Diervoeding Examenvragen

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: S

tud

ie v

an d

e vo

edin

gsst

offe

n

1

Mogelijke examenvragen Diervoeding

HHooooffddssttuukk 11.. SSTTUUDDIIEE VVAANN DDEE VVOOEEDDIINNGGSSSSTTOOFFFFEENN

11..11 IINNLLEEIIDDIINNGG In welke 6 hoofdcategorien zijn voedingsstoffen verdeeld? Geef de basiscomponenten. Water, koolhydraten, eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen

11..22 WWAATTEERR Uit hoeveel water bestaat het lichaam van een zoogdier en wat zijn de gevolgen van verliezen? 70%.

Verlies van 10% veroorzaakt ziekte

verlies van 15% of meer kan de dood veroorzaken indien niet tijdig hersteld.

Onder welke 4 vormen staat water ter beschikking voor dieren? vrij drinkwater

gebonden aan voedermiddelen

metabolisch water

water uit weefsels door afbraak van negatieve voedingsbalans

Welk belang heeft water voor het dier? water is betrokken bij bijna alle processen die in het lichaam plaatsvinden

wat bedraagt de dagelijkse waterbehoefte van een gezond volwassen dier? In milliliters komt het overeen met de dagelijkse energiebehoefte in kcal metaboliseerbare energie

gezonde hond of kat 50ml per kg lichaamsgewicht

de behoefte stijgt wanneer waterverlies toeneemt (hogere temperatuur, lactatie, hogere urineproductie, diarree, braken,

bloedingen,)

11..33 KKOOOOLLHHYYDDRRAATTEENN In welke groepen organische componenten kunnen koolhydraten opgedeeld worden?

+ uitleg!

- Monosacchariden

= enkelvoudige suikers, gemakkelijk geabsorbeerd

- Disacchariden= suikers, gevormd door een combinatie van 2 monosacchariden, makkelijk gehydrolyseerd in

monosacchariden

- Oligosacchariden

= korte ketens van monosacchariden, kunnen gehydrolyseerd worden tot enkelvoudige suikers.

doen meestal dienst als vezelbron voor het dieet.

fructo-oligosacchariden (FOS) indien ze fructose bevatten.

- Polysacchariden

lange ketens van monosacchariden, 2 types

o Polysacchariden met - bindingen (- glucanen)

kunnen opgesplitst worden door het amylase

o Polysacchariden met - bindingen (- glucanen)

kunnen niet opgesplitst worden door enzymen van het dier

vormen vezels

enkelvoudige

suikers

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: S

tud

ie v

an d

e vo

edin

gsst

offe

n

2

Bij zoogdieren:

suikers in zetmeel zijn zo gekoppeld kunnen afgebroken worden door verteringssystemen.

suikers in vezels zijn zo gekoppeld dat ze enkel afgebroken kunnen worden door bacterile enzymen.

Wat zijn goede koolhydraatbronnen? graanzetmeel, aardappelen en rijst.

Dierlijk materiaal bevat weinig tot geen koolhydraten

Wat is het belang van koolhydraten voor het dier?

- functie van enkelvoudige koolhydraten en zetmeel

worden door het lichaam gebruikt als bron voor glucose. Minder belangrijke functies:

o zorgen voor energie

o kunnen gebruikt worden als bouwstenen voor andere voedingsstoffen

o zorgen voor opslag van energie in de vorm van glycogeen of vet

- functie van de voedingsvezels

2 belangrijke functies!

o Bevorderen en reguleren van een normale darmfunctie

o Helpen behouden van de gezondheid van de dikke darm

Vezel zorgt voor een toename van massa en water in de darminhoud

helpt diarree en constipatie te voorkomen

Wat is een belangrijk nadeel van vezel? flatulentie (winderigheid) en borborygmi (darmgeluiden)

Hoe verloopt de vertering van vezel? Fermentatie: koolhydraten worden afgebroken in een omgeving met weinig tot geen zuurstof zodat energie gegenereerd

wordt.

Bacterin in de dikke darm: anaroben, kunnen zonder zuurstof leven.

Bacterin in de dikke darm passen fermentatie toe om energie te produceren voor overleving.

Die energie heeft de vorm van kortketen-vetzuren of gassen.

De bacterin gebruiken slechts een klein deel van de geproduceerde energie.

De rest wordt benut door de mucosacellen van de darm.

Koolhydraatbehoefte bij het dier? honden en katten hebben geen absolute behoefte aan koolhydraten maar hebben wel voldoende glucose of

glucosevoorlopers nodig brandstof voor het centrale zenuwstelsel.

Zonder koolhydraten wordt meer gevergd van vet- en eiwitmetabolisme om glucosevoorlopers te kunnen leveren.

11..44 EEIIWWIITTTTEENN Wat zijn eiwitten? = protenen

Organische componenten samengesteld uit 1 of meerdere polypeptideketens; opgebouwd uit aminozuren die gekoppeld

zijn door peptidebindingen.

