DEPARTMENT OF PERSIANB.A. (Hons)CBCS SEMESTER -IV

C-8

Classical Persian Poetry

DR MD. JAWAID AKHTAR

اهداف کلی (1

اهداف رفتاری (2

درباره سعدی (3

ويژگی های سعدی (4

درباره بوستان (5

ويژگی های بوستان (6

سر آغاز کتاب (7

در عدل و تدبير و رای (8

در احسان (9

فيرست مطالب

شناخت سعدی در جايگاه يکی از مهم ترين شاعران زبان فارسی .1

شناخت بوستان سعدی به عنوان يکی از مشهورترين آثار ادبی فارسی .2

آشنايی با عناصر فرهنگ ايرانی و شيوه زندگی مردم در لرن هفتم .3

افزايش حدود واژگان خويش . 4

پند گرفتن از حکايت های تعليمی بوستان و شناخت ساخت حکايت . 5

آشنايی با آيات لرآن و احاديث در بوستان .6

اىذاف کلی

خواندن متن کتاب با سهولت و روانی-1

معنا کردن واژه ها و ترکيب های مشکل-2

بازنويسی حکايت ها به زبان ساده امروزی-3

بيان معانی آيات و احاديث موجود در بوستان-4

بررسی اصول اعتمادی، اخلالی و تربيتی سعدی-5

بيان نکات دستوری-6

اىذاف رفتاری

مصلح بن عبدالله: نام

سعدی: تخلص

: سال و محل تولد شيراز - ه 606

گلستان، بوستان، ديوان غزليات و لصايد: آثار

: سال و محل وفات شيراز - ه 694

درباره سعذی

به کمال رساندن غزل1.

مردمتعليمجهتآثاردرخودارزشمندتجاربانعکاس .2

ممتنعوسهلبيان .3

سعدیسخنويژگیترينمهم،ايجاز .4

حکمتووعظعيندرگويیبذله .5

یژگی ىای سعذی

: سال نظم ه 655

مثنوی: لالب

ده باب با عنوان های عدل، احسان، عشك، تواضع، رضا، لناعت، :باب

تربيت،شکر ، توبه، مناجات و ختم کتاب

: بيت بيت 4011

فعولن فعولن فعولن فعل: وزن

متمارب مثمن محذوف: بحر

: نام ديگر بر گرفته از نام سعدبن ابی بکر) سعدی نامه )

درباره بستان

بيان مسايل تعليمی و حکمی در لالب حکايات پند آموز .1

استحکام جمله بندی، پختگی بيان و انسجام کلام سعدی . 2

ايجاز و فصاحت کلام سعدی .3

شيوايی و روانی زبان سعدی .4

ذکر حکايت درباره عرفای نامدار و گرايش به تصوف .5

یژگی ىای بستان

بيان معانی و موضوعات برخی ابيات-1

لغات دشوار-2

(تشبيه، استعاره، مجاز، کنايه و جناس ها) آرايه ها -3

(...صفات مرکب، ليدها و)نکات دستوری -4

5- اشاره به آيات و احاديث

شیه شرح در ىر بخش

بری ذاتش از تهمت ضد و جنس : 7بيت

غنی، ملکش از طاعت جن و انس

نفی شرک و اثبات بی نيازی خداوند :موضوع

ذات خداوند از اين که به او تهمت ممابل و هم جنس داشتن زده شود :معنا

پاک و مبرا است و در پادشاهی خود از اطاعت جن و انس بی نياز است

سر آغاز کتاب

معانی ابیات

نه مستغنی از طاعتش پشت کس: 15بيت

نه بر حرف او جای انگشت کس

بی نيازی و عظمت حك :موضوع

هيچ کس از پشت خم کردن برای اطاعت از خدا بی نياز :معنا

. نيست و کسی بر سخن او نمی تواند ايراد بگيرد

معانی ابیات

در اين ورطه کشتی فرو شد هزار : 22بيت

که پيدا نشد تخته ای بر

کنار

حيرانی انسان پس از استغراق در ذات حك :موضوع

هزاران دانشمند درباره ذات الهی به غور رسی پرداختند : معنا

اما همه متحير شدند و نتوانستند کوچک ترين نشانی از ذات

او بدهند

معانی ابیات

محيط است علم ملک بر بسيط : 24بيت

لياس تو بر وی نگردد محيط

احاطه علم خدا بر عالم :موضوع

:معنا . علم خداوند بر پهنه جهان و همه موجودات احاطه دارد

فکر و استدلال تو نمی تواند بر خداوند احاطه پيدا کند

معانی ابیات

نيرومند و دست نايافتنی : عزيز

گناهی که از بنده سر می زند :ماجری

در پيچيدن، ناديده گرفتن :درنوشتن

پاک، منزه : بری

ممال حساب : حسيب

گرداب، جايگاه خطر : ورطه

الصا : دورترين نمطه ها

لغات

(20بيت )متفك برالهيتش جهان: مجاز

مردم جهان ذکر محل و

اراده حال

(23بيت ) گرفت آستينم که لمدهشت که: تشخيص

نه بر حرف او جای انگشت کس: کنايه

انگشت گذاشتن برحرف يا سخن کسی ايراد

گرفتن بر او

آرایو ىا

بپرداختم کاخ دولتچو اين : استخدام

بيت )از تربيت ساختم دربر او ده

36)

