Documents sobre la mort de l'últimabat perpetu de Santes Creus, … · 2018. 4. 18. · a Cistercizll1l, 15 (1963), p. 228-234 i 275-284. Cal mirar, GIBERT, G. M., «Los estudios

Documents sobre la mort de l'últim abat perpetude Santes Creus, dom Jaume Carnicer, i sobrel'elecció, després d'ingressar el monestir a lacongregació cistercenca d'Aragó, del primer abat

quadriennal Josep Barberà

JOAN PAPEU I TARDIU - MONTSERRAT GARRIGA I PUJALS

BREU NOTA HISTÒRICA SOBRE LA CONGREGACIÓ CISTERCENCA DE LA CORONA

D'ARAGÓ I SANTES CREUS

El 19 d'octubre de 1619 moria l'abat perpetu de Santes Creus,Jaume Camicer. Amb la seva mort finia tota una etapa del monestirsantescreuenc i, amb l'elecció del nou abat Josep Barberà, en començava una de nova: la dels abats quadriennals i la de la dependènciadel monestir a la congregació cistercenca de la Corona d'Aragó.

S'iniciava una nova singladura monacal per a Santes Creus quees caracteritzaria per la temporalitat del comandament abacial,limitat a quatre anys i per la supressió de les filiacions d'aquellesabadies i priorats fundats per la casa mare del Gaià, així com peraquesta abadia l'anul·lació de la seva dependència a la casa marede la Gran Selva (França). Amb aquesta nova normativa es desfeiael tradicional sistema organitzatiu de l'orde del Cister.

Nosaltres no pretenem fer, ací, un estudi sobre la Congregaciócistercenca de la Corona d'Aragó. Però pensem que, abans de donara conèixer els documents relatius a la mort de l'abat Camicer, al'elecció de Josep Barberà, antic prior de L'Eula, com a abat deSantes Creus, a la renúncia a seguir pledejant contra la congregaciói a l'acceptació total del Capítol santescreuenc a la norma congregacional, hem de fer un breu resum de l'entronització de la congregaciócistercenca de la Corona d'Aragó i a la desaparició del vell sistemaorganitzatiu del Císter a la nostra terra.

Sobre la congregació cistercenca de la Corona d'Aragó noexisteixen gaires treballs d'investigació.!

1. R~BORY, J., "La Congrégation d'Aragon de l'Ordre de Citeaux», RevlIe Mabilloll, 1914.Hi ha una wrsió en castellà a la revista Cislercilllll, 12 (1960), pp. 246-260. També, GOL:TAG~Y,

126 JOAN PAPELL I TARDIU - MONTSERRAT GARRIGA I PUJALS

Els orígens històrics de la reforma cistercenca, la qual vacomençar en el segle XVII i que va fructificar amb la Creació de lescongregacions de Castella-Lleó, de Portugal. .. i de la Corona d'Aragó,els haurem de cercar a començaments del segle XV, quan l'esperitde disciplina cistercenc als regnes d'Espanya, com en altres llocsd'Europa, havia decaigut i, gairebé, res del seu primitiu esperit ifervor en restava a l'orde.

Sabem que un monjo de l'aragonès monestir de Pedra, Martínde Vargas, amb el desig d'imitar la primitiva vida cistercenca,emparat de dotze monjos, va anar a Roma en companyia de fraMiquel de Cuenca. Va implorar al Sant Pare, Martí V, l'atorgamentde lletres apostòliques per a eregir eremitoris per retornar a l'ordeel seu primitiu esperit de santedat. Obtingut el permís papal, lareforma es portà a terme en el monestir de Monte Sion. A aquestesperit de reforma s'hi van incorporar tots els monestirs de Castellai Lleó. Havia nascut la congregació de Castella, també anomenadaCongregación de la Regular Observancia de San Bernardo.

A la península, la resta de monestirs cistercencs continuavenen la mateixa òrbita de la tradicional dependència al Capítol Generali a l'abat de Citeaux, el qual se feia representar per vicaris generals.A la Corona d'Aragó, aquest càrrec l'ostentaven, alternativament, elsabats de Santes Creus, Poblet i Veruela.

Pocs anys després, l'exemple de Castella fou una fita imitadapels monestirs de la Corona d'Aragó i de Navarra. L'any 1535, l'abatde l'abadia de Benifassà, fillola de Poblet, havia sol·licitat al papa,mitjançant el recolzament de l'emperador Carles, que l'abadia fosgovernada per abats triennals, petició que li fou atorgada pel papaMartí V l'any 1555. Aquests intents de separar el Cister hispànicde l'obediència directa de l'abat de Citeaux (França) no desagradavaa la monarquia hispànica, car això suposava treure de l'obediènciade l'abat francès els monestirs cistercencs de la península i fer foradels assumptes del país la intromissió de les autoritats francesesde l'orde.

Tanmateix, les gestions portades a terme perquè els monestirsde la Corona d'Aragó entressin a formar part de la congregaciócistercenca varen ser difícils. Santes Creus i Poblet, des d'un principi,

E., «Documentos pa¡-a la historia de la Congregación de Aragón, de la Orden del Císter»,a Cistercizll1l, 15 (1963), p. 228-234 i 275-284. Cal mirar, GIBERT, G. M., «Los estudios en laCongregación cisterciense de los reinos de la Corona de Aragón v Navarra», a Los monjes." los estl/dios (VI Semana de Estudios Monasticos), Poblet 1963, p. 381-401. Creiem citarels més importants.