Hoeveel natuurlijk voorkomende aminozuren bestaan er? 23! Deze kunnen aan elkaar gerijgd worden in willekeurige volgorde

Variteit van eiwitten? bijna oneindige variteit aan eiwitten!

ze kunnen ook combineren met niet-eiwit-substanties geconjugeerde eiwitten

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: S

tud

ie v

an d

e vo

edin

gsst

offe

n

3

Hoe kunnen aminozuren opgedeeld worden?

Essentile aminozuren

moeten aanwezig zijn in het dieet aangezien het lichaam ze niet zelf kan synthetiseren in voldoende

hoeveelheden. verschilt van diersoort tot diersoort

Taurine = essentieel voor kat, niet voor hond!

Niet-essentile aminozuren

kunnen aangemaakt worden door het lichaam zelf.

indien toch in het dieet minder grote hoeveelheid essentile aminozuren nodig.

Waar vindt men eiwitten? Wat zijn de bronnen? zowel plantaardige eiwitten als dierlijke eiwitten. alle weefsels gemaakt uit eiwit, wel verschil in hoeveelheden.

spierweefsel = erg veel eiwit vetweefsel = weinig eiwit

Wat is het belang van eiwitten voor het dier? bron van energie eiwitten = essentile bouwstenen van alle weefsels en organen!

- Kraakbeen, pezen en ligamenten

- Samentrekkende elementen van spieren

- Huid, haar en nagels

- Bloedeiwitten

- Enzymen

- Hormonen

- antistoffen

wat is de behoefte van eiwitten voor het dier? tekort kan zorgen voor problemen met bovenstaande functies!

resultaat: slechte groei, gewichtsverlies, doffe vacht, slechte immuniteit,

overmaat: teveel zal worden gebruikt als energiebron en opgeslagen worden onder de vorm van vet

levert stikstofbevattende afvalstoffen op, worden omgezet tot ureum in de lever en uitgescheiden door de nieren.

Energie-productie uit eiwitten = minder efficint dan energie-productie uit koolhydraten en vetten

Pathofysiologische toestand kan verhoogde eiwitbehoefte tot gevolg hebben.

Patinten met brandwonden of kanker hebben dagelijks extra eiwit nodig (hypermetabole toestand) als bouwsteen voor

weefsel herstel.

Wat is de biologische waarde? Kwaliteit = biologische waarde (BW)

Eiwit heeft hoge BW als het essentile aminozuren levert!

In hoeveelheden die nauwkeurig overeenkomen met de behoefte van het dier

Waarvan de meeste worden geabsorbeerd en vastgehouden

Afhankelijk van het aminozurenprofiel en eiwitverteerbaarheid.

voedingseiwit meestal duurder als het een hoge BW; maar huisdier heeft er minder van nodig.

Wat heeft BW met eieren te maken? Essentile aminozurenprofiel in ei komt overeen met de behoeften van de meeste dieren. Ei wordt makkelijk verteerd

BW = 100%

alle andere percentages gerelateerd aan die van ei.

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: S

tud

ie v

an d

e vo

edin

gsst

offe

n

4

11..55 VVEETTTTEENN Wat zijn vetten? Welke soorten zijn er? Vetten en olin zijn beide lipiden complexe organische producten, treden op in 2 vormen:

- Enkelvoudige lipiden

oa vetzuren en de esters van vetzuren met glycerol

- Geconjugeerde lipiden

= gecombineerd met andere componenten

oa fosfolipiden en lipoprotenen

Welke essentile vetzuren hebben honden nodig?

Linolzuur

-linoleenzuur

welke EXTRA component hebben katten nodig? Archidonzuur! (katten kunnen dit niet uit linoleenzuur synthetiseren)

wat zijn de bronnen? Waar komen vetten voor? zowel in plantaardige als in dierlijke voedingsmiddelen.

Wat is het belang van vetten voor dieren?

- verschaffen van energie!

1g vet levert 9kcal, 2,5 keer meer dan koolhydraten of eiwitten.

- smaak geven aan voeding

- bepaalde vetzuren (onmisbaar) :

o structurele rol

ze maken deel uit van de celwanden

o funtionele rol

voorlopers van bepaalde hormonen

hoe worden vetten verteerd? voornamelijk:

- maag:

enzym lipase (uit de maag afkomstig) breekt een deel af van het vet tot vetzuren en glycerol

- dunne darm

o pancreassappen

enzym lipase (uit de pancreeas afkomstig) breekt vetten af tot vetzuren en glycerol

o gal

galzouten werken als detergentie

breken de oppervlaksespanning tss vetten en water

vetten worden opgesplitst in kleine druppeltjes (micellen) lipase kan makkelijker vetten bereiken

en afbreken resterende producten worden geabsorbeerd door darmcellen en gekoppeld aan

lipoprotenen vormen chylomicronen worden vrijgesteld in de lymfe en vervolgens in de

algemene circulatie.

Verschil in lengte van de vetzuren?

