Define Avı

Murad Ertaylan

Başlarken...

Dedem Reşat‟ın dedesi, Mevhibe Ertaylan‟ın babası Nazım Paşa, 1854‟te İstanbul‟da doğdu.

İttihat ve Tercüman-ı Hakikat gazetelerinde uzun süre edebi makaleler yazdı. Takvim-i

Vekayi muharrirliği, İstanbul Mektupçuluğu ve Beyoğlu Mutasarrıflığı yaptı. İlk valiliği

Beyrut'ta başladı, sırasıyla Suriye, Akdeniz Adaları ve Edirne Valilikleri'nde bulundu. Sonra

1910‟da vali olarak İzmir'e atandı ve 1911‟e kadar bu görevi yürüttü. 1913 Ocak ayında ikinci

kez İzmir valisi oldu. İstanbul'da ölen Nazım Paşa'nın, Engizisyon Esrarı ve Endülüs isimli iki

tarihi, Aleksaniç, Sohum ve Hicret isimli tiyatro eserleri vardır.

Babamın dedesi, Reşat‟ın babası İsmail Hikmet Ertaylan, 1889‟da İstanbul'da doğdu. Orta

öğrenimini Galatasaray Lisesinde, yüksek öğrenimini ise Mülkiye Mektebinde tamamladı. İlk

vazifeye Düyun-ı Umumiye kaleminde başladı. Galatasaray Lisesi ve Robert Koleji edebiyat

öğretmenliğini takiben Hariciye Nezareti Matbuat Müdürlüğü Tetkik ve Teşhis Kalemi

Mümeyyizliği görevinde bulundu. Bir Süre Azerbaycan Bakü Üniversitesinde edebiyat tarihi

öğretim üyeliği, Yüksek Pedegoji Enstitüsü ile Tiyatro Mektebinde Türk Edebiyâtı, Batı

Edebiyatı ve Sanat Tarihi Hocalıklarında bulundu. 1933‟te yurda döndüğü zaman Ankara Kız

Lisesi, Gazi Terbiye Enstitüsü Türk Edebiyatı ve Sanat Tarihi Hocalığı, Kıbrıs Türk Lisesi

Müdürlüğü, Maarif Vekaleti Müfettişliği, Ankara Musiki Muallim Mektebi Müdürlüğü,

İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Müdürlüğü ile Afganistan Maarif Nezareti Müşavirliğinde

çalıştı. Son olarak İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı kürsüsünde profesör olarak

tayin oldu. Burada Ordunaryüs profesörlüğe yükseldi ve 1958 senesinde emekliliğini istedi.

1967 senesinde İstanbul‟da vefat etti. Edebiyâta şiir, hikâye ve roman denemeleriyle başladı,

basın hayatına ise Tanın gazetesinde Tevfik Fikret ile birlikte atıldı. Sonra edebiyât

araştırıcılığına yönelen İsmâil Hikmet, yakın târihin değerli araştırmacılarındandır. Kır

Çiçekleri isimli şiir kitabından Dante ve Eserleri‟ne, Öğretmen Marşı‟ndan Fatih ve

Fütuhatı‟na kadar uzanan geniş bir edebi yelpazede onlarca eser vermiştir.

Babam Cengiz Ertaylan, 1943‟te İstanbul‟da doğdu. Ortaokulu Avusturya Lisesi‟nde, liseyi

İstanbul Erkek‟te tamamladı. Lise yıllarında fotomuhabir olarak adım attığı Babıali‟de, Basın

ve Yayın Yüksekokulu‟nu bitirmesini takiben Hürriyet Gazetesi‟nin yazı işleri müdürlüğüne

kadar yükselmesinde, oğlu olarak benim öykü yazmamda acaba bu genetik mirasın hiç etkisi

yok mudur? 2005 ortasında İstanbul‟dan İzmir‟e taşınmam tamamen bir tesadüf sayılabilir mi,

yoksa dedemin dedesinin izinden yürümek 1973 yılında kaderime yazılmış mıydı?

“Belki de tesadüf dediğimiz, bir şeyin bilinmeyen nedenidir.” - Voltaire

Alıcısı olduğum şeye bağlanabilmem için özgürlüğe ihtiyaç duyarım, sanatçı bana biraz

hareket alanı bırakmalı ki kendimce bir anlam bulup çıkartabileyim. Diğer türlüsü dayatma

gibi geliyor sanki. Yontula yontula zayıflamış, rötuşlanmaktan ham gücünü kaybetmiş eserleri

sevmiyorum. Dolayısıyla öykülerimi de bir sanatsever olarak bana davranılmasını istediğim

gibi yazıyorum, herkese aynı derecede beğendirme kaygısından uzak. Kafamdakileri kağıda

döktükten sonra üzerinde tekrar tekrar kalem oynatmayı tercih etmiyorum. Rafineleştirme

olarak adlandırabileceğimiz bu süreci açıkçası okura bırakıyorum, adeta bir ödevmişçesine...

Bu kitap benim üçüncüm, eğer öncekileri okumadıysanız da çok bir şey kaybetmiş

sayılmazsınız, çünkü doğası gereği hepsi bir öncekinden daha iyi. Edebiyatın pozitif bilim

olmaması ve dolayısıyla objektif kriterlerin de bulunmaması sebebiyle beğeni çıtasının

yüksekliği her okura göre değişmektedir.

Bu durumda da şiir nedir öykü nedir, şair kimdir yazar kimdir, iyi eser nasıl olur gibi sorular,

nesillerdir tartışılmasına rağmen, bir türlü sağlam temellere oturtulamamaktadır. Konunun

özüne doğru pratik bir yaklaşımda bulunacak olursak, bence "Yazar kime denir" sorusunun

cevabı, olay örgüsü kurmaya karakter canlandırmaya doğayı tasvir etmeye, kısaca edebiyata

cüret edendir!

Bu elbiseyi kendime uysun diye dikmedim, ama söz konusu tanımlamadan ben de

faydalanabilirim elbette. Sonuç olarak, karşınıza üçüncü kez yazar olarak çıkmaktan gurur

duyuyorum, keyifli okumalar dilerim.

İçindekiler

Ağır Vazife ..........................................................................................................................................5

Bardak Çatlak ......................................................................................................................................9

Devir Teslim ...................................................................................................................................... 11

Erguvanın Gölgesinde ....................................................................................................................... 14

Fikri’nin Fikri ..................................................................................................................................... 16

Gelecek Gelmeyecek ......................................................................................................................... 17

Göldeki Nar Taneleri ......................................................................................................................... 20

Hayatın Kiri ....................................................................................................................................... 25

Haydan Gelen, Hayat Götürdü .......................................................................................................... 28

İlk Aşk Son Aşk .................................................................................................................................. 31

İsimsiz Karakterler............................................................................................................................. 34

Kardeş Kardeş ................................................................................................................................... 38

Kaşalot .............................................................................................................................................. 43

Kaza .................................................................................................................................................. 47

Kirli Pencere...................................................................................................................................... 49

Midyeciler......................................................................................................................................... 51

Müzmin Bekar Kiracı Aranıyor ........................................................................................................... 54

(Ne) İç(in) Savaş ................................................................................................................................ 57

Ölüm Orucu ...................................................................................................................................... 60

Sağlık İçin Futbol ............................................................................................................................... 64

Son Matine Mısırları.......................................................................................................................... 67

Tarif Gerekmez ................................................................................................................................. 69

Üzüntü ve Muz Kabuğu ..................................................................................................................... 71

Yazarın Ölümü .................................................................................................................................. 73

Ağır Vazife

Birazdan okuyacağınız öyküler bana ait değil. Pek gönüllü olmamama rağmen hatırlı dostların

ısrarı ile jüri üyesi olduğum bir edebiyat yarışmasında finale kalan dört eseri okuyacaksınız.

İlk defa bu sene düzenlenen yarışma şartnamesindeki tek madde, öykülerin, “Genç kadının,

“Yine başlama lütfen!” şeklinde bağırması üzerine tüm başlar kendisine döndü.” cümlesini

devam ettirmesi ve beş yüz kelime sınırını aşmamasıydı.

Yemek kitaplarının bile hikayeden çok sattığı bir ülkede yarışmaya katılım tahmin edeceğiniz

üzere pek yoğun olmadı, hepi topu yirmi üç eser geldi posta kutuma. Kendimce akıllılık edip,

değerlendirme kurulundaki diğer arkadaşlara ön elemeyi yapma görevini verdim. Meğerse

kazığın büyüğü bana kaçmış. Elemeyi geçen öyküleri bana teslim edip, tatile çıktılar.

Bahsettiğim zaten dört kişi, oğlum, kızım ve eşleri. Anlayacağınız eşimin adına düzenlenen

yarışmada kazananı ilan etmek bana kaldı. Edebiyat öğretmeni olarak çalıştığı askeri lisenin

kapısında geçen sene şehit ettiler aslan gibi adamı. Tabi sadece kocam değil, servise binmek

üzere olan dört meslektaşı da hayatını kaybetti patlayan bombanın etkisiyle. Neyse konuyu

toparlayacak olursak, dört tane bile olsa el emeği göz nuruyla yazılmış hikayeleri sıralamanın

hiç de sandığım kadar kolay olmadığını gördüm. Çocuklardan umudu kesince, aklıma sizden

yardım alabileceğim geldi. Eşimin sözüdür, “Vazife bir kişi için fazla ağırsa, pay etmek

gerekir.” Evet, işte öyküler, ne derseniz kabulüm artık, gönlünüze sağlık. Bu arada

unutmadan, bu bir sır olarak aramızda kalmalı, çocuklar bu işi de kıvıramadığımı bilmesinler,

lütfen!

-o-

Genç kadının, “Yine başlama lütfen!” şeklinde bağırması üzerine tüm başlar kendisine döndü.

Körüklü otobüste kendisine yaslanan adamdan kalabalığı yararak kaçıp en arkaya gitmesine

rağmen adam da ısrarla onu takip etmiştir. Mesai çıkışı olmasını fırsat bilip her akşam

kendisine genç bir kurban bulan sapık, baltayı bu defa taşa vurduğunun farkında değildir.

Daha diğer yolcular adama müdahale etmeye fırsat bulamadan, Safiye kendinden

beklenmeyen bir çeviklikle arkasındaki adamın sağ bileğini yakalar ve kendi ekseni etrafında

döner. Aylarca devam ettiği kendini savunma derslerinde öğrendiği bu hamle tacizcinin acıyla

feryat etmesine sebep olur. Safiye adamın kulak hizasına eğilerek, “Her kuşun etin yenmez.”

Zeytinyağı gibi üste çıkmaya çalışan adam elini kurtararak, “Yahu elimi kıracaktın ne

yapıyorsun sen, karate filmi mi çeviriyoruz burada. Ben bayılıyor muyum kalabalığa

sanıyorsun, çok sıkıştıysan inip taksiye bin!” Kapıya yakın duran bir genç de olaya müdahil

olur, “Kıvırtıp durma kardeşim, ya efendi gibi özür dile bayandan ya da ağzını yüzünü

kırmadan önce in kurtul!” Safiye‟nin de cesareti artmıştır, “Utanıcam, ses çıkarmayacağım

sandın değil mi, terbiyesiz herif. Ben senin gibileri bilirim, ürkek kadınların karşısında aslan

kesilirsiniz, ama zora gelince kuyruğu kıstırıp lafı evelemeye gevelemeye başlarsınız.” “Yok

kardeşim, ortada bir yanlış anlama var. Siz neler diyorsunuz, ben çocuk muyum ya... Herkes

gibi yorgun argın evime dönmeye çalışıyorum...” diye konuşarak şoföre ineceğini bildiren

düğmeye basar. Gencin çıkışından cesaretlenen kalabalık da homurdanmaktadır. Arkalardan

biri atılır, “Geçen gün de uslanmaz herifin teki kardeşime sürtünmüş otobüste, yoksa sen

misin lan o sapık?” Otobüs sarsıntıyla durur ve kapıya hücum edenlerin arasında olayın faili

gözden kaybolur. Yolculuğun geri kalanı için ortak bir konu çıkmıştır herkese ve günün tüm

yorgunluğu unutularak hararetli bir şekilde sohbete başlanır. Yeni binenler de çok geçmeden

"Şerefle bitirilmesi gereken en ağır görev, hayattır."

Alexis de Tocqueville

Safiye‟yi, yağmurluklu adamı ve diğer detayları öğrenirler. Şehre akşam çökerken dayak

yemekten ucuz kurtulmuş olan adam durakta bir sonraki avını getirecek otobüsü

beklemektedir.

-o-

Genç kadının, “Yine başlama lütfen!” şeklinde bağırması üzerine tüm başlar kendisine döndü.

Telefonda konuştuğu sevgilisi işten o hafta içinde ikinci kez geç gelmesini bahane edip

kıskançlık krizine kapılmıştır. “Hayır Murat, gelip almana gerek yok, zaten otobüsteyim...

Yanılıyorsun... Tabi ki yalnızım, yani şu anda bu konuşmaya kulak misafiri olan onlarca

yolcuyu saymazsan.” Ağzından çıkanı duyan kulaklar Ebru'nun beynine ses tonunu alçaltması

yönünde bir uyarı yollar. “Daha fazla devam edemeyeceğim Murat, gelince konuşuruz, hadi

kapat lütfen. Burak'ın nerede olduğunu nereden bileyim, çok meraklıysan, arayıp ona sor.”

Kapatma tuşuna basar ve telefonu hışımla çantasına sokar. Etraftakilerin dikkati dağılır ve

herkes yavaş yavaş iç dünyasına geri döner. Yalnızca iki sıra arkadaki emekliler Ebru'nun

hikayesini kendi aralarında devam ettirmeyi tercih eder. “Biz gençken böyle miydik kuzum,

bu kızlar pek huysuzlar. Oğlan merak etmiş ki soruyor, belli ki seviyor. Hadi iki zarif sözü bir

araya getiremedin, bari efendi efendi cevap versene.” Bayan arkadaşı da kafasını aşağıya

yukarıya sallayarak konuşur, “Bu oğlanlar da pek akılsız şekercim, bunları süslü püslü görüp

tepelerine çıkartıyorlar.” “Aman onlarınki de süs mü? Aslında çocuklarda da kabahat yok,

ailelerde o kadar şımartıyorlar ki, bunların da dili böyle pabuç kadar oluyor.” “Ne anaya

babaya saygı var, ne sevgiliye kocaya. Ben bizimki hesap sorduğunda böyle cevap verseydim

kızılca kıyamet kopardı... Ahh ahh, hayatta olsaydı da isterse koparsaydı yaygarayı.”

Arkadaşının hüzünlenmesiyle dedikodu hevesi kursağında kalan bayan camdan dışarı doğru

dönerse de kulaklarını kabartmaktan geri duramaz ve ağzına sakız olacakları beklemeye

koyulur.

-o-

Genç kadının, “Yine başlama lütfen!” şeklinde bağırması üzerine tüm başlar kendisine döndü.

Plaja on dakikalık yürüyüş yolundan gelmelerinin üzerinden on dakika bile geçmeden kakası

geldiğini söyleyen çocuk, annesinin sabrını taşırmıştır. “Sana evden çıkarken kaç kere

sormadım mı, neden evde yapmadın? Ne zaman tuvalet olmayan bir yere gelsek senin kakan

geliyor. Peki şimdi eve dönersek yapacak mısın? Eğer kakan yine kaçarsa bugün bir daha

denizi göremezsin ona göre! Bir dur ve bağırsaklarını iyice dinle istersen, seni

kandırmadıklarına eminsen toparlanmaya başla bakalım. Emre az ileride güneşlenen kız

kardeşleri görünce çok da acelesi olmadığına karar verir, “Tamam, tamam yanlış alarm.” Az

önce yerinden kalkmaya üşenen kendisi değilmiş gibi bu sefer de anne tatmin olmaz bu

cevaptan, “Emin misin oğlum, bak sakın altına kaçırayım falan deme... Akşama misafir

gelecek, bok yıkamakla uğraşamam.” Emre yaz sonunda birinci sınıfa geçecek olmasına

rağmen zaman zaman tuvalet problemi yaşamaya devam etmektedir. Doktor sorunun

psikolojik olabileceğini ve ilgi çekmeye çalışan çocuklarda bu tip durumların görülebileceğini

söylemiştir. Anne çok ikna olmamıştır, çünkü Emre de en az kardeşi kadar ilgi görmektedir

evde. Emre aslında olgun bir çocuktur ve kardeşini kıskanması için geçerli bir sebep de

yoktur, ayrı odası bile vardır. Yaşıtlarının aksine kızlarla oynamayı hiç de sıkıcı bulmayan

Emre bakkalın kızını da geçen yazdan beri beğenmektedir. Normalde kış dönemi boyunca

unutulup gitmesi gereken bu hoşlanma ne yazık ki karşılıksızdır. Su hem yaşça hem de boyca

Emre'den büyüktür. Emre hipnotize olmuş gibi kızlara yaklaşır, annesine cevap vermediğinin

farkında bile değildir. “Merhaba, ben Emre.” Küçük kardeş atılır, “Merhaba Emre, benim

adım Bu, otursana...” Şaşırarak sorar, “Gerçekten adın Bu mu?” O ana kadar ilgisiz kalmış

olan abla yavaşça doğrulur, “Hayır aslında adı Buse, ama benimle uyumlu olsun diye kendine

Bu diyor. Çocukça bir şey işte!” Emre ayakta kalmak ile oturmak arasında kararsız çömelir.

Karındaki bu ani basınç artışı gazları tetikler ve duyulabilecek bir ses çıkar. Emre kıpkırmızı

kesilir, ama hiçbir şey olmamış gibi normal davranmaya devam ederse, başkalarının da bu

hareketi örtülmesi gereken bir kabahat olarak görmeyeceğini düşünür. Yanılmıştır. “Ohaa,

fare ölüsü mü yedin, o da neydi öyle?” Su'nun umulmadık çıkışı karşısında Buse de en az

Emre kadar afallar. Oğlunun o vaziyette ileri geri sallandığını gören genç kadın daha geç

olmadan müdahale eder, “Emre hadi, denize gireceksen gir, eve geç kalacağız.” Özür

dileyerek kalkar Emre ve kızgın kumların ayaklarını yakmaması için koşarak denize atlar.

Kapının önünde bekleyen yemek artıkları aydınlığa çıkar ve sudan hafif oldukları için

yüzmeye başlarlar. Bunu görenler ise çığlıklar atarak Emre'yi merkez alan bir daireden eşit

hızla uzaklaşırlar. Emre, ertesi günü cezalı olmamasına rağmen evden dışarı adım atmaksızın

odasında geçirir. Bir karar vermiştir, artık doğanın çağrısını ertelemeyecek ve kendinden

büyük kızlardan uzak duracaktır.

-o-

Genç kadının, “Yine başlama lütfen!” şeklinde bağırması üzerine tüm başlar kendisine döndü.

Hayvanat bahçesindeki papağan genç kadının kafese yaklaştığı her sefer göğüs tüylerini

yolmaktadır. Veteriner olarak göreve başladığından beri hayvan neredeyse çıplak kalmıştır.

Fıstık, meyve ve hoşuna gidebilecek türlü yemişler verdiyse de başkalarının ilgisini çekmek

için türlü taklit yapan bu yaratığın arkadaşlığını kazanmayı başaramamıştır. Okuldaki bir

hocasından aldığı tavsiye üzerine son çare olarak parfümünü değiştirmiş, ama papağan

kendini kelleştirmekten vazgeçmemiştir. Kitaplarda da aradığı çareyi bulamayınca aklına bir

önceki veterinere danışmak gelir. İdareden Kamil Bey'in telefonunu alır, ama numaranın

geçici olarak kapalı olduğunu öğrenir. Veterinerlerin gerçek anlamda emekli olamayacağını

bildiği için birkaç gün boyunca denemeye devam eder ve sonunda hattın öbür ucunda bir

insan sesi duyulur. “Alo, buyurun.” “İyi günler, Kamil Bey'le görüşmek istemiştim ben Hale,

hayvanat bahçesinin yeni veterineriyim” “Merhaba Hale Hanım, babam telefonu evde

unutmuş, doktora gitmişti, ama muhtemelen öğleden sonra evde olur.” Geçmiş olsun, ben

papağan ile ilgili Bir şey soracaktım da, o yüzden rahatsız ettim, sonra tekrar ararım.” “Nalan

mı?” “Efendim?” “Hangi papağan, büyük olan mı?” “Evet, evet Nalan. Anlaşılan siz de

tanıyorsunuz bizim kırmızılı hanımı?” “Elbette, babama her geldiğimde saatlerce kafesinin

önünde otururdum. Bizim anladığımız şekilde konuşmazdı, ama seyrine doyum olmazdı.”

“Nalan türünün çok güzel bir örneği, daha doğrusu ben gelene kadar öyleydi. Nedense

yıldızlarımız barışmadı ve beni her gördüğünde tüylerini yolup, tepki veriyor.” “Ben galiba

sorunu anladım, ama bunu size telefonda söyleyemem.” Hale hem şaşırır hem de aradığı

çözümün çok da uzakta olmadığını düşünerek sevinir. “Sizinle meslektaş mıyız acaba?”

“Hayır, ben moda fotoğrafçısıyım. Bakın, Nalan çok kıskançtır ve bu kadar şiddetli tepki

vermesi sizi tehdit olarak gördüğüne işaret ediyor olabilir. Sizi bu kadar uğraştırdığımı duysa

babam çok kızardı bana, orası kesin, ama sizden randevu kopartmaya çalışıyorum, çünkü

Nalan'ın zevkine güvenirim.” Kahkahasına engel olamasa da sesinin şuh çıkmamasına büyük

özen gösterir Hale. “Eğer dediğiniz doğruysa ona yaklaşmak için yanıma erkek bir yardımcı

almam gerekecek demektir. Bu akşam Nalan'ın aşısı var, eşlik etmenizi istesem, yanlış

anlamazsınız umarım” Şaşırma sırası amatör çapkındadır, “Gerçekten mi, yani istersem gelip

sizi görebilir miyim?” “Beni ve tabi ki Nalan'ı, onu kazanmam lazım.” “Yani amaca giden her

yol mubahtır ve siz de meslek aşkı uğruna benim varlığıma katlanacaksınız, öyle mi?”

“Akşam yedi buçukta, Kamil Bey'in de işi yoksa, kendisiyle tanışmaktan çok memnun

olurum.” “Babam o saatlerde briç kulübünde olur, ama ben selamınızı iletirim. Orada

olacağım. Şimdilik hoşça kalın.” “Görüşmek üzere deyip kapatmadan önce adınızı sorabilir

miyim?” “Kerem ben, akşama görüşmek üzere Hale Hanım.”

En başta söylemeyi unuttum, belki merak etmişsinizdir bu öykülerin hepsinin aynı giriş

cümlesine sahip olma şartı da nereden çıktı diye ve hatta, “Genç kadının, „Yine başlama

lütfen!‟ şeklinde bağırması üzerine tüm başlar kendisine döndü.” cümlesini kim ve neden seçti

diye... Efendim rahmetli kendi çapında yıllardır yazardı ve kendisinden kalan son not

defterinden anlaşılıyor ki, bir öyküye başlamış, ama sonunu getirmeye ömrü vefa etmemiş.

Bizim yarışma düzenleme çabalarımız da bir nevi miras. Ortak olup yükümü paylaştığınız için

sonsuz teşekkürler.

Bardak Çatlak

Evlerinin öyle ahım şahım bir manzarası yoktu, ama komşularının yeni yıkanmış

çamaşırlarını seyretmek de favori Pazar günü aktivitesi değildi. Çamaşırları hele hele

metrelerce çarşafı balkonda kurutma alışkanlığına oldum olası bozulurdu aslında, ama

havuçlarını yiyen onlarca tavşandan ibaret görüntü bu kez onu rahatsız etmedi. Üst katın

balkonundan sarkan ıslak kumaş, hem güneşin göz alıcı parlaklığını filtreliyor hem de hoş

kokulu bir serinlik veriyordu genç kızın odasına. Eylül‟e girmiş olmalarına rağmen hala

bunaltıcılığını koruyan sıcak kadar, yeni taşınan üniversite öğrencilerinden birinin dikkat

çekici yakışıklılığı da Aslı‟nın tepkisini yumuşatıyordu muhtemelen.

Babası yöneticiyle kavgalı olduğu için apartman toplantısına annesi katılmıştı. Boş duran

dairenin üç bekar erkek tarafından tutulmak istenmesine itiraz etmemişti annesi, ama temizlik

kurallarına uyulmaması durumunda ihtar verilmesini de karar defterine yazdırtmıştı.

Mutfakların böcek ve karınca işgaline uğraması hikayeleri bu yaz kulaktan kulağa dolaşmıştı

mahallede. Ev sahipleri için üniversite kampüsüne yakın olmak, kira gelirleri açısından

avantajlı olduğu kadar çeşitli sakıncaları da beraberinde getirmişti. Beş sene önce okulun

temel atma çalışmalarına başlandığında sokak sakinlerinin aklına gelmeyen türlü olay

yaşanmıştı bu zamana dek. Zaman zaman polis ve itfaiye araçlarının canavar düdükleri bile

kapalı pencerelerden içeri sızmış, kırmızı mavi yanar döner ışıklar duvarları yalamıştı yakın

geçmişte.

Aslı, adı Timuçin olan çocukla sabahları merdivenlerde karşılaşıyordu sık sık. Hatta bir

keresinde sokağın başına kadar birlikte yürümüşler ve sohbet sırasında ev arkadaşlarının

isimlerini de öğrenmişti Timuçin‟den. Uzun boylu, atletik yapılı, kumral olanı Cenker ve

esmer, sıska, gözlüklü olan da Aziz‟miş. Aynı sınıfta olmalarına rağmen Aziz, Timuçin‟den

bir yaş küçük ve Cenker de büyükmüş. Lisedeyken Cenker voleybol antrenmanlarından

dolayı okulu aksatıp sene kaybetmiş, Aziz de ilkokula erken başlamış. Timuçin gitar

çaldığından bahsetti ve rahatsız olup olmadıklarını sordu. Aslı hiç duymadığını söyleyince de

dinletmek için akşamüstü misafirliğe davet etti. Aslı, delikanlının kendisine asıldığını farketti,

ama Cenker ile tanışma fırsatı olabileceğini düşünerek teklifi reddetmedi.

Öğrenci evi olduğuna inanmak zordu, Aslı‟nın görebildiği kadarıyla her yer derli toplu ve

tertemizdi. Salon iyi havalandırılmıştı. Gençlerden her birinin ayrı odası vardı ama Aslı

salonda oturmayı tercih etti. Timuçin gitarını getirmek için odasına giderken arkasından

seslendi ve böylece odasının balkon manzarasını kapayan tavşan resimlerinin Aziz‟e ait

olduğunu öğrendi. Ne çamaşır makinesine ne balkona birden fazla yatak takımı sığıyormuş ve

Timuçin‟in sırası da bir sonraki Pazar günüymüş. Annesi ona çoraplarını ve iç çamaşırlarını

elde yıkamayı öğrettiği için nevresim, çarşaf haricinde sıra beklemiyormuş. Aziz ve Cenker

onun kadar titiz olmadıkları için evi de Timuçin topluyormuş. Öğrenci mutfaklarında pek

rastlanmasa da Timuçin sofra kültürüne meraklı olduğu için kahve makinesi varmış. Aslı evi

gezmek istemediğini ve kahve sevmediğini söyleyince bir an sessizlik oldu. Bu süre uzadıkça

söz almak, anlamlı bir cümle sarfetmek zorlaşacağı için Timuçin gitarına sarıldı. Aslı‟ya istek

parçası sorup da bilmediği bir cevap almaktansa ev arkadaşları tarafından iyi çalıp söylediğine

inandırıldığı bir parçaya başladı.

Timuçin olanca sempatikliğiyle Aslı‟yı etkilemeye çalışıyordu. Elleri gitarın tellerindeyken

gözleri de genç kızın yüzünde dolaşıyordu. Bakışının Aslı‟nın göğüslerine kaymamasına çaba

sarfettiği için hafiften terliyor ve arada şarkı sözlerini karıştırdığı da oluyordu. Aslı

nakaratlarını dahi bilmediği için Timuçin‟in hatalarını yakalaması mümkün değildi, ama bu

durum hünerlerini sergileyen açısından bir avantaj oluşturmuyordu. Müziğin, evrensel olması

lazım gelen dili aralarına bir mesafe koymuş, onları birbirlerine yabancılaştırmıştı adeta. Aslı

kendini küçük, güçsüz, ezik hissediyordu. Çalınanların şarkı mı türkü mü olduğunu ayırt

edemiyor, içi sıkılıyor, ama yakalanırsam endişesiyle de duvardaki saate bakmaya

çekiniyordu. Misafirlikte teklif edilen yiyecek içeceği ilk seferde kabul etmemek nezaket

icabı mıydı, neyi ispatlıyordu ki, kahveyi reddettiği için kendine ve bu koşullanmadan ötürü

annesine kızdı Aslı. Timuçin tekrar sormadığı için ona da biraz içerlemişti. O esnada genç

adamın da aklında aynı sıkıntı vardı, kahve konusunda ısrarcı olmadığına pişman olmuştu.

Belki bir daha yakalanamayacak bir fırsatı kaçırmıştı, ama içi elvermemişti işte, beyninden

giden emirlere direnmişti ağzı ve de kalbi.

Zil sesi ikisini de daldıkları düşüncelerden çekip çıkarttı. Aslı saate, Timuçin‟de ayağa

kalkarken Aslı‟nın göğüslerine doğru kaçamak bir bakış fırlattı. Kapının zili tekrar çaldı. Aslı

tüm kalbiyle gelenin Cenker olmasını diledi. Ancak Timuçin‟in gecikmesinden ve ses

tonundan kapıdakinin yabancı biri olduğunu anladı. Meğer yan komşu gürültüden rahatsız

olmuş. Anlaşılan Timuçin kendini kaptırıp tedbiri elden bırakmış. Cenker ile tanışmak

hayalini başka bir güne ertelemek en uygun seçenekti. Beklemekle şansını arttıramayacağına

ikna olan Aslı, saati bahane ederek izin istedi. Birazdan annesi pazardan, babası işten

dönerlerdi. Tekrar gelmesine dair ısrarlar karşısında ucu açık bir cevap vererek evine döndü.

Cenker ile başbaşa kalmak, biraz sohbet, belki kısa bir dans, belki de küçük bir öpücük gibi

romantik anlar kadar tatsız olaylar yaşamak da olasıydı elbette. Timuçin‟in şeytana uyup

sarkıntılığa yeltenmesi, izin almadan gittiği için dönüşte annesiyle münakaşa etmek, bir

erkekle yalnız başına kaldığını öğrenen babasının avaz avaz bağırması... Aslı gün boyu hayal

gücünün yettiğince düşünmüş, kimi aşk kitaplarından alıntılanmış yaramaz heyecanlarla

bezeli kimi ise gerilim filmlerinden çıkma sahnelerle dolu olmak üzere bir çok senaryo

yazmıştı kafasında. Yine de merakına yenik düşüp çıkmıştı üst kata ve hiç bir şey olmamıştı

işte. Demek ki, sıklıkla aile bütçesini deldiği yolundaki ithamlar karşısında, babasının

başvurduğu savunma cümlesi pek de yanlış değildi, “Hayat çatlak bardaktaki suya benzer,

içsen de bitecek içmesen de!” Aslı kendince, gelecek için endişelenmek yerine her anı dolu

dolu yaşamak gerekir gibi bir anlam çıkartırdı ve bu cümlede ağustos böceği neşesi bulurdu.

Annesini aksi bir karınca gibi düşününce kikirdedi.

Oysa Aslı yanılıyordu, Timuçin‟in beyninden geçen yakışıksız fikirlerden ve mutfaktaki

tuzaklardan habersizdi. Çünkü saftı, tecrübesizdi, toydu. Eğer kendi evlerinde olmayan

makineyi görmek amacıyla mutfakta yeterince oyalansaydı, usulca düğmesi çevrilecek

ocaktan sızacak gazın kokusuna veya süt köpüğü ile taçlandırılmış kahvenin tadına bakmak

isteseydi fincanına atılıp karıştırılacak küçük kırmızı haplara karşı hiçbir savunması yoktu.

Devir Teslim

Üzerine kalın bir uyku çekip, rüyalarına sarıldı. Sabah yarı aralık panjurlardan giren parmak

parmak ışık demeti iki kişilik yatakta uyumakta olan yalnız bedenin üzerinde şefkatli bir el

gibi dolaştı. Güneş, tüm duvarları boydan boya okşadıktan sonra ayaklı boy aynasında

çoğaldı, çoğaldı ve odayı aydınlığa boğdu. Tek gözünü aralayan Şevket tembelce diğer tarafa

döndü. Yorgan, yorgun yatağın ortasında bir kümbet haline geldiği için görüşü engelliyordu.

Eşinin ılık bedenine, hiç değilse lavanta kokulu saçlarına dokunabilmek için elini uzattı, uzattı

ama taa uca kadar herhangi bir engelle karşılaşmadı. Yine mi yalnızım? diye hafiften bozuldu.

Nevin, bebeğin ağlamasına kalkıp gitti, sonra da çocuğun odasında uyuya kaldı diye düşündü.

Terliklerini ayak yordamıyla buldu ve içi ürpererek giydi. Bugünden tezi yok deri terlikleri

kaldırıp, dolaptan kumaş olanları indirmeye karar verdi. Ayaklarını sürüye sürüye koridorun

ucundaki küçük odaya gitti ve kapıyı usulcacık açarak başını uzattı. Hayır, Nevin yoktu.

Erkenden toplantısı mı vardı acaba? Genelde yatmadan evvel ertesi gün yapılacakları

konuşurlardı ama oğlanın telaşından unuttuğunu varsaydı. Küçük Onur diş çıkarıyordu ve

gece çok huysuzluk etmişti. Son bir senedir cumartesi geceleri hariç karısıyla beraber doğru

düzgün bir uyku çekememişti. Evlendiklerinde ikisi de iki kişilik yatakta uyumaya zor

alışmışlardı. İlerleyen yıllarda birbirlerinin ısısını, kokusunu benimsediler. Şevket eşinin

uyurgezerliğine bile alıştı zamanla ama şimdi koca yatakta tek başına uyanmak zoruna

gidiyordu nedense.

Salona gidip, deri koltukların rahatlığına bıraktı kendini. Belki Onur uyanıncaya kadar

kestiririm, diye iç geçirdi. Çocuğun ilişkiye yeni bir boyut katacağı, evliliğe harç olacağı

söylemleri yanlış çıkmıştı. Oğlunu seviyordu, kanından canından bir parçaydı ama Nevin ile

aralarına girdiği de bir gerçekti. Onur doğduktan sonra pabucu dama atılmıştı Şevket'in.

Nevin'le birlikte olabilmek için uykusundan fedakarlık yapmaya, kolları kopuncaya kadar

bebek sallamaya, sabaha kadar nöbet tutmaya ve hatta alt açmaya bile katlanmıştı ama yine de

kendini işe yaramaz hissediyordu. Sanki mahalleye yeni zengin bir çocuk gelmiş ve cafcaflı

oyuncaklarıyla en iyi arkadaşını çalmıştı ondan. Şevket yapayalnız kalmıştı. Canı hiçbir şey

yapmak istemiyor, sabahtan akşama bir köşede somurtuyordu. Tarih tekerrürden ibarettir sözü

doğru çıkmıştı. Aradan yirmi sene geçmesine rağmen Şevket aynı iç burkulmasını

hissediyordu. Çocukluktan kalma bu duygu o kadar rahatsız ediciydi ki, çocuğuna bile soğuk

duruyordu. Mutlu bir evlilik meyvesini vermişti ama elma kurtluydu işte! Kurtlar yaprakları

kemiriyor ve günden güne ağaca da zarar veriyorlardı. Düşüncelerinden utandı ve kendinde

korktu. Bir baba evladı hakkında nasıl kötü bir dilekte bulunurdu? Vicdan azabını azaltmak

için derhal Onur'un odasına gitmeli ve küçüğü kucağına alıp, bağrına basmalıydı.

Uyandırılınca ağlama riski oldukça yüksekti ama salonda tek başına oturmaya devam

edemezdi. Gömüldüğü koltuktan kalktığı sırada telefon çaldı, mutfağa koştu. Şevket, üçüncü

çalışta ahizeyi kaldırmayı başardıysa da geç kalmıştı. Karşı tarafta ses yoktu. Evde çocuk

olduğunu bilen biri bu saatte rahatsızlık vermemek için ısrarcı olmamıştı herhalde. Belki de

kahvaltı saatini bildiği için Nevin mutfakta olacağını tahmin etmişti. Nevin'in ofis telefonunu

hatırlamak için durakladı ve dudakları numarayı bir kez mırıldandıktan sonra ahizeyi tekrar

eline aldı. İçinden bir ses, “Hiç değilse çocuk gürültüye uyanmadı...” diyecekti ki, bir başka

ses onu huzursuzca bastırdı, “Niye uyanmadı?” Telefonu kapatıp koridoru hızla bir uçtan bir

uca geçti. Küçük bir peluş ayının bağlı olduğu tokmağı çevirip içeri girdi. Oda oldukça serindi

ve rüzgar perdeleri uçuşturuyordu. Garip, çek-yat açılmamıştı. Zaten bebek karyolasının üstü

de, ağustos sonunda Nevin'in yazlık evi kapatırken yaptığı gibi tozlanmasın diye örtülmüştü.

Onur nerede peki? Zihni bulanıklaşmaya başladı. Hangi gündeydik? Yoksa cumartesi mi

bugün? Onur'u cumartesi sabahları anneanneye bırakır ve pazar akşamüstü de alırlardı.

Böylece hem karı koca baş başa bir gün geçirirler hem de pazar günleri aile büyükleriyle beş

çayı içmek için bahaneleri olurdu.

Belki de Nevin erkenden Onur'u annesine bırakmış ve dönüş yolunda da evi arabadan

aramıştır. Gayet tabii, niye endişeye kapıldım ki? Rahmetli babasının sözlerini hatırladı. Her

şeyin mantıklı bir açıklaması vardır! Derin bir nefes alıp mutfağa yöneldi. Buzdolabının

kapağını açarken mıknatıslardan birkaçını yere düşürdü. Kapak, baştan aşağı evlenmeden

önceki seyahatlerinden getirdikleri süslü mıknatıslarla doluydu. Dokuz ayrı ülkenin yirmi iki

farklı şehrini gezmişlerdi. Onlarca mıknatıs yüzlerce anıya bekçilik ediyor, güzel günlerin

unutulmasına engel oluyorlardı. Portakal suyu doldurduğu bardağı bir dikişte yarıladı ama

ağzındaki acı tat yüzünün buruşturmasına sebep oldu. Kutuyu eline alıp, son kullanma

tarihine baktı. Yirmi yedi mart. Bugün ayın kaçıydı ki? Kapıya gidip gazeteyi aldı ve tarihi

kontrol etti. Yahya yine yanlış gazeteyi getirmiş olmalıydı. Kapıcının kulağını çekme vakti

gelmişti. Geçen sefer şeker yerine tuz getirdiği zaman adamakıllı kalaylamıştı ama besbelli

kafasına laf girmiyordu bu Yahya'nın.

---o---

Serap kamyonete bindi. Güneşliğin kenarına iliştirdiği fotoğrafa göz attı. Sarı bir çocuk,

Tarık. Ona arkadan sarılmış kumral bir kadın, kendisi. Geçen yaz gittikleri kıyı kasabasında

vermişlerdi bu pozu. Onur işleri dolayısıyla gelememişti. Belki de işi bahane etmiş, evde

kafasını dinlemek istemişti. Kocasının zamparalık etme ihtimalini aklına getirmek istemezdi

Serap. El kadar bebekle dul kalmak hayatını kolaylaştırmayacağına göre, boşanmak çıkar yol

değildi. Bilip de katlanmak acı çekmekten zevk alanlara göreydi. En iyisi görmezden gelmek,

ipucu peşinde koşmamak, düzeni bozmamaktı. Her erkek gelip geçici hevesler peşinde koşar

ama sonunda yuvasına dönerdi. Onur da boylu poslu hoş adamdı doğrusu. Genç kızların

ilgisini çekmesi normaldi. Zaten birkaç günlük bir kaçamak yılların evliliği yanında neydi ki?

Artık çocuk da yaptığına göre Onur'u eve bağlamış sayıyordu Serap. Halden aldığı balıkları

çözdürmeden eve yetişmeliydi. Kontağı çevirip, yola koyuldu.

---o---

Yahya günlük bakımını yapmak üzere Şevket beyin odasına girdi. Sakalını tıraş etti,

tırnaklarını düzeltti, saçlarını taradı. İhtiyar adam boş gözlerle tavana bakıyor, ne itiraz ne

teşekkür ediyordu. Ölse kurtulur belki ama Allah'ın işine karışılmaz, tövbe! diyerek çıktı

Yahya. Huzurevinde, kırk iki bakıma muhtaç erkek ve yirmi dokuz tane de hanım vardı.

Bazısının akrabaları ay başlarında uğrar para bırakırdı. Şevket beyinkiler bunu bile çok

görüyorlardı zavallıya. Ödemeyi banka havalesi ile hallediyorlarmış, müdür bey öyle

söylemişti bir keresinde. Yahya'nın babası, annesi olacak yaştaydı çoğu. Yahya onlara üzülür

ve elinden geldiğinde horlamamaya çalışırdı. Şevket beyin ilk yıllarında sarf ettiği kaba

sözlere bile aldırış etmemiş, nezaketi elden bırakmamaya gayret etmişti Yahya.

---o---

Babasından kalan dairenin alım satım işlerini bitirince, biraz olsun rahatlamıştı Onur. Bu para

onları uzunca bir süre idare ederdi. Küçük yerde insanın paraya ihtiyacı olmuyordu pek.

Yiyeceği zaten deniz ve toprak veriyordu. Paralar suyunu çekince de Serap'ın yanına dönmüş,

emektar teknesinin başına geçmişti yeniden. Yaz boyunca öğrencilere mavi tur yapar, kışın da

balığa çıkardı. Tarık'ın dünyaya gelişiyle hayatı altüst olmuştu. Zar zor denkleştirdiği aile

bütçesi her ay açık vermeye başlayınca çareyi babasının dairesini satmakta buldu. Babasını

eskiden midyeye benzetirdi, Onur. İnsanlar onu ya çok sever ya nefret ederdi. Esprili, zeki,

yardımsever, dürüst ama ukala ve hatalar karşısında hoşgörüsüzdü. Dili iki ucu keskin ama

küt uçlu bir bıçak gibiydi; öldürmez ama istenirse çok yaralayıcı olabilir. Bu da insanların

Şevket beye karşı ortalama duygular beslemesini zorlaştırırdı. Yaşlandıkça önce zekası sonra

yardımsever yanı onu terk etti. Nevin hanım öldükten sonra gerçekliğini hepten yitirmişti

zaten. Huzurevinde en azından akranlarıyla birlikte olur, beraber çatarlardı dünyaya, spora,

siyasete gençliğe. Orada da Yahya'nın başına bela oldu ya neyse. Onur bir taraftan söyleniyor

bir taraftan da halatları çözüyordu. Herkesin ortak çıkarları için yaptığının en doğrusu

olduğuna kendini inandırmaya çalışarak demir aldı ve marşa bastı. Zaten elinden başka ne

gelirdi ki?

Erguvanın Gölgesinde

Mesafe kısa olmasına rağmen yürüyerek gitmemeye karar verdim. Hem çiseleyen yağmur

hem de genç bir erguvan alacak olmam sebebiyle araba daha doğru bir tercih olacaktı. Üstüme

erguvâni bir hırka alıp çıktım. Annemin en sevdiği renktir bu, bir örnek ruju, ayakkabıları ve

hırkası ile her daim şıktır.

Fidanlıkta çalışan Rüstem, Müzeyyen Teyze'nin oğluydu. Para kazanmak için Ziraat

fakültesini üçüncü sınıfta bırakmak zorunda kalmış ve annesine yakın olmak için doğruca

buranın kapısını çalmıştı. Güler yüzlü ve eline çabuktu. Bir taraftan erguvanın Bizans

İmparatorlarının simgesi sayılmasının hikayesini anlatırken bir taraftan da seçtiği ağacı

bagajıma yükledi. Kentin soyluları kendi kanlarının halktan farklı renkte olduğuna

inanırlarmış ve bu sebeple saraydan olmayanların bu erguvan rengini kullanması yasakmış.

Trafiğe kalmamak için çay teklifini kibarca reddederek yola çıktım. Elli dakikada köprüyü

geçip, Avrupa yakasına vardım. Boğaz yolundaki cıvıl cıvıl pembeler, morlar baharı

müjdeliyordu âdeta.

Annem her zamanki gibi merdivenlerin başında karşıladı beni. Yeni sulanmış toprak ve taze

biçilmiş çim kokusuna rengârenk çiçekler karışıyordu. Son gördüğümde nasılsa aynı hala,

oysa ben değiştim. Zaman, her şeyi eskiten elini bana da değdirmişti. Fiziksel olarak belki çok

fazla yıpranmış görünmüyordum. Saçlarımın arasındaki kırların ve göz kenarlarımdaki

çizgilerin sayısında artış vardı muhakkak, ama asıl hasar ruhumdaydı. Son olaylar psikolojimi

altüst etmişti. Annemin istediği gibi biri olmaya uğraşıyor, ancak bir türlü başaramıyordum.

Geçen sefer anneme verdiğim sözü de tutamamış ve bu şirketten de ayrılmıştım. Yine de onu

üzmemek için masum birkaç yalanın kusuruna bakılmazdı.

Hayır, atılmadım anne, ben kendim istedim ayrılmayı. Biliyorsun, müdür benim yerime kendi

yeğenini getirmek için elinden geleni yapıyordu. Ee, benim de sabrım taştı sonunda. Ben

istenmediğim yerde zorla duracak kız mıyım? Sen beni böyle yetiştirmedin mi, niye

kızıyorsun şimdi? “El verene değil, yalvarana varacaksın, seni en çok isteyenin yanında mutlu

olursun,” diyen sen değil miydin? Ne yani, herkes haftada beş gün çalışırken ben

cumartesileri bedavadan nöbet mi tutsaydım yeğeninin başında. Bitirilmemiş işim olsa hadi

tamam, fazla mesai verse yine gocunmam, ee o da yok! Aptal Safiye'nin kafası basmıyor diye,

onun hatalarını ben mi düzelteceğim. Bastım istifayı çıktım, mosmor oldu Fikret Bey,

görmeliydin!

Boş versene be anne, üzülmene değmez. Bir iş gider, başka bir iş gelir. Ben artık eskisi kadar

takmıyorum. Sen onu bırak da, Müzeyyen Teyze'nin Rüstem vardı ya, ben onunla yapabilir

miyim sence? O da bekâr hala, kimseyi beğenmiyormuş. Beni çok güldürüyor, buraya

gelmeden fidanlığa uğradım, sana da selam söyledi. Bitkilerle ilgili ilginç şeyler anlatıyor,

bazen de uyduruyor. Mesela karpuza, Hindistan cevizine falan hilebaz diyor. Dışı başka içi

başka renk olduğu için meyvelere isim takmış, hoş değil mi? Yok canım, yüreğime cemre

düşmüş falan değil, ama düşündüm de... Off be anne, ne zormuş hayat!

Küçükken sana bir şiir yazmıştım, hatırlıyor musun? Öğretmen çok beğenip, panoya asmak

istemişti de nazar değer diye sen rıza göstermemiştin. Giysi dolabının kapağına asmak

istediğini söylemiştin. Seni mutlu etmek arkadaşlarımın beğenisini kazanmaktan daha

önemliydi. Şimdi istesem de erkeklerin ilgisini çekemiyorum ne yazık ki. Belki biraz spor

yapsam iyi olur, haklısın. Hem yeni insanlar tanımak hem de forma girmek için en iyi yol bu.

Benim için en iyi olanı biliyorsun her zaman. Tamam ilk iş gidip, mahalleye yeni açılan

salona yazılacağım. Belki iş bulmam için de faydası olur. Geçen gün izlediğim filmde, çocuk

tenis oynarken tanıştığı kızın babasının şirketine müdür oluyordu. Evet, ama filmlerdeki

öykülerin benzerine gerçek hayatta da rastlanabiliyor. Neyse geç olmadan ben bekçiyi

bulayım da şu erguvanı diktireyim. Şu köşe uygun mu, ne dersin anne, yoksa çok mu gölgelik

olur?

Toprağa derince bir çukur açamadan önce meraklı salyangozları olası bir kürek darbesinden

korumak için kabuklarından tutarak uzaklaştırdım. Ağacın dibine can suyu verdikten ve

kabristan bekçisinin kuruluktan çatlamış parmaklarına iyi bir bahşiş sıkıştırdıktan sonra yalnız

kalınca, üç KulhüvAllah bir Elham okudum. O sırada kulağıma uzaktan bir ezan sesi çalındı.

Belki ilk defa bu efsunlu makâma eşlik etmek istedim. Müezzin duyulmaz olana kadar

bildiğim yegâne iki arapça duayı peşi sıra okudum. Yavaş yavaş basamaklardan inerken

dönüp, diktiğim erguvana bir kez daha baktım. Çiçekleri annemin gülüşünün rengindeydi.

Hafif bir esinti saçlarımı dalgalandırarak yanağımı okşadı.

Bir sonraki görüşmemizde sana daha güzel haberler vereceğimi umarım, şimdilik hoşça kal

canım annecim!

Fikri’nin Fikri

Hayatım mutluluktan ibaret. Yalnızca keyif aldığım işleri yapıyor, dilediğimce yaşıyorum.

Şanslıyım, çünkü omuzlarımda dünyanın yükünü taşımıyorum, sorumluluklarım yok. Fikri işe

giderken ben deniz kenarında yürüyor, sinemaya gidiyor, çoğunlukla da yazıyorum.

Sabah yediye on kala çalıyor saat. İkimiz de uyanıyoruz ama ben onun aksine hemen

kalkmıyorum. Yatağın ılıklığı kaçmasın diye yorganın bizden tarafını iyice altıma

sıkıştırıyorum. Diğer taraf karımın, yâni karımızın. Fikri ile aynı gün nikâhlanmadık, ama

şimdi ikimiz de evliyiz Şükran ile. Ben bağlanmaktan korktuğum için bir süre daha bekâr

yaşamaya devam ettim, gezdim, tozdum, onları izledim. Baktım ki iyi idare ediyorlar,

bıraktım haytalığı, hovardalığı, evliliğe ortak oldum. Şimdi üçümüz, hatta dördümüz -on bir

ay önce bir bebekleri oldu, ben henüz benimseyemedim- birlikte takılıyoruz. Genelde yemek

saatlerinde aynı anda masaya oturuyoruz. Ancak çok geçmeden velet yaygarayı basıp da

ağzındakileri ortalığa püskürtmeye başlayınca ben odama çekiliyorum. Alıyorum elime

kalemi kağıdı başlıyorum kaldığım yerden yazmaya. Küçüğün uyku saati gelip de Şükran

yatak odamıza gidince benimki de yanıma geliyor. Bu sefer beraber yazmaya başlıyoruz,

fakat ben onu beklemediğim için Fikri sadece kendinden sonraki kısmını biliyor hikayenin.

Sayfaların süreklilik arz ettiğinin farkında değil ve defterin başına her oturduğunda taze bir

başlangıç yaptığını sanıyor. Oysa yeni isimler vermek, yeni tarihler düşmek farklı karakterler

yaratmaya, zamanı dilimlemeye yetmez ki! Ayrı bir kimliğim olmadığı için paraya ihtiyacım

yok, dolayısıyla çalışmaya mecbur değilim. Mekana gereksinim hissetmediğim gibi bazen

zamanı da anlamsız buluyorum, hatta hayatı ve onu yaratanı da...

Bence insanlar tanrıyı suistimal ediyor. Onu çağlardan beri kullanıyor, ilkel dürtülerine ve

emellerine alet, korkularına zevklerine kederlerine köle ediyorlar. Bir tanrının, eğer o her

anlamda gerçek bir tanrı, bir yaratıcı, bir ilah ise sevdikleri, beğendikleri, yasakladıkları,

nefret ettikleri, istekleri, emirleri, kaprisleri olabilir mi? Sizin tanrınızın da benzer iyi ve kötü

huyları var mı?, diye paragrafı sonlandırıyorum.

Birazdan işten gelir ve yıkanırız. Soğuk su ikimize de iyi geliyor. Duştan çıkınca fırsat

bulursa deftere bakar, ama felsefi söz oyunlarından haz etmediği için yazdıklarımı görmez. O,

dine olmasa da tanrıya inanıyor. Her gece dua ediyor. Kimi zaman düşüncelere dalıp,

hayallere kapılıp sonunu getiremese de en azından başlıyor. Ben dua etmem pek, belki çok

zorda kalınca... Fikri tüm sevdikleri ve hatta ölmüşleri için de iyi dilekler de bulunuyor.

Herkese hoş görüyle yaklaşıyor ve mümkün ise seviyor. Beni de seviyor, biliyorum. Zaten

sevmese on bir aydır içinde filizlenmeme; yediğine içtiğine, aldığı nefese, yatağına, defterine

kalemine ortak olmama izin vermezdi. Hastane koridorlarında benden vazgeçer, ilk “ıngaa”

ile kişiliğinden bölündüğüm anda beni karanlığa terk ederdi. Tam aksine beni her yere taşıyor.

Onun yapamadıklarını yapabildiğim için seviyor, koruyor ve bazen de kıskanıyor. Gücüme

imreniyor ama kötücül bir duygu değil bu, benim adıma mutlu oluyor tatminimi paylaşıyor.

Biz iyi bir ekibiz ancak Şükran bizi yakalamasın diye saklanıyoruz. Belki benden korkar ve

bizi ayırmaya kalkabilir. Asla buna izin vermem, Fikri‟siz yaşayamam.

Ben bu satırları yazarken o esneyerek yarınki kıyafetlerini hazırlıyor, gömleğine kravat

uydurmaya çalışıyor, diye bitirdi cümlesini Fikri. Önceki sayfaya dönüp yazdıklarını okudu

ve en çok tanrı ile ilgili bölümü sevdi.

Gelecek Gelmeyecek

Sık ağaçlıklı yüksek dağlarla çevrili Çerkez köyü Beslanbey, yemyeşil doğası, tertemiz havası

ile büyük şehre at sırtında yarım günlük mesafede olmasına rağmen adeta cennetten bir

köşedir. Kırmızı müdavimi gelincik tarlaları arasında yüzlerce at özgürce, korkusuzca dolaşır.

Halkı yabancılara karşı pek konuksever değildir ama kendi aralarında çok paylaşımcı ve

yardımseverdirler. Köyde hayat, günün ilk ışıklarından bile önce başlar.

O sabah, önceki günün yorgunluğundan mı, gördüğüm rüyanın mahmurluğundan mı nedir,

ılık yatağımda bir süre daha kalmak istiyordum. Kır çiçeklerinin baş döndürücü kokuları

eşliğinde ağabeyimin seslendiğini duyuyor gibiydim. Beynimi zorlayarak anlamlandırmaya

çabalıyordu ki, sesindeki şakaya taviz vermeyen ton bekleyen günlük işleri, ahır temizliğini,

tımarı, yemlemeyi “son kez” hatırlattı. Saatler sürecek bir koşuşturma bekliyordu dışarıda

beni, ağabeyimi, diğer Mustafaları, diğer Kemalleri ve Zeliha'yı.

Babam, partisini takım tutar gibi sever ve kötü de yönetse, kötü de yönetilse sandık başına

gittiğinde oy pusulasında bastığı mührün yeri değişmez. Dedemden öyle görmüş, öğrenmiş.

Yanlış, doğru diye sorgulamadan bildiğini okur. Yalnız babam değil, köyümüzdeki herkes

tüm ilericiliğine, açık fikirliliğine rağmen alışkanlıkları, adetleri konusunda son derece

tutucudur. Mesela yazılı bir kuralmış, ataların vasiyetiymiş gibi tüm erkek çocuklara ya

Kemal ya Mustafa ismi verilir. Bizim gibi iki oğlu olan ailelerde de Mustafa ve Kemal bir

arada yan yana bulunur. Köydeki kırk dördüncü yaşayan Kemal benim. Ağabeyim de

hayattaki kırk dokuzuncu Mustafa. Herkes bizleri soyadımızla çağırır o yüzden. Öğretmen,

muhtar, imam bile erkeklere sadece soy ismiyle seslenir. Kızlar daha şanslı. Fikriye, Latife,

Safiye gibi tarihi kişiliklerin isimleri ağırlıkta olsa da, özellikle yeni nesilde farklı isimlerin

sayısı artıyor. Hele bir Zeliha var ki, ismiyle bütünleşiyor. Çeşmeye giderken, dereden

dönerken tam bir su perisi edasıyla geçiyor yanımızdan. Ağabeyim de tüm yaşıtları gibi

Zeliha'ya yanıktı. Ama ona Zeliş diyen bir tek benim ağabeyim, tabii Zeliha'nın ailesi dışında.

Ağabeyim aileye girmeyi kafasına koyduğundan mıdır nedir, gördüğü yerde yapıştırıyor

“Zeliş”i; Günaydın Zeliş, Nasılsın Zeliş, Hoşça kal Zeliş diye. Zeliha'nın babasından bile

çekinmiyor ağabeyim, cesurların cesuru o. Koca köyde onun kadar iyi at binen, ciritte hüner

gösteren başkası bulunmaz. Güzeller güzeli Zeliş'e layık bir koca adayı yani. Ama Zeliş'in

rüyalarını şehir hayatı süslüyormuş. Topuklu ayakkabılar giymek, saçlarını kadın berberinde

kestirmek falan istiyormuş. Bizim buralarda yok tabii öyle şeyler. Televizyondan mı,

radyodan mı, okuduğu kitaplardan mı nereden öğrenip, özeniyormuş orasını bilmiyor

ağabeyim ama o da kafaya koymuş büyük şehre gitmeyi. At yarışı seyretmek, sinemaya

gitmek, dört büyüklerden birine karşı tribünlerden tezahürat yapmak düşüncesi onun da kanını

hızlandırıyor besbelli. Yıllardır burnumuzun dibinde durmasına rağmen işimiz olmadıkça

inmediğimiz şehrin birdenbire kazandığı bu cazibeye bir sebep de, köyün sınırları içinde hiç

yalnız kalamama, baş başa verememe sıkıntısı olsa gerek. Daima tanıdık birileriyle

karşılaşmak, uzaktan bile olsa arkadaşlar, büyükler tarafından izlenmek işine gelmiyordu

Mustafa'nın. Amcam baktı ki buralar artık bize dar geliyor, her sene gelip düzenli olarak

ondan tay alan bir adamın adını adresini verip, selamını yolladı.

Hıdır Emmi bizi iyi karşıladı, evine buyur etti. Ağabeyim binici olmak istedi ama jokey

olacak kadar kısa ve hafif olmadığı için, ağabeyime seyislik önerdiler. O da kabul etti tabii.

Hem atlara yakın olacak hem de çocukken eğlence olarak gördüğümüz işler için para alacaktı.

Bana iş vermedi Hıdır Emmi. Daha iyisini yaptı, okula yazdırdı. Böylece yeni bir gelecek bizi

bekliyordu artık. Ağabeyim yeterli parayı biriktirince Zeliş'e haber salacak çağıracak, olmazsa

alıp kendisi getirecek buraya. Bir de resmi nikah kıydık mı, hayaller gerçek olacak.

Ağabeyimden mutlusu olamayacak o zaman dünyada. Bizim dünyamızda...

-o-

Ağabeyim yıllarca seyislik yaptı. Köyde atlarla iç içe büyüdüğümüz için isteyerek, severek

çalıştı. Ta ki, o talihsiz kazaya kadar. Hıdır Emmi bahis işine girmiş ve kendi atının

kaybetmesi için jokeyine talimat vermiş. Atı, dizginlerine asılarak zoraki frenlemişler pistte.

Koşmak isteyen at koy verilmezse hırçınlaşır. Kaybettiği yarışın acısını da ağabeyimden

çıkardı. Koşumları çıkartılırken attığı çifteyle ağabeyimi sakat bıraktı. Hayvanın suçu yok,

ağabeyimin hiç yok ama olan oldu. Ağabeyim hem topal hem işsiz kaldı. Mecburen okula ara

verdim ve ekmek kavgasına ben de katıldım. Hem simit satıyorum hem de oynanmış sayısal

loto kuponları. Ağabeyim de bir gazete bayiinde çalışmaya başladı. Bütün gün ayakta

durmaktan canı çıkıyor ama en azından yürümesi gerekmiyor. Sabah ben götürüp, akşam ben

alıyorum. Kol kola, omuz omuza gidip geliyoruz. Eski arkadaşlarından tüyo gelirse altılı

ganyan oynuyor ve bazen para da kazanıyoruz ama toplama baktığınızda hep zarar hep zarar.

Şehir bizi öldürmüyor ama süründürüyor. Köyümüzün ciğerleri bayram ettiren havası yok,

neşeli cıvıltılarla yeni günü müjdeleyen kuş sesleri yok, çoğu sabah güneş bile yok ama kendi

düşen ağlamaz. Yine de buna da şükür diyoruz, hiç değilse aç değiliz, açık değiliz. Karınca

yuvası misali yerden yükselen kalabalık, isli, rutubetli bir binanın en alt katında da olsa

başımızı sokacak bir göz odamız, ağzımıza atacak iki lokma ekmeğimiz var. Hatta

televizyonumuz, telefonumuz bile var ama, yalnızız. Koca şehirde hal hatır soracak, iki lafın

belini kıracak akranımız, ahbabımız yok. Varsa da biz bulamadık. Günleri birer birer, şehrin

azı dişleri arasında öğütüyoruz. Derken, güneşin güler yüzünü bile görmeyi beklemediğimiz

sisli bir sabah telefon çaldı ve sindiğimiz bu kuytu köşede, Allah'ın bizi unutmadığını anladık.

Arayan ağabeyimin seyis arkadaşlarından biriydi. Gelen tüyo ilk ayakta favorinin değil

plasenin, üçüncü ayakta ise sürprizin kazanacağı şeklindeydi. Ağabeyim banko geçilen

kolonlardan birine de ikinci bir at yazdı, çünkü hayvanın adı Zeliş'ti. Aradan geçen onca

zamana rağmen köydeki Zeliha'yı unutamamıştı ağabeyim.

Kör gözüne parmak, o gün Zeliş ile birlikte diğer yazdığımız atlar da galip gelince talihimiz

bir anda döndü, dünyalar yeniden bizim oldu. O akşam gidip kuponu teslim ettik ve

paralarımızı aldık. Üç kişi doğru bilmiş ve toplam ikramiye sadece üçe bölünmüş. Bir çanta

dolusu para elimizde, ağızlar kulaklarda yürüyoruz ama tedbiri de elden bırakmıyoruz. Ara

sıra arkaya bakıp etrafı kolaçan ediyorum, daha doğrusu edermiş gibi yapıyorum. Ayaklarım

yere basmıyor, adeta kayarcasına gidiyorum. Gözlerimin önünde sanki rengarenk fişekler

patlıyor, bir metre ötesini bile görmüyorum. Derken kestirme olsun diye girdiğimiz ara

sokakta iki çocuk, ben yaşlarda, sustalı çektiler bize. Eskiden olsa ağabeyim onları tek eliyle

döver ama eskiden... Şimdi ise put gidi durduk. Normalde bana göre çok daha atak olan

ağabeyimin sesi soluğu çıkmıyor. Hatta delici bakışlarını hasmının gözüne dikeceğine önüne

bakıyor. İlk defa korkuyor mu, yoksa çocukları şaşırtıp gafil avlamak için numara mı yapıyor

anlamadım. Başka zaman olsa veya yalnız olsam, cüzdanı ayaklarının dibine fırlattığım gibi

tabanları yağlarım ama, ama bu para lazım bize. Okula dönmem için, yeni koltuk değnekleri

için, bakkala olan borcu kapamak için lazım. Bir sürü yeri var paranın ama adreslerin hiçbiri

bu hırsızlara ait değil. Çocuklar ağabeyimin elindeki çantaya doğru hamle yapacak oldular ve

ne olduysa o anda oldu. Hangi filmden öğrendiysem artık, öndeki zibidiye kafayı yapıştırdım.

Benimki yere düşünce, ağabeyimin gırtlağına dayanan bıçağın sahibine atladım. Bir kargaşa

koptu ve nasıl becerdiysem bıçaklanmadan ikinci rakibimi de alt ettim. O sırada kafayı yiyen

yerden kalkmış ve arkasına bakmadan topuklamıştı bile. Ağabeyim de yavaş yavaş doğruldu

ama herifi fena marizlemiş olacağım ki, bir türlü yerden kalkmıyor. Zafer sarhoşluğumdan

çocuğun kazağının önünde gittikçe büyüyen lekeyi görerek uyandım. Alt alta üst üste

boğuşup, yuvarlanırken bıçak böğrüne saplanmış.

-o-

Arada bir metreden bile az mesafe varken, karşındakinin gözlerinin içine bakabilecek ve

ruhundaki yaraları bile görebilecek kadar yakınken, onunla telefonda konuşmak ne tuhaf!

Tıraşsız yüzün, yağlı saçların ve sağlıksız rengin ile gitgide sağrısı çökmüş, kasları erimiş,

yelesi kıtıklaşmış, yaşlanmış, güçten düşmüş bir atı andırıyorsun. Neyse ki, sesinin bakır

tellerden geçerken mekanikleşen tınısı ile göz bebeklerinden dışarı taşan inanç tam bir tezat

oluşturuyor. Yılgın, bitkin dış görünüşüne rağmen gözlerinden hala umudunu kaybetmediğini,

seni yenemediklerini anlıyorum. “Az kaldı, dayan,” diyorsun bana, “Üç yıl kaldı, sabret!”

Halbuki bunları söyleyen ben olmalıyım. Üzerine yapıştırılmış gibi duran kostümün ve

makyajın senin bir mahkumu canlandırdığını anlatıyorsa da gözlerin rolünü iyi oynamıyor,

oynayamıyor. Açıkça belli ki, şu an bile benden daha güçlüsün. Zaten hep öyle olmadın mı?

Babam bizi bırakıp kaçtığında da, annem öldüğünde de. Kazadan sonra, hastanede sakat

kalacağını söylediklerinde bile. Daima çok güvendin kendine, şartlar ne olursa olsun koşulları

zorladın, zorlandın ama hiç yılmadın. Benim hapishane ortamına dayanamayacağımdan,

ezileceğimden endişe edip, suçu üzerine alman da kendi iradene olan bu aşırı güveninden

kaynaklanıyordu. Ama aynı zamanda da ucuz bir kahramanlık gösterisiydi. Belki bana değil,

hatta kendine bile değil de Zeliha'ya ispatlamaya çalışıyordun, tek bacakla bile eli bıçaklı iki

gencin hakkından gelebileceğini, evinin erkeği olabileceğini. Hala onunla evlenme hayalleri

kurduğunu adım gibi biliyorum. Yalan mı?

“Hayır,” diyorsun, “Sebeplerden biri bu, doğru ama sadece bu değil. En önemlisi, senin

benden daha önemli olman. Kefeni yırtabilirsin, başarabilirsin, senin bir geleceğin var!”

“Geleceğim, gelecek.... Belki de hiç gelmeyecek.” “Efendim? Yok, sana söylemedim, tabii ki

geleceğim. Haftaya aynı saatte görüşürüz, kendine iyi bak...”

Göldeki Nar Taneleri

Holden salona açılan kemerli alınlıkta enlemesine yerleştirilmiş bir çerçeve göze çarpıyordu.

Altın varaklı çerçevenin içindeki nefti kumaş üzerine simli iplikle ve gotik havası verilmiş

harflerle şu yazılmıştı;

“Etraf karanlık ise suç gözlerin değil,

Önce kalp sevmeli, sonra beyin tanımalı ışığı,

Gece bile siyah değildir bakmasını bilene...” – Yeshim

Narsizm yüklü bu karşılamadan sonra girilen kırk sekiz metre karelik koca odanın ortasında

iki adet sütun vardı. Altıgen kesimleriyle ellişer santim çapında iki dev kurşun kaleme

benziyorlardı. Pencerelere yakın olanı iki adet saksıyla süslenmişti, bir arapsaçı ve bir

aşkmerdiveni. Aşkmerdiveninin açık yeşil parlak yaprakları, koyu yeşil kıvırcık arapsaçı ile

hoş bir uyum sergiliyordu. İç taraftaki diğer sütunun tam ortasından elli santim yüksekliğinde

bir cam silindir geçiyordu; kristal dev bir alyansı andıran bu kapalı hacim onlarca balığa ev

sahipliği yapmaktaydı. Akvaryum o kadar ihtişamlıydı ki evin köpeği bile büyülenmiş gibi

saatlerce kurşun kalemin dibinde oturup rengarenk komşularını seyrederdi. Misafirlerini

etkilemek için evine harcadığı paraya acımayan bir mimardı Yeşim. Neo klasikçi olmakla

birlikte rokokonun kıvrımlarından vazgeçemeyen, din felsefesine meraklı ama ukala,

feministliği hemcinslerini sevecek kadar ileri götüren agresif bir kişilik.

Kendi çizdiği binanın çatı katında yaşıyordu. Gecenin bir yarısı zilinin çalmasına

telaşlanmayacak derecede ziyaretçilere alışıktı. Meditasyon seanslarına denk gelmedikleri

sürece de oldukça arkadaş canlısıydı. Gelenlerin büyük çoğunluğu yirmi ile kırk yaş

arasındaki bayanlardı. Yeşim'in haftada bir ders verdiği üniversitedeki öğrencilerden, yüz bin

dolarlık proje veren müşterilere kadar geniş bir yelpaze oluşturan bayanların ortak özelliği

boylarının Yeşim'den kısa olmamasıydı. Aslı, kendisinin de bir istisna olmadığını bildiği

halde Yeşim'e bu kompleksinden kurtulmaya çalışmasını telkin ediyordu. Aslı, üniversitedeki

mimarlık bölümü başkanının karısıydı; eski karısı. Yeşim ile Aslı'nın tanışıklıkları bir yılı

geçiyordu ve Aslı, Yeşim'in acemice örtmeye çalıştığı ilgisinin farkındaydı. Bu ilgiden

rahatsız değildi ve kesinlikle utangaç da sayılmazdı, ama karşı taraftan açıkça bir teklif

almadan arkadaşlık sınırını zorlamamaya da kararlıydı Aslı. Aslında o güne değin ne bu tür

bir eğilimi olmuş ne de kız lisesindeyken benzer bir macera yaşamıştı, bildikleri

arkadaşlarından duyduklarından ve filmlerde gördüklerinden öteye geçmezdi. Yine de yeni

tecrübelere hem zihnen hem bedenen açık biriydi, özellikle de eski kocasının ona bıraktığı

kötü anılardan sonra.

Yeşim ile ilişkileri şimdiye kadar entelektüel boyutu aşmamıştı. İki iyi eğitimli, akıllı, başarılı

insanın; bir anlamda denk kuvvetlerin platonik aşkından ibaretti yaşananlar. Saf, masum ve

kirlenmemiş, tutkuların esiri olmamış bir aşk. İki dağın arasındaki billur, ayna gibi bir göl

manzarası. Yeşim'in salonundaki kristal alyansın içindeki balıklar bir ay önce bu gölden

gelmişlerdi.

-o-

“Duygular sebep değil sonuçtur. Duygular davranışı doğurmaz, aksine, kararlı tavırlar

duyguları belirler. Sen sinirlenmek istiyorsun, hatta hoşuna bile gidiyor. Benim kararım ise

soğuk kanlılığımı bozmamak. Hiddetini söndürüp, eline koluna ve en önemlisi diline hakim

olana kadar seninle konuşmayacağım,” dedi ve telefonu kapattı. Bir ay önce Yeşim'in kanını

kaynatan işte bu sözlerdi. Acımasız ama ölçülü, ciddi ama aynı zamanda duygusal. Aslı‟nın

sözlerine muhatap olan şüphesiz Yeşim‟in bölüm başkanıydı. İnsanın eski bile olsa kocasıyla,

bir zamanlar her şeyi paylaştığı insanla bu duruma gelmesi üzdü Yeşim‟i, ama belki de

aradığı fırsatı bulmuştu. Yavaşça yerinden kalkıp Aslı‟nın masasına en yakın güzergâhı takip

ederek tepsisini yemekhane görevlisine teslim etti. Dönüş yolunu bulmak için geçtiği yola

serptiği çakıl taşlarını takip eder gibi bakışlarıyla tekrar Aslı‟yı buldu. Şans bu ya, genç kadın

da o taraf bakmaktaydı. Yüzüne hücum eden kan, onu olduğundan da etkileyici kılmıştı.

