DISSERTATIO ACADEMICA,DE

VIRTUTE MAHUMEDIS, AQUAMEX ARENA VEL PETRA

ELICIENDI,

SUAM

CONS. AMPL, FACULT. PHILOS. ABOeNS.

PR^SIDE

Mag. JOHANNE BONSDORFF,Lingg. Otientt. & Gr. Prof. Ord.

PRO GRADU PHILOSOPHICO

PUBLICE VENTILANDAM SISTIT

CHRiSTIANUS LUDOV. H§ELT.Biblioth, Acctd. Atnan. E. 0. , AboXnfis,

ln Auditorio Medico die VIII Junii MDCCCX.H. a, 111, s.

ABOJE, Typ.s Fj.ejsckellianis,

DIOEGESEOS AEO-NSIS

EPISCOPO REVERENDISSIMO,

ACADEMIiE AURAICiE PRO-CANCELLARIO

EMINENTISSIMO,ORDIN. IMPER. DE S. ANNA IN CLASSE PRIMA

EQUTI,

REGIIQVE ORDIN. SVEC. DE STELLA POLARI

MEMBRO SPLENDIDISSIMO,

S. S. THEOLOGI-E DOCTORI CONSUMMATISSIMO ,DOMINO

]AC TENGSTRÖM,ECCLESTiE ET LTTTERARUM

GRANDI DECORI,

AVUNCULO SUMMA ANIMI

PIETATE COLENDO,SAC R U M

VOLUIT DEBUIT

REVERENDISSIMI NOMINI.S

Cutior humilllmusCHRISTIANCS LUOOV. HJfXT,

"— Veniarn pro lande peio: taudalus abunde^,"11011 fafliditus ji iibi, LccYor, ero".

Oviß.

perpendentibus atque confiderantibus nobis,**-*. non foium Mofaicam, Divamque, quam ipfiprofitemvr, C.irif-ianum i.eiigionem, miraculis abAueTore utriusque pius fimptici vice patratis eslefuperftrucTa.i., l'fd & ipfos iVlahumedanos de operi-bus thaumatprgicis a Propheta fuo editis gloriari;quin ik profanarn, rudiorum inprimis & barbara-rum n_-tionum, Hifloriam, prodigiis & portentisesfe refertam: dubia utiqu? hasreret mens, quid, intanta Religionum, toto ccelo diftantium, aut omni-no repugnantium, diverfitate, miraculorumque, qui-b_»s vcrit..tem, alias nonnifi unicam, fibi vindica-tam volunt fingnla.1, bjclvtioX>clvsix ftatuendum esfet,ftifi inter omoes faniora edocTos conveniret, anti-quas^, Ortentales praecipue, rerum phyficarum par-eiori notitia imbutas & effrenatae phantafias, gen-tes, eventibus & fa_,is vel tnaxime naturalibus inadmirationem di.lra._as fuisfe 6_ delufas, omniaque,

A ad

ad noftram memoriam fradu_.a, fabviarum portenta& mifacula, fi, quae in Hiftoria Sacra enarrantur,vt fas eft, exceperis, vel ficta esfe penitus (reli-giofo aut irreligiofo confilio), vel etiam ad natura-les origines, modo fpiritum & ftilum antiqui orbisrecTe agnoveris, posfe referri, Quidquid enim di-eant- Miracuion.m in Hiftoria Saera commemora-torum veterani' defenfores & vindices, caeterorumcerte, quibus inde ab antiquisfimis temporibus per-fonuerat orbis, prodigiorum, haud faciie quisquam,c.vi vei t.mtil.um fupra vulgus fapere contigit, Ai-«i.ores-ba.bebk 1 malos genlos f. Diaboltnr. Valebitnamq-ue- hie quod de portentis obfervat Ciceko,Jjibro 11 de Divinatione Cap. XXVIII hnnc in mo-dum disferens:; oritur, qualecuuque efi,caufam liaheai a natura necdsje e/l, vt etiam fi praterconfvctuaineni exfliterit, prirter naturarn tarnen non■posfet exjifiere. Covjaiu igiiur inccftigaio in re novaatquc adnrirabili , fipotes: fe nniiam reperies, illud ta-rnen ixjiorq/um habcto, nihil fieri potuisje Jhie caufa;eumque errorem, qucni ffbi rei novitas attuierit, naiu-ra? ratione ciepeiiito fta te nee terrce fren,itus, neecoeli difcesfus, uec lapidcus, aut fanguinais imber, neetrajeclio jleiiir, nee faces vijw tcrrebunt Quorum o-muium caufis fe a C/irtjfippo qucvram, ipfee iiie Divi-nationis autior tiunquani iiia dicet JabJa fortuito , na-turalemque rationern omnium reddct. Nih.il e.nim fierijine catifa potefl; nee quidquam fit, quod fieri v.on

