Deskryptory Biblioteki Narodowej: w stronę jednego modelu opracowania rzeczowego zbiorów w Polsce

Kacper Trzaska

Instytut Bibliograficzny Pracownia Deskryptorów Biblioteki Narodowej

III Seminarium Członków Zarządów SBP "Z polskiego na nasze - perspektywy rozwoju opracowania przedmiotowego w Polsce" Kraków, 5 października 2015 r.

Deskryptory Biblioteki Narodowej: wdrożenie

• integracja kartotek wzorcowych: formalnej i przedmiotowej

• wprowadzenie nowych elementów do opisu bibliograficznego

• schematy konwersji opisów bibliograficznych

• materiały metodyczne do przekształcenia Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej w Deskryptory Biblioteki Narodowej

• zasady ogólne i szczegółowe indeksowania według Deskryptorów Biblioteki Narodowej

Zespół ds. rozwoju Deskryptorów Biblioteki Narodowej

• przedstawiciele różnych typów bibliotek z całej Polski

• kierownicy komórek opracowujących z Biblioteki Narodowej

• spotkania w cyklu co najmniej miesięcznym

• materiały ze wszystkich prac prowadzonych w związku z wdrożeniem Deskryptorów Biblioteki Narodowej są rozsyłane do wszystkich członków zespołu

• wszystkie materiały są opiniowane przez członków zespołu

Pierwsze posiedzenie (11 września 2015)

• omówienie „Zasad indeksowania Deskryptorami Biblioteki Narodowej”

• prezentacja schematów przekształcenia Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej w Deskryptory Biblioteki Narodowej

• prezentacja serwisu do pobierania danych

Dostawcy oprogramowania bibliotecznego

• konsultacja metody pobierania danych i wprowadzania modyfikacji w opisach bibliograficznych

• wprowadzanie nowych pól formatu MARC21 i ich implementacji w katalogach bibliotecznych

• konwersja opisów bibliograficznych

• trzy spotkania (3 grudnia 2014 r., 19 marca 2015 r., 10 września 2015 r.)

DBN i zadania do rozwiązania

• utrudnione wyszukiwanie informacji wyrażonych w określnikach

• utrudnione wyszukiwanie informacji wyrażonych w tematach wielowyrazowych

• pierwszym kryterium doboru terminów była zgodność z terminologią

• brak dyspozycji użytkowników do identyfikacji funkcji określników i ich zależności w stosunku do tematu

Cztery obszary problemowe: podstawa prowadzonych prac

Uzupełnienie słownictwa

• artykuły w czasopismach i pracach zbiorowych – potencjalne źródło nowych terminów

• rewizja słownictwa

• przekształcenie JHP BN w Deskryptory BN

Zmiany

• redakcja i dobór terminów

• nowe terminy wynikające z przekształcenia JHP BN

• nowe terminy wynikające ze zmian w metodyce opracowania rzeczowego

Zwyczaj językowy: intuicyjne wyszukiwanie

Čajkovskij, Pëtr Il'ič (1840-1893)

Hruŝev, Nikita Sergeevič (1894-1971)

Erasmus Desiderius Rotterodamus (1467-1536)

Confucius (551-479 a.C.)

Descartes, René (1596-1650)

Gosudarstvennyj Èrmitaž

Musée du Louvre (Paryż)

Library of Congress

Czajkowski, Piotr (1840-1893)

Chruszczow, Nikita (1894-1971)

Erazm z Roterdamu (1467-1536)

Konfucjusz (551-479 a.C.)

Kartezjusz (1596-1650)

Ermitaż

Luwr

Biblioteka Kongresu

Kilka różnych cech wyrażonych w jednym temacie:

utrudnienie wyszukiwania

Tematy formalne: różne cechy w jednym wyrażeniu

Opowiadanie kryminalne angielskie

Powieść kryminalna polska

Opowiadanie sensacyjne niemieckie

Powieść sensacyjna czeska

Opowiadanie grozy francuskie

Powieść grozy irlandzka

Powieść erotyczna szwedzka

Powieść historyczna rosyjska

Powieść o artyście polska

Powieść polityczna kanadyjska

Powieść przygodowa urugwajska

Powieść psychologiczna duńska

Powieść szpiegowska amerykańska

Romans łotrzykowski niemiecki

Dramat filmowy macedoński Film akcji niemiecki Film amatorski rosyjski Film animowany holenderski Film biograficzny białoruski Film dokumentalny duński Film edukacyjny meksykański Film erotyczny litewski Film fabularny estoński Film familijny łotewski Film fantastyczny słowacki Film gangsterski słoweński Film grozy japoński

Film historyczny australijski Film katastroficzny niemiecki Film krótkometrażowy polski Film kryminalny indyjski Film kostiumowy francuski Film muzyczny amerykański Film naukowy grecki Film niemy włoski Film obyczajowy islandzki Film paradokumentalny polski Film polityczny szwedzki Film przygodowy norweski Film psychologiczny duński Film religijny białoruski

Intuicyjne łączenie warunków wyszukiwawczych

655 _4 |a Powieść kryminalna polska |y 20 w.