- Korte vetzuren (< 6 C-atomen)

- Middellange vetzuren (6-14 C-atomen)

- Lange vetzuren (> 14 C-atomen)

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: S

tud

ie v

an d

e vo

edin

gsst

offe

n

5

Lange vetzuren = meerderheid, worden verteerd via bovenstaande weg.

korte en middellange vetzuren meer wateroplosbaar. Worden rechtstreeks geabsorbeerd in de capillairen en

getransporteerd naar de lever. Nuttige bron van calorien voor honden wanneer de normale vetvertering is verstoord of

wanneer lymfecirculatie ter hoogte van de darm faalt.

Gevaren van korte/middellange vetzuren? kunnen diarree veroorzaken wanneer ze niet opgenomen worden.

mogen niet overmatig aan katten gevoerd worden verantwoordelijk voor beschadiging van de lever door het optreden

van hepatische lipidose.

Wanneer zijn vetzuren bruikbaar als energiebron? als ze mitochondrion bereiken.

wordt bereikt met behulp van L-carnitine

L-carnitine = wateroplosbaar vitamineachtig aminozuur dat helpt bij transport van vetzuren naar het actieve deel van het

mitochondrion.

Wat is de behoefte van het dier? tekorten kunnen problemen veroorzaken zoals doffe vacht of reproductiestoornissen.

11..66 VVIITTAAMMIINNEENN Wat zijn vitaminen? complexe organische substanties.

Waarvoor zijn de nodig? om de groei, de gezondheid en de overleving van levende wezens te onderhouden.

Wat is het verschil tussen planten en dieren? planten kunnen de vereiste vitaminen zelf aanmaken, dieren zijn daar absoluut niet toe in staat.

Hoe worden vitaminen bekomen? ze zijn een essentieel onderdeel van het dieet!

ze kunnen ook aanwezig zijn onder de vorm van een precursor waaruit het dier zelf in staat is het vitamine te synthetiseren.

sommige vitaminen worden geproduceerd door bacterin in de darm die dan worden opgenomen door de gastheer.

In welke hoofdgroepen kunnen vitaminen worden opgedeeld? Hoeveel zijn er? En welke? 13 belangrijke vitaminen!

- Vet-oplosbare vitaminen

Worden vanuit de darm opgenomen, samen met vet

kunnen opgeslagen worden in het lichaam dagelijkse opname is geen vereiste

oversupplementatie kan leiden tot hypervitaminose en vergiftiging

Vit A

Vit D

Vit E

Vit K

- Wateroplosbare vitaminen

worden niet opgeslagen in het lichaam in significante hoeveelheden

te veel wordt uitgescheiden via de urine

dagelijkse opname is vereist

deficintie kan bij overmatig waterverlies (polyurie of diarree) of wanneer gastro-intestinale stoornissen

interfereren met microbile populaties.

Vit B-complex (8 vitaminen)

Vit C

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: S

tud

ie v

an d

e vo

edin

gsst

offe

n

6

Is er een andere groep vitaminen? er is een groep vitamine-achtige stoffen; ze lijken op vitaminen maar passen niet precies in de categorien.

vb. L-carnitine

Wat is het belang van vitaminen voor het dier? ze nemen deel aan tal van chemische reacties in het metabolisme.

doen dienst als enzymen, co-enzymen (moleculen die aan eiwitten binden om actieve enzymen te vormen) en precursoren

van enzymen.

Waarom hebben dieren behoefte aan vitaminen? afwezigheid van 1 vitamine kan zorgen voor het vertragen of niet meer optreden van 1 reactie. Dit kan verstrekkende

gevolgen hebben voor het lichaam!

tekort = vitaminendeficintie / hypovitaminose

teveel = hypervitaminose

11..77 MMIINNEERRAALLEENN Wat zijn mineralen? organische substanties welke een minerale component van het lichaam uitmaken.

ze maken slechts 1% van het lichaamsgewicht uit.

essentieel voor correcte groei en functionering van het lichaam!

In welke groepen verdeeld worden mineralen verdeeld? En op basis van wat? op basis van de hoeveelheden vereist door het lichaam!

- Macromineralen

lichaamsbehoefte wordt uitgedrukt in parts per hundred pph (1 pph = 10gram / kg voeder)

o Calcium,Chloor,Magnesium,Fosfor,Kalium,natrium

- Micromineralen en sporenelementen.

lichaamsbehoefte van micromineralen wordt uitgedrukt in parts per million ppm (1ppm = 1 milligram / kg

voeder)

o Koper,Jood,Ijzer,Mangaan,Selenium,Zink

Vereiste hoeveelheden van sporenelementen zijn niet gekend! Zouden waarschijnlijk uitgedrukt worden in

microgram / kg voeder.

o Chroom,Cobalt,Fluor,Molybdeen,Nikkel,Sulfaat,Vanadium,silicium (essentieel voor de hond)

Wat is het belang van mineralen voor het dier? noodzakelijk voor onderhoud van:

Skeletstructuur

Zuur/base evenwicht en waterbalans

Cellulaire functie

Zenuwgeleiding

Spiersamentrekking

Wat zijn de mineralenbehoeften van een dier? als een dier een geschikt, uitgebalanceerd dieet met een variteit aan ingredinten ter beschikking krijgt, wordt er over het

algemeen voldaan aan de behoeften zonder supplementen.