DOCUMENTS SOBRE LA MORT DE L'ÚLTIM ABAT PERPETU... 127

foren reacis a la congregació. Poblet més que Santes Creus.Pleitejaren contra l'assemblea de Saragossa, celebrada l'any 1613,en la qual es congregaren tots els abats de Catalunya, Mallorca,Aragó i València. Fou una assemblea moguda. S'establiren elspostulats de la futura congregació, la temporalitat dels abats, lasupressió de les filiacions ... Poblet i Santes Creus van refusar entrara la congregació i iniciaren a tràmit un plet contra la congregacióque interposaren davant la Santa Seu. Però tot anava en contra seu,fins i tot, el Capítol General de l'Orde va aprovar els acords deSaragossa, alhora que ho feia el papa Pau V amb la butlla PastoralisOffici, el 19 d'abril de 1616. Aquesta decisió papal fou l'ordred'establiment de la congregació de la Corona d'Aragó. A la congregació hi pertanyerien els monestirs de Poblet, Santes Creus, Lavaix,Escarp, Rueda, Veruela, Piedra, Santa Fe, Valldigna, Benifassà i laReal.

L'any 1617 hi va haver Capítol de la congregació a Saragossa.Fets lamentables portaren a l'empresonament del monjo i procurador de Poblet, fra Gaspar de Bonastrull. I és que la resistènciade Poblet, comandada pel seu abat Trulla, i la resistència de SantesCreus, per l'abat Camicer, era numantina. La mort d'aquest últimva canviar les coses a l'abadia santescreuenca de la vora del Gaià.

Però això seria motiu d'una monografia i no és la nostraintenció. Tanmateix esperem que el treball en curs d'ElisabethBaldor Abril, guanyadora de la Sisena Beca d'Investigació «AltCamp», la qual estudia el període de Santes Creus comprès entre1619-1641, aporti nova llum en aquest procés del qual hem,breument, parlat suara.2

Passem a continuació a la transcripció dels documents objectede la nostra excerpta.

1

1619, octubre 20Fe notarial de la mort, funerals i enterrament de dom Jaume Carnicer,

últim abat perpetu de Santes Creus.AHCV. Fons notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618-1619,

fol. 289r-293r.

2. Beca d'Investigació «El monestir de Santes Creus des del primer abat quadriennala la Guerra dels Segadors», convocada per l'Arxiu Històric Comarcal de Valls, el ConsellComarcal de l'Alt Camp i l'Ajuntament d'Aiguamúrcia. 199ï.

128 JOAN PAPEU I TARDIU - MONTSERRAT GARRIGA I PUJALS

Obitus illustris et admodum reverendi domini dompni fratrisJacobi Carnicer, abbatis monasterii Sanctarum Crucum.

Noverint universi. Quod anno a nativitate Domini millesimosexcentesimo decimo nono, die vero dominica vigesima mensisoctobris intitulata, presente et ad hec voccato, requisito atque rogatome Joanne Renyer, auctoritatibus apostolica ubique in archivoRomanae Curiae descripto, regia vero per totum CathaloniePrincipatum notario publico ville de Valls, Campi et ArchidiocesisTarrachone scribaque et notario ordinario monasterii et totiusdominationis Beate Mariae Sanctarum Crucum, Sacri OrdinisCisterciensis Tarrachonensis seu Barchinonensis diocesis infrascripto,et presentibus etiam magnifficis dominis Petro Aylla, vaccallaureoin Decretis, cive Barchinone, Francisco Picayre, artium et medicinedoctore, honorabile Melchiore Roman, farmachopea, in dictomonasterio Sanctarum Crucum habitatoribus et Joanne Balenya,paratore pannorum lane et ad presens bajulo loci et termini PontisArmentariae pro testibus ad hec voccatis specialiter et assumptisatque rogatis venerabilis conventus monachorum monasterii BeataeMariae Sanctarum Crucum, Sacri Ordinis Cistercensis Tarrachonensisseu Barchinonensis diocesis, deffuncto illustri et admodum reverendo domino dompno fratre Jacobo Carnicer, recolende maemoriae,eorum dignissimo abbate dicti monasterii Sanctarum Crucum, quidie luna que conputebatur decima nona predictis mensis et anni,videlicet, inter decimam et undecimam horas ante meridiem ipsiusdiei vitam cum morte comutavit in suo lecto et carnera abbatialiin presenti monasterio secuti omnipotenti Deo placuit, et missa derequiem per ipsum conventum corpori eiusdem celebrata in eclesiamajori presentis monasterii exhistens in capitulo claustri dictimonasterii ubi erat parata sepultura seu vas ad sapelliendum corpusipsius domini abbatis, volentes jam sepellire dictum corpus et ipsumcorpus ibi presens cum archa que aperta fuit, ego idem notariuset scriba una cum dictis testibus vidi ibi mortuum dictum illustremet admodum reverendum dominum abbatem Carnicer et adrequisitionem reverendi fI-atris Martini Çerobe, prioris ipsiusmonasterii, ego, dictus et infrascriptus notarius et scriba, interrogavipredictos testes verum cognoscerent dictum cadaver et deffunctumquod fuit eis hostensum et eius facies discohoperta. Et statim ipsovisso et recognito dicti testes responderunt quod bene cognoscebantdictum cadaver et diffunctum et quod erat dictus illustris etadmodum reverendus frater Jacobus Camicer, abbas huius monasteriiBeatae Mariae Sanctarum Crucum, et qui erat mortus, et ipsi deeo habebant plenam noticiam, et ipsi. scilicet, magnifficus Franciscus


Piccayre et honorabiles Joannes Balenya et ali i quam plurimipresentes fuerunt cum eius spiritus a predicto corpore seperabaturintus presens monasterium in sua carnera abbatiali et in suo lectoexhistens gravi infirmitate superatus eri die sabbati, inter decimamet undecimam horas ante meridiem ipsius diei. Quibus sich dictiset per me dictum et infrascriptum notarium et scribam etiam adoculum visis illico per dictum venerabilem conventum corpus seucadaver dicti illustris et admodum reverendi domini abbatisCarnicer fuit honorifice tomulatum et traditum eclesiastice sepulturein presentia mei dicti notarii et testium predictorum ac multorumaliorum in dicto capitulo ubi abbates solent sepelliri, cuius animarequiescat in pace. Amen. De quibus et cetera que fuerunt acta etcetera.

