8/16/2019 Ders02.pdf

1/34

BMB204. Veri Yapıları

Erdinç Uzun

NKÜ Çorlu Mühendisli !aül"esiBil#isa$ar Mühendisli%i B&lü'ü

(ers 2.Veri Yapıları )(a"a *"ru+"ures,

http://c/MySpace/Dersler/BM204.%20Veri%20Yap%C4%B1lar%C4%B1/DersNot%20Yeni//LRN//VY02005.htmhttp://c/MySpace/Dersler/BM204.%20Veri%20Yap%C4%B1lar%C4%B1/DersNot%20Yeni//LRN//VY02005.htm

8/16/2019 Ders02.pdf

2/34

(ersin -lanı

●

Bil#isa$arda eri ara'ı – /ili B1( *133 a$rı'ı

● Veri "ürleri –

1har *"rin# 3n" (oule s. – (iziler 

● En+odin# )Kodla'a, –

 *133 U5!6

8/16/2019 Ders02.pdf

3/34

Bil#isa$arda Veri Kara'ı

●

Veri ha' olara 7 e 08lardan olu9an ir i")inar$ di#i", dizisi 9elindedir.● Ve u i" dizileri çe9i"li :or'a"larda )resi' sa$ı

;ord e

8/16/2019 Ders02.pdf

4/34

/9le'+i e dis"ei eri o$u"ları

8/16/2019 Ders02.pdf

5/34

-ro#ra'la'a (illerinde Veri Yapılarının*ını:landırıl'ası● Veri $apıları iri "e'el di%eri "anı'la'alı ol'a üzere ii sını:

al"ında "oplanailirler. – 5e'el eri $apıları? do%rudan de%i9en e$a sai" ildiri'i $apılara

ullanılır.● in"

8/16/2019 Ders02.pdf

6/34

Veri 5ürleri

●

Kara"er )1hara+"er, –   a C D F G H

● 5a'sa$ı )3n"e#er, –

7>2I 7>0I 70 DJ● erçel *a$ı )Leal Nu'er, )!loa" D (oule,

 – I.74 4=.=0

●

Ka"ar )*"rin#, – Be9i"a9 5üri$e /n"erne"

● (izi Ma"ris )rra$ Ma"ri

8/16/2019 Ders02.pdf

7/34

Verinin Belle"e 5u"ul'ası

8/16/2019 Ders02.pdf

8/34

Verinin elle"e "u"ul'ası

●

Veri $apısı ha' olara 7 e 08lardan olu9anerinin $oru'lan'asını elirle$en içi'le'e):or'a"in#, düzenidir.

● Qrne%in =2 sa$ısı il#isa$ar elle%inde üç :arlı

$&n"e'le "u"ulailir@ – *a$ının iili "aandai ar9ılı%ı

● /ili? 777770

 – Rerir ara"ere &zel od eril'i9 olan al:anü'eriod "alosu ullanılara●  *133 ara"er ü'esine #&re 00770770 00770070

 – B1( odla'a●

B1( odla'a$a #&re 0770 0070

8/16/2019 Ders02.pdf

9/34

5a'sa$ıların elle"e "u"ul'ası

●

/ili –  *a$ının do%rudan iili "aandai ar9ılı%ı salanır.

● 78e "ü'le$en – 78e "ü'le'e i" dizisi içerisindei 78lerin 0 08ların 7

$apıl'ası$la elde edilir.● 28$e "ü'le$en

 – 28$e "ü'le'e i" dizisi içerisindei 78lerin 0 08ların 7 $apılıpsonu+a 7 elen'esi$le elde edilir. /i$e "ü'le'e di%er ir

de$i9le 78e "ü'le'e$e 7 ele'edir.● B1(

 – Bir "a'sa$ı her ir raa'ına ai" B1( odun ullanıl'ası$laelde edilir. Qrne%in 72I sa$ısı I haneli B1( ir "a'sa$ıdır

e 0007 0070 0077 olara odlanır.

8/16/2019 Ders02.pdf

10/34

5ü'le'e i9le'i ile çıar'a

●

)27>,70 S )2II,70● /ili

 – )27>,70 T )77077077,2

 – )2II,70 T )77707007,2

 – )D2II,70 T )00070777,2 DG /i$e #&re "ü'le'e

  )77077077,2 )00070777,2 T )77770070,2

)77770070,2 T )D7770,2 DG /i$e #&re "ü'le'e

/ /

8/16/2019 Ders02.pdf

11/34

/9are"li )*i#ned, e /9are"siz )Unsi#ned, 5a'sa$ı

●

/9are"li "a' sa$ı he' ne#a"i: he'de pozi"i: "a'sa$ıları apsaren i9are"siz "a' sa$ı ise pozi"i:"a' sa$ıları apsar.

