DE NATURA LITERARUM DEBILIUM,QU DICUNTUR,

t , i ET IS LINGUA ARABICA OBVENIENTIUM,

LINGUIS SYRIACA ET HEBRAICA QUOQUE COMPARATIS,

D I S S E R T A T I O A C A D E M I C A ,

7 , , f f i tQUAM

VENIA AMPL. FACULT. THILOS. PSAL.

P . P.

' MA. IO A N N E S T IIE 0D 0R S N O R D L IN GLiterat. Arab. Docens

ET

CAROLUS IOANNES WALLSTERSSONGestr. Hels.

IN AUDIT. GUST. DIE XXV JAN . MDCCCLIV.

H. P . W. s.

U P S A L ,

T Y riS DESCRIPSIT C. A. LE F FI. ER.

Pag. Lin. Scriptum Legendum

5 1 ab infra plurimis pluribus7 10 dcsuper ejus sure8 11 a. i. iqhumu . . . . iqhumu iqhumu . .

10 6 a. i. num quern11 7 a. i. ^ C L - O -O'Q.-O12 12 ds. vocalis . ., . . diversa vocalem .15 12 ds. Job

.lo b

7 a. i. V V16 17 ds. v v i i . . . . nephek . . .

. . iqhumu

. . diversam

nephak

Quustionem a nobis positam quanti sit momenti explicare, neminem poMest in literis Orientalibus aliquantulum versatum fugere. Quod hec ipsa nostra disquisitio etiam magis declarabit. In universum quiiidem censere licet, investigationem nullam , cujusque sit generis, funnditus esse inutilem, modo ad veritatem expediendam spectet necc unquam ab hoc proposito recedat. Qua sententia ducti hanc nobis i proposuimus rem explicandam. Non potuimus, quin verecundia quaadam et quasi metu trepidarem us, ingenium eorum atque im m en- sarnn intuentes doctrinam qui ante nos eundem coluerunt campum. Speeravimus tamen fore, ul vires nostrae quamvis debiles sufficerent ad aliquam ejus partem vel minimam ulterius excolendam.

Quamquam etiam nonnullae earum sententiarum, quae infra o b - venniunt a nobis propositae, ex. gr. momentum quoddam per se conastantiae litteris quiescentibus saltem in temporibus antiquis aliqua i ex parte concessum: sonus vocalium praecedentium hoc ipso monmento quodammodo affectus e t, u t ita dicam , modificatus c e t . , noni nisi quoad similitudinem quamdam veri evinci possunt nec absoolutionem plane perfectam sperari adm ittunt, quia vis earum a comnmunitate parum disjuncta, longinquitas temporum atque inopia monnumentorum vetan t, ne in omnibus singulis casibus adhibeantur; nobiiis videmur tamen et his, in multis exemplis adhibitis, et aliis minus vagis doctrinis effecisse, ut litterae illae debiles quae dicuntur non solum in singulis verbis et formis rectius sint aestimandae, sed etianm in toto gradum digniorem assecuturae.

Duo sunt principia, alterum magis generale, alterum speciale, quaei in omni re grammaticali eruenda, nec minime in hujusmodi quaesstione, observari debent, ne in levitatem aut in perversitatem dilabbamur. Quorum prius hoc teneas: sunt quaedam regulae gene- raless, frequentioris quam qui vulgo putatur usus, quae in omnibus valennt linguis, ut in diversissimas quoque vim exerceant. Hoc nimis praetitermisso sermones nobis videntur Orientales atque grammatica in fines; quasi terrae monstruosae rejecta fuisse, ubi res quaeque oblata miraciculum scilicet putetur nulla solita ratione explicandum.

l

Posterius autem , quo prcipere volumus, quamque linguaam in conformatione sua per secula continuata unam eandemque rationeem consequi, populis ipsis saepe diuque inscientibus, ut censeatur q u ia - bilitas adesse atque perpetuitas, ubi quoque absentia omnium lingiu monumentorum nos omnino in obscuro relinquit, neglectum non rm i- nus sustulit concentum ejusdem sermonis, qualis in variis temporibbus aut in variis formis ejusdem temporis nobis occurrit, quam priius omissum genera linguarum inter se disjunxit. Quid? Non possumous quin fateamur, aliquid esse, quod vi e t propria natura prditum in vita totius generis humani semet ipsum prstet vit ra tio n isq p e particeps, quodque perduret, dum nascuntur gentes e t obeunt. P;'ars illius non minus vera et per se constans est quod in quoque siiin- gulo populo apparet vivum. Per omnes vicissitudines rerum et h io - minum hoc perm anet, nec nisi a ratione dependet. Animum ccu - jusque populi id nominare velimus, et censemus, linguam imagincem ejus maxime expressam reddere. Quod quum ita s it, quid e s t, ccur ineptae videantur et absurdae opiniones conjecturque hominum li- teratorum ex hoc principio ductae et igitur prope in veritatem aac- cedentes? Probari debent, aut saltem non despici, modo refcbus perspectis nitantur et in reliqua linguae formatione similitudirnes habeant. Nisi enim confirmatio sententiarum et quasi materia in sermone ipso quaeruntur, eadem fit ratio, ac si philosophi historiaam suae scientiae a priori construunt. Specimen quoddam acuminis et ingenii forsitan proderit, sed etiam perversitatis et distortionis ').

1) Hoc loco non alienum videtur indicare res quasdam memorabiles, quuod supra dictum est explicantes et confirmantes. A Gesenio (vid. Gr. d. Hebr. Spr. pp. 6 ) scriptum legimus, linguam Hebraicam, prcipue qualis antiquitus fuerit , cum ddia- lecto Arabica longo post tempore vigente congruere. Cujus ab eo allata est qquo- que causa probabilis. Plurimos autem fortasse fefellit, quam late ad hoc deecla- randum et affirmandum pateant multa in sermone Arabum nostrae aetatis obvecni- en tia , qu ostendunt, hunc in multis rebus se ad eum habitum conformare, quuem ultimum assecut sint lingute multis seculis abhinc mortuae, Syriaca et f lebraiiica, et ad eum magis mngisque appropinquare. Qu conformatio eo magis est i miranda , quum ut causa afferri non possit tr ita is ta , commercium populoriruiu. Haec ut exempla teneas:

Ultima verborum vocalis plerumque neque profertur neque scribitur, pririma vero saepe corripitur, quum brtvis est, ut

k Ib j j ana )ktab el. katab. .> Cfr. J an a /forma, cui j ! f ' suffigitur / )

9 1iktob [ .-2 0 A.-J anai J

Ex quibus praeceptis permagni esse momenti credimus omnia, qua ad rem nobis propositam eruendam comparatione dialectorum Senmiticarum efficiantur. E t hoc eo magis, quum ita inveniamus,

Ver:rba surda qu dicuntur ibi quoque secundam radicalem cum tertia conjungunt, lonpgum accipientia sonum (littera ^ 5 in kesra quiescentc s ignatum), ubi ante littera as aut syllabas alTormativas tertia radicalis sine vocali esset, sicut in I. Hebr. verl-ba ** eodem in casu i assumunt, ut

/; pro I

- - > Cfr- U J j L d J j J ( . W 3 T , cet.

P luurima verba tertia 5 in verba tertia ^ transeunt eundemque in modum flect:tuntur (vid. H eber t , Rudiments de la langue A rabe, pag. 127), ut

Pro Cfr

L fjjuj [njr far) e e t -(Tenrtiam radicalem raro in I. Hebr. u t t revenire , in Syriaca n um quam , omnibus benue cognitum est).

Sylldab composit quoque littera quiescens vel productionis conceditur, uto } O y m

pr * *

(pro elsnein I. etsnn,O O

I. (pro q L j U ) , maietn ,y

(pro , eschrin ,

Una soda communis est apud verba forma terti person pluralis praeteriti item-

que i imqterfecti, qn quidem posterior praeterea exitu q caret, quare Impcrfe- ctumn mon magis in hac persona quam in ceteris exprimere potest varios eos modos, quibuus antiquitus varias habuit formas, u t : illi I. illae interfecerunt,IjJiX illi I. illae interficient 1. interficiant.

( (ft-a haec persona imperfecti nunc demum eandem patitur apocopen, quam sine dubioo respondens perfecti forma quondam passa est.)

_.i\L D13UJ Cfr. ( ^

easdem fuisse leges prim linguarum formationis, quae sempiper fuerint etiamque nunc in lingua Arabica vigeant. Quoad haec spipe- ctent, infra melius apparebit. Nunc ad ea progrediamur perspicici- enda, quae in his rebus judicaverunt grammatici praestantissimi. GCa- vere volumus, ne in eadem incidamus, qu apud eos nobis mininus bona videntur.

In campis ab indigenis grammaticis excultis perexiguum nolobis est spicilegium. Ili enim etiam minus in doctrina de litteris soninis- que conjungendis, quam in vera syntaxi versati sunt. Quam < ob rem nihil apud eos accepimus, nisi res singulas et exem pla, quorirum huic proposito vis demonstrandi minus est posita in iis ipsis, quaialia ab illis sunt tradita, quam in conclusionibus et connexionibus noststris ex iis deductis. Dicere liceat, nos ad hunc modum imprimis hausisisse

e Grammatica Arabica, appellata, cum versione latina acdilucida expositione Thom Obicini et ex

Gr. Arab, cum commentariis a Silv. de Sacy edidita.