Nomina monachorum qui presentes fuerunt dictae sepultarae.el. Reverendi: frater Martinus Cerobe, prior, frater Blasius

Torrents, frater Petrus Lluch, frater Matheus Torner, frater JoannesValenti, frater Petrus Coll, frater Joannes Just, frater JoannesAndreu, frater Jacobus Soler, frater Petrus Costa, frater JoannesCarreres, syndicus, frater Anthonius Crexell, frater Paulus Arall,presens, frater Hieronymus Martra, [rater Jacobus Torres fc2. fraterLaurentius Roger, frater Joannes Pasqual, syndicus, fra MichaelAgusti, frater Anthonius çeragoça, frater Anthonius Angles, fraterJoannes Almanara, frater Joannes Baptista Tous, frater RapaelVoltor, suprior, frater Joannes Masseres, frater Dionisius Gravelosa,arxiverius, frater Petrus Ferrer, frater Anthonius Bessora, fraterJacobus Bertran, frater Joannes Cabrer, frater Jacobus Perich etfrater Raymundus Mïla.

2

1619, octubre, 20. Santes CreusCarta citatòria enviada al prior de Montesa per assistir al capítol

d'elecció del nou abat de Santes Creus.AHCV. Fons notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618-1619,

faI. 291r i v.

Die dominica XX mensis octobris anno a nativitate DominiMDCXVIIII, in aula bursariae monasterii et conventus SanctarumCrucum.

Presente et ad hec voccato, requisito atque rogato me, JoanneRenyer, auctoritatibus apostolica ubique in arxivo Romanae Curiaedescripto, regia vera per totum Cathalonie Principatum notario

130 JOAN PAPELl I TARDIU - MONTSERRAT GARRIGA I PUJAlS

publico villae de Valls, Campi et Archidioccessis Tarrachonescribaque et notaria ordinario monasterii et totius dominationismonasterii Beatae Mariae Sanctarum Crucum, Sacri OrdinisCisterciensis, Tarrachonensis seu Barchinonensis diocesis,infrascripto et presentibus etiam magnifico domino Petro Aylla,vaccalaureo in Decretis, cive Barchinone, et Francisco Ayralt, famulodicti monasterii, pro testibus ad hec voccatis specialiter et assumptisatque rogatis, reverendus pater frater Martinus Cerobe, prior dictimonasterii Sanctarum Crucum, constitutus personaliter coram etante presentiam reverendi patris fratris Mathei Torner, monachipredicti monasterii, in aula domus, nuncupate, la Bossaria dictimonasterii, personaliter reperti et ad inventi, quiquidem reverenduspater frater Martinus Cerobe dixit et exposuit sequentia verba queut et quem ad modum ab eius ore profferebantur descripta fueruntthenoris sequentis: Pare aquí té, vostra reverència, una carta queva al reverent pare fra Joan Salines, prior del monastir de Montessa.Vostra reverència le y aporte y dóna-le en ses mans. Y faran llevaracte com ha donada dita carta, y aquell farà tràurer en pública formay me l'aportarà. Y mane a vostra reverència que dins quinze diesprimers vinents, comforme diffinitions de nostre Orde, sie tornaten lo present monastir en virtut de santa obediència y pena deexcomunicatió y sots privatió de veu activa y passiva. Et dictusreverendus frater Matheus Torner, premissis respondendo, dixitquod se offerebat presto et paratum promta ad implere, et accepitsuis manibus predictam epistolam. Quibus et cetera que fuerunt actaetc.

31619, octubre, 20. Santes Creus

Lletra citatòria dirigida al prior del monestir de L'Eula (Perpinyà)convocant-lo a Capítol per a l'elecció del nou abat.AHCV. Fons Notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618-1619, faI.

291v-292v.

Presente et ad hec voccato, requisito atque rogato me, JoanneRenyer, auctoritatibus apostolica ubique in archivo Romanae Curiaedescripto, regia vero per totum Cathaloniae Principatum, notariopublico villae de Valls, Campi et Archidioccessis Tarrachonescribaque et notario ordinario monasterii et totius dominationisBeatae Mariae Sanctarum Crucum, Sacri Ordinis Cisterciensis,Tarrachonensis seu Barchinonensis diocesis, infrascripto etpresentibus etiam magniffico domino Petro Aylla, vaccalaureo in


Decretis, cive Barchinone, et Francisco Ayralt, famulo dicti monasterii,pro testibus ad hec voccatis specialiter et assu<m>ptis atque rogatis,reverendus pater frater Martinus Cerobe, prior dicti monasteriiSanctarum Crucum, constitutus personaliter coram et ante presentiamreverendi patris fratris Michaellis Agusti, monachi predicti monasterii,in aula domus, nuncupate, la Bossaria dicti monasterii, personaliterreperti et ad inventi, quiquidem reverendus pater frater MartinusCerobe dixit et exposuit verba sequentia que ut et quem ad modumab eius ore profferebantur descripte fuerunt thenoris huiusmodi:Pare aquí té, vostra reverència, una carta que va al reverent parefra Joseph Barberà, prior del monestir de Nostra Senyora de L'Eula,en Perpinyà. Vostra reverència le y aporte y dóne-Ia en ses mans.Y fassen llevar acte com ha donada dita carta, y aquell farà tràureren pública forma y me aportarà. Y mane a vostra reverència quedins quinze dies primers vinents, comforme diffinitions de nostreOrde, sie tomat en lo present monastir en virtut de sancta obediènciay pena de scomunicatió y sots privasió de veu activa y passiva. Etdictus reverendus Pater frater Michael Agosti, premissis respondendo,dixit quod se offerebat presto et paratum promta ad implere, etaccepit suis manibus predictam epistolam. De quibus et cetera. Quefuerunt acta et cetera.

41619, octubre, 20. Santes CreusRetorn a mans del prior, per part de Mateu Torner, monjo de Santes

Creus, de la lletra citatòria que havia d'ésser enviada al priorde Montesa convoncant-Io a Capítol General per a l'elecció delnou abat del monestir.AHCV. Fons notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618-1619, fol.

