47
Uniwersytet Przyrodniczy we Wroclawiu Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Dolnego Śląska Wroclaw 2007

Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Dolnego Śląska

Wrocław 2007

Page 2: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Autorzy opracowania:

Dr hab. prof. nadzw. Barbara Kutkowska (Katedra Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa)

Prof. dr hab. Danuta Parylak (Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin)

Prof. dr hab. BoŜena Patkowska – Sokoła(Instytut Hodowli Zwierząt)

Prof. dr hab. Leszek Kordas(Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin)

Page 3: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

1. Uwarunkowania przyrodniczo-ekonomiczne województwa dolnośląskiego

• Obszary wiejskie DolnegoŚląska stanowią ponad 90%ogólnej powierzchni województwa. Jest to region silniezurbanizowany. 71% ludności zamieszkuje miasta, a 29% toludność wiejska.

• Województwodolnośląskie jest bardzozróŜnicowanepod• Województwodolnośląskie jest bardzozróŜnicowanepodwzględem warunków przyrodniczo-ekonomicznych.

• Ze względu na moŜliwości prowadzenia produkcji rolniczejwoj. dolnośląskie moŜna podzielić na:

- Region Dolnośląski,

- Region Sudecki.

Page 4: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Tereny o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych w woj. dolnośląskim

Lp. WyszczególnieniePowierzchnia % powierzchni

ogólnej województwaha

1 Ogółem 402 360,7 20,2

2 Parki narodowe 119 20,2 0,6

3 Rezerwaty przyrody 10 181,9 0,5

4 Parki krajobrazowe 208 585,9 10,04 Parki krajobrazowe 208 585,9 10,0

5 Obszary chronionego krajobrazu 179 220,0 9,0

6 UŜytki ekologiczne 1 679,5 0,1

Źródło: Rocznik statystyczny województwa dolnośląskiego. WUS, Wrocław 2003

Na obszarach prawnie chronionych zlokalizowanych jest 70 tys. ha uŜytków rolnych, a sposób ich zagospodarowania ograniczany jest wymogami prawnymi:

• programy rolno-środowiskowe, w tym rolnictwo ekologiczne,

• rozwój turystyki wiejskiej.

Page 5: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Walory przyrodnicze i turystyczne Dolnego Śląska sprzyjają rozwojowi turystyki wiejskiej:

540 gospodarstw agroturystycznych z 7 tys. miejsc noclegowych,

80% gospodarstw agroturystycznych usytuowanych jest w Sudetach i na Podsudeciu,

Park Krajobrazowy Doliny Baryczy,

Okolice aglomeracji wrocławskiej,

Bory Dolnośląskie.Bory Dolnośląskie.

Page 6: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Rys. 24. Struktura u Ŝytków rolnych wg typów ONW w Polsce i na Dolnym Śląsku wg złoŜonych wniosków

ONW specyficznych

utrudnie ń 4%

ONW nizinne II 23%

ONW nizinne I 72%

ONW górskie 1%

ONW nizinne II 1,58

ONW nizinne I 50,77

ONW specyficznych

utrudnień 41,64

ONW górskie 6,01

Źródło: Dane ARiMR: szacunki własne

Page 7: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Tereny ONW skumulowane są w rejonach:

•SSudetów i Podsudecia,•PW parkach krajobrazowych i innych terenach o duŜych walorach przyrodniczych

Page 8: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Dolny Śląsk z podziałem na regiony funkcjonalne obszarów wiejskich(według Strategii rozwoju obszarów wiejskich woj. dolnośląskiego z 2000 r.)