Er kan soms wel een tekort optreden (omstandigheden)

storingen in een hele reeks van metabole reacties.

verminderde immuniteit

Teveel aan mineralen = ook problemen!; sommige mineralen in competitie voor absorbtie.

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: s

tud

ie v

an d

e en

ergi

esto

fwis

selin

g

7

HHooooffddssttuukk 22.. SSTTUUDDIIEE VVAANN DDEE EENNEERRGGIIEESSTTOOFFWWIISSSSEELLIINNGG

22..11 IINNLLEEIIDDIINNGG Op welke plaats komt energie in de lijst van essentile behoeften? 3e! na zuurstof en water.

22..22 WWAATT IISS EENNEERRGGIIEE?? Hoe wordt energie uitgedrukt? vroeger: Calorie = hoeveelheid warmte welke noodzakelijk is om de temperatuur van 1 gram water met 1 C te doen

stijgen.

sinds internationele overeenkomst in 1975: Joule = J = arbeid =die een kracht van 1 newton (kg m/s) verricht bij

verplaatsing van een lichaam over 1 meter.

Wat is de verhouding tussen calorie en joule? 1 cal= 4,18 J

1 kcal = 4,18 kJ = 4180 J

1 Mcal = 4,18 MJ = 4,18 x J

Hoe worden voedermiddelen uitgedrukt? in MJ/kg

22..33 OOPPDDEELLIINNGG VVAANN DDEE EENNEERRGGIIEE BBIIJJ VVEERRWWEERRKKIINNGG DDOOOORR HHEETT DDIIEERR Wat zijn de verschillende verliesposten?

Faecale Energie

= energie in faeces van voedsel dat niet verteerd wordt (of kan worden)

Energierijke gassen

fermentatiegassen die gelimineerd worden via:

Ructus (herkauwers)

Via anus (herkauwens en niet herkauwers)

Te verwaarlozen bij dieren zoals hond en kat, belangrijk bij herkauwers!

Urinaire energie

Ureum (bij zoogdieren)

Urinezuur (bij pluimvee)

NH3 (bij vissen)

Extra warmte / Heat increment

warmte die boven de behoefte wordt geproduceerd en moet afgevoerd worden om dieren binnen hun specifieke

lichaamstemperatuurzone te houden.

222...333...111 BBBrrruuutttooo---eeennneeerrrgggiiieee (((BBBEEE))) Wat is bruto-energie? = verbrandingswarmte = de hoeveelheid warmte die vrijkomt bij volledige oxydatie (door verbranding) van een

gewichtseenheid voeder.

222...333...222 VVVeeerrrttteeeeeerrrbbbaaarrreee eeennneeerrrgggiiieee (((VVVEEE))) Wat is verteerbare energie? niet alle energie die een voeder bevat komt ter beschikking aan het dier.

verteerbaarheid van een voeder = het verschil tussen de hoeveelheid voedsel dat opgenomen werd en de hoeveelheid

voedsel dat verloren ging door de mest.

Toegenomen verteerbaarheid verminderde hoeveelheid mest.

Bruto Energie Faecale Energie = Verteerbare Energie

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: s

tud

ie v

an d

e en

ergi

esto

fwis

selin

g

8

222...333...333 MMMeeetttaaabbbooollliiissseeeeeerrrbbbaaarrreee eeennneeerrrgggiiieee (((MMMEEE))) Wat is Metaboliseerbare energie? = omzetbare energie = energie van een voeder dat in het organisme omgezet kan worden

metaboliseerbare energie = verteerbare energie urinaire energie (- energie gassen)

De hoeveelheid Energie die na aftrek van urinaire energie overblijft.

222...333...444 NNNeeettttttooo---eeennneeerrrgggiiieee (((NNNEEE))) Wat is netto-energie? gedeelte van metaboliseerbare energie wordt omgezet in warmte door absorptie en vertering. Warmte wordt gebruikt om

lichaamstemperatuur te onderhouden, mar grootste deel gaat verloren.

Hoe wendt het dier netto-energie aan?

1. Onderhoud

vitale functies

Lichaamsactiviteit

groei en herstel van weefsels

2. Productie en activiteit

Groei

Dracht

Indien niet genoeg energie na onderhoud geen productie of extra activiteit

22..44 EENNEERRGGIIEEBBEEHHOOEEFFTTEE VVAANN DDIIEERREENN Wat is DER? de dagelijkse energiebehoefte / Daily energy requirement

Waarvoor dient de energie welke dagelijks uit het voer wordt opgenomen?

1. Onderhouden van vitale functies in het lichaam

2. Activiteit / arbeid

3. Groei en productie

Uit welke verschillende fracties bestaat de dagelijkse energiebehoefte voor onderhoud van een

volwassen dier? Leg uit!

BER / Basel Energy Requirement

= De energiebehoefte voor basaal metabolisme

nodig om vitale organen te laten functioneren

(ademhaling, circulatie, nierfunctie, hersenactiviteit, temperatuurhuishouding

veronderstelling: dier is volledig inactief 12u na de maaltijd en bevindt zich in een stressvrije thermoneutrale

omgeving!