380 __ |a Proza 385 __ |m Przynależność kulturowa |a Literatura polska 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1945-1989 655 _4 |a Kryminał 655 _4 |a Powieść

Określniki ogólne bez powiązań z tematem: utrudniony dostęp do przedmiotu publikacji

Określniki ogólne bez powiązań z tematem

analiza i interpretacja

badanie

budowa i konstrukcje

budowa i organizacja

cewnikowanie

część południowa

część północna

część wschodnia

część zachodnia

degradacja

demontaż

diagnostyka nieinwazyjna

doświadczalnictwo

efektywność

emisja

ewidencja

formy i gatunki

geneza getto gimnazja specjalne godła grafemika gramatyka historyczna gromadzenie i selekcja handel i usługi jednostki wojskowe kadencja kolonie komputeryzacja konfesje konkordancja konkurencyjność konserwacja konstytucje

kopie korekcja krytyka kult laureaci ludność cywilna martyrologia metody ekologiczne metody niekonwencjonalne nauczanie i trening obchody obiekty i urządzenia obróbka cieplna obróbka cieplno-chemiczna obróbka laserowa obróbka plastyczna obsługa i eksploatacja ochrona i konserwacja

odbudowa odmiany odwadnianie odznaczeni ordynacja pamiątki podróże apostolskie podział administracyjny podział polityczny polityka wewnętrzna pomniki nagrobne pomoc i ratunek popularyzacja powikłania poziom podstawowy poziom średnio zaawansowany poziom zaawansowany

Określniki ogólne bez powiązań z tematem

pracownicy

prądy i kierunki

przekład interlinearny

rasy

recepcja

reforma

regulacja

renaturyzacja

repertuar

reprezentacja narodowa

rewitalizacja

rozkład materiału

rozmówki

rozwój osobniczy

rytuały

sędziowanie

skład osobowy

strefa ochronna strojenie symbolika systematyka szkolenie szkoła gry szkoły podstawowe specjalne szkoły średnie specjalne szkoły zawodowe specjalne tablice pamiątkowe tematyka teoria udostępnianie udział...(kraj/narodowość) unieszkodliwianie użytkowanie

w literaturze w muzyce w sztuce w Talmudzie w teatrze wpływ na środowisko wpływ na zdrowie wycena wydawnictwa i rękopisy wykonanie i interpretacja wykroje i wzory wymowa wyniki finansowe wyposażenie wyroby wyznania zaburzenia

zaopatrzenie zapobieganie zbiory zjazdy i konferencje zwalczanie związek ze Starym Testamentem Związki słownictwo stosowanie stosunki etniczne strategia rozwoju w Biblii w filmie w fotografii w kartografii zajęcia terenowe zajęcia wyrównawcze zakłady zamach + data roczna

Wyszukiwanie przez słowa w haśle przedmiotowym rozwiniętym?

Przedmiot publikacji wyrażony w określniku ogólnym

Palenie tytoniu bierne |x wpływ na zdrowie Wpływ na zdrowie biernego palenia

Dżdżownice |x systematyka |z Polska Systematyka dżdżownic w Polsce

Naczynia krwionośne |x cewnikowanie |x powikłania Powikłania po cewnikowaniu naczyń krwionośnych

Miasta |x handel i usługi |x planowanie przestrzenne Planowanie przestrzenne sklepów w miastach

Odzież damska |x wykroje i wzory Wykroje odzieży damskiej

Stomatologia |x zjazdy i konferencje |z Polska |y 21 w. Konferencja naukowa z zakresu stomatologii

Szkło |x wyroby |x projekty |x instytuty |z Polska Instytut naukowy wzornictwa wyrobów szklanych

Bitwa 1939 r. nad Bzurą |x tablice pamiątkowe Tablice upamiętniające Bitwę nad Bzurą

Wybory parlamentarne |x ordynacja |z Polska Ordynacja wyborów parlamentarnych

Orzech włoski |x uprawa |x metody ekologiczne Ekologiczna uprawa orzecha włoskiego

Przekształcenie JHP BN

Przekształcenie JHP BN w Deskryptory Biblioteki Narodowej

• integracja kartotek wzorcowych BN w zakresie haseł osobowych, korporatywnych i tytułowych

• maksymalne wykorzystanie tematów JHP BN (33 360 tematów ogólnych)