Źródło: Strategia rozwoju obszarów wiejskich woj. Dolnośląskiego

Page 9: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Struktura uŜytkowania gruntów na Dolnym Śląsku(około 6% zasobu krajowego)

Lp. Wyszczególnienie tys. ha %

1 Powierzchnia ogólna 1994,4 100,00

2 Powierzchnia UR 950,0 47,6

grunty orne 828,2 41,53

Charakterystyka rolnictwa dolnośląskiego

grunty orne 828,2 41,53

sady 6,7 0,33

łąki 118,6 5,95

pastwiska 45,7 2,29

3 Lasy i grunty leśne 611,8 30,67

4 Pozostałe grunty 932,6 21, 73

Źródło: WUS,rok 2005

Page 10: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Gospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni uŜytków

rolnych i liczby gospodarstw

Wyszczególnienie2002 2005

Dolny Śląsk Polska Dolny Śląsk Polska

Powierzchnia UR (ha) 1 039 461 16 898 297 949 868 15 905 965

Liczba gospodarstw (szt.) 141 336 2 933 228 115 724 2 733 364

% powierzchni UR w % powierzchni UR w kraju 6,15 100 6,00 100

% liczby gospodarstw w kraju 4,82 100 4,20 100

Średnia powierzchnia gospodarstw (ha) 7,35 5,76 8,21 5,60

śródło: PSR 2002, Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS. Warszawa (2006).

Page 11: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Charakterystyka gospodarstw rolnychCharakterystyka gospodarstw rolnych

Grupy obszarowe

Struktura obszarowa gospodarstw indywidualnych wg

liczby powierzchni UR

%

1 – 10 ha 76,18 29,61

10 – 15 ha 9,60 11,6510 – 15 ha 9,60 11,65

15 – 20 ha 4,60 7,90

20 – 50 ha 7,00 21,00

50 – 100 ha 1,80 11,89

> 100 ha 0,82 17,95

Źródło: WUS,2005 rok

Page 12: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Zmiany udziału gospodarstw i powierzchnia uŜytków rolnychw grupach obszarowych na Dolnym Śląsku w latach 1988-2002

100

150[%]

-100

-50

0

50

1-2 ha 2-7 ha 7-10 ha 10-15 ha Pow. 15 ha

Liczba gospodarstw Powierzchnia uŜytków rolnych

Źródło: Opracowanie na podstawie GUS

Page 13: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Struktura u Ŝytków rolnych

80

85

90

95

100

[%]

pastwiska

łąki

60

65

70

75

80

Dolny Śląsk Polska

sady

grunty orne

Źródło: WUS,2005 rok

Page 14: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Struktura u Ŝytkowania gruntów

30

40

50

60

[%] Powieszchnia UR

Grunty orne

Sady

ŁąkiŹródło: WUS,2005 rok

0

10

20

30

Dolny Śląsk Polska

Łąki

Pastwiska

Lasy i grunty leśne

Pozostałe grunty

Źródło: WUS,2005 rok

Źródło: WUS,2005 rok

Page 15: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Waloryzacja warunków przyrodniczych produkcji ro ślinnej w województwie dolnośląskim

Źródło: Drozd, 2006

Page 16: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Rejony występowania najlepszych gleb w województwie dolnośląskim

Rejon Gminy

WrocławskiBorów, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce, Łagiewniki,

Strzelin,Święta Katarzyna,śurawina

Strzegom, Ząbkowice, Ziębice, śarów, Ciepłowody,Wałbrzyski

Strzegom, Ząbkowice, Ziębice, śarów, Ciepłowody,JaworzynaŚl., DzierŜoniów, Kłodzko, Niemcza

Jeleniogórski Bogatynia, Lwówek. Lubań Śl., Świerzawa

LegnickiUdanin, śukowice, Złotoryja, Mściwojów, Zagrodno,

Pielgrzymka, Legnickie Pole, WądroŜe Wielkie,Krotoszyce

Źródło: Strategia rozwoju obszarów wiejskich woj. Dolnośląskiego

Page 17: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Rys. 5. Struktura kompleksów przydatności rolniczej gruntów ornych w województwie dolnośląskim

8,3

29,5

4,3

2,9

0,7

3,3 55,1 0,7

pszenny bardzo dobrypszenny dobrypszenny wadliwyŜytni bardzo dobryŜytni dobryŜytni słaby29,5

7,18,2

10,7

14,2

Ŝytni bardzo słabyzboŜowo-pastewny mocnyzboŜowo-pastewny słabypszenny górskizboŜowy górskiowsiano-ziemniaczany górskiowsiano-pastewny górski

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS. Warszawa.

