Diz muayenesiDiz muayenesi

Hazırlayan: Dr. Çağdaş BASATHazırlayan: Dr. Çağdaş BASAT

Danışman: Prof. Dr. Bülent Danışman: Prof. Dr. Bülent ERDEMLİERDEMLİ

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Ortopedi ve Travmatoloji ABD

2006

DİZ EKLEMİ DİZ EKLEMİ ( ART. GENUS )( ART. GENUS )

Eklemi oluşturan kemik Eklemi oluşturan kemik yapılaryapılar

Femur ve Femur ve tibianın medial tibianın medial ve lateral ve lateral kondillerikondilleri

patellanın arka patellanın arka yüzüyüzü

Sinovial membranlarSinovial membranlar

suprapatellarsuprapatellar

bursabursa patellofemoral patellofemoral

eklemeklem tibio femoral tibio femoral

MenisküslerMenisküsler

Fibrokartilaj yapıdaFibrokartilaj yapıda Üçgen şeklindeki kesitÜçgen şeklindeki kesit Alt yüzey düz Alt yüzey düz Üst yüzey konkavÜst yüzey konkav

Medial menisküsMedial menisküs

yarım ay şeklindeyarım ay şeklinde Ön boynuz anterior Ön boynuz anterior

interkondiler alana interkondiler alana Arka boynuz posterior Arka boynuz posterior

interkondiler alana interkondiler alana Orta 1 / 3 bölümde Orta 1 / 3 bölümde

fibröz kapsüle ve fibröz kapsüle ve

medial collateralmedial collateral

ligamentte sıkıca ligamentte sıkıca tutunurtutunur

Lateral menisküs Lateral menisküs dairesel yapıdadairesel yapıda Önde anterior Önde anterior

interkondiler alanda interkondiler alanda ACL’ nin hemen ACL’ nin hemen lateralinde ve lateralinde ve posteriorunda kalırposteriorunda kalır

Arkada posterior Arkada posterior interkondiler alanda interkondiler alanda medial menisküsün medial menisküsün yapışma yerinin önündeyapışma yerinin önünde

Arka dış kısmındaki Arka dış kısmındaki olukta, popliteus kasının olukta, popliteus kasının tendonu bulunurtendonu bulunur

KAPSÜL VE BAĞLARKAPSÜL VE BAĞLAR

Anterior kompleksAnterior kompleks Medial kompleksMedial kompleks Posteromedial köşePosteromedial köşe Lateral kompleksLateral kompleks Posterior kompleksPosterior kompleks

Anterior KompleksAnterior Kompleks

Quadriceps tendonuQuadriceps tendonu Patellar tendonPatellar tendon İnfrapatellar yağ yastığıİnfrapatellar yağ yastığı Medial ve lateral retinaculaMedial ve lateral retinacula

Quadriceps tendonuQuadriceps tendonu

Yüzeyel tabakayı Yüzeyel tabakayı rectus femorisrectus femoris

orta tabakayı orta tabakayı vastus medialis, vastus medialis, vastus lateralisvastus lateralis

derin tabakayı da derin tabakayı da vastus intermedius vastus intermedius

Patellar tendon Patellar tendon Proksimalde patella Proksimalde patella

alt kenarınaalt kenarına distalde tuberositas distalde tuberositas

tibia’yatibia’ya Tendonun arka yüzü, Tendonun arka yüzü,

sinovial memrandan sinovial memrandan yağ yastıkçığı ve yağ yastıkçığı ve bursa infrapatelllaris bursa infrapatelllaris ile ayrılmıştırile ayrılmıştır

6 cm uzunluğundadır6 cm uzunluğundadır

Medial retinacula Medial retinacula

vastus medialisten vastus medialisten köken alırköken alır

medial kollateral medial kollateral ligamente ve ligamente ve patellar tendona patellar tendona yapışıryapışır

lateral retinaculalateral retinacula

vastus lateralisten vastus lateralisten köken alırköken alır

iliotibial traktusa iliotibial traktusa ve patelar tendonave patelar tendona

İnfrapatellar yağ yastığı İnfrapatellar yağ yastığı

Patellar tendon ve Patellar tendon ve synovial memran synovial memran arsında diz arsında diz ekleminin ön ekleminin ön bölümünde yer bölümünde yer alıralır

Fonksiyonu:Fonksiyonu:– Şok absorbe ederŞok absorbe eder– ACL’ nin ACL’ nin

kanlanmasına kanlanmasına katkıda bulunur.katkıda bulunur.