• częściowe wykorzystanie określników ogólnych JHP BN

• maksymalne wykorzystanie relacji JHP BN

Określniki ogólne: podstawa przekształcenia

Tematy jednostkowe JHP BN w połączeniu z określnikami: statystyka

Określniki Temat osobowy

Temat korporatywny

Temat korporatywny dla imprezy

Temat dla tytułu ujednoliconego

Określnik-Określnik

1355 2448 46 335

Temat-określnik/i

13956 17740 563 921

Dokumentacja przekształcenia: hasła osobowe

Określnik 648 650 651 655 658

|x historiografia rosyjska

- - - - Historia i nauki pomocnicze

|x inscenizacje |z Japonia - Inscenizacje - - Teatr i

teatrologia

|x pamiątki - Pamiątki historyczne - - Historia i nauki

pomocnicze

|x kult |x katolicyzm |x organizacje |z Polska |y 19 w.

1801-1900 Kult Katolicyzm Organizacje religijne

Polska - Religie i wierzenia

|x podróże apostolskie |z Peru

- Podróże apostolskie

Peru - Religie i wierzenia

|x sanktuaria |z Wybrzeże Kości Słoniowej

- Sanktuarium Wybrzeże Kości Słoniowej - -

Egzemplifikacja

Koncepcja organizacji napraw maszyn i urządzeń eksploatowanych w przemyśle chemicznym i lekkim

380 __ |a Publikacje fachowe 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1945-1989 650 _4 |a Naprawa 650 _4 |a Narzędzia i maszyny 650 _4 |a Przemysł chemiczny 650 _4 |a Przemysł lekki 655 _4 |a Podręczniki 658 __ |a Marketing i zarządzanie

650 _4 |a Technologia chemiczna |x narzędzia i maszyny |x remont |x organizacja 650 _4 |a Przemysł lekki |x narzędzia i maszyny |x remont |x organizacja

Brzoskwinia w warunkach klimatycznych Polski

380 __ |a Publikacje naukowe 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1945-1989 650 _4 |a Badania doświadczalne 650 _4 |a Brzoskwinia 650 _4 |a Uprawa 651 _4 |a Polska 655 _4 |a Raporty badawcze 658 __ |a Rolnictwo i leśnictwo

650 _4 |a Brzoskwinia |x uprawa |x doświadczalnictwo |z Polska

Instytut Fizyki Polskiej Akademii Nauk

380 __ |a Publikacje informacyjne 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1945-1989 610 24 |a Instytut Fizyki PAN 648 _4 |a 1901-2000 648 _4 |a 1945-1989 650 _4 |a Fizyka 650 _4 |a Instytuty naukowe 651 _4 |a Warszawa (województwo mazowieckie) 655 _4 |a Informatory 658 __ |a Nauka i rozwój

610 24 |a Polska Akademia Nauk. |b Instytut Fizyki (Warszawa) 650 _4 |a Fizyka |x instytuty |z Polska |y od 1944 r. 651 _4 |a Warszawa |x nauka |x instytuty |y od 1944 r.

Mechanik precyzyjny

380 __ |a Publikacje informacyjne 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1989-2000 650 _4 |a Mechanik precyzyjny 655 _4 |a Informatory o zawodzie 658 __ |a Praca, kariera, rozwój osobisty

610 24 |a Mechanika precyzyjna |x urządzenia |x konserwacja |x zawód 650 _4 |a Mechanika precyzyjna |x urządzenia |x obsługa i eksploatacja |x zawód 655 _4 |a Informatory

Konserwacja wyrobów włókienniczych

380 __ |a Publikacje metodyczne 385 __ |m Poziom nauczania |a Szkoły zawodowe 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1945-1989 650 _4 |a Konserwacja 650 _4 |a Wyroby włókiennicze 655 _4 |a Programy nauczania 658 __ |a Edukacja i pedagogika

650 _4 |a Włókiennictwo |x wyroby |x konserwacja |x nauczanie 655_ 4 |a Programy nauczania dla szkół zawodowych

Ceramika wczesnośredniowieczna ze stanowiska 4 w Biskupinie

380 __ |a Artykuł 380 __ |a Publikacje naukowe 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1945-1989 648 _4 |a 501-600 648 _4 |a 601-700 648 _4 |a 701-800 648 _4 |a 801-900 650 _4 |a Ceramika 650 _4 |a Wykopaliska archeologiczne 651 _4 |a Biskupin (województwo kujawsko-pomorskie) 655 _4 |a Artykuł monograficzny 658 __ |a Archeologia i nauki pomocnicze

650 _4 |a Ceramika |x wyroby |x archeologia |z Polska |y 6-10 w. 651 _4 |a Biskupin (woj. kujawsko-pomorskie) |x archeologia |y 6-10 w.