potefi;

&>,?("*

pateft; nee. fi id faffiun efi, qnod potuit fieri, porten-tum debet videri: mdla igitur portcnta Juut^ &c.

Tantum igirur abeft, ..t miracula, quibusinclaruisfe perbibetur Mahu.medes, praeter naturarnaccidisfe judicemus, vt potius Arabum in hac partenarrationibus, aut res cosnmentitias & in fidemfuperfti.ionis Mahumedicre ficlas, aut falfa viforumludibria & naturalium caufarura, utcunque aucTa &ad fanaticum Orientaiem genium exaggerata, phae-nomena & efTecta proponi ftatuamus. Licet enimiii genere fufpecta fint qtf3B quomodocunque e Re-iigione pendenfc pr«_igTa, affirmare tarnen non dU-bitamus, expresfa haud raro in miraculis fic di&isMahumedicis nexus c.u:fa!is exflare veftigia.

Inter aKa vero in hancrem exempla, cumillud quoque;, pritna fronte abfonum, fed nihilomi-nus, nbi debitam adhibueris attentionem, facile fol-Vendum, nertineat miraculum: Mahumedem in iti-neribus fuis, digitos in arenarn immergendo, autpede terram, vel etiam petram, percutiendo, ma-.ximarn aquarum elicuisfe copiam (a); LecToribus

A z ingra-

a) Cfr. Marracc i Viia & res gefia a Mahum Cap. V.it. Pvodromi ad rejut. Alcor. P. 11. Capp. VI —IX,ut & Chardin voyr/ge en pevfe T. IV, p, 202.

fer )■ ' I f <&

ingratum non fore judicavimus, d , quomodo de>cantata hascce phaenomena iei'e habuerinf, Specimi-nis Academici, quod nobis, ad Parnasfum prope-rantibus, edendum erat, loco, expiicuerimus. Tan-to autern magis opellae fperamus veniam, quodliaud pauci, vt fnfpicamur, religioni fibi non du-cant, laudata Mahumedis facinora geftis Mofis adRephidhn (b) & Kades (cj an]uiparare, femperqueJaudabile fit ftudium,- fi vel vires defuerint, menda-ciis & creduiitati obicern ponere.

Ut vero metam, quorfum tendimus, viamque,quae iiluc ducat feratque, e longinquo quafi pro-fpiciant LeeTores, in anteeesfum vel verbo monen-dum eft, omnem in hac re quaftionem e penitiori,non mcK.o foii Orientalis, verum quoque inftituto-rum quibus hodieque. utuntur incolae, pendere co-gnitione, nosque ideo lucis radios, quos utramquein partern fpargant Itineraria . qua fieri poterit dili-gentia eoliech.ros.

