ĐIỀU TRA VÀ NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA GIỐNG GÀ CÁY CỦM TẠI CAO BẰNG

7/24/2019 IU TRA V NGHIN CU C IM SINH HC CA GING G CY CM TI CAO BNG

1/52

I HC THI NGUYNTRNG I HC NNG LM

------------------------

M THTHU TR

Tn ti:

IU TRA V NGHIN CU C IMSINH HC CA GING G CY CM TI CAO BNG

KHA LUN TT NGHIP I HC

Ho to :Chnh quy

Chuyn ngnh : Chn nui Th y

Khoa : Chn nui Th y

Kho hc :2010 - 2014

Thi Nguyn, 2014


2/52

I HC THI NGUYNTRNG I HC NNG LM

------------------------

M THTHU TR

Tn ti:

IU TRA V NGHIN CU C IM

SINH HC CA GING G CY CM TI CAO BNG

KHA LUN TT NGHIP I HC

Ho to :Chnh quy

Chuyn ngnh : Chn nui Th y

Khoa :Chn nui Th y

Lp :42B - CNTY

Kho hc :2010 - 2014

Ging vin hng dn : TS. Bi ThThm

Thi Nguyn, 2014


3/52

LI NI U

Thc tp tt nghip l khu v cng quan trng i vi mi sinh vin trc

khi ra trng. y l giai on quan trng nh du s chuyn i t sinh vin

thnh mt ksnng nghip, v trong qu trnh thc tp chng ta c cng cli

nhng kin thc hc, cng nhphng php vn dng nhng kin thc vo

lao ng thc tin, t nng cao cht lng v hiu quca vic hc tp, to tin

cho sinh vin c kin thc !y bc vo cuc sng, gp ph!n tch cc vo

snghip xy dng t nc ta trong thi k i mi.

c s"ng ca ban chnhim khoa Ch#n nui th y, trng i hcNng Lm Thi Nguyn, gio vin hng dn, em tin hnh thc hin ti: iu

tra v nghin cu c im sinh hc ca ging g Cy Cm ti Cao Bng.

Trong thi gian thc tp tthng 12/ 2013 n thng 5/ 2014 vi thi lm

vic nghim tc n nay kha lun hon thnh.

M$c d rt cg%ng nhng do trnh hiu bit ca em cn c hn nn

khng thtrnh kh&i nhng thiu st trong ti. Em mong nhn c sng gp kin ca cc th!y c kha lun tt nghip ca em c hon thin hn.

Em xin chn thnh cm n!.

Thi Nguyn, thng 5 nm 2014

Sinh vin

m ThThu Tr


4/52

LI CM N

Thc tp tt nghip l ni dung rt quan trng i vi mi sinh vin trc

lc ra trng. Giai on ny va gip cho sinh vin kim tra, h thng li nhng

kin thc l thuyt v lm quen vi cng tc nghin cu khoa hc, cng nhvn

dng nhng kin thc vo thc tin sn xut.

t c mc tiu , c snht tr ca Ban Chnhim Khoa Ch#n nui

th y, trng i hc Nng Lm Thi Nguyn, chng ti tin hnh thc hin ti:

iu tra v nghin cu c im sinh hc ca ging g Cy Cm ti Cao Bng.

hon thnh kha lun ny ti nhn sgip 'tn tnh ca cn btics(, cc th!y c gio trong Khoa ch#n nui th y, $c bit l shng dn ch)bo

tn tnh ca c gio hng dn: TS. Bi Th Thm gip ' ti trong sut qu

trnh thc tp ny.

Ti xin by t&lng bit n ti cc th!y, c gio trong Khoa Ch#n nui Th

y, cc cn blm vic ti S(Nng nghip v Pht trin nng thn t)nh Cao B*ng,

cc cn bti huyn Ha An v mt snng hca huyn Tr L+nh, gia nh, bnb gip 'ti vt qua nhng kh kh#n, b'ng'ban !u ca qu trnh thc tp.

Do thi gian v kin thc bn thn cn hn chbn kha lun ny khng

trnh kh&i nhng thiu st. V vy, ti rt mong c sgip ', gp chn thnh

ca cc th!y, c gio v ton thcc bn b "ng nghip kha lun tt nghip

ca ti c hon thin hn.

Thi Nguyn, thng 5 n

m 2014Sinh vin

m ThThu Tr


5/52

DANH MC CC BNG

Trang

Bng 1.1. Slng vt nui ca x c xun, Huyn Ha An, T)nh Cao B*ng ...... 8

Bng 1.2. Tng svt nui ca x cc n#m 2012, 2013, thng 5/2014 ..................... 9

Bng 1.3. Kt qucng tc phc vsn xut ........................................................... 12

Bng 2.1. S lng n g Cy Cm ti x c Xun, huyn Ha An, t)nh Cao

B*ng n#m 2012, 2013, 5/2014 .................................................................................. 28

Bng 2.2. Kt quiu tra tnh hnh m%c bnh ca g Cy Cm ............................. 29

Bng 2.3. Mt s$c im vngoi hnh v mu s%c lng, da ................................ 30

Bng 2.4. Kch thc cc chiu o ca g Cy Cm tr(ng thnh .......................... 31Bng 2.5. Kt qukim tra huyt hc ca g ........................................................... 32

Bng 2.6. Kt qunh gi mt sch)tiu sinh l ca g Cy Cm ....................... 32

Bng 2.7. Sinh tr(ng tch ly ca g Cy Cm ...................................................... 33

Bng 2.8. Sinh tr(ng tuyt i ca g Cy Cm .................................................... 35

Bng 2.9. Kt qumkho st nh gi n#ng xut th,t ca g Cy Cm tr(ng

thnh .......................................................................................................................... 36Bng 2.10. Kt qunh gi cht lng th,t g Cy Cm (n = 3) ........................... 36

Bng 2.11. Kt qutheo di mt syu tnh h(ng n ssinh tr(ng v pht

dc ca g Cy Cm ................................................................................................. 37

Bng 2.13. Kt qunh gi khn#ng sinh sn ca g Cy Cm ........................... 38


6/52

DANH MC CC HNH

Trang

Hnh 2.1. "th,sinh tr(ng tch ly ca g trng v g mi .................................. 34

Hnh 2.2. Biu "sinh tr(ng tuyt i g Cy Cm .............................................. 35


7/52

DANH MC CC TVIT TT

Cs Cng s

Kcal/kg Kilocalo/kilogram

KL Khi lng

M Mt

TS Tin s

STT Stht

UBND -y ban nhn dn


8/52

MC LC

Trang

Phn 1: CNG TC PHC VSN XUT ........................................................ 1

1.1. I.U TRA C/B0N ........................................................................................... 1

1.1.1. iu kin tnhin ............................................................................................. 1

1.1.2. iu kin kinh t- x hi .................................................................................. 2

1.1.3. Tnh hnh sn xut ti cs(.............................................................................. 4

1.1.4. nh gi chung ................................................................................................. 6

1.2. N1I DUNG, PH2/NG PHP V K3T QU0PH4C V4S0N XU5T ........... 7

1.2.1 Ni dung ............................................................................................................. 71.2.2. Phng php ..................................................................................................... 7

1.2.3. Kt quphc vsn xut .................................................................................. 8

1.3. K3T LU6N V .NGH7................................................................................ 12

1.3.2. ngh, ............................................................................................................ 12

Phn 2: CHUYN NGHIN CU KHOA HC .......................................... 13

2.1. 8T V5N . ................................................................................................... 132.1.1. Tnh cp thit ca ti .................................................................................. 13

2.1.2. Mc tiu ca ti .......................................................................................... 14

2.1.3. ngh+a ca ti ........................................................................................... 14

2.2. T9NG QUAN TI LI:U .................................................................................. 14

2.2.1. Cs(khoa hc ................................................................................................ 14

2.2.2. $c im sinh tr(ng v pht dc ca g ....................................................... 162.2.3. $c im tiu ha ........................................................................................... 18

2.3. ;I T2


9/52

2.4.1. Kt quiu tra vn g Cy Cm ti cs(. ............................................... 28

2.4.2. Kt qunghin cu $c im ngoi hnh ca g Cy Cm ............................ 30

2.4.3. $c im sinh hc vch)shuyt hc ca g Cy Cm ............................... 32

2.4.4. $c im sinh hc vkhn#ng sinh tr(ng ca g Cy Cm ....................... 33

2.4.5. $c im sinh hc vkh#n#ng sinh sn ca g cy cm .............................. 38

2.5. K3T LU6N, T>N TI V KI3N NGH7......................................................... 38

2.5.1. Kt lun ........................................................................................................... 38

2.5.2. T"n ti ............................................................................................................. 39


10/52

1

Phn 1

CNG TC PHC VSN XUT

1.1. IU TRA CBN

1.1.1.iu kin tnhin

1.1.1.1.Vtr a l

X c Xun l mt x vng cao ca Huyn Ha An, cch th,trn Nc Hai

19 km, c v,tr ,a l nhsau:

+ Pha B%c gip x: Quang Vinh, huyn Tr L+nh

+ Pha Nam gip x: X NgLo, i Tin, huyn Ho An+ Pha ng gip x: Lu Ngc, huyn Tr L+nh

+ Pha Ty gip x: HThn, huyn H Qung

1.1.1.2.a hnh t ai

Tng din tch t tnhin ca x 2015,63 ha. c Xun c ,a hnh phc tp, c

dc ln, t ai chyu l ni "i, n*m xen k?l cc thung lng nh&, cao trung

bnh l 500 m )nh cao nht l 950 m, ,a hnh ni ko thnh dy tTy B%c nng Nam. Do t ai a ph!n l ni nn rt t t sn xut nng nghip, ngu"n

nc $c bit kh kh#n, kcdng cho sinh hot cng khng . X c Xun c 96

hv 4 xm hnh chnh, trong tt ccc xm u thuc min ni.

1.1.1.3. Giao thng, thy li

c Xun l mt x c ng giao thng i li kh kh#n c nh nc

!u tlm ng lin x ti Tin n UBND x c Xun thng xe kthuthin nay hon thin nhng vic i li, giao lu bun bn, trao i hng ho tiu

thsn ph@m cng nhgiao lu v#n ho, trao i khoa hc kthut, kinh nghim

sn xut cn g$p nhiu kh kh#n.

Do x c Xun c ,a hnh phc tp vi cao, thp khng "ng u, xen k?

gia cc "i ni cao l cc thung lng vi nhiu hnh thi khc nhau. Cc thung

lng hAp khng b*ng phBng nn thng xuyn thiu nc.


11/52

2

1.1.1.4. Thi tit, kh hu

Theo ti liu kh hu ca huyn Ho An, x c kh hu nhit i gi ma vi

cc $c trng sau:

Nhit khng kh: Bnh qun n#m 20-220C. c chia ra lm hai ma r rt:

Ma nng tthng 5 n thng 9, ma kh lnh t thng 10 thng 4 n#m sau,

nhit cao nht vo ma nng t 22,20C, ma lnh c thxung ti 00C.