Biblioteki i czytelnictwo w środowisku wojskowym : bibliografia prac naukowych opublikowanych w latach 1960-1986

380 __ |a Publikacje informacyjne 388 1_ |a 1901-2000 388 1_ |a 1945-1989 648 _4 |a 1901-2000 648 _4 |a 1945-1989 650 _4 |a Biblioteki wojskowe 650 _4 |a Czytelnictwo 650 _4 |a Żołnierze 651 _4 |a Polska 655 _4 |a Bibliografia 658 __ |a Bibliotekoznawstwo, archiwistyka, muzealnictwo

650 _4 |a Biblioteki wojskowe |z Polska 650 _4 |a Czytelnictwo |x wojsko |z Polska 655 _4 |a Bibliografia

Klonowanie i wykorzystanie komórek macierzystych wyzwaniem dla medycyny, etyki, prawa i społeczeństwa

380 __ |a Publikacje naukowe 388 1_ |a 2001- 648 _4 |a 2001- 650 _4 |a Badania doświadczalne 650 _4 |a Klonowanie 650 _4 |a Komórki macierzyste 658 __ |a Filozofia i etyka 658 __ |a Prawo i systemy prawne

650 _4 |a Klonowanie |x etyka 650 _4 |a Klonowanie |x prawo 650 _4 |a Komórki macierzyste |x doświadczalnictwo |x etyka 650 _4 |a Komórki macierzyste |x doświadczalnictwo |x prawo

Kobiety w wojnach o niepodległość i granice 1918-1921 : materiały z XX sesji naukowej w Toruniu w dniu 5 listopada 2010 roku

380 __ |a Publikacje naukowe 388 1_ |a 2001- 610 24 |a Ochotnicza Legia Kobiet 648 _4 |a 1901-2000 648 _4 |a 1918-1939 650 _4 |a Kobieta 650 _4 |a Żołnierze 651 _4 |a Polska 655 _4 |a Materiały konferencyjne 658 __ |a Historia i nauki pomocnicze

610 24 |a Ochotnicza Legia Kobiet 650 _4 |a Kobieta |x wojsko |z Polska |y 1918-1939 r. 655 _4 |a Materiały konferencyjne

Całkowity zakaz tortur i narażania na tortury - orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Saadi v. Italy

380 __ |a Artykuł 388 1_ |a 2001- 610 24 |a Europejski Trybunał Praw Człowieka 648 _4 |a 2001- 650 _4 |a Orzecznictwo międzynarodowe 650 _4 |a Tortury 651 _4 |a Europa 658 __ |a Prawo i systemy prawne

650 _4 |a Europejski Trybunał Praw Człowieka |x orzecznictwo 650 _4 |a Tortury |x zwalczanie |x prawo międzynarodowe |z Europa |y 21 w.

Przygraniczna współpraca wojskowa Polski z państwami sąsiedzkimi na przykładzie Śląskiego Okręgu Wojskowego

380 __ |a Publikacje naukowe 388 1_ |a 2001- 610 24 |a Śląski Okręg Wojskowy 648 1_ |a 1901-2000 648 _4 |a 1989-2000 648 _4 |a 2001- 650 _4 |a Regiony przygraniczne 650 _4 |a Współpraca wojskowa 651 _4 |a Czechy 651 _4 |a Niemcy 651 _4 |a Polska 655 _4 |a Materiały konferencyjne 658 __ |a Wojskowość i bezpieczeństwo

610 24 |a Śląski Okręg Wojskowy |y od 1989 r. 650 _4 |a Regiony przygraniczne |z Czechy |y od 1993 r. 650 _4 |a Regiony przygraniczne |z Niemcy |y od 1990 r. 650 _4 |a Regiony przygraniczne |z Polska |y od 1989 r. 651 _4 |a Czechy |x a Polska |x wojsko |y od 1993 r. 651 _4 |a Niemcy |x a Polska |x wojsko |y od 1990 r. 651 _4 |a Polska |x a Czechy |x wojsko |y od 1993 r. 651 _4 |a Polska |x a Niemcy |x wojsko |y od 1989 r.

Podsumowanie

• zaawansowane prace nad integracją kartotek wzorcowych

• opracowane zasady ogólne i szczegółowe indeksowania według Deskryptorów Biblioteki Narodowej

• opracowane schematy przekształcenia określników po tematach jednostkowych

• zaawansowane prace nad schematami przekształcenia określników po tematach ogólnych

• wszystkie prace prowadzone są otwarcie a zatwierdzenie następuje po konsultacjach z bibliotekarzami

• materiały do wdrożenia zamieszczane są w serwisie informacyjnym Pracowni Deskryptorów Biblioteki Narodowej – Między_słowami

Współpraca, współpraca, współpraca

Kacper Trzaska Instytut Bibliograficzny

Pracownia Deskryptorów Biblioteki Narodowej