کاخ دولت استعاره از بوستان در

فصل و باب

در

ارتباط با کاخ دروازه

است علم ملک بر بسيط محيط:تصدير

لياس تو بر وی نگردد

محيط

آرایو ىا

درگاه لطف و بزرگی /خوان کرم /زمين نياز :اضافه الترانی

کلک لضا /دست فهم :اضافه استعاری

کاخ دولت /مرغ وهم :اضافه تشبيهی

/ جناس اشتماقعزيز و عزت : سحبان و سبحان

آرایو ىا

به شب گفتي از جرم گيتي فروز دري بود از روشنايي چو روز:44 بيت

درخشش نگين انگشتري:موضوع

به هنگام شب گويي از آن نگين مانند روز دري از روشنايي باز شده باشد: معنا

باب اول

در عدل و تدبير و رايمعانی ابیات

طمع كرده بودم كه كرمان خورم: 91 بيت

كه ناگه بخوردند كرمان سرم

طمع كرده بودم كه شهر كرمان را تصرف كنم يا خراج كرمان را بخورم كه : معنا

. ناگهان كرم هاي گور سرم را خوردند

معانی ابیات

افسانه:سمر

رساندنآزار:ايذاكردنمشهور:كردنسمر

چراگاه:مرعيفراموشي:نسيان

شدنخشن:خوشيدنخرمادرخت:نخيل

درختشاخه:شخآذولهوتوشه:برگ

ناگوار ,تيره:منغصثروت:مكنت

مجروحوآزرده:فگارترسيده:رفته

سازندميتيرآنازكهسختبسيارچوبي:خدنگ

لغات

فگارناتوانيازشهريدل؛52بيت:مجاز

(حالارادهومحلذكر)شهرمردم

درختديدمبرگبيدرويشچو؛70بيت :استخدام

سختدرماندهوسستبازوانلوي

درختبرگ ///آذولهوتوشه:برگ

پيشترلدمسعيكهرايكي؛65بيت :تناسبايهام

بيشترمنزلت ,حكدرگاهبه

دويدن ///كوشش:سعي

آرايو ىا

خطاستكسانيدستبهرياست؛12بيت :تكرير

برخداستهادست شاندستازكه

لديمسرچشمه هايبخوشيد؛68بيت:استثنا

يتيمچشمآبجزآبنماند

برفروختزنيبيوهكهچراغي؛بيت:كنايه

آتشينآه

آرايو ىا

رضاسمع :الترانیاضافه

دمعباران–سيمابدر:تشبيهیاضافه

دستوریهويتنظرازمتجانسهایکلمهکهاستآن)مستوفیتامجناس

(باشندمتفاوت

روانبماندخيریکهکسوزان: 61بيت

روانبررحمتشرسددمادم

روح-جاری :روان

آرايو ىا

:مرفووتامجناس

خورمکرمانکهبودمکردهطمع: 91بيت

سرمکرمانبخوردندناگهکه

هاکرم-کرمانشهر :کرمان

...شاموسحرگاهرفتیبادبرنه: 95و 94بيت

رفتبادبرکهنديدیآخربه

شدنابود-باد :رفتبادبر

سختوسست–تربتوغربت–پایورای:لاحكجناس

آرايو ىا

–دادخواه–خداترس–نكوكارپرور–بدانديش:مرخممركبفاعليصفات

فروزگيتي–خونخوار

(فاعليمعنايدرنسبت )جوهري–كياني:نسبتياء

اضافهفنراملنرفتهدل :رفتهدلراملن

(آسودگيبه )ليدخنن :نيمروزحرمدرخننخفتهتو

سفيهاندرعالمكردننگهفميهمندررنجيدهكردنگه : 80بيت

مصرعدركردننگهبرايليد

اول

نكات دستري

نهندديوانكهفرداكهكنكرم: 64بيت

دهنداحسانممداربهمنازل

الدنيافيالناساليالاحسانممدارعليالميامهيومالمنازلان :حديث

دنيادركهاستنيكياندازهبهليامتروزدرافرادممامات:معنا

باشندكردهمردمبه

آيات احاديث

سعدیبوستان

1بخش 5نظم

انوریحسندکتر :مؤلف

ممدمتوكليصفيه :كنندهتهيهوطراح

ادبياترشتهعلميدستيار

كاشانواحد

نورپيامدانشگاه

معرفي منبع

Suggested Readings:Bustaan e SaadiShe’rul Ajam by Shibli Nomani (Five Volumes)

شعرالعجم،شبلی نعمانی جلد اول تا پنجم Tarikh-e- Adabiyat-e-Iran by Zabihullah Safa تاریخ ادبیات ایران،ذبیح اللہ صفاTarikh-e-Adabiyat dar Iran by Reza Zadeh Shafaqueتاریخ ادبیات در ایران،رضا زادہ شفقSanadid-e-Ajam By Mahdi Nasiriصنادید عجم،مھدی ناصریNisab-e-Jadid-e-Farsi by Jayyed Pressنصاب جدید فارسی،جید پریسA literary History of Persia by BrownClassical Persian Literature by AJ Arberry