Page 18: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Wyszczególnienie

2002 2005

Udział UR w regionie

Liczba gospod. rolnych

Udziałw regionie

Udział UR w regionie

Liczba gospod. rolnych

Udziałw

regionie

% szt. % % szt. %

I.Region intensywnego -rolnictwa

48,9 32007 41,5 50,4 3094145,0

II Region rolniczo - 11,7

UŜytkowanie gruntów rolnych na Dolnym Śląsku

na tle kraju (gospodarstwa powyŜej 1 ha)

II Region rolniczo -rekreacyjny

13,8 11667 15,1 13,2 807011,7

III.Region przemysłowo-rekreacyjno - turystyczny

11,2 11782 15,3 11,3 1153116,8

IV Region rolniczo -przemysłowy

14,6 10845 14,1 14,0 964014,0

V. Region rolniczo -przemysłowo - rekreacyjny

11,6 10792 14,0 11,1 864912,6

Ogółem Dolny Śląsk – gminy wiejskie

100,0 77093 100,0 100,0 68831100,0

Ogółem Dolny Śląsk 6,4 83343 4,3 6,2 71169 4,0

Polska 100,0 1956141 100,0 100,0 1786685 100,0

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006.

Page 19: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Struktura u Ŝytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych z podziałem na regiony

Wyszczególnienie

2002

pow.ogólna

UŜytki rolne Lasy i grunty leśne

Pozostałegruntyrazem

grunty orne

sady łąki pastwiska

% % % % % % %

I.Region intensywnego rolnictwa 482725 95,3 86,5 0,6 6 2,58 1 3,6

II Region rolniczo -rekreacyjny 146266 88,9 73,2 1,2 11 3,62 1 9,7

III Region przemysłowo- 119245 88,5 50,7 0,3 24 13,44 8 3,8III Region przemysłowo-rekreacyjno - turystyczny 119245 88,5 50,7 0,3 24 13,44 8 3,8

IV Region rolniczo -przemysłowy 149381 92,1 79,3 0,3 9 3,35 1 6,5

V Region rolniczo -przemysłowo - rekreacyjny 121607 90,8 71,6 0,4 13 5,61 3 6,7

Ogółem Dolny Śląsk- gminy wiejskie 1019224 92,6 77,6 0,6 10 4,48 2 5,3

Woj. .dolnośląskie razem z gm. miejskimi 1125097 9,2 76,3 0,6 11 4,95 23 5,3

Polska 31268,5 54,0 41,8 0,9 8 3,30 29 16,9

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa.

Page 20: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Rys. 3Struktura zasiewów

5060708090

[%] zboŜa

strączkowe

ziemniaki

01020304050

Dolny Śląsk Polska

przemysłowe

pastewne

pozostałe

Źródło: WUS 2005 rok

Page 21: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Struktura zasiewów głównych roślin uprawnych

Wyszczególnienie

2005Ogółem

zasiewy 2005zboŜowe strączkowe ziemniaki buraki cuk.rzepak i rzepik

pozostałe uprawy i

ugory

% % % % % % ha w tys.

I.Region intensywnego -rolnictwa

53,1 0 53,5 67,6 50,1 54,7 381,4

II.Region rolniczo -rekreacyjny

11,5 0 11,1 13,9 5,1 22,1 86,0rekreacyjny

III.Region przemysłowo-rekreacyjno -turystyczny

5,7 0 7,1 0,4 4,6 0,5 34,7

IV.Region rolniczo -przemysłowy

17,7 0 15,6 17,8 3,7 16,5 113,9

V.Region rolniczo-przemysłowo-rekreacyjny

12,1 0 12,7 0,3 36,4 6,2 97,4

Ogółem Dolny Śląsk

100,0 0 100,0 100,0 100 100,0 713,4

Polska 74,0 10,0 5,3 2,6 4,9 11,8 11193,0

Źródło: Program zrównowaŜonego rozwoju i ochronyśrodowiska województwa dolnośląskiego. UMWD, Wrocław, 2002

Page 22: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Obsada zwierząt gospodarskich w przeliczeniowych sztukach duŜych na 100 ha UR w 2004 r.