● Bir i"in i9are" için a$rıl'ası ile i9are"li "a' sa$ılar

elde edilir. Qrne%in – 7770 ise i9are"siz olara onlu "aanda 74 ien i9are"li

olara D=$a e9de%erdir.

8/16/2019 Ders02.pdf

12/34

1W (e%i9enler apladıları alan )B$"e, 'ine 'a< de%erleri

8/16/2019 Ders02.pdf

13/34

Kara"er Veri Yapısı e Kodla'a )En+odin#,

●

Kara"er en "e'el eri $apılarından irisi olup "e"e ara"erlerin e$a ar" arda #eleres&z+ülerin +ü'lelerin "u"uldu%u ir $apıdır.

● Kodla'a )En+odin#, i9le'i ir ara"er "alosuna

#&re $apılır@ "alo de%i9"irildi%inde ara"erlerear9ı dü9en odlar de%i9e+e%inden ha' erininiçerdi%i il#i :arlı #&rülür. –

 *133 – EB1(31

 – Uni+ode

 – U5!

*1 ) * 1 :

8/16/2019 Ders02.pdf

14/34

 *133 )'eri+an *"andard 1ode :or3n:or'a"ion 3n"er+han#e,

●

 *133 )Bil#i (e%i9i'i /çin 'erian *"andar"Kodla'a *is"e'i, Xa"in al:aesi üzerine urulu Ji"li ir ara"er se"idir.

● /l ez 7>=I $ılında N*3 "ara:ından s"andar"

olara sunul'u9"ur.●  *133de II "ane asıl'a$an on"rol ara"eri e

> "ane asılan ara"er ulunur.

●

Kon"rol ara"erleri 'e"nin aı9ını on"rol edeneranda çı'a$an ara"erlerdir.

8/16/2019 Ders02.pdf

15/34

 *133 5alosu

8/16/2019 Ders02.pdf

16/34

eni9le"il'i9 *133

●

eni9le"il'i9 *133 ara"erler e ara"er "aleiniar9ılar. eni9le"il'i9 *133de *133de $er alan)a9a%ıdai #ra:i"e #&rün"ülenen 0SI2 arası sa$ılar,726 ara"ere e olara 726 ara"er daha ulunur@

&$le+e "opla' ara"er sa$ısı 2=$a ula9ır.● Bu e ara"erlerle ile irço dilde 2= ara"ere

a"ıla'a$an si'#eler ardır. Bu nedenle &l#eselara"er e si'#eleri ar9ıla'a için *133

çe9i"le'eleri ardır.● Qrne%in Kuze$ 'eria Ba"ı rupa us"ral$a

e :ria dillerine ai" $azılı' pro#ra'larında 3*66>D7 olara da ilinen *133 "alosu ullanılır.

EB1(31 )E " d d Bi 1 d d ( i l

8/16/2019 Ders02.pdf

17/34

●EB1(31 )E

8/16/2019 Ders02.pdf

18/34

Uni+ode

● Uni+ode )Erensel Kod, Uni+ode 1onsor"iu' or#anizas$onu"ara:ından #eli9"irilen e her ara"ere ir sa$ı de%eri ar9ılı%ıa"a$an ir s"andar""ır. Erensel Kara"er *e"i )U1*, olarailinen 3*3E1 70=4= s"andardı ise her ii or#anizas$onuni9irli%i ile a$nı sa$ısal ar9ılıları "a9ı'a"adır. Bu se" –

Yer$üzündei "ü' ara"erlere ir sa$ı de%eri a"a'a$ı a'açla'a"adır. – Za'an içinde $eni ara"erler eleneilir a'a esi ara"erlerin sa$ı

de%erleri a$nı alır.

 – *a$ı de%erleri U1*D4 adlı I2 i"li se" üzerinden erilir. /l J i" roupsonrai 6 i" -lane sonrai 6 i" Lo; en son 6 i" 1ell olara #ruplanır./l -lane )#roup T 0 plane T 0, Basi+ Mul"ilin#ual -lane )BM-, olaraadlandırılır. BM- U1*D2 adı erilen 7= i"li se"e ar9ılı #el'e"edir.

 – U1* üzerindei ara"er od no"aları #enellile u0aI7 içi'indeonal"ılı sis"e'de sa$ılar olara #&s"erilir.

 – u0027 D u00Je arasındai odlar *133 ile u00a0 D u00::arasındai odlar 3*D66>D> ile a$nı "u"ul'u9"ur.

8/16/2019 Ders02.pdf

19/34

Uni+ode 5ürçe Kara"erler 

● Uni+ode odlarından olu9an ara"er dizilerini )'e"inleri, il#isa$arda

eri'li ir içi'de sala$ail'e a'a+ı$la çe9i"li ara"er odla'aları)en+odin#, #eli9"iril'i9"ir.

