DIALEK KELANTAN (FONOLOGI)Pensyarah : Encik KhairulAnuar bt
Ismail Disediakan oleh : Mohamad Kamil Hakim b. Mohamad Nasir Nur
Atiqah bt Mahmood
Dialek Kelantan
Kelainan Fonologi Fonologi merupakan satu kajian terhadap
bunyi-bunyi bahasa. Bidang fonologi menentukan sistem bunyi
satusatu bahasa dengan berdasarkan jenis-jenis bunyi samaada bunyi
itu distingtif atau tidak distingtif. Dalam bidang ini, didapati
wujud dua kelainan yang ketara di antara subdialek Kota Bharu
dengan bahasa Melayu baku iaitu dalam aspek pengucapan dan
fonem.Dialek Kelantan
Cara untuk mengungkapkan atau mengucapkan kata dalam sub dialek
Kelantan berlainan dengan cara mengucapkannya dalam bahasa Melayu
baku. Sebagai contoh, penutur sub dialek Kelantan mengucapkan [ ]
untuk [oran] dan [kit [ untuk [kit ].
Dialek Kelantan
Contoh diaek Kelantan berlainan dengan Bahasa Melayu Sub dialek
Kelantan Bahasa Melayu
[kuba] [m ?t ] [it ] [lopa?]
[k rbau] [rambutan] [hitam] [lompat]
Dialek Kelantan
Kelainan Fonem Fonem merupakan unit bunyi terkecil yang dapat
membezakan makna. Perbezaan makna ini dapat dilihat pada pasangan
minimal atau pasangan terkecil pasangan. Sub dialek Kelantan
mempunyai 35 fonem iaitu 15 fonem vokal dan 20 fonem konsonan.
Dialek Kelantan
(1)Fonem Vokal /i/ seperti dalam /itek/ /e/ seperti dalam /kile/
/ / seperti dalam / l / /a/ seperti dalam /kawa/ /i/ seperti dalam
/ga in/ / / seperti dalam /ka / itik kilir ela kawal garing
kain
Dialek Kelantan
/ / seperti dalam /say / // seperti dalam /pac/ /u/ seperti
dalam /um/ /o/ seperti dalam /tuboh/ / / seperti dalam /k t ?/ / /
seperti dalam /kus ?/ // seperti dalam /da/ / / seperti dalam /h /
/ / seperti dalam /p loh/Dialek Kelantan
sayang pancar umur tubuh kotak akhir daun ya peluh
Penyebutan vokal-vokal i, e, u, dan o dalam sistem fonologi
subdialek ini tidak banyak bezanya dengan apa yang terdapat dalam
Bahasa Melayu dan sub dialek-sub dialek lain, kecuali ada nya ciri
kardinal sekunder pada sifat kardinal. Contoh :
Dialek Kelantan
Kelantan [k labu] [p loh] [buku]
Bahasa Melayu [k labu] [p luh] [buku]
Dialek Kelantan
Konsonan a akhir kata dalam Bahasa Melayu, atau konsonan pepet
dalam bahasa standard yang terdapat dalam lingkungan akhir kata,
mempunyai kesejajaran dalam vokal dalam subdialek ini.
contohnya
Dialek Kelantan
Kelantan [d s ] [sap ] [kuas ]
Bahasa Melayu [dosa] [siapa] [kuasa]
Dialek Kelantan
Vokal a dalam suku kata akhir yang tertutup mempunyai
kesejajaran dengan vokal ,dengan syarat konsonan yang mengikutinya
itu adalah dalam Bahasa Melayu merupakan hentian glotis () atau
frikatif (h)
Dialek Kelantan
Kelantan [M ?] [Gal ?] [Gaj h] [Mut h]
Bahasa Melayu [emak] [galak] [gajah] [muntah]
Dialek Kelantan
Dalam Bahasa Melayu, konsonan penutup kata itu merupakan t atau
p, ia dapat digantikan oleh hentian glotis dalam sub dialek ini dan
a sebelumnya itu dipertahankan. Sebagai contoh:
Dialek Kelantan
Kelantan [G la?] [Saya?] [Lewa?] [Lipa?]
Bahasa Melayu [g lap] [sajap] [lewat] [lipat]
Dialek Kelantan
Selain itu, a, yang diikuti oleh salah satu konsonan nasal dalam
suku kata akhir tertutup mempunyai kesejajaran dengan dalam
subdialek ini. Misalnya: Kelantan [mas ] [dal ] [dul ] [b lac
]Dialek Kelantan
Bahasa Melayu [masam] [dalam] [dulan] [b lacan
Konsonan a dalam Bahasa Melayu yang terdapat sebelum s pada
akhir kata dipertahankan dalam dialek ini, tetapi s digantikan
dengan h. Sebagai contoh: Kelantan [D ah] [B ah] [Atah] [Ulah]
Bahasa Melayu [d ras] [b ras] [atas] [ulas]
Dialek Kelantan
Demikian juga halnya dengan a yang dalam Bahasa Melayu diikuti
oleh l dan r pada akhir kata. Walau bagaimanapun, di dalam
subdialek yang disenaraikan di bawah, l dan r dihilangkan. Kelantan
[Maha] [M ka] [Leba] [Tawa] Bahasa Melayu [mahal] [m kar] [lebar]
[tawar]
Dialek Kelantan
(1.0) Vokal Nasal Dalam subdialek Kelantan, terdapat fonem vokal
nasal sedangkan dalam bahasa Melayu tidak terdapat vokal nasal.