In Christianos igitur literatos homines adeamus necesse est, u t hanc quaestionem in singulis linguis tractatam inveniamus. Qumod quidem etiam fecerunt modo semet ipsis digno illustres v iri, u t A A n- tonius ab Aquila, Erpenius, S ilv .de Sacy, Ludovicus de Dieu, MMi- chaelis, Hoffman, Gesenius et alii. Ita u t, quod ad permutatiorones litterarum debilium attinet, nihil restet exoptandum neque in m uiul- titudine exemplorum, neque in regularum abundantia et distinctioroni- bus. Possunt tamen non sine jure accusari, quod minus inter ' se cohaerent et pugnantia saepe docent. Cujus causa in eo est quauae- renda, quod sibi minus certe perspectas habuerunt naturam prinmci- palem harum literarum et leges, a quibus praesens earum habitiitus dependet. Est imprimis proprietas quaedam apud has linguas litiite- ris mandatas, quae, etiamsi sine dubio ab illis omnibus et c cognita et promulgata, non semper tamen ante oculos eorum fuit p posita , scilicet quod consonantibus solis scribuntur. Hoc factum esse lidicet judicare partim , quia ab omni nostrarum linguarum consuetudine haec c est disjuncta proprietas, partim quia vis propria consonantium iis obscura fufuit, partim quia nonnullae dialecti, a radice linguarum Semiticarum oriundidae, tres suarum consonantium ut vocales veras acceperunt et eas i ita usurpatas eadem posuerunt linea, atque reliquas literas, in ea a re externae impulsioni fortasse concedentes. Ne egregius quidem i ille

virir, Silv. de Sacy, qui unus omnium in fundamenta harum lite ranrum maxime penetravit et naturam consonantium ac vocalium ac - cuiuratissime exposuit, suam de hac re doctrinam usque ad finem perduxit.

Cujus doctrinae lineamenta hic leviter adum brare volumus, quiuippe quorum cognitio necessario requiratur, ut quae infra sunt coronsecutura intelligi possint. Duo *) sunt elementa verborum , soni (vcvocales) et modi vel modificationes2) (consonantes). Illi sola spiritus emmissione efficiuntur nec, nisi varia communis eorum viae (gutturis et t oris) forma, varii fiunt. Hi contra velut rationes sunt conditio- nesesque exteriores, quibus illi demum quasi formam et veram vitam obtotinent. Lingua, dentibus, labiis, cet. varie positis et spiritu igitur vararie fracto constituuntur. Inter se collati in mutuam relationem maiateri formque revocari bene possunt. Ita etiam non nisi in cogigitatione disjungi possunt. Vocalis non magis proferri potest sine conmsonanti, etiamsi hcec perexigua sit ista modificatio, cujus signum estst apud Arabes i , apud Syros i, apud Hebraeos N, apud Graecos _i et apuud Gallos recentiores h -m u tu m , quam , ut nomen quoque adm o- netyt, consonans sine vocali.

Ex iis necessario sequitur, quod a Sacy de syllabis praecipi- tu r i r 3), scilicet prim um , syllabam non posse uno sono sine modificatione fingigi, sed his ambobus conjunctis demum exsistere, deinde modificatio- nerem semper praecedere, sonum ipsum postsequi, tum falsam esse defini- tioronem solitam syllabae compositae: qu (sc. syllaba) duas conso- nanintes cum una vocali conjuogit ') , ss.

1) Vide Grammaire Arabe par Silv. de Sacy torn. !, pag. 1 ss.2 ) l ia nobis liceat latine transferre , qu ab auctore ipso gallice scribuntur

Mles;s articulations.3} Ibidem pag. 43 , ss.4) Nullam autem causam invenire possumus, cur eo auctore vetera nomina

sylkllabarum simplicium et compositarum in appellationes naturalium et artifi- cialnlium mutemus. I. Simplices enim nominentur qu ex una sola vocali cum con- somnanli una (mota) constant . Quorum dusunt parles 1) producter et 2) breves. H quoque triplicem speciem prbent; aut enim a) plenam babent vocalem, aut ) semmivoculem ut in lingua Gallica qu e-mutum continent, in Arabica qu noiot characteristic sunt formarum quint et sext, aut omnino qu simplices in i initio alicujus vocis exstant post se productam habentes, verbi causa prima in v - jL L o kelab , in Hebraica qu scheva simplex mobile solum adhibent, (Ejus- motodi syllab in omnibus fere linguis vere exsistunt, etiamsi plerumque nullum su vocalis signum in venierunt.) au t denique y) vocalem furtivam i. e. aurem pne effufugientem. Harum nulla nisi dialectus Hebraica specimen affert , quum in Arabica notnmen ipsum djezm vetat , eam que ac sch^va quiescens signum putari alicujus vel I levissimae vocalis. Ex ipsa rei natura sequitur , hanc divisionem vere applicari nomn posse in quibus linguis nulla sint hujusmodi vocalium signa. II. Composita exististimentur e , qu duabus au t plurimis syllabis simplicibus proprie componun-

A. Praeparandi causa accuratam nunc facere volumus disqiui- sitionem eorum, qu de vi et natura harum literarum Grammattici putaverunt, qu de iis ut quiescentibus vel producentibus posueruint. Attamen, ne in ambiguitatem incidamus, prius statuendum est, qua et qualis omnino sit ex nostro judicio littera quiescens. Quod eo maagis videtur necessarium, quum in h a e re ii imprimis lapsaverint, qui A ira- bicam Grammaticam tractaverunt. Fortasse in errorem eos indiucit nomen illud JSL } quiescentis, quod ab Arabum propriis G ram rm a- ticis cuique litterae vocali orbatae inditum nobisque quasi heredittate relictum est. Hoc quam sit ineptum intelligi licet ex eo , qiuod pag. 5 , annot. 4 , a nobis est explicatum ; consonans enim nullo mcodo quiescens appellari debet, quamdiu certam suam modificationem Iha- bet, quippe quae ita omnino carere non possit vocali quadam etiam si vel levissima. Apud hos autem nulla ab eo secuta sunt pugnanttia, nulla ambiguitas, quia literis I, et sine propria modificaticone in priori vocali evanescentibus, nomen literarum productionisM * .

1. redundantium o 5/=>) dederunt *). Non ita ajpudposteriores Grammaticos, qui eandem jam invenerant appellationemi in libris Grammaticis Syriacis et Hebraicis, sed non nisi his littceris ita comparatis inditam, quique igitur se implicaverunt, u t litterram quiescentem a producente nunc distinxerint, nunc notiones coDm- miscuerint 2).

Secundum ea , qu de consonantium communi natura jjam docuimus, vacuas omnes consonantes quiescentes vocari reprobanmus.

lu r , quarum una sola plenam habeat vocalem. Quod etiam magis cum nomine ipso constat; composita enim syllaba compositione syllabarum necessee est fingatur. Observandum est tamen, numerum syllabarum vere compositarum i perexiguum esse in linguis, quibus signa sint vocalium cujusque generis. Ita in /A ra bica c sol sunt composit, qu in litteram djezmatarn aut signo tcschdid alTecctam

O JO*exeunt, ut in verbo i* in Hebraica qu post suam vocalem litteram hafcbent reduplicatam, aut qu ips finales in consonanlem motain exeunt, ul prima in verbo m o , ultima in npj'i t Du autem nobis obveniunt syllabai in verbo rtsV et , si rem vere perspicimus, tres non solum in f sed etiam in .In Syriaca autem dialecto, tamquam in lingua la t ina , monosyllaba merito dicuantur verba V r et similia, quum in his linguis soni isti magis eflugientees signis propriis omnino careant.

1) In Grammatica Arabica Maronitarum p. 21 commemoratur quidem i distinctio harum litterarum ab Arabicis quoque Grammaticis facta, ex qua e ddjez- mat simpliciter quiescentes appellarentur, producentes autem dupliciter. Sed ne Silv. de Sacy quidem aliquid tale usquam invenit.

2) Cfr. in Grammatica Arab, a Silv. de Sacy, Tont. 1. N:os 58 , 100, 101, 180, 185, 878 cet.

Hooc ab Arabum Grammaticis acceptum , qu est ejus levitas et am nbiguitas, libenter rejicimus et nomen illud litteris debilibus solis 5 vindicamus, quotiescumque in vocali prcedente emollescentes et evi/anescentes vim consonantium perdunt.

De litteris I, 5 e t ^5 docet Silv. de Sacy ') , versimile esse, eass quondam in linguis Arabica et Hebraica aeque ac nunc quoque in illa instar vocalium serviisse. Alio autem loco 2) scripsit, vocales apuud Arabes in ordinem litterarum ingredi nullo modo posse, sed ponni debere aut supra aut subter consonantes, quae sint quasi fun- danmenta earum , et sonum simplicem signo ejus vocalis, cum Elif- henmzato conjuncto, exprimi. Quomodo autem hc illis conveniunt? Ideemne valent eae litterae ac vocales, annon? Si non, unde venit t et quoad valet semisomans illa vocalis, quae sine dubio literas %, et comitatur? Hlaec omnia restant pugnantia inexplicata, inttterrogationes sine responsiis.

Eadem est ratio, quiod ad alium Grammaticum W. T. Hezel a ttitin e t3). Ambas vero illias quaestiones, altera de litteris debilibus peer se , altera de iis u t quiescentibus, quas nos segregavimus, illee conjunctim tractavit. Hae litterae sunt , inquit, consonantes spi rituus lenis, w (velut u et v) et j (velut i et j) , quoties signo ali cujijus vocalis aut djezm instruuntur. Vacuae autem et djezm c a - renntes principales litterae-vocalium (vokalbuchstaben) 4) a , u et i ex i- stinmandae sunt, quae post signa vocalium inventa et adhibita in qu ie- tenm , ut ajunt, transierunt i. e. in legendo evanuerunt (nam quae postea leguntur ipsa signa sunt vocalium neque hae litterae) et vocales prooduxerunt. Quantum perturbationis, quantum obscuritatis in sen - tenntiis et verbis! Quum ita consonantes sunt 3, et num nihil interest t , utrum u et i, an v et j proferantur? Si autem , cur non u l- terrius explicata est hc res? Quoque in casu, qu est causa veli ratio hujus duplicis prolationis? Quum contra ex sententia ejus voocales sunt, i. e. quum vacuae et sine djezm obveniunt, non fa- cilee intelligitur, quomodo ipsae vocales in ordinem et societatem re - liqquarum litterarum , qu omnes sunt consonantes, admitti potuerint,

t) Gr. Ar. Tom. 1, pag. 3. 2) Ibidem pag. 40.3) V. Hezol, Erlcihtertc Arab. Gram. (Leipzig 1825) pag. I l , 20 et 21.4) Qu sequuntur ostendunt, litteras-vocalium hoc loco nihil aiiud vis et

intellectus sibi ab eo tributum habere, quam quod vulgo vocales i. e. signa esse s inggularium sonorum , nec solum genus vocalis prcedentis significare.

praesertim in scriptura syllabam " ("Sylbenschrift) ut Hezel iptpse ait ) , ubi littera quque syllabam totam^exprimil.