Ma xun thi tit m p, c ma xun. Ma hn%ng nng, thng ch,u nh

h(ng ca nhng t p thp nhit i gy ma to, th)nh thong c nhng t nng

bc kh ch,u. Ma thu mt mC, dch,u. Ma ng kh hanh, lun ch,u nh h(ng

ca nhng t khng kh lnh v gi ma ng b%c gy ma d!m, gi rt lm chonhit thp v @m cao.

Kh hu kh%c nghit nh vy gy nh h(ng rt ln n ngnh sn xut

nng nghip. $c bit, i vi ch#n nui gia sc, gia c!m thi tit thay i theo ma

nhvy nh h(ng n sc khoCvt nui, to iu kin d,ch bnh pht trin.

- Ngu"n nc

Ngu"n nc phc vsinh hot chyu c cung cp ththng ging nckhoan v bm tchn dc x i Tin ln nn m bo nc sch phc vcho i

sng h*ng ngy.

Nc dng cho ch#n nui cng chyu ly ththng ging khoan, nn vc

bn p ng yu c!u vsinh.

1.1.2.iu kin kinh t- x hi

1.1.2.1. Dn s

v ngun lao

ng

X c Xun c 523 nhn kh@u, trong tui lao ng c 346 ngi. Cc h

ca x chyu l sn xut nng nghip.

Kinh tpht trin kh cao v tng i n ,nh, l iu kin tng i thun

li x c Xun thc hin tt hn nhim vxy dng i sng v#n ho. Nhn

dn trong x u c in sD dng v cc phng tin nghe nhn, n%m b%t c

thng tin vchnh sch ca ng, php lut ca nh nc, tip thu cc phng thc

lm #n mi... Nhiu h"ng bo dn tc thiu s(trong x mua s%m c cc


12/52

3

phng tin sinh hot nh: Xe my, in thoi, tlnh... phc vnhu c!u sinh hot

v pht trin kinh t.

1.1.2.2. Csvt cht

- in: Do l x vng cao cn nhiu kh kh#n nn c nh nc ch trng

!u txy dng trm bin p, cho n nay tt ccc hgia nh trong x c in

th%p sng. Mng li in an ton cho ngi sDdng.

- ng: Cc tuyn ng i cha c b tng ha hon ton.

Tuyn ng chnh tNc Hai n trs(x c b tng ha v c

tri nha.

Tuyn ng vo xm Lng Thc thi cng xong nhng i li vn rt khkh#n ma ma xe my khng i li c.

Tuyn ng xm Lng Duc c huyn ph duyt thi cng trong n#m

2010, n nay c hon thin.

Nhn chung, ng i li (thn bn cn rt kh kh#n, c ni ch)i b.

- Trng: Trng trung hc c s(v trng m!m non mi c xy dng

khang trang v c a vo sDdng.Trang thit b,phc vcho vic ging dy v hc tp ca cc cp hc cha

p ng c nhu c!u cho vic dy v hc.

Cha c !y cc phng chc n#ng v cc hng mc cbn nh: phng

sinh hot chung, phng gio dc thcht, nh bp, kho thc ph@m, thvin, ...

Thiu khun vin, cng trng, hng ro bo v, sn chi, sn tp.

Phng hc, bng, bn ghcho gio vin, hc sinh b,xung cp.- Trm y t: X c mt trm y tcp 4 phc vcho vic khm cha bnh cho

nhn dn trong x.

1.1.2.3. Vn ha, gio dc, y t, quc phng.

Cc hot ng v#n ho, thng tin, thdc th thao trn ,a bn x c

@y mnh, p ng tt yu c!u v nhim vchnh tr,ca x trong l+nh vc thc hin

chtrng ng li ca ng, chnh sch php lut ca Nh nc ti qu!n chng


13/52

4

nhn dn. Phong tro xy dng nh v#n ho v lng v#n ho c trin khai tt

ti cc n v,cs(trn ,a bn x.

H thng thng tin pht thanh truyn hnh p ng tt vic phc vk,p

thi cc nhim chnh tr,trng tm ca ,a phng.

Hot ng y t, ch#m sc sc khoC cng "ng ca x trong thi gian qua

c ch trng v ngy cng pht trin.

Cng tc dn skhoch ha gia nh trong nhng n#m qua t c kt qu

tt, tElt#ng dn stnhin l 0,25%.

Phcp gio dc (tt ccc x, th,trn trn ,a bn huyn. !u txy dng

trng hc cao t!ng, kin c, khang trang. Ngoi squan tm ca chnh quyn ,aphng, mt sthn, lng cn ng vin, tuyn dng t$ng qu cho hc sinh, sinh

vin c thnh tch cao trong hc tp gp ph!n khng nh&vo pht trin gio dc

(,a phng.

Quc phng lun c cng c, c cc t tchc tp hun cho cc cng an

vin trong x, givng an ninh trt tthn xm.

1.1.3. Tnh hnh sn xut ti cs1.1.3.1. Tnh hnh pht trin ngnh trng trt

Cy tr"ng chyu (huyn Ho An l cy lng thc. Din tch gieo tr"ng

hng n#m l 43.623,57 ha. Trong nhng n#m g!n y huyn Ho An a tin b

khoa hc kthut vi nhng cy ging mi c n#ng xut v sn lng cao.

Din tch tr"ng cy #n quca huyn tng i ln tp chung chyu (cc

x min ni. H!u ht, cy #n qul cc loi cy truyn thng ca ,a phng nh:xoi, mt, b(i... c tr"ng phn tn vi mc ch chyu l tcung, tcp cha

mang tnh cht hng ho nn thu nhp tcy #n qucn rt hn ch.

Do ,a hnh phc tp v l x vng cao nn cy gieo tr"ng chnh ca x c

Xun l ng, khoai lang...

1.1.3.2. Tnh hnh pht trin nghnh Chn nui Th y

Ngnh ch#n nui v tr"ng trt c mi quan hmt thit vi nhau, n song

song t"n ti v htrnhau cng pht trin.


14/52

5

Ngnh ch#n nui cung cp thc ph@m p ng nhu c!u trong v ngoi huyn.

Ngnh ch#n nui sDdng lc lng lao ng dtha ca cc h, "ng thi sDdng

sn ph@m ca ngnh tr"ng trt, lm t#ng thm gi tr,sn ph@m, bin sn ph@m ph

ca ngnh tr"ng trt t gi tr,thnh sn ph@m c gi tr,cho ngi dn.

Thmnh ca x l ch#n nui tru b, ln v gia c!m. Cth:

+ n b: 283 con

+ n ln: 325 con

+ n gia c!m: 1.900 con

- Ch#n nui tru b

Tng n tru, b ca x (theo thng k 5/2014) c 283 con. n b cnui d'ng ch#m sc tt. Cng tc ging c ch trng, vma ng thc #n cho

tru b khan him, cng vi nhit xung thp, @m cao, vsinh chu"ng tri

cha c m bo, cng tc tim phng cha trit nn tru b thng m%c

nhiu bnh.

- Ch#n nui ln

i a scc hdn ch#n nui ln mang tnh cht tn dng thc #n dthann n#ng sut cha cao. Bn cnh , cng c nhng hgia nh bit p dng

khoa hc kthut vo ch#n nui mang li hiu qukinh tcao, ci thin i sng

cho gia nh. Cng tc ging ln c quan tm, cng tc lai to, chn lc ging

lm thay i ccu ging ln (,a phng. Nhiu hch#n nui xy dng cc

tri nhn ging mi cung cp cho ,a phng v cc huyn ln cn.

- Ch#n nui gia c!mCh#n nui gia c!m ca huyn c v,tr quan trng, nn pht trin tng i

mnh, phong ph vchng loi, trong g, v,t l 2 i tng chnh. Trong huyn

c tri g tnhn nui 2.500 g chuyn C trng thng ph@m v nhiu h ch#n

nui g, v,t theo hng bn cng nghip. y l ngu"n thu nhp chnh lm giu

cho nhiu hgia nh. Mt shchyu ch#n nui nh&lCnn vic qun l d,ch

cn g$p kh kh#n. a s, cc hch#n nui c thc c tc dng ca vic tim

phng cc loi vacxin nh: Cm gia c!m, Newcastle, d,ch t v,t... Tuy nhin, c


15/52

6

mt shch#n nui tdo nh&lCcha c thc phng bnh nn thit hi ln v

kinh t.

- Tnh hnhcng tc th y

Trm th y Ho An c 5 cn bv 1 trm tr(ng. Nhim vchnh ca trm

l: Thc hin cng tc qun l nh nc v hot ng snghip th y trn ,a bn

huyn, tham mu gip UBND huyn qun l nh nc vcng tc th y, hng

dn, kim tra vic thi hnh php lnh th y; thc hin nhim vqun l d,ch bnh,

tim phng, ch@n on v chng d,ch bnh cho vt nui, kim d,ch ng vt, kim

tra vsinh th y, qun l thuc th y, thc hin cng tc khuyn nng v cng tc

th y trong ,a bn theo hng dn ca Chi cc Th y t)nh Cao B*ng.C cc t tp hun cho cn bth y x v th y vin nng cao trnh tay

ngh.

1.1.4.nh gi chung

1.1.4.1. Thun li

Trong nhng n#m g!n y, huyn Ho An chuyn i c cu kinh t t

nng nghip d!n sang cng nghip. Trn ,a bn huyn, nhiu nh my c xydng gp ph!n pht trin kinh t. Gii quyt cng #n vic lm cho ngi dn lao

ng, thu nhp bnh qun !u ngi c t#ng ln r rt, i sng ngi dn c

ci thin.

Trong ch#n nui, cng tc tim phng cho n gia sc, gia c!m c thc hin

nghim tc, ,nh kF1 n#m 2 l!n vo thng 3 - 4 v thng 9 - 10. "ng thi, vic

tim phng mt sloi vacxin c ngn sch nh nc, ngn sch ca t)nh, huynhtr, tEltim phng t 95% i vi gia c!m v 80% i vi gia sc.

ng uE, UBND cc x th,trn tp trung ch)o kin quyt, k,p thi. Chi cc

Th y t)nh v trm th y huyn thng xuyn ch)o st sao vchuyn mn. i

ngcn bth y thuyn n cs(u c lng nhit tnh, tinh th!n trch nhim

cao, trnh chuyn mn vng.

Nhn thc vcng tc phng chng d,ch bnh cho gia sc, gia c!m ca i b

phn nhn dn c chuyn bin tch cc.


16/52

7

Tnh hnh an ninh trt tx hi hon ton c givng.

1.1.4.2. Kh khn

Bn cnh m$t thun li th vn cn mt skh kh#n nh:

- Dn tr khng "ng u, b con cha mnh dn chuyn d,ch c cu cy

tr"ng vt nui.

- Giao thng i li kh kh#n.

