Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en
eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs.
Nurture?
Oktober 2014, Kees de Graaf
Ontwikkeling smaakvoorkeuren en
eetgedrag
Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd
Hoe worden voorkeuren aangeleerd?
Neofobie, variatie en stabiliteit van voorkeuren
Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte
Discussie
Voorkeuren, nature vs./and nurture
Smaak versus geur/aroma
Aangeboren voorkeur voor zoet
Aangeboren afkeer voor bitter en zuur
Voorkeur voor zout ontstaat na half jaar
Voorkeur voor umami bij zes maanden
Voorkeur voor vet
Voorkeuren, nature vs./and nurture
Voorkeuren voor smaken zijn redelijk stabiel en universeel; zoet, zout, zuur, bitter, umami, vet over de hele wereld
Smaak signaleert macronutriënten voeding
● Zoet koolhydraten
● Umami eiwit
● Vet vet
● Zout vochtbalans
● Bitter en zuur gevaarlijk
Voorkeuren, nature vs./and nurture
Geuren/aroma’s/flavours
Eindeloos aantal geuren, gemakkelijk herkenbaar, moeilijk benoembaar
Geuren krijgen betekenis door associatie met andere sensorische signalen (vgl. aardbei/banaan vs. Bacon)
Voorkeuren voor flavours/voedingsmiddelen aangeleerd
Ontwikkeling smaakvoorkeuren en
eetgedrag
Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd
Hoe worden voorkeuren aangeleerd?
Neofobie, variatie en stabiliteit van voorkeuren
Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte
Discussie
Hoe worden voorkeuren aangeleerd
Vier principes
● Blootstelling
● Flavour – nutrient learning (Energie – smaak conditionering)
● Flavour – flavour learning (Smaak – smaak conditionering)
● Sociale beloning en straf / imitatie
Effect van blootstelling
In tientallen studies aangetoond; meest krachtige mechanisme
Begint al in de baarmoeder
I don’t like it; I never tried it:
Effects of exposure on two years old children’s food preferences
Toets van ‘mere’ exposure hypothese (Zajonc, 1968)
Method
Exp. 1: 6 children; 5 types of cheese
Exp. 2: 8 children; 5 types of fruit
Exp. 1: 26 pairs: 20, 15, 10, 5, 2
Exp. 2: 25 pairs: 25, 15, 10, 5, -
Bron: Birch, et al, Appetite 1982
Bron: Birch, et al, Appetite 1982
Voorkeur hangt rechtstreeks samen met de frequentie van blootstelling 5 – 10 blootstellingen lijken genoeg om voorkeur te bewerkstelligen
Prenatal and postnatal flavor learning
46 mothers in the last trimester of pregnancy
Mothers either drank 300 ml of water or carrot juice daily for 4 days per week for 3 consecutive weeks.
During the last trimester of pregnancy and during first 2 months of lactation
Mennella et al., 2001
Beverage Consumed During: Preference
Pregnancy Lactation Test at Weaning
Group CW CARROT WATER Carrot-Flavored vs
Plain Cereal
Group WC WATER CARROT Carrot-Flavored vs
Plain Cereal
Group WW WATER WATER Carrot-Flavored vs
Plain Cereal
Mennella et al., 2001
Group
-35.00
-26.25
-17.50
-8.75
0.00
8.75
17.50
26.25
35.00
A. Intake B. Negative Facial Expressions
Pro
po
rti
on
al
Re
sp
on
se
.50
.55
.60
.65
.45
.40
.35
.70
.30
CW CWWC WW WC WW
Mennella et al, 2001
Prenatal and postnatal flavor learning
Mennella et al., 2001
Effecten van blootstelling vs energie-smaak en smaak
– smaakconditionering bij peuters
Doelstelling:
-Vaststellen of smaak – smaak (flavour - nutrient) of smaak – smaak (flavour – flavour) conditionering een effectievere strategie is om voorkeur voor groente aan te leren dan blootstelling
Victoire de Wild
Twee studies bij kinderdagverblijven
FNL (Flavour Nutrient Learning)1
Soup study
FFL (Flavour Flavour Learning) 2
Crisp study
1. Published in Appetite (2013)
2. Published in Pedriatic Obesity (2014)
Testproduct soups: andijvie & spinazie
Low energy
High energy
Kcal/125g
20
140
Children M age (SD)
40 36 (7.8)
Ontwikkeling smaakvoorkeuren en
eetgedrag
Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd
Hoe worden voorkeuren aangeleerd?