Medial KompleksMedial Kompleks

Üç tabakadan oluşmaktaÜç tabakadan oluşmakta– 1.tabaka cilt altındaki sartoryal fasya1.tabaka cilt altındaki sartoryal fasya– 2.tabaka yüzeyel medial collateral 2.tabaka yüzeyel medial collateral

ligament ligament – 3.tabaka medial kollateral ligamentin 3.tabaka medial kollateral ligamentin

derin kısmı ve eklem kapsülü derin kısmı ve eklem kapsülü

medial collateral ligamentmedial collateral ligament paralel seyreden ön ve paralel seyreden ön ve

oblik seyreden arka oblik seyreden arka liflerden oluşmuştur liflerden oluşmuştur

Ön lifler, medial femoral Ön lifler, medial femoral epikondilden başlayarak epikondilden başlayarak distale doğru uzanırdistale doğru uzanır– tibiyaya yapışırtibiyaya yapışır

Arka lifler, medial Arka lifler, medial femoral epikondilden femoral epikondilden başlarbaşlar– menisküsemenisküse– eklem kapsülüne yapışıreklem kapsülüne yapışır

Posteromedial KöşePosteromedial Köşe Posteromedial kapsülPosteromedial kapsül semimemranos tendonu ve kılıfı semimemranos tendonu ve kılıfı

semimemranos tendonu ve semimemranos tendonu ve kılıfıkılıfı

tuber tuber ischiadicumdan ischiadicumdan başlar başlar

tibianın medial tibianın medial kondilinin alt kondilinin alt kısmına, eklem kısmına, eklem kapsülüne ve oblik kapsülüne ve oblik popliteal ligamente popliteal ligamente yapışır.yapışır.

Lateral KompleksLateral Kompleks

üç tabakada incelenebilir;üç tabakada incelenebilir;– Yüzeyl tabaka lateral retinakulumYüzeyl tabaka lateral retinakulum– derin tabaka eklem kapsülüderin tabaka eklem kapsülü– orta tabak lateral collateral ligament ve orta tabak lateral collateral ligament ve

arkuat ligamentarkuat ligament

Lateral collateral ligament Lateral collateral ligament

lateral femoral lateral femoral epicondilden başlarepicondilden başlar

distalde fibula distalde fibula başına yapışır başına yapışır

Arkuat ligament Arkuat ligament

fibula distalinden fibula distalinden başlarbaşlar

medialde tibianın medialde tibianın interkondiler interkondiler alanının alanının posterioruna doğru posterioruna doğru uzanır lateral uzanır lateral menisküsün arka menisküsün arka boynuzuna yapışır,boynuzuna yapışır,

lateralde ise lateralde ise femurun lateral femurun lateral epikondiline yapışır. epikondiline yapışır.

Posterior KompleksPosterior Kompleks

Oblik popliteal ligamentOblik popliteal ligament Arkuat ligamentArkuat ligament Popliteus kasıPopliteus kası Gastrocnemius kası Gastrocnemius kası

Oblik popliteal ligamentOblik popliteal ligament

semimembranös semimembranös tendonun devamı tendonun devamı

semimemranosus semimemranosus tendonun yapışma tendonun yapışma yerinin lateralinden yerinin lateralinden başlarbaşlar

tibianın ve femurun tibianın ve femurun lateral condiline lateral condiline doğru uzanırdoğru uzanır

Popliteus kası Popliteus kası

Tibianın postero Tibianın postero medial medial korteksinden başlarkorteksinden başlar

Femurun lateral Femurun lateral kondiline lateral kondiline lateral kollateral kollateral ligamentin ligamentin anteriorunda ve anteriorunda ve distlade kalacak distlade kalacak şekilde yapışırşekilde yapışır

Gastrocnemius kası Gastrocnemius kası

femurun medial ve femurun medial ve lateral lateral kondilerinden iki kondilerinden iki başlı olarak başlarbaşlı olarak başlar

calcaneusa yapışırcalcaneusa yapışır

KAS VE TENDONLARKAS VE TENDONLAR

Anteriosuperior GrupAnteriosuperior GrupPosterolateral GrupPosterolateral GrupPosteromedial GrupPosteromedial GrupPosteroinferior GrupPosteroinferior Grup

Anteriosuperior GrupAnteriosuperior Grup

Quadriceps kasıQuadriceps kası– Rectus femoris, sipina Rectus femoris, sipina

iliaca anterior inferior iliaca anterior inferior ve acetabulum’un üst ve acetabulum’un üst kısmındankısmından

– vastus intermedius vastus intermedius corpus femoris’in corpus femoris’in anterior ve lateral anterior ve lateral yüzünden başlaryüzünden başlar