292v-293r.

Presente et ad hec voccato, requisito atque rogato me, JoanneRenyer, auctoritatibus apostolica ubique in archivo Romane Curiedescripto regiaque per totum Cathaloniae Principatum, notariopublico villae de Valls, Campi et Archidioccessis Tarrachone,scribaque et notaria ordinario monasterii et totius dominationisBeatae Mariae Sanctarum Crucum, Sacri Ordinis Cisterciensis,Tarrachonensis seu Barchinonensis diocesis, infrascripto etpresentibus etiam magnifico domino Petro Aylla, vaccalaureo inDecretis cive Barchinone et Francisco Avralt, famulo dicti monasterii,, ~

pro testibus ad hec voccatis, rogatis specialiter et assumptis,

132 JOAN PAPELL I TARD IU - MONTSERRAT GARRIGA I PUJALS

reverendus pater frater Matheus Torner, monachus eiusdemmonasterii et conventus, constitutus personaliter coram et antepresentiam reverendi patris fratris Martini Cerobe, prioris monasteriiet conventus presenti, in aula domus dicte la Bosaria, personaliterreperti et adinventi, restituit atque tradidit et liberavit dictoreverendo fra tri Martino Cerobe, priori preffato, epistolam quamsibi injuncserat eam apportare reverendo fratri Joanni Salines, priorimonasterii de Montesia, quam dictus pater Martinus Cerobe suismanibus accepit. De quibus et cetera. Que fuerunt acta et cetera.

5

1619, octubre, 20. Santes CreusRetorn a mans del prior, peli part de Miquel Agustí, monjo de Santes

Creus, de la lletra citd,tòria que havia d'ésser enviada al priorde l'Eula, convocant-lo a Capítol General per a l'elecció del nouabat del monestir.AHCV. Fons notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618-1619, fol.

293r-293v.

Presente et ad hec voccato, requisito atque rogato me, JoanneRenyer, auctoritatibus apostolica ubique in archivo Romane Curiaedescripto regiaque per totum Cathaloniae Principatum, notariopublico villae de Valls, Campi et Archidiocesis Tarrachone scribaqueet notaria ordinario monasterii et totius dominationis Beatae MarieSanctarum Crucum, Sacri Ordinis Cisterciensis Tarrachonensisdiocesis, infrascripto et presentibus etiam magniffico domino PetroAylla, vaccalaureo in Decretis, cive Barchinone, et Francisco Ayra1t,famulo dicti monasterii, pro testibus ad hec voccatis, rogatisspecialiter et assumptis, reverendus pater frate[ Michael Agusti,monacus dicti monasterii et conventus, constitutus personalitercoram et ante presentiam reverendi patris Martini Cerobe, priorisdicti monasterii et conventus in aula domus dicte la Bosaria,personaliter reperti et adinventi, restituit atque tradidit et liberavitdicto reverendo fra tri Martino Cerobe, priori preffato, epistolamquam sibi iniuncserat eam apportare reverendo fratri JosephoBarbera, priori Beatae Marie de Leula, in villa Perpiniani, quamdictus pater Martinus Cerobe suis manibus accepit. De quibus etcetera. Que fuerunt acta et cetera.


61619, novembre, 18. Santes Creus

El Capítol General del monestir de Santes Creus, davant l'ahat delmonestir de Santa Maria de Pedra i vicari general de lacongregació cistercenca de la Corona d'Aragó, Sebastià deCisneros, accepta entrar, obeir i complir les definicions i estatutsde la congregació.AHCV. Fons Notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618-1619, fol.

330v-333r.

Die Iune XVIII mensis novembris anno a nativitate DominiMDCXVIIII in Capitulo monasterii Sanctarum Crucum.

In Dei nomine. Noverint universi. Quod nos, frater MartinusCerobe, prior monasterii et conventus Beatae Marie SanctarumCrucum, Sacri Ordinis Cisterciensis, Tarrachonensis seuBarchinonensis dioccessis, Principatusque Cathaloniae, difficienteabbate, frater Blasius Torrents, frater Joannes Pasqual, frater PetrusLluch, frater Matheus Torner, frater Petrus Coll, frater AnthoniusCaragoça, frater Joannes Just, frater Anthonius Argiles, fraterJoannes Andreu, frater Jacobus Soler, frater Franciscus Argiles,frater Bartholomeus Rovira, frater Joannes Almanara, frater JoannesBaptista Tous, frater Joannes Messeres, frater Petrus Costa, fraterYlarion Gil, frater Anthonius Besora, frater Dionisius Gravalosa,frater Joannes Carreras, frater Paulus Arall, preses, frater AnthoniusCrexell, frater Petrus Ferrer, frater Michael Narberas, frater JacobusBertran, frater Joannes Cabrer, frater Hieronvm Martra, fraterJacobus Perich, frater Reymundus Mila et frater Jacobus Torres,omnes monachi professi et conventuales dicti monasterií BeateMarie Sanctarum Crucum, convocati et congregati sono campane,ut moris est, in capitulo dicti monasterii de mandato illustris etadmodum reverendí domini dompni [ratris Cebestiani de Cisneros,Apostolice Sedis gratia abbatis monasterii et conventus Beate Mariede Pietra, nech non Viccarii Generalis eiusdem Ordinis etCongregationis in regnis Aragonum, Valentie et Cathaloniae acMajoricarum, ubi aliis pro negotiis dicti monasterii Beatae MarieSanctarum Crucum soliti sumus convocari et congregari et capitulispro infrascriptis et aliis tenentes, facientes, celebrantes et representantes, tanquam major et saníor pars et plusquam due partesmonachorum conventualium dicti monasterii neminique discrepante habita tamen prius super hiis matura desliberatione et tractatu.Attendentes et conciderantes, ad instantiam reverendi fratris JoannisPasquaL monachi professi nech non uti syndici, yconomi, procuratoris