Yeşim utangaçça gülümseyip başıyla selam verdi. Aslı ile tanışıyorlardı elbette, ama tüm

çekiciliğine karşın evliliği onu ulaşılmaz kılıyordu. Yeşim üniversitede göstermeye alışık

olmadığı bir cesaretle Aslı‟ya doğru ilerledi. İçinden yapmayı geçirdiği bir hareketin beyin

perdesine düşmesi miydi, yoksa gerçekten ona doğru yürüyor muydu?

“Merhaba, ben Yeşim.”

“Evet, biliyorum Yeşim. Nikah masasında verdiğim yanlış kararın anılarını silmeye çalışıyor

olabilirim, ama hafızamı kaybetmedim. Bu ne resmiyet, otursana...”

Yeşim bu sevimli emre itaat ederken bir taraftan da Aslı ile bu kadar samimi olmasının

kaynağını hatırlamaya çalışıyordu. Çıktığı kızlardan birinin arkadaşı, babasının

arkadaşlarından birinin kızı, aynı spor kulübüne üyelik... Hayır resimdeki eksik parçayı bir

türlü bulamıyor Yeşim. Hafiften kol altları terlemeye başladı. Bir taraftan da konuşuyor ve

Aslı‟nın tebessümüne bakılırsa akıllı laflar ediyor. Kim bilir ne söylüyorum, diye düşündü.

Aslı ayağa kalkınca otomatikman Yeşim de kalktı.

“Akşam görüşmek üzere o zaman, şimdi bir dersim var, hoşça kal!”

Akşam... buluşmak... peki nerede? Besbelli, tatlı dili görevini başarıyla yerine getirmiş, sohbet

sırasında randevuyu kapmıştı. Tek sorun sadece 'saat yedide' kelimelerinin etrafında neonlar

yanması, tabelanın gerisinin karanlıkta kalmasıydı. Bulabildiği tek çözüm Aslı‟yı takip

etmekti. Fena fikir değildi aslında, ama bir kusuru vardı. Tüm gün giydiği ve muhtemelen ter

kokuttuğu gömlekten kurtulamayacaktı. İçgüdüsel olarak koltuk altını koklama ihtiyacı

hissetti. Etraf kalabalık, dikkat çekmemek gerek. Sağ elinin parmaklarını bir tarak gibi açarak

fiyakalı bir şekilde saçlarına götürdü Yeşim. Boynunu hafifçe sağ aşağıya eğerek ve burun

deliklerini mümkün olduğunca açarak bu hareket boyunca havayı içine çekti ve problemin

korkulacak boyutta olmadığına kanaat getirdi. Bu numarayı erkek arkadaşlarından öğrenmişti.

İçi rahatlayıp, endişeler çenelerini kapatınca, kendini bir sevinç dalgasının içinde buldu. Aslı

ile akşam yemeği yiyecekti. Ne harika!

Mesai saati bitimine kadar oyalanmak için kütüphaneden uygun bir yer bulunmazdı. Fakat o

da ne, Aslı değil mi şu köşede oturan, yoksa dersi bahane mi etmişti? Tabii ya, kızcağız

kabalık etmemek için bir bahane bulmak zorundaydı. Israrlarıma dayanamayıp yemek

teklifimi kabul etmiş olmalı. Muhtemelen akşama doğru arayıp başının çok ağrıdığını

söyleyecek ve başka bir güne ertelemek isteyecektir. Dışarıda bir sürü güzel kız var zaten,

peşinden koşmam tam bir aptallık. En iyi gidip doğrudan ben iptal edeyim bu geceyi.

“Okul göründüğünden de küçük galiba, bu ne tesadüf?”

“Selam Yeşim, Profesör Tüzmen rahatsızlandığı için ders iptal oldu. Herhalde biliyorsundur,

ben onun asistanıyım.”

Hayır Yeşim bunu bilmiyordu, ama itiraf edecek cesareti kendinde bulamadı. Kızgınlığı

şaşkınlığa döndüğü için ne yapacağını da bilemeden dikilip durmaya devam etti.

“Sen de araştırman için mi geldin buraya?”

“Evet. Yok yok hayır aslında, bir kitap sipariş etmiştim, onu sormaya geldim. Mimaride temel

elementlerin kullanımı ile ilgili... Biliyorsun yeni alış veriş merkezleri havayı içeri almak için

dış cephe duvarlarını yok edecek kadar ileri gittiler. Japonya özellikle su konseptini yoğun

olarak iç mekanlara sokuyor. Ben de acaba güvenli bir şekilde ateşe projelerimde yer verebilir

miyim diye araştırıyorum. Yani hem evet, hem hayır!”

Gülüştüler. Aslı‟nın dişleri fazla beyazdı sanki, aşırı parlıyor gibi geldi Yeşim'e. Kendini

kaptırmamak için kıza kulp takmaya çalışmadığını da kimse iddia edemezdi.

“En sevdiğin kadın mimar kim?” diye sordu Aslı.

“Kadın olmasının önemi ne senin için?”

“Özellikle vurgulamadım, sadece öylesine sordum.”

“Bence çok güzel bir soru. Mutlaka fark etmişsindir, mimarlık sınıflarında erkeklere oranla

kız öğrenciler çoğunlukta. Zaten ders vermek istememin sebeplerinden biri de bu!”

Bu seferki kahkahalar ortamın sessizliğine uymadı. Uyarı almamak için Aslı, Yeşim'in koluna

girerek onu dışarı çıkardı. Bir kadının kolunda ilk kez yürümüyordu Yeşim, ama okul

koridorlarında bir dedikoduya yol açmaktan da çekiniyordu. Aslı oldukça dominant bir tipe

benziyordu. Acaba yatakta nasıldır diye düşünmeden edemediyse de kendini banâllık sularına

kaptırmamayı bildi.

“Piyasaya baktığımızda ise bayan mimar sayısı erkek mimar sayısına göre çok çok az, değil

mi?”

“İhtiyaçlar aynı ve evrensel ise, bireyler niye denk olmasın ki? Din, dil, cins gibi ayrımlar

temel düzeyde değil, sadece insani ihtiyaçları tatmine giden uygulamaların şekli açısından

farklılık yaratır.”

Bu kadın ne dediğini iyi biliyor. Peki bizim başkanda ne buldu ki? Sırık gibi boyundan ötürü

kamburu çıkmış ve telaffuzu bozuk herifin tekiydi. Belki de ışıklar söndüğünde ortaya yenilik

peşinde koşan uslanmaz bir âşık çıkıyordur. Dört kadeh şarabın üstüne bu detaylar mide

bulandırıcı olabilirdi. Ortak ilgi alanlarını keşfetmek için sinemaya gitmek yerine rahatça

konuşabilecekleri bir yere gitmek her ikisine de cazip geldi. Yeşim‟in evinden uygunu yoktu,

ya da Yeşim iyi olduğu kadar da ikna edici bir mimardı. Güvenli sularda yüzmek gibisi

yoktur.

Yeşim eski rakibinin yarattığı hasarın boyutlarını merak etti. Asansörden inerken, “Mutlu

musun?” diye soruverdi.

“Mutlu olmak dünyaya karşı bir ödev ve sorumluluktur.”

“Peki ya, görevi en iyi şekilde yerine getirmek için mevcut kaynaklar yetersiz ise..?”

“O zaman geride bırakılan bir acıdan, aşılmış bir engelden yardım almak gerekir. Şaşırtıcı bir

şekilde, hayali bile mutlu etmeye yetecektir.”

Göz açıp kapayıncaya kadar Yeşim müzik setine, Japon davullarının insanın kanını

hızlandıran coşkulu parçalarını içeren bir diski sürmüştü. Bu kadarı fazlaydı doğrusu. İyi bir

dersi hak eden kocasının zayıflattığı surlardan sinsice giren zeki bir mimar, lezzetli suşiler ve

duvarlardan yansıyan uzak doğu ritmleri. Yeşim bir avcı gibi arkadan yaklaştı ve tüm

cesaretini toplayarak Aslı'nın kulağına fısıldadı, “Sana aşığım.” Aslı'nın dönüp dudaklarına

yapışmasını bekleyen Yeşim beklemediği bir hamleyle karşılaştı...

“Bir daha söyle!”

Yazmak bile yeterince zorken nasıl bir kez daha, hem de aynı tonlamayla dillendirilir aşk?..

“Ee duydun ya işte.”

“Belki tam duyamamışımdır, belki de o cümleyi senden tekrar duymak hoşuma gidecektir.”

Tam o anda Aslı‟nın cep telefonu çaldı. Ortamın ısısı birden düştü. Saygılı bir partner gibi

müziğin sesini kıstı Yeşim. Yay gibi gerilen sinirleri zaten az olan sabrını iyice azaltıyordu.

Teknoloji bazen özel hayata fazla müdahale etmiyor muydu? Çelik kafesli beton duvarlar

arasında bile şebekenin çekmesi biraz da ürkütücüydü. Aslı da neden açmıştı ki sanki..!

Konuşma uzadıkça öfkesinin kabardığını hissediyor, akvaryuma bakıp oyalanmaya

çalışıyordu. Telefon kapandığında ikisinin de havası kaçmış, büyü âdeta bozulmuştu...

“Zamanlaması harika, bayımızı tanıyor muyum?”

Aslı cevap vermedi. Kalenin içinde olan Yeşim‟di ve surların dışındaki birini kıskanmanın

lüzumu yoktu. Yine de krize engel olamıyordu...

“Duymadın galiba, bir soru sordum,” dedi ve ilk kıvılcımı çaktı. Aslı‟nın da canı

burnundaymışçasına alttan almadı. Güzel anlara gebe bir gece başlamadan bitti, göl suları

yosunlandı.

-o-

İki gün sonra birbirlerine yeni bir şans vermek üzere sözleştiler. Geçen seferki gerilimli

gecenin ağızlarında bıraktığı buruk tadı silmek üzere bu kez sinemaya gittiler ve her şey

umdukları gibi gitti. Sorunsuz geçen buluşmayı bir hafta kadar sonra diğeri izledi, ama Aslı

ile Yeşim'in gölü yine husursuzlandı; söz dönüp dolaşıp Aslı'nın evliliğine gelmiş ve Yeşim

iğneleyici olmaktan kendini alamamıştı. Bir süre görüşmeme kararı alındı, ancak sadece on

gün dayanabildiler. Bir sonraki randevu beklendiği gibi geçti, gelecek için umut vardı...

Günler birbirini kovalarken gökyüzünün maviliğini yansıtan kıpırtısız sular bazen nefes kesici

bir güzeliğe bürünür bazen gölgelenirdi. Yeşim'in kıskanç, Aslı'nın sabırsız olduğu günlerde

bölüm başkanının heybetli gövdesi, manzaraya kara bulut etkisi yapardı. Küçük kırmızı

balıklar böylesi iç karartıcı günlerde güçlerinin yettiğince bekler, gittikçe oksijeni azalan

sularda ölmemek için çırpınırlardı. Uzatmalı bir aşkın kıpkırmızı meyveleriydi onlar; dut,

kızılcık, böğürtlen...

-o-

Evvelki hafta akvaryumda Yeşim'in dikkatini yeni bir tür çekmişti; iki adet nar tanesi.

Diğerlerinin evrimleşmesi sonucu mu ortaya çıkmışlardı, bir arkadaşı sürpriz mi yapmıştı

bilemiyordu. Yeni balıkları Aslı'ya da sormuştu sormasına, ama bulutlu günlerde doğru

düzgün bir cevap beklemek fazlaca iyimserlik demekti. Tek gecelik olmak istemeyen,

kendisine biçilmiş rolü beğenmeyen bir konuğun hınzırlığıdır diye düşünüp, konuyu

kurcalamaktan vazgeçmiş ve Aslı ile araları düzelince de büsbütün unutuvermişti onları

Yeşim. Son birkaç gündür aralarında oldukça güçlü bir çekim vardı, ikisi de mümkün

olduğunca birbirlerinin olumlu yönlerini görmeye çalışıyor ve de başarılı oluyorlardı. Eros

usta bir illüzyonisttir ve bir gözbağcının işini hiçbir şey, kandırılmaya istekli olan izleyiciler

kadar kolaylaştıramaz.

Flörtlerinin ay dönümünde egzotik bir lokantada rezervasyon yaptırdılar. Romantik yemek

sonrası geceyi taçlandırmak için Yeşim'in evinden, maskelerini ilk düşürdükleri mekandan

elverişlisi olamazdı. Martini yemek üstüne mükemmel bir seçim değildi kuşkusuz, ama barda

ne konyak ne viski kalmıştı. Aslı'nın gözleri ışıl ışıldı. Yeşim'e sokuldu, “Beni sevdiğini

söyle.” Yeşim cevaben dudaklarını uzattı, ama Aslı karşılık vermek yerine, “Hadi söyle

lütfen, sevdiğini biliyorum,” dedi.

“Kocan seni fazla alıştırmış anlaşılan, ben gereksiz konuşmayı sevmiyorum. Hem sana karşı

olan duygularımı hem de bu aşk ilanlarından hoşlanmadığımı biliyorsun, ama hâlâ ısrar

ediyorsun.”

“Yine mi konu kocama geldi, senin sorunun da bu, komplekslisin. Boy takıntından da belli

zaten, sorun sadece uzunluğu değil, sen kendini erkeklerle kıyaslıyor ve içten içe gücünü

ölçüyorsun. Benim için geçerli tek ölçü sevginin gücü.”

Konu gerçekten de Yeşim için oldukça hassastı. Aslı belden aşağı vurmak istememiş, ama

sözleri bilinçsiz de olsa tam hedefe isabet etmişti. Gecenin ilk saatlerine damgasını vuran

heyecan fırtınası gitgide bir hezeyana dönüştü. Her ikisi de altta kalmamak için ağızlarına

geleni söylemeye, düşünmeden konuşmaya başladılar. Tansiyon yükseldikçe sesler sivrildi,

kelimeler keskinleşti, cümlelere sürülen zehrin dozu arttı. Böylece aşk hayatlarının en şiddetli

harbi patlak verdi... Oklar, mızraklar karşılıklı fırlatılmakta ve kâh sevgiliye saplanıp kâh

sekerek geri dönmektedir. İşler kontrolden çıkmıştır; iyi eğitimli, akıllı, görgülü iki insan

öfkenin rüzgarına kapılmış uçuruma doğru hızla sürüklenmektedir. Yeşim, yüreğinin

derinliklerinden bir şeylerin yanlış gittiği mesajını almakta, ama durup dinlemeye fırsat

bulamamaktadır. Soluklanacak güvenli bir siper yoktur. Aslı olanca gücüyle, ateşiyle

saldırmaya devam eder. Yeşim yaşanan dehşeti tüm çıplaklığıyla görebilmektedir; izlerken

yaralanır korkarken yaralar, üzülür, ama elinden bir şey gelmez.

-o-

Sabah uyandığında Aslı‟nın yattığı tarafın boş olduğunu fark eder. Yeşim, çarşafın tam olarak

soğumamasından geri dönüşün mümkün olabileceğini umar, oysa artık geçtir... Aslı‟nın kalbi

dakikalar önce Yeşim için çarpmaktan vazgeçmiş, aşklarının köşkünü sessizliğe gömmüştür.

Sıkıntıyla doğrulup sağı solu yoklar Yeşim; bir yerlerde bir iz, bir vicdan azâbı olmalıdır...

Salona gider ve akvaryuma bakar; balıkların sayısında bir azalma mı vardır? Köpekle beraber

seyretmeye ve saymaya başlar. Sütunun etrafında dönüp durdukları için hesap sürekli

karışmaktadır, ama nar tanelerini görmediğine emindir Yeşim. Onlarca litre suyu boşaltmak

ve kesin bir sonuca ulaşmak için, akvaryumu satan firmanın anlaşmalı bakım ekibini aramaya

ve sıra beklemeye yetecek kadar sabrı yoktur. Yarım saatin sonunda pes eder ve midesinden

gelen komutlara boyun eğerek mutfağa gider. O da ne, aradığı vicdan işte tam karşısında,

buzdolabının kapağında durmaktadır... Mıknatıslara iliştirilmiş nottan son kez seslenmektedir

Aslı; “Duygular sebep değil sonuçtur. Duygular davranışı doğurmaz, aksine, kararlı tavırlar

duyguları belirler. Kararım kesin, içimdeki seni öldürmenin tek yolu bu; elveda!”

Hayatın Kiri

Babaannesi büyüttü Ali‟yi, tabii tek başına değil, tüm mahalleyle birlikte. Üstünde emeği

olanlar sadece komşular da değildi üstelik, çocuk parkındaki ağaçlar, kediler ve hatta o uzun

saçlı, pis kokulu adamın bile katkısı vardı büyümesinde.

Kimsenin görmediği ya da herkesin görmezden geldiği bir adam. Üstü başı kirli, dişleri

sararmış, sakalı ağarmış, sabahtan akşama bankta oturup etrafını sarmış kedilere dert anlatırdı.

Gece nerede yatar, nereden yemek yer, bilen yoktu. Parka gelen anneler anneanneler,

küçüklerin yaramazlık yapmalarını önlemek için bazen iğneci doktordan bazen başıboş

köpeklerden bazen de bu kimsesiz biçareden medet umarlardı. Çocuklarına adamı göstererek,

“bunu böyle yaparsan seni amcaya veririm” veya, “şunu şöyle yapmazsan seni kimse sevmez,

onun gibi olursun...” diye korkutmaya, doğru yolu buldurmaya çalışırlardı. Bu tarz sözler

çoğu zaman ve çoğu çocuğa gözdağı vermeye yeterdi. Ali farklıydı. Babaannesinin önünden

koşarak parka girer ve oyuncaklara koşmadan önce ağaçlara selam verirdi. Sonra sırasıyla

kuşlara, kedilere ve de Amca‟ya. Sonuncusu oldukça uzaktan ve ses çıkarmadan, sadece

kalpten verilirdi, ama olsun selam selamdı.

Herkesten önce gelir, kalabalık artınca da babaannesine gidip, “Tamam, bu kadar yeter,”

derdi. Yaşlı kadında torununun bu huyunu bilir, kendisi de zaten onlarca çocuğun hep bir

ağızdan bağırmasını kaldıramadığı için ısrar etmezdi. Biri köhnemiş bir gövdede diğeri körpe

bir bedende de olsa örselenmiş ruhlar birbirini anlıyordu. Ali belki de sırf bu yüzden, adeta o

bölge mayınlanmışcasına kimsenin yanına yaklaşmadığı adama yakınlaşmak istiyordu. O da

kendisi ve babaannesi gibi terk edilmiş olmalıydı. Başkalarının neşesini kıskanıyor, kendine

acıyor olmalıydı. Rüyalarında sevdiklerini de görüyordu mutlaka. Artık sadece “O adam”

tanımlamasıyla yetinemiyor ama mahalledekilerin taktığı isimleri de aşağılayıcı bulduğu için

benimseyemiyordu. Etten kemikten bir insanın gerçek bir ismi olmalıydı. Annesi babası onu

nasıl çağırıyorlardı acaba? Muhittin, Nurettin, Şemsettin, Emrullah, Abdullah... Aklına hep

tanıdığı büyüklerin isimlerini getiriyor ama nedense hiçbirini yakıştıramıyordu.

O sabahki yağmurdan sonra henüz kimse parka gelmeye cesaret edememişken o amca yine

buradaydı. Sanki Ali‟den önce gelip, Ali‟den sonra gitmeye çabalıyor ve başarıyordu da.

Oturduğu bankı hiç değiştirmezdi. Haftalardır merak ettiği adamı yakından tanımak için

bundan iyi fırsat bulamam diye düşündü. Babaannem kapıdan girinceye kadar en azından

adını sorar ve kimsenin bilmediği bir şey öğrenirim diye heyecanlandı. Belki de sadece

kedilerle konuşmayı biliyordur diye aniden beklentisine başka bir yön verdi ve bastırdı

içindeki coşkuyu. Islak kum kokusunu içine çekerek küçük adımlarla ilerlemeye başladı. Bu

koku Ali‟ye okul açılmadan önceki son günleri çağrıştırdı. Yaz yağmurunda denize girmeyi,

iri damlaların kumdan kalesini delik deşik edişini seyretmeyi severdi. En yakın banka

vardığında sırt çantasını ve yağmurluğunu bıraktı ve adamdan yana kaçamak bir bakış attı.

Midesinde bilmediği bir kasılma hissediyor, dizleri sanki oyuncak askerlerinki gibi yavaş

hareket ediyordu. Bilinmeyeni keşfetmenin, peşin hükümlü olmamanın önemini öğrenmişti

babasından. İnsanın kendi içindeki kötüye yenik düşmesinden başka korkulacak bir şey

olmadığını da ezberletmişti babası uzun uzun. Ali şimdi içinde, derinlerde bir yerde azıcık

korku hissediyordu. Yine de yürümeye devam etti. Keşke babam görse beni, cesaretimle

gururlanırdı, diye iç geçirdi. Annesi, “merak etme, bir gün babanı tekrar göreceksin, baban

üzülmeni istemez...” demişti ama kesin bir tarih söylememişti. Bir gün ne kadar sürerdi

acaba. Babasının gidişinden sonra Ali yalnızlığını biraz olsun azaltmak için hayali bir arkadaş

edinmiş ve kendini “diğer Ali” ile avutmuştu. Derken bir gün annesi de gitti. Ali, o günden

sonra “biz” diye konuşmayı adet haline getirdi, uslu Ali ve yaramaz Ali. Babaannesi bu

durumu çok garipsemedi, çünkü kendisinin de dul kaldığı yıllardan beri hayali bir arkadaşı

vardı. Aslında çocukluktan kalma bir arkadaştı, ama gece yatakta yaslanacak güvenli, sıcak,

kokusu bildik bir sırtın eksikliği dayanılmaz olunca daha sık hatırlanır olmuştu. Yaşlı kadın

her gece saatlerce, tüm mahallede üstüne dinleyici olmayan bu arkadaşıyla sohbet eder, içini

döker, dua eder rahatlardı. En iyi arkadaşının dualarını kabul ettiğini görmekten de sonsuz bir

mutluluk duyardı. Çok şükür sağlığı yerindeydi, torunu da akıllı mı akıllıydı, daha ne olsun

diye düşünür, sözcükler ağzından dökülmemesine rağmen nazar değmesin diye dilini ısırırdı.

Yine de torununun yaşı, etten kemikten gerçek arkadaşlar edinmek için daha uygundu. Ali'nin

gönlünü biraz olsun ferahlatmak için babaannesi, dili döndüğünce anne-babasına olanları

anlatmaya çalıştı. Uslu Ali'nin aklı biraz olsun yattıysa da yaramaz Ali bulutların ötesinde bir

ülke olduğuna inanmamıştı.

Ali düşüncelerinden sıyrıldığında kedili, kokulu, dertli adamın dibine kadar girmişti bile. Siz

beni terk etmezsiniz değil mi benim kuzucuklarım? Adam kendisi gibi kirli bir kediyi

kucağına almış okşuyor, bir taraftan da kendisini çevrelemiş diğerlerine içini döküyordu. Ali,

gözlerini dikip ağaç kabuğunu andıran tırnaklı ellere bakmamak için büyük bir irade sarf

ederek kafasını kaldırdı. Merhaba, ben Ali. Yıllardır sevgi dolu bir çift göz değmemiş çapaklı

gözlerini kocaman açarak baktı adam. Hayretle ama sesini çıkarmadan, yaşıtlarından farklı

olduğu su götürmeyen bu çocuğa baktı. Kediler de Ali‟yi fark etmiş ve geçmesine izin verir

gibi oluşturdukları çemberi aralamışlardı. Yerine değiştirerek Ali‟yi süzen gri-boz kedi, belli

ki eskiden sıcak bir yuvada yaşıyordu ve kesinlikle bu renkte değildi. Dört ayaklı savunma

hattını yararak bankın ucuna ilişti. Tam merak ettiği soruyu dillendirecekken, babaannesinin

telaşlı sesini duydu. Aliii, gel evladım, terli terli üşüteceksin... Babaannesi dizlerini kırmış,

elindeki yağmurluğu Ali‟nin kollarını geçirebileceği hizaya indirmişti. Ali yüzüne özür diler

gibi bir gülümseme yerleştirerek yaşlı adama döndü ve usulca, “döneceğim,” diyerek kalktı.

İsteksizce babaannesi doğru koştu ve yağmurluğunu giydi. Aralarında geçen fısıldaşmalardan

sonra zamanın yaşlandıramadığı bakımlı elinden tutarak babaannesini kedilere doğru

çekiştirmeye başladı. Adam misafirlerin çoğalacağını anlayarak hafiften toparlandı. Tanıklık

edecek kimsesi kalmamasına rağmen eskiden iyi eğitim görmüş, görgülü bir ailede

büyümüştü. Liseden sonra iki sene yurt dışında yaşamışlığı bile vardı. Zamanında boylu

poslu, ağzı laf yapan, etrafı kalabalık bir erkekti. Sohbet için uğrayanlar, fikir danışanlar, borç

isteyenler kapısından eksik olmazdı. Karısının en iyi arkadaşlarından biriyle evden

kaçmasından çok, iki oğlunun, sorumluluğu onun omuzlarına yükleyip, ilgisizliğinden,

sevgisizliğinden, zamansızlığından şikayet etmeleri onu yaralamış. Kendi çocuklarını mutsuz

ettiğini görmeye dayanamayarak tüm mal varlığını bir mektup eşliğinde onlara bırakarak şehri

terk etmiş. Artık zamanı bolmuş ama kimsenin beş parası olmayan bir adamın zamanına

ihtiyacı yokmuş. Zaten o da giderek insanlardan kaçar ve Ali‟nin de şahit olduğu gibi sadece

kedilerle arkadaşlık yapar olmuş.

Ali önde, babaannesi arkasında yanına geldiler. Merak etme amca, ben seninle oynarım,

yağmur da yağsa, babaannem hasta olmadıkça hep geliriz parka. Adam başını kaldırdığında

yüzüne belli belirsiz bir renk geldiğini gördüler veya onlara öyle geldi. Yaşlı adam bu parkı

mesken tuttuğundan beri ilk kez kendi türünden biriyle konuşmak üzere ağzını açtı. Benim

adım Ali, yanınızda bizim için bir şey var mı, çok açız!

Çantasından babaannesinin hazırladığı sandviçi çıkarttı. Peçeteleri sıyırıp, ekmeği bankın

üstüne bıraktı. Salam kokusunu alan kediler banka doğru hareketlendiler. Gri-boz olan

diğerlerinden atak davranarak patisiyle ekmeği kenara itti ve ortaya çıkan pembe ete bir dil

darbesi attı. Salam kaşardan sıkıldın mı Aliciğim, neden kediye verdin yemeğini? Çok açız

dedi babaanne, sen bize evde başka bir tane yaparsın diye düşündüm. Gülümseyerek, “Ah bu

yaramaz,” diye mırıldandı yaşlı kadın. İstemiyorum demiyor da, aklı sıra beni kandırıyor,

neymiş, kediler açız demiş.

Soğuklar kapıyı çalıp oyun mevsimi kapandığında kediler bile terk etti parkı. Ali

oyuncaklarını bırakmıştı parkta, bir devri kapatan. Ve bir de keskin gözlerin, saf bir ruhun

okuyabileceği bazı silik izler kalmıştı sadece. Kirli izler ve çocukluk, Ali'nin kalbinde, göz

korkutan. Küçük bir çocuk, hayali bir arkadaş ve yaramaz bir Ali kaldı geride, boş bankta

yalnız oturan.

Haydan Gelen, Hayat Götürdü

Haydaaa, al başına belayı, sevinsem mi üzülsem mi şimdi? Oynarken laf olsun diye, sırf

arkadaşların heyecanına ortak olayım diye oynamıştım. Babam duyarsa dövmekten beter eder

beni. Acaba paraya sevinir de affeder mi ki, yok hiç sanmam. Kumara bulaşmış muamelesi

yapar, burnumdan fitil fitil getirir. Aslında ihtiyacımız da var, ama ben babamı bilirim,

avantadan hele hele şans oyunlarından gelecek ekmeği yemektense açlıktan kıvranmayı tercih

eder. Eee, ne halt edeceğim peki ben? En iyisi Mustafa'ya haber vermek, o bilir paranın en iyi

nasıl ve de hızlıca ezileceğini...

"Alo, Mustafa evde mi? Ben Murat."

"N'aber lan köfte, rüyanda mı gördün beni?"

"Yok lan, bırak gırgırı da sana önemli bir şey söylemem gerek. Kahvaltıdan sonra benimle top

sahasında buluş."

"Söylesene oğlum, ne meraklandırıyorsun adamı?"

"Tamam tamam uzun etme, yarım saat sonra görüşürüz. Oburluk edip de bekletme beni!"

Ya şimdi yarısını isterse? En iyisi az söylemeli. Hoş, eninde sonunda birisine açılacağım

zaten, tek başıma pavyon kapatacak halim yok! Fazla üste başa da bir şey almaya gelmez,

evdekiler hemen şüphelenir. Önce şu telefonu değiştirmeli, annem fark etmez. Bir çift de spor

ayakkabı alsam mı? Babamın ruhu duymaz, ama annem kesin enseler beni. Koşu dersinde

kazandım, öğretmenim aldı desem, yer mi acaba? Onu alma, bunu alma, ne yapacağım

çuvalla parayı, harcamayıp da gömecek değiliz ya?

"Lan köfte Murat, neymiş derdin? Dökül bakalım!"

"Yok ulan, öyle senin bildiğin gibi bir dert değil. Aslında dert bile değil de işte..." Gerilime

yenik düşüp gülmeye başlar.

"Ne bok yemeye çağırdın beni, dalga mı geçiyorsun ulan, eşek herif?"

Murat kendini tutmaya çalışır, ama sarsılmaktan doğru dürüst konuşamaz.

"Siktir git lan, ne halin varsa gör!"

Zar zor, ağzından bir kaç söz dökülür Murat‟ın, "Dur lan, gitme!" Biraz daha toparlanmıştır,

"Hani geçen gün at yarışı oynadık ya..."

"Eee..."

Murat bir iki yutkunur.

"Kaşınıyor musun oğlum, bak çakacam şimdi kafayı."

"Evet, yani hayır. Dur be sıkboğaz ettin, ne diyeceğimi şaşırdım. Şans yüzüme güldü, altılıyı

tutturdum."

Beklemediği bir haberi pat diye almış gibi oldu Mustafa, sanki dakikalardır Murat'ın ağzından

kerpetenle laf sökmeye çalışan o değilmiş gibi bir anlığına dondu kaldı. "Hadi len, yeme

beni!"

"Abicim iki saattir dolaşıyoruz, kürek çekmekten yoruldum, dönelim artık ha, ne dersin?"

"Patlama be, daha yarım saat var, tükendiysem bırak sandalı kendi haline."

"Açılırsak hiç dönemeyiz, hava 'erkek havası' denen türden, bende güç kalmadı bilesin."

"Sosislileri mideye indirirken gayet enerjiktin, ama nereye gitti o kadar et?"

"Lokmalarımı mı saydın hıyar herif? Cimrilik etme de bırakalım sandalı. Akşam inmeden

lunaparka gideceğiz daha..."

"Ulan eskiden olsa son saniyesine kadar inmezdin kayığın tepesinden, şimdi yaptığına bak. İyi

tamam, döndür burnu kıyıya!"

"Ne kadar kaldı para, yarıladık mı?"

"Sinemayla, dönme dolapla bitmiyor oğlum, başka bir dalga bulmak lazım."

Mustafa önden önden yürümektedir. "Oğlum kimlik yanında, değil mi, bak herifler gıcıklık

yaparsa sakın efeleneyim deme haa..."

"Tamam lan, uzatma anladık. Gören de kırk yıllık müşterisin sanır."

Kapıdan sorunsuzca geçerler. On beş yirmi adım sonra Murat çakılır, "Abi, şuraya bak, off

yaa, acayip heyecanlıyım. Şuna sorsam mı acaba?"

"Bence güzel değil. Cebin doluyken git en güzeline yazıl. Hayatının günü bugün, bu kıyağımı

da unutmazsın artık."

"Niye senin kıyağın olsun lan, para benim. Asıl sen şükret kardeşine ki, sponsor oldu bu

gününe!”

“Yok yaa, nerden para senin oluyormuş, beraber oynamadık mı kuponu?"

"Hop hoop, ayıp oluyor ama!.. Sen kendi kuponunu ödedin, ben kendiminkini.”

"İyi be iyi, iyi ki bi paran var. Ben şuraya giriyorum, bir saat sonra çıkışta görüşürüz."

"Seninki beş dakkadan fazla sürmez oğlum!" Gevrek bir kahkaha kopartmaya çalışsa da

gırtlaktan çınlayan ergen sesi karizmayı çizer. Bozuntuya vermeden Murat da ilk boş bulduğu

kapıdan girer.

Murat‟ın yanakları alkolün ve yaşadıklarının etkisiyle iyice pembeleşmiştir. "İçelim

güzelleşelim, off be dünya varmış. Naber moruk, nasıldı seninki?"

"İyi işte, olması gerektiği gibi. Normal yani..."

"Normalini yerim, senin normun nedir ulan, milli takımın kaptanı gibi konuşmayı bırak da,

ayrıntılı anlat biraz!"

"Sana ne be detaylardan, viziteyi ödedin diye telif hakkı mı istiyorsun?"

"Ne bozuluyorsun hemen, takılıyoruz işte. Yoksa beceremedin de ondan mı bu tafra?"

Mustafa kalkar masadan ve arkasını dönüp gider. Murat şaşırmıştır, ama pişkince oturmaya

devam eder. Görüntü önemlidir. Arkasından koşsa, millet ne düşünür sonra, karı gibi... Yok

olmaz, en iyi biraz daha beklemek.

"Hem zaten belki Mustafa da döner. Nereye gidecek ki zaten? Ayrıca o ne biçim tepki öyle

be, karı gibi kalkıp gitmek falan... Sanki espri yaptığımı bilmiyor hıyarağası?"

"Yetti canıma be, parasını yiyoruz diye bu lafları sineye çekecek değiliz, ne sanıyor ki

kendini? Sanki gurbetlerde çalıştı da kazandı. Keşke ben de son ayakta Şahmercan'ı

yazsaydım, yatırdı bizi namussuz beygir."

Gazetenin üçüncü sayfa haberi, "Haydan gelen, hayat götürdü!” Alt başlık, “Para saadet

getirmedi." Haber detayında, "İki arkadaş kazandıkları parayı aileleri at yarışı oynadıklarını

öğrenip kızmasın diye gizli gizli harcadı. M.T. İle M.E., üç hafta önce tutturdukları kupondan

elde ettikleri iki bin beş yüz lirayı kimseye haber vermeden bitirmek uğruna haftalarca okula

gitmeyip gizli gizli harcadılar. Çocukların eğlencesi dün Yakacık'ta son buldu. İçkili

lokantadan daha önce çıkan M.T., yokuş aşağı yürürken freni patlayan bir minibüsün altında

kalıp can verdi. Aynı saatlerde kazadan habersiz M.E., ile sonradan olay yerinden kaçan iki

müşteri arasında tartışma çıktı. Büyüyen kavga M.E.'nin bıçaklanmasıyla son buldu. Talihsiz

genç kaldırıldığı hastanede can verdi. Eşgalleri polis tarafından çıkartılan iki şüphelinin

yakalanması için arama çalışmaları devam ediyor. M.T., ve M.E.'ye Allah'tan rahmet,

ailelerine sabır diliyoruz."

“Taksiratlarını affet yarabbim. Bak oğluum, iki gün sonra arkadaşlarına uyup da toto, loto

falan oynarsan eğer...”

“Yok baba, oynamam ben.”

“Biliyorum evladım da, eğer merak edip de şansını denemek istersen...”

“Söz baba, oynamayacağım.”

“Dinlesene hergele! Ola ki şeytana uydun oynadın. Tut ki, eğrisi doğrusuna geldi de kazandın.

Sakın ha... Bak sakın diyorum, “babam kızar, döver” falan deyip benden saklama tamam mı?”

Çocuk şaşkın, “Tamam baba.”

“Bak sonra, gazetedeki bu ağabeyler gibi olursun, karışmam ha!”

İlk Aşk Son Aşk

Mischa (mişa), her ne kadar kız kedi adını çağrıştırsa da boynuna siyah bir papyon takılmış

olarak kırmızı hasır sepet içinde kapımıza kadar getirilen erkek kedi yavrusuna eşimin uygun

gördüğü isimdir. Kedi adımlarına sahip bir Rus baletin lakabıymış bu ve Mischa‟ya da gayet

yakışmışmış. Baletlerin cinsiyeti başlı başına bir tartışma konusu olabilir kanımca, ama

neyse... Kaçınılmaz sona razı olmadan önce son bir gayretle İdris, Sefer ve illa Rus ismi

olacaksa Boris, İvan gibi erkeksiliği su götürmeyen alternatifler önerdim. Fakat aile

bireylerinin adlarına kendisinin karar vereceğine dair bir inancı vardı eşimin. Kızımızın adını

da bu doğal hakkını kullanarak yine o koymuştu zaten. Hatta elinde olsa benim nüfusa

kaydımı babamdan önce yaptırmayı da çok arzulardı eminim.

Mischa sağır – doğuştan mı böyleydi yoksa dördüncü katın pervazında kumru kovalarken

dengesini kaybettikten sonra mı işitme duyusunu yitirmişti bilinmiyor – ve dolayısıyla adının

onun için fazla bir önemi yok. Çağrıldığını anlaması için illa ki göz göze gelmeniz lazım. Ya

da mutfaktan yayılan et - beyaz veya kırmızı fark etmez – kokusu davetimizi ona ulaştırır,

ama bu çoğu zaman hatalara açık bir mesajlaşma yöntemidir. Yemeğin kendisine

verilmediğini görünce derin bir hayal kırıklığı – sanki söz verip de tutmamışsınız gibi

hissettirerek - içinde koltuğuna geri döner. Mischa‟nın kendisine ait olduğunu düşündüğü

yer, yemek masamızın dört adet kollu sandalyesinden biridir. Kiraz ağacı kaplanmış ahşap

iskelet ve saks mavi fitilli döşemelik kumaş anlaşılan karım kadar onun da zevkine hitap

ediyor. Tahmin edileceği üzere evde benim seçimime tabi olan pek fazla ayrıntı yoktur. Jilet

yerine elektrikli makine kullanmam - ki bir sonraki daha bile önemli, çünkü sakal tıraşım

konusunda olmadığı halde bu sefer eşimin karşı bir fikri vardı ve üstelik geçen sene gittiğim

cildiyeci de ondan yana taraf olmuştu, ama ben hala bildiğimi okuyorum – ve boksör şortu

yerine slip çamaşır giymemdir. Kedilerin renk körü olduğu – bazı kaynaklarda mavi ve yeşil

tonlarını ayırt edebildikleri iddia ediliyor – ne kadar sağlam bir bilgidir açıkçası fikrim yok,

ama Mischa aynı kumaşın bej olanına kesinlikle oturmaz. İkisi bej ikisi saks mavi sandalyenin

yerini ara sıra değiştirmemize rağmen o mutlaka kendisininkine kurulur. Sağır olduğuna ise,

renk körlüğünden farklı olarak, kuşkumuz yok. Bilimselliği tartışılabilir belki, ama ayak

seslerimi duyurmadan yaklaşıp korkutabildiğim ya da arkasında el çırpmama rağmen kulak

tüyünü dahi oynatmayan başka bir kedi tanımadım. Ada dünyaya gelene kadar Mischa evin

tek çocuğuydu. Tek oğul olma sıfatına ise sahip olmaya devam ediyor ve de muhtemelen

gelecek yıl başı çekilecek piyangodan çıkacak ikramiye ile satın alacağımız evin bahçesini

bekleyecek köpeğimiz aramıza katılana kadar da bu böyle kalacak.

Mischa‟nın bize gelişi, dişi kedileri yediz doğuran arkadaşlarımızın yavrulardan mümkün olan

en iyi ve süratli şekilde kurtulma projesi ile yeni bir eve taşınma tarihimizin örtüşmesi

sonucunda gerçekleşti. Belki aldığımız ve de ömrümüz boyunca alacağımız en güzel güle güle

oturun hediyesine ne eşim ne de ben hazırlıklıydık. Her ikimiz de evlenmeden önceki

hayatlarımızda evcil hayvan sahibi olma tecrübesini yaşamıştık, ama onlar köpek bu ise bir

kediydi. Kedi insanı olmak deyimine inanıyor ve bu tanıma uymadığımızı düşünüyorduk, ama

denemeden de bilemezdik. Sorun kedilerin nankör olduğu hurafesi veya havada uçuşan

tüylerinin soluk borumuz vasıtasıyla ciğerlerimize yapışıp bizi hasta edeceği kuruntusu

değildi, sorun ikimizin de şimdiye kadar hiç kedi beslenen bir evde yaşamamış olmamızdı.

Ayrıca bir kedi eğitilebilir miydi, köpeğin verdiği sevgiyi verebilir miydi? Bu soru işaretlerini

gidermenin en iyi yolunun iki haftalık bir deneme süresi olduğu konusunda yediz babası

arkadaşımızla da mutabık kaldık. İleride sahip olmayı umduğumuz bebek için de faydalı bir

tatbikat olabilirdi bu fedakarlık dönemi. Kısacası bir kedimiz olacaktı, ama bizim haftaya

çıkılacak bir seyahat planımız vardı. Bir haftalık erteleme talebimiz olumlu karşılandı ve

Mischa‟cık annesinin yanına emanet bırakıldı.

Gezi dönüşü ilk iş kedimizin durumunu sormak oldu, ama telefon görüşmesi beklediğimiz

gibi neşeli geçmedi. Açık unutulan bir pencereden pervaza çıkan haylaz ufaklık on metreden

betona düşmüş. İyi haber kırık kemiğinin olmamasıydı, ama kimsenin aklına kulaklarını

muayene ettirmek gelmemişti. Zaman içinde sağır bir kedi ile aynı evi paylaşmanın kimi

avantajları olduğunu gördük, özellikle Mart aylarında çoğalan çağrılara karşı kayıtsızdı

Mischa ve en büyük merakı bizimle beraber huzurlu huzurlu oturup televizyon seyretmekti.

Derken Mischa ergen oldu... Yüzünde sivilceler çıkmadı ya da ses tonu değişmedi, ama

doğanın emrine uyan hormonlar çalışmaya başladı ve kedimizin erkek olduğunu ispatlama

ihtiyacı hissetmesine sebep oldu. Testosteron içerikli parfüm ile işaretlenen masa bacakları,

saksılar, yer minderleri Mischa‟nın topraklarının sınırlarını belli ediyordu etmesine, ama

burnumuzun direğini de sızlatıyordu. Çamaşır suyuyla bile evden sökülüp atılamayan koku

kedimizin erkekliğinin de sonu oldu. Veterinerden bir hafta sonraya ameliyat günü alındı. Bir

haftalık sürede kızışmış bir dişi bulup oğlumuza ilk ve son kez bir gönül macerası yaşatmak

amacındaydık. Veterinerin aracı olmasıyla uygun bir gelin adayı bulundu ve ertesi güne

randevulaşıldı.

Kız tarafı oldukça kalabalık geldi, heyette Uğur‟un sahibi olan küçük kız, kızın annesi, babası

ve tabii ki Uğur vardı. Erkeksi olmayan isimli damada, dişilikten yoksun isimli bir kız uygun

görülmesi tanrının espri anlayışının bir göstergesiydi tahminimce. Uğur burnu duvara çarpmış

gibi basık olmasına rağmen güzelliğinden zerre kadar kuşku duymayan bir erişkindi.

Boynundaki çıngırağı her adımında öttürerek başta erkekler olmak üzere herkesin bakışlarını

üzerinde toplamaya alışıktı ve besbelli bundan hoşlanıyordu. Beklediği ilgiyi görememekten

ötürü büyük ihtimalle ilk hayal kırıklığını yaşayacaktı, çünkü Mischa‟nun sesleri

duymadığından haberi yoktu. Tanışma faslına eşlik eden çaylar tüketilince Uğur‟un ailesi iki

gün sonra gelmek üzere izin isteyip kalktılar. Oğlunun kız arkadaşını yatıya alan babanın

güvensizliğine bir de örfümüzdeki misafirperverliğe hiç de yakışmayacak şekilde kızın

namusuna el uzatılacağını peşinen kabullenmenin getirdiği garip bir duygu karışıyordu.

Mischa ilk defa karşı cinse yaklaşan her toy delikanlı gibi gayet ürkekti, adımlarını tarta tarta

atıyor, mehter takımı gibi iki ileri bir geri gidiyordu. Uğur ise çemberin feleğinden

geçmişçesine davetkar davranıyordu. Yere sırt üstü yatıp bir sağa bir sola dönen bir dişinin

karşısında eli ayağına dolaşan oğlum, bana ilk gençlik günlerimi hatırlatmış olacak ki, bu

utançtan bir an evvel kurtulmak amacıyla süreci hızlandırmak istedim. Mischa‟yı

cesaretlendirmek amacıyla, köy düğünlerinde damada yapılan davranışın kibarcasını

sergiledim ve sırtından ite ite Uğur‟a yaklaştırdım. Bu kadar işve, cilve bizimkini iyice

donuklaştırdı. Kız kendini ağırdan satıp naza çekse Mischa atağa geçebilirdi, belki de baştan

kazanılmış bir zafer çok çekici gelmiyordu çapkınıma... Belki de sebep çok daha basiti ve

sarı, siyah, beyazdan oluşan üç renkli kürkü oğlum sevmemişti. Gözlerimiz uykudan

kapanmak üzereydi ve aksiyon dozu düşük seyirlik gerek izleyiciler gerek de oyuncular için

başarılı bir final vaat etmiyordu. Çok geçmeden kız da acemi delikanlıyı gaza getirme

gayretlerinden sıkılmış ya da kadınlık gururu zedelenmiş olacak ki ve mama kabının başına

gitti. Ancak o mama kabı Mischa‟ya aitti ve Uğur hariç odadaki kimse bu girişimin nasıl

sonuçlanacağını bilmiyordu. O kendinden son derece emin ve sanki daha önce defalarca

Mischa ile aynı tabağı paylaşmışcasına teklifsizdi. Mischa da ataletinden kurtuldu ve çabucak

kızın peşinden gidip olayı yerinde inceledi. Açıkça efelenmedi ve anladığımız kadarıyla ters

bir söz de söylemedi. Ama kulakları duymayan insanlar gibi Mischa‟nın da miyavlaması

bozuktu ve bu durum iyi niyetli kelimelerin yanlış anlaşılmasına sebep olmasa bile iletişim

kalitesini düşürme riski taşıyordu. Neyse ki endişelerimiz boşa çıktı, Uğur kenara kayarak

sofrada yer açtı ve gençler aynı kaptan yemek yemeye başladılar. Onları kendi hallerine

bırakarak yattık.

Sabahın ilk ışıklarıyla gözümüzü açtığımızda evdeki sessizlik dikkatimizi çekti. Mischa

genelde yatağın ayak ucunda yatar ve gün ağardığında da bizi uyandırırdı. Çalar saatimizi

emekliye ayıracak kadar dakik kedimizin sıcaklığı bile yoktu çarşafta. İki kedinin de çıt

çıkarmamasını yardırgayarak eşimle odadan çıktık. Ben önde o arkamda koridoru geçtik.

Mama kabı boştu ve normalde bu bile başlı başına bir isyan gerekçesiydi. Ebeveynlerinin

yatak odasının kapalı kapısına yaklaşan bir çocuk gibi usul usul salona girdik. Manzara

olağanüstüydü, iki kedi kanepenin üstünde ana kucağındaki kardeşler misali üst üste sarmaş

dolaş yatıyorlardı. Hemen eşimden fotoğraf makinesini bulmasını istedim. Dakikalar geçtiyse

de makine bulunamadı. Derken gençler uyandı ve o eşsiz an sadece belleklerimizde kaldı.

Fotoğraf makinesi ancak akşama doğru bulundu. Mutlu çiftin beraberlikleri ertesi gün sona

erecekti, ama görünüşe bakılırsa aslan oğlum çoktan skor yapmıştı. Kanepede doğrulup

gururla bana bakışından anlamıştım, ben de yirmi birinci yaş günümün sabahında aynaya

böyle bakıyordum. Günün ilerleyen saatlerinde Mischa marifetini bu kez de bizim

şahitliğimizde tekrarlamak amacıyla bir kaç kez Uğur‟un üstüne çıkmaya çalıştıysa da kızın

önceki günkü ruh halinden eser yoktu. Çekingen misafir rolünü benimseyen kız sırtına duvara

verip sehpa niyetine kullandığımız eskitilmiş ahşap taburenin arkasına siper aldı.

Defalarca reddedilmekten ve ailesine küçük düşmekten bıkan bıçkın erkeğimiz hedefe

ulaşmanın gösterişli bir yolunu buldu; sıçramaya hazırlanan iri bir çekirge gibi bacak kaslarını

iyice sıkıştırdı ve birden yayı boşalmışcasına olduğu yerden taburenin üstüne fırladı.

Oğlumun hesaplayamadığı ise dört buçuk kiloluk cüssesini taşımakta normalde hiç

zorlanmayan eşyanın, zıplamanın ivmesiyle devrileceğiydi. Daha vahim bir hata ise taburenin

düşeceği yerde Uğur‟un olmasıydı. Kazayı önceden algılamama rağmen gövdemin harekete

geçmesi zaman aldı ve tabure üstünde Mischa ile birlikte büyük bir gümbürtüyle zavallı

kızcağızın üzerine düştü. Bereket versin ki bir sakatlık çıkmadı, ama taze bir aşkın sonu oldu

bu olay. Akşama kadar iki kedi bir daha birbirlerine sokulmadılar. Ertesi gün Uğur‟un ailesi

gelmeden önce Mischa, ev sahibi konumundaki bir centilmen olarak bir özür dileme

girişiminde bulunduysa da havaya kalkan üç renkli pati onu anında bu niyetinden vazgeçirdi.

Ayrılık esnasında soğuk kanlılığını koruduysa da hava kararınca acısını saklayamadı, tüm

odaları teker teker derinden gelen gürültülü bir miyavlamayla dolaştı ve tahmin ediyorum ki,

aralarında şiddetli geçimsizlik de olsa eşini aradı.

Kısırlaştırma operasyonu sorunsuz geçti. Mischa testisleri çöl kumuyla, aklı ise iki günlük

aşkın hatıralarıyla dolu olarak bizimle yaşamaya devam ediyor. Zaman içinde başımızdan

geçen, biri şehir dışına olmak üzere üç taşınma sinir sistemini alt üst ettiyse de ilk macerasını

unutmadığına eminim. Oğlumuzun çocukları oldu mu bilmiyoruz, ama attığı tohumlar eğer

sağlıklı yavrulara dönüştüyse en azından birini tek bir kez olsun kucağıma alıp sıcacık

göğsünü, yumuşacık kulaklarını, pembe tabanlarını okşamak isterdim. Torun hevesimiz

kursağımızda kalmasın diye umutlarımızı Ada‟nın eteklerine bağladık. Ancak beklentimiz

tabii ki, tek bir kez mis kokusunu içimize çekmenin ve bebek topuklarını ısırmanın çok daha

ötesinde...

İsimsiz Karakterler

Az önce çıkardığı işin keyfine vararak dalgın dalgın büroya dönüyordu. Mesleğinin ilk şartı

olan objektiflik ilkesine sonuna kadar bağlıydı, ama ilk defa sanki kendini konudan

soyutlayamıyordu. Röportaj yaptığı ressam kız doğuştan görme engelliydi. Gerçekten üstün

yetenekliydi, hayata tüm gücüyle tutunuyordu ve de öyle güzeldi ki.

“İnsan dünyaya ait bilgilerinin yüzde seksen sekizini görme yoluyla edinir. Körüm ve üstelik

renk, ışık, perspektif bilgisine dayanan resim sanatı ile uğraşıyorum. Nasıl olup da resim

yaptığım ile değil, ortaya koyduğum eserlerle gündeme gelmek isterim.”

“Işığı ve renkleri bilmiyorsunuz ama yine de resim yapıyorsunuz. Kendinizi ifade etmek için

müzik, heykel, yazarlık gibi dallar da deneyebilirdiniz, neden illa resim?”

“Kendimi bildim bileli parmaklarımla hissettiklerimi zihnimde şekillendiririm, yani bir

anlamda her anımda zaten resim yaparım, hem de fırça, boya, kağıt kullanmadan.”

“Bu konuda bir profesyonelden eğitim aldınız mı peki?”

“Hayır, resim öğretmenleri gözleri görmeyen bir öğrenciye ders vermek için pek hevesli

değillerdi.”

“Ama siz pes etmediniz.”

“İnsan, kendisi olmaktan bıkmamalı, vaz geçmemeli. Babam her zaman böyle der.”

“Kendi kendinize mi öğrendiniz?”

“Yaptıklarımı anneme babama gösteriyordum, onlar da hatalarımı tarif ediyorlardı. Tekrar

yapıyordum ve onlar tekrar düzeltiyorlardı. Deneye yanıla öğrendim, ama tamamen kendi

başıma diyemem.”

Ne kadar cesur diye düşündü gazeteci... Ve ne kadar güzel! Oldukça etkilenmişti. Belki biraz

da acıdı içinden. Keşke....

“Abi, ...abi, baksana bi abicim!”

Duygularına gem vuramamanın kafa karışıklığı ile ara sokaklardan geçerek, işe kestirmeden

dönmek isterken yolu bir ilköğretim okulunun kapısına düşmüştü. Sokağa çıktığında iplik

iplik yağan yağmur kalınlaşmış, irileşmişti. Yürürken su birikintilerine basmamaya çalıştığı

için kafası önündeydi.

“Abi, şu parayla bize karşıdan bir top alsana, hadi be yakışıklı abim, yap bir güzellik!”

Döndü baktı. Demir parmaklıkların arasından kendisine uzana eller, ellerin sahiplerinin

isteyen bakışlı yüzleri ve açılıp kapanan ağızları vardı. Kendisine bir şeyler söylüyorlardı.

Kulak verdi. Teneffüse çıkmış çocuklar, yaşları on dört on beş olmalıydı, demir paralar

uzatıyorlardı. İşaret ettikleri yöne baktı. Küçük bir dükkan, vitrinine renk renk toplar dizmişti.

Küçüklerin çağrısına uydu ve topun parasını alarak yolun karşısına geçti. Yirmi yıldır top

satın almadığını düşünerek dükkâna girdi.

“Bir top alacaktım, çocuklar için.”

“İstediğinizi seçin.” Dükkan sahibinin halinden bu tip alışverişlere alışık olduğu belliydi.

Elindeki topla okulun kapısında sabırsızlıkla bekleşen çocuklara doğru yaklaştı. Teşekkür

sesleri arasında iki üç el birden uzandı topa ve plastikten küreyi istemeden yere düşürdüler.

Yola yuvarlanan oyuncağı almak için hızla hamle yapan gazeteci karşıdan gelen arabanın

yavaşlayacağına emindi, çünkü okul önündeki yolun her iki ucunda da hız kesici tümsekler

vardı. Direksiyon başındaki emekli subay hiç de acemi bir sürücü değildi, ama kalp kası bir

süredir düzgün çalışmıyor, tekliyordu. Ansızın göğsüne saplanan bir ağrı sonucu istemsizce

sağ ayağını gaz pedalına dayadı ve göz açıp kapayıncaya kadar kısa sürede bir tonluk metal

kütle yola eğilmiş genç adamı altına aldı.

Kaza kurbanı şans eseri ölmedi, ama bir çok genç erkek için ölmekten beter korkulan bir sona

maruz kaldı. Tekerlekli sandalyeye mahkûm olmanın isyanını, mesleğine karşı duyduğu tutku

ve kaza günü röportaj yaptığı genç kızın aklından çıkmayan varlığı sayesinde dizginledi.

Gazetenin amirleri ona kucak açmış ve işine devam etmesi için onu cesaretlendirmişlerdi.

Acaba ressam kız da beklentisine uygun davranacak ve ona ilaç olabilecek miydi? Adaletli

tanrı gazetecinin başına gelen felaketi dengelemek istemiş olacak ki, genç kız da delikanlıdan

etkilenmişti. Birbirlerinin ilgisine ve sevgisine muhtaç iki genç kısa sürede sevgili oluverdi.

Birlikte daha çok zaman geçirmek karşılıklı güvenlerini arttırdı, ilişkileri köklendi ve

aralarındaki kuvvetli bağı ölümsüzleştirmek amacıyla işi resmiyete dökmeye karar verdiler.

Gazetecinin ailesi durumdan haberdardır ve de çok mutludur. Ressamın evindeyse anne

gençlerin ortak bir gelecek hayalini bilmektedir, lakin anne kız ortak bir kararla durumu son

âna kadar babadan gizlerler. Albay emeklisi baba kızına oldum olası pek düşkündür ve

yaşlandıkça askeri disiplini de biraz gevşemiştir, ama dediğim dedik olması ile nam salmıştır.

Ağzından çıkan cümlenin peşinden sonuna kadar gider ve üstelik astlarından da tereddütsüz

itaat bekler. Nitekim ordudan ayrılması da aslında verdiği bir kararın yanlış olduğunun çok

geç farkına varması yüzünden kendine kızıp yine ani bir kararla istifa etmesi sonucu olmuştur.

Evin hanımları da eski askerin bu huyundan çekindikleri için uygun zamanı beklemektedir.

Tekerlekli sandalyedeki adam, “Klasik nikah şekeri yerine lavanta dolu kesecikler dağıtalım

istiyorum, ne dersin?” diye müstakbel eşinin fikrini sorarmış gibi yaptı. Aslında kendi

görüşünü kabul ettirmeye çalışıyordu.

Genç bayan hem romantik hem de ısrarcıydı. “İki adet badem şekeri birlikte bir kalbi temsil

ediyorlar, eğer illa farklılık yaratmak istiyorsan şekerlerin rengini değiştirebiliriz. Mesela

beyaz yerine sarı kırmızı kaplamalı badem sardıralım beyaz tüllere.”

“Senin kadar fanatik kadın görmedim, umarım beni de takımın kadar seviyorsundur.”

Futbol tutkunu gelin damadın yanağına bir öpücük kondurur, “Aman da aman, daha şimdiden

kıskançlık yaparmış benim sevgilim! Hiç endişelenme aşkım, sensiz asla maç

seyretmeyeceğim.”

Trafik kazası sonucu yürüme yetisini kaybeden erkek neşelidir. Gülerek, “oh şimdi içim

rahatladı işte.”

Kız eve heyecanla gelir. Televizyonda tuttukları takımın maçı vardır ve spikerin skor anonsu,

babanın keyfinin yerinde olduğuna işaret etmektedir. Annesinin de onayıyla müjdeyi(!)

verirler... Babanın kafasının maçta olduğu bellidir.

“Çok sevindim, bir yastıkta kocasınlar.”

“Kim kocasın? Baba ne diyorsun? Duymadın beni galiba...”

“Evlenme kararı almışlar ya... öyle demedin mi?”

Son düdük çalar ve ailenin reisi esas konuya odaklanır. Biraz önce duyduğu cümledeki

öznenin kendi kızı olduğunu öğrenince birden gerginleşir. Sorgulama başlar, kaç yaşında, adı

ne, ne iş yapıyor, daha önce evlenmiş mi?... Duydukları onu tatmiş etmiş gibidir. Anne kızının

mürüvvetini görecek olmaktan son derece kıvançlıdır. Kız ise havayı koklayarak, detay

anlatıma girişmeli mi yoksa sadece sorulanları mı cevaplamalı ikileminden çıkmaya

çalışmaktadır. Bu yaşa kadar her zaman kontrollü oldum, bu evin kurallarına uydum, ama

artık yeter, kendi hayatımı kurup, kendi kurallarımı koyacağım diye düşünür.

“Tanıyınca siz de seveceksiniz. Beni ne kadar sevdiğini görünce içiniz rahatlayacaktır

eminim.”

“Daha fazla geciktirmeyelim bu tanışmayı, zaten en son ben öğrendim. Bu pazar birlikte

piknik yapalım.”

“Olur tabii. Yalnız baba bir şey daha söyleyeceğim. Benim için bir problem değil ve sizin

değer yargınızı da olumsuz etkilemeyeceğini biliyorum, ama sonradan sürpriz olmasın...

Onun bir tekerlekli sandalyesi var!”

Baba biricik evladının özürlü birisiyle, ne kadar sevgi dolu olursa olsun, evlenmesine razı

olmaz. Kızın itirazları ve karısının telkinleri karşısında yumuşamak şöyle dursun, büsbütün

hırçınlaşır.

“Kendim olmaktan vaz geçmemem için beni yıllarca cesaretlendiren sen değil misin? Ne

derdin unuttun mu? Kostümlerinden kurtul, korkularından arın ki, özgür kalasın. Ama

mutlaka bir şeye bağlan

ki, hürriyet ziyan olmasın. Sevgini ve ömrünü ona ver ki, kendini bulasın.”

”Tuvallere aşkın sönmesin diye söyledim onları, kastettiğim resimdi, yürüyemeyen bir adam

değil. Kızımı tehlikelerden korumaktan aciz biri ne yüzle karşıma çıkıp bebeğimi benden

alacak. Asla olmaz, seni ona vereceğime vururum!”

Albayın hanımı daha fazla sessiz kalamaz.

“Aman bey, neler söylüyorsun, ağzından yel alsın, iyice tozuttun yine”

“Yok yok aklım başımda, korkma hemen, tabii ki kızı vuracak değilim. Kastettiğim o herifi

vurup bu meseleyi kökünden halletmekti.”

Öfkesini güçlükle bastıran genç kız, babasını ikna edemeyeceğini anlar. Asi kız rolü işleri

büsbütün kötüye götürecektir. Durumu telefonla sevdiğine bildirir ve bir daha

görüşemeyeceklerini söyler.

“Senin iyiliğin için, anlamıyorsun, hayatın tehlikede.”

“Kaçarız, bizi bulamazlar. Çocuk değiliz, kimseden izin almak zorunda değiliz!”

“Deli olma, babamı tanımıyorsun. Her yerde tanıdığı vardır, eli kolu uzundur. Ne yapar eder

bulur bizi ve ikimizi de öldürür.”

“Ben korkmuyorum, ama sen aşkımızı bu boş tehditlere feda edeceksen o başka!”

“Hayır saçmalama, benim için yanmıyor mu sanıyorsun?”

Delikanlı ağladığının duyulmaması için telefonu kapatır.

Genç kız telefonu elinden bıraktığı gibi resim odasına dalar. Tuvalleri yırtar, boya tüplerini

tekmeler, fırçaları kırar, ama hırsını alamaz. Anne o sırada babayı yatıştırmakla meşguldür.

Aşk acısıyla paramparça bir kalp tarih boyunca daima çok tehlikeli olmuştur. Nitekim beyin

kontrolü ele almakta gecikince kız kendini bir anda elinde babasının beylik tabancasıyla

buluverir. Kalbi isyan içinde kan pompalayarak, damarlara zehirli mesajlar taşımaktadır. Çok

geçmeden sağ elinin tetik parmağına, “Bu acıyla yaşanmaz”, mesajı ulaşır. Hayallerine

kavuşmasını engelleyenleri cezalandırmak için tüm dinlerin yasakladığı bir yolu seçer ressam

ve tavanı koyu kırmızıya boyar. Kurşun, alışık olmayan eller tarafından yönlendirildiği için

hedefi bulamamış ve damaktan girip beyni sıyırdıktan sonra çıkmıştır.

İntihar diye bir şey yoktur aslında. Kurbanlar zaten önceden öldürülmüşlerdir. İntihar eylemi

onların, kimi kez korkudan bazen de sevgiden, katillerini ele vermeme yöntemidir. Babasının

tabancasıyla intihar girişiminde bulunan genç kız tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı.

Organları babası tarafından, annesi taraftar olmasa da, bağışlandı ve kızları dört kişide

yaşamaya devam etti.

Kalbin nakledildiği emekli subayın kalp kası fonksiyonları bozuk, akciğer basıncı yüksekti.

İnsanlar üstünde ilk kez denenen bir ameliyat tekniğiyle eski kalp alınmadan kalp nakli

gerçekleştirildi ve bünyenin yeni kalbi kabul etmesi için tedavi uygulandı. Cerrahların kayda

değer başarısı ve haftalar süren ilaç desteği sayesinde hasta yaşamını iki kalple sürdürmeye

başladı. Hastane çıkışında etrafını saran basının ilgisi karşısında şaşırdı.

Tekerlekli sandalyesinden ötürü en önde mevzilenen muhabir atak davrandı, “Buraya gelirken

ölebileceğinizi hiç düşündünüz mü?”

İki kalbi olan adam ameliyat yerini göstererek, “Bu bozuk kalp, bir gencin sakat kalmasına

sebep oldu. Onunla yaşamaya devam etmek başkaları için de tehlikeliydi. Evet riskli bir

ameliyattı, ama doktorlar ne yapacaklarını çok iyi biliyordu.”

“Ama şimdiye kadar sadece hayvanlar üstünde denenmiş bir yöntem uygulandı, korkmadınız

mı?”

“Doğrusunu söylemek gerekirse biraz korktum, ama görüyorum ki doğru karar vermişim.”

Gazeteci, “Şimdi nasıl hissediyorsunuz, doktorlar ne kadar ömür biçti?”

Emekli subay, “Gayet iyiyim. Sürenin bir önemi yok, ben sormadım, onlar da söylemediler.

Bir komutanımız şöyle derdi, Horozların durmaksızın öttüğü gecenin şafağında öleceğim.

Yeniden başlamak için!”

“Ne kadar cesurca, bravo doğrusu. Bizlere vereceğiniz bir mesaj var mı, benzer durumdaki

hastalara ne önerirsiniz?”

“Hayata tutunmaktan vaz geçmesinler. Büyük savaşları kazanmak için risk almak gereklidir

ve fedakarlık olmadan başarı gelmez. Sonuçta ben galip çıktım, şimdi sevmek ve umut etmek

için iki kat fazla kaynağım var.”

Ancak tıp adamlarının başarısı, gelen bir mahkeme celbi ile sekteye uğradı. İki kalpli adama

kaza sonucu kalıcı sakatlığa sebebiyet vermekten dolayı dava açılmıştı. Kalp genç bir kızdan

alınmıştı, ama beyin yaşlıydı ve bedenin patron koltuğunda o oturuyordu. Mahkeme

koridorlarının kokusunu sevmeyen yaşlı patron(!) şirketi kapatmaya karar verdi. Emekli subay

tıp tarihine geçmenin sorumluluğu kaldırmış, ama ceza dosyalarına adının girmesinin

ağırlığına dayanamamıştı. Kış o sene bazı hayatlara doğaya geldiğinden daha erken geldi.

Kısa sürede çeşitli rahatsızlıklar baş gösterdi ve yapılan ilk tetkikler sonucunda çifte kalbin

enfeksiyon kaptığı belirlendi. Derhal bir ilaç kürüne başlandıysa da durumu kötüye gitti.

Hastane yatağında, tüm organlarının bağışlanması talebinde bulunduysa da enfeksiyon

sebebiyle son isteği yerine getirilemedi.

Hayat her zaman olduğu gibi devam ediyordu.

"Hayırdır, bir derdin mi var, suratın asık?"

"Hiç sorma, bugün aldığım bir haber çok keyfimi kaçırdı"

"Üç dört kadehin geçiremeyeceği kadar büyük bir sorun mu?"

"Evet"

"O zaman sana bir yetmişlik lazım.”

“...”

“Peki sana ilik gibi bir Rus ayarlasam, otelde bir saat sana unutturamaz mı sıkıntını?"

"Evet belki, ama ya bir saatin sonunda?"

"Tamam o zaman, Maldivler'de bir hafta tatil senin derdine kesin çare olur. Olmaz mı?"

"Olur herhalde, ama o kadar para nerede?"

"Demek ki, paranın çözebileceği bir sorun, takma kafana o zaman. Otur da çalış! Bu arada

aldığın haber neyle ilgiliydi?"

“Geçen hafta vücuduna ikinci bir kalp nakledilen bir adamla röportaja gitmiştima ya...

ölmüş.”

Yavaştan bir kar başladı dışarıda. İki arkadaş önce dışarı sonra birbirlerine bakıp anlamış ve

anlaşmışçasına sustular. Mimiklerinden geleceğe dönük beklenti ve dilekleri belli oluyordu.

Yağan kar insanlıktan eskidir. Aceleden yoksun bir şekilde donuk gökte salınışı, geçmişi

bilmektendir.

Kardeş Kardeş

Cezaevinden yazılan mektuplardaki özlem, pişmanlık, öfke, gerçekçilik o kadar dokunaklıydı

ki, kitap basılır basılmaz edebiyat çevrelerinin ilgisini çekti. Sadece gazetelerin ilgili eklerinde

değil, kulaktan kulağa yayılan fısıltı gazetesinde de kendine önemli bir yer buldu mahpusta

yaşananlar. Bu şöhretin sebebi kitabın edebi kuvvetinden ziyade yazarının kimliğini

gizlemesiydi. Öyle karanlık olaylara ışık tuttuğu falan yoktu anlatılanların, aksine son derece

sıradan gündelik şeylerdi içindekiler, ama yine de içerideki dünya dışardakiler için bir merak

konusuydu. Adeta bir günce diliyle yazılan sayfalar hapishanede geçen herhangi bir

televizyon filminden daha çarpıcıydı. Ekranlara yansımayan gündelik detaylar ve duygular

satırlardan taşıyor, okuyanın kafasında can buluyordu. İlk günün şaşkınlığı, duşların

soğukluğu, şiltenin kokusu, betonun dokusu, radyonun umudu, hepsi ve dahası

mektuplardaydı. Kitap onlarca aya yayılan onlarca mektuptan oluşmuştu.

Yayınevi gazetecileri cevapsız bıraktı. Özel bir anlaşma gereği yazarın kimliği saklı

kalmalıydı. Bilinmeyenin cazibesi dikenli telleri, yüksek duvarları, demir parmaklıkları bile

iki çorba taşımı sürede aştı ve tüm cezaevlerinde en çok aranan kitap oldu. Aslında yazılanlar

hiçbiri için ilginç veya yeni değildi. Hatta içlerinden bazılarının kalemi daha kuvvetliydi, ama

işte bu kitap para kazanıyor ve kazandırıyordu. İşin sırrını öğrenmek için okuma sırasına

girenlerden bir kişi diğerlerinden daha çok şaşırdı. Sadece duygular değil, kelimeler de ona

aitti, ama bir kitap yazdığından habersizdi. Acaba bu benzerlik nerede son bulacak diye

sonuna kadar bir solukta okudu. Sayfalar tükendiğinde ise o güne kadar sergilediği akıllı uslu

tavrından, sakinliğinden eser kalmadı. Duvarları yumrukladı, boğazı maviye kesinceye kadar

bağırdı. Onu yakından tanıyanlar olayın iç yüzünü bilmeseler de ortada bir haksızlık olduğunu

anladılar.

Dört duvar arasına sıkıştırılmış on binlercesi gibi Haluk da kader kurbanıydı, ne acı

çektirmekten hoşlanan bir zorba ne de bir azılı bir soyguncuydu. Ağabeyinin aldığı krediye

kefil olmuş ve geri ödemeler gecikip de banka kapısını çalınca Haldun'u sırra kadem bastığını

öğrenmişti. Evdeki eşyalar haciz edilirken karısı çareyi çocuğu da alıp baba ocağına

sığınmakta buldu. Tek başına bir erkeğin doğada hayatta kalması, açlığa dayanması, barınak

bulması, kavgaya tutuşması daha kolaydı. Karısı iç güdülerine kulak vererek doğru bir karar

vermişti, ona kızamaz darılamazdı.

Bir akşam dertli dertli kahvede otururken yanına yaklaşan karanlık bir tip, tek seferlik bir iş

anlaşması önerdi. Eğer becerebilirse yüklü sayılabilecek bir miktar kazanacak ve eşyaları

rehinden kurtarabilecekti. Aksi halde ise bir yıla kadar hapis cezasına çarptırılma ihtimali

vardı ki, tek başına çıplak bir evde yaşamak ve üstüne bir de kira ödemektense, askerlik

yaşamından alışık olduğu koğuş düzeninde uyumak çok da korkunç gelmiyordu kulağa. Hele

de önümüzdeki ayların ülkenin geçireceği en soğuk kışa gebe olduğun herkesin dilindeyken,

Haluk'un seçimini yapması zor olmadı. Kaybedecek bir şeyi olmayan adam işi kabul etti, ama

şansı yaver gitmeyince yakayı ele verdi ve kodese tıkılıverdi. Aylar sonraki bir görüşme

gününde ise bankanın izini bulamadığı ağabey çıkageldi.

Haldun süklüm püklüm özür dilemiş ve bir avukat tuttuğunu, en kısa zamanda işleri yoluna

koyacağını söyledi. Polis kurşunuyla bacağını kaybettiği için iş gücü kaybına uğradığını ve

devletten alacaklı konumuna karşılık cezai indirime gidilebileceğinin müjdesini verdi.

İşlerinin yoluna girmeye başladığını ve yakında ekonomik olarak rahata çıkacaklarını

eklemeyi de ihmal etmedi. Haluk eskiden beri ağabeyinin hazır cevaplılığına, laf

cambazlığına hayrandı. İçinde biriktirdiği öfke, tanıdık bir yüz görmeden geçen aylardan

sonra karşısında kanından canından birini bulmanın etkisiyle tahmininden çabuk söndü. Tabii

bunda Haldun‟un tatlı dilinin de payı vardı...

- Hatta yıl sonundan önce protez parasını bile denkleştiririz, bakarsın eski günlerdeki

gibi yürüyüşe çıkarız beraber! Ne dersin, güzel olmaz mı?

- Kuru bir özür dilemek yerine bu kadar süslü laflar hazırladığına göre keyfin gerçekten

yerinde olmalı. Bana bak Haldun, son iki yıldır çektiklerim bana yeter, bundan sonra

beni rahat ettirmek boynunun borcudur. Altında yatacak bir dam ve karın tokluğuna

yetecek zıkkımı burada da veriyorlar zaten, ama protez bacak gerçekten de makbule

geçer, eksik olma!

- Bu arada kitap mevzusunu da suratıma çarpmadığın için sağ ol, kulağına geldiğini

biliyorum, büyüklük gösterdin. Güya ağabeyin olacağım, ama sen hep benden

olgundun.

- İlk başta kızmadım değil, ama şimdi düşünüyorum da fena da etmemişsin hani. Bir

dikili ağaç bırakmak geriye, bu dünyaya bir çivi çakıp da gitmek az şey değil yani.

Yazarın adı gizli olduğuna göre çalmış da sayılmazsın. Öyleyse sorun yok diye

düşündüm. Sorsaydın iyi ederdin belki, ama affettim gitti işte. Ne zaman göreceğim

seni tekrar?

- Bir süreliğine İstanbul‟a gideceğim, ama bir aya kalmaz gelirim yine. Umarım daha da

iyi haberler getiririm bir daha ki sefere. Bu arada o taraflarda tanıdığın var mı hiç?

- Evet, askerden bir iki kişi olacaktı... Kitaplarımın durduğu koliyi aç, içinde bizim

dönemin yıllığı var. Mesela Mert‟i bul, selamımı söyle, iyi çocuktur, yol iz bulmanda

yardımcı olur.

- Tamamdır, icabına bakarım. Hakkını helal et kardeşim!

- İyi, helal olsun bakalım. Su gibi git, su gibi gel!

Mert banyodan seslenir, “Telefona bakar mısın, ellerim kirli.” İkinci çalışta Esma cevaplar,

“Alo, evet eşiyim. Kendisi biraz meşgul, sizi arasın mı? Peki, iyi akşamlar.”

- Kimmiş?

- Askerden bir arkadaşın, Haluk.

- Haluk mu, Haluk Sertbıyık mı?

- Bilmiyorum. Soyadını ya hiç söylemedi ya da o kadar hızlı söyledi ki dikkat

edemedim.

- Numarasını bıraktı mı bari, peki beni nereden bulmuş, onu söyledi mi?

- Annenlerin numarası yıllıkta varmış, burayı da annen vermiş. Yarım saate kadar tekrar

arayacakmış.

- Enteresan. Bunca sene sonra ne alaka...

- Samimi miydiniz?

- Sohbetimiz vardı tabii, ama yakın arkadaş listemde değildi doğrusu. Neyse, göreceğiz

bakalım.

- Bu Haluk‟tur herhalde, ben bakarım. Alo, evet hatırladım. Şaşırdım tabii, hayırdır?

Dakikalar sonra Mert mutfağa gelir, yüzünde çarpık bir tebessüm vardır. Esma kocasının,

“izin isteyen çocuk” suratını tanımaktadır.

- Ne işi düşmüş sana, borç mu istiyor?

- Hayır, bu akşam şehre gelmiş de, yarın görüşmek istiyor. Yemeğe davet etsem mi,

yoksa dışarıda mı buluşsak?

- Askerdeyken bile fazla samimi olmadığın bir adamı ne diye eve getireceksin ki?

Yemek sonrası bir şeyler içmek için kulübe götür mesela.

- Çok yakın değildik, ama geçmişe ait herhangi biri bile şimdi kıymetli geliyor insana.

Düşünsene aylarca aynı yemeği yedik, aynı çatı altında uyuduk. Garip, ama böyle

hissediyorum.

Buluşma sonrası sarhoş denemeyecek bir alkol miktarı ile Mert eve gelir.

- Nasıl geçti geceniz, özlemiş misiniz birbirinizi?

- Evet, anılar falan derken bayağı bir konuştuk. Yıllar amma da hoyrat davranmış

Haluk‟a, sanki benden on yaş büyük. Bu arada doğru tahmin etmişsin, borç da istedi,

ama sadece bir hafta için... Yayınevi sahibi ile birlikte nüfus müdürlüğüne gidecekler

ve gerçek ortaya çıkınca da alacağı paradan borcunu ödeyecek.

- Hangi yayınevi, ne parası? Yine içinden düşünüp dışından konuşuyorsun. Baştan

anlatsana şunu!

- Bizimki bir kitap yazmış, ama ağabeyi sahiplenmiş. Yayıncı da kim kimdir bilmediği

için ödemeyi yanlış kardeşe yapmış. Yanlış hesap Bağdat‟tan dönecek, merak etme.

- Ağabeyi neredeymiş şimdi peki, neden ondan istemiyor, yayıncı iki kere para vermez

ki?

- Orası karışık biraz, boş ver. Zaten bizi batıracak bir miktar değil istediği.

- İyi de, kafan yatmadıysa ne diye borç vereceksin, kolay mı kazanıyorsun sanki?

- Yok, yok kafam yatmadı değil, anlatması uzun sürer diye öyle söyledim.

- Ne yani, beni geçiştirmeye mi çalıştın? Ben sana hesap sormadım, gecenin nasıl

geçtiğini sordum sadece. Eğer uygun gördüysen ve geri almasan bile için rahat edecek

ise benim açımdan sorun yok, “zekat niyetine” der, unuturum ben.

- Fıstıkçık, seni seviyorum. İyi vakit geçirdim, geldim. Hadi üzmeyelim birbirimizi. Ben

erken kalkacağım, sana iyi geceler.

Esma konuşmayı devam ettirmeye niyet ettiyse de Mert hemen arkasını dönüp horlamaya

başladı. Top atılsa kocasının uyanmayacağını bildiğinden, söyleyeceklerini çaresizce içine

atıp takvimden bir gün daha eksiltti.

Ertesi akşam telefon çalar, Esma yine mutfaktadır. Mert içerden koşarak salona gelir ve açar.

Kısa bir konuşmanın ardından yüzü biraz asık Esma‟nın yanına gider, “Haluk‟tu arayan.

Parası bitmiş, otel de peşin ödeme istediği için kalacak yer sıkıntısı çıkmış. Yarın akşam

gelebilir miyim dedi, geri çeviremedim. Kusura bakma lütfen, fazla uzun sürecek bir

misafirlik olmayacak söz veriyorum.”

Haluk‟un yatıya kaldığı ilk gece, Mert asker arkadaşının garip huyunun hala devam ettiğini

fark etti. Yıllar içinde unutmuştu, ama aşina olduğu için çok şaşırmadı. Tekdüze ritmli bir

mırıltı eşliğinde kendini sağa sola sallayarak uyuyan koca bir adam, gerçekten de alışılmadık

bir görüntüydü. Esma ilk defa şahit olduğu için önce ürktüyse de sonradan karı koca epeyce

güldüler.

- Bu ne ayol böyle, hasta falan mı?

- Hayır, çocukluktan kalma bir şey, tik gibi farz edebilirsin. Anne babası küçük yaşta

ölmüşler. Haluk da uyuma zorluğu çekmeye başlamış ve sonra çareyi böyle yapmakta

bulmuş. Beynini uyuşturuyor bir nevi. Bu davranış biçimi askerdeyken de vardı ve

düşün ki nasıl alay konusuydu. Sadece bizim koğuş değil, tüm taburun diline düştü

çocukcağız. Özellikle huzursuz olduğu geceler iyice azıtır, neredeyse yan odadan

duyulur sesi. Keyfi yerindeyken ya hiç yapmaz ya da hem kısa tuttar hem alçak sesle

geçer bu fasıl.

- Ben de ne bileyim, öyle iniltiye benzer sesle, yatak gıcırtısı falan duyunca irkildim.

Kulak kabarttım, ama bir anlam veremedim. Sen de dürtmelerime rağmen

uyanmayınca merakıma yenik düşüp açık duran kapının önünden bir geçeyim dedim.

Sallanan koca gövdeyi görünce de yolumdan koşa koşa dönüp, zıpladım yatağa.

- İlahi Esma, gel fıstıkçık, sokul yamacıma.

- Parayı verdin mi, ağabeyinden haber var mı, ne zaman nüfusa gidecekmiş, yayıncı ne

diyor?

- Dur bir soluklan yahu, boğulacaksın. Parayı daha vermedim, yarın vereceğim. Gerisini

de sabah kahvaltı sofrasında konuşuruz beraberce. Uyuyalım artık.

Sabah bakkala giden Mert, yüzü allak bullak geri döner. Elindeki gazetenin ilk sayfasında

cezaevinde çıkan isyan haberi ve fotoğraflar vardır.

- Ne oldu Mert, bu ne surat, hayırdır?

- İsyanda ölen tutukluların isim listesinde Haluk Sertbıyık var. Ne acayip bir rastlantı,

Haluk kalktı mı?

- Evet, banyoda.

- Haluk, işin uzun mu?

- Çıktım abicim, çok beklettim mi?

- Ondan değil de... Neyse, gel sofraya konuşuruz.

- Sesin bozuk biraz, hayırdır Mert?

- Yok bir şey, gazetedeki bir habere keyfim kaçtı. Al bak istersen!

Sayfayı eline alıp da haberin detaylarını okuyan Haluk bembeyaz kesilir. Tek söz etmeden

ayağa kalkar ve yattığı odaya gider. Esma da peşinden seyirtir.

- Haluk iyi misin?

- Evet, yenge, unuttuğum bir şey geldi aklıma da...

- Ne o çıkıyor musun, kahvaltına bile dokunmadın, ne bu acele? Mert baksana Haluk

çıkıyor!

- Ne oluyor Haluk, sakinleş biraz konulaşım. Ne bu telaş?

- Sonra ararım, kaybedecek vakit yok!

- Yayıncıya mı, nüfus müdürlüğüne mi, nereye?

Haluk hızla sokağa fırlar. Akşam olduğunda Haluk hala gelmemiştir. Yatakta ikisinin de

gözüne uyku girmeyince kalkıp misafir odasına bir göz atmaya, bir ipucu aramaya karar

verirler. Esma çantayı, Mert de ceketin ceplerini kontrol etmeye başlar, ama kendi evleri

olmasına rağmen sanki her an basılacaklarmışçasına tedirgindirler. Karı koca nefeslerini

tutmuş sağı solu yoklarken Esma kurdelayla bağlanmış bir deste mektup bulur.

Yıpranmışlıklarından çok yeni olmadıkları bellidir. Hepsinin göndereni Haluk Sertbıyık,

alıcısı Haldun Sertbıyık‟tır.

- Kendi yazdığı mektupların çantasında ne işi var?

- Ağabeyi vermiştir belki, ama neden?

- Gazetedeki isim Haluk Sertbıyık‟tı ve bu mektupların da içeriden yazıldığı

üzerlerindeki mühürden açıkça anlaşılıyor. Acaba bu Haldun mu?

- Senden yaşça bayağı büyük duruyor aslında, ama olabilir mi ki? Birlikte

yaşadıklarınızı o kadar detaylı nasıl bilebilir?

- Tüm askerlik anıları birbirine benzer, belki de ben duymak istediklerimi duydum.

Kafam çok karıştı şimdi, yoksa...

- Yoksa ne? Eve aldığımız adam tanımadığımız biri miymiş?

Ertesi günkü gazeteler bir trajediye işaret ediyorlardı. Tüm televizyon kanalları da ağız birliği

etmişçesine benzer ifadelerle ilk sıradan Sertbıyık kardeşlerin haberine yer veriyordu. Haluk

ve Haldun‟un bir gün arayla ki ayrı kazada hayata gözlerini yummaları, hapisteki isyan

sırasında tahta bacaklı Haluk‟un kaçamadığı için iki ateş arasında kalma sahnesi, yan yatmış

vagonlar, raylarda yatan ve belden aşağısı bulanıklaştırılmış yarım bir bedenin tanıdık yüzü, o

yüzün sahibi olan Haldun Sertbıyık'ın son zamanların ilgi gören kitabının yazarı olduğuna

dair röportaj veren yayınevi çalışanlarının görüntüleri bir anda ülkenin gündemine oturmuştu.

Dedikodu sever kitleler, o günkü malzemelerine dört elle sarılmalarına rağmen bu konunun da

hızla tüketileceği kesindi.

Kaşalot

Bildik bir manzara; ayaklarını önündeki pufa uzatmış bir kadın televizyon seyretmektedir.

“Koş koş, bizimkilerin yarışması başlıyor!” Elinde iki koca dilim karpuz ile bronz tenli,

adaleli, ama beyaz sakalı nedeniyle olduğundan daha yaşlı görünen bir adam içeri girer.

--o--

İki direkli Ketch tipi teknenin kaptanı iki yolcusuna yatacakları kabinleri göstermektedir.

Kamuran duvarda asılı iki kaşalot fotoğrafını görünce sormadan edemez, “Burası Atlantik mi

Pasifik mi?” “Gemiler Adası civarı... On iki metrelik bu yavrunun alt çenesi ve kuyruk

kısmına takılan ağ, kılıç balığı avına özgü ve kullanımı da aslında yasak, ama ne yazık ki

sadece kağıt üstünde...” “Hadi canım, beni kandıramazsınız! Teknenin adı Kaşalot diye

internetten bulup asmışsınızdır bunları. Türkiye‟de balina olmadığını bilecek kadar ilgiliyim

denizle!” Kaptan sakin ve kararlı bir tonda anlatır, “Akdeniz kıyılarında nadir de olsa balina

türleri görülebilmektedir. Bu dişi kaşalot alt çenesinden ve kuyruk yüzgecinden ağa takılmıştı.

Deniz Kuvvetleri bile katıldı kurtarma operasyonuna... Bizler bir tam gün boyunca denedik,

ama beceremedik. On iki metrelik hayvan ancak iki günlük uğraşın sonunda açık denize

kavuşturuldu.” “Ne yani burası gerçekten Fethiye‟mi, peki neden hiç duyulmadı

televizyonlarda falan? Gazetelerde de bir satır habere rastlamadım.” Levend‟in imdadına

sevgilisi yetişir, “Bu olay altı sene önceydi, sizin milletin aklı o zaman da futbol ve dansöze

takılıymış demek ki...” Kamuran fotoğrafların hangi kamera ve objektifle ve kim tarafından

çekildiğini soracaktı ki, kaptan merdivenlerden yukarı çıkmıştı bile... Öğrendiklerini

doğrulatmak için hemen cep telefonuna sarılır ve asistanına konuyu araştırmasını rica eder.

Fotoğrafçının heyecanını güzel meteorolog paylaşmamaktadır. Onun ilgisi dümenin yanındaki

higrometre ve barometreye kaymıştır. “Hava ilerleyen saatlerde bozabilir, bence biran evvel

yola çıkalım ki, açık denizde fırtınaya tutulmayalım.” Teknesine güvenen denizci

soğukkanlılığını bozmaz, “Merak etmeyin gideceğimiz ada fazla uzak değil, iyi yelken

basarsak en fazla yetmiş beş seksen dakikalık mesafede. Zaten üç beş dakika içinde demir

alacağız.” Aslında bu mevsimde mavi tura çıkmazdı, ama önerilen ücret normalin iki katıydı

ve sezonda umduğu kadar iş yapamadığı için paraya ihtiyacı vardı. Fazla konuşmayı

sevmediği için iki yolcusuna yönelttiği yegane soru kaç günlük kumanya alması gerektiğiydi.

Karadaki hesabın denizde şaşacağını bilecek kadar tecrübeliydi ve tedbir olarak fazladan dört

günlük daha malzeme aldı. Sadece ihtiyaç halinde tüketilecek, aksi halde masraftan

düşülecekti. Eski bir asker olan kaptanın gırtlağından geçen her lokma hak edilmişti, bu da

gelmeden önce Türklerin ticaretteki uyanıklığı hakkında türlü dedikodu duymuş olan Ness

için bir gurur kaynağıydı. Kıvırcık sarı saçlı kadının gerçek adı Vanessa‟ydı, ama herkes onu

kısa ismiyle çağırırdı. Üniversiteden mezun olur olmaz arkadaşlarından bol bol dinlediği

Fethiye‟ye gelmiş ve bir daha geri dönmemişti. Bunda bölgenin doğal güzellikleri kadar

kaptanın kişiliğinin de rolü büyüktü. Levend şefkatli, sabırlı, görgülü ve bilgiliydi. Onu

yakından tanıyanlar dış görünüşünün yabaniliğine takılmazdı. Tatil sonunda dönüş bileti

parası biriktirmek için başladığı aşçılık kısa sürede Ness‟in hayatını değiştirmiş ve teknede

yaşamak onda da bir tutku haline gelmişti.

Kaşalot, limanın güvenli kollarından yavaş yavaş açılırken hangi amaç birlikteliği için bir

araya geldikleri ve aralarındaki ilişkinin ne olduğu bilinmeyen iki yolcu alışılmışın aksine

kamaralarına çekilmişlerdi. Ness bile bu durumu garipser, “İnsanlar bu manzarada en iyi yeri

kapmak için güvertede itişirler, bunların derdi ne?” Levend‟in elleri dümende gözleri

ufuktadır, hemen cevap vermez, “Belki de güneşin battığını görmek onları üzüyordur.” Ness

arkadan sarılır, “Şair ruhlu aşkım!” Merdivenlerde Kamuran‟ın başı görünür, “Duygu‟yu

gördünüz mü? Kapısını tıklattım, ama ses vermedi.” “Yukarı çıkmadı, belki de deniz

tutmuştur ve tuvalettedir.” Levend‟in bıraktığı yerden sözü Ness alır, “Fotoğraf çekmek

istemez misiniz, ışık çok müsait.” Kamuran duymamış gibi döner ve iner. “Duygu ile biraz

sohbet ettik, bir televizyon kanalında çalışıyormuş. Hava durumu sunacak kadar güzel, ama

sadece raporları hazırlatıyorlarmış.” “Tekneyi niye kiraladıklarından söz etti mi?” Ness

şımarık bir kız edasıyla cevaplar, “Hayır kaptan!” Levend gevşemez, “Hadi sen in de biraz

dinlen.”

Sessizce geçirilen ilk yarım saatten sonra rüzgarın şiddeti artmaya, dalgalar bordayı

tokatlamaya başlar. Gökyüzü maviden laciverde dönmüştür. İkinci yarım saat boyunca

güvertedeki tek hareket kaptanın yakasını bir kaldırıp bir indirmesidir. Sonunda adanın kuzey

burnu pruvada belirir. “Kara göründü, işte ilk durak!” Ness uysal bir tavırla mutfağa yönelir.

Levend yağmurluğunun yakalarını tekrar indirir ve konyağından bir yudum alır. Kaşalot adına

yakışır bir şekilde dalgaları yararak hedefine ilerlemektedir. Derken Kamuran gelir, “Duygu

hala çıkmadı mı?” Levend ileriye bakmayı sürdürerek konuşur, “Hayır, ama yemeğin

kokusunu alınca boy göstereceğinden kuşkum yok!” İkisi de tebessüm ederler. “Eskiden

askermişsiniz... İstifa mı ettiniz, emekli mi oldunuz?” “Aramızda çok yaş farkı olduğunu

sanmıyorum, dilersen kara insanlarına ait bu saygı takılarını bırakalım ve birbirimize

ismimizle hitap edelim. Evet, binbaşılıktan ayrıldım.” “İyi olur, ben kırk iki yaşındayım.

Siz.... Yani sen?..” “Kırk yedi.” “Sakalının bembeyaz olmasını saymazsak, oldukça iyi

yaşlanmışsın. Eee, insanın etrafında böyle güzellikler olunca...” Kamuran kafasıyla aşağıyı

işaret edip göz kırpar. Levend gözünü ufuktan ayırmayıp sessiz kalınca konuyu değiştirir, “Bu

arada balina konusunda Ness haklıymış, arkadaşlarla konuştum, haber basında çok az yer

almış ve her nasılsa hepimizin gözünden kaçmış.” Levend sessizliğini sürdürür. Kamuran

konuşmakta ısrarcıdır, “Varmamıza ne kadar kaldı?” “Az.” “Yemeği mutfakta yeriz herhalde

değil mi?” “Koya girdiğimizde hava muhtemelen kalır.” “Şu anda rüzgar epeyce sert esiyor,

üşütmeyelim...” “Aşağıda ne yediğimi anlamıyorum. Üşürüz dersen söyle Ness‟e, size ayrı

sofra kursun.” O sırada Duygu çıkar güverteye, “Selam, nasıl gidiyor?” “Uyuya mı kaldın,

birkaç kere çaldım kapını...” “Evet, haritaları incelerken içim geçmiş. Bulutlu olmaz ise size

bu akşam yıldızları anlatırım, ister misiniz?” Levend ilk defa pozisyonunu bozar ve

konuklarına döner, “Sen yokken „siz‟den vazgeçtik, „sen‟e döndük, sakıncası yoktur umarım.”

“Biz zaten Ness ile doğrudan öyle başlamıştık muhabbete...” “Kamuran ile birlikte aşağıda mı

yemek istersin, yoksa bize mi katılırsın?” Kamuran dışlanmaktan hoşnut olmaz, “Yok canım

oyunbozanlık yapmam, Duygu da açık havayı tercih ederse ben niye cezalı gibi mutfakta

oturayım...” “Seyir güvenliği söz konusu olmadıkça kimseyi zora koşmam, ne de olsa müşteri

sizsiniz.” Kaptan ustaca bir manevrayla koya girer ve demir atar. “Neesss! Nerede bizim

yemek Neesss?” Elinde kocaman bir tepsi ile Ness görünür. Rüzgar Levend‟in beklediği gibi

dinmiştir. Ahtapot yahnisinin kokusu ortalığı kaplar. Kamuran yemek için yaşayanlardan

olarak tepkisiz kalamaz, “Sen de ne cevherler varmış Ness, bunun tarifi için ekstra ücret

ödemeye hazırım.” Levend'in de neşesi yerine gelmiştir, “Önce bir tat bakalım, pazarlık

ondan sonra.” Duygu atılır, “Ben benim versiyonumu söyleyeyim, sen de eksiklerimi tamamla

Ness, olur mu?” “Demek aramızda bir aşçı daha varmış haa, hadi öyleyse hodri meydan!”

“Ahtapotları dövülmüş olarak alır ve derin dondurucuda bir iki gün bekletirim. Yemeden önce

çözdürür ve güzelce yıkayıp düdüklü tencerede yarım saat haşlarım. Tabi suya sirke de ilave

ederim ki, et daha çabuk yumuşasın. Haşlandıktan sonra derisini soyar ve eti kuşbaşı

doğradıktan sonra kızdırılmış yağda soğanla birlikte döndürürüm. Salça, tuz, karabiber ilave

edip ateşten alırım. Ee ne diyorsun bakalım?” Ness, meydan okumaya pabuç bırakmaz,

“Temelde hatan yok, ama ben salça yerine domates kullanırım. Ayrıca düdüklüye defne

yaprağı ve tavaya da beyaz şarap eklemek yahninin lezzetini arttırır. Beyler soğutmayın

lütfen.” Kamuran‟ın tükürük bezleri fazla mesai yapmaktadır, ekmeğini sosa ilk daldıran o

olur. Göz açıp kapayıncaya kadar iki kilo et buhar olur. Şarap eşliğinde yenen yemekte

kahkahalar eksik olmaz. Hafif gergin başlayan yolculuk çam kokuları, dalga sesleri, kendini

bu gece için feda eden bir ahtapot ve özellikle de iki şişe şarap marifetiyle neşelenmiştir.

Karnı doyanlar ufak ufak kendi hayal alemlerine çekilirlerken masaya sessizlik hakim olur.

Gecenin ilerleyen saatlerinde esinti başlasa da şarabın hararetini bastıracak kadar etkili

değildir. Levend kıç taraftaki hamağına uzanmıştır. Ness aşağıda bulaşık yıkamaktadır.

Kamuran gözleri kapalı bir şekilde teknede bulduğu eski gitarı tıngırdatmakta ve bir taraftan

Ness ile Duygu'nun sofrada olduğu gibi yatakta da rekabet ettiklerini canlandırmaktadır.

Duygu ise bu fanteziden habersiz az ötedeki mindere uzanmış yıldızları seyretmektedir.

“Tahminimden daha keyifli bir hafta olacak gibi, sen ne dersin Kamuran?” “Evet, ıssız bir

adada bir hafta sıkıntıdan patlayacağımı düşünüyordum, ama şansımıza Ness ile Levend kafa

dengi tipler... Umarım dalış sırasında da bir aksilik çıkmaz. Yeni objektifi ilk kez

deneyeceğim sualtında...” “Tüpleri kontrol edelim mi?” “Levend‟ten isteriz benim uykum

geldi.” Kamuran ayağa kalkar ve hamağa yaklaşır, fakat Levend‟in gözlerinin kapalı

olduğunu görünce geri döner. “Ness‟e soralım tüplerin yerini, Levend‟ten fayda yok!” Duygu

ile beraber inerler, ancak Ness de ortalar da görünmemektedir. “Neyse, en kötü ihtimalle ilk

dalışta makineyi almayız ve fazla derine inmeden kısa bir keşif yaparız.” “Hadi iyi uykular o

zaman.” Duygu kendi kamarasına girer. Kamuran‟ın aklı Ness‟e kayar, acaba tuvalette midir?

Nedir şu kadınların sindirim problemi, kırk saat çıkamazlar. Tam kaptan kamarasına

yönelecekken irkilir, Levend tam arkasındadır, “Yarın erken kalkacaksın, yat istersen”

“Tüpleri kontrol etsek mi diyecektim, ama haklısın bu kafayla yapılacak işten hayır gelmez.

İyi geceler!” “Tüp mü, dalmak mı istiyorsunuz? Listede tüp yazılmamıştı ama” “Duygu

söylemeyi unuttu herhalde, ne yani bu dalış teknesi değil mi, mutlaka tüpünüz vardır.” “Dalış

turu demediniz, bir haftalığına tekneyi kiralamak için faks çektiniz ve o kağıtta mavi tur

yazıyordu. Malzemelerin de yaz sonu bakımı yapılmadı. Tekneyi kiralayınca mazot dahil diye

ayrıca belirtmenize gerek yok, ama dalış istediğinizi mutlaka belirtmeliydiniz. Üzgünüm,

yarın dalmanıza izin veremem, bu ciddiye alınması gereken bir spordur, gitar çalmaya

benzemez!” “Sinirlenme lütfen, haklısın, madem unutulmuş, olduğu kadarıyla yetiniriz biz

de...” “Sinirli değilim, iyi geceler!” Levend kamaraya girer ve Ness‟in yanına uzanır. “Sesin

niye yükseldi, her şey yolunda mı?” Levend omuzunu öper, “Evet, sorun yok, sen uyumana

bak.”

--o--

Karpuz dilimlerinden birini kıvırcık saçlı kadına uzatarak, “Hatırlıyor musun nasıl da tedirgin

başlamıştı ilişkimiz, ama onlar da hiç ipucu vermediler, nereden bilebilirdik ki?” “Evet

haklısın, ilk başta ikisini de oldukça itici bulmuştum. Bir haftanın sonunda ise ne çok ortak

yönümüz olduğunu görünce şaşırmıştım.”

--o--

Küpeşteden sarkıttığı oltasına takılan bir kupesi iğneden çıkartmaya çalışan Duygu'nun

keyfine diyecek yoktur. “Baksana Levend ne tuttum, bundan kahvaltılık çıkar mı bana?”

“Aşçı olan ben değilim, Ness'e sor.” Kamuran da güverteye çıkar, “Güneş bizim için doğmuş

gibi değil mi, etrafta bizden başka kimse yok, ne güzel!” “Kamuran, sabah tüpleri kontrol

ettim, eğer bana brövelerinizi gösterirseniz size iki tüp verebileceğim.” “İşte bu güzel haber,

hadi Duygu kurtul o balıktan ve bröveni göster kaptana!” Ness elinde tepsisiyle çıkar

basamakları, “Kahvaltı hazııır!” Fesleğenli ekmek arasında keçi peyniri ve domatesten oluşan

enfes tostları mideye indirdikten sonra dalış ekipmanlarını hazırlamaya başlarlar. Balıkadam

elbiselerini giyip teçhizatlarını donanmaları süresince tostlar çoktan eriyip gitmiştir. Kıç

taraftaki merdivenden birer birer suya inerler. Su on derece civarındadır ve yedi milimetrelik

neopren bile üşümelerine engel olamaz. Yirmi beş dakikalık dalış süresince görüş mesafesinin

yeterli ve dip yapısının sualtı oyunlarına uygun olduğuna kanaat getirerek çıkarlar.

Gördüklerini şirkettekilerle paylaşmak için Kamuran ve Duygu öğleden sonra fotoğraf

makinesini alıp ikinci bir dalış daha yapar ve ilk günkü hedeflerini tamamlamanın huzuru

içinde akşam eğlencesine hazırlanmaya başlarlar. Levend ve Ness gün boyu pek az

görünmüşlerdir. Güneş batınca günlük meşgaleler yapılamaz hale geldiği için bu saatlerin tek

uğraşı sosyalleşmektir. Geceler, bulutların yoğunluğuna göre ya mitolojik kahramanların ve

burçların isimlerini taşıyan takımyıldızlarının hikayeleri dinlenerek ya da kağıt oynanarak

geçer. Ertesi günlerde adanın çeşitli koylarının ve iç kısımlarının incelenmesi ile fizibilite

çalışması öngörülen sürede biter. Kısıtlı mekanda yaşamanın handikaplarını kendi lehlerine

çevirme becerisini gösterememeleri halinde hem misafirler hem ev sahipleri için katlanılmaz

olabilecek bir mavi yolculuk sona ererken geriye iki günlük kumanya, ekranlarda hayat bulan

bir program ve bir hikaye kalır.

--o--

“Kamuran da az fırlama değilmiş, sen kalk kimseye haber vermeden ıssız adanın uygun bir

plato olup olmadığını anlamak için tekne tut.” “Ama sonra anlattı ya, yapım şirketindeki iş

arkadaşlarının bile farklı kanallarda eşi dostu var diye büyük bir gizlilik içinde hareket etmek

zorunda kalmışlar. Televizyon dünyası işte...” “Evet, savaştan farksız. İyice mevzilen, kendini

ele vermeden bol bol istihbarat topla, çabuk karar ver, hızlı hareket et ve daima bir hamle

önde ol ki, zafer senin olsun!” “Levend bak, sunucuyu tanıdın mı?” “Aaa saçlarını kıvırcık

yaptırmış, vay Duygu vay...” Ness erkeğine sokulur, “Keşke satmasaydık Kaşalot'u, ne çok

hatırası vardı.” “Belki bir gün yenisi gelip takılır ağımıza...” “Zaten benim içimde bir tane

yaşıyor...” Levend sevgilisine sarılırak şakacı bir tonda gecenin son cümlesini söyler,

“Hangimizin içinde bir kaşalot yok ki?” ve kumandaya uzanarak ekranı karartır.

Kaza

Ana arterlerdeki trafikten sıyrılmak için ara sokaklara saptı. Geceleri bu mahalleler pek tekin

değildi, ama arabanın içindeki birini soymaya kalkacak kadar da gözü dönmüş olamazlar diye

düşündü. Zaten bu dar yollar bile tenha sayılmazdı, önünde arkasında bir sürü araç vardı. Yine

de anayoldaki yüzlerce araba ile karşılaştırınca varacağı yere daha hızlı gidebileceğine dair

umudu içinde taşımaya devam ediyordu.

İlk soldan aşağı sonra ikinci sağdan yukarı, ne garip, buralarda yaşayanlar da kendini büyük

şehirli sayıyor, oysa yaşadıkları hayatın köydekinden farkı yok. Çamaşırlar sokakta kuruyor,

balkonlarda tavuk besleniyor, çeşme başlarında uzun kuyruklar, her eve en az beş altı somun

ekmek giriyor... Benden daha yaşlı arabaların bagaj kapakları tatlıcı tezgahına döndürülmüş,

gelen geçene yarı fiyatına baklava satılıyor. Yokuş yukarı ağır akan trafik benim için tam bir

kabus. Neden tüm otomobiller fabrikadan otomatik vitesli çıkmıyor ki sanki, madem böyle bir

teknoloji var, yararlanmamanın mantığını anlamıyorum. Üstelik bu araba da sanki benim

şoförlük yeteneklerimi sınıyor... Babama kaç kere el frenini tamir ettir dememe rağmen, belli

ki yine üşenmiş. Debriyaj pedalının üstündeki ayağımı kaydırırsam motor duracak, freni

kaçırırsam araba geri kayacak, off bu ne eziyet, keşke anayoldan ayrılmasaydım.

Ulan önüne baksana! Herifçioğlu da tamponuma dayanmış, hay aksi. Korktuğum başıma geldi

işte. Önümdeki eşek zamanında hareketlenmeyince suçlu ben oldum tabii. Neyse ki arkadaki

minibüs yüksek olduğu için ön takımı fazla zarar görmemiş, far tampon çamurluk falan...

Ama benim kaporta haşat, arka koltuğa kadar girmiş beyinsiz. İçindeki heriflerin suratlarında

da meymenet yok. İnsanca konuşarak çözüme ulaşmak bir hayal besbelli. Akşamın bu

saatinde polis mi bekleyeceğiz? Amma da meraklısı varmış bu yolun, bekle kardeşim patladın

mı, kaza oldu işte!

“Alo baba, baba küçük bir kaza oldu, senin tamircinin telefonunu versene. Kaç kere söyledim

sana, ne yapayım tutmadı fren kaydırdım işte. Neyse olan oldu, sen neredesin, beni

duyuyormusun, alo, beni dinliyor musun baba? Baba ya, bırak başkasına laf yetiştirmeyi,

buradaki herifler çok para istiyor, senin arkadaşına gösterelim de o bir bedel biçsin bakalım,

akşam akşam soyulmayalım. Gelmene gerek yok, sen telefonu söyle yeter.”