RER / Resting Energy Requirement

= De energiebehoefte in rust

energie die nodig is voor een rustend dier in een thermoneutrale omgeving, 12u na het eten.

MER / Maintenance Energy Requirement

= De energiebehoefte voor volwassen onderhoud

Energie die nodig is voor rust + voor beweging, opname en vertering van voedsel.

Verteerbare Energie Urinaire Energie = metaboliseerbare Energie

Metaboliseerbare Energie Extra warmteverlies = Netto Energie

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: v

oed

en n

aar

leve

nsf

ase

9

Is de hoeveelheid benodigde energie meer gerelateerd aan lichaamsoppervlak of aan

lichaamsgewicht? leg uit waarom! aan lichaamsoppervlak! Energie gaat vooral verloren onder de vorm van warmte langs het lichaamsoppervlak.

Hebben kleinere dieren een relatief hogere of lagere DER? hogere! Hun lichaamsoppervlak is groter ten opzichte van hun lichaamsgewicht. Ze hebben dus een relatief groter

warmteverlies.

Hoe bereken je DER? kg0,75 = metabolisch gewicht

Hoe wordt DER benvloedt? leeftijd, castratiestatus, dagelijkse activiteit, omgevingstemperatuur, ras,

22..55 EENNEERRGGIIEE--IINNHHOOUUDD VVAANN VVOOEERR Wat is energiedichtheid? = energiedensiteit = energie-inhoud per gewichtseenheid kcal per 100g of KJ per 100g

wordt bepaald door de hoeveelheid energieproducerende voedingsstoffen.

Heeft water een energetische waarde? neen. Voer met hoog vochtgehalte zal dus een lagere energiedichtheid hebben.

De fabrikant is verplicht de verhouding van verschillende voedingsstoffen en hoeveelheid energie in

het voeder op de verpakking te plaatsen. Maar hoe bereken je het aantal verteerbare koolhydraten

(enkelvoudige suikers, zetmeel, glycogeen)?

voor 100g voer

HHooooffddssttuukk 33.. VVOOEEDDEENN NNAAAARR LLEEVVEENNSSFFAASSEE

33..11 IINNLLEEIIDDIINNGG

33..22 HHEETT VVEERRZZAAMMEELLEENN VVAANN DDEE VVOOEEDDIINNGGSSHHIISSTTOORRIIEEKK EENN IINNFFOORRMMAATTIIEE OOVVEERR HHEETT DDIIEERR Welke informatie is belangrijk om een eigenaar gepast advies te kunnen geven over wat hij moet

voeren?

- Signalement

- Omstandigheden

- Medisch

- Voeding

- Algemene indruk

inclusief BCS! (lichaamsscore)

Waarvan neem je best ook aantekeningen?

- Signalement (lichaamsgewicht!)

- Voedingshistorie

- Gebit- en mondverzorging

100% - % eiwit - % vet - % ruwe celstof - % water - % as (mineralen) = % verteerbare koolhydraten

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: v

oed

en n

aar

leve

nsf

ase

10

- Algemene indruk van huid en vacht

- Alle andere informatie mbt omgeving,verleden, huidige toestand,

333...222...111 SSSiiigggnnnaaallleeemmmeeennnttt Welke factoren horen tot het signalement?

- Diersoort

- Ras

- Leeftijd

- Geslacht castratiestatus

- Gewicht

Waarom is de diersoort van belang? er is een verschil in eetgewoonten. Katten kunnen vb 10 20 kleine maaltijden nuttigen. eigenaren aanbevelen om

kleine hoeveelheden te voeren.

Waarom is het ras van belang? verschillende rassen = verschillende risicos op aandoeningen / ziektes.

bepaalde rassen zijn vatbaarder voor zwaarlijvigheid enz.

rasverschillen zoals temperament, gestalte / bouw, vacht en magere lichaamsmassa zorgen voor grote verschillen in DER.

Waarom is de leeftijd van belang? verschillende behoeften voor specifieke voedingsstoffen afhankelijk van de leeftijd.

jonge of drachtige dieren hebben extra voedingsstoffen nodig voor groei. Problemen als ze niet de juiste hoeveelheden

krijgen.

pups van grote rassen ontwikkelen problemen als ze teveel van bepaalde voedingsstoffen binnen krijgen (CALCIUM!)

vanaf 5 7 jaar: fysiologie verandert!

Waarom is het geslacht of de castratiestatus van belang? geslacht heeft geen invloed op energiebehoefte bij de hond

gecastreerde honden: 25% minder calorien nodig per dag

gecastreerde katten: 24-33% minder calorien nodig per dag.

gevolg van lagere basale energiebehoefte en lager activiteitsniveau.

333...222...222 OOOmmmssstttaaannndddiiiggghhheeedddeeennn Welke factoren horen tot de omstandigheden?

- Activiteitsniveau

- Stress

- omgeving

Heeft het activiteitsniveau invloed? Ja! Activiteit benvloedt de energiebehoeften significant.

Is er een verschil in langdure en kortstondige maar intense activiteit? ja! Langdurige activiteit doet de energiebehoefte meer stijgen.