134 JOAN PAPELL l TARDlU - MONTSERRAT GARRIGA l PUJALS

et actoris preffati nostri monasterii et conventus Beatae MarieSanctarum Crucum, die decima tertia proxime effluxi mensis martiipresentasse supradicto illustri et admodum reverendo dominodompno fratri Sabestiano de Cisneros, abbate dicti monasteriiBeatae Marie de Pietra et Viccario Generalis dicte Congregationis,quandam inscriptis papirii requisionis, et suis casu et Iocoappellationis et recursus scedulam continentem in se quod si omniamonasteria eiusdem Ordinis regnorum Aragonum, Valentiae etCathalonie ac Majoricarum non comprehenderentur in dictaCongregatione, dictum monasterium Beate Marie Sanctarum Crucum,minime comprehendi volebat, prout hec et alia in dicta requisitioniset suis casu et loco appellationis et recursus sedula continentur adquam habetur relatio. Attendentes preterea et conciderantessupradictam Congregationem quam utilissimam fore et esse nonsolum nostre religioni verum etiam gubernationi dicti nos trimonasterii nech non jucundumque fore et esse fratres habitare inunum. Idcirco, grattis et ex nostris certis cientiis eis videlicetmelioribus via modo et forma quibus melius de jure et ali is valerepoterit et tenere per nos et nostros in dicto monasterio et conventusuccessores, renuntiamus, cancellamus et annulamus tam supradicterequisitionis et suis casu et Ioco appellationes et recursus scedule,quam aliis quibuscunque protestationibus, recursibus etappellationibus per nos seu per dictum nostrum monasterium etconventum usquam in presentem diem factis tam coram sanctissimoet beatissimo domino nostro Papa et reverendissimo Generalissimonostro Cisterciensis quam aliis quibusvis personis quacunqueauctoritate fungentibus seria creationem factam Congregationis jamdicte et pro cassis nullis et abolitis haberi volumus nech non pernos et nostros in dicto monasterio et conventu Beatae MarieSanctarum Crucum successores, acceptamus Congregationempredictam nech non diffinitiones et statuta eiusdem, et promitimusquod nos et nostri in dicto monasterio et conventu successoresstabimus et obediremur predictis diffinitionibus et statutis ac BreviApostolico per dictum sanctissimum ac beatissimum dominumnostrum Papam super his concesso, prout cum presenti paremur,stamus et obedimus et pro predictis omnibus et singulis attendendis,tenendis, complendis firmiterque et inviolabiliter observandisobligamus omnia et singula bona et jura dicti nostri monasterii etconventus mobilia et immobilia ubique sint habita et habenda, etiamquovismodo et jure privilegiata. Renuntiantes quantum ad haecomni et cuicunque diffinitioni et estatuti nobis et dicto nostromonasterio et conventui in his iuvantibus quovismodo et ut predictaomnia et singula majori gaudeant firmitate non vi nech dolo sed


sponte juramus in animas nostras per dominum Deum et eius SanctaQuatuor Evangelia manibus nostris dexteris corporaliter tactapredicta omnia et singula attendere et complere, tenere et observareet in nullo contrafacere vel venire jure aliquo causa vel etiam ratione.

Actum est hoc in Capituli prefati monasterii Beate MarieSanctarum Crucum die decima octava mensis novembris anno anativitate Domini millesimo sexcentesimo decimo nono.

Sig+++ ++++++++ +++++++++++ +++++ +++++na nostrum fratrisMartini Cerobe, prioris, fratris Blasii Torrents, fratris JoannisPasqual, fratris Petri Luch, fratris Mathei Torner, fratris Petri Coll,fratris Anthonii Ceragoça, fratris Joannis Just, fratris AnthoniiAngles, fratris Joannis Andreu, fratris Jacobi Soler, fratris FrancisciArgiles, fratris Bartholomei Rovira, fratris Joannis Almanara, fratrisJoannis Baptiste Tous, fratris Joannis Messeres, fratris Petri Costa,fratris Hylarionis Gili, fratris Anthonii Besora, fratris DionisiiGravalosa, fratris Joannis Carreras, fratris Pauli Arall, presentis,fratris Anthonii Crexell, fratris Petri Ferrer, fratris Petri Ferrer (sic),fratris Michaeli Narberes, fratris Jacobi Bertran, fratris JoannisCabrer, fratris Hieronymi Marta, h:atris Jacobi Perich, fratrisRaymundi Mila et fratris Jacobi Torres, qui hec laudamus,concedimus, firmamus et juramus.

Testes huius rei sunt Franciscus Termenes, sigmentarius etPetrus Oluja, agricola, habitantes in monasterio Sanctarum Crucum.

7

1619, desembre, 6. Santes CreusAcceptació per part del vicari general de la congregació de la decisió

presa per dom Jaume Carnicer, últim abat perpetu de SantesCreus, d'admetre a la comunitat de Santes Creus, com a monjo,l'antic frare laic, Pere Massó.AHCV. Fons notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual. 1618-1619, fol.

356-361v.

Die veneris VI" mensis decembris anno a nativitate DominiMDCXVIIII in monasterio Sanctarum Crucum.