Bu ne ulan böyle? Haydaa, bu nasıl iş kardeşim, kim yapmış bunu, bir insan evladı görmedi

ulan, yoksa minibüsteki heriflerden biri mi yaptı? Üç kuruşluk araba, şeytan diyor ki, terk et

gitsin! Yok olmaz, plakadan bulurlar, sonra bir ton da ceza ödetirler adama. Ne lastik ne cam

bırakmış insafsız herifler. Hadi lastikleri çaldınız, ulan camları niye kırdınız köpeksoyları! Ne

halt edeceğim şimdi ben, tanrım neden hep benim başıma geliyor böyle şeyler, ne

mendeburluk ettim ki? Polis çağırsan ne anlatacaksın, kimi şikayet edeceksin, adamların ne

eşgali var aklımda ne adı. Kabahat bende, aman trafiği tıkayıp küfür işitmeyelim diye

otomobili bir köşeye sokarsan olacağı budur, böyle izbe bir semtte başka ne bekliyordum

acaba. Aynı filmlerdeki gibi, şuraya bak, rezillik diz boyu. Allahım bir rüya olsa da bu

hemencecik uyansam. Ne işim vardı benim bu sokaklarda, kahretsin! Keşke şu tamirci bari

açık olsaydı, en azından can yoldaşı olurdu bana, babamın selamını söyleyince boğazımdan

bir çay geçirmeden bırakmazdı hem. Adamcağız can derdinde koyun mal, nereden bilsin

benim başımı böyle bir derde sokacağımı, hem bilse sanki ne olacak, aman bu gece

hastalanmayayım, sıkayım dişimi de hastaneye yarın mi gideyim diyecekti? Bu saatte

karakollarda dert anlatacak adam da bulunmaz, iyisimi gidip yatayım, güneş altında belki

daha farklı görünür her şey, bir çıkar yol bulunur elbet.

“Alo baba, benim evet. Herşey yolunda merak etme. Yok tamircini bulamadım. Dükkanı

buldum tabii, hödüksek o kadar da değil, adamın böbrek sancısı tutmuş, hastaneye gitmiş.

Arabayla gelmiyorum, taksiye atlayacağım. Arabanın gelecek durumu yok. Hayır kaza büyük

değildi, ama soymuşlar. Teypsiz de araba yürür elbet, müşkülpesent değilim ama çalınan

sadece radyo değil. Tamam peki, kabahat bende. Evet haklısın, herşey yolunda değilmiş,

yanlış söylemişim. E ne deseydim yani, telefonda üzmeyeyim diye düşündüm, sorguya

çekeceğini nereden bileyim. Tamam, tamam kapatıyorum şimdi, şarjım bitiyor, gelince

konuşuruz. Trafik rahatlamıştır çoktan, bir saate kalmaz oradayım. Anneme çaktırma

diyeceğim, ama sen zaten çoktan söylemişsindir... Evet, ben iyiyim, sorduğun için teşekkür

ederim. Ben de sizi seviyorum, hadi artık kapatalım, telefon sonra da lazım olabilir. Belli mi

olur, belki taksici beni ormana falan kaldırmaya kalkar da seni arar yardım isterim. Tamam,

baba, tamam, iyi geceler.”

Kirli Pencere

Bedeni yaşlı, ama hırsı hala genç olan avukat bugüne kadar evlenmemişti. Belki de dava

peşinde koşmaktan, mesleğin cilvelerine kafa yormaktan zaman bulamamıştı. Finansal açıdan

oldukça iyi durumdaydı, ama paranın sefasını sürebileceği bir eşi yoktu.

Yasadaki açıkları nasıl lehine kullanacağını biliyor ve bulduğu fırsatlardan istifade etmekten

hiç de gocunmuyordu. Emekli olmadan evvel belediyede çalıştığı uzun yıllar boyunca

sahipsiz arsaları, boş duran evleri ve hatta durumu şüpheli yeşil alanları bile istimlak etmeye,

kamulaştırmaya alışmıştı. Kitabın ayrıntılarını, satır arasında yatan şeytanlıkları kendisi de

eski bir avukat olan başkandan öğrenmişti. Özellikle azınlıklara ait olduğu bilinen, ama türlü

sebeplerle resmi ispatı mümkün olmayan gayrı menkulleri arayıp buluyor ve bunlara kurumu

adına el koyuyordu. Ara sıra kulağına çalınan yakınmaları ise hiç üstüne alınmıyor, temsil

ettiği makama ustalıkla havale ediyordu.

Halen oturmakta olduğu daire, çok hisseli karışık bir miras davasında sergilediği türlü kanuni

kurnazlıklar karşılığında elde ettiği bir başarı abidesiydi. Dava konusu iş hanında aslan payını

kapan akraba ona bir dükkan vermiş, o da üstüne kendi kârını koyarak hanın idaresinde söz

sahibi olmak isteyen başka bir davacıya satmıştı. Eline geçen toplu parayla da şehir

merkezindeki bu teras katını almıştı.

İcraatlarıyla “örnek” teşkil eden belediye başkanı da hizmet süresi yettiğince bir çok daireyi

benzer şekilde mülkiyetine katmıştı. Kaybettiği seçim sonrası belediyenin şerbetli kapısını

terk etmek zorunda kalan başkan, kendi adına kira toplama işiyle görevlendirmek için

güvenilir bir tanıdık arayınca yolları yine kesişti. Eski belediye avukatı ile eski başkan

böylece güçlerini yeniden birleştirme olanağı buldular. Bu şansı ilahi adaletin bir tezahürü

olarak gören avukat, boynuzun kulağı geçtiğini ispata çalışmaya başladı. Kiracılardan

topladığı paranın kendince makul bir kısmını müvekkilinin günahlarından arınma bedeli

olarak kenara ayırıyordu. Aklı sıra eski iş vereninden, evsiz bıraktığı veya üç kuruşa yerinden

ettiği insanların intikamını alıyordu. Babaannesi de İstanbullu bir Rum olduğu için kendisinde

bu hakkı pekâla görüyordu. Kapalı kapılar ardında da olsa ezilmişlerin hukukunu savunmak

içini rahatlatıyordu. Aklını kurcalayıp gönlünü daraltan tek konu, parayı işe yarar bir şekilde

değerlendirmekti ki, henüz somut bir cevap bulmuş değildi. Çoğu zaman çözümü, zamana

bırakmayı tercih ediyor, düşünmemeyi seçiyordu.

O sabah da eski amirinin akarlarını toplamak üzere yaşlı bekar yollara düştü. Yürümek için

elindeki bastona ihtiyacı yoktu aslında, ama ona puan kazandırabilecek hiçbir ayrıntıyı göz

ardı etmezdi; bu bir ağaç dalı bile olsa... Üç kiracıyı yoklamış ödemeyi geciktiren birini

tahliye ettirmekle tehdit etmiş ve görevini layıkıyla yapmanın verdiği iç huzurla öğleni

bulmuştu. Balık pazarı fazla uzak değildi ve birkaç haftadır canı fena halde lüfer çekiyordu,

tam mevsimiydi doğrusu... Günlerden cuma olduğunu hatırlamış olsa belki de iştahını

ertelerdi. Son zamanlarda kaldırımların, özellikle de haftanın son iş gününde yürünmeyecek

hale geldiğini bilmeyen yoktu. Nitekim bildik manzara ile karşılaşmakta gecikmedi. İşgâl

altındaki yaya yolundan araçlara ayrılmış asfalta indi. Belediye otobüsünün şoförü son anda

onu fark etmese, ayağını gazdan çekmekte gecikse veya o son anda kendini gerisi geri

"Tertemiz olmaya çalışın, çünkü dünyaya

bakacak pencere kendinizsiniz." - George Bernard Shaw

kaldırıma atmayı beceremese ya da bunların hepsi aynı anda olmasa, muhtemelen altmış yıllık

hayatı çamurlu bir lastiğin altında sona erecekti.

Yüz yıllık iş hanının köşesindeki ithal ayakkabıcının sahibi, otobüse her zamankinden daha

güler yüzlü bindi. Özenle toplattığı orijinal fransız otomobilini trafiğe sokmaya kıyamadığı ve

yürümeye de üşendiği için pinti söylentilerine aldırmadan işe otobüsle gidip geliyordu. O

günkü neşesinin özel sebebi, sonucunu iştahla beklediği dava kararının lehine çıktığını

öğrenmesiydi. Yeni otobanın bağlantı yolu dededen kalma toprağın üzerinden geçince

devletle mahkemelik olmuştu. Aylar süren duruşmalardan sonra epeyce yüklü bir tazminat

almaya hak kazandığını bildiren haber, az önce telefonla gelmiş ve zaman kaybetmeden

avukatının bürosuna gitmek için gün ortasında yanında çalışanlara izin vererek dükkânı

kapatıp çıkmıştı. Kasayı yıllarca yanında çalışanlara dahi iki saatçik emanet etmediği için asla

tatil yapmaz, iş hanı açık olduğu sürece dükkânda otururdu. Dolayısıyla bugün diğer esnaf

için de farklı bir gündü ve muhtemelen gelecek saatler türlü dedikoduya ev sahipliği

yapacaktı.

Projeyi çizen mühendisin, akrabası olduğu bilinse başının derde girmesi kaçınılmazdı;

nitelikli dolandırıcılıktan uzun yıllar içeride yatması kuvvete muhtemeldi. Aldığı büyük riske

rağmen huzurunu kaçırmamış, sabrını ve umudunu ayakkabı kutuları içinde aylarca

saklamıştı. İçi rahattı, çünkü azınlık olmanın az sayıdaki avantajlarından birinin, son derece

güçlü aidiyet duygusu olduğunu biliyor ve cemaat üyelerinin bağlılığına güveniyordu. Hem

mühendis zaten soyadını mahkeme kararı ile değiştirmiş, hukuken devşirilmişti. Yani çıkıp da

kendisi itiraf etmediği veya topluluktan dışlanmayı göze almış birisi ihbar etmediği sürece

yakayı ele vermesi güçtü. Kendi ülkelerinde birbirlerini umursamayacak, hatta kapı

komşusunun herhangi bir başarısını kıskanacak insanların başka bir milletin bayrağı altında

kolayca birlik olması, tek yumruk gibi davranması şaşılacak şeydi doğrusu.

Devletten alacağı istimlak parasının hayali gözlerine kadifeden bir perde indirmişken, ani bir

fren ayakkabı satıcısını uyandırdı. Bastonlu bir ihtiyar, seccadelere basmamak için

kaldırımdan inmişti... Hızla virajı alan belediye otobüsünü son anda gördü. Tekrar kaldırıma

çıkmaya çalışırken tökezlediyse de kuvvetli bir refleksle bacağını tekerleğin önünden kurtardı.

Mağaza sahibi derin bir “ohh!” çekti, “Amaç ibadet değil gösteriş, koca câmi dar mı gelmiş de

sokakta namaz kılıyorlar,” diye söylendi. Bir elinde evrak çantası bir elinde baston, bu yaşta

bile ekmek derdinde olan çalışkan bir adamın son anda canını kurtarmasından memnun bir

şekilde kendi dünyasına geri döndü.

Midyeciler

Midyenin, üreme faaliyetlerinin yoğunlaştığı aylarda yenmemesi tavsiye edilir.

Denizlerimizde midyeler özellikler Nisan-Mayıs ve Eylül-Ekim dönemlerinde yoğun olarak

döllendikleri için ağzının tadını bilenler bu aylarda midyeye pek rağbet etmez. Dolayısıyla

midye tüketiminde önemli bir düşüş görülür ve buna bağlı olarak toplama çalışmaları da

azalır. Akılda kalıcı olması bakımından halk arasında kullanılan formül, isminde “s” harfi

olan aylar arasında midye yememektir.

Bu bana yengemlerin Hıdırellez günü, içinde “s” geçen sekiz çeşit yemek hazırlama telaşlarını

anımsatır. O gece sekiz çeşit S'li yemek yiyenin dileği kabul olurmuş, öyle inanırlardı.

Sofranın olmazsa olmazları, kavun çekirdeklerinin toz hale getirilmesinden elde edilen bir

içecek olan Subiya ve Ege bölgesine has ot mezeleri olan Arapsaçı ile Cibes'dir. Kalan beş

çeşit ise ağabeyimin keyfine ve kesesine göre değişiklik gösterir. Biz Egeli değiliz ama

yengemin ailesi dört kuşaktır buralı. Ağabeyim evlenip de İzmir'e taşınınca beni de peşinden

sürükledi. Doğrusu bizim şehre göre pek hoştu buralar. Körfez boyunca uzanan parklarda

sabah akşam güzel insanlar, gece gündüz ışıl ışıl geniş caddelerde son model arabalar

dolaşıyordu. Aynı sokaklarda biz de bir süre dolaştık ağabeyimle, iş aradık. Ama bizim

şehirde ne bulduysak burada da aynısını bulduk, yani hiç. Milyonlarca insan her sabah nereye

gider, akşama kadar ne iş yapar, nasıl para kazanır bilenimiz yok. Ağabeyim birkaç ay

kayınbabasının kahvehanesinde çalıştıysa da rahat etmedi orada ya da ettirmediler,

bilemiyorum. Evde boş oturup, kadın lafı dinlemeyi de kendine yediremeyince başladı eski

tanışların izini sürmeye. Telefon rehberinin sayfaları arasında eşinirken asker arkadaşlarından

ikisine rastladı. Orhan'ın çalıştığı oto sanayinin ortamı hoşuna gitmeyince cep telefonu satan

Faruk'a takıldı bir süre. Gel gelelim iş başka dostluk başka demişler, ilk üç ay sonunda satış

gelirleri iki aileyi doyurmayınca Faruk ile ağabeyimin yolları ayrıldı. Tam ağabeyim karaları

bağlayacaktı ki, büyüklerin, “Allah bir kapıyı kaparsa, başkasını açar,” sözü doğrulandı.

Bizim sokağın köşesini kendine mekan tutmuş midyeci Arif yol yordam gösterdi ve yüzümüz

de cebimiz de biraz olsun güldü. Başladık mı biz her sabah ilk otobüsle sahile inip, Arif

ağabeyin ailesi ve arkadaşlarıyla birlikte midye toplamaya. Yalnız sahile inmek yetmez,

bilenler bilir, sıcak soğuk demeden belinize kadar denize girip saatlerce suda kalmak,

kilolarca kumu elekten geçirmek demektir, İzmir'de midye toplamak.

Arif ağabey sahici Mardinli. Nedense tüm büyük kentlerde denizi olmayan bu Anadolu

şehrinden çıkanlar midyecilik yapıyorlarmış. Mardinlilerin piyasada adı çıkmış ya, biz de

soran olursa Mardinliyiz diyoruz. Sabahtan öğlene kadar kürek kürek topla, sonra otur tek tek

içine pilav doldur, akşamdan sabaha kadar da avuç avuç sat! Hayatımız, içimiz dışımız oldu

midye. Ama sakın midye deyip de geçmeyin, çok önemli bir hayvandır, sizin benim

yapamadığımız boyundan büyük işleri yapar o. Mesela kaçımız dakikada on litre deniz

suyunu süzebiliriz? O, her dakika yapar bunu. Kabuklarının siyah mı, mor mu olduğu tartışma

götürse ve hatta lezzeti bile damak zevkine göre değişiklik gösterse bile ekonomik değeri

herkesçe kabul edilir. Biz de modern dünyanın geçim zorluğundan etkilenen kadınlı erkekli

kalabalık bir grup olarak, ilk insanlar olan avcı-toplayıcıların kültürlerini devam ettiriyoruz.

Ellerimize kendi imalatımız olan aletlerimizi alır ve ekmeğimizi doğadan toplarız. Kimimizde

torbalı ağ veya süzgeç kimimizde demir tırmık veya kepçe, hiçbirini bulamayanlar kürek ile

çalışırdık. Haziran ve Aralık aylarında işler açılır ve diğer illerden mevsimlik işçiler gelirdi.

Cemal ve İsmet ağabeylerle de bu sayede tanıştık. Amca çocuklarıydı ve İzmit'ten

gelmişlerdi. Çocukluklarında geçimlerini sağlamaya kendi körfezleri de yetişirmiş. Gel-git

zamanı sular iyice çekildiğinde deniz tabanına iner ve yenebilecek ne varsa, yengeç, balık,

midye, toplarlarmış. Cemal ve İsmet küçük olduğu için anne babalarını bekleyen diğer

çocuklarla beraber kıyıda oturup oynarlarmış. Bir gün ne olduğunu anlayamadan açıklarda

patlayan güçlü bir günbatısı fırtınası sonucu beş, altı metrelik liman dalgaları İsmet'in

babasını almış. İsmet denize düşman olmuş ama hıncını almanın, çıplak elleriyle denizden

hesap sormanın bildiği tek yolu varmış. O da midyeci olmuş. Fakat zamanla körfez pislenmiş

ve midyelere cıva dolmuş, yiyenleri hasta etmiş. Onlar da tası tarağı toplayıp diyar diyar

gezmeye başlamışlar. Bazen pamuk toplamak için doğuya, bazen fındık için kuzeye gider,

nerede karınları doyarsa orayı yurt bilirlermiş. Şimdi de burada bizimle beraber midye

topluyorlar. Ağabeyim, İsmet ile Cemal ağabeyin hikayesini dinledikten sonra onlara

duyurmadan usulcacık, “Med-Cezir midyesi gamlı olur, tat vermez!” demişti bana. Sıkıntısı,

denizden uzak kalmak ve özgürce gezememekmiş. O yüzden bu öksüz midyeler makbul

sayılmaz ve sofra adabı bilenler tarafında masaya buyur edilmezlermiş. Ağabeyim de tam

midyeci olmuş hani, ağabeylerin hası, midyecilerin kralıdır o!

İzmir körfezinin sığ olan kuzey sularında -ki bizim midye tarlamız tam da burası oluyor- kimi

zaman çamurdan adalar oluşur. Bu adalar, civarda yüzlerce türü olan, kuş kolonileri için

önemli bir yumurtlama alanı teşkil ediyor. Egeli olmayan midyeciler biraz bilgisizlikten biraz

açgözlülükten bu adalara çıkar ve yumurta toplarlar. İnsanı taşıyacak kadar güçlü olmayan

çamur yığınları da bozulur ve adalar batar. Arif ağabeyin hanımı onlara sertçe çıkışır.

Elleriyle dağılan çamurları bir araya getirmeye uğraşır. Ben de bazen ona yardım ederim ama

insan kokusu sinen yere kuşlar bir daha kolay kolay gelmezler. Biz böyle sularla, çamurlarla

didinirken bizi seyreden çok olur. Ben de onlara kaçamak bakışlar atarım. Zabıtalar da gelir

bazen. Bakar, bakar giderler. Kimi yakalayacaklarının hesabını yapıyor, belki de aralarında

iddiaya tutuşuyorlardır, kim bilir? Galatasaray eşofmanlı bir amca her sabah düzenli olarak

yürüyüş yapıyor. Ben de Cimbom'luyum tabii, o geçerken izliyorum uzaktan. Önce sağdan

sola doğru hızlı adımlarla gider, yirmi dakika kadar sonra aynı yoldan ama bu kez hafif bir

koşu ile geri döner. Ara sıra o da bize bakar ama selamımı almaz. Ya bize doğru bakar

görünür ama daha da uzaklara bakar ya da bakar ama biz seçilemeyecek kadar uzakta oluruz.

Otobüsü kaçırdığımız ve dolayısıyla Arif ağabeylerin gruba yetişemediğimiz bir gün, ocak ayı

deniz çivi gibi, yanımızdan geçerken amcaya seslendim. “Ateşin var mı bey amca?” Cevap

vermeden elini cebine sokup çakmağını çıkarttı ve bizden tarafa uzattı. “Fazla sigara var mı

peki, hava çok soğuk, bizde tek kalmış da...“ Ağabeyim her zamanki gibi fırsatçılık yapıyor.

Daha dün gece okeyde bir paket sigara kazandı, üstelik yabancı marka! Neyse ki, amca

terslemedi onu. Cebinden bu sefer cüzdanını çıkartarak, “Alın bakalım dinlenme molası

verdiğinizde gidip benden iki çay içersiniz”, diyerek bana bir banknot uzattı. Ağabeyimin

parayı elimden almasına karşı koymadan, amcanın gözlerinin içine bakarak uzun süredir

aklımı kurcalayan soruyu yönelttim. “Siz, emekli futbolcu musunuz?” Hafifçe gülerek bana

baktı ve, “Eski bir sporcuyum ama futbolcu değil, balıkadamım daha doğrusu balıkadamdım,”

dedi. “Benim adım Adem diyerek elimi uzattım. Hiç beklemediği belli olan bu ataklığım

karşısında bir anlık bocaladıktan sonra, “Benim de adım Ragıp, memnun oldum,” diyerek

elimi sıktı. Ağabeyim çoktan bizi bırakıp suya inmişti bile. Ragıp amca ertesi gün bana

oldukça eski ama elden geçirilmiş ve hiç deliği olmayan bir balıkadam elbisesi getirdi. Boyu

posu ağabeyime göreydi ama benim giymem için bana vermişti. İçime balıkçı yaka kazak

giyerek ve de paçaları katlayarak durumu kurtarıyordum. Zaten ertesi sene de elbise tam

üstüme oturdu. Bu koşullar altında sekiz sene çalıştık. Ağabeyim zabıtalara yakalanıp tezgahı

defalarca kaptırdı ama zabıtalar bıktı, o bıkmadı seyyar satıcılıktan. Derslerden hatırladığım

kadarıyla toplayıcı toplum anaerkil, avcı toplum ise ataerkildi. Ağabeyimin avcı ruhu

sokaklarda müşteri peşinde koşmayı seviyordu. Ben köşe kapmaca oynamaktan sıkılınca

kolayı seçtim, çarşıdaki bir mezecinin içine kurdum tezgahımı. Mezecinin sahibi kazancımın

yarısını alıyordu ama en azından bir adresim ve telefonum vardı artık. Özellikle telefon çok

işime yaradı. Sokağa çıkmaya üşenen mahalle sakinlerinden sipariş almaya başladım. Evlere

servis, dükkandaki tezgahtan çok kazandırıyordu. Dükkan sahibi de çok geçmeden midyedeki

potansiyeli gördü. Bir yıla kalmadan tekrar tokalaştık ve altı aylık kazancım karşılığında ortak

oldum mezeciye. Avcı-erkeklerin, toplayıcı-kadınlardan daha akıllı olduğu ve dolayısıyla

modern toplumda da erkeğin baskın rolünün haklılığı tezi, böylece çökmüş oldu.

Bu zaman zarfında Arif ağabeyin esas adının Sabri olduğu ve yıllardır kaçakçılıktan arandığı

ortaya çıktı. Bir akşam polis apar topar götürdü ve bir daha da onu gören olmadı mahallede.

Ailesi de o kış ertesi taşındı zaten. Ağabeyim de o sıralarda boşandı. Cebi para gördü karıyı

boşadı, genç bir dilber alacak diye dedikodu çıktı ama ağabeyim diye söylemiyorum, külliyen

yalan! Diğer kadını bilmem ama aline para geçse mutlaka haberim olurdu. Her ne hikmetse

atılan nikahın üzerinden bir yıl geçmeden tekrar evlendi ağabeyim. Ama daha genç değil yeni

yengem, daha bakımlı ama eskisiyle aynı yaşta. Ailesi bizim oralardanmış. Ertesi yaza

kalmadan ağabeyim baba, ben de haliyle amca oldum. Bebek yürüdü, konuştu falan derken

göz açıp kapayıncaya kadar beş yıl daha geçti.

Belimi iyice doğrulttum artık, evlenme yaşım geldi de neredeyse geçiyor diye düşünüp, bir

yandan da müşteri listesindeki bekar bayanları gönül terazimde tarttığım sakin bir sabah acı

bir fren sesiyle dükkandan fırladım. Müşteri peşindeki azman bir minibüs, dalgın dalgın

karşıdan karşıya geçmekte olan ortağımı yatağa mahkum bıraktı. Paket servisi için yanıma bir

çocuk alıp bir süre idare etmeye çalıştım ama ne ben ne de müşteriler memnun kaldı. Hem

dükkana hem dışarıya yetişemeyince imdadıma, aldığı kilolardan dolayı zabıtalardan

kaçmakta zorlanan ağabeyim koştu. Yıllar boyu, “Sokaklar bile dar geliyor, on beş

metrekareye dünyada sığamam ben!”, diyen ağabeyimle mezeciyi şimdi beraber işletiyoruz.

Ortağıma ve ailesine de akşamdan akşama en iyi mezelerimizden yolluyorum. Mevsimine

göre de irilerinden midye dolma. Aydan aya kârdan hissesine düşeni ise bizzat elden

götürüyorum. Ne de olsa ortağım beni bilir, beni tanır. Sağ olsun, çok iyi insan, bana

güveniyor. Ben yine de defterleri kuruşu kuruşuna tutar, üç ayda bir kontrol etmesi için ona

bırakırım. İş başka, dostluk başka! Allah işlerimizi rast getirirse seneye ikinci şubeyi bile

açarız. Nazar değmesin, işlerimiz tıkırında. Yeğen büyüsün onu da doyurur burası. Ağabeyim

rahat durmuyor tabii, şimdi ikinciyi düşünüyorlarmış. Bana da, “Hayırlı bir kısmet ayağıma

gelsin diye bekleyeceğine git dolaş biraz, ben dükkana bakarım,” diyor ama ben aynı fikirde

değilim. Nede olsa o avcı, ben toplayıcıyım. Evlilik bence biraz kader biraz şans işi, öyle

gezmekle hovardalıkla olmuyor. Acelem yok, nasibim var ise gelir burada da bulur beni. Bu

arada eğer merak edeniniz varsa, Ragıp amca hala dimdik ayakta. Göğsüne üçüncü yıldızı

taktığı yeni eşofmanıyla her akşam uğrar, hem hoşbeş eder hem de alışverişini yapar. Adı, en

iyi müşterilerimiz listesinde boşuna durmuyor yani. Yolunuz İzmir çarşıya düşerse, mutlaka

bekleriz. İlk midye dolmalar ikramımız!

Müzmin Bekar Kiracı Aranıyor

Çınar anahtarı kilide sokup çevirdi. Yuvalarına çekilen parmak kalınlığında dört adet çelik

milin tok sesi eşliğinde kapı hafifledi. İçeri girer girmez Ajda paçalarına süründü. Bu

karşılama seremonisi tüm odalarda devam etti. Bu arada unutmadan söylemeliyim, Ajda evin

kedisi değil, kendisidir.

Günün yorgunluğundan bir an evvel sıyrılıp Ajda ile ilgilenmek üzere Çınar kendini duşa attı.

Çıkınca üşümemesi için Ajda'nın nefesiyle ısıtıttığı koridordan geçerek yatak odasına gitti.

Beğeniyle duvardaki siyah-beyaz fotoğraflara baktı. Daracık sokakların, kiliselerin, camilerin,

boğazın, surların yirmiye otuz çerçevelere sığdırılması Çınar'ın boş zamanlarını

değerlendirme çabasının meyveleriydi ve Ajda'nın duvarlarına da çok yakışıyordu doğrusu.

Çınar her odayı farklı renklere boyamıştı, usta çağırıp boyatmak yerine kendisi yapmıştı bu

işi, ağır ağır tadını çıkararak... Bir aydan kısa sürede bitirmişti tüm daireyi. Üstüne rahat bir

şeyler geçirip mutfağa yöneldi. Ajda'nın en sevdiği yemeği yapacak, ortalığı mis gibi

kurutulmuş defne, taze domates, azıcık sarımsak ve tereyağ kokutacaktı. Buğulanan levreğin

kokusu rahatsız etmemesine karşın aspiratörü çalıştırdı, çünkü tok karnına fikri değişebilirdi.

Tepsiyi fırına sürdükten sonra saati kurup salona geçti. Müzik setine bir klasik müzik diski

sürdü. Kendisi işteyken duvarlara sinen hüznü silmek için sesi iyice açtı. Ajda keman ve

piyanonun uyumuna, yükselen yumuşak notaların dansına bayılıyordu. Adeti olduğu üzere

Murat'ı aradı, biraz çene çaldılar, konu yine kızlara geldi. Şu Murat ne biçim adamdı, bu yaşa

gelmiş hala işi gücü gezmek tozmak zıpırlık. Neyse ki Çınar'ın parası ve enerjisi hafta arası

dışarı çıkmaya elverişli değildi.

Başbaşa yenen yemeğe eşlik eden şarabın etkisiyle Çınar da Ajda da gevşedi. Bulaşıkları

çabucak hallettikten sonra Çınar elini ağzını yıkamak için banyoya uğradı ve Ajda ile

buluşmak üzere salona gitti. Ajda mahremiyete önem verirdi, dolayısıyla Çınar'ı banyoda

yalnız bırakırdı. Çınar her zamanki gibi iş yerindeki olağan olaylardan bahsetti biraz. Ajda

cevap veremese bile anlıyordu, bugün Çınar'ın ekibinden biri emekli olmuş ve yerine çömez

bir kız gelmişti. Aylar önce başlayan projeye sonradan katılmak kız için olduğu kadar ekip

lideri olarak Çınar için de zordu. Ajda'ya içini döküp rahatladıktan sonra Çınar müziğin sesini

biraz kıstı ve okuma koltuğuna kuruldu. Romanın heyecanlı kolları sanki bu akşam fazlaca

sarıp sarmalamıştı Çınar'ı; sayfalar peşpeşe çevriliyor, yelkovan akrebe tur bindiriyor, ama

kafası kitaptan bir an bile kalkmıyordu. Ajda sabırla beklemeyi sürdürdü. Sahibini

seyretmenin huzuruna değişebileceği tek keyif, sabaha kadar aynı yatağı paylaşmaktı. Çınar

yazarın ustaca kaleme aldığı maceraya kapılmış, alışkanlık haline getirdiği okuma süresini

epeyce geçmişti. Ajda voltajı hafifçe düşürdü ve azalan ışığın özlem mesajını sevdiğine

ulaştırmasını umdu. Fakat Çınar romanın sonuna bu kadar yaklaşmışken bitirmeden

yatmamaya kararlıydı. Ajda bu sefer, Çınar'ın ayaklarının çabuk üşüdüğünün bilinciyle

kalorifer borularında dolaşan sıcak suyun akışını yavaşlattı. Bu hamle çok geçmeden sonuç

verdi ve Çınar kitapla olan göz temasını kesti. Ancak beklendiği gibi yerinden kalkmaktansa

huysuzca etrafına bakındı ve ayaklarını yerden kaldırıp bağdaş kurdu. Koltuğun tepesine

tünemiş gibi görünmesi komiğine gitti Ajda'nın, Çınar'ı bu haliyle de sevimli buldu. O sırada

telefon çaldı ve metalik zırıltı, Ajda'nın yapamadığını başardı. Çınar yerinden kalkarken

yüzünde hoşnutsuzluktan eser yoktu. İğrenç melodi çınlamaya devam ettikçe Ajda'nın yüreği

sıkıştı. Çınar hevesle, konuşma tuşuna bastı ve kuş cıvıltısını andıran bir sesle cevapladı

arayanı. Bu saatte bu da kimin nesi, Murat ile bu tonda konuşmaz ki? Ajda kulak kesildi.

Duyduklarına inanamadı, bir kadındı ve yüzsüzce Çınar'ı iki tek atmaya davet ediyordu.

Konuşma uzadıkça Ajda'nın sinirleri gerilmeye başladı. Bu kadarı da fazla değil mi, bugün

onların tanışma yıldönümü! Gecenin başında Çınar unutmamış gibiydi, oysa son bir saattir

lanet romanından başka bir şeyle ilgilenmemişti. Şimdi de bu kadın! Sabahın erken

saatlerinden hava kararana kadar Çınar'ı beklemeye isyan etmiyordu, ama karşılığı bu

olmamalıydı. Geçen sene bu gün ikisi de ne kadar heyecanlıydılar halbuki. İlk görüşte aşk bu

olmalıydı. Küçük bir daire, ama manzarası güzel diye düşünmüştü Çınar. Yaşı biraz küçük,

ama tertipli diye sevinmişti Ajda. İlerleyen haftalarda ilk bakışta göze çarpmayan ufak tefek

kusurlar fark edildi; Çınar aşırı tedbirli, Ajda kontrol düşkünüydü. Hangi bekar erkek iki

banyoya iki mutfağa olmak üzere toplam dört adet tüpgaz koyardı eve ve hangi ev, sahibinin

konforu için her santimetrekareye hükmederdi? Ancak birbirlerinin başkaları tarafından

bilinmeyen bu tür zaaflarını keşfetmek onları daha çok yakınlaştırdı, aralarındaki bağı

güçlendirdi. Mesela taşındığının ertesi günü Çınar ağaç dış kapıyı söktürüp yerine çeliğini

taktırmak için ev sahibini aradı ve onay alamayınca kendi cebinden ödedi. Ajda'nın pek

hoşuna gitmişti kendisi için bir alışveriş yapılması. Ev sahibi bunca yıldır çöp almamıştı.

Zaten oldum olası bu kelimeden de nefret ederdi, ev sahibi. Ajda'ya göre, kimse bir eve rızası

dışında sahip olamaz, sahibini ev seçerdi. Şimdiye kadar bir sürü insan tanımıştı Ajda, ama

Çınar bambaşkaydı. Ayrıca bu beğenisi de tek taraflı değildi, beraberlikleri boyunca genç

adam da ona az özen göstermemişti. Peki şimdi bu kara kedi de nereden çıktı, ne demeye bu

saatte onları rahatsız ediyordu, Çınar'ı pervasızca bara davet etme cesaretini nasıl buluyordu?

Neyse konuşma bitti ve Çınar kadının tuzağına düşmedi. Ertesi gün iş vardı ve Çınar uyuya

kalma riskini alamazdı.

Çınar, Ajda'nın ruhunda kopan fırtınadan habersiz yarım kalan romanına döndü. Bu iş fazla

uzadı dedi Ajda içinden ve bu sefer elektrikleri tümden kesti. Çınar da az inatçı değildi hani,

kalktı bir mum yaktı ve okumaya kaldığı yerden devam etti. Ajda onun bu huyunu seviyordu,

kafasına koyduğu işi mutlaka yapardı Çınar. Ajda'nın siniri hemencecik geçiverdi. Bir yıldır

aynı havayı soluduğu, kavurucu sıcaklara, dondurucu soğuklara koyun koyuna direndiği bu

adama sevecenlikle baktı. Eriyen mum, fitilin dibinde göllendikçe alevi küçülüyordu. Ajda,

duvarları belli belirsiz eğip bükerek titreşen ışığa eğlenceli gölge oyunları sergilettirmeye

çalıştı. İlk günden beri tüm amacı Çınar‟a burasının konforlu, güvenli, huzurlu ve eğlenceli

bir yuva olduğunu hissettirmekti. O kadın bu kadar özen göstermeye hazır mıydı acaba?

Cevap “evet” olsa bile, gücü elbette bir ev ile boy ölçüşmeye yetemezdi. Ajda bu güvenle

biraz daha beklemenin doğru olacağına karar verdi, en azından olayların nasıl gelişeceğini

iyice görene kadar. Eğer ki Çınar günün birinde dönülmez bir yola girer ve Ajda‟nın

küçüklüğünü bahane edip taşınmaya falan kalkışırsa da... Hayır, hayır olamaz, ne korkunç bir

düşünce bu, sevdiğinin canını almak. Zorla güzellik olmaz... Olmaz mı gerçekten, Ajda‟nın

daha önce benzer bir deneyimi olmadı ki? Bilmediği için merakı tam olarak tatmin edilemedi.