- Thng xuyn thiu nc vo ma kh nn sn xut nng nghip g$p v

vn kh kh#n, ngu"n nc cha p ng c nhu c!u dn sinh.

- Cng tc thng tin tuyn truyn vvic phng chng d,ch bnh cho gia sc,

gia c!m cn hn ch, cha c su rng u kh%p.- Mt bphn nhn dn cha hiu r t!m quan trng ca vic tim phng cho

n gia sc, gia c!m.

- Ch#n nui cn mang tnh tn dng, nn hiu qukinh tcha cao.

- a ph!n ngi dn cha ch n cng tc phng bnh.

- Shiu bit ca ngi dn vphp lnh th y cha "ng u nn thc

chp hnh php lnh th y cha tt. Vic git mgia sc, gia c!m cn ba bi lnguyn nhn gy ra d,ch bnh gy thit hi ln cho ngnh ch#n nui, nh h(ng n

sc khoCcon ngi.

1.2. NI DUNG, PHNG PHP V KT QUPHC VSN XUT

1.2.1 Ni dung

- iu tra vtnh hnh sn xut ti cs(.

- Thc hin quy trnh nui d'ng, ch#m sc n g.- Thc hin quy trnh th y (vsinh, phng bnh v iu tr,bnh).

1.2.2. Phng php

hon thnh tt ni dung phc vsn xut ra, chng ti thc hin

mt sni dung sau y:

- Chp hnh nghim ch)nh ni quy, quy ,nh ca cs(,a phng.

- Thc hin nghim tc quy trnh, gigic lm vic.


17/52

8

- Nng cao tinh th!n trch nhim trong cng vic v rn luyn thc tchc,

kElut.

- Bm st, n%m ch%c tnh hnh ca cs(.

- Thng xuyn hc tp, cng ckin thc chuyn mn.

- Khim tn hc h&i, trau d"i kinh nghim, tranh thsgip 'ca cs(,

cn bkthut v ngi ch#n nui.

- N#ng ng, sng to trong cng vic, mnh dn p dng cc kin thc

hc vo thc t.

- Thng xuyn xin kin ch)o ca gio vin hng dn.

- Xy dng mi quan htt, ha nh vui vCvi mi ngi.1.2.3. Kt quphc vsn xut

1.2.3.1. Cng tc chn nui

nh gi tnh hnh hnh pht trin ch#n nui (,a phng, chng ti tin

hnh iu tra s lng vt nui ca x v tng n vt nui trong 3 n#m (2012-

Thng 5/2014). Kt quc thhin (bng 1.1 v bng 1.2.

Bng 1.1. Slng v!t nui c"a x#c xun, Huy$n Ha An, T%nh Cao B&ng

STT XmSlng v!t nui (con)

Tru, B D Ln Gia Cm Ch

1 Ca Ri 89 0 85 647 55

2 Lng R 60 0 76 405 30

3 Lng Thc 75 30 94 533 28

4 Lng Duc 59 10 70 380 295 T'ng 283 40 325 1965 142

(Ngun ti liu txc Xun u nm 2014)

Phn bv s lng gia cc vt nui khng u, h!u ht tt c cc hdn

trong x u ch#n nui, tng n vt nui ca x thng 5/2014 l 2755 con, cth:


18/52

9

Ch#n nui d thp nht ton x ch)c 40 con chim 1,46% tng sn gia

sc, gia c!m. V ngi dn bn, git th,t v khng nhn ging nn slng d c

trong x rt thp.

Ton x c 142 con ch chim 5,15%. a ph!n ngi dn nui ch gi

nh, mi nh c t nht 1 con.

Tru, b c 283 con chim 10,27% tng n vt nui ca x.

Ln c 325 con chim 11,8% tng n vt nui ca x.

Gia c!m c 1965 con, cao nht trong tng s n vt nui ca ton x,

chim 71,32%.

Bng 1.2. T'ng sv!t nui c"a x cc nm 2012, 2013, thng 5/2014(n v,: con)

STT Xm 2012 2013 Thng 5/2014

1 Ca Ri 980 915 876

2 Lng R 725 657 571

3 Lng Thc 858 790 760

4 Lng Duc 763 628 548

5 T'ng 3326 2990 2755

(Ngun ti liu txc Xun)

Nhn chung n vt nui ca x gim r rt qua cc n#m

Thng 5/2014 c tng n vt nui ton x l 2755 con so vi n#m 2012 tng

sn vt nui l 3326 con, gim 571 con.

n vt nui gim l do xy ra d,ch bnh, ngi ch#n nui bn ho$c git th,t,do ngi lao ng t nn trong qu trnh nui khng ch#m sc c.

1.2.3.2. Cng tc th y

- Cng tc phng bnh

Trong cng tc th y, phng bnh l khu quan trng nht quyt ,nh n hiu

quch#n nui

Trong qu trnh thc tp ti ,a phng, chng ti cng cc cn bth y c

s(tham gia cng tc tim phng cho n tru, b


19/52

10

- Cng tc ch@n on v iu tr,bnh

Trong qu trnh thc tp ti cs(, chng ti tin hnh theo di n gia c!m,

ch@n on v v iu tr,mt sbnh nhsau:

- iu tr,ln m:

Biu hin: St, bn

iu tr,: - Vime Ratin : 1ml/10kg thtrng. Tim b%p 1-2 l!n/ ngy

- PHAR-NALGIN C : 5-10ml/con/l!n, tim b%p 1-2 l!n/ngy

* Vime-Ratin

Cng dng: Tr,vim rut, vim khp, thng hn, thuyt trng, vim h hp

mn tnh (CRD), phn tr%ng, phn xanh ( gia c!m; vim phi, vim v, vim tDcung (gia sc, suyn ln.

Cch dng: Tim b%p.

Liu lng: - Gia c!m: 1ml/5kg thtrng/ ngy.

- Ln, tru, b: 1ml/10kg thtrng/ ngy.

Thi gian ngng sDdng thuc:

- Trc khi git m: 15 ngy- Trc khi ly sa: 96 gi.

* Phar-Nalgin C: Trtim, gim au, hst.

Ch),nh: Gim au, hst, chng vim, chng d,ng, trtim, phc h"i hng

phn th!n kinh, t#ng sc khng, phng chy mu. SDdng trong cc chng

au khp, au cxng, au dy th!n kinh, cc chng st, $c bit st do nhim

khu@n. Vim phqun phi, cm cm, vim h!u hng, co th%t rut, chng bng,mt m&i, suy nhc, bi lit.

Cch dng: Tim b%p

Liu dng: Tim b%p 1-2 l!n/ngy, sDdng 3 - 5 ngy.

Tru, b : 10 - 15ml/l!n/con

Ln, b, ngh, d, cu : 5 - 10ml/con/l!n

Ch, th&: 0, 5 - 2ml/con/l!n

Gia c!m, thy c!m : 0, 2 1ml/con/l!n ho$c 5ml/2 - 3 lt nc ung


20/52

11

Thi gian ngng sDdng thuc trc khi git m:

Tru, b, d, cu, b, ngh : 18 ngy

Ln, ch, th&: 15 ngy

Gia c!m, thy c!m : 10 ngy

iu tr,: 5 con, kh&i 4 con, cht 1con.

- Phn tr%ng ln con:

+ Biu hin: ln con b km, phn mu tr%ng c, tr%ng hi vng, c qu!n

thm quanh m%t, nim mc nht nht.

+ Tr,bnh: Dng khng sinh, thuc trsc v cp cht in gii cho ln con.

SAPECTYL: 2 ml/ 5 - 7kg thtrng/ l!n. Cho ung trc tip lin tc trong 5ngy, ngy ung 2 l!n.

Tr sc: B.COMLEX - C: 1ml/5-10kg th trng.ngy tim 1 l!n cho n khi

ht bnh.

Glucose 5%: Tim vo xoang bng 200ml / con/ ngy

iu tr,: 8 con, kh&i 8 con.

- G b,bnh phn tr%ng:Biu hin: G i ngoi phn tr%ng, gim #n, n*m tng, li i li.

Dng khng sinh Ampicillin pha nc cho ung.

Liu dng: 100 - 150 mg/kg thtrng.

iu tr,trong vng 6 ngy.

Scon iu tr,: 20 con, kh&i 17 con, cht 3 con.

Cht do g b,nhim lnh v b,bnh phn tr%ng v ngi ch#n nui can thipkhng k,p thi.

1.2.3.3. Cng tc khc

Ngoi cng tc nui d'ng, ch#m sc, phng v tr,bnh cho gia sc, gia c!m,

chng ti tham gia mt scng tc nh: Phi ging cho ln,


21/52

12

Bng 1.3. K(t qucng tc ph)c v)sn xu*t

STT N+i dung cng vi$cSlng

(con)

K(t qu(an ton, kh,i)Slng

(con)T-l$(%)

1 Phng bnh cho tru b

Thuyt trng

L(m"m long mng

283

283

230

200

81, 27

70, 67

2 iu trbnh

Phn tr%ng ln con

G phn tr%ng

Ln m bn

8

20

5

8

17

4

100,00

85,00

80,003 Cng tc khc

Phi ging cho ln 3 3 100,00

1.3. KT LUN V NGH

1.3.1. K(t lu!nNhsgip 'ca Ban Chnhim khoa Ch#n nui Th y, c gio hng

dn, Ban lnh o v cc cn bth y x c Xun, ti hon thnh t thc tp

ca mnh.

Qua thi gian thc tp ti cs(ti hc h&i c nhiu kinh nghim bch

vcng tc nui d'ng, ch#m sc, phng bnh cho gia sc, gia c!m, ch@n on v

iu tr,mt sbnh. Qua , ti c chi vn dng nhng kin thc hc vo

thc tsn xut gp ph!n pht trin ch#n nui (,a phng.

1.3.2.ngh

- Tuyn truyn nng cao kin thc ch#n nui cho ngi dn trong vng vn

dng khoa hc kthut vo ch#n nui (,a phng nng cao n#ng sut vt nui.

- C!n c bin php nng cao thc ca ngi dn trong vic git mgia sc,

gia c!m, hn chvic ly lan d,ch bnh.


22/52

13

Phn 2

CHUYN NGHIN CU KHOA HC

2.1. T VN

2.1.1. Tnh cp thit ca ti

Nc ta l mt nc nng nghip. Bn cnh tr"ng trt, ngnh ch#n nui ni

chung v ch#n nui gia c!m ni ring chim mt v,tr rt quan trng trong nn kinh

tquc dn. Ch#n nui cung cp ngu"n thc ph@m quan trng cho con ngi, ngoi

ra cn cung cp mt lng ln phn bn cho ngnh tr"ng trt v mt ssn ph@m

phcho ngnh cng nghip chbin.

Chnh v th, ng v nh nc ta $c bit quan tm ti pht trin ch#n nuini chung v ch#n nui gia c!m ni ring, nh*m khng ngng nng cao n#ng sut,

hiu quch#n nui, ci thin i sng nhn dn.