Obfervamus itaque primo, Orientern, inpri-mis, miraculorum ex hoc genere thvatrum, Ara-biam, immenfa camporum arenoforum aujuora fuo

eon-

h) Exod. XFII. i'— g.

c) Numer. XX. i —- 12,

$k t 4 ( *0

continere complexu, tantamque h. vaftis hisce foii-tudinibus, quia caelum fit caiidisfimum & pluvia-rum vel ipfo hiemali tempore parcins, aqua; re«gnare penuriam, vt fic dicTa- Caravance, caeteriqueperegrinatores, dum iter per deferta faciendum e-rit, necesfe habeant, utres fecum ferre coriaceosaqua abunde repletos (d), haudque pauci viato-rum, fiti folisque ardore ene<sti perierint (e). Quam-vis enim negandum non fit, fontium, immo toiren-tium, ad colles & montium radices, huc & illucoccurrere exempla, fakem veftigia.ex alteratamenparte notisfimurn eft, fcatebras & rivulos, quibusdeferta illa rigantur temperanturque, haudquaquam

esfe

d) Cffr. Troilo Oriental. Reifebe/chr. p. 681. BeloniiOblerv.it Singul. L. 11. (.. LIV.p. 2g6, Nouveaux Memoiresdes Misfions — dans le Levant T. V. p. 135, Nirßt.Hß.Reifebejchr. Th. I. p. 212. — Immo, patnarcharumjam arvo, aquam utiibus exceptam fecum tulisfe quideferta pc agrarent, colligere licet ex Hifloria Abra-ban.i Hagarem curn filio Ismade dimiuentis Genef.XXI. 14 ieqq.

_■} Horrenda hujus memori^ exempla habemus in Hi-/toria Expeditionum Orientalium, Alexandri Mngni,ap. Ccrticm L. VI! Cap. V, & recemioris Gailica.,ap Larrpy Rdat. Hift'>r. & Chir. ds V Anme d' C'ri-tnt en Lgypte oJ en Syrie. p. 8. feqq-

IBL, ) S

esfe perennes ; \td plerumque, non multo poft<|uaraeffu-fus fuerit imber, tllieb exarefc.re (f).

Deinde vero obfervandum eft, univerfumfere Oriencem fontium aquas vivse esfe pauperri-mum, omnemque prope, qua utantur incolse, a-quam, e profundis, huc atque illuc effosfis & aquaeccelefti, c. rupibus collibusque «d brumam decur-renti, .xdpiond.i. idoneis Cifteruis five Puteis (g)vuljjo peti & hauriri (//),

1 ertio

/) Conferuiunt in his rebus omnes quanrum novimusPeregrinatorts <5c Geografi. Supervacaneum ieaqueduciVmis, ihorum hie apponere reftimonia Mone-mus (flummodo, montium Arabias, Cborebo, adquem Mofes Soceri (vi greges olim paverat ( Exod.J l. i ) b/icuh/jue fuo aquam e perra expresferat (Exod.XFJI i — B . vix uilum aqus esfe foecundiorem.Ut enim taceamus, Kixonium L. c C. XLUI, p 599),I'ocockium Be/cbreibun^ d, Morgenl. Th. I. p. 128 fqq.),ca't., limpidisfim: s fjus cel-brare cidei t.ss, notatu dig-nisiimum efr, aquam, modo unum nur alterum pedemin hi.sce tracfiibus fijdere tibi placea.t, tef.e Nifbuhr{Be/chr, v Arab. p. 403), (vt pkirimun.;) inveniri.

g) Concedimus Harmaro & Fabko (Eeob iib den QrientT. I. p. .01, 402). Cifleruas, aecurare loquendo, aIJitteis in eo es(e difierenres, quod in ill/s pluvia,in his aurern fontana asfervari (oieat aqua^ (cd hancdifrerenriam,. ncque Peregi inatores, neque Sacri Scri-

. ptores übique videntur ob.eivasfe.b) Teftarur hoc, de Peifia, K.^mffcr (.Amanit. Exot. p.