Wyszczególnienie Liczba

SD/100 UR % obsady krajowej

Lokata w kraju wg województw

Polska 44 100 x woj. dolnośląskie 17 36 15 Źródło: Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, 2005, GUS, Warszawa

Page 23: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Procentowy udział poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich w róŜnych regionach Dolnego Śląska

Region

Gatunek zwierząt gospodarskich

Bydło Trzoda chlewna Owce Konie Drób

2002 2005 2002 2005 2002 2005 2002 2005 2002 2005

Region intensywnego rolnictwa (I) 41,97 38,52 47,12 53,40 55,11 55,22 33,73 - 44,51 41,69

Region rolniczo –rekreacyjny (II) 17,10 19,83 24,39 22,32 2,73 3,47 13,79 - 14,19 5,56rekreacyjny (II)

Region przemysłowo-rekreacyjno – turystyczny (III)

20,08 19,05 3,45 5,20 32,99 23,66 27,49 - 11,64 49,88

Region rolniczo –przemysłowy (IV) 10,72 12,04 17,38 15,42 2,40 9,13 11,63 - 21,87 0,81

Region rolniczo –przemysłowo –rekreacyjny (V)

10,13 10,56 7,67 3,66 6,77 8,52 13,36 - 7,79 2,06

Ogółem Dolny Śląsk 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 - 100,00 100,00

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS. Warszawa.

Page 24: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Porównanie całkowitej ilości bydła, trzody chlewnej, owiec, koni oraz drobiu na Dolnym Śląsku

w latach 2002 i 2005 [SF]

400000

500000

600000

2002

2005

6600000

7600000

8600000

9600000

2002

2005

0

100000

200000

300000

Bydło Trzodachlewna

Owce Konie600000

1600000

2600000

3600000

4600000

5600000

Drób

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS. Warszawa.

Page 25: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Kształtowanie się pogłowia róŜnych zwierząt gospodarskich w poszczególnych regionach Dolnego

Śląska (SF) w 2002 roku

200000

250000

300000

Region intensywnegorolnictwa (I)

Region rolniczo -rekreacyjny (II)

3000000

3500000

4000000

4500000

0

50000

100000

150000

200000

Bydło Trzodachlewna

Owce Konie

Region przemysłowo -rekreacyjno - turystyczny(III)

Region rolniczo -przemysłowy (IV)

Region rolniczo -przemysłowo - rekreacyjny(V)

0

500000

1000000

1500000

2000000

2500000

3000000

Drób

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS. Warszawa

Page 26: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Procentowy udział bydła w poszczególnych regionach Dolnego Śląska w stosunku do ogólnej ilości

w latach 2002 i 2005

11%

10%

38%

12%

11%

Region intensywnego rolnictwa (I)

Region rolniczo - rekreacyjny (II)

2005

42%

17%

20%

20%

19%

Region przemysłowo - rekreacyjno -turystyczny (III)

Region rolniczo - przemysłowy (IV)

Region rolniczo - przemysłowo -rekreacyjny (V)

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS. Warszawa

2002

Page 27: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Procentowy udział trzody chlewnej w poszczególnych regionach Dolnego Śląska w stosunku do ogólnej ilości w

latach 2002 i 2005

17%

8%15%

4%

Region intensywnego rolnictwa (I)

Region rolniczo - rekreacyjny (II)

2005

48%

24%

3% 54%

22%

5%Region przemysłowo - rekreacyjno -turystyczny (III)