Wat is de invloed van stress? stimmuleert de alertheid maar kan de voedselopname doen afnemen.

honden kunnen diarree ontwikkelen of weigeren te eten.

honden en katten hogere energiebehoefte wanneer gestressed, maar eten minder gewichtsverlies

zenuwachtige of gestreste honden hebben dus baar bij een geconcentreerd voer.

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: v

oed

en n

aar

leve

nsf

ase

11

Wat is de thermoneutrale zone? de temperatuurszone waarin geen extra energie nodig is om te compenseren voor warmteverliezen of om extra warmte

kwijt te raken.

rasspecifiek! Hangt sterk af van de vacht.

33..33 SSLLEEUUTTEELLVVOOEEDDIINNGGSSFFAACCTTOORREENN Wat is het doel van een voedingsbehandeling? zowel de lengte als de kwaliteit van het leven maximaliseren!

Wat zijn sleutelvoedingsfactoren? Welke zijn het? voedingsfactoren die speciale aandacht vragen.

- Water

- Energie

- Vet

- Eiwit

- Calcium en fosfor

Bepaalde levensfasen hebben nog aanvullende sleutelvoedingsfactoren nodig.

333...333...111 WWWaaattteeerrr Waar hangt de totale wateropname van af?

wordt benvloed door veel factoren maar neemt lineair toe bij toenemende zouthoeveelheden in het voer.

333...333...222 EEEnnneeerrrgggiiieee Waarom is het zo belangrijk de behoeften te respecteren? grote verschillen tussen individuen!

pups van grote rassen zullen vb skeletgroeiproblemen krijgen bij voer met een hoog energiegehalte.

ideaal gewicht is belangrijk vanwege de relatie van zwaarlijvigheid met allerlei ziekten!

333...333...333 VVVeeettt eeennn eeesssssseeennntttiiillleee vvveeetttzzzuuurrreeennn Wat is een voordeel van adequate opname van essentile vetzuren? behouden van normale huid en vacht.

Wat doet men voor honden en katten die aanleg hebben om overgewicht te ontwikkelen? een lager totaal vetgehalte aanbevelen, wel zorgen dat het voer voldoende hoeveelheden essentile vetzuren bevat.

333...333...444 EEEiiiwwwiiittt Wat zijn de gevolgen van overmatige eiwithoeveelheden? -bijdragen aan de voortschrijding van nierfalen (voeders met hoog eiwitgehalte hebben ook vaak hoog fosforgehalte)

- overmatige hoeveelheden worden als eiwit en vet opgeslagen.

333...333...555 CCCaaalllccciiiuuummm eeennn fffooosssfffooorrr Wat zijn de gevolgen van hoge fosforopname? snelle voortschrijding van nierziekten!

Wat zijn de gevolgen van overmatige calciumhoeveelheden? kan leiden tot calciumoxalaatstenen en verscheidene orthopedische problemen (vooral als het aan pups gevoerd wordt!)

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: v

oed

en n

aar

leve

nsf

ase

12

33..44 VVEERRSSCCHHIILLLLEENNDDEE LLEEVVEENNSSFFAASSEENN

333...444...111 VVVoooooorrrppplllaaannntttiiinnnggg bbbiiijjj hhhooonnndddeeennn eeennn kkkaaatttttteeennn Wat zijn de doelstellingen bij een goed voedingsprogramma voor voortplantende dieren? onderstaande elementen optimaliseren!

- Bevruchting

- Aantal pups / kittens per worp

- Bekwaamheid van teef / poes om te werpen

- Levensvatbaarheid van de pups / kittens, zowel pre- als neonataal

- Lactatie

Wat zijn de invloeden van voeding op de fokkerij? goede voeding en management vergroten de kans op succesvolle voortplanting en gezonde nakomelingen

onjuiste voeding benvloedt de fokprestaties negatief.

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: v

oed

ing

van

spo

rtho

nd

en

13

333...444...222 PPPuuuppp eeennn kkkiiitttttteeennn

333...444...333 VVVooolllwwwaaasssssseeennn hhhooonnndddeeennn eeennn kkkaaatttttteeennn

333...444...444 OOOuuudddeee hhhooonnndddeeennn eeennn kkkaaatttttteeennn

HHooooffddssttuukk 44.. VVOOEEDDIINNGG VVAANN SSPPOORRTTHHOONNDDEENN


44..22 AALLGGEEMMEEEENN

44..33 HHEETT EENNDDUURRAANNCCEE TTYYPPEE

44..44 HHEETT SSPPRRIINNTT TTYYPPEE

44..55 BBEESSLLUUIITT

HHooooffddssttuukk 55.. OOBBEESSIITTAASS


55..22 TTYYPPEESS OOBBEESSIITTAASS

55..33 VVOOOORRKKOOMMEENN

55..44 RRIISSIICCOOFFAACCTTOORREENN IINN VVEERRBBAANNDD MMEETT OOBBEESSIITTAASS

555...444...111 HHHeeettt sssoooooorrrttt vvvoooeeerrr eeennn dddeee vvvoooeeedddeeerrrwwwiiijjjzzzeee