Praeterea quae ab eo scripta supra commemoravimus ad i id spectant, quasi soni producti non, nisi post signa vocalium inventata, notati essent. Eum autem non ita sensisse.aut saltem alias aliam haia- buisse opinionem ex eo v idetur, quod in pag. 22 dixit, intererea litterae ' , 5 et ^ etiam ut vocales, sed non nisi longae, usurpataesunt.it.

Denique haec omnia de iis et serviliter et radicaliter quiesceren- tibus necesse est valeant, quia sine exceptione dicta sunt. Quoio- modo autem hoc cum omnibus illis de permutationibus litterarurum debilium praeceptis constare potest? Docuit enim ille idem G ram m - m aticus2), has litteras-vocalium inter se permutatas esse, quotitties a praecedente signo-vocalis genere essent diversae. Quid ? Quuium ipsae per se longas vocales ab initio significaverint et quum sigrgna propria vocalium postea inventa non nisi fungantur earum munercre, etiamsi eas pro fulcimentis retinent, quomodo genere diversae esse pooo- tuerunt haec atque illae? Si potuerunt, quid? quod productus somnus litteraevocalis brevi signi-vocalis sono cessit. Ita etiam exempluium

ab eo prolatum pro nullo modo litteram -vocalis adhibibet

(nam signum djezmae tunc abesset), sed litteram debilem et radicalem ,1 5 , signum-vocalis genere diversum subsequentem. Invenimus igitutur, eum de his literis ipsis idem fere sensisse, ac Silv. de Sacy, c de iis autem ut quiescentibus ea judicasse, quae et a natura linguae et inter se dissideant. Eum in hoc judicio multi sequun tu r3).

Verba, quibus Antonius ab A qu ila4) originem et naturam loron- garum syllabarum explicat, multum continent obscuritatis et dubitata tionis. "Syllaba, inquit, producitur, si habuerit aliquam ex tribibus

Oliteris infirmis, ut iqhumu, surgent, et non iqhumu,

Bostnak, hortus tuus, et non Bstanak, g ia 'b , responsio b 5).Exempla tamen hoc loco assum ta, quorum secundum et tertiuium serviles habent litteras quiescentes, primum autem radicalem, quipjppe

1) Ibidem pag. 22. Hoc lamen minus aptum videtur. I ta enim imprirrimis vocari debent scripturae, quae litteris consonantibus paulum mutatis vocales signgni- ficant, u t Aethiopica, Mandait ica cet.

2) Ibidem pag 51.3) Caussin de Perceval (Grammaire Arabe Vulgaire pp. 1. 7. 8 .) et alii-lii.4) V. ejus Arabicae Linguae institutiones p. 15.5) Ibidem p. 37.

qut consonans principalis necesse sit pu te tu r, ostendere videntur, eurm naturam omnium literarum quiescentium recte judicasse, ex qua ab initio consonantes sint et syllabas proprias efficientes. Quod idem effiam ex eo apparet, quod signum djezmae litterae praecedenti s u - perrposuit. Censere autem videtur, quamque syllabam, litera qu ie- scemte productam , eo modo exstitisse, ut littera debilis in vocali sibii cognata, a se in praecedentem litteram vacuam translat, qu ie - term ceperit. Hoc quidem fieri potest, sed tantum abest, ut semper ea sit ratio, ut saepissime plane alia sit habenda. Lex enim generabis linguae Arabicae v e ta t, litteram aliquam djezm affici posse, quo- tiesscumque etiam alia ejusmodi instructa praecedat. Ita in exemplo

jarm commemorato, ab omni linguae consuetudine abhorrensestt, unam djezmam alteram subsequentem poni iJ.

Nunc ad ea disquirenda adire volumus, quae de his litteris ut quiiescentibus vel producentibus illustris ille Silv. de Sacy posuit. L i- terrae 1, 5 et ^ 5 , inquit 2) , saepe non nisi ad sonum vocalis praeceden

tis producendum valent et ob hanc rem

videtur. Dixit enim *), has litteras debere producentes vocari, quium pure serviles sunt et quiescentes, ut in verbis jLj , et O ^ c , lenes autem , quum radicales sive djezm affectae sive quiescentes su n t (cfr.

0 0supra pag. 6 et annot. ejus 2) , ut in verbis J . J , > > , **>0.Ad hc addas, quod dixit, eas nihil aliud efficere, quam ut voc;alis antecedens producatur. Quod, siquidem de iis serviliter quiescentilbus asseverari posset, infra videre licet, nos etiam in hac re aliter s, jSaJl legere, in quilbus tamen omnibus literae quiescentes radicales sunt. Ita etiam in muiltis aliis locis notionem litterarum producentium utramque illam speciiem complecti invenimus. Qu dubia et, pugnantia non, nisi ab im pier- fecta et obscura naturae harum littererum cognitione, proficisci possiunt.

Eadem fere apud Syriacos et Hebraicos litteratos homines ire- prehendenda exstant, quod ad modum has litteras judicandi peirti- net, qu in Arabicis jam vituperavimus; eadem repugnantia, qiuod hic omnes litteras consonantes, illic has etiam vocales dicunt; eadlem inopia, quod hanc repugnantiam neque explicare neque componiere student. De quo jam satis dictum credimus.

Accedit autem in his linguis res qudam, confusionem etiiam majorem reddens, et opiniones matrium lectionis et "plenae defemli- vque scriptionis vitiosas afferens, istum dicimus p. 4. jam coim- memoratum modum vocales scribendi, ab externis fortasse accce- p tum , secundum num non solum tres illae literae debiles, sed etiiam in quibusdam dialectis n , n et y ut verae vocales in eadem limea ac consonantes ponuntur. Cujus rei exempla nobis occurrunt in ; inscriptionibus Carpectoractensibus et Palmyrensibus, ut o r jJ V ,

1) Gr. Ar. Tom. 1, pag. 28 , N:o 58, annol. 1.2) Ibidem pag. 51, N:o 104.

H

Jullius Aurelius, , Crispinus, cet.; apud Sabios, ubi aliasigna vocalium numquam in usum venerunt; in libris Sam ari- tamis Talmudicis et Chaldaicis, ut p j i o pro u n , suff. t jn , et "> proa q , tj et D , D ^ p pro DKJ? (Syr. v ^ ) cet. Qu

quiidem litterae nunc latius ad vocales et longas et breves notan- dass usurpat sun t, nunc strictius longarum solarum personas ege- rumt. Non nisi his ita usurpatis litteris nomen malrium lectionis comcedere volumus, quum h sol indicent, cujusmodi sit sonus sylllab, et rationem lectionis, velut mater infantis, constituant. Eos igittur refellimus, qui etiam litteras radicaliter et serviliter quiescentes; matres lectionis nominant *). Facile enim apparet, multum int resse inter has et illas. Matres lectionis, quales nobis placent, nom nisi in scriptura, signis vocalium carente, opus sun t, quam ob rem etiam talibus adhibitis abscedere debent. Litterae radicaliter- et serviliter quiescentes contra etiam post signa vocalium in - vernta et usurpata restare debent, quippe quae principales sint maijorisque per se constantiae. Attamen ab eo venire videtur haec falsa opinio, haec confusio notionum, quod saepe factum est, ut liteerae illae vocalium vel matres lectionis, etiam signis vocalium adlhibitis, minus bene rem anserint, ut in verbis externis in dialecto

Syrriaca acceptis, . ,Tn . v . n ^ Cornelius. . rrg v> 7 Suoiog, cet. in Hebraicis vocabulis 3 2 0 pro 2 3 0 , POnVo pro D^oVa, a P y 1 pro cet., etiamque imprimis auctoritate consuetu-dimis instar adminiculorum ad singula quaedam signa-vocalium, S y - riaice ad signum Ezozo *, Hebraice saepe ad cholem. Neque tamen igittur adduci possumus, ut censeamus, verbi caussa ambas litteras i in vorcabulo (2 Chron. 8 : 18) ejusdem esse inter se qualitatis.Priior enim abundans est etiamque in Keri rejecta, posterior autem me3rito retinenda, quippe quae in linguis sororiis sibi respondentem

halbeat literam serviliter quiescentem (cfr. exitum Arabicum o t ) ltai in verbis Syriacis 0cn et ambae litterae 0 multum d i-scrrepant. Haec brevis est et tantum quia in usum venit retenta, illa veiro necessaria et eo minus mater lectionis appellanda, quia in eodem veirbo edemque sententia et quiescens et mota esse potest. Alia estt natura literae 0 in atque in alia litterae ] in

J) V. Hoffman, Grammaticae Syriacae libr. tres, p. 94 et Gesen. Lehrgc- bmde der Hebr. Sprache p. 52.

et Vj vn, atque in elt j rr o ? Quae omnes tamen sin e

discrimine matres lectionis appellatae sunt. Quid? in verbis et ' ] vr> l>ttera quiescens ne consentit quidem cum classi w o-

|X * X

calis praecedentis, quomodo tunc mater lectionis? Quis e s t, qui mon intelligat, aliud esse vau in b l j? (inf. abs. conj:s kal), aliud in

(inf. constr.) et b rJ |P ^ , aliud * in b p r i (inf. abs. H ipb .), aliud in b pn (praet.). E t tamen res cum nominibus commiscent Grammatici. Quin imo Gesenius in voce reduplicatam e;ssematrem lectionis contendit, non videns quam male. Hoc ipsum exem plum eum ineptiae arguit. Si enim posterius "> vera m ater lectionis fuisset, nulla alia supposita opus fuisset. Quia autem u t radicale etiam motum esse itaque vocalis genere diversa subsequi [potu it , Jod prius suppositum est, ut sonus syllabae cognatus et illlud igitur quiescens demum indicaretur

Unus error alterum plerumque habet comitem. Ita etiam in nominibus plenae et defectivae scriptionis definiendis erraverun t Grammatici. Plene scriptam 2) Gesenius quamque vocalem jud icat, quae post se quiescentem habet literam, cujuslibet qualitatis h.aec s it, defective scriptam, quae tali caret. Vocalem ( . . ) in y n phene scriptam docet, in yp defective. Plene scripta deinde vocat vetrba

, piEPN, et sim ilia3). Ita autem defectiva fiiantomnia, quae nullas habent matres lectionis, et quum , ut jam piro batum est, nonnullae dialecti matres lectionis etiam loco breviium vocalium adhibeant, nulla fere vox restet in solita scriptura, qjuin defective scripta sit. Quid? quod ita m y " plene, auttemdefective sit scriptum. Ad hunc modum Hoffman quoque 4) veirba jam prolata jZ et o> plene scripta contendit. Quae ire - stant ita insolita scriptura non defectiva verba?