**, ) G ( <&

Tertio denique, in quo cr.rdo rei prrecipueverritur, notandum tit, pnr.ter puteos & Cif.ernasomnium oculis confpicuas & a Peregrinatoribus de-fcriptas (z), multa in defertis, vulgo ignota, verfus

fun-

719), &, de ipfa Palseftina, Hieron-Mus {Comment.in Amos IV.), c_ec.

i) Apponimus hie, nonnulla faltern , de conftfuftioneharum cifternarum, teftimonia, v. Gr. Fcrdinandivon Troilo (1. c p. 386), puteum Davidis juxtaBethlehem ita d.fcnbentis: "Diefer Brunnen ift fehccief_, und unten breit, wie eine Cifterne, in FeXeneingehauen, das obere Loch aber ift fonften wieein gemeiner Brunnen gemacht, zwar nicht erha-ben, fondern der Erden gleich, darinnen das Re-genwasfer Zufammenlaufer, und ift fonften keinQuell-wasfer verhanden". Henrici Maundrell ( Reifeb.nacb. d. Gelobt. l.ande p. 85 V de puteo, Jacobi propeNaplofam ita fcribentis: "Der Brunn ift heutigesTages, mit einem airen fteinern Gewolbe bedeci.r.Man fteigt durch ein enges Loch Jitnunter, und enc-deckt das Mundloch des Brunnen, wenn man einengrosfen darauf iiegenden breiren Stein weghebet:Kortii . Reife nacb. d Gelobt. Lande p. 378 ) ita ha-bentis: "Es find aber die Brunnen oder Cifternen indiefem Lande gemeiniglich weit, ais ein grotderKellerausgewolbr —: wie man diefelben denn gemeinigiichan den Hang eines Berges oder in die Thaier g.abet,damit das Wasier fich von oben herab binein fenkenkann, woraus hernach in der troknen jahrzeit die Gar-

*fc ) 7 '( ~&

fuiuiuin magis mngisque Capacia, fuperoe angufla& folo adrcquata, aqune piuviae exliftere receptacu-la, auftoresque & pos.esk.res barutja Cifternarum,vt aqua fic quidem recondita melius, in privotosdominorum & ereeum fuorum ufus, contra foliso ■__> 'sefh.m confervetur, neque ab aiiis vagabundis No-madihus <Sc Peregrinatoribus detegantur & exhauri-antur, aut pul.yere fürfan & arena, five per ven-tum Chamfin (■.), five hofiiii manu, vt Ifaaco acci-derat (/), hijecra, impleantur, aut etiam pecoramalo fato incidant, thefauros hosco, in regionibusodeo fiticulofis fummi femper pretii habitos (m) %

tabu-

ten gewasfert werden. Zu diefer Zeit ift das Landgewifs ie:ht arru am Wasfer". Cfr.de eatero FureiuItiner p. 98, de puteo Jofephi ad campum Dotbaim,& K^mpfer 1. c. & p. 728 de Cifternis Xenodochio-rum \Car7ivaiJerai), e g f, C-

k) Cfr. Haumar 1. c. Th ITf. p. 22.

/) Cfr Gerief XXFI 12 feqq.m, Quanti Ciftemarum ufgm & pofesfionern olim fe-

cerinc Oriencales,. fatis loquuntur Abrahami & ifiacicum Abimelecho cauerisque Palsftinenfibus, Genef,XXI Zf XXFI legenda, de puteis jurgia & disfi»dia . — idemque confirmant Num. XX 17. & JefXXXVI 1(5. — Hodie vero Orientalibus populisreque fandum esfe Cifternarum dominium, teftis ef_Chardin ap. Harmar 1. c. Th, 111. p, 23.

%?, ) 8 C A*

t.abulls lapideis ,& terra .fupergefta follicife conte-gere, prifcisqu.e temporibus contexisfe (n).

B Nar*

12) Haudquaquam di.fEtemur, altum inter Peregrinato-res, quancum novimus, hac in parce regnare filen-eium. Perpendent bus tarnen nobis , orbis Eoi, vitampaftoritiarn & vagabundarn agentes, incoias, ne a-quarum, in (olitudinibus oberrantes aut commoran-tes, paterentür defedum, .cifkrnis erFodiendis jamolim fiuum appuliste 3mmum (Cfr. // Cbron. XXFI.ioi, campei.remque illam cujus Genef XXIX factaeft mentio, lapide, quem devolverat jacobus, occlu-fam fuisfe, immo lege Mofaica Exod. XXI 33(quocum Cfr Philo de Spec. Legib. p. 324 Edic.Mangcy, & Josfphus Antiqu L. IV. C. VIII. § 37),ne ora cifternarum aperta & intecla relinquerentur,fancitum fuisfe; tefte vero Sandvs Travels &c. p...97 Ed. VLtte"., plures in Idumsa, clandeftinas &incolis folum cognitas, cifternas exiilere: nulli du-