● 5ürçe ara"erlerin uni+ode ar9ılıları 9unlardır? – % D [u077: 

 – \ D [u077e

 – ı D [u07I7

 – / D [u07I0

 – & D [u00:=

 – Q D [u00d=

 – ü D [u00:+ – Ü D [u00d+

 – 9 D [u07: 

 – ] D [u07e

 – ç D [u00eJ

 – Ç D [u00+J

8/16/2019 Ders02.pdf

20/34

Uni+ode 5rans:or'a"ion !or'a" )U5!,

● Bir Uni+ode d&nü9ü' içi'idir.● Uni+ode ara"erlerini de%i9en uzunlulu a$" #rupları$la

odla'a"a ullanılır. – U5!D7? U5!D68in ir &n+ülüdür. 3* 2022 ile u$u'lulu%u ar""ırır.

 –

U5!DJ? Bazen eD'ail8lerde odla'ada ullanılan J i"li ird&nü9ü' içi'idir. n+a #ünü'üzde ir in"erne" s"andar"ıde%ildir.

 – U5!D6? 6 i"li de%i9en #eni9li"e *133 u$u'lulu%unu ar""ıranodla'a. ^

 – U5!DEB1(31? U5!D68e enzer a'a E(1(31 u$u'lu%u için"asarlan'ı9"ır.

 – U5!D7=? 7=Di" de%i9en #eni9li odla'a ^

 – U5!DI2? I2Di" sai" #eni9lili odla'a

●

U5!D6 e U5!D7= #enellile d&nü9ü'de ullanılır.

8/16/2019 Ders02.pdf

21/34

U5!D6

● Lo -ie e Ken 5ho'pson "ara:ından #eli9"iril'i9"ir.● U5!D6 odla'ası Uni+ode ara"erlerini 7D= $"e

uzunlu%unda diziler olara odlar. *133 odla'ası içinde 0D72J arasında alan ara"erler a$nen endi odları ileullanılır di%erleri ise $"e dizileri haline #elir. – Erensel odla'a ile a$nı sa$:ada :arlı lisanları #&s"er'e

'ü'ün olail'e"edir.

 – Qzel hazırlan'ı9 la$eler ile 'a"e'a"isel i:adeleri $az'a da'ü'ündür.

 –

Bü"ün u :arlı ara"erler U5!D6 sa$esinde a$nı sa$:ada#&rün"üleneil'e"edir.

 – 5ürçe ara"er des"e%i de ardır.

 – U5! ullanara 7 'il$ondan :azla ara"er odlanılailin'e"edir.

 – *ılıla ullanılan =I= ara"erin odla'ası u 7 'il$ondan :azla

odla'ada il sıralarda $er al'a"adır.

8/16/2019 Ders02.pdf

22/34

 *133 Küçü ü$ü har: çeir'e pro#ra'ı

●

s"rin# D +har ● in"● +har e in" arasında (&nü9ü' i9le'leri●

Yazılan od"a is"enen :onsi$onlar  – irilen ir eli'enin as+ii ar9ılı%ının $azıl'ası

 – irilen ir eli'enin iili ar9ılı%ının $azıl'ası

 –

irilen ir sa$ının B1( ar9ılı%ının $azıl'ası

8/16/2019 Ders02.pdf

23/34

8/16/2019 Ders02.pdf

24/34

Kesirli *a$ı

●

708lu sa$ı sis"e'inden iili sa$ı sis"e'ine #eçi9

(aha :azla &rne için?

h""p?da"a.oi"e".ne"oi"e"il#isa$ar02_Mi*is.pd:  

http://data.obitet.net/obitet/bilgisayar/02_MikSis.pdfhttp://data.obitet.net/obitet/bilgisayar/02_MikSis.pdf

8/16/2019 Ders02.pdf

25/34

Ka$an No"alı *a$ı !or'a"ı

● Ka$an no"alı sa$ılar #erçel sa$ıların il#isa$aror"a'ındai #&s"eri' 9eillerinden iridir.

● erçe dün$ada sa$ılar sonsuza adar #iderenil#isa$ar or"a'ında il#isa$ar donanı'ının #e"irdi%i

sınırla'alardan dola$ı ü"ün sa$ıların #&s"eril'esi'ü'ün de%ildir. Bununla irli"e #erçe"e sonsuzaadar #iden ir"aı' de%erler il#isa$ar or"a'ındaor"a'ın apasi"esine a%lı olara $ala9ı

de%erlerle "e'sil edilirler.● Bu sınırla'aların e"isini en aza indiren sa$ıların

'asi'u' 'i"arda e #erçe%e en $aın 9eilde"e'silini sa%la$an sis"e'e `Ka$anDNo"alı *a$ılar`

sis"e'i denir.