Region rolniczo - przemysłowy (IV)

Region rolniczo - przemysłowo -rekreacyjny (V)

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS

2002

Page 28: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Procentowy udział owiec w poszczególnych regionach Dolnego Śląska w stosunku do ogólnej ilości

w latach 2002 i 2005

2%7%9%

9%

Region intensywnego rolnictwa (I)

Region rolniczo - rekreacyjny (II)

2005

55%

3%

33%55%

3%

24%

Region przemysłowo - rekreacyjno -turystyczny (III)

Region rolniczo - przemysłowy (IV)

Region rolniczo - przemysłowo -rekreacyjny (V)

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS

2002

Page 29: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Procentowy udział drobiu w poszczególnych regionach Dolnego Śląska w stosunku do ogólnej ilości

w latach 2002 i 2005

22%

8%

42%

1% 2%

Region intensywnego rolnictwa (I)

Region rolniczo - rekreacyjny (II)

2005

44%

14%

12%

22% 42%

6%

49%

Region przemysłowo - rekreacyjno -turystyczny (III)

Region rolniczo - przemysłowy (IV)

Region rolniczo - przemysłowo -rekreacyjny (V)

Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002 ,GUS Warszawa. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2005, 2006. GUS

2002

Page 30: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Główne kierunki uprawy w regionach

Region I (intensywnego rolnictwa)powinien pozostać główną bazą produkcji rolniczej województwie dolnośląskim. Predestynują go do tego bardzo dobre gleby, łagodny klimat, ukształtowanie terenu nie utrudniające produkcji polowej, a takŜe struktura u Ŝytkowania ziemi, wskazująca na wyraźną przewagę gruntów ornych i najmniejszy udział uŜytków zielonych. TakŜe znaczny udział gospodarstw większych pozwala na zastosowanie nowoczesnego sprzętu i nowych uproszczonych technologii uprawy. Region ten byłby wzorcowym dla innych.uproszczonych technologii uprawy. Region ten byłby wzorcowym dla innych.

Regionie II (rolniczo-rekreacyjnym), o szczególnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, w którym proponuje się rozwój agroturystyki i ośrodków wypoczynku niedzielnego, rolnictwo powinno zaspokajać potrzeby klientów w/w usług. W rejonie tym naleŜy rozwijać uprawę roślin bardziej pracochłonnych (warzyw, ziemniaka), a takŜe upraw sadowniczych. Ze względu na znaczny udział obszarów chronionych nie naleŜy wprowadzać upraw wieloletnich (np. wierzby na cele energetyczne).

Page 31: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Region III przemysłowo-rekreacyjno-turystycznyto najmniej nadający się do produkcji ro ślinnej, głównie z powodu krótkiego okresu wegetacji i zróŜnicowanej rzeźby terenu.W planowaniu produkcji rolniczej naleŜy uwzględnić ochronę krajobrazu przyrodniczego. NaleŜałoby ograniczyć uprawę gleby sprzyjającą zjawisku erozji. W strukturze zasiewów powinny dominować odporne na niskie temperatury rośliny ozime, międzyplony oraz trwałe uŜytki zielone. W niŜszych rejonach jest moŜliwa uprawa roślin na cele energetyczne. Ze względu na tradycje rolnicze moŜliwe jest wznowienie na szerszą skalę uprawy lnu. W małych gospodarstwach, jako źródło dochodu moŜna proponować uprawę ziół.

Główne kierunki uprawy w regionach

Region IV rolniczo-przemysłowy to rejon,w którym mogą być uprawiane wszystkie gatunki roślin uprawnych. Daje to duŜe moŜliwości w optymalizacji struktury zasiewów podstawowych gatunków, ale takŜe znacznego udziału roślin energetycznych. Te ostatnie powinny się znaleźć w uprawie szczególnie na obszarze LGZM-u.