Trong nhng n#m g!n y, sdu nhp cc ging mi, $c bit l cc ging

nhp ni c n#ng sut cao lm suy gim ngu"n gen ca cc ging bn ,a mt

cch nhanh chng. Hot ng ny lm mai mt i ngu"n gen bn ,a v gy nn

nhng tn tht ngu"n gen rt ng tic trong bo t"n a dng sinh hc.Thc tin ti nc ta, vic m(rng giao lu, giao thng, giao thng v trin

khai mnh m?cc chng trnh khuyn nng mang n cc ging/dng vt nui

mi c n#ng sut cao gy p lc rt ln n nhng ging ni ,a vi n#ng sut

thp b,gim d!n, thm ch c nhng ging/dng ang ng trn bvc tuyt chng

ho$c b,lai tp.

G Cy Cm l mt ging g ,a phng mi c pht hin ti Cao B*ng,theo ngi dn ,a phng th y l ging g khng c phao cu, th,t thm ngon,

nhng li t ngi bit n. Hin nay, ging g ny c m$t ti x c Xun, huyn

Ha An v mt vi h(x Lu Ngc, huyn Tr L+nh, t)nh Cao B*ng.

G Cy Cm ang ngy mt d!n i, s lng cn rt t c nui ri rc ti

mt shdn ca ngi dn tc Hmng (vng su, vng xa ,a hnh hCo lnh.

mi ngi bit vging g Cy Cm v ch#n nui t n#ng sut, hiu qucao, th

phi bit vnhng $c im sinh hc, tp tnh ca g.


23/52

14

Xut pht tyu c!u thc tin sn xut, nh*m bo t"n ngu"n gen, khai thc v

pht trin ging g Cy Cm, bc !u chng ti tin hnh nghin cu ti iu

tra v nghin cu c im sinh hc ca ging g Cy Cm ti Cao Bng.

2.1.2. Mc tiu ca ti

- iu tra vn g Cy Cm ti cs(.

- nh gi mt s$c im sinh hc ca g Cy Cm.

2.1.3. ngha ca ti

2.1.3.1. ngha trong hc tp v nghin cu khoa hc

Gip sinh vin cng cv hthng ha kin thc hc, p dng vo thc

t. "ng thi cung cp sliu khoa hc cho ging dy, ch#n nui g ni ring vch#n nui gia c!m ni chung.

2.1.3.2. ngha trong thc tin sn xut

Kt quca ti l cs(cho ngi ch#n nui bit c mt s$c im sinh

hc p dng vo vic ch#n nui v nhn ging pht trin ging g Cy Cm

quy m i tr.

2.2. T.NG QUAN TI LIU2.2.1. Cskhoa hc

2.2.1.1. Gii thiu vging g Cy Cm

G Cy Cm hay cn gi l g cp (g khng c phao cu).

Theo bo Tin phong, 2014 [1]: G Cy Cm c nui t lu i ti x

c Xun v Ng Lo (huyn Ha An) v x Lu Ngc (huyn Tr L+nh, Cao

B*ng) v ri rc ti mt sx thuc huyn Hong Su Ph (H Giang), tng cdng cng lc!u may m%n v l vt linh thing trong nh ngi HMng. Hin nay,

ging g ny gim slng v ch)c nui xen k?rt t (cc hngi HMng,

v theo quan nim ca ngi ,a phng, nhng ngy gi, tt phi #n v biu bmA

g trng thin to bo. G Cy Cm khng t yu tth@m m.

2.2.1.2. Mt sc im vngoi hnh v tp tnh ca g

*c im vngoi hnh

- Lng


24/52

15

Mu s%c ca lng a dng ging g Ri: Mu lng nu, xm, hoa m, vng c

sc en, nh xanh cnh s, en Lng mt v nhiu.

Lc mi n(v cn nh&con trng v con mi c mu lng ging nhau.

Khi tr(ng thnh:

+ Con trng: Mu lng con trng rc r', Ap m%t. Mu s%c lng a dng: nu

&, xm, nu, en, nh vng.

+ Con mi: Mu nu, xm, vng nu, en... Lng mm sang c mu nu,

xm, lng tr%ng sc en.

- $c bit l lng ui cp xung (v khng c phao cu).

- Mo: Mo n, mo du, mu &.- T!m vc: T!m vc thanh gn, thn tng i ng%n, chn cao va phi, mo

b, xng nh&, lng xp xt vo thn.

- Mu m%t: en, nu.

- Mu di tai: Tr%ng &, tr%ng

- Mu s%c chn: Chyu c mu vng, c mt smu en, nu.

- Phao cu: Khng c.*c im vtp tnh

Sng theo n, tnh tnh hin lnh, linh hot, nhanh nhA.

2.2.1.3. Khnng sn xut

Khi lng g tr(ng thnh:

Con trng: 2,0 2.5 kg.

Con mi: 1,5 2,0 kg.Tui thnh dc:

Trng : 150 ngy

Mi: 130 ngy

Tui Cla !u: 150 ngy

Sn lng trng: 13 16 qu/la, 130 150 qu/n#m.

Trng lng trng: 40 50 gam/ qu.

V&trng thng c mu tr%ng, mt st c mu nu.


25/52

16

Khong cch la C: Trung bnh 20 ngy.

Thi gian p n(: 21 ngy

TElp n(l: 80%.

2.2.2.c im sinh trng v pht dc ca g

2.2.2.1. Khi nim

- Khi nim sinh tr(ng:

Sinh tr(ng l qu trnh tch ly cc cht do "ng ha v d,ha, l st#ng ln

vchiu cao, chiu di, chiu ngang, khi lng ca cc bphn v ton bcthcon

vt trn cs($c tnh di truyn tthhtrc. Thc cht ca sinh tr(ng chnh l

t#ng tr(ng v phn chia ca cc tbo trong cth.Theo Tr!n nh Min, Nguyn Kim ng (1992), [6] khi qut: Sinh

tr(ng l qu trnh tch ly cc cht hu cthng qua trao i cht, l st#ng chiu

cao, chiu di, bngang, khi lng ca cc bphn v ton bcthtrn cs(

tnh di truyn c ti trc.

+ Sinh tr(ng tuyt i: L khi lng, kch thc, thtch ca ton cth

hay tng bphn ctht#ng ln trong mt n v,thi gian.+ Sinh tr(ng tng i: L ph!n khi lng kch thc, thtch ca ton c

thhay tng bphn cthti thi im sinh tr(ng sau t#ng ln so vi thi im

sinh tr(ng trc.

- Khi nim pht dc:

Pht dc l mt qu trnh thay i vcht lng tc l sthay i, t#ng thm

v hon ch)nh cc tnh cht, chc n#ng ca cquan, bphn trong cth, nhvyvt nui hon thin c cc chc n#ng ca c th sng. (Dng Mnh Hng,

2008) [3].)

2.2.2.2.c im pht trin cquan tiu ha

Theo Nguyn Duy Hoan, 1998 [2]: Tiu ha l qu trnh phn gii cc cht

dinh d'ng trong thc #n tnhng hp cht ha hc phc tp thnh nhng hp cht

n gin m cthgia c!m c thhp thu v li dng c.


26/52

17

Cquan tiu ha g"m: Khoang ming, h!u, thc qun trn, diu, thc qun

di, ddy tuyn, ddy c, rut non, manh trng, trc trng v lhuyt, "ng

thi c stham gia ca gan v ty.

G khng c mi v r#ng, hm ( dng m& ch) c vai tr ly thc #n ch

khng c tc dng nghin nh&. M&chia lm 3 ph!n: !u m&, thn m&v gc m&.

H!u (gia khoang ming v thc qun trn. Khoang mi v ming thng v

pha h!u, pha trc h!u c khe h hp ca thanh qun.

Thc qun chia lm 2 ph!n: Ph!n trn b%t !u th!u v tn cng l (diu,

ph!n di t diu n d dy tuyn. Thc qun c dng ng, ng knh g

tr(ng thnh khong 7- 9 mm.Diu l khong m(rng ca thc qun (khoang ngc. Diu c hnh thnh

trong qu trnh pht trin tin ha ca ng tiu ha dtrv chu@n b,tiu ha

thc #n.

Ddy g"m hai ph!n l ddy cv ddy tuyn

Ddy cc dng nhhai chic +a nh&p vo nhau v c thnh rt dy, c

mu &thm.Ddy tuyn ging nhci bao ti.

Rut chiu di ca rut phthuc vo loi, tui v $c im thc #n. Chiu

di l 170 cm gp 6 l!n chiu di ca thn. Rut c chia lm 2 ph!n: rut non v

rut gi. Trong ph!n rut non g"m: T trng, rut non v h"i trng. Gkhong gia

ph!n rut non c mu vng th sphn chia rut non vi h"i trng. Ph!n rut gi c

manh trng v trc trng. Rut gi khng pht trin, n do trc trng th ng%n vhai manh trng vo on !u trc trng to thnh. Trc trng thng ra lhuyt.

Tuyn ty n*m (on vng t trng c dng di v mu vng.

Gan l mt trong nhng tuyn to nht, gan g n$ng 30- 40 g. Gan tit ra d,ch

mt vo t trng, gan thc hin chc n#ng bo v: Tiu cc cht c xut hin

trong mu t rut vo ddy. G giai on bo thai, gan thc hin chc n#ng to

mu. Gan n*m sau tim, c mu xm ho$c mu vng.


27/52

18

*c im vkhnng iu tit thn nhit

G con lc mi n( cn rt yu nn chng c!n phi c nhng iu kin mi

trng $c bit.

Do nhit ca cthcao, g con c lp lng tm&ng manh v khn#ng sinh

nhit km nn dmt nhit, gim thn nhit v cht v lnh, v vy c!n phi s(i m

cho g con.Tu!n !u tin g con yu nht, c!n m v thong kh.

G con lc mi n(khn#ng iu tit thn nhit cng cha hon ch)nh, thn

nhit cn ch,u nh h(ng ca mi trng bn ngoi. G con c thn nhit thy i

khi nhit bn ngoi xung thp qu di 150C ho$c qu cao trn 380C. Do g

con rt ngy cm vi s thay i nhit ca mi trng bn ngoi (Phm V#nHng, 2004) [5]

2.2.2.3.c im vkhnng min dch

G con mi n(c thn nhit cha n ,nh, thn nhit thp hn g tr(ng thnh

(380C), khn#ng iu tit thn nhit km, khn#ng min d,ch cng km nn phi

c bin php ph"ng bnh cho g con tkhi mi n( t#ng khn#ng min d,ch.

Ngay trong tu!n !u, g con phi tp lm quen vi thc #n, nc ung v cc iukin ngoi cnh rt khc bit so vi mi trng my p nh*m gip g hon thin

cc chc n#ng sinh l chng sinh tr(ng v pht trin tt (Lm Minh Thun v

cng s, (2013) [9])

2.2.3.c im tiu ha

- Tiu ha (ming

Gia c!m tm thc #n chyu nhvo th,gic v xc gic, rt t khi nhvokhu gic v v,gic. M&g cu to b*ng cht sng, hnh thoi c mp trn v nhn

nn rt thch hp cho vic ly thc #n nh&v x rch khi thc #n ln.

