Doç. Dr. Onur POLAT

Hasar Kontrol Cerrahisi

1992 yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol

kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak

tanımlamışlardır.

• İlk aşama;

Kanama ve kirlenmenin önlenmesine yönelik araştırıcı

laparotomi, packing ve hızlı yara kapatılmasını,

• İkinci aşama;

Yoğun bakım şartlarında fizyolojik ve biyokimyasal

parametrelerin düzeltilmesini,

• Üçüncü aşama;

Tekrar ameliyat ve mevcut yaralanmaların kalıcı

onarımlarını içermektedir.

Hasar Kontrol Cerrahisi

• Son 10 yıl

Yaralanması olan ve metabolik dengesi

bozulmuş olan hastalarda,

Ameliyatta sınırlı tekniklerin kullanılması ve

yaralı olan organların onarılmasının tam olarak

bitirilmeden ameliyatı sonlandırmaktır.

Sağ kalım oranları artmıştır.

Hasar Kontrol Cerrahisi

• Öncelik hastayı yaşatmaktır

• Belirgin oranda sakatlık göze alınmalıdır.

Hasar Kontrol Cerrahisi

Temel Prensip

• Hayat kurtarma karşılığında komplikasyon ve

sıkıntılarla dolu uzun bir takip süreci söz konusudur.

• Hasar Kontrol Cerrahisi lojistik açıdan

değerlendirildiğinde sonucu en iyi şartlar altında bile

%50 ye yakın ölüm oranı mevcuttur.

• Multisistem yaralanması olan hastalarda karına

yönelik Hasar Kontrol Cerrahisi sıklıkla kafa

travmasının ciddiyeti tam olarak belirlenmeden

tamamlanır çünkü hemodinamik stabilite amaçlanır.

Hasar Kontrol Cerrahisi

Hasar Kontrol Cerrahisi

Endikasyonları

• Organ Yaralanma Ciddiyeti skorunun (ISS) 35’in üzerinde

olması

• Belirgin hipotansiyon ( <70mmHg )

• Hipotermi ( <34 )

• Koagülopati ( PT > 19 sn ve/veya PTT > 60 sn )

• Ciddi Asidoz ( pH < 7.2, baz açığının;

55 yaşın altındaki hastalarda 15 mmol/L,

55 yaşın üzerindeki hastalarda 6 mmol/L olması veya

Serum laktat düzeyinin 5 mmol/L olması )

Patofizyoloji

• Kanaması devam eden hasta, derin hipovolemi

nedeniyle ciddi fizyolojik sorunlarla karşı karşıyadır.

• Bu hastaların çoğunda hipotermi, koagülopati ve derin

asidoz mevcuttur. Bu kombinasyon literatürde ölüm

triadı olarak tanımlanmıştır.

• Hipotermi ciddi travmalar ve bunun için yapılan

resüsitasyonun kaçınılmaz bir sonucudur ve bu

hastalarda önemli bir ölüm nedeni olmaya devam

etmektedir.

• Büyük damar yaralanmaları nedeni ile ameliyata

alınan hastalarda, ameliyat öncesi hipotermi

varlığında ölüm oranının 4 kat arttığı,

• Bu nedenle ciddi travması olan hastaların

ameliyatı hızlı bir şekilde bitirilmelidir.

Patofizyoloji

• Hipotermi aritmiye eğilimi arttırır, kardiyak

debiyi azaltır, sistemik vasküler rezistansı

artırır

• 35 derece altında ısılar intrensek ve

ekstrensek pıhtılaşma mekanizmaları ve

trombositlerde fonksiyon bozukluklarına

yol açarak koagülopatiye neden olur.

Patofizyoloji

• En önemli faktör vücut ısısıdır.

• Hipotermisi ve asidozu olan travma

hastalarında koagülasyonun her aşaması

olumsuz etkilenir.

Koagülopati

• Şokun yol açtığı doku hipoperfüzyonu nedeni

ile hücrelerde aerobikten anaerobik

metabolizmaya geçiş ve laktik asit üretimi

gerçekleşir.

• Asidoz bir taraftan hastaları ventriküler

aritmilere duyarlı hale getirirken diğer yandan

kalp atım hacminin azalmasına ve

hipotansiyona neden olur.

Asidoz

İlk cerrahi hasta acil servise

başvurduğu anda planlanır

Hasar Kontrol Cerrahisi – 1

İlk Cerrahi

Hasar Kontrol Cerrahisi – 1

İlk Cerrahi

• Bu aşamanın primer amacı kanama ve kirlenmenin

kontrol altına alınmasıdır sonrası hızlı bir biçimde

sonlandırılır.

• Kanamanın tam olarak kontrol altına alınamadığına

dair şüphe olan seçilmiş olgular, girişimsel radyoloji

bölümüne gönderilmelidir.

• Kompleks karaciğer, retroperitoneal, pelvik ve derin

kas yaralanmalarında hasar kontrol cerrahisi yapılır.

Post op, 24- 48 saat boyunca hastanın

metabolik durumunun stabillenmesi ve

ikinci operasyona hazırlık için geçirilen

süredir.

Hasar Kontrol Cerrahisi – 2

Yoğun Bakım Resüsitasyonu

• Amaç fizyolojik ve biyokimyasal düzelmeyi

sağlamaktır.

• Hasta yatağı ısıtılmalı, yeterli kan ve kan ürünleri

sağlanmalıdır.

• Gerekirse infüzyon pompaları ile vücut ısısı

normale getirilebilir.

• Koagülopatinin düzeltilmesinde donör kanı, TDP

ve trombosit süspansiyonu anahtar rol oynar.

Hasar Kontrol Cerrahisi – 2

Yoğun Bakım Resüsitasyonu

• Fizyolojik düzelme sağlandıktan sonra

hastanın detaylı bir değerlendirilmesi

yapılmalıdır.

• Laparotomide tespit edilen yaralanmaları daha

net ortaya koymak ve eşlik eden başka karın

dışı travmaların olup olmadığı tespit etmek için

görüntüleme yöntemleri kullanılmalıdır.

Hasar Kontrol Cerrahisi – 2

Yoğun Bakım Resüsitasyonu

• Hedefi, ideal tekniklerle yaralı organların anatomik

onarımının gerçekleştirilmesi ve karnın kapatılmasıdır.

• Hastalar genellikle 24 - 48 saat içinde alınmaya hazır

hale gelir.

• Cerrahi yara enfeksiyon oranları yüksektir.

• Cilt enfeksiyonlarından kaçınmak için cilt sekonder

kapatılmalı yada oldukça seyrek kapatılarak enfeksiyon

gelişimi açısından izlenmelidir.

Hasar Kontrol Cerrahisi – 3

İkinci Ameliyat

İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM