Deni̇z Ti̇caret Sigorta 1 2014

8/9/2019 Denz Tcaret Sigorta 1 2014

1/112

1

ders notlar

- vize -

DenizTicareti ........... 3

Sigortahukuku ........47

Pratikalmalar.......88

2013vizesorusu .....109

5


2/112

2


3/112

3

DENZ TCARET HUKUKU

DERS NOTLARI

Deniz Ticareti Hukukunun Kaynaklar

1. MilletlerarasSzlemeler

2. Trk Ticaret Kanunu

ncelikle milletleraras szlemeler uygulanacaktr. Trkiye nceleri 1926

tarihli bir szlemeye taraft. 1993 te karlan yeni szlemeye taraf olmutur.

1993 tarihli szlemenin hkmleri i hukuka alnmtr.

Eer bir milletleraras szleme kural yoksa kanunlar ihtilaf kurallarna

baklr. MHUK 22. Maddeye gre gemi hakknda ihtilafla geminin sicil yeri

hukuku uygulanr. Gemi sicile kaytldeilse balama limanhukuku uygulanr.

Milletleraras szleme zm getirmemise ve MHUK gerei Trk hukuku

uygulanyorsa, Trk kanunlaruygulanr. Uygulanacak kanunlar, Milli Gemi Sicili

ve Trk Uluslararas Gemi Sicili kanunlar ve Trk Ticaret Kanunu, Medeni

Kanun ve cra flas Kanunudur. Gemilerde mlkiyet genel olarak hukuki ilem

yoluyla kazanlr. Milli gemi sicile ve uluslararas sicile kaytl gemiler iin Trk

Ticaret Kanunu uygulanr.

Deniz hukukuna ilikin uluslar arasalanda iki rgt bulunmaktadr:

Comite Maritime nternational (CMI): Daha ok zel hukuk alanna

ilikindir.

International Maritime Organization (IMO) : BM bnyesinde kurulmutur.

dare ve sigorta hukukuna ilikin szlemeleri hazrlar.

Trkiyede idari yapya bakldnda, 1993 ylnda Denizcilik Mstearlnn

kurulduu grlr. 2011 ylnda Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl

kurularak mstearlk kaldrlmtr. Bu bakanlk liman inas, gemi sicillerinin

tutulmas, zorunlu sigortalara ilikin kurallarkoymak, gemi adamlarnn eitimi

gibi grevlere sahiptir. Yeni Trk Ticaret Kanununda mstearlk yazlan

yerlerde bu bakanlk belirtilmek istenmitir.


4/112

4

Deniz Ticaret odalar, AY 135 de belirtilen kamu kurumu niteliindeki

meslek kurulularndandr. Trkiyedeki Deniz Ticaret Odalar, stanbul ve

Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Blgeleri (IMEAK) ve Mersin Ticaret Odas

eklindedir.

GEM:Tanm:

TTK md 931: Tahsisedildiiama,sudahareketetmesinigerektiren,yzmezelliibulunanvepek kkolmayanherara, kendiliindenhareketetmesi imkanbulunmasada,bu kanunbakmndangemisaylr.

Bu tanmn kayna Alman Federal Mahkemesinin tihad Birletirme

Karardr. (1951 tarihli) Tanmdaki sorun, yzer havuz, platform, i su gemisi

birer gemi midir buna bir a

klama getirmemektedir.Yeni tanmdaki ayrt edici zellikler;

Denizde tabiri yerine suda hareket etmesi olanadenmitir. Bylece i su

d su, deniz, nehir ve benzeri su kaynaklarnda hareket eden tatlar gemi

statsne kavumutur.

Yzme zellii bulunan (Almancasschwimmfhig)

Pek kk olmayan

Tekne yerine ara denmitir.Kendiliinden hareket imkanbulunmasa dahi Sondaj platformu, havuz

yzemez bunlar ekilir. Bu tanm ile bunlar da gemi kabul edilmektedir.

Bu gemi tanmsadece TTK iin geerlidir. Trk Uluslar arasGemi Sicili ve

Balama Ktndeki tanm farkldr.

Madde 2 : Tanmlar

Bu Kanunda geen; Gemi: Ticari amala kullanlan her trl yk, yolcu ve

a

k deniz bal

k

gemilerini, ifade eder.

GEMNN AYIRT EDCZELLKLER:Geminin Ad:

TTK md 938: Geminin ilk Trk maliki, gemiye diledii ad vermekte

serbesttir. u kadar ki, seilen ad kartrlmaya yol amayacak ekilde baka

gemilerin adlarndan farklolmaldr.

Gemi tasdiknamesi verilmi olan bir geminin ad Denizcilik Mstearlnn

izniyle deitirilebilir.


5/112

5

Bu madde de Denizcilik Mstearlyerine Bakanlk anlalmaldr.

Sicile kaytlgemilerde her gemiye bir sayfa alr. Geminin ismi sadece resmi

belgelere deil, geminin stne de yazlr. Geminin stnde, her iki tarafna ve

kna yazlr. Sicile kaytl olmayan gemilere isim verme zorunluluu

bulunmamaktadr.

Tannma iareti: Telsiz haberlemesinde kullanlan her geminin kendine has

olan ve bakanlk tarafndan verilen kodu ifade eder.

Balama Liman:

TTK md 946: Bir geminin balama liman o gemiye ait seferlerin

ynetildii yerdir.

Geminin iletilmesine ilikin esaslar, kararlar, szlemeler nerede yaplyorsa

orasbalama limandr.

TTK 955: Yetkili Sicil MdrlGemi,balamalimannntabiolduusicilmdrlncetescilolunur.

Birgeminin seferleriyabancbir limandanveyabirkarakentindenyahutbizzatgemidenynetildii

takdirde,malik,gemisinidilediiyersicilinetescilettirebilir.

Malikin,Trkiyedeyerleimyeriveya ticari iletmesiyoksa,bukanundayazlhaklarkullanmakve

grevleriyerinegetirmekzere,sicilmdrlneoblgedeoturanbirtemsilcigstermesigereklidir.

Gemiler bakmndan 10 tane sicil dairesi bulunmaktadr.

Balama liman geminin kna isminin altna yazlr. Gemi sicil

nizamnamesinde yaznn ebatlarve ekil hakknda kurallar bulunmaktadr.

Balama liman, kaptann donatantemsil yetkisini kullanmasnn snrlarn

belirler. Balama liman dnda kaptann temsil yetkisi son derece geni,

balama limannda temsil yetkisi snrldr.

Donatana alan davada yetkili mahkeme, balama limannn bulunduu yer

mahkemesidir.

zetle: balama limannn tayini, tescil limannn tespitinde, kaptann

kanuni temsil yetkisinin snrlarnn temsilinde ve donatan aleyhine bu sfat

sebebiyle alacak davalarda yetkili mahkemenin tespitinde nem tar.

Kanun koyucu zellik gsteren bazhallerde balama limanolmadndan

istisnai bir kural getirmitir. Bu haller tanedir.

Gemiye ait seferler bir kara ehrinden idare ediliyorsa,

Geminin iinden idare ediliyorsa,

Yabanc bir limandan idare ediliyorsa malik gemisini diledii sicil

dairesine tescil ettirebilir.


6/112

6

Geminin Tonaj:

Bunun llmesi iin uluslar aras szleme bulunmaktadr. Bu konuda

hesap bulunmaktadr;

Gros Tonilato: Bu hacim, geminin gverte alt ve gverte st btn

kapalyerlerinin hacmini (2.83m= 1 gros tonilato), ifade eder

Net ton: Geminin ticari olarak kullanlabilen yerlerinin hacmi olup, o

geminin yrmesine ve yrtenlerin ihtiyacna ayrlan yerlerin gros tonilatodan

kartlmassonunda geri kalan hacmidir.

DWT (Deadweight Tonnage) : Bir geminin tayabilecei en ok arlk olup,

ham ykn, yaktn, suyun, kumanyann, yolcu ve gemi adamlarnn kendilerinin

ve eyalarnn arlklarnn toplamdr.

Geminin Klas: Geminin fiziki, teknik yaps, denize elverililiinin klas

kurumlar tarafndan aratrlmas ve belgelenmesidir. (Elverililik belgesi ile)

Gemilerin belirli aralklarla muayene edilmesi arttr. Bu i hukuktan veya

uluslararasszlemelerin hkmlerinden kaynaklanabilir.

GEMNN MLLYET(UYRUU) - BAYRAI:

Her bir devlet, hangi gemilerin bayran ekebileceini i hukuklarnda

dzenler. Bu devletler hukuku a

s

ndan nemlidir. Gemiler, vatandal

k ba

ilebalymgibi bir devlet korumasndan faydalanr.TTKmd940:HerTrkgemisiTrkbayraeker.

YalnzTrkvatandannmalikolduumalikolduugemi,Trkgemisidir.

Birdenfazlakiiyeaitolangemiler;

a)Paylmlkiyethalinde,paylarnnounluunun,

b)Elbirliiylemlkiyethalinde,maliklerininounluunun,

TrkvatandaolmasartylaTrkgemisisaylrlar.

Trkkanunlaruyarncakurulupda;

a)Tzelkiilieolankurulu,kurum,dernekvevakflaraaitolangemiler,ynetimorgannoluturan

kiilerinounluununTrkvatandaolmas,

b)Trkticaretirketlerineaitolangemiler,irketiynetmeyeyetkiliolanlarnounluununTrkvatandaolmalarveirketszlemesinegreoyounluununTrkortaklardabulunmas,anonimve

sermayesipaylarablnm komanditirketlerdeayrcapaylarnounluununnamayazlvebir

yabancyadevrininirketynetimkurulununizninebalbulunmas,

artylaTrkgemisisaylrlar.

Trkticaretsicilinetesciledilendonatmaitiraklerininmlkiyetindekigemiler,paylarnnyarsndan

fazlasTrkvatandalarnaaitveitirakiynetmeyeyetkilipayda donatanlarnounluununTrk

vatandaolmasartylaTrkgemisisaylrlar.

Bir geminin Trk Hukuku bakmndan Trk gemisi olup olmadnn tayini

gerekebilir. Her devlet hangi koullar altnda bir geminin kendi bayranekme

yetkisini haiz olacandzenlemekte serbesttir.


7/112

7

Geminin uyruunun kamu hukukunu ilgilendiren boyutu vardr. Geminin

devletin saladkorumalardan yararlanabilmesi iin geminin uyruunun tespiti

nemlidir.

Devletler, kendi bayrantayan gemilere bazayrcalklar tanrlar. Bunun

en nemli grnm kabotaj hakkdr. Trkiyenin bir noktasndan bir baka

noktasna ancak Trk gemileri yolcu tayabilir. Bu kabotaj hakkdr.

Trk bayra ekebilme hakknn salad en byk avantaj Kabotaj

tekelinden yararlanmaktr. Trkiyenin bir noktasndan bir baka noktasna

tamaclk yapabilmeyi salar.

Her Trk gemisi Kabotaj hakkndan istifade edemez. Aranan bir dier

zellik, gemilerin iletenlerinin de tamamnn Trk olmas gerekliliidir. Yani

aranan iki unsur;

1. Geminin Trk gemisi olmas

2. letenlerinin tamamnn Trk olmasdr.

Geminin uyruunun Ticaret Hukuku asndan da nemi vardr. Geminin

Trk Ticaret Kanunu hkmlerine tabi olup olmadnn tespiti asndan

uyruun tespiti gerekir.

Trk Ticaret Kanununun 940. Maddesi hangi gemilerin Trk gemisi

olduunu syler. Baklmasgereken bir dier dzenleme Trk UluslararasGemi

Sicili Kanunudur.

Trk Ticaret Kanunu bunu iki madde olarak dzenlemitir. 940. Madde

maliki ve mlkiyet zellikleri dikkate alnarak kazuistik biimde dzenlenmitir.

Hangi artlar haiz gemilerin Trk bayra ekme hakkn haiz olduunu bu

madde syler. 941. madde ise 940. Maddenin istisnalarndzenler. Burada iki

husus vardr. lki Trk bayrakl gemilerin istisnaen yabanc bayrak altnda

alabilmesi, ikincisi yabanc geminin istisnaen Trk bayra altnda

alabilmesidir.

Trk Bayraekme Hakk

Trk vatanda olan gerek kiinin mlkiyetinde olan geminin Trk

bayraekme hakkvardr.

Paylmlkiyete konu bir gemi varsa pay ounluunun Trklere ait olmas

gerekir. Elbirlii mlkiyetine konu bir gemi varsa malik ounluunun Trk

olmasgerekir.


8/112

8

Malik tzel kii ise, tzel kiiliin Trk kanunlarna gre kurulmuolmas

gerekmektedir.

o Kazan elde etme amac gtmeyen tzel kiilere ait gemilerde, ynetim

organnn ounluu Trk olmasgerekmektedir.

o Ticaret irketlerine ait gemilerde aranan ortak iki kriter vardr. Bunlar

irketi ynetmeye yetkili kiilerin ounluunun Trk vatanda olmas ve oy

ounluunun ana szlemeye gre Trklerde olmasdr.

Eer irket, bir anonim irket veya sermayesi paylara blnmkomandit

irket ise iki kriter daha vardr. Paylarn ounluu nama yazl olmal ve bir

yabancya devri irket ynetim kurulunun iznine tabi olmaldr.

Donatma itirakinden sz edebilmek iin paylmlkiyete tabi bir geminin

var olmasgerekir. Paydalarn aralarnda yaptklaranlamayla, sahip olduklar

gemiyi tamamen deniz ticareti iin kullanyor olmalargerekmektedir.

Donatma itirakine ait gemide eer paylarnn yarsndan fazlasna Trk

vatandalar sahipse ve itiraki ynetmeye yetkili payda vatandalarn

ounluu da Trk ise gemi Trk bayraekme hakknhaizdir.

Trk bayraklbir geminin geici bir sre yabancbayrak altnda alabilmesi

Trk bayran ekmeye yetkili bir geminin, madde 940ta saylan

zellikleri tamayan bir kiiye asgari 1 yl sreyle kendi nam ve hesabna

iletmek zere braklmashalinde gemi yabancbayrak altnda alabilir.

Geminin malikinin, geminin bu sre ierisinde yabanc bayrak ekmesi

iin Bakanlktan izin almasgerekir.

Yabancbayraklbir geminin Trk bayraekmesi

Yabancbayraklbir geminin, asgari 1 yl sreyle, Trk bayraekmeye

yetkili bir kiiye kendi nam ve hesabna iletmek zere braklmasgerekir.

Gemi malikinin Trk bayraekilmesine izin vermesi gerekir.

Geminin bayrantadlkenin mevzuatnn buna izin vermesi gerekir.

Geminin, personel asndan Trk mevzuatna uygun olmasgerekir.

Mstearln izin vermesi gerekir. zin iin azami bir snr

ngrlmemitir ancak asgari olarak 1 yl iin verilir. Gemi ileteni, 2 ylda bir

aranan artlarhaiz olduunu kantlayan belgeleri sunmak zorundadr.


9/112

9

Turizmi Tevik Kanunu, madde 940la bal olmakszn Kltr ve Turizm

Bakanlna deniz turizmi iin kullanlan gemilere Trk bayra ekme izni

verme yetkisi vermitir.

Trk Bayraekme Hakknn Belgelendirilmesi

Bu hak gemi tasdiknamesi ile belgelendirilir. Bu gemi sicil kaydnn ieriini

gsterir. Trk siciline kaytlgemiler Trk gemileridir. Gemi tasdiknamesi borda

evrakndandr. Geminin zerinde bulunmasgerekir.

Belirli zel haller dnlerek, gemi tasdiknamesi yerine bayrak

ahadetnamesi dzenlenebilmesine imkan verilmitir. Geminin bulunduu yerdeki

Trk konsolosluklar Trk bayra ekme yetkisi olan gemilere bayrak

ahadetnamesi dzenler. Bu belge, bir yl iin geerli geici bir belgedir.

Trk limannda ina edilmiama Trk bayraekme izni olmayan gemilere,

gidecei yere kadar Trk bayra ekmesi iin bayrak ahadetnamesi

verilmektedir. Sicile kaytl olmayan gemiler herhangi bir snrlamaya veya

belgeye tabi olmakszn Trk bayraekebilirler.

Bayrak ekme Hakknn Kaybedilmesi

Bayrak ekme hakknhaiz olmak iin gerekli zellikler kaybedilince, bayrak

ekme hakkda kendiliinde kaybedilmiolur.

Bayrak ekme hakk kaybedilince hemen Bakanla bildirimde bulunulmas

gerekir. Eer talepte bulunulursa, Bakanlk 6 ay sreyle Trk bayra ekmeye

devam edilmesine izin verebilir.

Trk Uluslar aras Gemi Sicili Kanunu md 7/1: Trk Uluslararas Gemi

Siciline tescil edilen gemiler ve yatlar Trk Bayraekerler.TTK md 941: stisnalarBirTrkgemisi,kendilerineaitolduutakdirdeTrkbayraekmehakknkaybedeceikiilere,enazbirylsreyle kendi adlarna iletilmek zere braklm olursa, malikin istemi zerine Denizcilik Mstearl,brakmasresince,olkekanunlarbunaimkansalyorsagemininyabancbayrakekmesineizinverilebilir.BuizinsonaermedikeveyakanunisebeplerlegerialnmadkagemiTrkbayraekemez.Trk gemisi olmayan bir gemi, ona Trk bayra ekebilecek kiilere en az bir yl sreyle kendi adlarnailetilmek zere braklmas, malikin rzas alnm olmak, Trk mevzuatnn kaptan ve gemi zabitleri

hakkndakihkmlerineuyulmakveyabanckanundadabunuengelleyenbirhkmbulunmamak artyla,DenizcilikMstearlgemininTrkbayraekmesineizinverebilir.ukadarki,izinalankii,herikiyldabir,

iziniingerekliartlarnvarlnsrdrdnispatlamaklaykmldr.kincifkradabelirtilengemiler,DenizcilikMstearlncatutulacakzelbirsicilekaydolunur.


10/112

10

GEMSCLLER: TESCLGemilerin kaydedildikleri sicile gemi sicili denir. Trk hukukunda gemi

sicilleri, Milli Gemi Sicili ve Trk Uluslar arasGemi sicili olmak zere iki tanedir.

Her devlet kendi tuttuu sicile hangi gemilerin kaydolabileceini dzenleme

hakkna sahiptir. Bunu devletler kendi politikalarna gre dzenlerler.

Trk Uluslar arasGemi Sicili: Trk Uluslar arasGemi Sicili, Trk Uluslar

aras Gemi Sicili Kanunu ve Trk Uluslar aras Gemi Sicili Ynetmelii ile

dzenlenmitir. Trkiyede mukim Trk ve yabanc uyruklu gerek kiiler ile

Trkiyede Trk mevzuatna gre kurulmuticaret irketlerine ait olan,

Tonaj snraranmakszn yurt iinde ina edilen gemiler ve yatlar ile zel

maksatlzel yaplgemiler,

TUGSKnn yrrle girmesinden sonra yurt dndan ithal edilecek 3.000

DWTun zerindeki ticari amala kullanlan her trl yk ve ak deniz balk

gemileri,

TUGSKnn yrrle girmesinden sonra yurt dndan ithal edilecek olan

300 grostonun zerindeki yolcu gemileri ile zel maksatl, zel yaplgemiler,

TUGSKnn yrrle girdii tarihte Milli Gemi Sicilinde kaytl bulunan

gemi ve yatlar ile zel maksatl, zel yaplgemiler.

Talep zerine TUGSne tescil edilirler. Bu sicile tescil bakmndan herhangi

bir zorunluluk sz konusu deildir.

Bu sicile kaydedilen gemiler de Trk bayraekme hakkna sahiptir. TUGSa

kaydedilebilecek gemiler u koullarhaiz olmaldr.

Malik arttm gemiler iin aranr. Buna gre malik;

oTrkiyede yerleik yabancgerek kii,

oTrkiye Cumhuriyeti vatandagerek kii,

oTrk mevzuatna gre kurulmuticaret irketi olabilir.

Milli Gemi Sicili:TTKmd954:Trkgemileriiin,DenizcilikMstearlnnuygungreceiyerlerdegemisicilitutulur.

Gemi sicilleri, liman bakanl nezdinde alan sicil mdrlkleri tarafndan, o yerde deniz ticareti

ilerine bakmakla grevli asliye ticaret mahkemesinin, bulunmad takdirde asliye ticaret

mahkemesinin, o da yoksa ticaret davalarna bakmakla grevli asliye hukukmahkemesinin gzetimi

altndatutulur.Biryerdeticaretdavalarnabakanbirdenokmahkemevarsa,gemisicilinintutulmasngzetecekmahkemeyiAdaletBakanlnnnerisizerineHakimlerveSavclarYksekKurulubelirler.

TrkMedeniKanunun1007ncimaddesigemisicillerihakkndadageerlidir.


11/112

11

Trkiyede 10 tane gemi sicil mdrl bulunmaktadr. Bunlar Bakanln

ngrd yerlerde kurulur. Gemi sicilleri alenidir. lgili herkes masrafndemek

artile sicili inceleyebilir veya kopyasnalabilir.

Trk Milli Gemi Siciline Kayt Edilen Gemiler:

Tescili Caiz Olan Gemiler: Trk Gemisi statsndeki ticaret gemiler ve

kaydedilemeyen gemiler dnda kalan tm gemileri kapsar.

I. Tescili zorunlu olan Gemiler: Tonaj 18 ton ve zerinde olan gemilerin

tescili zorunludur.

II. Tescili malikin isteine balolan gemiler

Sicile kaydedilemeyen gemiler

I. Trk gemisi olmayan gemiler

II.

Trk gemisi statsnde olsa bile baka bir lkenin sicilinde kaytl olan

gemiler

III. Donanmaya balsavagemileri ve yardmcgemiler

IV. Kamu kurum ve kurulularna bal mnhasran kamu hizmetine tahsis

olmu gemiler (maliki devlettir, sahil gvenlik gemileri, temizlik gemileri,

sndrme gemileri gibi)

Geminin balama limannn bulunduu Gemi Siciline kayt edilir. Bunun

istisnas, geminin iinden ynetildii, geminin seferlerinin kara ehrinden

ynetildii hallerdir. Bu hallerde istenilen gemi siciline tescil yaplabilir.

Yabancbir sicildeki kayt, terkin edilerek Trk siciline kayt olunabilir.

Her gemiye ayr bir sayfa alr. Gemiye ilikin bilgiler (ad, inaat tarihi,

tonaj) ve malikin bilgileri (gerek kii, tzel kii, donatma itiraki) bu sayfaya

yazlr. Gemi zerinde rehin hakk varsa (bu sadece geminin ipotei ile

mmkndr) bu da sicile kaydedilir.

Gemi sicilinin amac, alveri hayatnn gvenliini salamak, iyi niyetin

korunmas, hatalkaytlardan devletin sorumlu olmas, aleniyetin salanmasdr.

Bunun doal sonucu olarak sicile gven ve bazhaklarn sadece tescille kurulmas

ortaya kmtr.

Milli Gemi Sicili

Trk Ticaret Kanunu ve Gemi Sicili Nizamnamesinde dzenlenmitir. Gemi

sicilinin tutulmasnda Bakanlk yetkilidir. Bakanlk uygun grd yerlerde Gemi

Sicil Mdrl kurar. Trkiyede halihazrda 10 adet Gemi Sicil Mdrl


12/112

12

vardr. Gemi Sicil Mdrlkleri mahkemelerin denetimine tabidir. Burada bir

denizcilik ihtisas mahkemesi varsa o, yoksa deniz davalarna bakmak iin atanan

asliye ticaret mahkemesi grevli olacaktr.

Bu sicil, resmi bir sicil olduu iin Medeni Kanunun 1007. Maddesi uyarnca

sicilin tutulmasndan doan zararlardan dolay devlet sorumlu olur. Ayrca

aleniyetin salanmasilkesi gerei gemi sicilleri alenidir. Sicili inceleyecek ilgililerin

ilgisini ispatlamasgerekmektedir.

YapSicili

nasdevam eden gemilerin kaydedildii bir sicildir.

Buna sicile kayt iin belirli artlarn mevcut olmasgerekir.

1. Yapzerinde ipotek tesis edilmesi

Belirli koullarn bir araya gelmesi zerine malikin talebi zerine gemi yap

siciline tescil edilir. Daha sonra bu gemi zerinde ipotek tesis edilebilir.

2. nas devam eden gemi zerinde kesin veya ihtiyati haciz tesis

edilmesi

3. Tersane sahibinin ina ettii gemiden kaynaklanan alacan

teminat altna almak istemesi

Geminin inaat tamamlanp geminin, MGS, TUGS veya yabanc bir devlet

gemisi siciline tescili yaplnca, yap sicilindeki kayt terkin edilir. Buradaki

ipotekler ayndereceyle dier sicile geirilir.

Balama Kt

TUGS ve Milli Gemi Siciline kaytl olmayan gemiler balama ktne

kaydedilir. Balama ktn liman bakanlklar tutar. sularda belediye

bakanlklar yetkilidir. Balama kt bakmndan yer itibariyle bir

snrlandrma yoktur. Yabancuyruklu gerek kiilere ait ve zel kullanma tabi

olan gemiler, Trk bayra ekmek zere bavurduklarnda bavurular uygun

bulunursa balama ktne kaydedilir.

Tescil

lk olarak, sicile tescili mmkn olan gemilerle sicile tescili mmkn olmayan

gemilerin ayrmnn yaplmasgerekmektedir.

Kural gemilerin sicile tescil edilmesidir. Sicile tescili caiz olmayan gemilerin

dnda kalan tm gemiler sicile tescil edilebilir.

Sicile tescili caiz olmayan gemiler unlardr:


13/112

13

Trk gemisi olmayan gemiler,

Trk gemisi statsne sahip olup, yabanc bir devletin sicilinde kaytl

olan gemiler,

Donanmaya balharp gemileri ve yabancgemiler,

Mnhasran kamu hizmetine tahsis olunmugemiler.

Yaplmas gereken ikinci ayrm, sicile tescili zorunlu olan ve sicile tescili

ihtiyari olan gemiler ayrmdr.

18 groston zerindeki ticaret gemileri, sicile tescili zorunlu olan

gemilerdir.

18 grostonun altndaki ticaret gemileri ve dier gemiler malikleri isterse

sicile tescil edilebilirler.

Geminin balama limanndaki sicil dairesinde kayt yaplr.

Tescil yaplrken gerekli belgeler, geminin zellikleri vs. beyan edilmelidir.

Sicil defterinde bu gemiye ait zel bir sayfa alr. Mlkiyete ilikin esaslar

kaydedilir. Sicilde;

1. Geminin zellikleri

2. Mlkiyet zellikleri

3. Snrlayni haklarn zellikleri grlebilir.

Malike gemi sicilinin zeti olan gemi tasdiknamesi verilir. Bu tasdikname,

borda evrakndandr.

Sicil Kaydnn Terkini:

1. Talep zerine silinme

2. Resen silinme

Talep zerine Terkin: Belli hallerin gereklemesi halinde sz konusudur.

Sicile zorunlu olan gemi ;

kurtarlamayacak ekilde batar,

tamir kabul etmez hale gelirse,

Trk bayraekme hakknyitirirse,

sicile kayt zorunlu deilse gemi sicilden terkin edilebilir.

Meerki zerinde ipotek tesis edilmi olsun. Eer geminin zerinde ipotek

varsa sicil memuru ipotekli alacaklya bildirimde bulunur. Alacakl sresi iinde

itiraz edebilir. potein varl, tescil kaydnn varlna baldr. potekli


14/112

14

alacaklnn teminatna zarar gelmemesi iin kanun koyucu ipotekli alacaklnn

rzasile terkine izin vermitir.ResenTerkin:

TTKmd966/1:Esaslartlarndanbirininvarolmamassebebiyletescilicaizolmayanbirgemitescil

edilmi olur veya964ncmaddeninncfkrasnda yazl hallerdenbirininortaya kt sicil

mdrlne bildirilmezse, 33 ncmadde hkm uygulanr. u kadar ki, durumun sicile kaytldierhak sahiplerinedebildirilmesigereklidir.Malikvedierhak sahiplerininkimlerolduuveya

yerleim yerleri belli deilse, silinmeye ar ve belirlenen sre, Trkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile

uygungrlendierbirgazetedevevarsa, irketin internetsitesinde ilanedilirve ilanbelgesisicilmdrlvemahkemedivanhanesineaslr.

Geminin kullanlamaz hale gelmesi halinde geminin maliki terkin

ettirmezse resen terkin yaplr.

Sicile tescil edilemeyecek bir geminin her nasl olmusa tescil edilmesi

halinde resen terkin yaplr.

Trk bayra ekme hakknn kaybedilmesi halinde, terkin yaplmadan

nce ipotek vara ipotekli alacaklya bildirimde bulunulur. Alacaklduruma itiraz

ederse, gemi sicilden terkin edilmez, Trk bayra ekme hakknn kaybedildii

yazlr.

Asl olan talep zerine terkindir. Ancak malikin talep zerine terkin

yapmadhallerde resen terkin ortaya kar.

Sicile kaytl gemi hakknda 20 yldan beri hibir ilem yaplmam ve

Bakanlktan alnan bilgiye gre geminin var olmad veya kullanlamayaca

anlalmsa, geminin terkin edilmesine karar verilir. Eer gemi zerinde ipotek

veya intifa hakkvarsa geminin kaydsilinmez. TUGS kaydyaplan gemiler, ayn

zamanda Milli Gemi Sicilinde kaytlise bu kaytlar terkin edilir.

Gemi Siciline Yaplan Tescilin Etkileri:

1. Aklayc kaytlar: sicile kaytl gemilere ilikin var olmu bir hak

sicile kayt edilir. (R: Gemi mlkiyetinin devrine ilikin kaytlar)

2. Kurucu kaytlar: Bir hak sicile kaytla douyorsa kurucu kayt sz

konusudur. (R: Gemi ipotei ve gemi zerindeki irtifak haklar)

Bir hak ancak sicile kaydedilmesi ile douyorsa kaydn etkisi kurucudur.

Bunun en tipik rnei gemi ipotei ve gemi zerinde tesis edilen intifa hakkdr.

Gemi ipotei anlamasnn geerli olmas iin kanunda ngrlen yazlarta

uyulmu olmas gerekmektedir. Ancak anlamann yaplmas ipotek hakknn

domas anlamna gelmez. potek hakk, anlamann sicile tescili ile doar.

Mevcut bir hakk veya hukuki durumu aklayan kaytlar aklayc kaytlardr.


15/112

15

rnein geminin mlkiyet hakknn kazanlmas asndan da sicil kaytlar

aklaycdr. Geminin mlkiyeti sicil dnda geer. Bunun iin taraflarn

anlamasve zilyetliin devredilmesi gerekmektedir.

Sicile Gven lkesi

Sicile Gven lkesinin uygulanabilmesi iin;

I. Yolsuz tescilin mevcut olmas

II. Hukuki ilemle kazanlan haklarda mmkndr.

III. lemle hak kazanan kiinin iyiniyetli olmasgerekmektedir.

YapSicili:

naat tamamlanmam, gemi stats kazanmamyaplarn kaytlolduu

sicildir. Tescil koullar:

I.

Malikin talebi (zellikle yapipotei hallerinde)

II.Alacaklnn talebi (yapnn zerinde haciz uygulanmashallerinde)

III. Tersane sahibi alacak hakkn teminat altna almak iin tescil talebinde

bulunabilir. (inaatipotei)

IV. Geminin inaatdevam etmelidir. naat bittikten sonra bu kayt kapatlr

ve resen gemi siciline kayt yaplr. (yapzerindeki tm haklar korunur)

Balanma Kt: Milli gemi siciline kayt olunan gemiler kayt edilir. Ama,

gemilerin kayt altnda tutulmasdr. Limanlarda liman bakanlar tarafndan

tutulur. Yer bakmndan bir snrlama yoktur. Yabancgemiler de belli koullar

barndrmalarhalinde kayt edilebilirler.

GEMZERNDEKHAKLAR:

Mlkiyet Hakk:

Mlkiyet Hakknn Kazanlmas;

zel Hukuk Hkmlerine Gre Kazan

lmas

(hukuki ilem ve hukuki i

lemdndaki yollar zamanamgibi)

Kamu hukuku hkmleri ile kazanlmas(Kaaklkla Mcadele Kanunu

msadere-)

Hukuki lem Yoluyla Kazanma:

Sicile kaytl olmayan gemilerde mlkiyetinde devrinde TMK tanr devri

hkmleri uygulanr. (TMK 957) Buna gre bu gemilerin mlkiyetinin devri,

zilyetliin nakli ve mlkiyetin devri konusunda taraflarn anlamas ile olur.

Mlkiyetin devrine ilikin bir ekil art bulunmamaktadr ama taraflardan her


16/112

16

biri bir senet verilmesini isteyebilir. yi niyet bakmndan TMK 998 uygulama

alanbulur.

Sicile Kaytl Gemilerde, taraflarn anlamas yazl ekilde yaplmaldr.

mzalarn noterde tasdiklenmesi gerekmektedir. Anlama gemi sicil

mdrlnde de yaplabilir.

Mlkiyetin devri bakmndan sicile yaplan tescil kurucu unsur deildir,

aklaycdr.TTKmd1007:Sicilekaytlgemipaynnmlkiyeti,malikileiktisapedeninbuhusustaanlamalarile

devralana geer.Anlamann yazl ekilde yaplmas ve imzalarn noterce onaylanmas arttr. Bu

anlamagemisicilmdrlndedeyaplabilir.

Donatm itirakindepayda donatanlarnherbiri, itirakpayndilediiandadierpaydalarnonay

olmakszntamamenveyaksmenbakasnadevredilebilir.Sicilekaytlgemizerindekiitirakpaynn

devri,gemipaynndevrivesiciletescilileolur.

Gemipayve itirakpaynndevri sonucundagemiTrkBayra ekmehakknkaybedecekse,deviryalnzbtnpaydalarnveyapayda donatanlarnonaylarylageerliolur.Gemipay,gemiyolculuktabulunduusradadevredilirse,devrinkapsam1002ncimaddeninnc

fkrasnagrebelirlenir.

Donatma itirakinde kanuni nalm hakk yoktur. Pay sahibi rahatlkla

payndevredebilir. Ancak bu pay devrinde Trk Bayra ekme hakkortadan

kalkacaksa dier paydalarn onaygerekmektedir.

Sicile KaytlGemi Pay

Sicile kay

tl

gemi paylar

, taraflar

n devir konusunda yaz

l

anlamalar

ylageer. Payn devrine dair anlama yazlekil artna tabidir ve imzalarn noterce

tasdik edilmesi gerekir. Bu anlama gemi sicil mdrlnde de yaplabilir. Bu

anlama yapldanda pay devredilmisaylr. Sicile yaplan tescil aklaycbir

kayt olacaktr.

Paylmlkiyete tabi gemilerde bir kanuni nalm hakkyoktur.

Donatma itiraki olarak iletilen gemilerdeki itirak paynn devri, paylgemi

mlkiyetindeki paylar

n devri iin gereken ilemler aynen gerekir. Ancak ekolarak sicile tescil artgetirilmitir.

Gemi paynn veya itirak paynn devri ile gemi Trk bayraekme hakkn

kaybedecekse, dier paydalarn tmnn rzasnn alnmasgerekir.

Hukuki lem DYollarla Mlkiyetin Kazanlmas:

Sahiplenme: Geminin sahipsiz hale gelmiolmasgerekmektedir. Bu malikin

mlkiyetini terk etmesi ile olur. Sahipsiz gemileri sadece devlet sahiplenebilir.

Sicilde malikin kim olduu anla

lamamas

veya malikin mlkiyeti terk etmesihalinde gemi sahipsiz hale gelmitir.


17/112

17

ZamanamYoluyla Mlkiyetin Kazanlmas:OlaanZamanam

TTKmd999:Sicilekaytlbirgemininmalikiolmadhalde,gemisicilinemalikolaraktesciledilmi

bulunanbirkii,tescilinenazbe ylsrmesivebusre iindegemiyidavaszvearalkszbir ekilde

asli zilyet sfatyla elinde bulundurmas artyla, geminin mlkiyetini iktisap eder. Bu sre, malik

olmayankiininsiciletesciledildiitarihtenitibarenbalar.Sreninhesab

,kesilmesivedurmas

,TrkBorlar Kanununun alacak zamanamna ilikin hkmlerine tabidir. Gemi siciline kaydn doruolmadyolundabiritirazntesciledilmesihalindeitirazkaytlolduusrecezamanamilemez.

Zamanam iinngrlen artlarngereklemesiylesicildegemininmalikiolarakgzkenkiionun

mlkiyetiniiktisapeder.

Olaan zamanam ile kazanma iin 5 yllk sre gerekir. Olaanst

zamanamnda sre 10 yldr.

Olaan zamanamnda da, olaanst zamanamnda da iyiniyet koulu

aranmamaktadr.

Olaan zamanam yoluyla bir geminin iktisap edilebilmesi iin u artlargerekir.

Sicile kaytlbir geminin olmas

Malik olmadhalde sicilde malik olarak kaytlbirisinin olmas

Tescilin en az 5 yl srmesi

Bu kiinin 5 yllk sre ierisinde kiinin gemiyi ekimesiz, aralksz

ve asli zilyet sfatyla elinde bulundurmas. Bu 5 yllk srenin sonunda

yolsuz tescil sahibi mlkiyeti kazanmolur.Olaanst ZamanamTTKmd1000:Sicilekaydgerekirkenkaydedilmemi olanbirgemiyienazonylsreyledavaszve

aralkszolarakasli zilyet sfatyla elindebulunduranbirkii,geminin, sicile kendimalolarak tescil

esilmesiniisteyebilir.

Enazonylncelm veyagaipliinekararverilmi birkiininadnakaytlbulunanvehakkndaon

yldanberimalikinonaynatabibirhususkaydedilmemi olanbirgemiyibirincifkradayazlartlarla

elindebulundurankiideogemininmalikiolaraktesciledilmesiniisteyebilir.Zilyetliksresininhesab,

kesilmesivedurmasTrkBorlarKanunununalacakzamanamnailikinhkmleretabidir.

Tescilancakmahkemekararileolur.Tescildavas,gemininkaytlolduuveyakaydedilmesigereken

sicilmdrlne kar alr.Mahkeme, ilgilileri, enfazla aylk bir sre belirleyerek itirazlarnbildirmeyetirajellibininstndeolanveyurtdzeyindedatmyaplanbirgazetedeyaplacakilanla

arr.tirazedilmezveyaitirazreddolunursatescilekararverilir.

Tescilekararverilmedennce,ncbirkiimaliksfatylatesciledilirveyanckiininmlkiyeti

dolaysyla sicile, gemi sicilinin doru olmad yolunda bir itiraz erhi verilmi olursa, tescil karar

nckiihakkndahkmifadeetmez.

Mahkemece verilen tescil kararna dayanarak kendisini sicile kaydettirdii anda asli zilyet, geminin

mlkiyetiniiktisapeder.

Geminin zamanam ile iktisap edilmesinde TMKdan farkl olarak iyiniyet

aranmamtr.

Olaanst zamanamyla kazanm iin iki farklsebep vardr.


18/112

18

Bunlardan ilki, bir kiinin sicile kaydgerekirken sicile kaydedilmemiolan

gemiyi en az 10 yllk sreyle ekimesiz, aralksz ve asli zilyet sfatyla

zilyetliinde bulundurursa, gemiyi kendi malolarak sicile kaydettirebilmesidir.

kinci imkan, sicile kaytl bir geminin malikinin en az 10 yl nce lm

veya gaipliine karar verilmive 10 yllk sreyle gemi siciline malikin onayna

tabi bir tescilin yaplmamolmasve zamanamyla kazanmak isteyenin 10 sene

sreyle, ekimesiz ve aralksz, asli zilyet sfatyla zilyet olmasdr.

Tescil ancak mahkeme kararyla olur. Yani zamanamyla kazanmda

bulunmak isteyen tescil davasamak zorundadr. Bu dava, geminin sicile kaytl

olduu veya deilse olmas gereken sicil mdrlne kar alr. Mahkeme bu

dava aldnda ulusal gazetelerden birinde ilan vererek ilgilileri itiraza arr.

Mahkeme itiraz iin en fazla 3 aylk bir sre verebilir.

Hi kimse itiraz etmez veya itirazlar mahkemece reddedilirse mahkeme

tescile karar verebilir.

Tanmazlarda olaanst zamanam yoluyla mlkiyetin kazanlmas iin

kaytl gzken malikin 20 yldr l olmas gerekirken, gemilerde bu sre 10

yldr. Anayasa Mahkemesi tanmazlar iin bu hkm iptal etmitir. Dolaysyla

artk gemilerde de, lm sebebiyle iktisap mmkn olmamaldr.

Gemi Mlkiyetinin Kaybedilmesi:

Gemi vasfnn ortadan kalkmas, geminin kullanlamaz hale gelmesi,

geminin batmas

Terk

Zamanamile iktisaba konu olmas

Kamu hukuku esaslarna gre msadere edilmesi

Gemi zerinde ntifa Hakk

Gemiler zerinde snrl ayni haklar vardr. Bunlardan ilki intifa hakkdr.

Eski kanunda gemiler zerinde intifa hakk snrlandrlmt. Ancak yeni

kanunda byle bir snrlama bulunmamaktadr. 1060. Maddede yaplan atf

sebebiyle, Trk Medeni Kanunu hkmleri uygulanr. ntifa hakk tescille

kurulabilir. Bu sebeple ancak sicile kaytl gemiler zerinde intifa hakk

kurulabilecektir.


19/112

19

Gemi potei

Sicile kaytlgemiler zerinde rehin hakkkurulurken geminin teslim edilmesi

gerekmezken, sicile kaytl olmayan gemiler iin geminin zilyetliinin teslim

edilmesi aranmaktadr. Gemi zerindeki rehin hakk szlemeyle kurulabilecei

gibi, kanunda ngrlm kanuni rehin haklar da vardr. Rehinli alacak hakk

nceliklidir. Ancak deniz alacaklardaha nceliklidir.

potein nc kiilere karileri srlebilmesi iin alacak malik tarafndan

kabul edilmive tescil yaplmveya alacak ihtilaflise mahkemeden karar alnp

ipotek tescil ettirilmiolmaldr.

Sre ve usul konusunda bir deiiklik yoktur. Medeni Kanun hkmleri

uygulanr. bitiminden itibaren 3 aylk hak drc sre vardr. Srenin

balangc iin tamamlanma andr. bitmemise, temerrdn doduu anda

sre balar. nceki aamalarda da ipotek tescil ettirilebilir. Sre sonunda

ipotein tescilini isteme hakk sona erer. Ancak mahkemeler 3 aylk srenin

gemesini gzden karabilmektedir.

Alacaklnn, elinde bulundurduu borluya ait eyay kendisinde tutmas

hapis hakknkullanmadr. demezlik defi hapis hakkna benzer bir haktr. Ancak

demezlik defi sadece teslimden kanma hakk verirken, hapis hakk paraya

evirme hakk da verir. Yani eya, icra yoluyla sattrlabilir. Ayrca ncelikli

alacaklolarak parann tahsili mmkn olur.

GEMNN REHN(AKDREHN HAKLARI)

Kanunun ngrd hallerde, kendiliinden gemi zerinde rehin hakk

kuran haklara gemi alacaklar denmektedir. Bu sebeple geminin rehni sicilden

grlmez. Kiinin gemi alacanispatlamasyeterlidir.

Akdi Rehin Haklar

: Taraflar aralar

nda rehin tesis ederler. Bu sicile kay

tl

gemilerde ve gemi paylar zerinde gemi ipotei eklinde olurken sicile kaytl

olmayan gemilerde teslim artlrehin olarak meydana gelir.

Gemi ipoteinin kurulabilmesi iin taraflarn ipotek anlamas yapmas ve

bunu sicile tescil ettirmesi gerekmektedir. Anlama yazldr ve imzalar noterde

tasdiklenmelidir. Tescil kurucu unsurdur. potek, alacaa balferi bir haktr.TTK md 1020: potein kapsam hakknda Trk Medeni Kanununun 862 ve 863 nc maddeleri

uygulanr.

Eklentilernormalbiriletmeningereiolarakbudurumdankarlrveyaalacakllehineelkonulmadan

ncedevredilerekgemidenuzaklatrlrise,ipotekartkbunlarkapsamaz.


20/112

20

Btnleyici paralar, gemiden geici bir ama iin olmamak artyla ayrlp uzaklatrlrsa ipotek

bunlarkapsamaz;meerki,uzaklatrlmadanncealacakllehinegemiyeelkonulmu olsun.

Kamulatrlangemininbedelivegemimalikiningemininzyaveyahasarndandolayncahslara

karsahipolduutazminatistemleriipoteinkapsamndadr.

potein Kapsam:

I.

GemiII. Btnleyici paralar

III. Eklentiler (3. Kiilerin eklentiler zerindeki haklarsakldr.)

IV. Kira bedeli (belirli bir zaman diliminde ipotein kapsamndadr)

V. Kamulatrma bedelleri (istimval)

VI. Tazminatlar

VII. Sigorta Tazminat: TTK md 1022: Gemi ipoteinin kapsamna giren hususlarla ilgiliolarakmalikinmenfaatinin,malik veyaonun lehinebirbakas tarafndan sigortaettirilmi olmashalinde,

ipotek,sigortatazminatnkapsar.potek, sigorta primlerini veya sigorta szlemesi gereince sigortacya yaplmas gereken baka

demelerinyerinegetirilmesi iinalacakltarafndanharcananparalarlabunlarnfaizlerinideteminataltna

alr.

Aadaki hkmler sakl kalmak zere, TrkMedeni Kanununun rehnedilen alacak ve dier haklara

ilikinhkmleriburadadauygulanr;sigortac,gemisicilinekaytlipoteibilmediiniilerisremez.Bununla

beraber, sigortac veya sigorta ettiren kii, zararn meydana geldiini alacaklya bildirmi ve bildirimden

itibaren iki haftalk bir sre gemise, sigortac, tazminat sigortalya demekle alacaklya kar da

sorumluluktan kurtulur. Bildirimin yaplmas son derece zor ise bundan kanlabilir. Bu takdirde sre,

tazminatnmuaccelolduu tarihten itibaren ilemeyebalar.Sre sona erinceyekadaralacakl, sigortacya

kardemeyeitirazedebilir.

Sigortac, malikin rzasolmadan herhangi birine deme yapamaz. Malik ile

ipotekli alacakl kendi aralarnda anlarlar. Ancak kanunda belirtilen hallerde

sigortac malike yapt deme ile borcundan kurtulur. Gemi malikinin

sigortacnn verecei tazminatgeminin eski hale gelmesi iin kullanacana veya

ipotekli alacakldan nceki gemi alacakls hakkna sahip kiilere deme

yapacana ilikin teminat gsterirse sigortac malike yapt deme ile

borcundan kurtulur.

potein Derecesi TMKda benimsenen sabit dereceler sistemi burada da

benimsenmitir. Bo olan dereceye ilerleme hakk kanunen ngrlmemitir.

Ancak taraflar boalan dereceye rehin hakknn ilerlemesi konusunda

anlaabilirler. Ayrca taraflar anlaarak ipotein derecesini deitirebilirler.

potekli Alacaklnn Haklar:1.TTKmd1383:Parayaevirme: Bir sicilekaytlolanTrkveyabancbayraklgemiler, crave flas

Kanununun tanmazlarn satna ilikin hkmlerine gre, bir sicile kaytl olmayan Trk ve yabanc

bayraklgemilerise,aynkanununtanrlarnsatnailikinhkmleriuyarncaparayaevrilirler.

2.

TTKmd1030: Gemiveyatesisatnnktlemesisonucuolarak ipoteinsaladteminattehlikeyederse, alacakl, tehlikeyi gidermesi iin malike uygun bir sre verebilir. Bu sre iinde tehlike

giderilmezse, alacakl derhl ipotei paraya evirmek hakkn elde eder. Alacak faizsiz olup henz


21/112

21

muacceliyetkazanmamsa,parannalnmasilemuacceliyettarihleriarasndakizamanaaitkanunifaiz

indirilir.

Malikingemiyiiletmetarzsonucuolarak,ipoteinsaladteminattehlikeyedrecekekildegemi

veya tesisatnn ktlemesinden veya ipotekli alacaklnn haklarnn bakaca tehlikeye girmesinden

kayg duyulur ya da nc kiiler tarafndan yaplacak bu gibimdahaleye ve tahribata karmalik

gereklinlemlerialmazsa,alacaklnnistemizerinemahkeme;

a)1353ncmaddeuyarncagemininihtiyatenhaczine,b)Gerekligrrsegeminin,kaptandanbakabiryedieminebraklmasnave

c)Malikinihtiyatihaczinuygulanmasndanbalayarakbiraylksreiindegereklinlemlerialmasna,

karar verir. Bu srenin sonunda nlemlerin henz alnmad veya alnan nlemlerin yetersiz kald

anlalrsamahkeme,ipoteinparayaevrilmesiyoluylailamltakipbalatmakzerealacaklyabiraylk

sreverir.

potein kapsamna giren eklentinin ktlemesi veya normal bir iletmenin gereklerine aykr olarak

gemidenuzaklatrlmashlidegemininktlemesihkmndedir.

potek Hakknn Sona Ermesi:

I.Alacan sona ermesi

II. Geminin ortadan kalkmas

III. Geminin icra takibi yoluyla satlmas

IV. Trk bayra ekme hakknn kaybedilmesi ile geminin sicilden terkin

edilmesi

V.Alacaklnn ipotek hakkndan feragat etmesi

Gemi Alaca: TTK md 1320/1 de saylan istemleri ifade eder.

TTK 1320: Geminin malikine, kiracsna, yneticisine veya iletenine kar

domuolan aadaki alacaklar sahiplerine gemi alacaklshakk verir:

a) lkelerine getirilme giderleri ve onlar adna denmesi gereken sosyal

sigorta katlma paylar da iinde olmak zere, gemi adamlarna, gemide

altrlmakta olmalar dolaysyla denecek cretlere ve dier tutarlara ilikin

istem haklar.

b) Geminin iletilmesi ile dorudan doruya ilgili olarak karada veya suda

meydana gelen can kaybveya dier bedensel zararlardan doan alacaklar.

c) Kurtarma creti.

d) Liman, kanal, dier su yollar, karantina ve klavuzluk iin denecek

resimler.

e) Gemide tanan eya, konteynerler ve yolcularn eyalarna gelecek olan

ziya veya hasar dnda, geminin iletilmesinin sebep olduu maddi zya veya

hasardan doan ve haksz fiile dayanan alacaklar.

f) Mterek avarya garame payalacaklar.

Birinci fkrann (b) ve (e) bentlerinde yazlalacaklar;


22/112

22

a) Deniz yolu ile petrol veya dier tehlikeli ya da zararl maddelerin

tanmas ile balantl olarak ortaya kp da milletleraras szlemelere yahut

milli mevzuata gre kusursuz sorumluluk ve zorunlu sigorta ile ya da dier

yollardan teminat altna alnmasngrlen zararlarn,

b) Radyoaktif maddelerden veya radyoaktif maddelerin zehirli ya da

patlaycmaddeler veya nkleer yakt yahut radyoaktif rnler ya da atklardan

oluan dier tehlikeli maddeler ile bileiminden kaynaklanan zararlarn,

c) Sonucunu oluturduklar veya bu zararlardan doduklar takdirde,

sahiplerine gemi alacaklshakkvermezler.

Trkiyede yargyoluyla ileri srlen bir alacan gemi alacaklshakkverip

vermedii, Trk hukuku uyarnca belirlenir.

Gemi Alacakls: Bu istemlerin alacaklsdr.

Gemi Alacakls Hakk: Kanuni rehin hakkdr. Bu deniz ticareti hukukuna

zg bir rehin hakkdr. Kanundan doar. Tescili mmkn deildir, gizli rehin

niteliindedir. Aleni olmayan ve ipotek hakknn nne geen bir rehin alacadr.

Alacaklnn yaptigeminin iletilmesi iin nemli bir rol oynar.

a) Versio in rem ilkesi

b) Snrlayni sorumluluk

Donatann gemi ile snrlsorumluluu

Alacakl, tazminatn yalnzca bir ksmn gemiden elde edebilmekteydi bu

sebeple denge kurulmas iin gemi alacaklsnn rehin hakk ortaya kmtr.

Ancak yeni kanunla snrl ayni sorumluluk ortadan kalkmtr ve ahsi

sorumluluk getirilmitir. bu sebeple gemi alacakls listesi yeniden gzden

geirilmelidir.

Milletlerarashukuk bakmndan farklkanunlar ihtilafkurallarbulunmakla

birlikte gemi ipotei gvencesini iyiletirmek iin gemi ipoteinde menfaat sahibi

kredi kurulular bulunmaktadr. Bu konuda Trkiyenin taraf olduu 1926

tarihli szleme (uygulama alan, taraf bir devletin bayranekmesi), yrrle

girmemiolan 1967 tarihli szleme ve Trkiyenin taraf olmadama TTK ayn

hkmler bulunan 1993 tarihli szleme (uygulama alan, taraf bir devletin

yarg yetkisine tabi bulunan tm deniz gemilerine uygulanacaktr, yabanclk

unsuruna baklmaz) bulunmaktadr.