> bit.imus. quin hcuiieque contegantur cifterna. d fer-torum, fidemque faciendam esfe Diouoro Siculo,qui, veram rationern, cur bello expugnari nequeantArabes, expofiturus, de cifternis eorum, Pibliotb.Hifl. L XIX. C. XCIV (quocum cfr. L. fj. CXLVIir,ita habet. (pthehevSree-o) (5_ eiai o^iocCpePovTaiS, n&/ otxv7rc\e/Aioji' c^vvxfxis x&qx 7re-crj-iti, (pevyaitv ets ty,v ee-YjfJiov.TCivr>i %/ioofji.evci c%v^Q)fj!.oiTi. xvvoeos yxe- mox rois fj.ev uJkcisrxve7!i&XTcs eoTt, tcvtois d_, VMTeryY.evciy.sQiv xyyetx kxtx"yr\s oqvv.Tci Y.sv.ovtafxevx fxovots Ttx^eXerctj tjjv xaCpcchetav-rr\s yctq ytfs ao-fjs rr.s y.ev ecQ; /AWW, tyis oe 7terqocv e%X7t\s

9 C c*£

Narrantibus ergo fidei rvlahumedic£e Sectato-ribus, Prophetarn inciyturn, In profe&ione fuaSyriaca aliistjue bene multis occafionihus, aquamex arenti arvo Vel petra, iive digitorum, five pe-

du na

fj.ochoLY.YiV , cqvyfXartc [jeyci?.x ifitiftriv cv ccvftj, onv roc tj.ev

fJAKQX 7T'XV7l y,V.r Y.XTXTY.ejxCjdCI , KXTX -Bxßss $X6i~fj.x?hcv svev%'cce;i 7./o'iBvres, T- rshevrctfcv rt\hizarcv ct7Pa~>rehii"! ro fj.eyeSrcs , coss yivez&cxf 7ihevexv eKXStp TthsOplf,VMVTCt oe ra xyye-ioc 7i?\r,ei3vres vdxros cfj-[3ein, rx orofjx-rcc ejj.(pexTrBrj't" v&j vroixvres tcrb7iit%v r;i c.cmti %.coex,ot]jjc-icc. Y.arcih&neacrtv, exvTots fj.ev yiyvMrry.cij.svx, tois' 6 xh-hois xve7Tivot]rx. 7t'cTi?BCt oe HStj rt\v

' hetxv bH tjffefwf retoov ,:C7C&JS cv rbus o.vvaetous xctr (pjycui ftt\ TteocrSeijjvrcif &bve%covvSxrwv. i. c. Interpr. Rhodom ) Libertatis amore fummotenenrur: Et quando validae hoftium copice accedun'} infolitudinem, quce'propugnac.i!i ufum eis prccftac, fugafe fubducunt. Aquarum enim inopia cum labore.,aliis quidem accesfum & tranfitum negat: his autern,qui iucrufla.a fibi vaia compararunt, ad bur.c ufurnterrje infosfa, folis tutuin refugium prarbet. Namquia telius argiliola eft,-, moiiemque habet petram,grandes in iila cavernas eftodiunt: quauim oftia per-exigua faciunt: led m profundo fubindc magisampiiant, donec ad ca... tandern magnicudinem di-latant, vt unumquodque latus plerhrum obtinear.Vafis autern illis aqua pluviali repletis. oftia obitru-unt: iisque reliquo folo ada.quacis, figna qu.e ab i»pfis quidem nofcantur, ab aliis vero non animadver-tantur, ibi relinquunt. Abadta etiam pecora in cri-duum potant: ne inter fugiendum in locis arentibuscontinente adaquatione opus habean?,