Region V rolniczo-przemysłowo-rekreacyjny, ze względu na zróŜnicowanie terenu pod względem przyrodniczym i ekologicznym powinien otrzymać takŜe zróŜnicowaną ofertę w zakresie planowania upraw. W rejonie przemysłowym moŜna zalecać uprawę rzepaku i zbóŜ, natomiast w rejonach o korzystnych walorach krajobrazowych zboŜa, ziemniaki i rośliny bardziej pracochłonne. Spora część z tych upraw moŜe znaleźć się e w gospodarstwach ekologicznych, szczególnie w południowej części regionu.

Page 32: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Główne kierunki chowu zwierząt w regionach

• Region I (intensywnego rolnictwa)i II (rolniczo-rekreacyjnym) naleŜy preferować trzodę chlewną a takŜe bydło mleczne. Trzoda chlewna powinna być uŜytkowana w kierunku mi ęsnym, a bydło w mlecznym. Kury powinny być uŜytkowane w kierunku nieśnym poprzez stworzenie stad reprodukcyjnych, towarowych w systemie chowu: intensywnym, półintensywnym oraz ekstensywnym (przyzagrodowym),• Regionie II (rolniczo-rekreacyjnym), w warunkach tego regionu zaleca się podobnie jak w regionie I chów bydła, ale w większym stopniu w kierunku podobnie jak w regionie I chów bydła, ale w większym stopniu w kierunku mięsnym. Trzoda chlewna powinna występować w nieco mniejszym natęŜeniu. Ze względu na cechy terenu powinny być hodowane owce w kierunku miesnym, a konie z przeznaczeniem na rekreację. Indyki, gęsi i kaczki naleŜy uŜytkować w kierunku mi ęsnym poprzez stworzenie stad reprodukcyjnych i towarowych. NaleŜy równieŜ rozwijać hodowlę przepiórek w kierunku nieśnym poprzez stworzenie stad reprodukcyjnych i towarowych.• Region III przemysłowo-rekreacyjno-turystycznypowinno być preferowane hodowla owcy górskiej. Konie z przeznaczeniem na rekreację i bydło mięsne. Hodowla trzody w tym rejinie powinna być oparta o rasy krajowe.UŜytkowanie kur nieśnych w typie ogólnouŜytkowym w chowie półintensywnym oraz ekstensywnym (przyzagrodowym).

Page 33: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

• Region IV rolniczo-przemysłowy to rejonw tym regionie powinno hodować się głownie trzodę chlewną i bydło mleczne oraz naleŜy rozwijać hodowlę kur nieśnych i mięsnych, indyków mięsnych oraz przepiórek nieśnych. Wszystkie hodowle powinny być prowadzane w typach stad podanych w regionie I i II.Chów gęsi i kaczek wymaga w odchowie znacznych powierzchni uŜytków zielonych, dlatego nie zaleca się hodowli tych gatunków w regionie III, IV i V. W momencie przygotowania odpowiedniej infrastruktury (stada reprodukcyjne gęsi i kaczek, wylęgarnie) będzie moŜliwość chowu w systemie półintensywnym tego gatunku drobiu w regionie wyŜej wymienionych regionach.

Główne kierunki chowu zwierząt w regionach

gatunku drobiu w regionie wyŜej wymienionych regionach.• Region V rolniczo-przemysłowo-rekreacyjny, powinna być preferowana hodowla owcy górskiej. Konie z przeznaczeniem na rekreację i bydło mięsne. Hodowla trzody w tym regionie bazująca na rasach krajowych. UŜytkowanie kur nieśnych w typie ogólnouŜytkowym w chowie półintensywnym oraz ekstensywnym (przyzagrodowym).Chów indyków oraz chów kur mięsnych nie powinien być zalecany w regionie z uwagi na intensywną produkcj ę tego gatunku zwierząt.Ponadto we wszystkich regionach Dolnego Śląska naleŜy rozwijać kierunek „hobbistyczny” chowu ptaków ozdobnych (ozdobne rasy kur, gołębi, kaczek, gęsi, baŜanty, pawie, perlice, bezgrzebieniowce tj.: struś afrykański, emu).