Noverint universi. Quod nos dompnus Sabestianus a Cisneros,abbas monasterii Beate Marie de Petra, Ordinis Cisterciensis inregno Aragonum, diocesis Tiraçonensis Viccariusque GeneralisCongregationis monasteriorum predicti Ordinis Cisterciensis inregnis Corone Aragonum constitutorum, ad presens fungens ofcionostro viccariatus in monasterio Beate Marie de Sanctis Crucibus


dicti Sacri Ordinis Cisterciensis in Principatu Cathaloniae, utviccarius preffatus generalis ob mortem admodum reverendi patrisfratis Jacobi Camicer, eiusdem monasterii abbatis, et ad requisitionemreverendi prioris et conventus monachorum ipsius suplicantium etpetentium, electionem fieri inde mortui abbatis loco juxtaordinationem et dispositionem presente Congregationis, novitererecte, degens et commorans frater Martinus Cerobe, prior supradictimonasterii Sanctarum Crucum, frater Joannes Pasqual, frater PetrusLluch, frater Josephus Barbara, prior monasterii Beatae Marie deLeula, in villa Perpiniani, frater Matheu Torner, sacrista major,frater Michael Agosti, frater Laurentius Roger, majoralis castri deConesa, frater Petrus Coll, maioris hospitalis Perilionis, fraterAnthonius çaragoça, magister novitiorum, frater Joannes Just, fraterJoannes Valenti, majoralis grangie de la Tallada, frater AnthoniusAngles, regens curam animarum eclesie parrochialis Sancte Luciae,frater Joannes Andreu, frater Jacobus Soler, frater FranciscusArgiles, frater Bartholomeus Rovira, frater Joannes Almanara, fraterJoannes Baptista Tous, frater Raphael Voltor, subprior, fraterJoannes Meseres, cantor major, frater Joannes Domenech, scolarisCollegii Hoscencis, frater Petrus Costa, frater Hilarion Gil, fraterDionisius Gravallosa, archivarius, frater Anthonius Bessora, fraterJoannes Carreras, frater Petrus Ferrer, frater Paulus Arall, preses,frater Michael Narberas, frater Anthonius Crexell, subsentor, fraterJacobus Bertran, frater Joannes Cabrer, frater Hieronymus Martra,frater Jacobus Perich, frater Joannes Bosch, scolaris predictiCollegii, frater Raymundus Mila et frater Jacobus Torres, omnesmonachi conventuales jam dicti monasterii Sanctarum Crucum,convocati et congregati ad sonum campane, ut moris est, demandato dicti admodum reverendo domini Viccarii Generalis incapitulo, ubi pro hiis et similibus et aliis negociis solitum estconvocari et congregari capitulum dicti monasterii, facientes etrepresentantes tanquam mayor et sanior pars et plusquam duepartes monachorum conventualium preffati monasterii, Nos, inquamomnes supradicti: Attendentes et considerantes admodumreverendum dominum fratrem Jacobum Camicer, ultimum abbatempresentis monasterii de Sanctis Crucibus, dicti Ordinis Cisterciensis,quibusdam pettentibus papireiis litteris manu sua firmatis signoquesuo maiori roboratis et per secratarium ad ea assumptum refferendatiscum signo de registrata et aliis solempnitatibus expeditis, datis incivitate Ceseraugustae, die nona mensis martii anno Dominimillesimo sexcentesimo decimo septimo, nec non per admodumreverendum dominum fratrem Joannem Ximenez de Tabar, abbatemmonasterii Beate Marie de Veruela, dicti Ordinis Cisterciensis in


regno Aragonum, tunch temporis Viccarium Generalem, supradictenostre Congregationis monasteriorum Cisterciensis in regnis dicteCorone Aragonum, manu sua propria confirmatis, approbatis etrattifficatis ac decretatis signoque majoris dicte Congregationiscorroboratis ac munitis die decima mensis apprilis anni presentihabuisse ratham, gratam, validam atque firmam susceptionemhabHus monachalis nostri Sacri Ordinis Cisterciensis in monasteriode Escarpio presenti ordinis in presenti Principatu Cathaloniae perreverendum priorem et administratorem cum concensu patrummonachorum eiusdem monasterii concessam vobis dilecto inChristo reverendo fratri Petro Masso, licet antea in dicto monasteriode Sanctis Crucibus professionem fratribus laycis fieri solitamemisseri et in familia fratrum nomen dederi vobisque per supradictosadmodum reverendos abbatem de Sanctis Crucibus et ViccariumGeneralem licentiam concessisse et dedisse in supradictis litterisemitendi et faciendi proffessionem solempnem a religiosis monachisfieri solitam post annum probationis in monasterio supradicto deEscarpio seu in conventu de Montesia pro isto de Sanctis Crucibus,prout hec et alia in dictis litteris videri potest, quarum thenor esthuiusmodi: Nos, frater Jacobus Carnicer, Dei et Apostolicae Sedisgratia, abbas monasterii Sanctarum Clucum, Sacri OrdinisCisterciensis, Tarrachonensis vel Barchinonensis diocesis,Cappellanus Maior pottentissimi domini nostri Regis Aregonum,dilecto nobis in Christo filio fratri Petro Masso, monasterii nostride Sanctis Crucibus religioso, salutem in Domino. Licet Deo sicvoccante et disponente ante decem circiter annos in predicto nostrode Sanctis Crucibus monasterio proffessionem a fratribus laycis fierisolitam emisseris et in familia fratum nomem dederis, quorumannorum spacio honeste et laudabiliter vixcisti et sactissimum acardentissimum habuisti desiderium habitum monacalem suscipiendiet solempnem monachorum proffessionem facere desiderasti eaquede causa inspirante eo qui de estercore erigit pauperem inmonasterio de Scarpio, nostri Sacri Ordinis Illerdensis diocesis apriore et administratore illius monasterii cum concensu religiosorumhabitum monachalem suscepisti et de inde nos humiliter rogastiquatinus talem habitus susceptionem ratham et gratam haberemusqua propter pium tui zeli effectum et salutarem animi voluntatemquibus ad Deum et ad religionis perfectionem proprius aspirarecontendis justissime ac devotissime petitioni tue de nostra paternabenegnitate et de misericordia Dei qui vota humilium non respuitconfessi annuendo tibi supradicto fratri Petro Masso, permitimusac thenore presentium concedimus ut dictum habitum monachorumdefferre valeas dictamque susceptionem ratam et gratam habentes,