555...444...222 AAAccctttiiivvviiittteeeiiittt

555...444...333 GGGeeennneeetttiiisssccchhheee ooopppbbbooouuuwww

555...444...444 GGGeeessslllaaaccchhhttt eeennn cccaaassstttrrraaatttiiieeessstttaaatttuuusss

555...444...555 LLLeeeeeeffftttiiijjjddd

555...444...666 GGGeeennneeeeeesssmmmiiiddddddeeellleeennn

555...444...777 EEEnnndddooocccrrriiieeennneee ssstttoooooorrrnnniiisssssseeennn

555...444...888 DDDeee eeeiiigggeeennnaaaaaarrr

555...444...999 HHHeeettt gggeeedddrrraaaggg vvvaaannn dddeee hhhooonnnddd

55..55 GGEEZZOONNDDHHEEIIDDSSRRIISSIICCOOSS VVAANN OOBBEESSIITTAASS

55..66 DDIIAAGGNNOOSSEE

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: d

iee

tbeh

and

elin

g va

n a

and

oen

inge

n va

n d

e la

ge u

rin

eweg

en

14

555...666...111 BBBeeepppaaallliiinnnggg vvvaaannn hhheeettt rrreeelllaaatttiiieeevvveee gggeeewwwiiiccchhhttt

555...666...222 MMMooorrrfffooommmeeetttrrriiisssccchhheee mmmeeetttiiinnngggeeennn

555...666...333 LLLiiiccchhhaaaaaammmssscccooonnndddiiitttiiieeessscccooorrriiinnnggg

55..77 BBEEHHAANNDDEELLIINNGG

555...777...111 PPPsssyyyccchhhooolllooogggiiisssccchhheee bbbeeennnaaadddeeerrriiinnnggg vvvaaannn dddeee eeeiiigggeeennnaaaaaarrr eeennn fffaaammmiiillliiieee

555...777...222 HHHeeettt dddiiieeeeeettt

555...777...333 AAAccctttiiivvviiittteeeiiittt

555...777...444 SSStttaaappp vvvoooooorrr ssstttaaappp bbbeeehhhaaannndddeeellliiinnnggg

555...777...555 VVVoooooorrrkkkooommmiiinnnggg vvvaaannn hhheeerrrnnniiieeeuuuwwwddd oooppptttrrreeedddeeennn

55..88 PPRREEVVEENNTTIIEE VVAANN OOBBEESSIITTAASS

HHooooffddssttuukk 66.. DDIIEEEETTBBEEHHAANNDDEELLIINNGG VVAANN AAAANNDDOOEENNIINNGGEENN VVAANN DDEE LLAAGGEE UURRIINNEEWWEEGGEENN


66..22 KKLLIINNIISSCCHHEE SSYYMMPPTTOOMMEENN

66..33 DDIIAAGGNNOOSSEE

66..44 UURRIINNEEOONNDDEERRZZOOEEKK

666...444...111 KKKwwweeeeeekkk

666...444...222 pppHHH

666...444...333 sssoooooorrrttteeellliiijjjkkk gggeeewwwiiiccchhhttt,,, eeeiiiwwwiiitttttteeennn eeennn gggllluuucccooossseee

666...444...444 ssseeedddiiimmmeeennnttt

66..55 AANNAALLYYSSEE VVAANN UURROOLLIIEETTEENN

66..66 RRIISSIICCOOFFAACCTTOORREENN

66..77 BBEEHHAANNDDEELLIINNGG

666...777...111 aaalllgggeeemmmeeennneee vvvoooeeedddiiinnngggsssppprrriiinnnccciiipppeeesss ttteeerrr vvvoooooorrrkkkooommmiiinnnggg vvvaaannn uuurrrooollliiieeettteeennn

666...777...222 vvvoooeeedddiiinnngggsssppprrriiinnnccciiipppeeesss ttteeerrr vvvoooooorrrkkkooommmiiinnnggg vvvaaannn ssstttrrruuuvvviiieeetttuuurrrooollliiittthhhiiiaaasssiiisss ---

666...777...333 vvvoooeeedddiiinnngggsssppprrriiinnnccciiipppeeesss ttteeerrr vvvoooooorrrkkkooommmiiinnnggg vvvaaannn oooxxxaaalllaaaaaatttuuurrrooottthhhiiillliiiaaasssiiisss