Belki de öğrenmenin tek yolu denemektir, Çınar‟ı öldürmeyi denemek. Hayır durup dururken

değil tabii, kendisini terk edeceğine iyice emin olduktan sonra, son çare olarak... Dalındaki

kestane kadar dikenli bir çare, sadece ölümsüz bir tutkunun ölümcül bir çaresi olarak

denenmeli. Çınar kitabı kapatarak bir süre etrafına bakındı, üç yüz sayfaya yayılmış macera

ve bir hafta boyu süren merak mutlu sonla bitmişti. Ajda da mutluluğa ortak oldu, hayat güzel

şeydi doğrusu... Ön camda nefes kesici bir manzara, ışıl ışıl boğazdan geçen ferah ferah

gemiler onlara göz kırpıyormuş gibi geldi Ajda'ya. Derken iğrenç bir titreşim sesi bu mutluluk

tablosunu yırttı. Çınar'ın cep telefonuna mesaj gelmişti. Bu karı da amma asalak çıktı diye iç

geçirdi Ajda. Çınar'la beraber minik ekranda görünen ışıklı kelimeleri okudu, “yarın iş çıkışı

sinema?” Şırfıntıya bak, gemi azıya aldı. Yine de öfke kusmadan evvel Çınar'ın cevabını

bekleme sağduyusunu gösterebildi ve saniyeler içinde pişman oldu, “tamam ;-)” Gözlerine

hücum eden yaşları zorlukla tuttu, burnuna çarpan rutubet kokusunun ayırdına vardı. Son

derece havasızdı içerisi, peki ya dışarısı... Ne çirkin bir manzaraydı bu böyle, bakanı

boğuyordu, günün her saati bir trafik, hiç huzur yok! Demek mesaiden çıkıp kendisine gelmek

yerine Çınar o süprüntüyle sinemaya gidecekti. Ya film çıkışı? Asla buraya getirmemeli o

kadını. Gözlerimin önünde sevdiğime dokunmasına dayanamam. Çınar benimdir.

Çınar mumu eline alıp mutfağa gitti ve çaydanlığa su koydu. Ajda'nın sinirden gözü karardı.

Çınar, bir kıskançlık krizinin eşiğine geldiğinden habersiz salona dönerken dudağında bir ıslık

vardı. Ajda gerçekten tehlikeli olabilirdi, gücünün sınırları oldukça genişti. Şu anda basitçe

ocağın alevini söndürmesi veya ertesi sabah Çınar duş alırken şofbene üflemesi aşkını

zehirlemeye yeterdi. Bir aşkın karşılıksız kalmasından daha acı verici tek şey ihanetti. Ve

belki bir insan affederdi, ama ya bir ev?..

(Ne) İç(in) Savaş

Dokuz ay on gün sonra Bahar Ergeç komadan çıkar ve sırasıyla üç soru sorar; “Neredeyim,

hangi gündeyiz, babam döndü mü?”

--o--

“Barış Zeki Ergeç‟i arıyoruz.”

“Sitede şu an o isimde biri bulunmuyor.”

“Barış Ergeç?”

“Hayır.”

“Zeki Ergeç?”

“Kayıtlarda Ergeç soyadlı sadece Özgür Yapıcı Ergeç var efendim. İlginizi çeker mi?”

“Olabilir, belki bizimkini tanıyordur. Nerede bulabiliriz Özgür Bey‟i?”

“Bu saatte kayıkhanededir. Cuma günleri namaz saatinde deniz kenarında görebileceğiniz tek

erkek odur zaten, tabi sakatlar hariç! Nizamiyeden dümdüz gidin, koruluğun sonundan sağa

dönün, bulursunuz...”

İki arkadaş kimliklerini kapıda bırakıp girdiler Düzen Sitesi‟ne...

--o--

“Merak etme Bahar, ülkeye barış geldi. Burası güvenli bir hastane. Dokuz aydır sana biz

bakıyoruz.”

“Babam da burada mı?”

“Şu anda hayır, ama kısa bir süre içinde kavuşacağınızı umuyorum. İki arkadaşın haftalardır

babanı arıyor. Hükümet savaştan sonra esir kamplarını makyajladı ve sosyal konut statüsüne

soktu. Ateşkes sırasında kamplarda bulunanlar, bu sitelerde tutulmaya devam ediyor, ama

dışarıda bir akrabası olduğunu ispatlayabilenler çıkmakta serbestler. İki gün önce aldığım

telefonda arkadaşların, kontrol etmedikleri son bir site kaldığını bildirdiler ve eminim ki

babanı orada bulacaklardır. Sen şimdi dinlenmene bak, öğleden sonra yine uğrayacağım.”

--o--

“Sence burada izini bulabilecek miyiz? Gezdiğimiz on yedi kampta onu tanıyan bir kişiye bile

rastlamadık.”

“En azından aklımızda soru işareti kalmayacak, yine kimseyi bulamazsak içimiz rahat bir

şekilde kurtulmayı başaramadığı sonucuna varabiliriz. Ama, yanlış görmediysem girişteki

panoda Kamp Müdürü‟nün karşısında Nizam Yapıcı yazıyordu...”

“Yani?..”

“Yani, Özgür Yapıcı‟nın komutan ile bir akrabalığı olabilir ve belki de arşivdeki bilgilere

ulaşmak konusunda bize yardım edebilir.”

“Daha neler artık, arşiv tozu yutacak zamanımız yok, on gündür yollardayız!”

“Burası Düzen Sitesi, buradaki arşivlerde toz olmaz!, hahaha...”

“Hadi bırak zevzekliği, senin sinirlerin iyice laçka olmuş...”

--o--

“Çocuklar bana verdiğiniz isimleri birkaç arkadaşıma sordum. Nizam Yapıcı, Düzen Sitesi‟ne

tayin olmadan önce ülkenin öbür ucundaki başka bir kampın müdürüymüş. Kızı Nermin, eski

kampta babasının tüm yasaklarına rağmen esirlerden biri ile fazlaca yakınlaşmış. Sonunda

korkulan olmuş, ama kız kürtajı reddetmiş. Baba adayı eski bir öğretmenmiş, iç savaş patlak

verince bizimkilerin yanında saf tutmuş... Nizam Yapıcı kızını ikna edemeyince mahkumun

adını değiştirmesi şartıyla dede olmayı kabul etmiş.”

“Tamamdır hocam, demek doğru iz üzerindeyiz. Yeni bir şeyler öğrenince yine haberleşiriz,

Bahar‟a sevgilerimizi iletin lütfen, tüm yaptıklarınız için teşekkür ederiz!”

--o--

“Girişteki herif Cuma konusunda ne kadar takıntılıydı değil mi, bizimkini fişlemiş besbelli...”

“Savaş bir girdap gibi hepimizi içine çekti, yüz binler boğuldu, ama lanet düzen değişmedi.”

“Nerede bu kahrolası kayıkhane, koruluk biteli dakikalar geçti...”

Biri uzun, diğeri kısa iki genç kahvehaneden bozma mescit binasının önündeki kalabalığa

yaklaşır...

“Selamın aleyküm, aranızda Barış Zeki Ergeç‟i tanıyan var mı acaba?”

“Şey, biz aslında Özgür Yapıcı Ergeç‟i arıyoruz... Kayıkhane için doğru yolda mıyız?”

O esnada iki göz odanın kapısında ibadetini bitirmiş Nizam Yapıcı görünür. Üstündeki

eskimiş üniforma, sert bakışlar ve aksi yüz hatları kim olduğunu anlamak için nüfus

cüzdanına bakmaya ihtiyaç bırakmamaktadır. Yeni gelenlere ters ters bakarak aşağı iner ve

koruması eşliğinde yanlarından geçip gider.

“Yabancıları pek sevmiyorlar galiba...”

“Hele de soru soruyorlarsa...”

Bakışlarıyla sahili tarar ve kayıkhane olabilecek bir yer ararlarken deniz kenarındaki küçük

barakadan çökük omuzlu, soluk eşofmanlı, beyaz saçları kısacık kesilmiş birinin çıktığını

görürler. Namaz firarisi de iki arkadaşı fark eder, ama başı önde yürüyüşünü bozmaz...

“Merhaba, siz Özgür Yapıcı Ergeç misiniz?”

Gri eşofmanlı adam çakır gözlerini sesin sahibine dikip, başıyla olumlar.

“Merhaba, biz çok uzak yoldan geldik. Aslında Barış Zeki Ergeç‟i arıyoruz, ama belki

tanıyorsunuzdur diye size sormak istedik.”

“Kimsiniz?”

Zayıf görünmesine rağmen sesi diri çıkmaktadır. Çocuklar hikayeleriyle ilgilenen birine

rastladıkları için sevinirler...

“Bizler Barış Bey‟in kızı Bahar‟ın arkadaşlarıyız. Aylar sonra komadan çıktı ve babasını

görmek istediğini söyledi.”

“Bildiğimiz tüm kampları araştırdık, babasını bulmak için burası son umudumuz, tabi hayatta

ise...”

Soluk eşofmanlı çökük omuzlar dikleşir, mavi bakışlar derinleşir, “Peki değilse?”

“En azından kahredici belirsizliğe bir son veririz.”

“Zaten Bahar kendini her ihtimale hazırladı, sadece gerçeği bilmek istiyor.”

Gülümsemeyi andıran bir ifade tuzlu suyun derinleştirdiği yüz hatlarını yalayıp geçer,

“Gerçeği?..”

“Ööözgür, sandalınla oynamayı bitirdiysen biraz da kızınla ilgilen! Maviş prensesin seni

bekliyor...”

“Seslenen Nermin Hanım galiba...”

“Özgüüür, beni duydun mu? Benim de işim gücüm var, hadi oylanma artık!”

Barış Zeki veya yeni adıyla Özgür Yapıcı Ergeç‟in yüzünü az önce okşayan sevimlilik yerini

iki kaşın ortasına aniden oturan öfke çizgilerine bırakır.

“Ölmüş dersiniz!”

Yaşlı kurt beklenmeyen bir çeviklikle uzaklaşır.

“Cesur bir adam.”

Çocuklardan uzun boylu olanı hafiften bozulmuştur bu duruma...

“Hangi açıdan?

“Ne diye surat asıyorsun, „Selam söyleyin‟, deseydi daha mı çok faydası dokunacaktı

Bahar‟a? Toplama kampından sağ kurtulmuş, yıkılmamış, vaz geçmemiş, kendine sıfırdan bir

hayat kurmuş. Az şey mi? Ben yapamazdım doğrusu...”

“Kendini o kadar büyük görüyorsun ki, bir yönüyle bile senden üstün nitelikli biriyle

karşılaşınca hissettiğin hayranlığı abartıyorsun. Kaybedeceklerin azalınca cesaretin artar,

kaybedeceklerin artınca da özgürlüğün azalır; bunda şaşıracak bir şey yok bence...”

Her ikisi de kendince haklıdır; su götürmeyen tek gerçek, olayların akışının Barış Zeki

Ergeç‟i devşirerek Özgür Yapıcı Ergeç‟e çevirmiş olduğudur. İki arkadaş geldikleri yoldan

aceleyle geri dönerler; önlerinde yüzlerce kilometre, yüreklerinde Bahar‟a açamayacakları bir

sırrın ağırlığı vardır...

Ölüm Orucu

Avrupa‟nın birkaç bin kilometre kuzey doğusunda bir başkent, Kiev. O başkentin birkaç yüz

kilometre uzağındaki bir köy. Onlarca evde yaşayan yüzlerce köylünün tarım ile uğraştığı

sakin bir coğrafya. Şehirden ayda bir gelen kamyonlara yüklenen tahıl ile geçinen ekmek

sever insanlar... Bu barışçıl atmosferin asker çizmeleriyle darmadağın edileceğini kim tahmin

edebilir, ama oldu işte. Başlarına öyle bir felaket geldi ki, ne köyün ileri gelenlerinden

Mykola, ne gün görmüş Boris, ne yerinde duramayan Oleksiy akıl sır erdirebildi.

Kara Toprak bölgesi denilen bu yerde birbirine benzer onlarca köy vardı, çünkü az ağaçlı

arazi gerçekten de koyu renkliydi. Humus açısından zengin topraklar o kadar verimliydi ki,

Sovyetler Birliği‟nde en çok tahıl burada üretiliyordu. Çiftçiler hasılattan devletin payına

düşen yüzdeyi verdikten sonra bile yetiştirdikleri buğday, çavdar, arpa ve yulafı tüketerek

bitiremedikleri için satmaya başladılar. Tam da bu sebepten ötürü belayı çağırdıklarından

habersizlerdi. Merkezi yönetim kişisel ihtiyaçları karşılamak için özel mülkiyete itiraz

etmemekle beraber servet edinmeye varacak çapta bir ekonomik serbestiye kesinlikle

karşıydı. Temel amaç, ordunun güçlendirilmesi olmalıydı ve dolayısıyla bu bölgedeki iktisadi

kalkınma çok geçmeden komünist yönetimin dikkatini çekti.

Bir sabah bir memur geldi ve vergilerin yüzde otuza çıkartıldığını bildirdi. O güne kadar

kimseyle bir husumet yaşamamış, kavga nedir bilmez köylüler itiraz etseler de işin ucu toplu

bir isyana varmadı. Ev yapımı votka kokan ağızlardan çıkan sunturlu küfürler ve beddualar

arasında memur geldiği gibi sessizce gitti. Ertesi gün dev tekerleklerin gürültüsü köye

kamyonlardan dakikalar önce ulaştı. Yeri titreten beş araçtan bir tanesinde on iki asker

oturmaktayken, diğerleri boştu. Ama kısa sürede tahılla tıka basa doluverdiler ve göz açıp

kapayana kadar köyün kışlık erzak stoku egzoz dumanları ile birlikte uçup gitti. Çoğunluk,

“olan oldu” diye düşünürken Oleksiy‟in sesi diğerlerinden sert çıktı.

“Arkadaşlar emeğimizi ekmeğimizi çaldılar ve biz göz yumduk farkında mısınız? Şimdi

eskisinden de hızlı çalışmaya çabalayıp karnımızı doyuracak stok yapacağız. Peki, yarın öbür

gün başka bir memur çıkıp gelecek ve yine ürünlerimizi elimizden almayacak mı?”

Kimsenin gıkı çıkmıyordu. Sıcak nefeslerin sebep olduğu dumanlardan başka bir devinim

yoktu. Oleksiy devam etmek üzere hamle ettiğinde Boris güçlü koluyla ağzına yapışıverdi.

“Zehirli sözler bunlar. Kanımızı kaynatıp hepimizin mahvına sebep olacaksın, sus artık yeter!

Savaşın yaralarını yeni yeni sarıp, acılarımızı biraz olsun dindirebildik.”

Mykola da ağırbaşlılığı bir tarafa bırakıp söze karıştı.

“Rıza göstermeyecektik de ne yapacaktık. Makineli tüfeğe kazma kürekle mi karşı koymamızı

istiyorsun Oleksiy?”

“Bir avuç askerdi alt tarafı, biz iki yüzden fazlayız.”

Mykola gürledi.

“İki güne kalmaz tanklarla gelmeyeceklerini mi sanıyorsun? Çocuk olma Oleksiy!”

“Eninde sonunda tanrıya kavuşmayacak mıyız? En azından kuyruğu dik tutar, onu

onurlandırırız!”

“Mykola'yı bilmem, ama benim birkaç on sene daha ölmeye niyetim yok Oleksiy!”

Boris'in bu çıkışı gergin havayı biraz yumuşattı, gülüşmeler oldu. Oleksiy kendinden büyükler

ile laf yarıştırdığının farkındaydı, ama altta kalmaya niyeti yoktu. Nükteli olduğu kadar

iğneleyici bir tonda konuştu.

“Peki ne zaman ölmeyi düşünüyorsun saygıdeğer Boris, çıkmaz ayın son çarşambasında mı?”

Ahaliye eğlence çıkmıştı, askerler çoktan unutulmuştu. İhtiyar kurt da zamanında Oleksiy gibi

etkili bir hatipti ve kimseye kolay kolay pabuç bırakmazdı.

Boris göbeğini kaşıya kaşıya, “Horozların durmaksızın öttüğü gecenin şafağında öleceğim,”

dedi ve kalın sesiyle ekledi, “Yeniden başlamak için!..”

Halka oluşturmuş kalabalıktan bu söz düellosunun galibinin Boris olduğuna işaret eden

alkışlar ve kahkahalar yükseldi. Gözler genç Oleksiydeydi.

“Umarım bu planından Stalin'in de haberi vardır.”

“Ben tanrıya söyledim, o bilmese de olur!”

Kıvrak zekası ve hazır cevaplılığından bir şey kaybetmemiş Boris ile baş edemeyeceğini belli

edercesine iki elini kaldıran genç kurt teslim oldu.

Mahsulün üçte birini devlete veren çiftçilerin elinde satacak tahıl kalmamıştı. Eldeki avuçtaki

ancak karın doyurmaya yetiyordu ki, vergiler yine arttırıldı. Askerler, uğradıkları köylerdeki

ambarları dibine kadar boşalttılar. Bu sefer votka yüzünden her daim neşeli ayyaşların bile

yüzleri asıldı. Moskova‟ya uygun dille bir cevap vermek için alışkanlığı olmayanlar bile

kiliselere akın etti. Din adamları bu ilgiden memnundu. Halkı sükunete davet edip duayı

aksatmamalarını tavsiye ediyorlardı. Komunistlerin arası tanrı ile çok iyi değildi ve katılımın

yüksek olduğu bu toplantılara taviz vermediler. Başta din adamları olmak üzere Ukrayna‟nın

sözü dinlenen, eğitimli sınıf mensuplarının tamamına yakını bölücülük suçlamasıyla

Sibirya‟ya sürgüne gönderildi. Sosyalizm düşmanları derslerini almışa benzemiyorlardı. Bir

ay geçti geçmedi memur ve askerler yine göründü. Memur elindeki kağıdı sallıyor ve

bağırıyordu.

“Sizi soyguncular, bizi aptal mı sanıyorsunuz? Cahiller sürüsü, bu kurnazlığınızın bedelini

ödeyeceksiniz. Yapılan hesaplara göre devletten mal saklamışsınız.”

Cümlesini bitirmeden askerler köyü didik didik aramaya başladı. Askerlerin getirdikleri

köpekler sayesinde zulalar teker teker ortaya çıkartıldı ve gizlenen tahıla el kondu. Oleksiy bir

askerin önünü kesmeye çalıştıysa da bir dipçik darbesiyle yere yıkıldı. Çamurun içinde bile

bağırıp çağırmaya devam etti.

“Namussuz itler, verilecek ödül kemiği uğruna bizi aç bıraktılar.”

Boris de kendi köpeklerini çok sevmesine rağmen dört ayaklı askerlere kızgındı.

“Evet genç dostum ne yazık ki yine bozguna uğradık. Hayvanlar da ırkçıdır, hatta sadece

hayvanlar!”

Memur bu sözleri duydu, ama üstüne alınmadı. Ne de olsa hakaretin muhatabı köpeklerdi.

Yine de son sözü bir çiftçinin söylemesi yakışık almazdı.

“Neden bu kadar ekmeğe düşkünsünüz, neden kendi bedeninize devletten ve ordudan daha

fazla önem veriyorsunuz? Kilisenin tavsiyesine uyup dua etsenize, yoksa tanrı size ekmek

vermiyor mu?”

Sessizlikten yüz bularak küstahlığına devam etti.

“Peki madem yemeden duramayacak kadar zayıf iradelisiniz ve tanrınız sizi duymuyor, o

zaman Stalin‟e dua edin! Belki o size acır da ekmek verir.”

O ana kadar ağızlarını bıçak açmayan askerlerin kahkaları eşiliğinde geldikleri gibi gittiler.

Çevre köylerde de durum farklı değildi. Genel bir başkaldırı eğiliminden söz edilmese de

arada çıkan tek tük öfkeli sesler politbüroya kadar ulaştı. Sadece Ukrayna‟ya değil, kuzeyin

uçsuz bucaksız topraklarına hükmeden Sovyet rejiminin başındakiler sertlik yanlısı

tutumlarıyla dosta düşmana nam salmışlardı. Otoritesinde herhangi bir çatlağa izin

vermemeye kararlı iktidar partisi tüm telsiz ve radyo evlerine bir emir yayınlayarak, “ülkenin

ortak çıkarları için kayıtsız şartsız işbirliğine ihtiyaç duyulduğu” mesajını yayınlattı.

Duyurunun devamında, “gerekirse ileriki dönemde büyük baş hayvanlara da ordu tarafından

el koyulabileceği, ancak şimdilik bu kadar sıkı tedbirlere başvurulmaya gerek olmadığı” da

yer alıyordu. Böylece topluma göz dağı verilerek olası isyancıların baskı altına alınması

amaçlanıyordu. Bu taktik aylarca başarılı oldu, ama kulaktan kulağa bu zalim tarım

politikasının sadece ekmeğin başkenti konumundaki Ukrayna‟da uygulandığını, Sovyetlerin

tahıl ihracatının devam ettiği yayıldı. Amansız kış koşulları barışsever insanların dayanma

güçlerini zorlamaya başladı. Çocuksu düşlerin aksine kar hafif, nazlı, yumuşak ve nâmeli

değil, öfkeli, darbeli, iğneleyici, dondurucu ve hapsedici yağıyordu hayatların üstüne,

dinmemecesine. Açlık kapıdaydı. Soğuk ve uzun gecelerde neşe kaynağı olan radyolar çok

geçmeden yine kin kustu, merkezi hükumet hayvanlarını da istiyordu. Uzun zamandır gerilen

sinirler koptu ve Oleksiy önderliğinde bir grup bıçaklarına sarıldılar. Kesici aletler zavallı

hayvanların boğazını keserken haftalardır manzaraya hakim olan beyaz renk kızıla döndü.

Onları gören diğer köylüler de, “başkasına yar olacağına en azından et yerim” zihniyetiyle

tarladaki en büyük yardımcılarının canına kıydı. Ortalık günlerce kan koktu. Hareketlilik

karanlıkta pusuya yatmış keskin gözlerden, hassas kulaklardan kaçmadı tabii ve partinin

başındakiler için bu bardağı taşıran damla oldu. Onlar ki, tebâlarına adil ve eşit davranmış,

özgürlüklerini kısıtlamamıştı. Ama bu yapılanlar düpedüz isyandı ve eğer en sert şekilde

bastırılmaz ise kıvılcım pekala bir yangına dönüşebilirdi. Moskova‟dan gelen emir netti,

“Ukrayna ablukaya alınacak ve her ne sebeple olursa olsun sınırlardan giriş çıkışa izin

verilemeyecekti.” Hesapta, densiz köylülere verilecek ders, diğer milletlere de ibret olacaktı.

Nitekim işler, insan sevgisinden yoksunların planına uygun gelişti.

Oleksiy gibi gözü karaların sayısı azdı ve iradeleri, onlara uyup bir anlık heyecanla kendi

hayvanlarını katledenlerin pişmanlığına karşı duracak kadar sağlam değildi. Açlık kısa sürede

zaten zayıf olan halkı eritti. Ne erkeklerde ne kadınlarda iş görecek hal kalmadı. Çocuklar

gıdasızlıktan bırakın oyun oynamayı şarkı bile söylemiyorlardı. Çocuk sesinden mahrum

kalan ülke kaderine razı oldu. Ölüme mahkum insanlara yardım eli uzatacak hiçbir güç yoktu.

Dünya derin bir uykudayken Ukrayna kilo vermeye devam etti. Kiev‟deki yabancı elçilikler

burunlarının ucundaki trajediyi görmüyordu. Başkentte yaşayan Ukraynalılar bile kırsalda

yaşananları etraflıca bilmiyordu. Yüksek zümreden şehirliler, ekmek karneye bağlandığı için

sıkıntı çektiklerini düşünürken, daha alt kesim hayatta kalmak için çareyi ölen akrabalarını

devlete bildirmeyip onların karneleri ile fazladan yiyecek almakta buluyordu. Köylerde ise ne

karne ne de kara borsa vardı. İzolasyonun ilk yılı bitmeden yaşlılar ve çocuklar açlığa yenik

düştü. Sonra sıra orta yaşlı erkeklere geldi. Kadınlar ve genç erkeklerin durumu iyi değilse de

hayatta kalma mücadelesine devam ediyorlardı, ama tarladaki mahsulü kaldırmaya kimsenin

mecali yoktu. Ürün toprakta çürürken açlık Ukrayna‟yı kırıp geçiriyordu. İlk kurbanları

diğerlerinin izlemesi uzun sürmedi. Gün geçmiyordu ki atan bir kalp durmasın, sıcak bir ten

soğumasın. Ölümler arttı, arttı ve arttı. Artık saatte bir kaç kişi gözlerini yumuyor ve üstelik

kalanlar için bu bir kurtuluş gibi görünüyordu.

Oleksiy epeyce çaptan düşmüşse de henüz yıkılmamıştı. Aile meclisinde söz aldı.

“Kim, neden ister acaba doğduğu toprakta ölmeyi ve kim bilir kaç kişiye nasip olur adımlarını

başladığı noktaya yettirebilmek, varış yerinin aslında çıkış olduğunu görebilmek?”

“Gözü pek sözü mert oğlum, ne diyorsun açık söyle!”

“Biliyorum hepiniz yorgunsunuz. Babamın acısı küllenmedi evet, ama koyunlar gibi oturup

beklemekten usandım. Güney batıda sayıca daha az asker var. Gece karanlığında görünmeden

aralarından sızmayı becerirsek yiyecek dişe dokunur bir şeyler bulma ihtimalimiz var. Patates

kabuğu çorbasından bıktım! Ben diyorum ki, yarın dolunayda kimseye haber vermeden

şansımızı deneyelim. Enişte ailenin büyüğü sensin, sence de doğru bu mudur?”

“Denemeden bilemeyiz, ama hiçbir şey yapmamaktan iyidir. Böyle giderse açlıktan ölmesek

bile gözümüz dönüp delireceğiz. Yukarı köyde insanlar ölen bir akrabalarını yemişler diye

duydum. Hazır yürüyecek kuvvetimiz varken, zaman kaybetmeyelim derim.”

Söylentileri anne de duymuştu, ama düşmanın kasıtlı yaydığına inanıyor, gerçek olma

ihtimalini hayal edemiyordu.

“Ağzınızdan yel alsın, ne biçim sözler onlar! Çocukların yanında böyle çirkin konuşmaya

utanmıyor musun?”

“Anne son zamanlarda etrafta hiç hayvan gördün mü?”

Yaşlı kadın öfkeliydi.

“Sen kestiğinden beri hayır!”

“Hayır, öküzleri kastetmiyorum. Başka hayvan gördün mü? Kuş, kedi, köpek sesi duydun mu

hiç?”

Anne şaşırdı, cevap veremedi.

“Kıtlık yüzünden hareket eden her şeyi yiyor insanlar. Sıranın bize gelmesi kaçınılmaz.”

Küçükken de böyleydi bu çocuk, önce izin ister, ama “hayır” cevabı alsa bile bildiğini okurdu.

Evladının tek başına düşmanın eline düşmesindense son nefesinde onun yanında olmayı,

becerebilirse koruyabilmeyi tercih etti. Böylece bir avuç cesur köylü ay ışığında yollarını

bularak güney doğuya ilerlediler. Ne yazık ki iki ayaklı nöbetçilere dört ayaklılar da eşlik

ediyordu. Köpekler, insandan binlerce defa daha iyi koku aldıkları için karanlık görev

yapmalarına engel değildi. Nitekim, Oleksiy ve ailesi kurşunlardan zor kurtuldular. Böylece

özgürlük ve yemek hayalleri suya düştü.

Bir deri bir kemik insanlardan oluşan koca bir ülke göz göre göre erimeye devam etti. Her

dakikada bir insanın öldüğüne işaret eden raporların dip toplamındaki sayı korkunçtu. İki yıl

süren tecrit boyunca milyonlarca insan, saçma bir inat uğruna can verdi. Mezarlıklar dolup

taştı ve kimliksiz cesetler hastalık saçmasın diye yakıldı. 1932-33 arasında tek bir gece bile

horozlar ötmedi ama bilge Boris haklı çıkmış ve kimsenin aklına gelmeyecek şeyler gerçek

olmuştu. Dünyanın ekmek üretimi şampiyonları ekmeksizlikten öldüler. Bu kıyımdan ne

Oleksiy, Boris, Mykola, ne de aileleri kurtulabildi. Azmettiricilerin bile ummadıkları

boyutlara varan olay, soykırım damgası vurulmaması için kamuoyundan gizlendi. Dünyanın

tepkisinden korktukları için gövde gösterisi peşindeki acizler, sahneledikleri dehşetin tadını

çıkartamadılar. Olan masum köylülere oldu. Faturanın bedeli ağırdı, Ukrayna nüfusun dörtte

biri yok oldu. Okullar kıtlık bittikten sonra bile senelerce kapalı kaldı, çünkü ülkede çocuk

kalmadı.

Katliamdan sağ çıkanlar yabancı memleketlere göç ettilerse de hafızalarına yapışan çürümüş

et kokusundan kurtulamadılar. Kara Topraklar‟dan uzakta doğan çocuklara ilk ders olarak,

“barışın sadece „hayır‟ diyebilecek kadar güçlüyken mümkün olduğu” öğretildi. Şimdilerde

bir düşünür demiş ki, “Büyük olasılıkla aldığımız tüm mağlubiyetleri hak etmişizdir. Hiçbir

güç bizim yardımımız olmadan karşımızda mutlak bir zafere ulaşamaz. Ortada görkemli bir

galibiyet varsa mutlaka acz ve zaaf da vardır. Bazen umutsuzluk bile karşı taraf için yeterli bir

destektir.” Keşke o zamanlarda yaşasaymış... Belki direnişi örgütlemek konusunda Oleksiy‟e

yardımı dokunabilirmiş!

Tamara Holneskaya anısına

Sağlık İçin Futbol

Ertesi sabah genç bir adam, hastanenin muhasebecisi, yıllık izinden dönmüş bir taraftan sabah

kahvesini yudumlarken bir taraftan da yerel gazeteye göz gezdirmektedir. Sağlık sayfasındaki

haberleri tararken tanıdık bir isme rastlar, Bektaş. Fotoğraf benziyor, ama o olabilir mi

gerçekten diye merak eder ve okumayı sürdürür. „Şehrimizin ilk erkek hemşiresi göreve

başladı.‟ Doğruca Ayşe Hanım‟ın katına iner ve başlatır anlatmaya...

-o-

Bektaş oynadığı yıllarda çok parlamadı, takımının kaderini de değiştirmedi belki ama

mücadeleci kişiliği, inatçı yapısıyla taraflı tarafsız tüm izleyenlere keyif verdi. Yeşil sahalarda

mağlubiyeti kendine hiçbir zaman yediremedi. Şimdilerde, eşinin gün boyu hastanede çalışıp,

para kazanıp kendisinin de akşamları onu aç kedi misali kapıda karşılamasını, denk güçlerin

mücadelesi sonucu tabelada eşitlik şeklinde tariflemekte büyük güçlük çekmesi biraz da

bundandır.

Birinci ligde İzmir‟in başarıyla temsil edildiği yıllara dayanır Bektaş‟ın futbolculuğu. Orta

sahanın ortasında başarıyla top koşturmuştur. Ara sıra yaşadığı şanssız sakatlıklar dolasıyla

formasında uzak kaldığında da yılmadan çalışmış, sabırla beklemiş ve çime tekrar ayak

bastığı dakikaları en iyi şekilde kullanarak hafta arası mahallede başı her zaman dik

dolaşmıştır. Ortak renkleri ve kendi adıyla uyumu yüzünden Beşiktaş'ın, Bektaş'ın kalbinde

her zaman ayrı bir yeri olmuşsa da bu ikili asparagas bir transfer haberinde bile aynı cümlede

anılmamıştır.

-o-

“Eskiden bir Bektaş vardı, bütün mahalle tanırdı. Lise çağlarında popülaritesini iyi futboluna

borçluydu. Daha okulu bitmeden profesyonel sözleşme imzalamıştı, ama o zamanların

parasıyla bir takım elbiseye ancak yetmişti. Gizli gizli üniversiteli olma hayali kurduğunu

sadece yakın çevresi bilirdi. Oya da -ablam diye söylemiyorum- güzel kızdı ve o tarihlerde

Bektaş‟ın yakın çevresindeydi. Antrenmanlardan arta kalan zamanlarında sınava hazırlanır,

kulüpte duyulmamasına özen göstererek ders çalışırmış. Puanı dört yıllık bir okula

yetmediyse de meslek yüksek okullarını tutuyormuş. Tercih kağıdını kendince doldurmuş ve

beklemeye başlamış. Aylar sonra gelen zarfı açınca gözlerine inanamamış, çünkü hemşirelik

okuluna kabul edilmiş. On binlerin açıkta kaldığı bir sınavda öyle veya böyle başarılı olduğu

için sevinmiş aslında, ama ailesine söyleyip söylememek konusunda kararsız kalmış.”

-o-

Sakatlıklardan paçasını kurtaramayınca Bektaş genç yaşta jübilesini yapmak zorunda kalır.

Vefa‟nın sadece bir semt ve o semtin takımının adı olmadığını ispat niteliğinde kulübü

Bektaş‟a bir jest yapar ve altyapı sorumlusu olarak göreve getirilir Bektaş. Ancak son

haftalarda üst üste gelen şanssız puan kayıpları sonrası ekibiyle birlikte başkan istifa eder.

Eski yönetime yakınlığı ile tanındığından ötürü yeni başkan ilk iş olarak Bektaş‟ı görevden

alır. Bu gereksiz gövde gösterisi sonucu ülkedeki işsizler kervanına bir de sporcu katılır.

Yediği bu darbeden sonra evdeki itibarının, otoritesinin de azaldığını düşünmeye, içten içe

korkmaya ve duygusal iniş çıkışlarını hırçınlık şeklinde dışa vurmaya başlar. Nitekim bir

akşam alkolün de tesiriyle ağzını bozar ve Ayşe‟nin hiç alışık olmadığı yakası açılmadık

küfürleri birbiri ardına sıralar. Eski kulübünden ekonomiye, bakkaldan Ayşe‟nin annesine

kadar ilgili ilgisiz herkes bu öfke nöbetinden nasibini alır. Suratına yediği bir bardak su onu

kendine getirir biraz, ama ayıldıktan sonraki özürleri fayda etmeyince o geceyi sokakta

geçirir. Sabaha karşı Ayşe evden çıkarken elinde ayaza kalkan ettiği bir gazete ile Bektaş başı

önde açık kapıdan içeri süzülür.

-o-

“Ablamın olumlu telkinlerine rağmen okula kayıt yaptırmakta çok aceleci davranmamış

Bektaş. Hafta sonu oynanacak deplasmandan galip gelirsek gider yazılırım, aksi halde ne

yöneticilere ne takım arkadaşlarıma karşı yüzüm olur diye düşünmüş. Halbuki Oya'nın

ısrarları mantıklı gerekçelere dayanıyormuş. Erkek hemşirelerin kız babaları için ideal damat

adayı listesinde üst sıralarda olmadığı aşikar, ama en azından alternatif bir mesleği olacaktı.

Mevkisi gereği skora fazla katkıda bulunmadığı için büyük kulüplerin gözüne çarpması kolay

değildi. Otuzların başında bırakmak zorunda kalması da çok yüksek olasılıktı ki zaten lise

yıllarından beri sakatlık belasından tam anlamıyla kurtulmuş değildi. Sol dizinden ve

bileğinden sık sık sakatlanır, çok sevdiği futboldan günlerce bazen haftalarca uzak kalırdı.

Kararına yön verecek o meşhur deplasman maçında kornerden gelen top Bektaş‟ın dizinden

sekip kendi ağlarına gitmiş ve son ana kadar önde giderken konuk takım bir puana razı

olmuştu. Mahalleye dönüşte sinirleri alt üst olan Bektaş‟ın üstüne ablam biraz fazla gitmiş

olacak ki, o günden sonra bir daha görüşmediler. Oya‟nın kalbi fazlaca kırıldığı için ben de

Bektaş hikayesinin devamını takip etmemiştim.”

-o-

Bektaş tüm gün gazetedeki ilanları incelerse de kendine uygun bir iş bulamaz. Hava

kararırken kapı çalar ve ailenin yeni reisi güzel bir haberle beraber gelir. Erkek hemşire

ihtiyacı doğmuştur. Futbol aşkının gücü kendini sıra dışı bir yoldan göstermiş ve aynı renklere

gönül vermiş başhekim, eşinin boşta olduğunu bildiği Ayşe‟ye danışmıştır. Kocasının inadını

bilen Ayşe onun adına karar vermek istemeyerek bir gün süre ister. Bektaş hem geçen gecenin

pişmanlığı, hem eşiyle aynı binada çalışacak olmanın sevinci hem de eski bilgilerini paraya

çevirebilecek olmanın hevesiyle ikna edilmeyi beklemeden teklifi kabul eder. Evleri ve

yürekleri çarçabuk ısınır. Karı koca o gece mütevazi bir kutlama yemeği yer ve gün

doğmadan kalkabilmek için erkenden yatarlar.