concedimus ut in supra memoratu monasterio de Scarp de abbatisi1lius seu administratoris et religiosorum voluntate proffessionemsolemnem a religiosis monachis fieri solitam emitere et facere possiset valeas. et quia morum tuorum honestas viteque integritas hocpromeretur concedimus tibi ut si malueris posis et valeas in nostroseu pro nostro monasterio de Sanctis Crucibus proffessionem facereet emitere (quod nos ardentissimis votis desideramus), consedentespro inde facultatem reverendo domino abati seu administratorimonasterii de Scarp seu reverendo domino priori de Montesia cuiad presens de servis ut talem proffessionem pro nostro monasteriode Sanctis Crucibus sic a te faciendam suscipere valeant et posintpost cuius emissionem ad omnes sacros ordines suscipiendas cumlegitima etate et suficientia licenciam tibi valeant impertiri et adhunc effectum te ab omnibus et singulis casibus censuris et poeniseclesiasticis si quibus inmodatus existis absolventes, concedimustibi preterea ut in monasterio de Montesia sibi contigerit pro nostrode Sanctis Crucibus proffessionem facere ut ibi commorari etressidere possis et valeas in approbatione et deinceps sub regularitamen observantia et prioris illius conventus obedientia quandiudicto priori sibi bene vissum fuerit et acceptum, rogantes pretereareverendum dominum abbatem seu administratorem de Scarp sivereverendum priorem de Montesia quoatenus pro majori Dei gloriatuum sanctum Desiderium juvare et ad salutarem effectum tuasancta perseverantia hoc praestolante et promerente promoveredigneretur. Dattum in civitate çesarauguste sub nostra et sacretariinostri subscriptionibus et nostri sigilli affictione, die nona mensismartii anno 1617. Videt abbas predictus. De mandato dicti reverendidomini abbatis preffati frater Laurentius Roger, prior monasteriide Leula et secretarius qui eliena manu scribi, feci et propriasubsignavi. Emos visto y conciderado con maduro acuerdo lasobredicha licentia y decreto dada por fray Jayme Carnicer, abbatde Sanctes Cruces, como en elIas se contine y por paracemos quelo en ella contenido tiene causas pías y justas, y que van dirigidasal servicio de nuestro Señor, las approvamos y confirmamos y damospor buenas, y en fe y testimonio las firmamos de nuestra mano ylas cellamos con el cello de la Congregación en çaragosa, a diesde abril del present anyo de 1617. El Maestro fray Juan Ximénezde Tabar, abad de Veruela y Vicario General. Attendentes in supersupradictum reverendum fratrem Petrum Masso, vigore predictelicentie et facultate per admodum jam dictum reverendum abbatemSanctarum Crucum in preincertis patentibus litteris concessarumet attributarum, elapso probationis anno, in monasterio seuconventu de Montesia, regni de Valentiae, in quo laudabiliter uxisti


in omnibusque sicut probis religiosis decet vos gesisti proffessionemsolemnem sicut ceteri monachi cisterciensis profitentur emisisti etfecisti in manu et posse admodum reverendi fratris Joannis Salines,Sacre Theologie proffessoris eiusdemque conventus prioris, diesecunda mensis februarii anni millesimi sexcentesimi decimi octaviut de dicta solempni monachali proffessione plene constat quadampergamenea cartula manu propria dicti reverendi fratris Petri Massosigno cruxis in calce ipsius signata et per dictum admodumreverendum priorem testifficata et refferendata, cuiusquidem cartulethenor sequitur in hunc modum: Ego, fratter Petrus Masso,acholitus, promito stabilitatem meam et convertionem morummeorum et obedientiam secundum Regulam Sancti Benedicti, Deoet sanctis eius, quorum reliquia hic habentur in hoc loco quivoccatur Montessiae, Ordinis Cisterciensis, pro illo loco qui voccaturSancte Cruces eiusdem ordinis, constructo in honore beatissimesemperque genetricis Virginis Marie in presentia fratris JoannisSelines, Sacre Theologiae proffessoris prioris Montesiae. + Fidemfacio ego, frater Joannes Salines, Sacre Theologiae proffesor, priorconventus et milite militiae Beatae Marie Montesiae et SanctiGeorgii, Sacri Ordinis Cisterciensis, qualiter subdie secunda mensisfebruarii anni millesimi sexcentesimi decimi octave, elapso,probationis anno admisi ad proffessionem monachalem fratremPetrum Masso, in eclesia dicti conventus, de licentia sui superioris,in quorum fidem hic me subscribo dicto die et anno. Frater Joannes,prior Montesiae. Attendentes denique et conciderantes nos omnessupra dicti tam Viccarius Generalis quam monachi huiusmodimonasterii de Sanctis Crucibus esse justum et rationi concessumnon discederentque contraire jam dictis concessionibus,ordinationibus et permissionibus tanquam a superioribus nostrismature et consulte factis actis et gestis nec aliquid contra ipsasdisponere, facere et statuere, ymo eas approbando, ratificando etconfirmando ac quatenus opussit il1as de novo concedendo, augendoet comulando de nostra mera voluntate sine coactione aliqua nechprece ac pretio inducti unanimiter nemineque nostrum discrepante,vos supradictum reverendum fTatrem Petru Masso non solum moti,inducti et compulsi pretestu supradicti concessionum et gratiaruma superioribus nostris et dictus concessarum verum etiam ob meritavestra preclara et morum vestrorum honestatem viteque integritatem,admitimus et admitti volumus et incorporamus in hoc nostromonasterio Sanctarum Crucum filiumque illius sicut ceteri monachiin ipso proffessi voccari et nominari jussimus, concedimus,permitimus et mandamus et pro tali in perpetuum habebimus,tenebimus et reputabimus haberique teneri et preputari ab omnibus