W- - 10 ) .&

dun. ope produxisfe, non tarn probabvle eft, quampoiius certislimum, opinata ha?cce miracu!:. nonnifjad puteos & ciiternas quarum fitum Propheta, uc-pote in Arabia natus & edueatus, cognofcendi Ha-buisfet facultatem, operculorum, manu aut pede(o),■remotione peracta fuisfe; fuperftitioni autern & ru-ditati Mahumedis in itineribus fociorum tribuendum.esfe, quod, cum puteorum illorum & cii.ernarumnullarn ipfi habuerint pra.fcientiam, orientalibus-que popuiis foienne fit & oiim quoque, vt vet."feflamenti fcripta abunde tefiantur, fuerit, inopina-fcos quosque eventus ad Divinam quandam {ruvc/oysiM"'-?:'(.rre (p), laudata Prophetse gefta virtuti cuidam

ex-

o) Quin oYunt baculoritvi quoque ope', Cifternas occut-tas & qticcfierint & aperuerint, fvadere ex noftra

■fen-tentia> videtur Niim. XXI. 16 — \%. Quemad-modum enim vet aures cujusquc oft.ndere pcsfic,Duces & PrincipeS popuii I(raC.iitici, cifternam. cujus1. c. fadta eff mentio, effodisje & excavasfe i.quaeServorum potius, vt e Gencf. XXFI. i? patec, erat occu-patto.V & quidem baculis fiu-is(?); iia' neque quisquamverbo *\Sn quarendi , inquirendi & exploraudi, &

" "-.'"'>D aperiundi notionem abjudiecr. Quonian. verolocus hicce, & antiquorum & recentiorum Interpre-tum disfidiis maxime fit vexatus, nee ad prasfentemproprie pisrtineat disquifitionem: ulteriorem ejus,aiia occafione, fi fata ita (ulerint, dabimus explica-tionern. -— rxvrx- ols cv Ttxeo^co,

f) Sie ex- gr. cifternam in deferto Berfcheba ab Haga-i.e quaefitara S_ tandem, jam omni abje_ta filium

% ) li ( ~0

ey-raordinari_e adferipferint. Meque, nt ju.ficstnus,obitabit, memoriae proditum esfie, tarn ■prodigiof.mnaquas plerumque erupisfe copiam, vt Cameli v. Gr.'cum-farcinis aliquando fubinerfi fuisfent, nifi Pro-pheta aquarum impetum compefcuisfet (g); quem,-admodum enitn curvo rectum dignofcitur, ita ne-que quisquam, fi vel ipfe Cato narrasfet, tales cre-diderit fabulas. Quin potius e fervido ck luxuri-ante Orientalium populorum dicendi & fcribendigenere conclude.re fas cit, culicem, vt ajunt, hacipfa bif.oriola ,in iilephantem excrevisfe. immoopi-namur, vel ipfos Mahumedanos, quia nobis Clvri-ftianis, quod in fide noftra limites excedamus ve-ritatis, Propheta fuo praeeunte (r) toties objiciunt,faciie, {} rem ferio expendant, daturos, tradkionesde Mahumed- aquas arte thaum-iturgiea prod-ucen-te, ita propofitas esfe,, vt pateat, ex non miraculisfacla esfe miracula. Perivafi faltern fumus, eos,utpote in Religione fua, ve! nobis exemplo, tole-rantes, cenforiae feveritatis notarn vix ac ne vixquidem inufturos, quibus fancta haecce legenda adnaturales eaufas revocare piacuerit.

aqua refociiiandi fpe, repertam, jovae f. Angeli Ejusbeneficio detectam fuisfe Genef. XXI 19 iegimus. —Quod i\ autern re vera adfuerit Angelus, tabulanturcerte Mahumedani, qui Gabrielem{!) expresfe nomi-nant (Cfr. Chardin 1. c. T. IV, p. 1721.

g) Cfr. Marraccius in vita Mabum. p. 13.r) Vid. Cornn. Sur. IV. v. 169.

Sfc, ) 12 < .Jf