Khi thc #n i trong khoang ming, n c thm t nc bt Cdnut.

Cc tuyn nc bt ca gia c!m pht trin km. ng tc nut (gia c!m c thc

hin nhchuyn ng rt nhanh ca l'i, khi thc #n c chuyn rt nhanh vo

vng trn ca h!u vo thc qun. Thanh qun c nng ln pha trc v ln trn,

li vo thanh qun b,p ti y ca xng di l'i v gc l'i, ng#n khng cho


28/52

19

thc #n ri vo ng h hp. Vin thc #n thu nhn c (cung l'i c @y

vo l thc qun v sau , do nhng co bp nhu ng ca thnh thc qun, n

c @y vo diu. Ggia c!m i, thc #n c @y thBng vo ddy, khng qua

diu. Trong thnh thc qun c cc tuyn nh!y hnh ng, tit ra cht nh!y, cng c

tc dng lm t v trn thc #n khi nut.

- Tiu ha (diu

Gg diu l mt chphnh rng hn, hnh ti.Diu n*m bn phi, chi vo

khoang ngc, ngay trc chc ba ni lin 2 xng n phi tri. M$t ngoi ca diu

c tip xc trc tip vi cda, cny gip cho n gin n(rng khi thc #n ri

vo. Cc ldn vo v dn ra ca diu rt g!n nhau v c cc cth%t. Gia cc cth%t li c ng diu - l mt ph!n ca diu. Khi gia c!m i, thc #n theo ng ny i

thBng vo ddy, khng qua ti diu. Gg, diu cha c 100 - 120g thc #n.

Thc #n (diu c lm mm ra, quy trn v c tiu ho tng ph!n b(i cc

men ca thc #n v cc vi khu@n n*m trong thc #n thc vt.

- Tiu ha (ddy

Thc #n tdiu c chuyn vo ddy tuyn, n c dng ng ng%n, vchdy, c ni vi ddy cb*ng mt eo nh&. Vch ddy tuyn cu to g"m mng

nhy, cv m lin kt. Bm$t ca mng nh!y c nhng np gp dthy, m v

lin tc.

D,ch ddy c tit vo trong khoang ca ddy tuyn, c axit clohidric,

enzim v musin. D,ch ddy tinh khit l mt cht l&ng khng mu ho$c hi tr%ng

c. c pH axit. pH ca d,ch ddy (gia c!m trung bnh l 3,0; thng l 2,6. pH s? gim xung sau khi tip nhn thc #n giu cht kim, cacbonat canxi,

bt xng.

Ddy c(m) c dng hnh +a, hi b,bp (hai bn, n*m (pha sau thuF

tri ca gan v lch vkhoang bng tri. Li vo v li ra (ddy crt g!n nhau,

nhvy, thc #n c gili ti y lu hn, chng s?b,nghin nt b*ng chc,

trn ln vi men v c tiu ho di tc dng ca cc d,ch d dy cng nh

enzim v cht tit ca vi khu@n. D,ch tiu ho khng c tit ra (ddy c.


29/52

20

Sco bp nh,p nhng ca mxy ra trong 2 pha: trong pha !u, 2 cchnh

co bp; v sau l cc ctrung gian (pha th2). Thi gian ca mi nh,p co ca 2

i c(g trong khong 2 - 3 giy, cn cchu kFco bp l 20 giy. T!n sco bp

phthuc vo r%n ca thc #n. Khi #n thc #n t c 2 l!n co bp, cn thc #n

cng - 3 l!n trong 1 pht.

Nu khng c s&i trong ddy cth shp thu cc cht dinh d'ng v hs

tiu ho thc #n b, gim xung. G gia c!m non, vic thiu s&i trong d dy lm

gim khi lng tuyt i ca ddy 30 - 35%. Cc cca ddy s?tr(nn nhn

v xut hin nhng vt lot trn mng nh!y.

- Tiu ha (rut: Qu trnh tiu ho cc cht dinh d'ng u xy ra (rut nongia c!m. Ngu"n cc men tiu ho quan trng nht l td,ch ddy, cng vi mt i

vo manh trng, cht tit ca cc tuyn rut c ngh+a km hn.

Thnh rut cng c lp nhung mao nh#n nheo. Cc tuyn tiu ho phn b

sut dc thnh nim mc rut.

Gt trng, cc cht c tiu ho v hp thu vi tc mnh di tc dng

ca mt, tuyn tuHv tuyn rut. D,ch mt c tit ra tgan, c mu xanh l cyv snh nh!y.

Tiu ho (rut gi cng c hai qu trnh ln men v thi ra. Ln men xy ra

mnh (manh trng, thi ra ( trc trng. Manh trng gia c!m kh pht trin nn

qu trnh ln men tng i mnh, nht l nhng gia c!m #n nhiu thc #n thc vt

th s. Rut ca gia c!m ni chung tng i ng%n, thc #n lu li khng qu mt

ngy m.!u cui ca trc trng vo mt xoang chung gi l xoang tit niu - sinh

dc. N do bn bphn thng vi nhau to thnh. Trc trng thng vi bphn ln

nht gi l bphn ng phn.

Khi thc #n chuyn xung on cui rut gi, nc c hp thu mnh, ph!n

b cn li (trng thi $c, khi i vo xoang tit niu sinh dc n hn hp vi nc

tiu tr(nn sn st. Phn gia c!m thi ra ngoi ni trn m$t mt mu tr%ng ht b

l cc thurat (mui kt tinh ca axit uric).


30/52

21

2.2.4. Cc yu tnh h(ng ti khn#ng sinh tr(ng ca g2.2.4.1. Ging

Khn#ng sinh tr(ng ca gia c!m phthuc vo mi dng, ging v mi c

th. Trong cng iu kin ch#n nui, mi ging khc nhau c khn#ng sn xutkhc nhau. Theo Nguyn Mnh Hng v cs, (1994) [4] th skhc nhau v khi

lng gia c!m l rt ln, ging g kim dng n$ng hn ging g hng trng 13-

30%. Ging g th,t c tc sinh tr(ng cao hn ging g kim dng v g hng

trng. Chch#m sc v iu kin ngoi cnh ph hp vi tnh trng sinh tr(ng

(mi ging s?khc nhau.

Ging l yu tquan trng quyt ,nh n#ng sut ca gia c!m. Nn khi nghin

cu vsinh tr(ng ca g $c bit ch n yu tging.

2.2.4.2. Tnh bit

Tc sinh tr(ng (ng vt ni chung v gia c!m ni ring cn do tnh

bit quy ,nh, trong con trng tc sinh tr(ng nhanh hn con mi. Theo

nghin cu ca cc nh di truyn hc v gia c!m, th tht s khc nhau v khi

lng gia con trng v con mi l do gen lin kt vi gii tnh quy ,nh (g trng

hot ng mnh hn g mi.

Theo Tr!n Tun Ngc (d,ch) (1984) [7] th lc mi n(g trrongs n$ng hn g

mi 1%, tui cng t#ng th sai khc cng ln. G 8 tu!n tui s sai khc v khi

lng gia g trng v g mi l 27%.

2.2.2.3.tui

Sinh tr(ng ca gia c!m phthuc vo tui, n tun theo quy lut

sinh tr(ng pht dc theo giai on.

Quy lut sinh tr(ng pht dc khhong "ng u v c tnh chu kF, gia c!m

non c tc sinh tr(ng rt cao. Trong thi gian ng%n khlng c tht#ng ln

hng chc l!n, vsu tc sinh tr(ng gim d!n (tng tui, tc sinh tr(ng

ca cc cquan, bphn trong cthcng khng u.


31/52

22

2.2.4.3. Tc mc lng

Theo H.Brandsch v H.Bilchel (1972) [10] cho bit tc mc lng cng l

$c tnh di truyn. Tnh trng mc lng lin quan n trao i cht, sinh tr(ng pht

trin ca gia c!m. Gia c!m c tc mc lng nhanh thng c tc sinh tr(ng

nhanh hn so vi gia c!m c tc mc lng chm.

2.2.4.4. Chdinh d!"ng

Chdinh d'ng l mt trong nhng yu tc tc ng mnh n tc

sinh tr(ng cng nhcht lng th,t, trng gia c!m. Chng trc tip nh h(ng n

qu trnh trao i cht, v vy nghin cu chdinh d'ng hp l cho gia c!m l

vic lm c!n thit v c ngh+a thit thc.Dinh d'ng cho g th,t bao g"m: Protein, gluxit, lipit, mui khong, vitamin

v cht x.

+ 0nh h(ng ca protein: Protein l cht c!n thit trong kh@u ph!n thc #n

cho g. Ta c!n phi cung cp protein v cn b*ng cc axt amin thit yu trong

kh@u ph!n. Nu thiu v khng cn b*ng dn n hu qug chm ln, ci cc, d

sinh bnh. M$t khc, ta phi phi hp cc nguyn liu giu protein c ngu"n gcthc vt v ng vt trong kh@u ph!n nh: bt c, bt th,t, bt m&u, kh d!u u

tng, kh d!u m

+ 0nh h(ng ca gluxit: Gluxit l cht chyu sinh n#ng lng, m bo cho

cc hot ng sng din ra bnh thng, phi cung cp !y gluxit cho g gip

cho qu trnh sinh tr(ng pht trin din ra bnh thng. Nu tha gluxit trong kh@u

ph!n #n ca g dn n hiu sut tiu ha thc #n thp v dm%c bnh )a chy. Nuthiu gluxit th c th huy ng lng gluxit d tr di dng m' v mt ph!n

trong gan lm cho qu trnh trao i cht gim, g ci cc.

+ 0nh h(ng ca lipit: Lipit l mt cht c cu to chyu b(i cc axit

bo. N c tc dng chyu tham gia cu to tbo lm m m, cch nhit, dung

mi ha tan mt svitamin: A, D, E, K, cung cp nc ni sinh v l ni d tr

n#ng lng chyu di dng m'cho cthg.


32/52

23

+ 0nh h(ng ca n#ng lng: Nhu c!u n#ng lng cho g sinh tr(ng bao

g"m n#ng lng cho duy tr v n#ng lng cho t#ng trng. Deaton, Fallie, (1976)

[11] nghin cu vcc mc n#ng lng khc nhau, trong thc #n ca g a

ra kt lun r*ng mc n#ng lng ti u cho g th,t l 3000 - 3200 Kcal/kg thc #n.

+ 0nh h(ng ca cht khong v vitamin: Khong a lng (Ca, P, Na, Cl)

c nhiu trong bt xng, bt c, bt v&s Cng khong vi lng (Fe, Cu, Co,

Mn, I) c nhiu trong bt mu, bt c... Cc nguyn tkhong l cc nguyn liu

xy dng nn bxng tham gia cu trc tbo v tham gia vo qu trnh trao i

cht trong c th. Vic cung cp !y cht khong gip cho g sinh tr(ng v

pht trin bnh thng.Vitamin tham gia vo mi hot ng sinh l, sinh ha trong cthv ng

vai tr l cht xc tc, kch thch. Nhu c!u vcc loi vitamin (g khng ging

nhau, i vi g con c!n cc loi nh: A, D3, E, K, B1, B3, B6, B12, PP v Colin i

vi g Cc!n cc loi vitamin: A, D, E v Colin.

+ 0nh h(ng ca yu tnc: Trong cthnc chim 70% khi lng c

th. Thiu nc 1 - 2 ngy g c thb,cht. Nhit mi trng cao g c!n mtlng nc nhiu hn bnh thng, (220C g c!n mt lng nc gp 1,5 - 2 l!n

lng thc #n. Cn nhit ln 350C th g c!n mt lng nc gp 4,5 - 5 l!n

lng thc #n.

2.2.4.5. Cc yu tkhc

Ngoi nhng yu ttrn th'sinh tr(ng ca gia c!m cn ch,u nh h(ng ca mi

trng, quy trnh ch#m sc nui d'ng, nhit , nh sng, thng thong v mt nui. iu kin nhit thch hp nht cho g sinh tr(ng pht trin l 18 - 210 C.

Khi nhit chu"ng nui thay i 10C th lng thc #n tiu thca g bin

i tng ng 2 kcal. Khi nhit cao g km #n, sinh tr(ng chm, tElcht

cao, stress nhiu. Nu nhit qu thp g ku nhiu t #n ung. Gg non cha t

iu ch)nh c nhit c th, sc chng ch,u km. Khi nhit mi trng

350C, @m 60% lm khi lng cthg gim 30 - 35% (g trng), 20 - 30% (g

mi) so vi iu kin thch hp.


33/52

24

Ngoi nhng yu tnh h(ng n sinh tr(ng ca gia c!m chng ta phi

quan tm ti cc yu tkhc: Sc sng, khn#ng khng bnh, mt nui. Chnh

nhng yu tny nh h(ng trc tip n khn#ng sinh tr(ng v pht trin ca

vt nui.

2.3. I T/NG, NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU

2.3.1.i tng nghin cu

ti c thc hin trn n g Cy Cm.

2.3.2.a im v thi gian

- ,a im: X c Xun, Huyn Ha An

- Thi gian: Tthng 12/2013 n thng 5/2014.

2.3.3. Ni dung thc hin

- iu tra vslng n g Cy Cm ti x c Xun - Ha An - Cao B*ng.

- $c im sinh hc vngoi hnh ca g Cy Cm.

- $c im sinh hc mt sch)tiu vch)shuyt hc v sinh l ca g

Cy Cm.

- $c im sinh hc vkhn#ng sinh tr(ng, pht trin ca g Cy Cm t1ngy tui n 8 tu!n tui.

- $c im sinh hc vkhn#ng sinh sn ca g Cy Cm (,a phng.

2.3.4. Phng php tin hnh

2.3.4.1. Ph!ng php iu tra v theo di

-JK LMN LOK LOP LOQRS LJR L TUR V W LOKL TN T X(.

-YMT LJP LOZ[ \]J X XJRO LM(RS TN S^ LM[RS LOJ SJNR LOT LP, ghi chpsliu c@n thn theo tng ch)tiu, xDl sliu b*ng thng k.

- Dng m%t quan st $c im ngoi hnh, kt hp vi chp nh minh ha.

- Ly mu g em phn tch ch)shuyt hc ti Bnh vin trng Y - i

hc Thi Nguyn.

- Theo di mt sch)tiu sinh l ca g Cy cm.


34/52

25

2.3.4.2. Ph!ng php btr th nghim

* Chn mu: Chn g con kh&e mnh tin hnh th nghim tnh khn#ng

sinh tr(ng tuyt i v sinh tr(ng tch ly.

* Btr th nghim:

Ly sg chn nui th nghim.

B tr th nghim: SD dng 40 g Cy Cm mt ngy tui trong c 20

trng v 20 mi. Th nghim c l$p li 2 l!n.

G c nui nht t1 ngy tui n tu!n th4, ttu!n th5 nui g theo

phng thc thvn.

Cn khi lng g qua cc tu!n xc ,nh kh n#ng sinh tr(ng ca g.Bc !u theo di khn#ng t#ng khi lng ca g Cy Cm.

2.3.4.3. Ph!ng php xc nh cc ch#tiu

- Phng php nh gi ssinh tr(ng v pht dc

nh gi vssinh tr(ng v pht dc ca vt nui ngi ta dng phng

php ,nh kFcn khi lng v o kch thc cc chiu cth. Hin nay, slng

g Cy Cm cn qu t, do vy bc !u nh gi sbkhn#ng sinh tr(ng cag Cy Cm nui ti Cao B*ng.

- Phng php cn:

G Cy Cm c cn m bo cng mt ngi cn, loi cn, cng iu kin

ch#m sc, nui d'ng, ch thc #n, nc ung... v c cn vo bui sng

trc khi cho g th nghim #n.

Khi lng g c cn theo tu!n tui, nh gi c sinh tr(ng ca g.-Phng php o cc chiu:

Thi im o, c thcng thi im vi cn nhng ch)c kt qutt khi

kh ln.

+ Sinh tr(ng tch lu

Sinh tr(ng tch ly chnh l khi lng cthgia c!m qua cc giai on nui

(thng xc ,nh theo tu!n tui). Cn vo cc thi im: B%t !u TN (1 ngy tui),

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 v 8 tu!n tui. Cn vo ngy, ginht ,nh trc khi cho #n, cn


35/52

26

tng con mt. Trong thc t, thng cn gia c!m vo bui sng, trc khi cho #n,

cho ung.

+ Sinh tr(ng tuyt i

Sinh tr(ng tuyt i l s t#ng ln vkhi lng c th trong mt n v,

thi gian gia hai l!n kho st, l hquc rt ra khi tnh ton s liu thu

c tsinh tr(ng tch lu.Trong ch#n nui gia c!m, ngi ta thng xc ,nh

sinhtr(ng tuyt i theo tng tu!n tui (khi lng tu!n sau trkhi lng tu!n

trc lin k) v tnh trung bnh mi ngy trong tu!n. V vy, thng thng n v,

tnh sinh tr(ng tuyt i l gam/con/ngy

Sinh tr(ng tuyt i c tnh theo cng thc:

A =

P2- P1

t2- t1

Trong :

A l sinh tr(ng tuyt i (g/con/ngy)

P1l khi lng cthcn ti thi im t1(g)

P2l khi lng cthcn ti thi im t2(g)

t1l thi im kho st trc (ngy tui)

t2l thi im kho st sau (ngy tui)

+ Sinh tr(ng tng i:

l khi lng gia c!m t#ng ln tng i ca l!n cn sau so vi l!n cn trc.

Trong ch#n nui gia c!m, ngi ta thng xc ,nh sinh tr(ng tng i theo tng

tu!n tui, n v,tnh sinh tr(ng tng i l tElph!n tr#m (%). Cng thc tnh

sinh tr(ng tng i:

1 2

2 1

P PR(%) 100

(P P ) / 2

=

+

Trong : R l sinh tr(ng tng i (%)

P1l khi lng cth(l!n cn trc (g)

P2l khi lng cth(l!n cn sau (g)


36/52

27

Ngoi ra, cn tnh cc ch)ssau:

TElthn th,t:

TElthn th,t (%) =Khi lng thn th,t (g)

x100Khi lng sng (g)

TElci/kl thn th,t:

TElci/KL thn th,t (%) =Khi lng ci (g)

x100Khi lng thn th,t (g)

TElcngc/KL thn th,t:

TElcngc/KL thn th,t (%) =Khi lng cngc (g)

x100Khi lng thn th,t (g)

TElci/khi lng sng:

TElci/KL sng (%) =Khi lng ci (g)

x100Khi lng sng (g)

TElcngc/khi lng sng:

TElcngc/KL sng (%) =

Khi lng cngc (g)

x 100Khi lng sng (g)

TElcht:

TElcht (%) =Scon cht

x100Tng sg nui

- Cc ch)tiu nh gi sc sn xut th,t.

nh gi n#ng sut v cht lng th,t bc !u c la chn g Cy Cm

mkho st trong mt snng h(iu kin Cao B*ng.

Phng php nh gi c gDi mu phn tch ti Vin khoa hc ssng -

i hc Thi Nguyn.

2.3.4.4. Ph!ng php s$l sliu

Sliu thu thp c xDl theo phng php xDl thng k trong ch#n nui

ca Nguyn V#n Thin (1997) [8]:

Cc tham schnh l:

- Gi tr,trung bnh (X):


37/52

28

X =x1+ x2+ + xn

=iX

n

i

=1

N N

- Sai sca strung bnh: 1=

n

Sm XX

- lch chu@n:1

)( 22

=

nn

XiXi

SX

- Hsbin d,:

CV(%) =Sx

X 100X

Trong : iXn

i

=1l tng gi tr,mu

n: Dung lng mu

X: Strung bnh

xm : Sai sca strung bnh

xS : lch tiu chu@n.

Cv: Hsbin d,

2.4. KT QUV PHN TCH KT QU

2.4.1. Kt quiu tra vn g Cy Cm ti cs.

Qua iu tra thc tv sgip 'ca cc cn bti cs(, thu c kt qu

nhsau:

Bng 2.1. Slng0n g Cy C"m t1i x#c Xun, huy$n Ha An, t%nh Cao B&ng

nm 2012, 2013, 5/2014

(n v: con)STT Thn Nm 2012 Nm 2013 Thng 5/2014

1 Ca Ri 0 0 02 Lng R 0 12 73 Lng Thc 42 48 38

Lng Duc 0 0 05 T'ng 42 60 45

(Ngun: Sliu iu tra nm 2014)


38/52

29

S lng n g Cy Cm c ti x c Xun rt t theo iu tra thng

5/2014 ch)c thn Lng R v Lng Thc.

Cth: N#m 2012 c 42 con, n n#m 2013 slng t#ng ln 60 con, t#ng 18

con so vi n#m 2012. iu tra g!n y nht ca chng ti vo thng 5 n#m 2014 s

lng n g cn li 45 con, gim 15 con so vi n#m 2013.

Slng g bin ng do ngi dn git th,t ho$c thi im iu tra g ang

ch p n(. Trong qu trnh iu tra chng ti tm hiu c mt s nguyn nhn

khin slng g ngy cng gim chyu l do d,ch bnh, ngi dn cha ch n

khu ch#m sc nui giging. $c bit, nhu c!u th,hiu ca ngi dn vg Cy

Cm hin nay cha cao, quan nim ca ngi dn khng sDdng g khng c phao

cu thcng nn khng nui ho$c nui t. Nguyn nhn chnh l do yu tth@m

m+ca g Cy Cm khng cao.

iu tra vtnh hnh nhim bnh trn n g c kt qu(bng 2.2.