Nos autem haec om nia, quae ab iis defective scripta dicunttur, abundanter, si non male, scripta affirmamus. Nostram illam d iiv i-

1) Schultens (Institutiones ad fundamenta linguae Hebraicae pp. 38 et 39) ad eos refellendos, qui litteras quiescentes matres lectionis appellant, jam momuit , illas et ob ambiguitatem et ob usum parum frequentem non sufficere ad sscri- pturam vocalibus orbatam lucidam faciendam.

2) Minus aptas censemus appellationes vocalis plene sc rip ts et vocalis d e fec tive script a Gescnio usurpatas (vid. Lehrg. d. Hebr. Spr. p. 49), qa nen nisi in scriptura signis vocalium instructa adhiberi possunt; magis placent plena et defectiva scriptio.

3) Ib idem , p. 51.4) V. Grammaticae Syriac libros I I I , p. 94.

siomem harum litterarum in m atres lectionis vel litteras-voca lium et radicaliter serviliterque quiescentes tenaciter urgentes, non nisi ad has posteriores quaeri posse credimus, utrum plena, an defectiva sit scriptio. Nam in ipsa rei natura positum est, litteram quiescentem debere, ut praesentia ejus aut absentia scriptionem plenam autt defectivam faciat, aliquid majoris momenti et gravitatis habere, qum quid m ater lectionis possideat. Discernere tamen licet d u - plucem speciem scriptionis defectivae, quarum altera magis in casu posita una cum plena nonnumquam obvenit, ut b t:p et briT juxta b za ip et b*OT, cet., altera magis firma in una dialecto auctori- taUe consuetudinis paene regnans facta est, dum in alia plenae

scriptioni plerumque cedit, ut pro },g_,?r (Arab. Hebr.Miann juxta K -jrn r i . \ pro } .n ^ t r h n pro f in n (Cfr. formam

Araab. J l* ;) , n p pro SS*p. Apparet igitur opus esse cognitionem non solium singularis cujusdam linguae, ut semper certe judicetur, utrum plema an defectiva sit scriptio, sed etiam dialectorum cognatarum ejuisdem stirpis.

B. Ut certum fun.damentum disputationis nostrae construendae hoc praeceptum volumus: litterae debiles quae dicuntur i, ^ et ^5 (Sjyriace j t 0 t Hebr. s*, 1, >) necesse est consonantes principales semp e r habeantur easdemque partes ac consonantes reliquae ab initioagemtes *). Inter omnes constat, consonantes in varios ordines disttingui, prout in natura aut in vocis instrumentis, quibus effe- rum tur, aut in singulari hujus illiusve soni amore inter se concordant. Ita invenimus, litteras gutturales et emphaticas in ling ua Arabica sonum vocalis praecedentis aut subsequentis aliqua ex p arte afficere2), eodemque modo in linguis Syriaca et Hebraica guttturales su natur sonum classis (a) cupere. Non aliter etiamh ac tres litterae in eo consentiunt, quod propter agitationem p a -rurm vivam in iis fingendis linguae, dentium , labiorum, cet. saepe

1) Hac loco igitur nequc de matribus lectionis in nonnullis dialectis obve- nieintibus loquimur, neque de litteris cpenthetice au t compensandi causa sup-

1 1 Tposiitis, ut in voce Syriaca , Chald. et Hebr. ac*: (vid. Michaelis Chresto-matth. p. 99, edit. I), cet. ncc denique de n in forma bitsjP"', > in V'tipn et similibus , qu a Gesenio litterae, vocalem plene scriptam ncc nisi accentu longam (v. e jus Gram. Hebr. pag. 58) significantes, censentur, a nobis autem matreslectiionis relictae et nunc abundanter scriptae.

2) V. Silv. de Sacy, Gram. A rabe, Tom. 1 pag. 35, Caspari, Gram. Arab, p. 4, al.

u

emollescunt i. e. suam vim consonantis magna ex parte amiit- tunt. Adde, quod favent suo quaeque sono, in quo secundum prcro- prietatem jam dictam evanescunt, et intelliges, quomodo factum sisit, u t apud Grammaticos os istud Januale obtinuerint. Numquam teta- men totam suam vim consonantis propriam omnino am ittunt. Naiam semper restat lenis illa aspiratio, quae imprimis in his ipsis linguuis consonans recte judicata est et signum inter alias consonantes sifeibi comparare potuit.

Duae sunt conditiones, sub quibus tres illae litterae etiam nurmc nobis occurrere possunt, altera motus, altera quietis. Hanc minirrme esse ab illa plane diversam, sed eandem ab initio fuisse et adumm- bravimus et infra explicandum nobis est. Hic tantum observanduium est, Grammaticos talem earum rationem semper agnovisse, ulubi radicales sin t, et regulas, quas in variis vicissitudinibus sequawn- tu r, accuratissime docuisse, sed in iis u t servilibus judicandis noion ita sibi convenienter egisse. Tunc, ut jam dictum est, cum m atriri- bus lectionis commixtae sun t, etiamsi ab iis multum discrepamnt. Eae enim (aut saltem vestigia earum) in omnibus fere dialect;tis stirpis linguarum Semiticarum sibi invicem respondent, varie secumn- dum variam linguarum naturam m utatae, non ita matres lectionetes, eae nonnumquam solutae i. e. in motum rursus transgressae o b b - veniunt, quod idem in istis ne cogitari quidem potest.

1. Ad has litteras debiles primum ut motas perspiciciendas jam aggredimur. Tres nobis obveniunt sta tus, in quibiausita se habere possunt. Motae enim dicuntur, sive plenam habeientvocalem, sive sem i-vocalem , sive furtivam hanc, quae non ninisiin dialecto Hebraica (v. schva simpl. quiesc.) signum invenit *). Ititaaffectae plus minusve indulgent proclivitati suae naturali emolol-lescendi et sonos cognatos assumendi.

a). Si primum vocales habent plenas et sibi cognatas, ptprocerto affirmare possumus, eas totas fere in his evanescere, i ut

plerumque nihil aliud quam pro levi aspiratione valeant, ut

akhradja, uida, non vuida, isron, abheds, _,q o i> forar-

sitan uo i, -fla am ar, n i B ischrah2). Quod si littera debilis itita

1) Cfr. Pag. 5 , annot. 4.2) Cfr . LXX , ubi Vm? scrib i tu r/apa^A , 'laaax, sed etiam 'V"! 'Iecoaial.

instiructa in syllaba acuta obvenit et vocalim plenam aut semivoca- lemi genere diversam proxime subsequitur, aut si ipsa reduplicata est, vimi consonantis propriam aliquanto majorem fortasse retinet, u t in

verlbis |o*n i

Si plena vocalis litterae debilis est aliena i. e. genere d iversa, et imprimis si aliena quoque antecedit vocalis, vis consonantis pro priai apud 5 et ^5 ') aliquanto magis fortasse eminet. Attamen etiaim ita videre licet, quantum naturae suae tribuant, quum ante alieinam vocalem classis (a), quippe quae nullam admittat quietem, cogna- tumi sibi assumant sonum auxiliarem 2) , in quo magna ex parte eva

nescun t, ut

b). In statu secundo eo magis appare t, quae sit ratio et n natura litterae debilis, quo minus constantiae et facultatis resisterendi in sono syllabae reperitur. Nam non nisi semivocalis est et ob haianc rem vi consonantis adeo vincitur, ut in sonum huic cognatum saeiepe transeat. Quod non solum in lingua Hebraica fit, ubi sch'va mmo- bile per se vagum effectu demum litterae debilis fixum censtseri possit, sed etiam in Arabica, ubi semivocales sunt majoris momemnti, et eadem accipiunt ad varios sonos variata signa atque plenae v vo-

s, -,cales *), ut ab ih2), u (lidon paene ulidon, wyysaj Vssib paeiene

J f. t. Q issib,~jAj iudir paene idr *) Hebr. ly a 1] V n a a r , i'phi,J^dutun paene J d u tu n 4). Praeterea observanda est alia quaedalam res his litteris effecta, in lingua Syriaca, quae nullum habibet semivocalis signum, semper fere ^bveniens etiamque nonnumquaiam in Hebraica, ubi scheva simplex has partes agit, eam dicimus plole nam vocalem rursus acceptam, quae his litteris apposita nobis oh"-derek (pro j n a i V bh d e re k 6). Quam plenam vocalem cum s sua gravitate aucta non nisi litterae debili ernollescenti debemus.

c). Gravis et digna, quae imprimis diligenter perspicicia- tu r , nobis videtur ratio harum litterarum in statu tertio obvenientimum,

nostram sententiam valde probat. Quum enim in antiquissimis manuscriptis j. jam obveniat, quumque fieri non potuerit, quominus lilter debiles a vigore suo prprin- cipali languerint, concludendum est, eandem fere jam diu fuisse harum litterarurum suo emollescendi studio indulgentiam, quae etiam nunc se manifestet in vulgdgari

, J

prolatione ex. gr. verborum et ha et hia (v. Gr. Hebr. Gesen. p. 8 80;.I) Ut intelligatur, quae in quoque casu sint vocaleS plenae aut semivocacalos

solae, magna requiritur scientia et dialecti ipsius Arabicae et linguarum cognatarurum.i?) Hoc exemplnm ad id elegimus, ut efTectum quemdam a natura guttururali

litterae Elif et ejus amore soni (a) depedentem ostendamus. Haec enim eadem n semivocalis litterae o addita paene ut e sonat, ut lebth.