– vastus lateralis vastus lateralis trokanter major, labium trokanter major, labium laterale linea asperadanlaterale linea asperadan

– vastus medialis linea vastus medialis linea intertrochenterica ve intertrochenterica ve labium mediale linea labium mediale linea asperadanasperadan

Posterolateral GrupPosterolateral Grup

Tensör fasia lataTensör fasia lata Biceps femorisBiceps femoris

Tensör fasia lataTensör fasia lata

SİAS ve Cista SİAS ve Cista İliaca’nın ön İliaca’nın ön kısmından başlarkısmından başlar

İliotibial traktusta İliotibial traktusta sonlanırsonlanır

Biceps femoris Biceps femoris

Uzun baş tuber Uzun baş tuber ischiadicumdan ischiadicumdan

kısa baş linea kısa baş linea asperanın asperanın lateralinden başlarlateralinden başlar

her iki baş diz her iki baş diz ekleminin üzerinde ekleminin üzerinde birleşerek ortak bir birleşerek ortak bir tendonla fibulanın tendonla fibulanın başına yapışırlarbaşına yapışırlar

Posteromedial GrupPosteromedial Grup

SemimemranosusSemimemranosus SemitendinosusSemitendinosus SartoriusSartorius GracilisGracilis Adduktor magnusAdduktor magnus

SemimemranosusSemimemranosus

Tuber ischiadicum Tuber ischiadicum dan başlardan başlar

Tibianın medial Tibianın medial kondilinin alt kondilinin alt kısmına eklem kısmına eklem kapsülüne ve kapsülüne ve ligamentum ligamentum popliteum popliteum obliquma yapışırobliquma yapışır

SemitendinosusSemitendinosus

Tuber Tuber ischiadicumdan ischiadicumdan başlarbaşlar

tibianın medial tibianın medial kondilinin altına ve kondilinin altına ve tuberositas tuberositas tibiyaya yapışırak tibiyaya yapışırak pes anserinusun pes anserinusun oluşumuna katılıroluşumuna katılır

SartoriusSartorius

SİAS’ dan köken alırSİAS’ dan köken alır Femurun Femurun

anteriorunda anteriorunda lateralden mediale lateralden mediale ve distale ve distale ilerleyerek tibianın ilerleyerek tibianın medial kondilinin medial kondilinin altına pes altına pes anserinusun anserinusun oluşumuna katılıroluşumuna katılır

GracilisGracilis

Pubisten başlarPubisten başlar Uyluğun medial Uyluğun medial

kompartmanında kompartmanında ve medial yüzü ve medial yüzü boyunca ilerler boyunca ilerler uyluğun 1/3 distal uyluğun 1/3 distal kısmında kısmında tendonlaşarak pes tendonlaşarak pes anserinusun anserinusun yapısına katılıryapısına katılır

Adduktor magnusAdduktor magnus

Pubisten ve Tuber Pubisten ve Tuber ischiadicumdan ischiadicumdan başlar başlar

medial femoral medial femoral kondildeki kondildeki adduktor tuberkule adduktor tuberkule yapışıryapışır

Posteroinferior GrupPosteroinferior Grup

GastrocnemiusGastrocnemius PlantarisPlantaris

PlantarisPlantaris

Gastrocnemius Gastrocnemius kasının lateral kasının lateral başının yapışma başının yapışma yerinin hemen yerinin hemen üzerinde femurun üzerinde femurun lateral lateral epikondilinden epikondilinden başlarbaşlar

Calcaneusun Calcaneusun medial kenarına medial kenarına yapışıryapışır

FİZİK MUAYENEFİZİK MUAYENE

Diz Muayenesinde İzlenecek Diz Muayenesinde İzlenecek AşamalarAşamalar

I.I. Hastalık öyküsüHastalık öyküsüII.II. Fizik muayene Fizik muayene

1.1. İnspeksiyonİnspeksiyon2.2. Palpasyon Palpasyon 3.3. Aktif ve pasif ROMAktif ve pasif ROM4.4. Bağ muayeneleriBağ muayeneleri5.5. Menisküs muayenesi Menisküs muayenesi 6.6. Patelofemoral eklem muayenesiPatelofemoral eklem muayenesi

