uitvoeren van een visitatie.
Thema 4: Cliëntenpositie
4.1. De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om
voor hun individuele belangen op te komen
Verwachting Oordeel
4.1.1 De aanbieder onderneemt actie indien jeugdigen en/of hun ouders aangeven ontevreden te
zijn over de geboden hulp. V
Toelichting:
Mentoren spreken met de jeugdige en/of haar ouders als zij aangeven ontevreden te zijn
over de geboden hulp en spannen zich in om tot een oplossing te komen. Indien partijen er
niet uitkomen kan opgeschaald worden naar de manager leefgroepen. Binnen Almata is
een jongerenraad actief om voor de belangen van de jeugdigen op te komen. Ook levert de
Willem Barentzgroep een vertegenwoordiger aan de jongerenraad.
4.1.2 Jeugdigen en hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke
vertrouwenspersoon. V
17 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Verwachting Oordeel
Toelichting:
Almata biedt jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om te spreken met een
onafhankelijke vertrouwenspersoon van het AKJ (Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg).
Deze komt wekelijks op de groepen. De jeugdigen zijn hiervan op de hoogte en kunnen de
vertrouwenspersoon rechtstreeks benaderen.
4.1.3 Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke
klachtencommissie. V
Toelichting:
Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij de onafhankelijke
klachtencommissie van Almata. Over het bestaan van deze commissie en haar
werkzaamheden worden jeugdigen en ouders schriftelijk geïnformeerd. Daarnaast is
informatie over de klachtcommissie beschikbaar op de website van Almata.
Thema 5: Bestuurlijke organisatie
5.1. De aanbieder voert systematisch kwaliteitsmanagement uit
Verwachting Oordeel
5.1.1 De aanbieder heeft een visie op hoe zij verantwoorde hulp biedt.
V
Toelichting:
Behandeling binnen Almata vindt plaats in een fase van een langduriger traject. Het
creëren van een nieuw toekomstperspectief voor de jongere staat daarbij centraal. Dit
toekomstperspectief omvat ook de gezinscontext, onderwijs/arbeid en vrijetijdsbesteding
en wordt vastgelegd in een trajectplan, het toekomstplan, dat in samenwerking met de
jongere, gezin en overige betrokkenen ((gezins)voogd en andere voor de jongere
belangrijke personen in het netwerk) tot stand komt. Het algemeen behandeldoel voor alle
jongeren is het behouden, versterken en uitbreiden van hun psychologisch gezonde
kanten. Kern van de behandeling vormt het zogeheten specifiek opvoeden; opvoeden dat
gericht is op de vraag die de jongere middels zijn of haar gedrag stelt en dat in de
leefgroep plaatsvindt.
Dit specifiek opvoeden heeft een basis- en ondersteunende aanpak: de leefgroepmethodiek
en aanvullende interventies, gebaseerd op de schemagerichte benadering.
Almata biedt geen expliciet zorgprogramma gericht op (vermoedelijke) slachtoffers van
loverboys/mensenhandel. Wel richt Almata zich in haar behandeling op aspecten die
meiden kwetsbaar maken op het gebied van seks(ualiteit) en relaties. Almata wil maatwerk
leveren binnen een genderspecifieke groep en maakt daarbij gebruik van haar reguliere
basisbehandeling en begeleiding.
18 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Verwachting Oordeel
5.1.4 De aanbieder registreert en analyseert incidenten en voert naar aanleiding van de analyse
verbeteringen door. V
Toelichting:
De medewerkers van Almata registreren incidenten en ingezette vrijheidsbeperkende
maatregelen, volgens protocol, in hun registratiesysteem, Key2Jeugdzorg. Het
incidentenformulier wordt vervolgens beoordeeld door de gedragswetenschapper,
ondertekend door de betrokken jeugdige en in het teamoverleg besproken. Driemaal per
jaar komt de Almata-brede incidentencommissie bijeen om de gemelde incidenten te
bespreken, te analyseren en trends te signaleren. Op basis van deze analyses worden in
overleg met het management eventuele verbeteringen doorgevoerd binnen de organisatie.
Aandachtspunt:
Almata is nog onvoldoende in staat om een gerichte incidentenanalyse per
afdeling/leefgroep te maken.
5.2. De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in
Verwachting Oordeel
5.2.1 De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet
geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van hulp of noodzakelijk is voor de
kwaliteit. V
Toelichting:
Almata streeft ernaar dat al haar pedagogisch medewerkers (minimaal) HBO-geschoold en
SKJ-geregisteerd zijn. Ten tijde van het toezicht was een groot deel van deze medewerkers
geregistreerd.