İyi haber tez duyulur; sabahın ilk ışıklarıyla birlikte önce komşular sonra mahalli gazeteden

iki muhabir gelir. Ertesi günkü baskıya yetiştirmek üzere hem uzunca bir röportaj yapar hem

de sandıktan çıkarttıkları çubuklu futbol forması ile “şehrin ilk erkek hemşiresi”nin boy boy

fotoğrafını çekerler. Haber başlığında kullanılacak hemşire ifadesi yerine Bektaş kendi

türettiği “hemşir” kelimesini önerse de gerek karısının gerek gazetecilerin şaşkın bakışları

karşısında ısrarcı olmaz.

-o-

“Nereden nereye görüyor musun Ayşe Hanım. Babamın iki yıldır prostat sorunu var ve

nedense bizim hastanedeki hemşireler için onlarca hastalık arasında en nahoşu bu sayılıyor.

Namus kumkumaları, sağlıkçı bozuntuları! Üstüne alınma sakın, sözüm meclisten dışarı.

Sanki adamın derdi yokmuş da orasını göstermeye gelmişiz gibi bizim kaldığımız odanın

önünden geçmez oluyorlar. Neymiş namahremmiş, halt etmiş onlar! Ülkede hemşirelik

eğitimi veren sağlık yüksek okullarının sayısı hiç de az değil, ama nüfusumuzun yarısı erkek

olmasına ve her geçen gün artan işsizlik oranına rağmen erkek hemşire yok. Daha doğrusu

varmış da yok denecek kadar azmış. Üşenmedim, araştırdım. Kanuni düzenlemelerdeki

aksaklıklar da bir engel teşkil ediyormuş tabii, ama bence esas problem hemşireliğin kadın

mesleği olduğu şeklindeki toplumsal ön yargı.

Hatay, Malatya, Diyarbakır, Ankara, Antalya, Bolu, Osmaniye, Trabzon, Kocaeli, Adana,

Konya, İzmir, İstanbul, Mersin, Çorum, Muğla.... kuzeyden güneye, doğudan batıya onlarca

üniversitede binlerce öğrenci yıllarını sağlık emekçisi olmaya adıyor. Bazıları -Bektaş gibi-

hatalı tercih ve yanlış kodlama kurbanı da olsa içlerinde erkekler de yok değilmiş. Elli altmış

çiçeğe düşen o birkaç böceğe bazen okuldaki hocaları da şaka yollu takılıyormuş, ama çoğu

mahalle baskısı nedeniyle yarıda bırakıyormuş eğitimlerini. Mezun olanların da kaderi çok

farklı olmuyor ne yazık ki, eş cinsel damgası yiyenlerin hizmet hevesleri daha yolun başında

kursaklarında kalıyormuş. Köy, kasaba, il, ilçe, her yerde onlara ihtiyaç varken yasadaki bir

çarpıklık yüzünden cinsiyet ayrımcılığı yapılması son derece vahim. Neyse fazla

oyalanmadan gidip randevu alayım da babamın ufaklığa bir de bizim Bektaş baksın

bakalım...”

Son Matine Mısırları

Benden yedi sekiz yaş büyük bir ağabey yanıma yaklaşarak utangaç bir ses tonuyla hapisten

yeni çıktığını, iş aradığını ve aç olduğunu söyledi. Bir elinde gazoz bir elinde patlamış mısırla

sinema kapısında bekleyen bir çocuğun ailesi ekonomik açıdan iyi durumdadır. Eğlenceye

para ayırabilecek insanların çevresi de geniştir ve ortaokul terk de olsa bedenen sağlam birine

ihtiyaç duyan birini tanıyabilirler. O gün rastgele seçildiğimi biliyorum, ama o saatte o

sokakta özel olarak aransa da benden daha uygun bir adayın kolay bulunamayacağına

inanıyorum.

Mahalleye dışarıdan gelen fazla insan olmadığı için genelde herkes birbirini iyi tanıyordu ki,

sinemanın sahibi Ercüment Amca da babamın bezik arkadaşıydı. Emekliliği dört gözle

bekleyen iki adam, onlarca benzerleri gibi, yaz kış demeden pazar sabahları kahvede buluşur

saatlerce kağıt oynardı. Gazozum ve mısırlarımla beklerken Ramazan Ağabey ile tanıştığım

günü takip eden ilk Pazar, babam konuyu Ercüment Amca‟ya açtı. Babamın anlattığına göre

eski bir mahkum oluşu işi biraz zora koşmuşsa da sonunda Ercüment Amca, kahvede biriken

hesabının kapatılmasına karşılık Ramazan Ağabey‟i meydancı olarak işe almaya razı olmuş.

Meydancının görevi gösterimden önce yerleri süpürmek, salonu havalandırmak, bilet

numaralarına göre doğru yere oturmaları için ilk defa sinemaya gelenlere yardım etmekti.

Çoğunluk zaten devamlı müşteri olduğu için numaralandırma sistemini ezbere bilir, karanlıkta

bile yerini bulurdu. Suare yoktu bizim sinemada, son film saat sekiz dedin mi biterdi.

Ercüment Amca akşamları çalışmaz, hatta kahveye bile uğramazdı. Kalacak başka yeri

olmadığı için sinema salonu, Ramazan Ağabey‟in hem ofisi hem eviydi. Uyku tutmadığı

geceler o ufak tefek onarım işleriyle oyalanır, yanmış ampulleri değiştirir, suni deri

koltukların yırtıklarını diker, makine dairesindeki gevşemiş vidaları arar bulur sıkıştırırdı.

İki seneye yakın zaman aşağı yukarı bu şekilde geçti; sakin! Mahallemizdeki değişiklikler

bezik partilerinin önce haftada ikiye sonra dörde çıkmasından, sinemanın duvarlarına üst üste

yapıştırılan afişlerdeki artist isimlerinden ve gişenin camına asılan bilet fiyatlarından ibaretti

sanki... Gazoz ve patlamış mısır son yaza kadar enflasyondan her nedense etkilenmedi.

Derken lise son sınıfın koşuşturmacası başladı ve benim dünyam okul ile dershane arasına

sıkışıp kaldı. Büyük sınav yaklaştıkça sinemanın yolunu bile unutmaya başladım. Bir sabah

derse gitmek üzere evden çıkarken telefon çaldı. Arayan komiser Tarık Amca‟ydı; hatırımı

sorduktan sonra babamı istedi. Karakoldan aranmaya artık iyice alıştığım için -Tarık Amca

bizim semte yaz sonu tayin olmuştu ve acayip bezik meraklısıydı- telefonu babama verip

aceleyle evden çıktım. Aynı günün akşamı eve dönüş yolunda son iki yılın en bomba haberini

aldım; Ercüment Amca odasında ölü bulunmuş ve üstelik Ramazan Ağabey de kayıpmış.

Sinema öyle çok çok para getirmezdi, ama Ercüment Amca üçe beşe bakmaz, günlük hasılatı

her akşam makine dairesindeki çelik kasaya koyardı. Görgü tanıklarına göre kasa ardına kadar

açıkmış ve içi gazoz şişelerim kadar boşmuş. O zamana kadar eski sâbıkasını sormak

kimsenin aklına gelmemişti, ama şüphe çekici bir şekilde Ramazan Ağabey iyi halden serbest

bırakılmadan önce hırsızlık suçundan iki yıl yatmıştı. Mahallemizin havası günden güne

bozuldu, sinemasız kalınca insanlar dedikoduya sarıldı, havadan sudan sohbetler yerini

gerilim filmi tadında senaryolara bıraktı.

İşin aslı cinayetten haftalar sonra ortaya çıktığında babam dahil herkes çok şaşırdı. Tarık

Amca‟nın detaylara girmekten kaçınmayarak yaptığı açıklamalara göre, Ercüment Amca

tutkusunun kurbanı olmuş; meğerse o mûnis mizaçlı adam, poker masasında hırslı bir

kumarbaza dönüşürmüş. Haftanın beş günü şehir merkezine iner ve hamurunu suyunu

bilmediği adamlarla oyuna otururmuş. Olay günü Ercüment Amca, birikmiş borcunu tahsil

etmek için gelenlerden yakayı sıyırmak amacıyla kasayı kendi rızasıyla açmış, ancak para

yetişmediği için arbede çıkmış ve o itiş kakış sırasında midesinden vurulmuş. Adamlar korkup

kaçmışlar kaçmasına, ama emektar sinemacı kan kaybından ölmüş. Ramazan Ağabey bir

süredir aşağı mahalleden bir kız ile arkadaşlık ediyormuş ve o geceyi de beraber geçirmişler.

Sabah sökerken sinemaya döndüğünde ise Ercüment Amca‟nın cansız bedeni ile karşılaşmış

ve kimseyi inandıramam korkusuyla paniğe kapılarak kaçıp, bir hafta boyunca parklarda

bahçelerde saklanmış. Olayın aydınlanmasını takiben arka çıkmak adına tecrübeli meydancıya

iş teklif edenler oldu, sevdiği ile evlendirmek için aracı olmak isteyenler çıktı, ama o

memlekete döneceğini söylerek hepsini nazikçe reddetti ve mahallemizden ayrıldı.

Sinema ile ilgili pek çok anım vardır, ama en ilginci budur, daha doğrusu kızların en çok

ilgisini çeken hikâyem yıllarca bu oldu. O zamanki kızlar da çoçuklar da flörtler de farklıydı.

Projektörden hayal dünyamıza düşen büyük hayallerimiz vardı tabi ki, ama küçük

mutluluklarla yetinmeyi bilir ve bilmekten de öte bunu başarırdık. Beyaz perdede oynayan

filmin artistleri haftadan haftaya değişirdi değişmesine, ama bizim sinemanın kahverengi

koltuklarında hep aynı film oynardı. Delikanlılar kollarını yanlarındaki kızın omuzlarına

dolamak için filmin şiddet dolu yada kederli sahnelerini özenle bekler, sevgililerinin

yuvarlacık dizlerine dokunmak için türlü numara çekerlerdi. Benim düşkünlüğüm de yedinci

sanatın özüne değil, hayatın keşfineymiş aslında, ama bunu ancak şimdi anlıyorum. Her

seferinde çocuk olarak girdiğim salondan yetişkin olarak çıkardım. Makinistin odasından

fışkırıp, karanlığı yaran ışık huzmesi, güneşin avluya serilmiş ham meyveleri pişirdiği gibi

beni olgunlaştırırdı.

Şimdi yıllar sonra tapu müdürü olarak geldiğim eski mahallemizin taşları yenilenmiş

sokaklarında dolaşırken içimde tatlı ekşi bir sızı var. En çok da banka şubesine dönüştürülen

sinemanın önünden geçerken hissediyorum bu garip tadı; yapışkan, kekremsi... Ama sabırla

damakta ezip, tükürükle dikkatlice karıştırınca içindeki güzel aroma keşfedilebiliyor.

Büfecinin tasarruf olsun diye akşama kadar aynı yağda çevirdiği mısırları anımsatıyor biraz...

Kimseye satamadığında ziyan olmasın diye akşam elime tutuşturduğu, gevrekliğini kaybetmiş

mısırları; kuşlar yesin diye ağaç diplerine serpiştirdiğim son matine mısırlarını... Belki de

özlediğim sinema dolu günler değil, kendi çocukluğumdur.

Tarif Gerekmez

Adresi kontrol ettim, zile tekrar bastım. Anneanneminkine benzer bir melodi. Kuş sesi

dedikleri türden, cikcikli. Derken içeriden çıkan biri kapıyı tuttu, girdim. “Kızım Arife bu

sana bir işaret, iyi olacak hastanın doktor ayağına gelir,” diye kendi kendimi gaza getirdim.

Bir heves birinci kata çıktım, kapıyı çaldım. Bekledim. İkinci, üçüncü kez çaldım. Ceviz

taklidi çelik bir kapı. Rakı beyazı duvarla pek uymamış. Saatime baktım, yedi buçuk. Rıfat

evde olmalıydı, belki tuvalettedir. Merdivenlerden inen bir komşu, Rıfat‟ın komşusu, beni

yukarıdan aşağıya süzdü. Basamaklardan hep bu hızda mı inerdi, yoksa beni daha rahat

incelemek için zaman mı kazanıyordu, bilmiyorum. Saate tekrar baktım, yedi otuz bir. Bana

uzun gelen süre meğerse altmış saniyeymiş. Aydınlatma otomatı söndü. Demek bir dakikaya

ayarlı. Tasarrufu seven bir yönetici olmalı. Her kat için on saniye bana bile yetmez. Millet

koşarak inip, çıkacak değil ya. Tekrar zile bastım ve kapıya yaklaşarak göz deliğinden ışık

görmeye çalıştım. Cep telefonu da kapalı, garip. Demek hasta iyi olamayacakmış. Aslında

duruma uygun düşen bir atasözü de değildi zaten.

Kapıcı çöp toplamak için olsa gerek yanımdan geçip yukarı çıktı. Apartmanla ilgili hiçbir

sorumluluk taşımıyormuşçasına rahattı, dönüp bana bakma gereği duymadı. Asansör bozuk

olduğu için öfkelenmiş de olabilirdi. Kuşkusuz on sekiz dairenin çöpünü elde taşımak kolay

olmayacaktı. Neyse ki, elektrikler kesik değildi. Beterin beteri var. Pollyanna‟yı okumadığı

muhakkak olan ve mavi gözleri, iri kemerli burnu ve saman rengi saçlarıyla memleketi

hakkında kuşkuya yer bırakmayan görevli hışımla tekrar geçti yanımdan. Elleri boştu.

Apartman görevlisi olduğunu düşünerek hata mı yapmıştım? Yedi otuz beş. Duvarlar herhalde

önceden süt beyazdı ve zamanla bu rengi aldı. Belki de diğer tahminlerim gibi bu da

tutmamıştır... Nerede bu adam? Ne yapsam, bir büfede falan mı oyalansam acaba? Peki ne

kadar bekleyeceğim, ya sekize kadar da gelmezse... Söylenerek, hatta biraz da argolu

kelimeler sarf ederek gerisin geri indim.

Rıfat‟ın kulakları çınlamış mıdır? Teyzenin bakışlarında gizli soru, “bu da başkası mı” idi?

Kapıcı sandığım adamın kayıtsızlığı, kızların sık gelip gitmesinden mi kaynaklanıyordu.

Kıskançlık değil bu, bekletilmenin verdiği can sıkıntısı. Hangi deliğe girdin Rıfat? Başına bir

şey gelmemiştir, olsa olsa unutmuştur. Şirketten bir arkadaşı dertleşmek istemiş, meyhanede

iki kadeh atmayı teklif etmiştir. Muhtemelen bizimkinin en zorlandığı kelimelerin başında da,

“hayır” gelir. Allah bilir aşkını ilan etmek konusunda bile daha rahattır, eşek sıpası. Madem

bu tarafta işin var, akşam da bana uğra. Ne diye uydum sözüne. Keşke bir bahane

uydursaydım. Ya da bahaneye de sığınmadan doğrudan, “Başka zaman inşallah,”

deyiverseydim. Sanki davet bekliyormuş gibi hemen kabul ettim. Hata bende. Şeytan tüyü var

herifte, ama sağlam ayakkabı değil galiba. Nesini beğeniyorum, diye sordum kendime. Yok

canım, beğenilmeyecek bir tip değil. Öyle aman aman dünya yakışıklısı da değil ama

kendince bir havası, çekiciliği var. Ne bileyim işte, genelde kalbimi kurcalamak yerine işleri

oluruna bırakmayı seçiyorum. Tembellik bir nevi. Araştırmacı bir kişiliğim yok. Eğer olsaydı,

şimdi çoktan karakolun yolunu tutmuştum. Yok canım daha neler. “Hayırlı günler, adım Arife

Akgün. Lisan kursundan arkadaşım olan Rıfat Ersöz söz verdiği halde evde yok. Cep telefonu

da kapalı. Acaba bir yerde ölüp kalmış mıdır dersiniz?” mi diyecektim yani. En fazla nöbetçi

memura akşam eğlencesi çıkartırdım. Hoş tembel olsam buraya gelmeye de üşenirdim.

Ayakta durmaktan belim ağrıdı bu arada. Saatime tekrar baktım. Gazete bayiine gidip ateş

istedim. Bir sigara içimi daha bekler, sonra eve dönerim diye karar verdim. “Tembellikten

değil, korkudan” diye, kendime itirafta bulundum. Tabii ya, kurcaladığım yerde ya işime

gelmeyen, hoşuma gitmeyen bir ipucu bulursam. O zaman ne olacak? Neyse ne, her şey

olacağına varır demişler!..

Bulutlar istiap haddini aşmış olacak ki, hafiften sızdırmaya başladılar. Saçak altına sığınmak

için henüz erken. Damlalar hele iyice irileşsin, bakarız duruma göre. Ürperdim, tüylerim

diken diken oldu. Saat, sekize bir var. Hadi Rıfat, son şans, geldin geldin. Kimin son şansı

peki, onun mu benim mi? Havanın niyeti bozuk, taksiler seyrekleşmeden birine atlamalı.

Gözün çıksın Rıfat. Bir tek hava tahminim tuttu bugün, tutmaz olaydı. El ettim ve kravatlı bir

şoför su sıçratmamaya gayret ederek arabayı kaldırıma yanaştırdı. Civciv sarısı kapıyı açıp,

binmek üzere hamle ettiğim anda kritik bir soruya çarptım. “İstasyona gideceğim,” cevabım

makul bulundu ve kabul edildim. Taze, ferahlatıcı bir koku sardı etrafımı, şaşırdım. Lüks

muhitteki bir durağa ait olmalıydı araç. Cebimden kağıdı çıkarıp tekrar baktım. Kapı

numarasını aceleden yanlış mı yazmıştım. Beş değil de sekizdi sanki... Neyse canım, oldu bir

kere. Pardon bugün perşembe değil mi? Değilmiş! Dikiz aynasındaki bakışlar sorgulayıcı,

ama beyimiz efendi. En iyisi telefonuna mesaj atayım. Ne yazmalı, şöyle hem esprili hem

sitemkâr bir şey olsun. Numaramı tanır mı? Tanımasa da okuyunca meraklanıp, arama

ihtiyacı hissedeceği bir cümle kurmalı. Merhaba Fırat, kapının rengini beğendim, teşekkür

ederim. Beni ben olarak merak etse kendiliğinden araması gerekmez miydi? Özür için olmasa

da, açıklamak için. Bu soruya verilecek net bir cevabım yoksa, zaten yanlış yoldayım

demektir. Yağmur da durdu galiba. Uygun bir yerde inebilirim. Buyrun, üstü kalsın.

Üzüntü ve Muz Kabuğu

Yemek yenmiş, çocuk yatmış ve huzurlu bir geceye ilk adım atılmıştır. Adam televizyon

karşısında otururken, karısı mutfaktan seslenir, “Meyve ister misin?”

“Ne var?”

“Elma ve muz...”

“Elma isterim...”

Derken adam o gece için uygun olabilecek bir film bulmak umuduyla seyredilmemiş

VCD‟lerin durduğu dolabın başına gider.

“Kapaksız ve yazısız bir CD buldum, ne olduğunu biliyor musun?”

“Gündüz Ayşe‟ye CD kopyalamaya çalıştım ama olmadı, odur belki...”

“Ne kopyalamaya çalıştınız?

“Duymuyorum, gel burada söyle!”

Adam o sırada meçhul CD‟yi DVD oynatıcıya takar ve bir ay kadar önce aldıklari bir filmin

devamı olduğunu anlar. Filmi fazla durağan bulduğu için sevmemiş, ama eşi bir fırsatta

seyredeceğini söylediği için de atmamıştı. Haftalardır aranan fırsat bulunamadığından dolayı

CD hâlâ ortada duruyordu demek ki... İlk CD‟nin bulunduğu zarfı bulup içine koymak istedi

ve zaten zarfta iki CD bulunduğunu görerek, tekrar mutfağa seslendi, “Yarım bıraktığımız

aptal Norveç filmi üç CD‟li miymiş, seyrettin mi?”

“Meyve hazırlıyorum, ellerim dolu, iki dakika sabret...”

Adam zarftaki CD‟leri teker teker DVD‟ye koyarak içeriklerini anlamaya çalışır. Evet ilk CD

aynı filmin başıdır. Zarftaki diger CD ise geçen hafta içinde seyrettikleri başka bir filme aittir.

Bâri doğru zarfa koyayım da kaybolmasın diye düşünür; peki o filmin zarfı nerede? Yok! O

sırada kadın elinde meyve tabakları ile salona girer, koltuğa oturarak eline gazeteyi alır ve

sırtını döner. Adam tabağa bakarak, “Ben sadece elma dedim, muz nereden çıktı?” diye sorar.

“Elma ekşiydi, muz dengeler diye düşündüm. Yemezsen ben yerim..”

“Filmleri kaplar ile eşleştiremiyorum. Norveç filmini buldum, ama şimdi de geçen hafta

aldığımız İspanyol filminin kabını bulamıyorum, nerede olabileceği konusunda fikrin var

mı?”

“Bilmem, belki bakıcı evine götürmüştür...”

“Bakıcımız İspanyol sinemasını mı takip ediyor, sevsinler, hahhah!... Öyle bile olsa sadece ilk

CD‟yi mi götürmüş? Senden habersiz mi alıyor, yoksa sana söyledi de sen mi

hatırlamıyorsun?”

“Boş ver yaa, ne acelesi var, hadi otur da başka film seyredelim”

“Bu ne sakinlik yaa, poz mu yapıyorsun, niye yardım etmiyorsun? Kalkıp da benimle beraber

arasana!.. Bu masa niye bu kadar dağınık, kızdığımı bilmiyor musun?”

“Evet, yarın toplayacağım...”

“Niye yarın, niye dün değil, niye bugün değil, illâ söylemem mi gerekiyor?”

“Zamanım olmadı, toplamadım!”

“Bak hala oturuyor, kalksana kızım, beni delirtmek mi istiyorsun!?!”

“Taktın o CD‟ye, şimdi kalkıp bulamasam daha çok kızacaksın.”

“Daha fazla bağırtmadan beni kalk sen de o zaman, on beş dakikadır debeleniyorum, sen

yaymış kıçını oturuyorsun, eşek mi osuruyor burada!?!”

Adam büfenin kapağını yumruklamaya başlar. Kadın çarçabuk gelir ve yere oturup CD‟lerin

durduğu dolabı eşelemeye başlar. Kocasını görmemek için arkası yine dönüktür.

“İçeride ellerim doluyken bağırmaya başladın, ben de bekle dedim, iki dakika

sabredemedin...”

“Sabretmiş olmasam, şu anda meyveler tabakta olmazdı. Bana laf yetiştirme, atarım şimdi

elmaları, muzları camdan!!!”

“Sen deli misin, alt tarafı bir CD için mi bütün bunlar?”

“Evet yaa, nasıl da bildin, evet her şey bir CD için!.. Kızım beni tanımadın mı hala, benim

parayla pulla, maddi şeylerle işim olmaz! Tepem atarsa anneler gününde aldığım MP3 çaları

da atarım camdan... Soruya bak; CD için miymiş? Ne cevap vermemi bekliyorsun şimdi, Evet

desem ne olacak, Hayır desem ne olacak, ne biçim soru bu!?! Sen benim dediklerimi yapmak

yerine böyle abuk sabuk konuşmaya devam et, aferin!”

“Sen beni sustalı maymuna çevirmek istiyorsun, sen delisin, hastasın, senin için üzülüyorum.

Şimdi hatalı olduğunu söylesem yine kuduracaksın, o yüzden düşündüklerimi olduğu gibi

söyleyemiyorum...”

“Söyle söyle, sakinim ben...”

“Güzel güzel yemek yedik, kız erkenden yattı. Rahat rahat film seyredeceğimize yaptığına

bak, delirdin durup dururken...”

Adam odanın içinde bir aşağı bir yukarı dolanmayı bırakır ve balkona çıkar. Biraz sakinleşip

döner ve, “Senin beni sevmediğini düşünüyorum...”

“Niye, bu gece olanlar yüzünden mi?”

“Beni sekiz yıldır tanıyorsun, ama beni zıvanadan çıkarmamak için hiç çaba göstermiyorsun,

beni korumuyorsun ve sonuçta ikimize de zarar veriyorsun...”

“Mantığım almıyor yaptıklarını, hiç mantıklı değil!”

Adam “İyi geceler,” der ve gidip yatar. Uyumadan önce aklından şu cümleler geçiyordur; Ben

duygularımdan ziyade mantığımla hareket ederim. Sadece sevgide, aşkta mantık aramam, şart

da değildir çünkü!..

Yazarın Ölümü

Bizi aile yapan aramızdaki kan bağı değildi. Koço'yu dayım yapan da babaannemin kardeşi

olması değildi. Zaten bu hesaba göre babamın dayısı oluyordu. Annemin erkek kardeşi yoktu

ama, ve belki de bu yüzden, Koço benim (de) dayımdı. Babamla onun arkadaşlığını,

hoşsohbetini, anılarını paylaşıyorduk. Koço ikimizin de dayısıydı ve hayatta bir kez olsun

babamla eşit konumda olmak çok hoşuma gidiyordu.

Ailemizde dayımın çekim alanına kapılmayan yok gibiydi. Tatlı dilinin açamadığı tek kapı

Cumhur'unkiydi. Dayımı sevmeyen ya da daha doğru bir deyişle en az seven kişi ağabeyimdi.

Ağabeyim ile ayrıştığımız tek detay da buydu zaten. Koço'nun kalbimizde kapladığı yer

dışında göz şeklimiz, saç kesimimiz, kıyafetlerimiz, kız ve yemek zevklerimiz, en sevdiğimiz

hayvan ve renkler, tuttuğumuz takım ve partiler, dünya görüşümüz, korkularımız kısaca bizi

biz yapan her şeyimiz ortaktı. Dolayısıyla Cumhur'u ağabeyim yapan bağ, onu da annemin

doğurmasının çok ötesindeydi. Nitekim aynı rahmi paylaştıkları halde kardeş olamayan nice

tanıdığım var benim.

Kendimi bildim bileli, yani okumayı söktüğümden beri hep yazar olmayı istedim. Balzac gibi,

Camus gibi, Kafka gibi kelimelere hükmedecek ve edebiyat tarihine geçecektim. Tabii onların

aksine, ölmeden önce bu yeteneğimden para kazanmayı diliyordum. Böylece sanatım

sayesinde geçim derdi çekmeden yaşayabilecek ve sırf zorunluluktan ötürü en verimli

yıllarımı başkalarına hizmet etmekle harcamayacaktım. Cumhur -aramızın bir buçuk yaş

olmasına rağmen- her ortamda ve herkese karşı beni desteklemeyi, korumayı, yanımda olmayı

görev bilirdi. Özellikle yazarlığı kendime meslek olarak seçme arzumu dile getirdiğimde

babamın şiddetli itirazı karşısında da etten kemikten bir duvar örmüştü. Her şeyi iyi hoş da

keşke kızların yanında bana bu kadar kol kanat germese, ama ne yapalım gülü seven dikenine

katlanır.

--o--

Bilançodaki aktiflerle pasifler eşitlenmezse muhasebecinin işi bitmez, bitemez. Belki de sırf

bu yüzden Konstantin Andonyadis iki ayı aşkın süredir mart ayı bilançosu üstünde

çalışıyordu. Akın akın gelen leylekler, flamingolar yazın geldiğine işaret ediyor ama Koço

hala mart ayının artı ve eksilerini kağıt üzerinde dengeleyemeye çalışıyordu. On iki yıl önce

annesinin zoruyla bir falcıya gitmiş ve kısmetindeki kızın ev adresini öğrenmek istemişti.

Eğer namuslu, eli yüzü düzgün, yemekten ve dikişten anlayan bu kızın nerede oturduğunu

bilirse, onu bulmak daha kolay olurdu. Peki ya konu komşunun pek methettiği Zühre Bacı ne

demişti, “Emekliye ayrılacağın gün, Azrail'in sana görüneceği gün olacak. Kara kaplıya öyle

yazılmış, benim elimden bir şey gelmez.” Düğün, balayı, çocuk gibi konulara verilen yuvarlak

cevaplardan sonra birden yüzü kararmış, sesi uçmuş ve Koço‟nun üstüne çökecek karabasanı

yumurtlayıvermişti. O günden sonra, rakamlardan başka pek az şeyin konuşulduğu dört duvar

arasında geçirilen yıllarla doğru orantılı olarak çalışanların hayalinde parlaklığı artan,

yaldızlanan emeklilik günleri, Koço için bahçesinden bile uzak durulması gereken bir perili

köşke dönüşüverdi.

Koço'nun firmada yirmi beş yıllık emeği vardı. Hafta sonu, bayram, yılbaşı demeden yıllarını

muhasebe odasındaki masasının başında geçirmiş, işini layıkıyla yapmak uğruna göz sağlığını

“Sanatçı, elli yıl yaşadığı halde hala

beş yaşında olandır.” - Pablo Picasso

firmasına helal etmişti. Yine de kendini topun ağzında hissediyordu, çünkü yeni patron Servet

Beyin Rumlardan hoşlanmadığını bilmeyen yoktu. Hatta Koço'nun yerine eski iş yerinden

birini getireceği de duyulmuştu; tabii Koço emekli olunca. Sicili temiz, üstelik oldukça da

kıdemli bir adamı -Rum bile olsa- apar topar işten çıkarmak yakışık almazdı. Hele ki,

emekliliğine günler kala gereksiz yere tazminat ödemenin hiç alemi yoktu. Fakat evdeki hesap

çarşıya uymamakta direniyordu. Servet Beyden şirket hissedarlarına kadar hemen herkes

farklı sebeplerle ama aynı derecede sabırsızlık ve merakla, emekliliği üç ay önce gelmesine

rağmen bir türlü ilk çeyrek bilançosunu hazır edemeyen Koço'nun işini bitirmesini

bekliyordu. Patron olarak altındaki kadrolarda değişikliğe gitme yetkisine sahipti Servet Bey,

ama hissedarlara karşı da önemli görev ve sorumlulukları vardı. Mali raporun geciktirilmeden

kamuoyuna sunulması gerekliydi. Halka arzdan beri bu hiç değişmeyen bir şirket kuralıydı.

Ancak bu saatten sonra da Koço'nun yerine getirilecek herhangi bir muhasebecinin üç aylık

defterleri en baştan incelemesi ve mart bilançosunu kotarması haftalar alabilirdi. Böyle

düşünerek beklemeye devam ettiler. Ha bugün ha yarın derken yaz gelmişti işte. Firmanın

kârlılık rakamları ilan edilemediği için hisseler hala istenen fiyattan alıcı bulmuyor ve

dolayısıyla ihtiyaç duyulan sıcak para girişi gerçekleştirilemiyordu. Servet Beyin üzerindeki

baskı arttıkça, gerginlik alt kademelere de yansıyor ve şirket genelinde huzursuzluk egemen

oluyordu.

Koço hayatının son yirmi beş yılında belki de ilk defa, en azından bir kerecik olsun fark

edilmek, adam yerine konmak, patronun başklarından esirgemediği ilgisinin yürek ısıtan

sıcaklığını hissetmek istiyordu. Ne yazık ki, ömrünün yarısını verdiği bu meslekte hata

yapmadığınız sürece göze batmak zordu. Sayıları alt alta toplamak, alacaklardan verecekleri

çıkarmak dört işlemi beceren yeni yetme bir talebenin bile yapacağı işti. Vergi kanunundaki

açıkları kollayıp, haksız kazanç sağlamak ise düpedüz ahlaksızlık, hırsızlık, cehennemlik

olmak demekti. Koço'nun bu taraklarda bezi yoktu, olamazdı. O, işe girdiğinden beri

kanunlara uygun davranmış, defterlere birebir sadık kalmış, hesapları titizlikle kontrol etmiş

ve tekrar tekrar sağlamasını yaptıktan sonra her çeyrek yıl sonunda firmanın mali durumunu

gösteren raporunu üstü örtülü bir gururla sunmuştu patronuna. Daha doğrusu patrona değil de

sekreterine, çünkü patron sadece yıl başlarındaki motivasyon artırıcı konuşmalar esnasında

gözle görülür bir insan evladı kılığına bürünürdü. Fakat bir seferlik olsun gece gündüz bu

masanın başında oturanın ve tüm bu hesapları yapanın bir makine olmadığının bilinmesini

bekliyordu Koço. Yıllarca sessiz sedasız beklemişti ama artık emekliliğin eli kulağındaydı.

Teşekkür belgesi veya zam değil, içten bir aferin bekliyor, sırtının sıvazlanmasını, omzunun

patpatlanmasını arzu ediyordu. Aslında basitti. Gider makbuzlarından birindeki virgülü iki, üç

basamak sağa kaydırsa ve bilançodaki borç hanesini katlasa aynı gün mesai bitmeden patronu

karşısında göreceğinden kuşku yoktu. Ama Koço gerek meslek gerekse özel hayatında

disiplini, titizliği ve çalışkanlığı düstur edinmişti. Bunca yıl sonra kariyerine leke sürmek -

hem de bir anlık kişisel bir keyif uğruna- doğru olmazdı. Patron o haftanın son iş günü olan

cuma öğleden sonra muhasebeyi ziyaret etti ama Koço böyle olacağını bilseydi onu hiç

görmemeyi dilerdi. Herkesin ortasında yüksek bir oktavdan ve kimsenin ummadığı kadar ağır

konuştu ve Koço'yu gençlerin önünde küçük düşürdü. Pazartesi sabahtan bilançoyu

tamamlayamazsa görevi ihmal gerekçesiyle işine son verileceği bildirilmişti. Üstüne üstlük

Servet Bey, ikramiyesinin yarı yarıya kesileceği tehdidini de savurmuştu. Koço'nun çıplak

emekli maaşıyla hayalindeki düğünü yapamayacağı aşikardı. Rüyalarının kadınını bulsa bile

evlenebilmeleri, tanrının cezası mart bilançosuna bağlanmıştı.

--o--

Yağmurlar eylülü beklemeden aniden bastırmış, çantasında ya da koltuğunun altında şemsiye

taşıma alışkanlığı olmayanları gafil avlamıştı. Ağabeyim elde defin kağıdı arnavut kaldırımlı

dar sokaklarda koşturuyordu. Ben, eğer trafik polisi gelirse diye arabada bekliyor ve ceza

yazmaması için dil dökmek üzere nöbet tutuyordum. Sabahtan beri semt semt dolaşmaktan,

boyun bükmekten Cumhur'un tepesi attığı için artık park yeri aramıyor, arabayı yolun

ortasında bıraktığı gibi derdini çözecek birini aramaya fırlıyordu. Kiliseden camiye, Rum

mezarlığından Müslüman mezarlığına kapı kapı geziyor ama bir hal çaresi bulamıyorduk.

Anlaşılan tanrı katının sonsuzluğunda, patron sekreterinin uzun tuvalet molalarından birini

fırsat bilip kendini kapı önünde asanlara yer yoktu. Oysa dayım bu yolu bir kaçış olarak

değil, bir başlangıç olarak seçmişti. İntiharı, şirket içinde Koço'ya düşlediği ünü getirmiş ama

hak ettiği mutluluğu sağlayamamıştı. Mektubunda, bu hayatta ruh eşini bulamadığını ve

beklemekten bıktığı için yeni bir hayata daha fazla zaman kaybetmeden geçiş yapmak

istediğini anlatıyordu.

Toprağın altını boylamak için bile rüşvet vermek gerekebileceğini işte o gün öğrendim.

Meğerse ayaklarımızın yerden kesilmesini ve havalanıp gitmemizi engelleyen dünyanın

çekim gücü değil, vicdani yüklerimizin ruhlarımızı ağırlaştırmasıymış. Beş yaşımdan gerçek

yaşıma hızlı bir sıçrama yaptım. Anlamıştım artık yazar olamayacaktım.