Page 34: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

WyszczególnienieWydatki publiczne w okresie

programowania 2004-2006 [w mln euro]

ogółem w tym wkład UE

Renty strukturalne 500,00 400,00

Wspieranie gospodarstw niskotowarowych 293,10 234,40

Wspieranie działalności rolniczej na terenach ONW

905,00 723,96

Wspieranie przedsięwzięćrolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu

218,90 175,03

BudŜet Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006

rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt

Zalesianie gruntów rolnych 91,70 73,32

Dostosowanie gosp. rolnych do standardów Unii Europejskiej

687,00 549,53

Grupy producentów rolnych 17,40 13,86

Pomoc techniczna 34,00 27,10

Uzupełnienie płatności bezpośrednich 705,30 564,20

Projekty zatwierdzone w ramachRozporządzenia (KE) nr 1268/1999

140,00 105,00

Razem 3592,40 2866,40

Page 35: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Liczba złoŜonych wniosków o przyznanie płatności obszarowych w kampaniach 2004 - 2006

14003701486189 1470951

1000000

1200000

1400000

1600000

61459 63338 62328

0

200000

400000

600000

800000

1000000

2004 2005 2006

Dolnośląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR.

Page 36: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Powierzchnia kwalifikowana zgłoszona do jednolitej płatności obszarowej w poszczególnych kampaniach [ha]

13689141,41 14242278,77

12000000

14000000

16000000

870075,52 890898,26

0

2000000

4000000

6000000

8000000

10000000

2004 r. 2005 r.

Dolnośląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR.

Page 37: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Liczba złoŜonych wniosków, wydanych postanowień, przekazanych gospodarstw oraz wydanych decyzji o przyznaniu rent

strukturalnych

5185145806

41396 39144

40000

50000

60000

2692 2400 2175 2048

0

10000

20000

30000

40000

ZłoŜone w nioski Wydanepostanow ienia

Przekazanegospodarstw a

Wydane decyzjeprzyznające rentę

Dolnośląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR.

Page 38: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Liczba złoŜonych wniosków i wydanych decyzji dotyczących gospodarstw niskotowarowych

115051100567

60000

80000

100000

120000

Dolnośląskie

2014 1829

0

20000

40000

60000

ZłoŜone wnioski Wydane decyzjeprzyznające pomoc

Dolnośląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR.

Page 39: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Wypłacona kwota pomocy na wspieranie gospodarstw niskotowarowych

495398337,9

300000000350000000400000000450000000500000000

9318927,86

050000000

100000000150000000200000000250000000300000000

Dolnośląskie Polska

Kwota zrealizowanychpłatności [zł]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR

Page 40: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

. Liczba wniosków złoŜonych w latach 2004-2007 do objęcia płatności z tytułu ONW

628762708675

597961

600000

700000

800000

18283 20602 20648

0

100000

200000

300000

400000

500000

2004 2005 2006

Dolnośląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR

Page 41: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Powierzchnia deklarowana do objęcia płatnościami z tytułu ONW [ha]

64393097070784

6000000

7000000

8000000

234314 251808

0

1000000

2000000

3000000

4000000

5000000

2004 2005

Dolnośląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR

Page 42: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Liczba złoŜonych wniosków oraz wydanych decyzji o dostosowanie gospodarstw do standardów UE

7390066491

60000

70000

80000

678 647

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

ZłoŜone wnioski Wydane decyzjeprzyznające pomoc

Dolnoś ląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR

Page 43: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Liczba złoŜonych wniosków o pomoc oraz decyzji przyznających płatności dla grup producentów rolnych

55

40

50

60

2 2

25

0

10

20

30

40

Liczba złoŜonychwniosków o pomoc

Liczba wydanych decyzjiprzyznających pomoc

Dolnośląskie

Polska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR

Page 44: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Liczba wniosków złoŜonych w 2006 r. o zalesienie gruntów rolnych oraz łączna kwota zrealizowanych płatności od

początku trwania programu

Wyszcze-gólnienie

Liczba wniosków

złoŜonych w 2006 r.