Bng 2.2. K(t qu0i2u tra tnh hnh m3c b$nh c"a g Cy C"m

STT Tn b$nh Slng Phng php0i2u tr T-l$(%)Kh,i Ch(t

1 Thuyt trng 5

Dng thuc coli 102

vi liu 1g/lit pha ln

vi in gii gluco-k-c

vi liu 3g/lt nc

ung lin tc 3-5 ngy

100 0

2 Newcastle 2 Khng iu tr, 0 100

3 E.coli 8

Cho ung 3 - 5 khng

sinh: Ampi-pharm

10g/l nc ung.100 0

G m%c bnh l do g cn nh&cha c khn#ng iu tit thn nhit, sthay

i thi tit t ngt chuyn tnng sang lnh v trong khi nui d'ng khng ch


39/52

30

ch#m sc, do thiu thc #n nc ung, thc #n b,i thiu, @m mc, iu kin kh hu

chnh lch qu ln gia ban m v ban ngy.

2.4.2. Kt qunghin cu c im ngoi hnh ca g Cy Cm

G Cy Cm (g khng phao cu) c cc $c im ngoi hnh nhg ta. Mu

s%c lng a dng, $c bit tlc mc lng ui th lng ui cp xung do khng

c phao cu.

Bng 2.3. M+t s04c 0i5m v2ngo1i hnh v mu s3c lng, da

STT Cc b+ph!n G trng G mi

1 !u Rng, su

2 M%t M%t to l"i, mu nu, en

3 M& Ng%n, ch%c, mu vng

4 Mo v tchPht trin tt, c nhiu mao mch, mo hnh r#ng ca,

mu &ti

5 Thn Di, su, rng, thon gn

6 Bng Pht trin tt

Pht trin tt, khong cch

t cui xng l'i hi v

xng hng rng

7 ChnVng, en, mng chn di

v s%c

Vng, en, mng chn di

v s%c

8 Lng

Mu s%c a dng: Xm,

nu, en, nh vng, lng

ui cp xung

Lng mm sang c mu

vng c sc nu, xm, lng

tr%ng sc en, hoa m,lng ui cp xung.

9 Da Vng, tr%ng Vng, tr%ng

10 Phao cu Khng c phao cu

11 Tnh tnh Hin lnh, nhanh nhAnHin lnh, linh hot, nhanh

nhAn


40/52

31

$c im ngoi hnh ca g Cy Cm cng ging nhg bnh thng g ta, lc

mi n(cha phn bit c g con Cy Cm vi g con bnh thng.

Tnh tnh g Cy Cm hin lnh, vn ng linh hot, nhanh nhAn.

Mu s%c lng da a nhn.

Bng 2.4. Kch th6c cc chi2u 0o c"a g Cy C"m tr7ng thnh

STTCh%

tiuD)ng c) Cch 0o

X xm Cv (%)

1 Di c Thc dy

T t xng c !u

tin n t sng c

cui cng

14,83 0,52 7,88

2Di

thnThc dy

T t xng sng c

cui cng ti t

xng sng ui !u

tin

13,67 1,15 18,89

3Di

lnThc dy

t mp trc ca ln,

dc theo ng

thBng ti cui hc ngc

pha trc

13,67 0,37 5,97

4Vng

ngcThc dy

Chu vi ngc tip gip

pha sau hc nch20,67 0,36 3,95

6Vng

chnThc dy

Chu vi ni nh&nht ca

xng bn chn0,57 0,04 14,41

8 Di i Thc kApT khp trn i nkhp di i

6,17 0,34 12,21

9

Di

bn

chn

Thc dy

Khong cch t khp

xng khuEu n khp

xng cc ngn chn

3,57 0,04 2,29

Vic cn o gip ta bit c spht trin ca vt nui, xc ,nh loi hnh sn

xut, ph@m cht ca ging.


41/52

32

2u im: nh gi khch quan, chnh xc v c th so snh cc c th, cc

ging vi nhau.

Nhc im: Tn thi gian, tn km, tnh ton lm trn scn sai s, c!n t

nht hai ngi cn.

2.4.3.c im sinh hc vchshuyt hc ca g Cy Cm

Mu thc hin chc n#ng vn chuyn, iu tit thd,ch, ginhit, n ,nh p

sut th@m thu v pH trong cth. Kt quthu c sau khi phn tch mu mu

ca g Cy Cm tr(ng thnh (Bng 2.5). "ng thi cng theo di nh gi c

mt sch)tiu sinh l ca g Cy Cm (bng 2.6).

Bng 2.5. K(t quki5m tra huy(t h8c c"a g

Ch%tiu VTn

(m9u)

G trng G mi

X xm Cv(%) X x

m Cv(%)

H"ng c!u 1012/L 3 2,73 0, 4 20, 77 2, 87 0, 52 25, 47

Bch c!u 109/L 3 176, 43 15, 34 12,9 181, 87 15,97 12, 42

Tiu c!u 109/L 3 14, 67 0, 82 7, 87 14, 33 1,08 10, 66

Huyt s%c t g/l 3 157 29,22 26, 32 176, 33 31,51 25, 27

Ggia c!m lng mu chim tEl10- 13% i vi gia c!m non v khong 8,5

9% i vi gia c!m tr(ng thnh so vi khi lng cth.

Qua bng phn tch mu mu g Cy Cm (trn cho ta thy: TElh"ng c!u,

bch c!u, tiu c!u, huyt s%c tca g mi cao hn g trng.

H"ng c!u (con trng l 2,73. (g mi 2,87.

Bch c!u (con trng l 176,43. (g mi l 181,87

Tiu c!u (con trng l 14,67. con mi l 14,33.Huyt s%c t(con trng l 157g/l, con mi l 176,33g/l.

Bng 2.6. K(t qu0nh gi m+t sch%tiu sinh l c"a g Cy C"m

STT Ch%tiu VT X xm Cv (%)1 T!n smch L!n/pht 169,33 2,16 1,80

2 T!n sh hp L!n/pht 35,33 0,41 1,63

3 Thn nhit C 40,67 0,41 1,42


42/52

33

T!n sh hp v t!n smch ca g dao ng trong khong rt ln: T!n sh

hp dao ng trong khong 25- 45 l!n/pht. T!n smch dao ng trong khong

160 220 l!n/pht. Thn nhit: 40- 420C

Gia c!m cng ln th t!n sh hp, t!n smch v thn nhit ca gia c!m cng

nh&v ngc li.

i vi g Cy Cm c t!n smch l 169 l!n/pht, t!n sh hp l 35 l!n/pht,

thn nhit 400C n*m trong khong dao ng nn cc ch)tiu nh gi l n ,nh.

T!n sh hp ca g Ty l 15 20 l!n/pht, t!n smch l 165 l!n/pht so

vi g Cy Cm th g Ty thp hn. Nh vy cho thy, g Cy Cm vn ngnhiu, nhanh nhAn hn.

2.4.4.c im sinh hc vkhnng sinh trng ca g Cy Cm

2.4.4.1. Sinh tr!ng tch l%y ca g Cy Cm

URO SJU T WO R#RS XJRO LM(RS TN S^ _U` _ab TOcRS LQJ LJR O^RO

TdR WOJ eRS fKN TUT LK!R LKJg hL fK i WO R#RS XJRO LM(RS TN S^ LMRS i^

S^ aUJ T LMjRO V^` ( VRS kgl i^ T LO OJR LMmR OjRO 2.1.

Bng 2.7. Sinh tr7ng tch l:y c"a g Cy C"m

Tun tu'i

Khi lng (g)

n (con)G Trng

(X xm )N (con)

G Mi

(X xm )

B%t !u

(01 ngy tui)20 29,65 1,06 20 29,15 1,02

1 20 45,55 2,26 20 42,59 2,332 20 84,22 1,17 19 82,42 1,19

3 19 192,25 2,33 19 190,18 2,37

4 19 255,75 2,33 19 253,15 2,35

5 19 293,28 2,87 19 290,38 2,55

6 19 320,15 3,28 19 322,26 3,08

7 18 413,16 1,38 19 411,19 1,45

8 18 546,24 2,18 19 543,44 2,22


43/52

34

hOJ POdR LnTO WO R#RS t#ng khi lng TN S^ LMRS i^ S^ aUJ TO[ LO`:

Khi lng ctht#ng d!n theo tu!n tui, ph hp vi quy lut sinh tr(ng v pht

trin chung ca gia c!m.oSN` L LK!R !K LJmRb WOJ eRS TN S^ LMRS p TN[ OR

WOJ eRS TN S^ aUJg q TOmRO eTO i WOJ eRS TN S^ LMRS i^ S^ aUJ ( r

RS^` LKJ e^ sbtSb ( r LK!R LKJ e^ kbuvSb LK!R LO w e^ kbwS g d` e^ aL X TOmRO

eTO ML eR i WOJ eRS SJN S^ LMRS i^ S^ aUJg x] M^RS WO R#RS L#RS WOJ

eRS TN S^ LMRS RONRO OR X[ iJ S^ aUJg oO i`b L#RS RONRO XR eRS LO,L

LM[RS TO#R RKQJ S^b RmR TOR RKQJ S^ LMRS.

Trong qu trnh nui g thng b,cht, trong tng s40 con th cht 3 con,

chim 7,5% tng sg nui, g cht khng phi do d,ch bnh m do sthay i t

ngt ca thi tit, chuyn tnng sang lnh, rt but.

0

100

200

300

400

500

600

01ngytui

1 2 3 4 5 6 7 8Tun tu'i

Khilng(g)

G Trng

G Mi

Hnh 2.1. ;thsinh tr7ng tch l:y c"a g trng v g mi

2.4.4.2. Sinh tr!ng tuyt i ca g Cy Cm

hO R#RS XJRO LM(RS LK`L J TN S^ fKN TUT LK!R LKJ T LMjRO V^` ( VRS

kgw T LO OJR LMmR OjRO 2.1.


44/52

35

Bng 2.8. Sinh tr7ng tuy$t 0i c"a g Cy C"m

STT Giai 0o1n nuiKhi lng g (g/con/ngy)G trng

(X

xm

)

G mi

(X

xm

)1 B 1 tu!n 2,27 1,32 1,92 1,122 1 2 tu!n 5,52 1,61 5,69 0,99

3 2 3 tu!n 15,43 1,23 15,39 1,034 3 4 tu!n 9,07 0,99 9,00 1,225 4 5 tu!n 5,36 1,21 5,32 1,36

6 5 6 tu!n 3,84 1,42 4,55 2,017 6 7 tu!n 13,29 1,82 12,70 1,18

8 7 8 tu!n 19,01 1,72 18,89 1,21

02468

101214161820

B1 tu!n

1 2tu!n

2 3tu!n

3 4tu!n

4 5tu!n

5 6tu!n

6 7tu!n

7 8tu!n

Giai 0o1n

g/con/ngy

G trng

G mi

Hnh 2.2. Bi5u 0;sinh tr7ng tuy$t 0i g Cy C"m

_UT WL fK L VRS POdR LnTO X eJK LMjRO V^` LJ VRS kgw i^ OjRO kgk LN LO`y

hO R#RS XJRO LM(RS LK`L J TN S^ LMRS i^ S^ aUJ L )RO LM[RS LOJ SJNR LOT

OJR LOn RSOJa ( LK!R LO k XNK z SJa R LK!R LO t eJ L#RSg hO R#RS XJRO

LM(RS LK`L J TN S^ LMRS eKQR TN[ OR S^ aUJ LM[RS TUT LK!R LKJg hO R#RS

XJRO LM(RS LK`L J L TN[ ROL ( w LK!R LKJ e^ 18,89 g/con/nS^` J iJ S^ aUJ

i^ rubsr S{T[R{RS^` J iJ S^ LMRS.