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: d

iee

tbeh

and

elin

g va

n n

iera

and

oen

inge

n

15

HHooooffddssttuukk 77.. DDIIEEEETTBBEEHHAANNDDEELLIINNGG VVAANN NNIIEERRAAAANNDDOOEENNIINNGGEENN


77..22 SSLLEEUUTTEELLVVOOEEDDIINNGGSSFFAACCTTOORREENN BBIIJJ CCHHRROONNIISSCCHHEE NNIIEERRIINNSSUUFFFFIICCIINNTTIIEE

777...222...111 EEEnnneeerrrgggiiieee

777...222...222 EEEiiiwwwiiittt

777...222...333 FFFooosssfffooorrr

777...222...444 VVVoooeeedddiiinnngggsssvvveeezzzeeelll

777...222...555 VVVeeettt

777...222...666 NNNaaatttrrriiiuuummm

777...222...777 KKKaaallliiiuuummm

777...222...888 VVViiitttaaammmiiinnneeennn

777...222...999 AAAccciiidddooosssiiisss

777...222...111000 VVVeeerrrttteeeeeerrrbbbaaaaaarrrhhheeeiiiddd

77..33 SSLLEEUUTTEELLVVOOEEDDIINNGGSSFFAACCTTOORREENN BBIIJJ AACCUUTTEE NNIIEERRIINNSSUUFFFFIICCIINNTTIIEE

HHooooffddssttuukk 88.. DDIIEEEETTBBEEHHAANNDDEELLIINNGG BBIIJJ HHAARRTTAAAANNDDOOEENNIINNGGEENN


88..22 SSLLEEUUTTEELLVVOOEEDDIINNGGSSFFAACCTTOORREENN

888...222...111 MMMaaagggnnneeesssiiiuuummm eeennn kkkaaallliiiuuummm

888...222...222 EEEiiiwwwiiitttttteeennn eeennn eeennneeerrrgggiiieee

888...222...333 TTTaaauuurrriiinnneee

888...222...444 NNNaaatttrrriiiuuummmccchhhlllooorrriiidddeee

888...222...555 LLL---cccaaarrrnnniiitttiiinnneee

888...222...666 LLL---aaarrrgggiiinnniiinnneee

HHooooffddssttuukk 99.. DDIIEEEETTBBEEHHAANNDDEELLIINNGG BBIIJJ KKAANNKKEERR


99..22 VVEERRAANNDDEERRIINNGGEENN IINN SSTTOOFFWWIISSSSEELLIINNGG

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: d

e vo

edin

g va

n h

et p

aard

16

999...222...111 VVVeeerrraaannndddeeerrrdddeee kkkoooooolllhhhyyydddrrraaaaaatttssstttooofffwwwiiisssssseeellliiinnnggg

999...222...222 VVVeeerrraaannndddeeerrrdddeee eeeiiiwwwiiitttssstttooofffwwwiiisssssseeellliiinnnggg

999...222...333 VVVeeerrraaannndddeeerrrdddeee vvveeetttssstttooofffwwwiiisssssseeellliiinnnggg

99..33 KKAANNKKEERRCCAACCHHEEXXIIEE

99..44 SSLLEEUUTTEELLVVOOEEDDIINNGGSSFFAACCTTOORREENN VVOOOORR HHOONNDDEENN MMEETT KKAANNKKEERR

999...444...111 KKKoooooolllhhhyyydddrrraaattteeennn

999...444...222 VVVeeetttttteeennn

999...444...333 vvveeetttzzzuuurrreeennn

999...444...444 eeeiiiwwwiiitttttteeennn

999...444...555 aaarrrgggiiinnniiinnneee

HHooooffddssttuukk 1100.. DDEE VVOOEEDDIINNGG VVAANN HHEETT PPAAAARRDD


1100..22 BBEEHHOOEEFFTTEENN VVAANN HHEETT PPAAAARRDD

111000...222...111 EEEnnneeerrrgggiiieeebbbeeehhhoooeeefffttteeennn

111000...222...222 EEEiiiwwwiiitttbbbeeehhhoooeeefffttteeennn

111000...222...333 BBBeeehhhoooeeefffttteeennn aaaaaannn mmmiiinnneeerrraaallleeennn

111000...222...444 BBBeeehhhoooeeefffttteeennn aaaaaannn vvviiitttaaammmiiinnneeennn

111000...222...555 BBBeeehhhoooeeefffttteee aaaaaannn wwwaaattteeerrr

1100..33 VVOOEEDDEERRMMIIDDDDEELLEENN EENN HHUUNN VVOOEEDDEERRWWAAAARRDDEE

111000...333...111 VVVoooeeedddeeerrrmmmiiiddddddeeellleeennn

111000...333...222 VVVoooeeedddeeerrrwwwaaaaaarrrdddeee

111000...333...333 VVVoooeeedddeeerrrooopppnnnaaammmeee

HHooooffddssttuukk 1111.. RRAANNTTSSOOEENN VVOOOORR MMEERRRRIIEE EENN VVEEUULLEENN


1111..22 VVOOOORRPPLLAANNTTIINNGG BBIIJJ PPAAAARRDDEENN

111111...222...111 DDDeeekkkkkkiiinnnggg

Bauwens Bo

Ho

ofd

stu

k: R

ants

oen

vo

or

mer

rie

en v

eule

n

17

111111...222...222 DDDrrraaaccchhhttt

111111...222...333 LLLaaaccctttaaatttiiieee

1111..33 HHEETT VVEEUULLEENN

111111...333...111 DDDeee zzzooooooggg--- eeennn ssspppeeeeeennntttiiijjjddd

111111...333...222 MMMoooeeedddeeerrrlllooozzzeee ooopppfffoookkk

Documents

Diervoeding Examenvragen