5.2.2 De aanbieder zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij
uitoefenen. O
Toelichting:
Voor het werken met (vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel worden
geen specifieke eisen aan het personeel gesteld behalve dat medewerkers voldoende
ervaring moeten hebben om met complexe (meiden)problematiek om te gaan en over
voldoende sensitieve responsiviteit beschikken.
Als het gaat om het thema seksualiteit/intimiteit hebben de medewerkers diverse
trainingen gevolgd, zoals het vlaggensysteem, ‘Terug naar gezonde nieuwsgierigheid’ en
Girls Talk. Specifieke kennis en kunde over (vermoedelijke) slachtoffers van
loverboys/mensenhandel en traumaverwerking dient nog verder ontwikkeld te worden. De
inspectie verwacht dat Almata hier meer in investeert.
19 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
5.2.3 De aanbieder biedt professionals de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te
houden. V
Toelichting:
Het strategisch opleidingsbeleid van Almata biedt een solide basis als het gaat om de
deskundigheidsbevordering en geeft haar medewerkers voldoende mogelijkheden om zich
te ontwikkelen. MBO-geschoolde medewerkers krijgen de kans om zich via het volgen van
een HBO-opleiding of een EVC-traject te registreren in het kwaliteitsregister Jeugd.
Daarnaast kunnen medewerkers zich door middel van trainingen en cursussen verder
bekwamen in bijvoorbeeld methodisch denken en handelen, (fysieke) weerbaarheid of
bedrijfshulpverlening. Ook is er specifieke aandacht voor deskundigheidsbevordering op
het gebied van hulp aan jeugdigen met een laagverstandelijke beperking.
Om ervaringen met elkaar uit te wisselen en dilemma’s met elkaar te bespreken krijgen
zowel de groepsleiders als de gedragswetenschappers intervisie. De
gedragswetenschappers hebben daarnaast de mogelijkheid om extern intervisie te volgen.
5.3. De aanbieder voldoet aan de geselecteerde nalevingsnormen
Verwachting Oordeel
5.3.1 De aanbieder beschikt over de Verklaring Omtrent het Gedrag van personen die structureel
contact hebben met de jeugdigen en hun ouders. V
Toelichting:
Almata doet standaard antecedentenonderzoek bij haar medewerkers. Deze onderzoeken
zijn aangetroffen in alle door de inspectie onderzochte personeelsdossiers. Van de SKJ-
geregistreerde medewerkers was tevens een VOG aanwezig. Almata geeft verder aan dat
ook de medewerkers uit de flexpool en de externe inleenkrachten van Almata over een
geldige en actuele VOG beschikken.
5.3.2 De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
V
Toelichting:
Almata heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling die voor alle
medewerkers beschikbaar is op het ‘dasboard’. De meldcode is aangepast aan de LVB-
doelgroep die bij Almata verblijft en is opgenomen in een protocol. Medewerkers kennen
de meldcode en zijn hierin opgeleid.
5.3.3 De aanbieder past geen vrijheidsbeperkende maatregelen toe op jeugdigen zonder
rechterlijke machtiging gesloten jeugdhulp (of BOPZ) tenzij er sprake is van een
noodsituatie. V
Toelichting:
Voor alle jeugdigen die op de gesloten groepen van Almata verblijven, is een rechterlijke
machtiging afgegeven.
5.3.4 De aanbieder past geen vrijheidsontneming toe op jeugdigen zonder rechterlijke V
20 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
machtiging gesloten jeugdhulp (of BOPZ).
Toelichting:
Voor alle jeugdigen die op de gesloten groepen van Almata verblijven, is een rechterlijke
machtiging afgegeven.
5.4. De aanbieder zorgt voor jeugdhulp in samenhang met andere hulp
Verwachting Oordeel
5.4.1 De aanbieder heeft samenwerkingsafspraken met haar ketenpartners vastgelegd.
O
Toelichting:
Almata werkt actief samen met regionale organisaties op het gebied van vervolgzorg, zoals
(jeugd) ggz, gz en verslavingszorg. Veel jeugdigen worden na verblijf bij Almata
uitgeplaatst naar een orthopedagogisch behandelcentrum. Dan kan Almata
‘trajectvervolgbehandeling’ bieden waarbij de behandeling van de jeugdige doorloopt maar
de locatie waar dit plaatsvindt verandert. De vervolginstelling wordt in een vroeg stadium
bij de behandeling betrokken en gezamenlijk wordt het gehele traject afgestemd. Almata
beschikt verder over een eigen (kinder- en jeugd)psychiater, die consulten verleent, als
achterwacht beschikbaar is en psychofarmaca kan voorschrijven aan de jeugdigen die dat
nodig hebben. Ook zijn er (werk)afspraken met de regionale organisatie voor wijkteams,
de lokale politie en de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel van de
politie (AVIM).