3) V. Gram. Ar. Silv.de Sacy, Tom 1 pag. 34; Rudiments de la langue e A- rabe e. q. s. Hebert pp. 123 et 128; Gram. Ar. Vulg. Caus. de Perc. pag. > 10 et tab. p:ae 25.

4) In LXX iSov&ovv scriptum.5) V. Gram. Syr. Hoffman, p. 139.6 ) Aliqua ex parte huc referri potest vocalis accepta in verbis TO, vtrt

cet. etiamsi alia quoque caussa efficiens adest.

partim quia ab hac dependcl quaestio, utrum diphthongi in his lin guiis vero exsistant, annoa, (quae res propter naturam harum littera ru m minus recte judicatani in magnam controversiam diu revocata est)), partim quia ab hoc ipso statu in alium ,scilicet quietis, transiisse exsuimari debent illae litterae. Multum interest etiam in hoc casu inter litteeras debiles quae dicuntur et reliquas consonantes eodem modo insttructas, primum quod brevis ille sonus auxiliaris, qui hic etiam neceesse est audiatur (cfr. pp. 5 , 6 et 7 ), propter harum litterarum cujtusque sui soni am orem , in cognatum determ inatur, tum etiam quo)d cupiditas earum emollescendi partim constantiam quamdam majo ren t huic sono tr ib u it, ut in eo vere emollescere possint, partim prolhibet, ne constantes e t rmotae post omnes vocales remanere possint. Quium autem res in aliis liinguis multo aliter se habeat unam - quaimque per se tractare volumus.

Duas nobis liceat hic facere observationes, quae ad haec jam scrijpta aut referuntur, aut ex iis consequuntur. Altera haec fere est, quod, si rem diligenter perspicimus, littera debilis ita comp ara ta non potest productam vocalem subsequi, quia conditio ejusi tunc eadem fit, atque in casu nuperrime tractato. Recte enim in (Gram. Hebr. m onetur, schcva post longam vocalem mobile esse. Iloci tamen in lingua Arabica sola, qualis a litteratis hominibus sc ri- bituir, suum jus sibi semper vindicavit, quum praecipiatur, omnem litteiram producentem tolli, quoties composita fiat syllaba, signo d je - zmaie a sequente consonanti accepto1). Altera autem monet, ne credlas, litteram debilem ita desinere consonantem esse. Quanta enirm sit gravitas hujus soni auxiliaris, quantum in eo emollescat contsonans ipsa, semper tam en, quae est harum linguarum natura, vis iquaedam consonantium propria restat, cujus solius signum est littera debiilis. In tali Grammaticorum indigenarum de hac re judicio quaerenda est caussa, cur apud eos numquam obveniat nomen, cum nomine apud nos diphthongorum congruens. Nihilominus eos refellimus, qui hoc

1) Grammatici Syriaci et Hebraici, minus sibi convenienter egerunt, quod dixerrunt, litteram vacuam (sine vocaii plena), post longam vocalem in medio verbo scqutentem, in syllabis numerandis esse a syllaba praecedente sejungendam, in fine auieim ad eam esse referendam. Vitium in eo jacet, quod plerumque negant, litteram cum semivocali syllabam propriam efficere posse. Arabes recentiores eandem amplexos esse rationem, ab accessione quadam prolationis ad similitudinem sine dubio dependet (cfr. p. 2 annot. 1).

argumento probare volunt, nullos fuisse in his linguis d iph thongass1). Etiamsi enim quoad nomen ne p ssu n t quidem exsistere in linguiais, ubi signum aspirationis solius in numerum litterarum acceptum coron- scientiam arguit hujus praecepti veritatis, nullam posse vocalem omninino sine consonanti proferri, quoad rem tamen aeque atque apud nos vigerent.

In Lingua Arabica numerus compositionum, in quibus littererae debiles ita affectae occurrere possunt, maxime est circumscriptutus. Nam constantiam suam retinentes non solum non litteras cognaia- tas subsequi possunt, sed ne omnes quidem alienas. Nusquaiam

.* obveniunt compositiones - ivu 1. i u uJi 1. u i. Tales aiau-

tem antiquitus saltem in dialectis quibusdam exstitisse, credere licereat. * p .

Restant igitur duae, avu 1. a u et aJi I. a i , diphthongigos" *. " " .

vere efficientes, ut in j.j j iaum on, khala u , radjulair ini.Verisimile est , hos sonos duplices antiquis quoque temporibus saltetemin lingua vulgari multo minus distincte prolatos esse, quam qum o-modo nunc plerumque leguntur et nos significavimus. Ad hocprobanduium

w ' 1 ^ 1 * 9valet prolatio recentiorum. Proferunt ex. gr. km , ssiid cet. . ).Lingua vero Syriaca talibus compositionibus et maximaiam

utriusque soni plenitudinem concedit et usum minime coartrta- tum. Littera enim debili paene in quietem emollescente, somnus auxiliaris eadem fore gravitate profertur ac praecedens vocalnlis, cui licet classis cujuslibet esse. Reperiuntur igitur litterae o et

non solum ut in Arabica diphthongos o -^ a u et a i fingeren-tes, ut in sa uko, , a useph, m sa ipo, sed etiam m ,illa cum vocali praecedente classis ( i ) , haec cum praecedente classssis(o) diphthongos o ~ eu o - r , iu vel potius i 'u 3), oi et \ u i

1) Schventerus (Ventilatio grammatica gemina, altera de pronuntiatione v vocalis Syriacae j ^ , altera an Syri diphthongos agnoscunt. . . . pag. XXII et st sq.) Nicolai (Hodoget. Oriental. P. II, p. 8 ). Gesenius inter alios eas in lingua Hctfcbr. adesse negavit (Lehrg. d. Hebr. Spr. p. 53). Ad haec infra.

2) V. Cnussin de Pereev., Gram. Ar. Vulp., p. 8 , et Sil v. de Sacy, Gram. AiAr., Tom. 1, p. 52.

3) Hoffman quidem (Gram. Syr. g 12, annot. 1) hanc compositionem (o-O- ) e numero diphthongorum excludere voluit negans, se posse intelligere, quomonodo haec aliud esset, quam syllaba composita iv. Sed fac etiam, litteram debilem n in hac compositione vim consonantium propriam aliquanto majorem quam in cetcitcris habere, emollescit tamen aliqua ei parte in sono auxiliari, qui etiam in h hac adest. Neque licet propter hanc vim aliquantulum auctam minutamve distinctictio- nem facere. Ita enim in magnam difficultatem terminum ponendi incidcrcnnmus.

efficientes ). Ne interposita quidem litera quiescens aut abundans imppedit, quominus ita fiat. Haec ut exempla teneas: nerr e u , naubedhiu (fort, na 'ubedh i'u ), u vel V u ,

)A-.. ^ o kadhmoito abhui, cet.

Ex iis, quae jam in universum dicta sunt de natura harum litera runm in stirpe linguarum Orientalium et speciatim in dialecto Hebraica sub connditionibus jam tractatis, veri simillimum videtur, eandem fuisse etiam subbhac postrema conditione earum rationem in dialecto Hebraica, atque in Araabica et Syriaca. Quum autem hoc a Gesenio2) nuperrime impugnatum ) sit, non possumus, quin argumenta ejus diligentius perspiciamus. Priiimum negat, modum in Hexapli scribendi r a e t e t i u qu id - quaam affere ad hanc ren) eruendam, quia, si etiam aj et av p ro- lataae sint hae compositiones, nihil aliud scribi potuerit. Recte dictum! Arggumentum quoddam tamien est. Graecos enim inter has consonantes earrum que cognatas vocales non distinxisse pro argumento vale t, quam intiiime sint inter se natura conjunctae, quamque igitur ineptum s tu - diuum eos plane sejungendi. Tum indicant, inquit, auctores p u n - ctattionis et Grammatici Judaici, nihil adesse nisi consonantes, quum

Preterea et verba a lingua Grca mutuata diphlhongosque habentia, ut q .,j(Gr. . tu), cet. et judicium aliorum Grammaticorum, ut Ludovici de Dieu (V. Gram, lingguarum Orientalium, Hebrajorum, Chaldorum et Syrorum inter sc collatorum p. 2 2 0 ), nostram sententiam probant.

1) Fuerunt, qui potestatem otiam majorem diphthongos fingendi lingu Syr. adjuudicaverint. Aliqua ei parte recte sentiunt; ab initio enim et quoad lingu natuuram hc potestas maxima existimanda est (vid. infra), quum autem conten- dantit, eam etiam in lingua, qualis nobis sit relicta, que magnan viguisse, non poss:sumus, quin_eos reprobemus. Waserus (Gram. Syr. p. 12) eompositionem o dipbbtbongum vocavit, idcmque de Crinesius (Gymn. Syr. Cap. VII) contendit. Sed ad stscntentiam HofTmanni utrumque refellentis accedimus. De illa enim incertum est,

P . P P Pnumn in aliis, quam in externis verbis obveniat, ut. n A n _r-, x lo v , . rrr>vn..m ^ proxximus, ubi mater lectionis relicta et abundans putanda est, hc autem, que est natura harum litcrarum, in cognata vocali necesse est quiescat, ut Amiiira quoque testatur. Nequc Ludovico de Dieu asscnlimus, quum in verbis

et f m similibusque OO diphthongum declaret (Gram. LL. 00. Hbhr. Chald. et Syrorurn, p. 20). Attamen pugnantia loquitur etiam HotTman diceens, o posterius otiari. Nam, ut ipse recte definivit, litera otians in eo ab occuultante discrepat, quod nullo modo efferri potest. Potest autem o hoc loco, quod etiam Amira indicavit scribens, id occultari. Occultans sine dubioest,, etiamsi lineola significans ubique omittitur. Nam alias quoque spc omittitur et in his verbis vera caussa insuper fortasse adest, quod alterum o prce- denss signum occultationis pne superfluum facit. Non nisi ita sentientes declarare; possumus, cur subsequens litera begadkephat per kuschoi efTeratur. Hoc aLuddovico ut argumentum ejus sententi allatum , ita cum nostra quoque con-staree potest, (v. HofTin. Gram. syr. p. 110 annot. 1).