8/16/2019 Ders02.pdf

26/34

Ka$an No"alı *a$ı !or'a"ı

● Ka$an no"alı sa$ılar iili düzendei sa$ıların ili'sel #&s"eri'le#&s"eril'esidir. Ka$an no"alı sa$ılar i9are" anla'lı ısı' e üs")2ninüssü 9elinde, ol'a üzere üç ısı'dan olu9ur. – M < BE

● Burada M a$an no"alı sa$ının 'an"isi@ B "aanı E ise üssüdür. Ka$anno"alı sa$ının #&s"eri'inde anla'lı ıs'ın i"leri :azla olursa sa$ının

du$arlılı%ı üs" i"leri :azla olursa #&s"erileile+e sa$ı aralı%ı ar"ar.● Bu 'odele #&re 7I sa$ısını #&s"ereli'@

7I sa$ısı 7I T 7I0

8/16/2019 Ders02.pdf

27/34

Kara"er Ka"arı *&zlü )*"rin#,

●

Bir a"ar #enellile har:lerden olu9an ara"erlerdizisidir. – 18de +har "ipi ir il#inin NUXX ara"eri ile

sonlandırıl'asıdır.

 – 1W e aa #ii dillerde s"rin# eri "ipiullanıl'a"adır.

● 1W s"rin# u$#ula'aları –

irilen ir s"rin#8in uzunlu%unu ulan – irilen ir s"rin#8i "ers"en $azan

(/ i M " i

8/16/2019 Ders02.pdf

28/34

(/zi Ma"ris

●

(izi ir ü'edir. $nı "ip"e erilere "e ir isi'leeri9'e için ullanılır.● Bir dizinin ü"ün ele'anları elle"e pe9 pe9e

salanır.

1W (izi 5anı'la'a

(i il i " il i i

8/16/2019 Ders02.pdf

29/34

(izilere poin"er ile eri9i'

● (aha :azla a$rın"ı için 1 -oin"er onusunaaınız.

Ç B "l (i il

8/16/2019 Ders02.pdf

30/34

Ço Bo$u"lu (iziler 

● (iziler irden :azla o$u" olailir. Qrne%ina9a%ıdai ildiri$i d&r" sa"ır e ii sü"un iio$u"lu ir dizi olu9"urur.

● Üç o$u"lu ir o$un dü9ünürseniz en az üç

o$u"lu ir dizi üzerine çalı9'alısınız. )b Y Z,

(i il *

8/16/2019 Ders02.pdf

31/34

(iziler *oru

● Yandai ii o$u"lu'a"risi in+ele$ip'a"ris"ei sa$ıları"opla'ını ulan

pro#ra'ı $azın.● (&n#ü$ü ısal"'a

'ü'ün 'üdürF

A B C D E

A 0.00 0.J7 .== I.=7 4.24

B 0.J7 0.00 4.> 2.>2 I.4

C .== 4.> 0.00 2.24 7.47

D I.=7 2.>2 2.24 0.00 7.00

E

4.24 I.4 7.747 7.00 0.00

5an 'la'al Veri Yap lar

8/16/2019 Ders02.pdf

32/34

5anı'la'alı Veri Yapıları

● 5anı'la'alı eri $apısı "e'el e$a daha&n+eden "anı'lan'ı9 eri $apılarının ullanılıp$eni eri $apıları olu9"urul'asıdır. 5e'el eri$apıları #enel olara "ü' u$#ula'alarda

#eresini' du$ulan e ol+a ullanılan irol#udur. – *"ru+" e$a 1lass

 – r"alı )Union,

*"ru+" e$a 1lass

8/16/2019 Ders02.pdf

33/34

*"ru+" e$a 1lass

● Birden ço eri $apısının ir ara$a #e"irilip $eniir eri $apısı ir aile or"a$a çıar'a"ır.

● *"ru+" "anı'lan'ası 1 1W e$a aa dillerindes"ru+" de$i'i$le $apılır.

● 1W e aa dillerindei *ını: )1lass, ara'ınaenzer. )!arlılılar için #eçen senei Nesne$e(a$alı -ro#ra'la'a dersi no"larına a.,

Union

8/16/2019 Ders02.pdf

34/34

Union

● Bir pro#ra'da e$a :onsi$onda de%i9enlerina$nı elle alanını pa$la9'ası için or"alıildiri'i union de$i'i ile $apılır. Bu da elle%indaha eri'li ullanıl'asına i'an erir. Bu "ip"e

ildiri' $apılıren s"ru+" $erine union $azılır.