Almata heeft echter nauwelijks samenwerkingsafspraken met relevante ketenpartners als
het gaat om loverboyproblematiek. Er is bijvoorbeeld nog weinig contact met het Centrum
Seksueel Geweld en ook met de politie is er nog onvoldoende gestructureerde
samenwerking op het gebied van loverboyproblematiek/mensenhandel. Ook doet Almata
nog weinig meldingen van (vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel bij
CoMensha.6 Jeugdigen en hun ouders staan hier niet altijd voor open. Almata kan hierin
actiever handelen.
6 CoMensha, het Coördinatiecentrum Mensenhandel, is het landelijk meldpunt voor de centrale aanmelding,
plaatsing en registratie van slachtoffers van mensenhandel. Doel van het melden van (vermoedelijke)
slachtoffers van loverboys/ mensenhandel bij CoMensha is om hiermee een bijdrage te leveren aan een
adequate registratie van aantallen en aard van deze slachtoffers in de zorg voor jeugd. Het melden bij
CoMensha is een van de kernelementen uit het kwaliteitskader van de commissie Azough. Het melden bij
CoMensha vindt alleen plaats met uitdrukkelijke toestemming van jeugdige (16+) of ouders/voogd en conform
de handreiking voor melden bij CoMensha. Indien geen uitdrukkelijke toestemming wordt gegeven vindt geen
melding plaats bij CoMensha.
21 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Good practice
De inspectie constateerde een goed voorbeeld bij Almata waar zij door opname in dit rapport
andere aanbieders op wil wijzen.
- Het behandelplan is geschreven in voor de (LVB-) jeugdige begrijpelijke taal en in de ‘jij
vorm’, dus gericht op de jeugdige.
22 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
3 Vervolg
Almata voldeed op het moment van het toezicht aan 37 van de 40 onderzochte verwachtingen uit
het toetsingskader ‘Verantwoorde Hulp voor Jeugd’.
De inspectie heeft specifiek getoetst in hoeverre de kernelementen uit het kwaliteitskader van de
commissie Azough aantoonbaar aanwezig zijn binnen de door Almata geboden hulp aan
(vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/mensenhandel. De inspectie heeft geconstateerd dat
deze kernelementen grotendeels terugkomen in het hulpaanbod van Almata.
Verbetering is nodig op de volgende criteria:
- Professionals bieden passende hulp;
- De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in;
- De aanbieder zorgt voor jeugdhulp in samenhang met andere hulp.
De inspectie acht de aanbieder in staat om gespecialiseerde jeugdhulp te bieden aan
(vermoedelijke) slachtoffers van loverboys/ mensenhandel en vertrouwt erop dat Almata concrete
verbetermaatregelen doorvoert die aansluiten bij de geconstateerde verbeter- en aandachtspunten.
De inspectie blijft de ontwikkelingen binnen Almata volgen vanuit haar reguliere toezichtrol.
23 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Bijlage - Verantwoording
De inspectie voerde het toezicht bij Almata uit op 4 december 2017. Om tot een gefundeerd
oordeel te komen, gebruikte de inspectie voor het toezicht verschillende informatiebronnen. De
informatie uit deze bronnen is met elkaar vergeleken en gewogen. Voor het toezicht zijn de
volgende bronnen betrokken:
Gestructureerde interviews met:
o de locatiedirecteur, het hoofd behandeling en een beleidsadviseur;
o twee pedagogisch medewerkers;
o een gedragswetenschapper, een manager leefgroepen en het hoofd behandeling.
De check van tien personeelsdossiers op de aanwezigheid van de Verklaring Omtrent het
Gedrag van medewerkers, waarbij de inspectie op basis van een aantal criteria zelf de dossiers
heeft geselecteerd;
De check van twee dossiers van jeugdigen, onder andere op de aanwezigheid van een plan en
risico-inschattingen en –beoordelingen. Hierbij was een medewerker aanwezig. De inspectie
heeft zelf de dossiers geselecteerd;
Een gesprek met drie jeugdigen;
Observaties van de leef- en verblijfruimten o.a. door een rondleiding door een manager
leefgroepen.
Voorafgaand aan het toezicht heeft de inspectie de website geraadpleegd en de aanwezige
documenten van de instelling geanalyseerd, waaronder het Jaardocument Maatschappelijke
Verantwoording 2016. Daarnaast heeft Almata de inspectie inzicht gegeven in haar
methodiekbeschrijving.
24 | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
www.igj.nl