Hastalık öyküsüHastalık öyküsü

Hastanın yaşı mesleğiHastanın yaşı mesleği Yakınmanın ne olduğu Yakınmanın ne olduğu Ne zaman başladığıNe zaman başladığı Nasıl başladığı Nasıl başladığı Her hangi bir tedavi alıp almadığı Her hangi bir tedavi alıp almadığı

sorgulanırsorgulanır

İnspeksiyonİnspeksiyon

ayakta dururkenayakta dururken yürürkenyürürken yatarkenyatarken

Diz muayenesi karşı dizle Diz muayenesi karşı dizle

karşılaştırmalıkarşılaştırmalı

İnspeksiyonİnspeksiyon

şişlikşişlik eritemeritem atrofiatrofi fistülfistül anormal eklem anormal eklem

konturlarıkonturları deformitelerdeformiteler

PalpasyonPalpasyon

Isı artışıIsı artışı patella balotmanıpatella balotmanı süperfisiyal süperfisiyal

anatomianatomi kitlekitle kas atrofisi kas atrofisi krepitasyonkrepitasyon

ROM:ROM:

135 fleksiyon ve 0 dereceye 135 fleksiyon ve 0 dereceye kadar ekstansiyon kadar ekstansiyon

ACL (Ant. Cruciat lig.) ACL (Ant. Cruciat lig.) MuayeneleriMuayeneleri

Ön Çekmece TestiÖn Çekmece Testi

Lachman TestiLachman Testi

Pivot –Shift TestiPivot –Shift Testi

PCL (POST. CRUCİAT LİG.) PCL (POST. CRUCİAT LİG.) MUAYENELERİMUAYENELERİ

Posterior çekmece testiPosterior çekmece testi

Posterior Çökme Posterior Çökme Belirtisi (sag)Belirtisi (sag)

Medial Kollateral Ligament Medial Kollateral Ligament MuayenesiMuayenesi

Valgus Zorlama TestiValgus Zorlama Testi

Lateral kollateral ligament Lateral kollateral ligament muaynesimuaynesi

Varus Zorlama TestiVarus Zorlama Testi

MENİSKÜS MUAYENELERİMENİSKÜS MUAYENELERİ

Mc MurrayMc Murray

Apley TestiApley Testi

PATELLOFEMORAL EKLEM PATELLOFEMORAL EKLEM MUAYENESİMUAYENESİ

AyaktaAyakta Oturtarak Oturtarak YatarakYatarak

Ayakta MuayeneAyakta Muayene

I.I. Pelvis fermur tibia Pelvis fermur tibia ve ayakların dizilimive ayakların dizilimi

– femur boynu femur boynu anteversiyonu anteversiyonu

– tibal dış rotasyon tibal dış rotasyon – genu varum, genu genu varum, genu

valgum, genu valgum, genu rekurvatum rekurvatum

– pes valgus pes valgus – ekin deformitesi ekin deformitesi

II.II. Q açısı Q açısı

Oturtarak muayeneOturtarak muayene

Yatarak muayeneYatarak muayene

palpasyonpalpasyon

Patella, mediale ve laterale doğru itilerek Patella, mediale ve laterale doğru itilerek eklem yüzü palpe edilmeye çalışılır. eklem yüzü palpe edilmeye çalışılır.

Aktif Quadriceps ÇekmeAktif Quadriceps Çekme

Diz ekstansiyonda iken Quadriceps Diz ekstansiyonda iken Quadriceps kasının istemli kasılması ile patellanın kasının istemli kasılması ile patellanın düz bir hat üzerinde yukarı doğru düz bir hat üzerinde yukarı doğru çıkıyor olması gerekir. çıkıyor olması gerekir.

Patellofemoral Öğütme Patellofemoral Öğütme TestiTesti

Diz ekstansiyonda iken patella femura Diz ekstansiyonda iken patella femura doğru bastırılır ve hastadan quadriceps doğru bastırılır ve hastadan quadriceps kasını kasması istenir kasını kasması istenir

Patellar Korku Patellar Korku (apprehension) Testi(apprehension) Testi

Diz 200 fleksiyonda iken patella medial Diz 200 fleksiyonda iken patella medial taraftan laterale doğru itilir. Bu esnada taraftan laterale doğru itilir. Bu esnada hastada korku oluşur ve quadricepsini hastada korku oluşur ve quadricepsini kasarak dizini ekstansiyona getirir kasarak dizini ekstansiyona getirir

Pasif Patellar Tilt TestiPasif Patellar Tilt Testi

Normal tilt açısı 15 deecedir.Normal tilt açısı 15 deecedir. Diz tam ekstansiyonda ve quadriceps kası Diz tam ekstansiyonda ve quadriceps kası

tam olarak gevşemiş durumda iken tam olarak gevşemiş durumda iken medialden, patellanın lateral kenarı yukarı medialden, patellanın lateral kenarı yukarı kalkacak şekilde itilirkalkacak şekilde itilir