23/112

23

Trkiyede yargyolu ile ileri srlen istemlerde Trk hukuku uygulanr. (lex

fori)

Gemi Alacaklarnda Borlular:

Geminin malikine (kendisinin borlu olmasna gerek yoktur. Kiracs da

borlu olsa malik gemisi le bortan sorumludur) kiracsna, yneticisine ve

iletenine kar istemde bulunabilir. Time charterer ve voyage charterere kar

istemde bulunulamaz.TTK md 1062/2: Malik, geminin iletilmesinden dolay gemi alacakls sfatyla bir istemde bulunan

kiiyi, bu iletilmemalike kar haksz ve alacakl da ktniyet sahibi olmadka, hakkn istemekten

engelleyemez.stemler:

a)Gemi adam alacaklar: alt gemiden alacan bilen alan gemiye daha iyi hizmet eder. Bu

geminingvenlivebelirlibirekildealmasnsalar.Gemiadamlar,kaptan,gemizabitleri,tayfalarve

gemidealtrlandierkiilerdir. (TTKmd934)donatannkara iletmesindealankiilerbunadahildeildir.borlu,malik,kiracveyailetendir.

b) Geminin iletilmesi ile meydana gelen bedensel zararlar: Zorunlu sorumluluk sigortas deniz

yollarndakabuledilmemitir.Bu istemlergeminin iletilmesineyardmetmesedebedensel zararlara

ncelik tannmtr. (szlemeyedayanabilir)Karada veya sudameydana gelen geminin iletilmesi ile

dorudandoruyailgilicankaybveyadierzararlarbukapsamdadr.

c)Kurtarma creti: kurtarma baarsz olursacretdomaz.Ancak faaliyet sonucu, evreye verilecekzararn nne geilmise, zel tazminat talebinde bulunulabilir. Bu zel tazminat bir gemi alaca

deildir.(TTKmd1312)Kurtarmacretibukapsamdaolmasagemibatacakveipoteklialacanhakkve

malikinmlkiyethakkzarargrrveherkesinmenfaatizarargrr.

d) Seyrseferresimleri

e)

Hakszfiiledayananeyazararlar(szlemeyedayanmaz) gemidetananf)Mterekavaryagaramepayalacaklar

Eskikanunagregemialacaklaroldukaazalmtr.Eskikanun1926tarihliszlemeileparaleldir.Yeni

kanunda1993tarihliszlemeesasalnmtr.

TTK1321:Kapsam:

Gemialaca,sahibine,gemiveeklentisizerindekanunirehinhakkverir.

Gemimalikininmlkiyetindebulunmayaneklentiler rehninkapsamnagirmez.Birsigortaszlemesine

gredonatanadeneceksigortatazminatrehninkapsamndadeildir.

Rehin, geminin zya veya hasara uramasndan dolay donatann nc kiilere kar sahip olduu

tazminat istemini de kapsar.Mterek avarya hallerindefeda edilen veya hasara uraya eyler iin

verilentazminat,gemialacakllariin,tazminatnkarlkolduueyleryerinegeer.

Devlet,ilzelidaresi,belediyevekyiledierkamutzelkiilerineaitolup,denizdemenfaatsalamakamacnatahsisedilmeyenveyafiilenbylebiramalakullanlmayangemilerzerindekanunirehinhakk

domaz.ukadarki,butzelkiiler,gemialacakllarnakargemiveeklentisinin,alacaklarndoduu

yolculuk sonundaki deeri gemi alacakllar arasnda kanuni sralarna gre paylatrlm olsa idi,

alacakllaradecekmiktarneidiise,oalacakllarakaroorandanceliklesorumluolur.

Gemialacannverdiikanunirehinhakk,gemiyezilyetolanherkesekarilerisrlebilir.

Kapsam:

I. Gemi ve eklentisi zerinde ileri srlr.

II. Gemi yerine geen (ikame deerler) zerinde ileri srlr.

III.

Tekne sigortaskapsamnda ileri srlemez.


24/112

24

IV. Geminin zyaveya hasara uramasndan dolaydonatann 3. Kiilere kar

sahip olduu tazminat istemi bu kapsamdadr.

V. Mterek avarya hallerinde feda edilen veya hasara urayan eyler iin

verilen tazminat da bu kapsamdadr.

zellikleri:

I. Snrlsaydadr, yorum yoluyla geniletilemez.

II. nceliklidirler.

III. Takip: Gemiye zilyet olan herkese karileri srlebilirler.

IV. Devir ve intikal: Bor ilikisi devredildiinde buna balolan rehin hakkda

devredilir.

V. Sona ermesi:TTKmd1326: 1320ncimaddeninbirincifkrasnn (a) il (e)bentlerinde saylangemialacakllarnnsahipolduklarrehinhakk,gemialacanndoduutarihten itibarengeecekbirylnsonundader;

meerki,busreningemesindenevvelgemi ihtiyatenhaczedilmi vebununsonucundacebr icrayolu

ilesatlm olsun.Bubiryllksre;

a)1320ncimaddeninbirincifkrasnn(a)bendindesaylanalacaklarbakmndan,alacaklnngemiden

ayrlmastarihinde,

b)1320ncimaddeninbirincifkrasnn(b)il(e)bentlerindesaylanalacaklarbakmndan,kanunirehin

hakkylateminataltnaalnanalacaklarndoduutarihte,ilemeyebalar.

1320ncimaddeninbirincifkrasnn(f)bendindesaylangemialacakllarnnsahipolduurehinhakk;a) Geminin, zararn tespitinin ve paylatrlmasnn yaplaca varma yerine ve eer gemi

buraya varmazsa yolculuunbittii limana vardgnden itibarenileyecekaltayiinde;gemicebr

icrayoluylasatlasonulanacakekildeihtiyatenhaczedilmemisealtayngemesiyle,b)Gemininiyiniyetlibirnckiiyesatlmashlinde,alcnngemiyi,sicilyerihukukunauygunolarak

kendiadnatescilettirdiigndenitibarenileyecekaltm gnnsonunda,

der.Busrelerinikisideilemeyebalamsa,rehinhakkilksrenindolmasylader.

Geminin ihtiyatihaczininhukukencaizolmadzamanaral,busrelerinhesabndadikkatealnmaz.

Diersebeplerdensrenindurmasveyakesilmesiszkonusudeildir.

VI. Zamanam:

TTK md 1319/1: Kurtarma alacaklarnda 2 yl

TTK md 1297: atmada 2 yl

TTK md 1270: Yolcu tamada 10 ylTTK md 1285/1: Mterek avaryada 1 yl

Hukuksal Nitelik:

cra flas Kanunun 23. Maddesine gre gemi tanmazdr. Bu madde

doktrinde byk tartmalara yol atiin yeni TTKda buna ilikin bir hkm

bulunmaktadr.TTK md 936: Sicile kaytl olup olmadklarna baklmakszn btn gemiler bu Kanunun ve dierkanunlarnuygulanmasndatanreyadr.

TTK md 937: Bu kanunda, cra ve flas Kanununun tanmazlara ilikin hkmlerine tabi olacaakabildirilengemilerhakknda936ncmaddehkmuygulanmaz.


25/112

25

TrkMedeniKanununun429uncumaddesininbirincifkrasnn(2)numaralbendi ile444nc,523ncve635incimaddelerininuygulanmasnda,tanmazterimineyaphalindeveyatamamlanmolanbtngemilervetapusiciliteriminegemisicilleridedahildir.

Geminin tanr olmasgemi zerinde rehin kurulmasna veya geminin tescil

edilmesine engel deildir. sicile yaplan tescil sebebi ile tanmazlara ilikin baz

hkmler gemilere de uygulanr.

DENZ TCARETKLER:

1.DONATAN:

Gemisiyle para kazanan kiidir. TTKda tacir neyse deniz ticaretinde

donatan odur. Bu bir sfattr. Geminin maliki gemisi ile para kazanmaya

baladanda donatan sfatnkazanr.I. Malik:

TTK md 1061/1: Donatan, gemisini menfaat salamak amacyla suda

kullanan gemi malikine denir.

II. leten (gemi iletme mteahhidi):TTK md 1061/2: Kendisinin olmayan bir gemiyimenfaat salamak amacyla suda kendi adnabizzatveyakaptanaraclylakullanankii,nckiilerleolanilikilerindedonatansaylr.Malik,geminin iletilmesinden dolay gemi alacakls sfatyla bir istemde bulunan kiiyi, bu iletilmemalikekarhakszvealacakldaktniyetsahibiolmadka,hakknistemektenengelleyemez.

Gemiyi kiralayan, intifa hakkna sahip olan kii, finansal kiralama yapan 3.

Kiilere kar donatan sfatna sahip olur. Fiili hakimiyet yani zilyetlik

devredilmise, zilyet gemi ile para kazanyorsa donatan sfatn kazanr, malik

sadece malik sfatyla anlr. Kirac, donatan sfatn kazanmsa kiracya gemi

iletme mteahhidi densin diye bir gr bulunmaktadr ama bu gr TTK

komisyonunda kabul edilmemitir. Kaptan kim istihdam ediyorsa o geminin

zilyedidir. Gemiyle ilgili tm talimatlar kaptana verilir.

Donatan gerek kii olabilecei gibi tzel kii de olabilir. Uygulamada anonim

irketler ve limited irketler donatan olmaktadr.

2.DONATMA TRAK:Deniz ticaretindeki adi ortaklktr.TTKmd1064:Birdenokkiininpaylmlkiyet eklindemalikolduklarbirgemiyi,menfaatsalamak

amacylaaralarnda yapm olduklar szlemegereince,hepsi adna ve hesabna suda kullanmalarhalindedonatmaitirakivardr.

Tekbanabirgemininmalikiveyailetmehakknasahipolanticaretirketleriveyatzelkiilerhakknda

donatmaitirakineilikinhkmleruygulanmaz.


26/112

26

Donatma itirakinde ortak temsilci, gemi mdrdr. Uygulamas yoktur.

Kanunda yer almasnn sebebi, buna ilikin maddelerin TTKdan karlmas

halinde tm maddelerin numarasnn deiecek olmasdr.

3.GEMADAMLARI:TTK md 934: Gemi adamlar; kaptan, gemi zabitleri, tayfalar ve gemide

altrlan dier kiilerdir.

Kaptan

Zabitler (2. Kaptan, BaMakinist)

Tayfalar (Alt Kademeler)

Gemide altrlan dier kiiler (Gemi Adamlar Ynetmeliinde kimlerin

gemi adam

olduu belirtilmitir.)4.SZLEME TARAFLARI:Bunlarda yeni kii deil, yeni sfattr.

I. leten, letici (Operator): Gemi adamlarnistihdam etmi, zilyed olan kii

II. arterer=bareboat (plak gemi): Gemi maliki ile szleendir. Bareboat,

geminin zerinde gemi adambulunmamas, geminin bir eya olarak devredilmesi

ve kiracnn gemi adamlarn istihdam etmesi anlamndadr. Nalbur/tama

szlemelerinde voyage, yolculuk artereri sz konusudur. Zilyetlik malikte kalp,

gemiye dair szleme yapma hakk devredilmise time/zaman artereribulunmaktadr.

III. Yneten, ynetici (Manager): Donatann verdii yetki uyarnca gemiyle ilgili

i ve ilemleri donatann hesabna yrten kii, menajer, temsilcidir. Temsil

hukukuna tabidir. Yetkileri szleme ile belirlenir.

SZLEME DII BOR LKLER: (haksz fiiller)

Deniz hukukunda haksz fiiller ve dier szleme d bor ilikileri= gemi

veya gemiden kaynaklanan zarar hakknda kurallar= deniz hukukuna zelhkmler

Donatann Sorumluluu:

Donatann Haksz Fiilden Doan Sorumluluu:

Donatann gerek kii olmas halinde zel hkm yoktur. TBK md 49

uygulama alan bulur. Tm haksz fiil kurallar burada geerlidir. Aynekilde

donatann tzel kii olmasna ilikin zel hkm bulunmadiin aynhkmler

burada da uygulanr.Gemi Adamlarnn Eylemlerinden Doan Sorumluluk:


27/112

27

TTK md 1062: Donatan, gemi adamlarnn, zorunlu danman klavuzun veya istee bal klavuzun

grevleriniyerinegetirirken ilediklerikusursonucundanckiilereverdiizararlardansorumludur.

Ancak, donatan, yolculara ve ykle ilgili kiilere kar, tayann gemi adamlarnn kusurundan doan

sorumluluunailikinhkmleregresorumluolur.

Donatann, Trkiye Cumhuriyetinin taraf olduu sorumluluun snrlandrlmasna ilikinmilletleraras

szlemelerdendoansorumluluunusnrlandrmahakksakldr.

Donatan, gemi adamlarnn grevlerini yerine getirirken iledikleri kusursonucunda nc kiilere verdii zararlardan sorumludur. Donatan kendi

eyleminden sorumlu tutulmaz, 3. Kii gemi adamlarnn kusurundan dolay

donatansorumlu tutar.

Gemi adamlarnn kapsam, klavuz rmorkr, radar operatr, istifi

(liman iileri), palamarclar (halat balayan kiiler) bu konuda 3 gr

bulunmaktadr;

I.

Gemiyle (ieride ve darda) ilgili herkesII. Gemideki rgtlenmeye (ieride) dahil olan herkes

III. Donatann talimat ve denetimine tabi olan herkes

Klavuz hakknda ak hkm bulunmaktadr. Klavuz gemi adam deildir.

hkmn koruma amac3. Kiidir. Yargtayn bu konuda istikrarlbir kararyok.