2) V. Gesen. Lchrgeb. d. Hebr. Sprache, p. 53.

in litera subsquente begadkephnt signum dagesch lene ponarnt. Atqui Grammatici Syriaci liteiam aspiratam, post has easdem corrn- positiones sequentem, per kuschoi efferunt et tamen ibidem confitce- tu r Gesenius, eas in lingua Syriaca atque in Arabica esse diphthongos. Id solum affirmant haec signa (dagescli lene et kuschoi) subsequenti.ia, quod Grammatici, etiamsi sonus auxiliaris valde distinctus sonuuit, numquam destiterunt literam ipsam signum consonantis putaure. Deinde ponunt, inquit, sub Vau (observes velim Vau, non V av, ; ab eo ipso scriptum) et Jod signum mappik. Quid tandem ? Ita ennim nihil aliud significatur, quam quod litera non quiescit. Deniqjue ab eo, inquit, apparet, quantum Hebraei diphthongos aversentuur, quod in verbo FP2 simii, vocalem mutuatam accipiunt, ubi Arabbes

scribunt. Tantum autem abest, ut hoc ejus sententiae auu- xilietur, ut contra adversetur. Recordari enim debem us, hanc vvm- calem non esse externam , quasi ex arbitrio impositam, neque soluum ab analogia postulatam et determinatam, sed signum proprium sooni illius auxiliaris, qui a natura literae debilis dependens plerurnqque sch(v solo signatur et gravior fit, quo magis haec emollesccit. Omnia haec pugnantia, haec obscura a cognitione harum litterarum paullo obscuriore et a falsa de his opinione sine dubio pnro- ficiscuntur. Inepte enim credidit, eas umquam posse aliquid aliiiud esse, quam consonantes, et ipsas debere vocales fieri, ut diphthonngi prodeant.

His igitur argumentis nullo modo cogimur, ut differentiam ahli quam linguae Hebraicae ab aliis jam tractatis in hac re confiteamnur et a sententia desistamus, quae cum natura harum literarum , quaalis a nobis explicata est, plane constat. Compositiones, quibus diphh- thongi constituuntur, hae fere sunt: 1 et post sonos classis ((a ) diphthongos*, a 'u , 1 (etiam > interposito T ) a u , > ai et > a i fingentia, ut in verbis rnb schalau t i , id? a n a u , V bbta m ia k u , dV e m ia k a i, 3 adoni; i post sonos classis (e) et i post sonos classis (o) diphthongos 1-r- e u , 1 iu ^fortasse ivu u ) , T oi, *1 u i et > ui efficientia, ut in bta schaleu, 17 SSiu vel S i 'u , hj goi , i b j et bJ galu'i.

II. Nunc has easdem literas debiles ut quiescentes perquisisi tioni non minus accuratae subjicere volumus. Iterum monenduum es t, ne huc referantur matres lectionis, quales a nobis definitae suunt (cfr. pp. 11, 13 et 14), sed solum literae radica liter et servd itder

qujiescentes. Quae ipsa nomina aliam earum proprietatem, quam so - liujs productionis, indicare videntur. Atqui etiam in prolatione ali quiid aliud modificationis necesse est attulerint, prout origo earum est co)giianda. Hanc modificationem in sono vocalis praecedentis aliquanto obscurius prolato constitisse ab eo concludere licet, quod G ram m a- ticci vocalem, quam subsequitor littera quiescens, impuram appella- veerunt. Tantum tamen abest, u t iis in mentem venerit, naturam et causam hujus modificationis propius disquirere, ut dixerint, vo - cailem impuram ea sola re a pura discrepare, quod producta sit et innmutabilis ).

Quod ad literas radicaliter quiescentes attinet, vulgo probave- ru in t, eas a principio naturam consonantium propriam habuisse, quia in una forma mota obvenit eadem lilera, quae in alia quiescit. Eas ab) origine ubique inotas judicaverunt et regulas tradiderunt earum in quietem transitus. Serviliter autem quiescentibus non idem concesserun t ju s , quam ob rem in eam delapsi sunt ineptiam, ut inter litteras alphabeti, cui non nisi consonantes natur conveniant, vocales etiiam assumserint.

Omnia vero expedita habemus, si literas quiescentes, et radi cades et serviles, ab initio motas fuisse censemus, quiescentes vero in variis dialectis demum factas esse. Quod quidem cum studio prrolationem faciliorem reddendi, in lingua quaque manifesto apparente, phane congruit. Hoc imprimis ad servrles fuisse eventurum et ibi haibitum magis immutabilem accepturum , non est mirandum, quum hairum ipsarum frequentia major variatioque minor et desiderium grravius et facilitatem majorera praeberet. Aliud etiam accedit a r - gmmentum. Soni impuri, qui ita vocali literque debili servili fic'ti putantur, et per se , et cum respondentibus in linguis cognatis coomparati, plane eandem sequuntur rationem , ac qui ex vocali litera quae radicali debili constant.

Ad haec referri debet quod apud Gesenium nonnullis locis obvenit conjectum*), scilicet semivocales sine dubio exstitisse vocalib u s plenis correptis. Nos autem credim us, hoc etiam longius paterne etiamque posse de tertio illo genere sonorum dici, quod adest,u b i Arabes signum djezmae, Hebraei sch(va quiescens adhibent.Dee his aeque ac de illis valet argumentum ab eo accitum. Nam

1) V. Gesen. Lchrg. d. Hebr. Spr. p. 50, Hoffm. Gram. Sjr. p. 142, al.2) Gram. Hebr., p. 01, al.

in lingua antiqua Arabum nobis occurrunt plenae vocales, non sso- lum ubi linguae Syriaca et Hebraica schf'va mobile habent aut h a berent (si id signarent^, sed etiam ubi scheva simplex. Lingua a iu - tem Arabum nostrae aetatis ad has propius accessit. Punctta- tores Hebraici quoque aliquid tale prodiderunt, his ambobus sigrnis eandem formam tribuentes.

Fac igitur, tales factas esse ad litteras debiles vocalium co jr- reptiones, sequitur, ut eae praesertim , quae serviles erant, non anm- plius sono aeque firmo nitentes apud linguam magis magisque e?x- cultam paulatim in quietem transierint ). Tres cogitari possujnt rationes, factum est enim aut vocali propri litterae debilis correptt, aut praecedente, aut ambabus.

Etiamsi in aliis dialectis proclivitatem in aliam harum ratico- num , majorem minoremve, discernere possumus, pro certo tameen habendum est, rationem primam praecipue valuisse (cfr. pp. 16 et 177). Praecedens vocalis tunc imprimis digna est, quae observetur. Si enim inter se cognatae fuerunt haec atque litera debilis, quies nee-

i >

cessario secuta e s t2), u t i n j o o . l , ab a a

O ^ U , 3) , & J , a a *)> a 5) ( % r-

tbho, a tu v b o 6) , p o o V ^ malkto, a malkuvto, t t . vn

roilo, a rnijlo . ^ V v olmin ab olmijn ), Hebr. p a n (misericorrs)

a p a n , a D p n ia 7) al.).Verisimillimum es t, vocalem antecedentem in hoc casu etiaam

quoad sonum mutationem aliquam nonnumquam subiisse. Scimuus en im , signa vocalium et , nullam literam in se quiescentem haberin- tia , apud Arabes saepe ut 1. o et e proferri, tali liter autem produccta semper ut O et I sonare. Non aliter in lingua Hebraica formaas rattpn ab 3iZj*n s p i n ab a j?"n pro D ip n derivatas invenimuus.

1) Quae sit earum vis ct ratio, quum in motu permanent, jam explicatuum est (pp. 14, 15, 16, 18 et 20)

2) Cfr. qu de litera Elif p. 15, annot. 1 jam dicta sunt.O o

3) Eadem litera servilis mota repcritur in cet.O ~

4) Mota occurrit in simi.5) V. infra.6 ) Ex analogia forma .7) Vide quae sequuntur.

Si autem genere diversa luit vocalis praecedens ac litera debilis, autt diphthongus existere potuit, ut jam apparuit, aut quasi coagulatio in quietem. Aut hanc, aut illaoi sequebantur rationem, quae est diversa linjguarum natura. Primum in compositiones literae v cum sonis classis(i)) et literae j cum sonis classis o) animum advertentes, invenimus hame in lingua Arabica sola necessario valuisse, in ambabus aliis a u - term illam quoque fuisse admissam (cfr. pp. 18 , 19 et 20). Quum vero litterae debiles in quietem cadunt (ea ratio sola nobis hic est observanda), nom solum am ittunt vim suam consonantium propriam, sed etiam formam actcipiunt ejus, quae cum antecedente vocali est cognata, ut in

pi

preo n_. i . o vel . r.-n i~) . i .n o (Graec. jfoit), Hebr. r p "7 pr(o r r n , P .ib ;, pro F p b j (inf. cstr. kal).

Non possumus, quin credam us, vocalem antecedentem etiam sulb hac conditione post aliemam consonantem in quietem receptam aluquanto aliter sonuisse. P robatur hoc etiam ab exemplis, in q u i- buis vocalis praecedens subs;equentis literae debilis sono auxiliari c e -

O >

derre coacta est, u t in praet. pass, verborum med. ^ pro ^ o , a i ^ o .

Quod autem attinet ad compositiones, quas literae v et j post sonos clarssis (a) efficiunt, unamquamque harum linguar. singulariter perspiciamus.