Vokal-vokal nasal dalam subdialek Kota Bharu bersifat fonemik,
iaitu dapat memberi erti yang berlainan seperti yang ditunjukkan
dalam pasangan-pasangan miniml seperti yang senaraikan di bawah.
[tap ] [tap ] [ ] tapai tampan menyala atau memancar
Dialek Kelantan
(1.1) Vokal Rangkap Subdialek Kelantan ini juga mempunyai banyak
vokal rangkap yang boleh dibandingkan seperti yang berikut: I )
Rangkap depan - ae, ui, ue II) Rangkap tengah-ia, ua III) Rangkap
belakang-io, io, iu, uo
Dialek Kelantan
Contoh Rangkap Depan Kelantan [bae?] [kaen] [kueh] [cue?] Bahasa
Melayu Baik kain kuih Cuit
Dialek Kelantan
Contoh Rangkap Tengah: Kelantan [bia] [sia?] [jua] [sua?] Bahasa
Melayu biar siap jual suap
Dialek Kelantan
Contoh Rangkap Belakang Kelantan [lio] [rioh] [di ] [bi ?]
[tiu?] Bahasa Melayu liur riuh dia biak tiup
Dialek Kelantan
20 Fonem konsonan
/p/ seperti dalam /pari/ /b/ seperti dalam /balu/ /t/ seperti
dalam /t n h/ /d/ seperti dalam /dapo/ /k/ seperti dalam /kuda/ /g/
seperti dalam /gila?/
pari balu tengah dapur kuda gilap
Dialek Kelantan
?/ seperti dalam /kak ?/ /s/ seperti dalam /saya?/ /z/ seperti
dalam /zi?/ /h/ seperti dalam /hapuh/ /c/ seperti dalam /culah/ /j/
seperti dalam /jula/ /l/ seperti dalam /lub /Dialek Kelantan
kakak sayap zip hapus culas julai lubang
/ / seperti dalam / ape?/ /m/ seperti dalam /mude?/ /n/ seperti
dalam /nasi?/ /n/ seperti dalam /nam?/ /n/ seperti dalam /nato?/
/w/ seperti dalam /wa?/ /y/ seperti dalam /yate/
rapit mudik nasi nyamuk mengantok wad yatim
Dialek Kelantan
Konsonan-konsonan yang terdapat dalam subdialek Kelantan dapat
dibahagikan kepada enam kategori iaitu: (2.1) Konsonan
Plosif/Hentian Konsonan-konsonan dalam golongan ini yang dapat
menduduki lingkungan akhir katahanyalah hentian glotis. Dengan ini
juga konsonan-konsonan plosif lain yang terdapat dalamBahasa Melayu
dapat menjadi unsur akhir kata digantikan dengan hentian glotis
dalam subdialek ini. Sebagai contoh: Kelantan [ada?] [ ba?] [isa?]
Bahasa Melayu [adat] [ bat] [hisap]
Dialek Kelantan
(2.2) Konsonan Nasal Konsonan nasal yang terdapat dalam
subdialek Kota Bharu ialah m, n, n dan n. Keempat-empat konsonan
nasal yang terdapat dalam subdialek ini boleh menempati lingkungan
pravokaldan antara vokal. i, e, ,, o dan u dalam hal ini. Begitu
juga dengan konsonan-konsonan nasal lainnya iaitu m dan n yang
dalam Bahasa Melayu terdapat sebelum vokalvokal tersebut,mengalami
penggantian dengan ng dalam subdialek Kelantan. Kelantan [ren]
[sigon] [sokon] [minun] Bahasa Melayu tenaga sigung sokong
minum
Dialek Kelantan
(2.3) Konsonan Frikatif Konsonan frikatif s hanya terdapat dalam
lingkungan sebelum dan antara vokal. Dalam lingkungan sebelum
kesenyapan, konsonan ini mengalami penggantian dengan h
tanpamelibatkan perubahan pada nilai vokal sebelumnya. Kelantan
Bahasa Melayu [inuh] hingus [aluh] halus [pitah] pintas [p dah]
pedas [k tah] kertas
Dialek Kelantan
(2.4) Konsonan Afrikat Seperti dalam bahasa Melayu dan
dialek-dialek lain, konsonan-konsonan afrikat dalam subdialek
Kelantan ini hanya terdapat dalam lingkungan sebelum dan antara
vokal. Konsonan-konsonan tersebut tidak dapat menempati lingkungan
sebelum kesenyapan. Kelantan Bahasa Melayu [Cin ] Cina [cic ?]
cicak [jag ] jaga [j a?] jerat
Dialek Kelantan
(2.5) Konsonan Lateral Konsonan lateral l tidak menempati
lingkungan sebelum kesenyapan. Walau bagaimanapun, sebelum
kesenyapan, konsonan ini mengalami penghilangan tanpa menimbulkan
perubahan pada nilai bunyi vokal sebelumnya. Sebagai contoh:
Kelantan Bahasa Melayu [lapu] lampu [lala?] lalat [luah] luas
[kate] katil [aka] akal [sapo] sampulDialek Kelantan