Doktrinde baskn bir gryok. TTK komisyonu bir fikir birliine varamadiin

hkm klavuz hari aynen korunmutur.

Grevini yaparken tabiri dar ve geni olarak yorumlanabilir. Dar anlamdatalimat ilikisi iinde yer alan herkesi belirtmektedir. Gemide hiyerari

bulunmaktadr, grev yerine getirilmiyorsa, denetim yaplmyor demektedir.

Kaptan veya 2. Kaptan sorumludur.

Sorumluluk iin kusur arttr. Kaptan bakmndan tedbirli kaptan denerek

arlatrlm bir kusur bulunmaktadr. (TTK md 1088-1089) burada

donatann kusuru aranmaz. Kusurun belirlenmesinde genel hkmler uygulanr.

Donatann sorumluluu kusursuz sorumluluktur. Gemi adamlarnn kusurluolduu halde ve lde donatan sorumludur. Bu olaan sebep sorumluluudur.

Tehlike sorumluluu deildir.

Tamamlayckurallar:

Gemi alacaklshakk(TTK md 1320 f.1 b (b) ve (e)

Zamanam1 yldr. (TTK md 1326, 1327)

Balang: Alacan doduu tarih (TTK md 1326 f.1 b (b)

Donatann adam altran sfatyla sorumluluu TBK md 66TBK 66 ve TBK 1062 arasndaki farklar;


28/112

28

I. TTK md 1062 de gemi adamlarnn kusuru aranr. Donatann kusuru

aranmaz. TBK md 66da donatann zen gsterip gstermedii (seim,

talimat verme ve denetlemede) baklr, gemi adamnn kusuruna baklmaz.

II. Zamanam bakmndan, TTK 1062 1 yldr. TBK 66 2 ve 10 yllk

sreler ngrmtr.

III. TTK md 1062 uyarnca donatan sorumlu tutuluyorsa tazminat, gemi

alaca (ncelikli alacakl) niteliindedir. TBK md 66 genel hkmdr,

byle bir ncelik imkanbulunmamaktadr.

ETTK md 948: Borcum bor ama benden icra yoluyla alabilecein tek ey

geminin satlp paraya evrilmesi il elde edilen bedeldir.

Donatann Snrl Sorumluluu: gemi adamnn kusurundan doan

donatann sorumluluu snrl olabilir ama TBK md 66 uygulanrsa donatann

snrlsorumluluu yoktur.

TTK da donatann sorumlu olmashaline ilikin bir hkm bulunmadiin

RBK md 66ya gidilebilir denebilir.

1062. madde uygulanamyorsa, 66. Madde tereddtsz olarak uygulanr.

Yani, hasar gemi adamnn kusurundan dolaydomamsa, 66. Madde

uygulanabilecektir. Gemideki istifiler gemi adamsaylmazsa, 1062. Madde

uygulanmayacaktr. Ama donatan gemideki istifileri seerken, denetlerken,

talimat verirken zensizse 66. Maddeden dolaysorumlu olacaktr.

reti ve Yargtay bu konuda uyumamaktadr. Dikkat edilmelidir ki, 66.

Madde donatann zensizlii halinde sorumluluu dzenlemiken, 1062. Madde

gemi adamnn kusurluluu halini dzenlemitir.

Artk iki madde iin de snrlsorumluluk esaslaraynekilde uygulanaca

iin bu tartmann nemi kalmamtr.

Enkaz Kaldrma:

Limanlar Kanununda dzenlenmitir.

Nerede: Limanlar inde Batm

Ne: gemi veya eya

art: seyir ve seferin gvenliine engel

dari yetki: liman Bakanl (ulatrma bakanlnn tata tekilatdr.)

tarafndan tayin edilecek srede

Sorumlu kim: sahip kaptan ve acente


29/112

29

Yaptrm: Liman bakanl yapar veya yaptrr, enkaz satlr, bedeli

Hazineye irat kaydedilir. Bedel masraftan oksa artan ksm ilgilisine bavuru

zerine verilir.

Yeni hkm ile mahkeme kararile enkazn cebri icra yoluyla satm imkan

getirilmitir. nk enkaz kaldrma ok pahalolduu iin bu hkm uygulama

alanbulamamtr.

SnrlSorumluluk:

Anonim irketler veya limited irketlerin sorumluluk snrlarnn yannda

ayrca deniz hukuku uyarnca ile sorumluluun snrlandrlmassz konusudur.

Bu durumda iki sorumluluk da devam eder.

Donatann gemi dndaki malvarlna bavurulamamaktadr. Ancak anonim

irketlerde, limited irketlerde de durum budur. (belli bir malvarl ile

sorumluluk)

TTK md 1328 de belirtilen 1776 tarihli szleme deniz alacaklarna kar

mesuliyetin snrlanmashakknda milletleraras szleme (1/7/1976, Londra)

dr. Bu szleme Trkiyede yrrle 1/7/1998 tarihinde girmitir. Bu

szlemeyi tadil eden protokol 2/5/1996 Londra da yaplm Trkiyede

yrrle 17/10/2010 tarihinde girmitir.

TTK md 1328 hkmne gre bu szleme dorudan uygulanr. resmi

gazetede yaymlanan metin, mahkemelerce esas alnr. Ancak tercmede hata

varsa ngilizce asl metne gre karar verilir. Bu szlemenin uygulanmas iin

yabanclk unsuru aranmaz. Mahkemenin uygulama alanesas alnr. TTKnn bir

ksmym gibi uygulama alan bulur. Trkiyedeki bir yarglamada taraflardan

biri ileri srerse uygulanr.

Kim yararlanr? (Borlu)

I.

Shipowner Gemi maliki, arterer, Yneten, leten

II. Salvor Gemiyi deniz tehlikesinden kurtaran

III. fa yardmclar ve yardmc kiiler : Kaptan ve dier gemi adamlar da

sorumluluklarn snrlayabilir. Bu kiiler BK 66. ve 116. Maddelerde sorumlu

tutulan kiilerdir.

IV. Sorumluluk sigortacs: Sorumluluk sigortacsna da dorudan bavurulabilir.

Sigortacda snrlsorumluluk kurallarndan yararlanabilir.

Hangi istemler hakknda geerli?


30/112

30

I. Kii ve eya zararndan doan (szleme ii veya d) istemler: Szlemeye

dayanan istemler ile haksz fiile dayanan istemler birletirilmi R: yolcu, yk

zarar, kydaki tesis zarar

II. Gecikme zararndan doan istemler (eya ve yolcu tama)

III. Szleme dhaklarn ihlalinden doan istemler

IV. Ortaya kabilecek zararn nlenmesi veya zararn azaltlmas iin 3.

Kiilerin ald nlemlerden kaynaklanan zararn giderilmesine ynelik szleme

d istemler R: gemi yanarken halat kopmas sebebiyle yaralanan yolcuya

yardm etmeye alan kiinin sebep olduu zarar

Hangi istemler hakknda geerli deil?

I. Enkaz kaldrmadan doan istemler

II.

Kurtarma ve yardm

III. Mterek avarya

IV. Petrol kirlilii zarar

V. Deniz i hukuku istemleri sz konusudur. Snrl sorumluluk yok. Gemi

adamlarkorunmutur.

stemin dayana; sorumluluun dayana ne olursa olsun. Haksz fiil,

szleme, sebepsiz zenginleme

stemin tr:

I.Asl (dorudan) sorumluluk

II. Kiisel ve ayni sorumluluk (borlu ve malik farkl ise ikisi de bu

sorumluluktan yararlanr)

III. Rcu ve teminat (bortan kurtarma) istemleri

IV. Karistemler ve davalar, nce takas, bakiye hakknda snrlsorumluluk

Sonu: stem kime karileri srlse bu kurallar uygulanr. herkes asndan

ortak kurallar geerlidir.

Yntem:

I. Fon tesisi: Birden ok alacakl ve/veya birden ok borlu varsa TTK md

1348 uyarnca grevli ve yetkili mahkemeye parann yatrlmas. Bu ou zaman

banka teminat mektubu ile olur. Borlulardan biri sorumluluk miktarn depo

eder.

II. Defi : bir tek alacakl ve bir tek borlu varsa sz konusudur. Sorumluluk

icra yoluyla alnabilecek toplam bedelle snrldr.


31/112

31

Hesap nasl yaplr?

Gemi: GRT, 1969 Tonaj MilletlerarasSzlemesi

Gemi ve su aralarnn tonilatolarnlme ynetmelii

Tonilato: gemilerin i hacmini ifade eden ldr. (2,83 m3= 1 lt)

GRT: Groston: Kapalyerlerin i hacmini ifade eder.

Bedel: Speciasl Drawing Right: zel ekme Hakk: Merkez Bankastarafnca

ve Resmi Gazetede duyurulur.

Snrlar: GRT bana SDR esasna gre hesap yaplr. Dolar, euro, Japon yeni

ve ngiliz sterlini esas alnarak bir hesap yaplr ve ortaya tm para deerleri

bakmndan ortak bir deer kar. Her gn alta bu deerin ka dolar ve ka

TRY olduu aklanr. Bu milletlerarasstandart tekil eder.

Denizcilik mstearlnn web sitesinde snrl sorumluluk hesap makinesi

bulunmaktadr. Bu hesaplarn dnda ticaret kanunu baz snrlamalar

getirmitir;

Klavuzlar (TTK 1341)

300 GRTden kk gemiler (TTK md 1332)

Sondaj ilemi gemileri (TTK md 1333)

Tahvil, fonun kurulmu sayld veya demenin yapld ya da teminatn

verildii tarihteki kur zerinden yaplr. Uygulamada mahkemeye banka teminat

mektubunun verildii tarih esas alnr.

Kusurun etkisi: Kast veya pervaszca hareket sz konusu ise sorumluluk

snrszdr. Pervaszca hareket kusur derecesinin kasta ulamadama ar ihmali

getii haldir.

Defi veya fon, sorumluluun kabul deildir. Fon, sorumlu kiilerin aleyhine

ayn olaydan doan btn ilemler iin ve sorumlu kiilerin tm lehine

geerlidir.

Snrlsorumlulukta u usul uygulanr.

Snrl sorumluluk defi yoluyla ileri srlebilir. Gemi maliki, ileten veya

sigortacdan birisinin defi hakknileri srmesi yeterlidir.

Bir dier yntem fon tesisidir.

Bir deniz kazasiin birden fazla deniz alacaklsortaya kmsa veya birden

fazla kiiden zarar talep ediliyorsa, mahkemeye bir miktar para tevdi edilir. Bu

tevdi snrlsorumluluk rejiminin iletilmesi anlamna gelir. Bu para, gemiyi cebri


32/112

32

icra ilemlerinden kurtarmaktadr. Parann tevdii genel olarak banka teminat

mektubu araclyla yaplmaktadr.

Ne kadar para yaplacau ekilde hesaplanr. Bu yatrlacak para snrl

sorumluluk tavandr.

Hesap yaplrken dikkate alnacak ilk deer geminin tonajdr. Burada

groston esas alnr.

kinci deer zel ekme hakkdr. Bunun orijinali Special Drawing Right

eklinde bilinir ve SDR eklinde ksaltlr.

Groston ve szlemede gsterilen deerler arplarak, sorumluluk SDR

cinsinden bulunacaktr.

rnein; 2000 tonu gemeyen bir gemi iin 2 milyon SDR, 2001den

30.000 tona kadar olan ksm iin ton bana 800 SDR, 30.001 tondan

70.000 tona kadar olan ksm iin ton bana 600 SDR ve 70.000 ton zeri

olan ksm iin ton bana 400 SDR ayrlr.

Klavuzlar, 300 Grostondan kk gemilerin malikleri, sondaj ilemi gemileri

maliki gibi bazkiilere zel sorumluluk hesabgetirilmitir.

Mahkemeye gtrlen teminat mektubu Trk lirasna tahvil edilir ve bu

bedel mahkemeye teminat mektubu olarak gtrlr. SDRden TLye tahvilin

hangi tarihteki kura gre yaplacau ekilde belirlenir. Fon kurulmusa fonun

kurulduu, deme yaplmsa demenin yapldve teminat verilmise teminatn

verildii tarihteki kur esas alnr. Yani borlunun cebinden parann kttarih

esas alnr. Mahkemenin teminat mektubunu ald gn, snrl sorumluluk

rejiminin baladgn olacaktr.

Snrl sorumluluktan yararlanmak isteyen kiinin, zarara kasten sebep

olmam olmas gerekmektedir. Kasten zarara sebep olan kii, snrl

sorumluluktan yararlanamaz. Kast dzeyine ulamayan ama taksirden daha ar

bir hareket olan pervaszca hareket sahibi de snrl sorumluluktan

yararlanamaz.

Pervaszca hareket terimine ilk olarak hava hukukunda rastlanmtr.

Yargtay bir kaza sebebiyle bu terimi ele almtr. Yargtaya gre kaptan uaa

zarar vermek istememitir ama tehlikenin ve herkesin hayatn

kaybedebileceinin farkndadr. Yine de bu tehlikeyi gze alarak uaindirmeye


33/112

33

almaktadr. Bu bilinli taksire benzemektedir. Ancak zel hukuk ile ceza

hukuku terimleri farklolabildii iin terim aynen kullanlmamaldr.

Pervaszca hareket ve kast yoksa, sorumluluk snrlanabilir. Zamanamksa

tutulabilir. Pervaszca hareket yok ise snrl sorumluluk ortadan kalkar,

zamanamsresi uzar ve dier ayrcalklar ortadan kalkar.