Linguam Arabicam tunc diphthongos non solum adm ittere, sed etiiam saepe usurpare, jam ostendimus. Saepius vero et imprimis, quium servilis esset litera debilis, quies exstitit. Qui factum est, ut sornus impurus vel compositus prodierit, in quo tamen sonus (a) em i- nuiit. Hoc etiam ab eo cernitur, quod 5 et ^ in formam literae elilf transierunt, quippe quae a Grammaticis Arabum vocali fetha

- O 5 (j t O ^co^gnata (x2=u! lo - s d ) haberetur, ex. gr. in J i, a ,a ,

o - , o . , , , 5 o ,

^ ^ > O J ^ ^ C W 7 ^ C W ; 7 7 7

^ ; ) Cet.Concludere licet, sonum impurum non eundem fuisse, quum

a diphthongo a u egrederetur, ac quum a diphthongo a i. Observes veilim , quomodo in praeterito verborum concavorum soni invicem

trainseant, Jis, o b i kla, paene kla, kolta, qI>, bna, paene

J) Vide qu postea.

bna, bcnta. Difficile autem est dijudicare, quantum potestatis; a sono dominante sono magis suppresso concessum sit. Haec res siine dubio aliter in aliis dialectis se habuit. Ita etiamnunc frequens (est kJLcI quod dicitur, i. e. longae vocalis \a) in prolatione inclinatio ad e , imprimis apud incolas oppidorum Aleppo et Bairut, nec solum uibi sonus impurus a diphthongo a i ortus est, sed male etiam ubi cerrta est ab a u origo 1). Neque desunt apud gentes quasdam Arabiccas nostri temporis exempla alterius illius ad sonum inclinationis, ut Hezel testatur 2).

Quia, ut supra scriptum es t, utraque litera ita comparata et $ et in formam literae elif m utatur, non facile in quoque caasu invenitur, utrum ab initio } an ^5 fuisse putanda sit. Hoc de s e r viliter qniescentibus imprimis valet, in quibus discernendis non sso- lum permagna opus est scientia cujusque singularis linguae ejusqjue formarum, et primitivarum, e t derivatarum (iterumque d eriv a ta ru m ), sed etiam cognitio linguarum cognatarum. Plurimae literarum \ s e n - v ilite r quiescentium nobis videntur a litera 5 esse transformataae, multo pauciores a ^5 , nullae fere nisi praeter regulam ab elif herm - zato. Quod etiam cum aperta ratione rad ica liter quiescentiuum plane congruit. Nam ex judicio communi Grammaticorum elif henm- zatum , jam in verborum radicibus motum, in formis derivatis nuon qu iescit3). Ad nostram sententiam probandam hic exempla aliq]ua afferre volumus, quae a lingua Arabica sola sine comparatioone cum cognatis nobis traduntur (Alia ad hunc quoque modum conm- parata sumus infra exhibituri). Concludere igitur licet ex forrmis

(pi. fr. a sing. (pi. fr. a sing. yJ ) similibusquue,

elif quiescens post primam radicalem in verbis formarum et KUc'i

1) V. Gram. Ar. Silv. deSacy, Tom. 1, pag. 40 et Gram. Ar. Vulg. Caussssin de Percev. p. 2.2) V. Erleicht. Arab. Gram. p. 12.

3) Verba , jLw, ^5 ^ et similia qudam perpauca, ubi Elirhemzatitum

tamquam aut aliqua ex parte tractatur, nihil contra probant, neque maagisG - G ~

nomina qudam derivata a radicibus hemzatis, ut , aspoeral .

loca) pro (j*Lw. Sunt enim rar form excipiend, partim poetice solum usuur- pat, partim ab aliis radicibus re vera duel. qu j aut ^ habentes quondriam una cum radicibus hemzatis fortasse exstiterunt.

ab ) initio y fuisse ). Eandem esse rationem in verbis formarum

JwRjt et ostendunt forniae numeri dual. Q ^ b , (una cum Q ^ b j)

et numeri pl. o i 5Uu., quad a formis sing. * b ; et sia - (radd. et cCft^) proficiscuntur. Nam in his nulla alia potest esse caussa,

curir hemza, etiamsi ab litera radicali orta, non ut ^ sed ut 5 reddeat, quam quod antecedens elif quiescens, quum ab initio 5 fu -

eritit etiamque nunc hujus consonantis modificationem aliqua ex parte retitineat, literam debilem sequentem in similitudinem quasi a t tra - henns ducit. Quum enim Elif serviliter quiescens non antece

dit t , radicalis etiam post fetham suam propriam formam principa-

lenm semper recipit, ut in alia ejusdem radicis forma (pi. a sing, b^ j) -). Sonum (a) product,um , qui in casu nomin. num. dual, nom i- nuum elifo in fetha quiescenlte signetur, a diphthongo ai ortum esse et in prolatione modificatiomem semper retinuisse huic origini respon-

denntem quum eo arguitur, quod illa compositio in genitivo sem - penr soluta reperitur, tum eo , quod apud Arabes nostrae aetatis et in

prcoferendo et in scribendo hic atque ille consentit casus (cfr. supra p. 3 ) 3). Comparatio linguarum cognatarum jam subsequeris et muulto majorem faciet numerum earum formarum, apud quas naturam pri-incipalem sonorum talium productorum certe definire possumus,

etiiiamque confirmabit ea, quae, a dialecto Arabica sola ducta, jam

scrripsimus.Supra demonstravimus (cfr. p. 4 8 ) , linguam Syriacam non so -

lunm aeque atque Arabicam diphthongos au et ai pati, sed etiam firm i-

tatitem fortasse majorem sono axuiliari literae debilis concedere. Ab

1) Non solum Vau pro Elifo quiescentc In his Corniis pl. fr. vel irreg. obve- nie>ons probat, qu sit in sing, principalis natura hujus I, scilicet ejus naturam ab inititio naturam esse consonantis 3 propriam, sed etiam magis analogia illa perrecta in j pluralibus formandis horum nominum atque nominum quadrilit., quoruin secunda

. . O ~

raddicalis (non debilis) djezm afficitur. Cfr. ^ , pl. fr. JJuo, pl. fr. .

2) V. Gram. Ar. Silv. de Sacy, Tom. 1, N:is 817, 818, 819 et 829.3) Argumenta, qu nos commovent, ut ^ communem habeamus literam

serrvilcm in omnibus nominum casibus num. dual, et plur. sani haec fere sunt: qqualitas formationis casuum, qu (formatio), quum in sing, non nisi vocalibus muutatis fiat, eodem modo in dual, et pl. facta esse existimari debet, analogia linpguarum cognatarum Syr. et Hebraicae, transitio denique in hac re praesentis linpguae vulgaris in similitudinem earum (cfr. p. 3). Post vocalem cuique casui pnropriam hc communis litera servilis nunc mota permansit, nunc in quietem traansiit, forma secundum regulas jam dictas nunc servata, nunc mutata.

hoc posteriori dependere videtur diversa in hac lingua ratic literarae debilis, in quietem transeuntis, atque in Arabica, diversusqte sotoni impuri habitus. In 1. Arabica, ut jam invenimus, sonus plenat vocalalis ita post confusionem eminuit et superavit, ut subsequentem literaram debilem etiam in formam sibi cognatam coegerit. Quae res ut in Sy>y- riaca eodem modo se habeat tam longe abest, ut contra vocal praeae- cedens et in proferendo et in scribendo potestati soni auxiliar ced.dat et in vocalem literae debili cognatam mutetur. Sonus impirus e ex diphthongo o ortus ut Svec. plerumque sonat et vocali sekoiofo sola plerumque defective signatur. Ex diphthongo vero ortmus, nunc Sv. sonat, nunc propius in e l.i fortasse accedit et vocalibu.1 rebojozo et chebozo, litera quiescente productis, signatur, ut a o V (Aratab.

J a juxta Jy i) , jy , a n K (Arab. bLo), ab j n n (Aral. Jj'BB),

i 1 An r r ., a f m An (Arab. 0 L*~), N . V ab . A (V. form, enphatat.)(Arab. 0 ^ ) , ab (Arab. ^ U ) , a (Arafab.

cet.In plena scriptione j quiescens saepe pro 0 et in finibis verer-

borum interdum pro usurpatur. Noli autem credere, harnnc rem in lingua Syriaca aeque, atque in Arabica, eminentiam quam m- dam soni (a) significare. Nam neque in hac neque in Hebraioica lingua litera | (n) hujus illiusve soni classis propria habetui, sicicut in Arabica litera *, sed pro alia post sonos cujuslibet ordinis quieie- scens obvenire potest. Nobis haud ignotum e s t , scholam Nestirianaram sekofo paene ut (a) protulisse2), parum gravia autem videntnr argjmentnta eorum , qui hunc modnm proferendi principalem esse contendun. Intoter quos Hoffman ipse non potest non concedere vulgus fortassj hamnc vocalem tamquam (a) obscurum , sonum ad o accedentem , prttulissese. Quod etiam Schventerus demonstravit 3).

In iingua Hebraica ratio eadem est, atque in Syriaca. Literera enim debili in quietem transeunte, vis soni auxiliaris pleumqujue

1) Non sine causa quri potest, nonne Jud, quiescens in chebozo, paene i; in sonum (e) vel (ii) saqte accesserit. Non solum hoc alque multa alia exenpla, i, in quibus forma contracta una cum soluta _j_ occurrit, aliquid tale irobanant.sed etiam externa verba in lingua S)r. accepta, ubi sonus () ita transpoiitur, t. ut. / X

[ vO O , > -U - lZ . #/*>7, cet.

V. Assemanni Bibi. Orient. Tom. Ill, 1*. II. 170.3) Ventilatio gemina, altera de pronuntiatione vocalis Sjriac ID, altcitera

pag. 1 2 , squ.

n

pratevalet, ut natura soni obscuri secundum hunc imprimis d e te r- mimetur. Ita diphthongus au (sive radicale sit n , sive servile)in o (i) saepissime transit, vocali plena sono auxiliari litterae d e -

biliss cedente 1) , ut nV a, a n n a , pro m t t (Syr. |Zn Arab, o ^ ) ,

Atqui aliam quoque rationem , propius in consuetudinem A ra- bicaim accedentem, secuti s u n t , ut sonus (a) magis promineret et igitur sonius impurus in scribendo signo (), vocali classis (a), significaretur. Scriiptio tunc saepissime quidem est defectiva, tamquam in 1. Syr. ad sekofo, quum autem interdum plena obvenit, litera debilis T (v e - lut in Arabica) in formam literae n est transgressa, ut Dj? et ONjP,

a canjp (Syr. Arab. f ) 3), a n S , pro a x n s , a n n r (Syr.