Neofobie, variatie en stabiliteit van voorkeuren
Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte
Discussie
Test product chips: rode biet & pastinaak
Sweet taste Neutral taste
Tomato ketchup (TK)
White sauce
(WS)
Children M age (SD)
45 33.6 (8.4)
Methode: Ontwerp studie 1
Baseline
Pre-test
• Preference
• Intake
Repeated exposure
• 7x HE +
• 7x LE soup (125ml)
Post-test 1
• Preference
• Intake
Post-test 2
• Preference
• Intake
Post-test 3
• Preference
• Intake
Week 1
(T = 0)
Week 2-8 Conditioning period
Week 9
(T = 1)
2 months
(T = 2)
6 months
(T = 3)
= Low energy
= high energy
Impression:
preference tests & intake at day care
Results study 1: soup intake ad libitum
Glm repeated measure within subject: P< 0.001 (t=0, t=1, t=2 & t=3) of
exposure, no effect of energy, no interaction effect.
0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
PRE (t = 0) POST (t = 1) POST (t=2) POST (t=3)
Inta
ke v
eg
eta
ble
so
up
(g
)
LE
HE
* * *
50% increase
Results study 2: intake crisps ad libitum GLM repeated measure within subject; p < 0.001(t=0, t=1, t=2 & t=3) of exposure, no effect of flavouring, no interaction effect
Results study 2:
intake during conditioning phase
Dip sauces
Crisps
25% more intake crisps paired with tomato ketchup
100% more intake of tomato ketchup
Conclusies
• Bij peuters nam de groente inneming toe in alle condities onafhankelijk van FNL of FFL
• Herhaalde blootstelling krachtig mechanisme
• Gem soep inneming nam toe met 60 g (50%)
• Gem chips ineming nam toe met 8 g (300%)
• Toegenomen inneming was stabiel over de tijd (6 maanden) lange termijn effect
• Toename van inneming chips gepaard met tomatenketchup gedurende de interventie verdween na de interventie
Ontwikkeling smaakvoorkeuren en
eetgedrag
Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd
Hoe worden voorkeuren aangeleerd?
Neofobie, variatie en stabiliteit voorkeuren
Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte
Discussie
Ontwikkeling neofobie
Tot 1 jaar accepteren kinderen vrijwel alles
Van 1 – 6 jaar neofobie kieskeurig, zelfstandige eters met specifiek voorkeuren
Neofobia, variatie, en stabiliteit voorkeuren
Variatie bij introductie van vast voedsel leidt tot een reductie van neofobia
Voorkeuren tijdens de peutertijd, 1 – 3 jaar, blijven in stand tot jonge volwassenheid (Nicklaus et al)
Ontwikkeling smaakvoorkeuren en
eetgedrag
Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd
Hoe worden voorkeuren aangeleerd?
Neofobie, variatie en stabiliteit voorkeuren
Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte
Discussie
Energiedichtheid en portiegrootte
Birch (1991) 2 – 5 j kinderen hebben een goede regulatie van energie-inneming door van maaltijd naar maaltijd te compenseren.
Rolls et al (2000) kinderen van 3 jaar reageren niet op portiegrootte, maar kinderen van 5 wel.
Barara Rolls hogere portiegrootte en hogere energiedichtheid leiden tot hogere energie-inneming
Recent onderzoek kinderen portiegrootte energiedichtheid
Source: Savage et al; Am J Clin Nutr 2012
Entree: macaroni and cheese
Other foods: mainly fruits and
vegetables
Lunch items were either lower-ED or higher-ED versions of
chicken, macaroni & cheese, green vegetables,
applesauce, ketchup, and milk; n = 103, 3 – 5 y
100% Portion Size
150% Portion Size
200% Portion Size
Lower ED
(100%)
Higher ED
(142%)
Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014
100% 150% 200% 100% 150% 200%0
100
200
300
400
500
Chicken
Mac & cheese
Vegetable
Applesauce
Ketchup
Milk
Lower-ED Meals Higher-ED Meals
Portion Size
Energy
Intake (kcal)
Portion size and energy density
combined to affect energy intake
The effects of higher ED and larger portion size
combined to increase lunch intake by 78%
176 ± 13 kcal
Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014
Summary of Results
• Portion size and energy density independently affected
preschool children’s energy intake
Increasing portion size by 100% increased energy intake by 26%
Increasing ED by 42% increased energy intake by 39%
These effects combined to significantly increase children’s meal
energy intake by 78%
• When served the same portions, children consumed
similar weights of the lower-ED and higher-ED meals
This suggests that the meals were similar in acceptability
Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014
Ontwikkeling smaakvoorkeuren en
eetgedrag
Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd
Hoe worden voorkeuren aangeleerd?
Neofobie, variatie en stabiliteit voorkeuren
Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte
Discussie
Discussie
Voedselvoorkeuren deels aangeboren (smaak), deels aangeleerd (flavours, voedingsmiddelen)
Blootstelling is belangrijkste voorspeller van voorkeur
Vroege introductie en blootstelling aan groente hogere voorkeur en inneming
Voorkeuren vroeg aangeleerd en dan stabiel
Kleine kinderen reageren ook op portiegrootte en energiedichtheid lagere energiedichtheid (bijv. groente en fruit), niet te grote porties
Thank you for
your attention