Liczba wniosków kontynuacyjnych

w 2006 r.

Kwota zrealizowanych

płatności od 18.10.2004 -

2006 r.w 2006 r. 18.10.2004 -

30.06.2006 r.

Dolnośląskie 161 88 6 338.165,20

Polska 4191 2104 123 061.733,91

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR

Page 45: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Ta 19. Pomoc finansowa skierowana na wieś dolnośląską w latach 2004-2006

Nazwa programuKwota[PLN]

Dopłaty bezpośrednie + ONW 1 389

SPO „Restrukturyzacja i modernizacja rolnictwa oraz SPO „Restrukturyzacja i modernizacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich”

296

SPO „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb” 10

Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 300

Razem 1 995

Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów AR i MR

Page 46: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

Podsumowanie

• Podstawową formą produkcji ro ślinnej na Dolnym Śląsku, ze względu na wysokie walory przyrodnicze tego regionu, powinna być produkcja integrowana, a takŜe system rolnictwa ekologicznego. • W regionie I intensywnego rolnictwa, który ze względu na korzystne uwarunkowania przyrodniczo-ekonomiczne powinien pozostać podstawą produkcji rolniczej na Dolnym Śląsku, kierunkiem wiodącym jest uprawa zbóŜ oraz rzepaku.

• W przyszłości naleŜy zainteresować rolników upraw ą roślin strączkowych, szczególnie w regionach rekreacyjnych (II, III i V), ze względu na duŜą przydatność tych roślin w gospodarstwach ekologicznych. Na popularyzację zasługuje takŜe produkcja ogrodnicza, zwłaszcza w regionach funkcjonalnych I, II i IV, przede wszystkim z powodu bliskości aglomeracji miejskich, a takŜe w regionie II, na rozwijaj ącą się dynamicznie agroturystykę.

• W regionach o charakterze rekreacyjno-turystycznym oraz o słabszych glebach naleŜy wprowadzić uprawę roślin energetycznych

Page 47: Diagnoza stanu i kierunki rozwoju rolnictwa i obszarów ... · PDF fileGospodarstwa rolne ogółem wg. powierzchni u Ŝytków rolnych i liczby gospodarstw Wyszczególnienie 2002 2005

•Produkcja zwierzęca w porównaniu do produkcji roślinnej jest znacznie mniejrozwinięta. Woj. dolnośląskie charakteryzuje się jedną z najniŜszych w krajulokatą w obsadzie inwentarza Ŝywego. Regionem wyróŜniającym się ilościąhodowanych zwierząt jest region I – intensywnego rolnictwa. Na jego terenienaleŜy dąŜyć do zachowania hodowli bydła mlecznego. Region IV to zaplecze dlahodowli bydła mięsnego w róŜnych systemach.

• Znaczący procent trwałych uŜytków zielonych na Dolnym Śląsku jest czynnikiem sprzyjającym hodowli owiec. W regionie I, II, IV i V wiod ącym kierunkiem uŜytkowości powinien być kierunek mięsny.

Podsumowanie c.d.

kierunkiem uŜytkowości powinien być kierunek mięsny.

• Dolny Śląsk charakteryzuje się średnią intensywnością produkcji trzody chlewnej. W regionach IV i V są tradycje produkcji trzody chlewnej, naleŜy zatem zintensyfikować produkcj ę Ŝywca wieprzowego. Warunkiem rozwoju produkcji trzody chlewnej jest tworzenie grup producentów świń,

• Na Dolnym Śląsku są bardzo dobre warunki do hodowli drobiu. W regionach I i III nale Ŝy preferować kury uŜytkowane w kierunku mięsnym. Perspektywy rozwoju stwarzają takŜe hodowla koni, przed wszystkim koni sportowych oraz koni rekreacyjnych, a takŜe do tuczu.