1) Ut hoc fieri posset, sonus auxiliaris literae debilis necesse est gravis fuerit jam ante eam in quietem transgressam. Quum autem quo gravior est sonus auxiiliaris, eo levior fiat vis consonantica literae debilis, plane apparet diphthon- gos non minus in I. Hebraica, quam in II. Syr. ct Arab, adesse. (Cfr. quae supra pp. 19 et 20)

2) Haec atque similia originem talem invicem demonstrant. Nulla enim alia esse potest causa, cur in una lingua soni to) et (i) producti (sive radicalis sit litera quiescens sive servilis, sive plena sit scriptio sive defectiva), sonis productis (a) ct (ce) in alia, in tertia denique diphthongis solutis au et ai respondeant, nulla alia,, cur in eadem lingua apud formas codein modo fictas, ut in Hebr. in syllabisfor matiionis p et nunc obveniat vocalis classis (o), nunc classis (a), quam quod ornnies illi soni producti et obscuri originem ex diphthongis trahunt.

3) In linguis Syriaca et Hebraica haec forma quoad formationem ex secundaiila jam subsquente ratione orta rectius forsitan haberi potest.

4) Formae Hebraicae inter se cognatae, ^up (pro Ntp), Vtsp et Vntp, ci nosttra sententia omnes in communem formam Vitip (cum l servile) referri debenti. Diversae prodierunt non nisi mutatione vocalis praecedentis, ad modifica tiontem notionis indicandam solita, ct debita literae debilis secundum eam trans- fornwatione (cfr. p. 25, annot. 3).

T b s i n , ab - p b in (Syr. Vn j.Arab. sAJ5I), i , ab IN (Syr. 0 j !-------7

Aratb. J), n*T, pro n iT , a r m (Arab. o ! 3 ) , b3f? (plene scriptum

b a ^ p ) , a b-oip_ (Syr. H fc o , Arab. J i ) , h i * n p , a r n * ip (Arab.

l ) , t f b t f (def. pro i b ) , a tfnbw (Syr. i ^ L , Arab, o l i ) ,

]r**rn , a ]V Tn (Syr. }_jov~)> a i b , a m b (Chald. a b a , Syr.

Arab. o L t f ) , - j a n p , p r o ^ a i p , a ~ n p (Syr. jL ji o x ),

Aratb. O (o>), n b a , pro r iN b a ,a r n b t t tSyr. j . . < vn. Arab. ^ 1 * ) 4).

Verisimile e s t, differentiam in proferendo inter hunc atque illlum sonum contractum 1. obscurum multo minorem fuisse, quum qjuae in nostra solita eorum prolatione audiatur, eandem fortasse, quae) in prolatione verborum Sv. kol et k l, Angi, scald et noble reperiatuir ').

Diphthongus ai vero in sonum obscurum (nonnumquam,, vi et potestate soni auxiliaris etiam magis prominente, in e) contrahittur, et postea , aut > signatur. De quo idem dici potest, qtuod pag. praecedente, annot. 3 , jam observatum est. Haec u t e x o m -

pla teneas: fP T , a rn ;r (S y r . j ^ J , Arab. n 3"> in n ,a n a i iP lo -

(Arab. a n r ^ p n , T 3 tn , a (Arab.

b^tppn (defect, b p n ) , a b y j p n 2) (Arab. JU l), cet.Ambas reliquas rationes, quibus regnantibus, fac, vocales ab

initio plenas esse correptas (cfr. pp. 21 et 22 , litera debilis in quiettem transiisse potest, brevius absolvere licet, quia videntur partim nnulto rarius exstitisse, partim nullae fere fuisse, nisi apud literas deboiles radicales . Lingua Arabica, quae est in ea firmitas major et ccon- stantia vocalium, ut plerumque retineantur plenae, ubi in reliqquis ambabus sonus ille auditur, cujus in Hebraica signum est Sch" v a , non nisi priori rationi (quum vocalis, literam debilem antecedens,, in sonum sch va corripitur), ut facile intelligitur, occasionem praebuiiisse potest. Litera debilis postea ad hunc modum in quietem tranasiit. Vocalis ejus, parum in ea, ut debili, sustentaculi inveniens, eeam reliquit et in vacuam antecedentem eo potius recessit, quum ita

1) Gesenius (V. Lehrgeb. d. Hebr. Spr. p. 39) quidem eos refellere coona- lur, qui prolationem in Sv. accedentem vocali Hebraicae Kametz vindicare volunt (Hezel, Palacograph. Fragmente ber dic Schrift d. Hehr, und Griechhen p. 129, Ludovicus de Dieu , Gr. II. 00. Hebr. Chald. et Syr. . .. p. 18 al.). Minnime quidem negat, Tiberienses aeque ac Rabbinos medii aevi et Judaeos Poloiiiae GGer- rnaniaeque talem modum proferendi agnovisse, ad Septuaginta autem provooeans hunc usum non nisi provincialem fuisse contendit. Atqui p. 33 male sibi ccon- vcnienler hoc idem de modo proferendi apud Septuaginta indicato scripsit,, et adversus eum eadem verba citari possunt, quae p. 40 ab ipso in alia re adveprsus alios dicuntur. Vergeblich beruft man sich also auf die aussprache der LXXX; denn die Alexandriner haben hufigst eine etwas andere Aussprache ihres unppun- ctirten Textes. Nohis autem videntur et hic et illi aliqua ex parte recte connten- dere, aliqua ex parle falso. Fugit eos, vocalem Kametz duplicem habere naatu- rarn. Quoties enim impura est, i. e. a diphthongo au contractione orta, () ) sonuisse debet, etiamsi scriptio est defectiva.

2) Observandum est, quam sit diversum jod quiescens in forma infin. abbsol. Hiph. a jod, in reliquis formis ejusdem conjug. quiescente. In illa enim serrvile est et sonum syllabae modificans, in his autem non nisi abundanter scripltlum. Quam ob rem vo.calis pracedcns in his formis nullo modo immutabilis est.

opportunitas literae debilis ad quiescendum major fieret. Quin imo! Quiiescens facta est haec litera secundum aliquam earum regularum , quaie antea sunt positae. Nam post talem vocalis transitionem ratio nupier tractata sub hac aut illa sua specie jam adfuit. Haec u t exem -

J C> 5 * " * pia teneas: , pro jyJ, pro pj-, j l x -J , p r o j j . ^ .1, pro J .X aJ,

1 pro pro cet. Eodem modo in linguis Syr.

et Hebr. , pro ^ a x l * x l o x ? Pro x l o x ]> D^pn pro

o n jp n , pro a i p n 1. ip.n.

Posterior harum rationum , ex qua litera debilis quiescens facta est,, et propri et antecedentis literae vocali corrept, in linguis Syriaca et Hebraica solis exstitisse potest. Primum accepta est vo- caliis, literae debili cognata, quae re vera nihil aliud est, quamsigrnum soni auxiliaris, has liiteras necessario comitantis (cfr. p. 46).Ilac vocalis, postea, v e lu tin priori ratione, in antecedentem literamvacmam transportata, debilem in se quiescentem accepit. Hac re etiaim magis firmata saepe immutabilis facta est. Ex. gr. m; .

pro Pro P \ n . . Vn ^ , a

f n . . , pro j n . , . I c l ^ , Hebr. ^ ln s , pro v n d , Bip-', pro ,

pro anp/, *rp, pro ?ry> pro ? r r , cet.

Denique in unum conferre volumus omnia argum enta, jam aliqua ex parte sparsim proposita, quae probant, literas quiescentes et radlicales et serviles in lingua Arabica debere vocalem antecedentem non solum producentes existim ari, sed etiam quoad sonum modifi- camtes, easque momentum quoddam habere proprietatis et per se constantiae, sonorum ita productorum a diphthongis originem indicans:

\ ) sententia Grammatici Ibn Farht a Sil v. de Sacy (Gr. Ar. Tomi. I , p. 2 8 . annot. 4) commemorata, ille enim has literas, quumin cognatis vocalibus quiescunt, producentes nominat, lenes autem ,quuim post alienas djezmatae sequuntur. Addit vero, literas produc?,entes etiam esse lenes, i. e. aliquid proprietatis semper retinere;

'2) linguae Arabicae cum linguis cognatis com paratio, quae ostend it,, has non solum modificatos habere sonos respondentes, sed etiam inte3r vocales suas magis sufficientes signa invenisse, his sonis modi- ficattis propria (cfr. p. 20 et sequ.);

3) absurditas eorum sententiae, qui existim ant, has linguas, q u ja - rum scriptura non nisi consonantica est, literas etiam habere, p rro- ductionem solam vocalis, saepe ne scriptae quidem , indicantes;

4) harum literarum ipsarum a statu quietis in motus minirme rara transitio (cfr. p. 22 , anm. 3 et 4), quae non facile intellligi potest, si eas in quiete tantum producentes judicam us, nullam omni;ino vim consonanticam et proprietatem habentes;

5) nomen im p u ra , a Grammaticis indigenis quoque vocali, cuum sequente litera quiescente conjunctae, datum;

6 ) comparatio denique cum nostris quoque linguis facta. Inv re - nimus enim , eandem fuisse rationem in omnibus fere linguis, scci- licet, sonos impuros apud eas magis magisque excultas diphthonpgis contractis demum provenisse; quod imprimis cernitur in iis, quuae quasi commixtione plurium linguarum sunt ortae. Cfr. ex. gr. veriba Anglicana augm ent, a i r , et Gallica cause, louer, tra ir e , casssai cum Latinis, augm entum , a e r , causa la u d a re , tra h ere , q u a ssa iv i, cet. Quorum in utroque ordine ambo postrema eo magis suunt ap ta , quae exempla capiantur, quum in iis contractio facta esse noon possit, priusquam, velut in lingua Arabica, litera debilis ,interj;ja- cens evanuit.