Snrl sorumluluk definin ileri srlmesi veya fon tesis edilmesi, kiinin

sorumluluu kabul etmesi anlamna gelmez.

Sorumlu olduu iddia edilen kiilerin birisi dahi teminat mektubu tevdi

etmise, snrl sorumluluk kural btn davallar iin hkm ifade eder. Banka

teminat mektubu, tm borlular iin ortak bir malvarl konusudur, dier

malvarlklarna bavurulamaz.

DENZ KRLL:Anayasadaki kirlenme ve evre kanunundaki kirlilik ayn anlamda

kullanlmaktadr.

evre kanunu sadece deniz kirliliine ilikin deil, tm evre kirlilikleri iin

genel bir kanundur. 2005 ylnda Deniz Kirlilii Kanunun kmas ile gemi

kaynaklkirlenmede evre Kanununun uygulama alansnrland.

Kirletme yasa, her trl atk (evreye braklan her trl madde) ve

artn (tanmyok) evreye zarar verecek ekilde alcortama verilmesinin yasak

olduunu ifade eder. Bunun ihlalinde;

dari para cezasbulunmaktadr. Bunun hesabgeminin tonajna gre yaplr.

GRT bana TL hesabyaplr. Yani evreye verilen zarar dikkate alnmam. Bu

eitsiz bir durum ortaya koymaktadr nk tonaj ve zarar her zaman doru

orantl deildir. R: Stena Convoy 2000 ylnda kendinden kaynakland

ispatlanamayan kirlenme iin tonajfazla diye 200 milyon demitir. Volgoneft

247, 1999 ylnda yllarca temizlenmeyen bir kirlenmeye sebebiyet vermesine

ramen tonajkk diye az tazminat demitir.

Bu parann icras kapsamnda Kabahatler kanunu, Deniz Kirlilii Kanunu

kapsamndaki gemiler hakknda da geerlidir.

Kirleten temizlenme iin yaplan masraflarve zararn tazmin edilmesi iin

gereken bedeli der. Zararn nlenmesi, snrlandrmas, giderilmesi, evreyi


34/112

34

iyiletirme masraflar kirleten veya bozulmaya neden olan tarafndan denir.

Eer bu bedelleri kamu kurumlar demise AATUHK uyarnca takip usul sz

konusudur. Kurtulukantkaldrlmtr. Uygulamada bu hkm hi ilememitir.

Yanl takip usul sebebi ile baz davalar hala srmektedir. (1994ten beri)

Bunun sebebi amme alaca olarak davann almam olmas ve ticaret

mahkemesinde dava almolmasdr. Ayrca ilgisiz istemlerde bulunulmutur.

evre Zararndan Doan Sorumluluk:

Kirleten, evreye zarar veren, bozulmaya neden olan sorumludur. 2006dan

nce evre kanunundaki hkm fiilleri sonucu evre kirliliine sebep olan kiiler

eklindeydi, bylece fiil yoksa kirleten deildir yorum tehlikesi bulunmaktayd.

2006 ylnda yaplan deiiklik ile faaliyetleri srasnda veya sonrasnda

dorudan veya dolayl olarak evre kirliliine, ekolojik dengenin ve evrenin

bozulmasna neden olan gerek ve tzel kiiler eklinde deitirilmitir.

evre kirlilii, kirlenme ve bozulmadan doan her trl zararlar kapsar.

Uygulamada,

Somut zarar: balklk, kirlenen tekne ve sahil tesisleri, a ve baka

avlanma malzemeleri, turistik tesis zararlar

Soyut zarar: Hazine istemleri: vatandalarn ortak mal olan denizin

kirlenmesi sebebiyle tazminat talep edilir. Uygulamada ok yksek miktarlar

istenmektedir.

Sorumluluk, tehlike sorumluluudur. Kurtulu kant yoktur. Nedensellik

ban kesen sebeplerin (mcbir sebep, 3. Kiinin veya zarar grenin kusuru)

uygulanr m, bu konu tartmaldr.

Zamanam sresi 5 yldr. Bu sre zararn ve borlunun renme

tarihinden balar. (kazann meydana geldii tarihten itibaren deil)

evre kanununun yannda TBK, TTK hkmleri yartrlabilir. evre

kanunu tehlike sorumluluu getirmitir ama bazhallerde dier hkmler daha

avantajlolabilir. (R: gemi alacakls)

Deniz Kirlilii Kanunu

2005 ylnda Deniz Kirlilii Kanunu olarak ad ksaltlabilecek 5312 sayl

yeni bir kanun kartld.

Haksz fiil kurallar

Deniz ticareti kurallar


35/112

35

evre kanunu kurallar

Deniz kirlilii kanunu kurallar

Bu ekilde genelden zele doru bir sralama yaplabilir.

Deniz Kirlilii Kanununda, atk deil, petrol ve dier zararl maddeler

denmitir. Bunlar arasnda ama asndan bir farkllk yoktur. Sadece farklbir

terim kullanlmtr.

Kanun 500 groston ve zeri gemilere uygulanr. Ancak 23. Maddede

eklenenlerle birlikte, pratikte gemilerden kaynaklanan tm atklarda kanun

uygulanacaktr. Bunlar arasndaki fark, pratikte u olacaktr. 500 grostondan

daha byk gemiler iin sorumluluk sigortas zorunluluu varken, 500

grostondan kk gemiler iin sorumluluk sigortas zorunluluu yoktur. Ayrca

kirlenmeye neden olabilecek faaliyet icra eden ky tesisleri de kanun

kapsamndadr.

Bu kanun idari para cezasndzenlemez. Dolaysyla idari para cezalariin

evre kanunu kurallaruygulanr. evre kanununda ngrlen dier iki yaptrm

hakknda ise, deniz kirlilii kanunu uygulanr. Deniz Kirlilii Kanununda gemi

terimine yer verilip tanma yer verilmedii iin, sondaj platformuna evre

kanunu uygulanacaktr. Dolaysyla sondaj platformuna deniz kirlilii kanunu

deil, evre kanunu uygulanacaktr. yleyse, idari para cezalar da, dier

yaptrmlar da evre Kanununa gre uygulanacaktr.

Bu kanuna gre kirlenmeden geminin sorumlu taraflar mteselsilen

sorumludur. Sorumlu taraftan kastedilenler, gemilerin malikleri, iletenleri,

kaptanlar, idare edenler, zilyetleri ve bunlarn garantrleridir. Ancak bu kiilere,

tazminat ve temizlik masraf konusunda ykmllk atfedilebilmelidir.

Ykmllk atfedilebilmek konusundan ne anlalaca kanunda ak deildir.

Uygulamada buna dikkat edilmemektedir. Garantrler sigortaclardr.

Birden ok gemi kazaya karmsa, bu kazaya karan tm gemilerin tm

sorumlu taraflarmteselsilen sorumlu olur. deyenin rcu hakksakldr.

Sorumluluk sigortacsna dorudan bavuru hakk burada kabul edilmitir.

Bugn bu hak Trk Ticaret Kanununda zaten vardr.

Uluslararas alanda gemi maliklerinin sigortas kooperatifler vastasyla

yrtlr. Bunlara, Protection and indemnity club denir. Bu kooperatifler de

sorumlu tutulur ve bunlara dava alabilir.


36/112

36

evre Kanununa gre tazmin edilebilen tm kalemler, yani temizlik

masraflarve tazminat burada da tazmin edilebilir.

Burada sorumluluk tehlike sorumluluudur. Kurtulu kant getirilemez.

Nedensellik bakonusunda burada da hkm yoktur.

Zararn giderilmesi iin yle bir usul ngrlmtr. Ulatrma Bakanl

bnyesinde bir tespit komisyonu kurulur. eitli bakanlklardan temsilciler

komisyona katlr. eitli niversitelerden ve yabanc uzmanlar arlabilir ve

zarar tespit edilir. Raporda belirlenmi tazminatn denmesini, mstearlk

salar. Yani idarenin tazminatn denmesini salayaca ngrlmtr. Ancak

bu hkmler, zarar grenin dava ama hakkn kaldrmamaktadr. Yani yarg

yoluyla tazminat istenebilecektir.

Zararn ve sorumlu tarafn tespit edildii tarihten balayarak 5 yl, her

halde son olaydan balayarak 10 ylda alacak zamanamna urar. Dier

kanunlardaki hkmler sakldr.

Tankerlerden Kaynaklanan Petrol Kirlilii

Bu konuda iki tane zel uluslararas szleme vardr: Petrol Sorumluluk

Szlemesi ve Petrol Fon Szlemesi.

Bu szlemeler uygulama alan bulduu konularda tek bana uygulanr.

Borlar Kanunu, Trk Ticaret Kanunu, Deniz Kirlilii Kanunu ve evre Kanunu

uygulanmaz. Bu szlemelerin kendi dzenledii bir tazminat sistemi vardr.

Bu iki szleme idari para cezashkm iermemektedir. Yani bu szleme

uygulansa dahi, idari para cezas evre Kanunu Hkmlerine gre

uygulanacaktr.

Szlemelerde baz protokollerle deiiklikler yaplmtr. Trkiye bu

protokollere taraf olma kanununu karm ama katlma belgelerini tevdi

etmemitir. Yakn zamanda tevdi edilecektir.

Szlemeler lex fori szlemelerdir. Dorudan uygulanr.

Tercme ile ngilizce asl metin arasnda tutarszlk olursa asl metin esas

alnr.

Somut bir uyumazlkta, kirlenmeden doan zya ve hasar tazminat ve

temizlik masraflarna hkmedilir. evre Kanunu her trl zarara ve masrafa

uygulanmaktayken, Deniz Kirlilii Kanunu gemiden kaynaklanan zararlara

uygulanmaktayd. Bu szlemeler, sadece tankerlerden kaynaklanan kirlenmeye


37/112

37

uygulanr. Tanker, petrol tamak zere ina edilmi olan veya fiilen petrol

tayan gemidir.

Tankerden dklen her atk iin szleme uygulanmaz. Tankerden denize,

petrol ve trevi dklrse szleme uygulanr.

Tanker dnda bir gemiden dklen petrolde bu szleme uygulanmaz.

Bu szlemenin uygulanmas iin yabanclk unsuru aranmaz. Ama corafi

snr aranr. Szlemenin uygulanabilmesi iin kirlenme zararnn taraf olan

devletin karasularnda veya mnhasr ekonomik blgenin iinde olumu olmas

gerekir. Bu tazminat iindir. Bu snrlarn dnda oluan kirliliin nlenmesi iin

lke masraf yapar, gemi gnderirse, bu masraflarda isteyebilir.

Sorumlu tek kii sicile kaytlmaliktir. Sicile kaytlmalik, hem tazminattan

hem de masraftan dolay sorumludur. Sicile kaytl malik yoksa, fiili malik

sorumlu olur.

u kiiler ise sorumlu deildir.

Malike yardmckiiler, gemi adamlar, ifa yardmclar,

Malikin szleme yapt kiiler, yani kirac, zilyet, finansal kirac, zaman

artereri,

Gemiye kurtarma hizmeti verenler,

Kirlilii nlemeye alanlar.

Bunun istisnaskast ve pervaszca harekettir.

Sicile kaytl malik, daha sonra rcu etmesi gerekiyorsa yukarda saylan

herkese rcu edebilir.

Nedensellik ban kesen sebepler konusunda burada ak hkm vardr.

Buna gre; sava, mcbir sebep, nc kiinin kast; seyir yardmclarnn

bakm, tutumu, iletilmesi hususunda idarenin kusuru halinde nedensellik ba

kesilir. Klavuzlar ifa yardmcskapsamndadr. Yani alacakl, klavuza kardava

aamaz. Daha sonra gemi maliki klavuza rcu edebilir.

Zarar grenin mterafk kusuru halinde, hakim dilerse indirime gidebilir.

Baka geminin mterek kusuru halinde iki farkl dzenleme vardr. ki

tanker arprsa, ikisi mteselsilen sorumlu olur. Bir gemi tanker deilse, tanker

sahibi tm zarardan sorumlu tutulur. Tanker olmayan geminin sahibinin kast

varsa, bu nedensellik bankeser.


38/112

38

Zamanam sresi zararn renilmesi tarihinden itibaren 3 yldr. Her

halde olay tarihinden itibaren 6 yllk sre sonunda hak der. 6 yllk sre, hak

drcdr.

Petrol tayan tankerler, sorumluluk sigortas yaptrmak zorundadr.

Sorumluluk sigortas olmayan tanker limandan kartlmaz. Limandan kmsa

bile, taraf olan devlet, bu gemiyi kendi karasularna sokmaz. Yanam

haldeyken, limanndan kartmaz. Zarar gren, sigortacya dorudan

bavurabilir.

Ayrca Londrada bir tazminat fonu kurulmutur. Fona katky, petrol ithal

eden irketler yapar. Gemi malikinin sorumluluu bu szleme iin de snrldr.

Gemi malikinin ve sigortann toplam sorumluluk miktar 89.770.000 SDR ile

snrldr. Zarar bundan daha fazla ise, fon devreye girer ve fon 750.000.000

SDRa kadar teminat salar. Pratikte, her kaza iin 1.500.000.000 TL tazminat

tahsil edilebilmektedir. Uygulamada denmitoplam tazminatn %45i malikten

ve sigortacdan, %55 fondan alnmtr.

Fon denizcilik irketlerine rcu etmektedir.

PERVASIZCA HAREKET:nce hava yolu tamalarnda ortaya kt, sonra tm tamalara geldi.

Donatann sorumluluu snrl deildir. Bunun iin kasten veya pervaszca bir

davranla ve (byle) bir zararn meydana gelmesi ihtimalinin bilinciyle ilenmi

bir fiil veya ihmal bulunmaldr.