45/52

36

Bn cnh chng ti bc !u kho st nh gi cht lng th,t g Cy Cm.

Chn g tr(ng thnh trong cc nng hv chn ngu nhin trng, mi ( tui

tr(ng thnh mkho st. Kt qutrnh by (bng 2.9.

Bng 2.9. K(t qum'kho st 0nh gi nng xu*t tht c"a g Cy C"mtr7ng thnh

TT Ch%tiu n vG trng (n=3)

(X xm )

G Mi (n=3)

(X xm )

1 KL sng Kg 2,29 0,16 2,27 0,15

2 KL thn th,t Kg 1,88 0,13 1,85 0,10

3 KL th,t xC Kg 1,76 0,16 1,69 0,124 KL ci Kg 0,48 0,14 0,42 0,05

5 KL cngc Kg 0,58 0,18 0,52 0,08

4 TElthn th,t % 82,09 0,75 81,50 0,95

5 TElth,t xC % 76,86 0,46 74,45 0,56

6 TElci % 27,27 1,05 24,85 1,05

7 TElcngc % 32,95 1,11 30,77 1,91

Kt qumkho st n#ng sut th,t ca g Cy Cm cho ta thy: Khn#ng choth,t cao, khi lng cngc v ci cao.

G Ri lc 14 tu!n tui c trng lng sng l 1,125 kg, tElth,t xC: 69,1%, tE

lth,t ngc: 14,86 %, tElth,t i: 21,89 %. Trong khi g Cy Cm c khi lng

sng: 2,27 kg, tElth,t xC: 74,45 -76,86 %, tElth,t ngc: 30,77 - 32,95 %, tEl

th,t i: 24,85 27,27 %. H!u ht tt ccc ch)tiu vn#ng sut th,t ca Cy Cm

u cao hn g Ri v g trng thng cao hn mt cht so vi g mi.

Bng 2.10. K(t qu0nh gi ch*t lng tht g Cy C"m (n = 3)

STT Ch%tiu VT X xm Cv (%)

1 Vt cht kh % 27,70 0,44 2,22

2 Protein tng s % 22,39 0,28 1,79

3 Lipit th % 4,32 0,15 4,86

4 Khong tng s % 1,22 0,22 2,51


46/52

37

Hin nay, ngi ch#n nui gia c!m rt ch khu pht trin ch#n nui gia

c!m hng th,t, $c bit l g th,t.

Qua theo di v kho st vcht lng th,t v sc sn xut th,t ca g Cy

Cm cao hn g bnh thng, th,t mm v ngt.

Cht lng th,t ca g Cy Cm cao hn so vi cht lng th,t g broiler.

Protein ca g broiler : 19,8 %, trong khi g Cy Cm l 22,39 % cao hn nhiu.

Lipit th ca g Broiler cao 11,5 %, lipit th ca g Cy Cm l 4,32 %, tElm'

thp nn khng gy cm gic ngy.

Bng 2.11. K(t qutheo di m+t sy(u tnh h7ng0(n s


47/52

38

Nhn chung tt cmi yu tu gy nh h(ng ti khn#ng sinh tr(ng ca

vt nui ni chung v g Cy Cm ni ring. Ngoi yu tdi truyn bn trong c

thcn c cc yu tngoi cnh tc ng vo.

iu kin nhit thch hp nht cho g sinh tr(ng pht trin l 18 -210C.

Khi nhit t#ng cao ho$c hthp, g gim #n ho$c khng #n dn n ci cc cht

v c thnhim mt sbnh nhth(kh kh ...

2.4.5.c im sinh hc vkhnng sinh sn ca g cy cm

Bng 2.13. K(t qu0nh gi khnng sinh sn c"a g Cy C"m

STT Ch%tiu n v K(t qu

1 Tui Cqutrng !u tin Ngy 150

2 Sn lng trng/n#m Qu 140

3 Khi lng trng Gam 45

4 Sla C/n#m La 9

5 Khong cch la C Ngy 20

6 TElp n( % 80

Khn#ng sinh sn ca g Cy Cm cao, khong cch la Cng%n. So vi g

Ma th khn#ng sn xut ca g Cy Cm cao hn nhiu.

Mi n#m, g Ma Ckhong 55 - 70 qutrng, trong khi mi n#m g Cy Cm

Cc t130- 160 qu, gp i khn#ng Cca g Ma.

So vi g Ri nui (iu kin bn ch#n thth sc sn xut ca g Cy Cm

cng cao hn, sau 4 - 5 thng g mi t 2,0 kg, con trng t 2, 0 - 2, 5 kg g mi

t 1, 2 - l, 8 kg, g trng t 1, 5 - 2,1 kg. Bnh thng mi n#m g Ri C90 - 120

qutrng cn g Cy Cm Cc 130 - 160 qu. Trng g Ri n$ng khong 38 -

42g, trng g Cy Cm n$ng 45g. TElp n(t khong 80%.

2.5. KT LUN, T=N TI V KIN NGH

2.5.1. Kt lun

Tnhng kt qunghin cu thu c ( trn ti a ra mt skt lun

sau:


48/52

39

1. Hin nay slng g Cy Cm cn rt t ch)c 45 con ti thi im iu

tra nghin cu (X c Xun, Ha An, Cao B*ng.

2. Ngoi hnh g Cy Cm a dng mu lng ging g Ri, nhng c mng di

di v s%c c khn#ng bay, nhy tt hn, hot ng nhanh nhAn. Cc ch)ssinh l,

sinh ha mu thhin khn#ng chng ch,u bnh tt tt hn mt sging g khc.

3. Khn#ng sinh tr(ng ca g Cy Cm nh&. Khi lng 01 ngy tui ch)

c 29,15-29,65 g/con; 01 tu!n tui t khi lng l 42,59-45,55 g/con...8 tu!n tui

th t 543,44 546,24 g/con. Khi lng g trng cao hn g mi mt cht (cc

giai on tu!n tui.

4. Sn lng th,t ca g Cy Cm cao hn g Ri, cht lng th,t thm ngonhn, mm v ngt, cc cht dinh d'ng c trong th,t g Cy Cm cao hn g Ri.

Cht lng th,t ca g Cy Cm: Protein tng st 22,39%; Lipit th ca g Cy

Cm t 4,32%, tElm'thp nn khng gy cm gic ngy.

5. N#ng sut v sn lng trng ca g Cy Cm cao, g Cmi la khong

13 16 qu, mi n#m C10 la, khong cch la Cng%n.

2.5.2. Tn tiM$c d cg%ng ht mnh nhng cn rt nhiu thiu st trong cng vic

cng nhcch ng xDtrong nhn dn.

Bn thn cha mnh dn giao tip.

Do thi gian c hn nn ni dung nghin cu cn hn ch.

2.5.3. Kin ngh

* Vi ,a phng:C!n quan tm hn na n ngnh Ch#n nui - Th y nh:

!u tvn cho ngi dn pht trin ch#n nui.

Tchc @y mnh tim phng, vsinh phng bnh..., hn chd,ch bnh xy

ra nng cao n#ng xut kinh ttrong ch#n nui.

Thng xuyn m(cc lp o to cn bvch#n nui th y vphbin

hng dn b con trong ch#n nui.

Khuyn khch ngi dn pht trin ch#n nui.


49/52

40

Nng cao thc cho ngi dn.

* Vi nh trng:

Nh trng v khoa nn tchc cho sinh vin i thc tp nhiu hn sinh

vin c iu kin tip xc vi thc t sn xut, nng cao tay ngh, cng c thm

kin thc hc v hc h&i kinh nghim trong dn.


50/52

41

TI LIU THAM KHO

I. Ti li$u Ti(ng Vi$t

1. Bo tin phong, chuyn mc x hi vi tiu ca ngon min t, pht hnh

ngy 02/02/2014.

2. Nguyn Duy Hoan, (1998), Gio trnh chn nui gia cm. NXB Nng nghip, H

Ni.

3. Dng Mnh Hng, (2008), Gio trnh ging vt nui, trng DHNL-TN.

4. Nguyn Mnh Hng, Hong Thanh, Bi Hu on, Nguyn Th, Mai (1994),

Chn nui gia cm, Nxb Nng nghip, H Ni.5. Phm V#n Hng,( 2004), h&i p m g, gt vt con, Nxb Nng nghip H Ni.

6. Tr!n nh Min, Nguyn Kim ng , (1992), Chn v nhn ging gia sc, Nxb

Nng nghip, H Ni.

7. Tr!n Tun Ngc (d,ch), (1984), Di truyn hc qun thcho cc nh chn ging

ng vt, Nxb Khoa hc v kthut.

8. Nguyn V#n Thin, (1997), Ph!ng php nghin cu trong chn nui.Nh xutbn Nng Nghip, H Ni.

9. Lm Minh Thun, Bi Th,Kim Phng, (2013),Nh'ng iu cn l!u khi nui g

con tun u, Trng i hc Nng Lm TP HCM

II. Ti li$u n6c ngoi

10. Brandsch . H v Bilechel H (1972), Csca snhn ging v nui d!"ng gia

cm, Ngi d,ch Nguyn Ch Bo, Nxb Khoa hc v kthut.

11. Deaton v Fallie (1976), Thc n ca g, Nxb Khoa hc v kthut.

III. Ti li$u internet

12. http://www.naihuou.com/Kien-thuc-chan-nuoi/2617303/104458/Qua-trinh-tieu-

hoa-hap-thu-dinh-duong-o-gia-cam.html.

13. https://sites.google.com/site/channuoigiacam/giai-phau-va-sinh-ly/he-tieu-hoa


51/52

42

PHLC

M+t shnh nh minh h8a g Cy C"m

nh 1: G Cy C"m trng nh 2: G Cy C"m mi

nh 3: G con 01 ngy tu'i


52/52

43

MT SLOI THUC THNG DNG PHNG V IU TR>

NNG H

nh 4: Vime-Ratin nh 5: Phar-Nalgin C

nh 6: Ampi pharm nh 7: Ampicillin

Documents

ĐIỀU TRA VÀ NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA GIỐNG GÀ CÁY CỦM TẠI CAO BẰNG