Unsurlar:

lk unsur pervaszca hareket veya kanma halidir. Bu her olayda

deerlendirilir. Objektif l makul bir taycdr. Tayan ve donatan

bakmndan zen ykmllnn ar ve youn bir ekilde ihmal edilmesi

gerekmektedir.

kinci unsur, muhtemelen bir zararn meydana gelecei bilincidir. Sbjektif

olarak somut olayda failin bilip bilmedii dikkate alnr. Pervaszca hareket

eden, zarar ihtimalini bilmesi gereken deil, bilen ve buna ramen hareket

eden kii olmaldr. Failin bildii zarar ihtimali ile meydana gelen zarar

aynolmak zorunda deildir. Bir zararn meydana gelmesi yeterlidir.


39/112

39

spat yk talepte bulunandadr.

Aklama ykmll; tayann yapsal bir organizasyonu vardr ve bunun

iinde pervaszca hareket edilmesi sonucu bir zarar olumuama zararn sebebi

tam olarak aklanamyorsa ve kimin yapt bilinemiyorsa, bu halde ispat

donatan, tatandadr. nk donatan, olayla daha ilikilidir.

rnein, Yargtay, bir kararnda ykn yarsndan fazlasnn kaybolmasnda

donatan bir aklama getirmek zorundadr demitir. Ancak hava yolu

tamasnda bir bagajn kaybolmasnda snrl sorumluluk esas kabul edilmitir.

Bu olaslkta bavulun kaybolmasnda snrsz sorumluluk iin pervaszca hareket

ispat edilmelidir denmektedir.

Her iki taraf bakmndan emarelerle ispat yeterlidir. nk kiinin zarar

ihtimalini bildiini ispatlamak k gtr. Tecrbesi, meslei gerei bildii kabul

edilir.

nt. Mining Corp vd Aerovias Davasnda, eyann teslimine ilikin 6 admlk

bir prosedr bulunmaktadr ve bunun kitap bulunmaktadr. Mahkeme

prosedrn zenli ekilde uygulamas durumunda gvenlii salamaya yetersiz

olduu ve gvenlik sisteminin planlama, organizasyon ynnden yetersiz olduu

ispatlanmadka pervasz hareket yoktur demitir. Yani prosedrn eksik

uygulanmaspervaszca hareket deildir ama kusursuz olarak uygulandnda bir

zarar meydana geliyorsa bu pervaszca harekettir.

Yargtay bir kararnda kamerann uak kabinine alnmayp, bagaja verilip

zarar grmesi zerine verdii kararda; bagajn kabinde tanmas gereken bir

bagaj olduu veya daha nce kabinde tanm olduu ya da zararn doduu

tamada kokpitte tamak zere grevli tarafndan teslim alnd

kantlanmadka pervaszca hareket yoktur demitir. Kabinde tanmas

gerekirken tanmamas pervaszca hareket olurdu ancak bu olayda

ispatlanamam.

Tzel kiinin kusuru: gemi adamlarnn kusuru gibi durumlarda sorumluluu

geniletmek iin tzel kiinin kusuru ortaya kmtr. Tzel kiinin kusuru,

organn kusuru ile ortaya kar. Tzel kiinin organna benzer ilevi olan ynetim

kademesinin kusurunda iletme hiyerarisindeki konuma baklr. Bamsz karar

alma yetkisi var mbu tespit edilir.


40/112

40

Bir mahkeme kararnda, iletme iinde geminin bakm ve onarmndan

sorumlu bir teknik departman bulunmaktadr. Bu kademedeki tam yetkili

departman yneticisi var. Mahkeme bunun bildii bilgiyi tzel kiinin bilgisi kabul

etmitir.

letme tarafndan genel olarak ynetim braklm olabilir. Bir iin

tamamnn veya bir ksmnn gzetim-denetim kademesi de braklmolabilir.

TTK md 1343: Snrlama HakknKaldran Kusur1976 tarihli Szlemenin 4 nc maddesinin ve 1992 tarihli Sorumluluk

Szlemesinin V inci maddesinin ikinci paragrafnn uygulanmasnda, aadaki

kiilerin kusuru dikkate alnr:

a) Gerek kiilerde, her bir gerek kiinin kusuru.

b) Tzel kiilerde, Trk Meden Kanununun 50 nci maddesi uyar

nca eylem ve ileriyletzel kiiyi bor altna sokan organlarn kusuru ve organoluturan kiilerin kusurlar.

c) Adi irketlerde irket ortaklarnn kusuru.

d) Donatma itirakinde, paydadonatanlarn ve gemi mdrnn kusuru.

e) Yukarda saylan kiileri, genel veya zel bir yetkiye dayanarak temsil eden kiilerin

kusuru.

Tzel kiinin, adi irketin ve donatma itirakinin snrlama hakknn kalkmasna

kusuruyla sebep olan kiiler, kiisel sorumluluklarnsnrlayamaz.

Snrl sorumluluun uygulanmasnda pervaszca hareketiyle donatannsnrsz sorumluluuna sebebiyet verecek kiiler;

Gerek kiilerde her bir gerek kii,

Tzel kiilerde organlar ve organoluturan kiiler,

Adi irketlerde irket ortaklar,

Donatma itirakinde paydadonatanlar ve gemi mdr,

Bu kiileri genel ve zel yetkiye dayanarak temsil eden kiilerdir.

Gerekede, ngiliz hukukundaki tzel kiinin alter egosunun dikkate alndbelirtilmitir.

Denize ve yola elverililik iin, nitelikli kaptan ie alndnda; kaptan alkolik

ise; Kaptann ie alnmasuzman bir irkete devredilmise tayann alter egosu

iletmenin dnda bir kiidir.

Kusur Dereceleri

Wiful Misconduct (WM) kavramndan ortaya kmtr.

Kast; sonucu bilme ve istemeDorudan Kast (sonucu dorudan isteme)


41/112

41

Dolaylkast (sonucu gze alma)

hmal;

Ar ihmal

Hafif ihmal

Bilinli ihmal: Davrann sonucu ihtimal dahilinde ama gerekli nemler

alnmyor, zararn meydana gelmeyecei dnlyor

Pervaszca hareket hangi kusur derecesine denk geliyor?

Pervaszca harekette bir irade aranmyor. Zararn meydana geleceini bilme

yeterlidir. Bu sebeple kast deildir. ar ihmalde zarar artnn bilinmesi art

deildir. ama pervaszca harekette youn ve ar ihmal aranmaktadr. Bilinli

ar ihmal ile dolaylkast arasnda bir kusur derecesi mi?

Pervaszca hareket bir formlasyondur. Kusur dereceleri ile

rtmemektedir. Mahkeme kararna esas olabilecek somut kriterle getirilmitir.

her somut olayda bu kriterle uygulanr.

Deniz Kirlilii (devam)

Deniz evresinin petrol ve dier zararl maddelerle kirlenmesinde acil

durumlarda mdahale ve zararlarn tazmini esaslarna dair kanun (5312 sayl)

(DKK)

AB uyum almalar sonucu ortaya kmtr. Amac iyi olmasna ramen

sonu kt olmutur. evre kanunundaki eksiklikleri tamamlamamtr.

Uygulama Alan: Petrol ve dier zararl maddeler (kirlenme yaratan her

trl madde) evre Kanununda atk ve artk denmitir, konular ayndr.

a) Tayan 500 GRT + gemiler

b) le kirlenmeye neden olabilecek faaliyeti icra eden kytesisleri

c)

Md 23 f.1

Bu kanuna tabi geminin yakt olarak tad petrol veya trevlerinden

veya

Bu kanuna tabi olmayan (500 GRTden kk) bir geminin yakt olarak

tad petrol veya trevlerinden veya tad dier zararl maddeler ve

yklerden,

Doan zararlar.


42/112

42

Md 23 c.1 hkm erevesinde, bu kanun tm gemilere uygulanr. yalnzca

zorunlu sigorta ile ilgili hkmler 500 GRT + gemiler hakknda geerlidir.

Geminin tanm kanunda yaplmamtr. Hangi hallerde bu kanun hangi

kanunlarda evre kanunu uygulanacak bu pek ak deildir.

Sorumlu Kim?

Geminin sorumlu taraflar mteselsilen sorumludur. Zararn tazmini ve

koruyucu nlemlerin karlanmas konusunda ykmllk atfedilebilecek,

gemilerin sahipleri, iletenleri, kaptanlar, idare edenleri, kiraclar, zilyetler ve

garantrler mteselsilen sorumludur. evre kanununda sorumlu tutulan sadece

kirletendi.

Ayrca, iki veya daha fazla geminin karmasyla meydana gelen olayda,

zarardan tm gemilerin sorumlu taraflar mtereken ve mteselsilen

sorumludur. deyenin rcu hakk sakldr. Kanun koyucu kirleteni aramakla

uramamtr. Gemiyle ilgili ortaya kan herkes sorumlu tutulmutur.

Zorunlu sorumluluk sigortasyapan sigorta irketi de sorumludur.

Garantr sorumluluk sigortacsdr. Denizde, Protection and Indemnity Club

ad altnda ngiliz kooperatif irketi sigorta yapar. Trkiyede zorunlu deniz

sigortas yapan yoktur. Sigorta bu irket vastas ile yaplr. Kanunun 8. Ve 9.

Maddeleri belli gemiler ve ky tesisleri iin zorunlu sigorta yaptrlmasn

ngrmtr.

Zarar Kirlenme veya tehlikesidir. Kirlenmenin tanm z itibariyle evre

Kanunu ile ayndr. En geniekilde her trl zarar bu kapsamdadr.

Sorumluluk Tehlike sorumluluu ngrlmtr. Kurtulu kant yoktur.

Nedensellik bankesen sebepler bakmndan durum? evre kanunun da olduu

gibi burada da ak hkm yoktur. Bu sebeple ayn tartma burada da

bulunmaktadr.

Zarar tespiti ve Tazminatn denmesi

Md 4, md 10 da dzenlenmitir. ulatrma Bakanliinde kamusal zarar

tespiti komisyonu kurulmutur. Komisyon gerekirse yerli ve yabanc uzman

grevlendirir. Zarar saptanr. Ancak deme iin bavuru komisyona yaplmaz.

Alacakl, Deniz Mstearlna bavurur. Tazminat ister. Mahkemeye deil idareye

bavurulur. dare tazminatdemeyi salar. Bu sebeple ok sayda sorun ortaya

kmaktadr; ulatrma bakansorumlu mudur? Yargyolu kapandm? Alacan


43/112

43

bildirilmesi ile zamanam kesilir mi? Gemi alacaklsnn rehin hakk nasl ileri

srlecek?

Zamanam

i. Zararn ve sorumlu tarafn tespit edildii tarihten balayarak 5 yl

ii. Her halde son olaydan balayarak 10 yl

Dier kanunlardaki daha uzun sreler sakldr.

bu kanun uygulanmasa bile evre kanunundaki idari para cezasuygulanr.

temizlik giderleri ve tazminat iin bu kanun hkmleri uygulanr.

PSS-PFS

Tankerlerden kaynaklanan petrol kirlilii iin zel yasal dzenlemeler

Petrol kirliliinden doan zararn hukuki sorumluluu ile ilgili 27 kasm

1992 tarihli uluslar arasszleme

Petrol kirlilii zararn tazmini iin bir uluslar aras fonun kurulmas ile

ilgili 27 kasm 1992 tarihli uluslar arasszleme

Bu szlemeler, kendi uygulama alannda evre kanunu, DDK ve dier

mevzuatn yerine yrlktedir. Kendi iinde kapaldr. Yaran talep kabul etmez.

TTK tamamlaycdr.

Her iki milletleraras szlemede deiiklik yapld. Fon szlemesine ek

yapld. Trkiye bunlara taraf olmak zeredir.

Her iki deitirilmiszleme ve protokol lex fori esasnkabul etmitir.

TTK md 1336 hkm gereince resmi gazetede yaymlanan metin

dorudan uygulanr.

Szlemelerin konusu olan zarar;

Kirlilik zarar:

a) Kirlenmeden doan ziya ve hasar

b)

Bunlarn nlenmesi veya snrlandrlmasiin yaplan masraflar

Bu szlemeler evre kanunu ile paraleldir. Ancak evre kanununda amme

alacaklarnn tahsiline ilikin kanun uygulanr.

Kirlilik zarar herhangi bir gemiden szan ya da her trl petrol zarar

deildir. gemi Petro tamak zere ina edilmibir gemi yani tanker olmaldr.

Petrol dayanklhidrokarbon mineraller yani ham petrol ve trevleri olmaldr.

Yani tankerden kaynaklanan her trl zarar iin bu szlemeler uygulanmaz.

Milletleraraszel hukuk bakmndan uygulama alan


44/112

44

Yabanclk unsuru aranmaz. Corafi snrlama getirilmitir. zararn tazmin

edilmesi iin zararn taraf devletin karasularnda (6 mil) veya mnhasr

ekonomik blgesinde (6+200 mil) meydana gelmi olmas gerekmektedir.

Temizlik masraflar iin bir snrlama yoktur. Tm denizlerde yaplan temizlik

masraflaristenebilir.

rnein 400 milde bir kaza olduunda, devlet petrol kendi karasularna

gelmesin diye bir temizlik yapm ise masraf istenir ama kimse tazminat

isteyemez nk bu uluslar aras sudur. Zarar bu 206 mil iinde meydana

Documents

Deni̇z Ti̇caret Sigorta 1 2014