volumus et precepimus fratremque nostrum de cetero et in posterumdicemus, voccabimus et nominabimus vocemque tam activam quampassivam in capitulo et extra eum et ubi expediat ac stallum in choroet gradum in capitulo secundum tempus huiusce monachalisproffessionis habeatis et habere possitis et valeatis sine contradictioneet requisitione cuiuscunque nostrum vel nostrorum in hoc monasterio successorum, ymo eis uti et fui liceat omni tempore vite vestre.Que omnia supradicta haud secus agendi promitimus, firmamus etjuramus in animas nostras sub obligatione bonorum omnium etjurium presenti monasterii de Sanctis Crucibus. Ad hec ego fraterPetrus Masso, presbyter monachus monasterii Sanctarum Crucum,Sacri Ordinis Cisterciensis cum multiplici gratiarum actione acceptosupradictam admissionem et incorporationem ac quatenus opus sitaffiliationem de me indigno monacho in hoc presenti SanctarumCrucum monasterio per supradictum admodum reverendum inCristo patrem fratrem Sabestianum Cisneros, uti ViccariumGeneralem, et monachos supranominatos factam et per actamquarumquidem admissionis incorporationisque ac afiliationis vigorede mea libera voluntate, sponte libere et sine prece inductione nechaliqua coactione renuntio et cedo pro hac vice tantum suffragio acvoti quod michi uti monacho presentis monasterii de SanctisCrucibus competit et competere potest ac poterit in proximacrastinaque facienda electione de abbate huiusdi conventus etcaenobii eidemque abbati proxime futuro et electuro ceterisque suissuccessoribus canonice intrantibus obedientiamque prestabo eteorum precepta complebo et observabo sicut decet monachisregularibus. Que omnia supradicta enerrata et memorata fueruntacta in capitulo eiusdem monasterii Sanctarum Crucum, die sextamensis decembris anno a nativitate Domini millesimo sexcentesimodecimo nono, presentibus pro testibus honorabilibus Joanne Francisco de la Xalda, habitans in monasterio Beate Marie de Petra etFrancisco Ayralt, agricola loci de Vilabella, Campi et ArchiepiscopatusTarrachone.

81619, desembre, 6. Santes Creus

Capítol celebrat pels monjos de Santes Creus, i presidit pel prior fraMartí Cerobe, en el qual acorden, i accepten unànimement, entrara lòmzar part de la congregació cistercenca de la Corona d'Aragó.AHCV. Fons notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618- I619, fol.

361 v-364r.


In Dei nomine. Noverint universi. Quod nos frater MartinusCerobe, prior monasterii et conventus B<e>ate Marie SanctarumCrucum, Sacri Ordinis Cisterciensis, Tarrachonensis seu Barchinonensis diocesis Principatusque Cathalonie, difficiente abbate,frater Blasius Torrens, frater Joannes Pasqual, frater Petrus Lluch,h-ater Josephus Barbara, frater Matheus Torner, frater MichaelAgosti, frater Laurentius Roger, frater Petrus Coll, frater AnthoniusCaragoça, frater Joannes Just, frater Joannes Valenti, frater AnthoniusAngles, frater Joannes Andreu, frater Jacobus Soler, frater FranciscusArgiles, frater Bartholomeus Rovira, frater Joannes Almanara, fraterJoannes Baptista Thous, frater Raphael Voltor, frater JoannesMesseres, frater Hieronymus Domenech, frater Petrus Costa, fraterHilarion Gil, frater Dionisius Gravalosa, frater Anthonius Bessora,frater Joannes Carreras , fra ter Petrus Ferrer, frater Paulus Aral,frater Michael Narberas, frater Anthonius Crexell, frater JacobusBertran, frater Joannes Cabrer, fra ter Hieronimus Martra, fraterJacobus Perich, frater Joannes Bosch, frater Petrus Masso, fraterRaymundus Mila et frater Jacobus Torres omnes monachi proffessiet conventuales dicti monasterii Beate Marie Sanctarum Crucum,comvocati et congregati sono campane, ut moris est, in Capitulodicti monasterii de mandato illustris et admodum reverendi dominidompni fratris Sabestiani de Cisneros, Apostolice Sedis gratiaabbatis monasterii et conventus Beatae Marie de Petra nech nonViccarii Generalis eiusdem Ordinis et Congregationis in regnisAragonum, Valentie, Cathalonie ac Majoricarum ubi aliïs pronegotiis dicti monasterii Beate Marie Sanctarum Crucum solitisumus convocari et congregari et capitulum pro infrascriptis et aliistenentes, facientes, celebrantes et representantes tanquam major etsanior pars et plusquam due partes monachorum conventualiumdicti monasterii neminique discrepante monachorum conventualiumnemineque disere habita tamen prius inter nos super hiis maturadeliberatione et tractatu. Attendentes et conciderantes ad instantiamreverendi fratris Joannis Pasqual monachi proffesi nech non utisyndici, yconomi, procuratoris et actoris prefati nostri monasteriiet conventus Beatae Marie Sanctarum Crucum, die vigesima tertiaproxime effluxi mensis martii, presentasse supradicto illustri etadmodum reverendo domini dompni h-atri Cebestiano de Cisneros,abbati dicti monasterii Beatae Marie de Petra ut Viccario Generalisdicte Congregationis, quandam inscriptis proprii requisitionis et suiscasu et loco appellationis et recursus sedulam continentem in sequod si omnia monasteriia eiusdem Ordinis regnorum Aragonum,Valentiae et Cathalonie ac Majoricarum non comprehenderentur indicta Congregatione dictum monasterium Beatae Marie Sanctarum

142 JOAN PAPELL l TARDIU - MONTSERRAT GARRIGA l PUJALS

Crucum minime comprehendi volebat prout hec et alia in dictarequisitionis et suis casu et Ioco appellationis et recursus scedulacontinentur ad quam habetur relatio. Attendentes preterea etconciderantes supradictam Congregationem quam utilissimam foreet esse non solum nostre religioni verum etiam gubernationi dictinostri monasterii nec non jucundumque fore et esse fratres habitarein unum. Agentes, tamen, hec sine prejudicio novatione et derogationealterius instrumentum seu apta predicta et infrascripta per nos factiet firmati in posse notarii et scribe infrascripti, die decima octavaproxime effluxi mensis novembris. Idcirco grattis et ex nostris certisscientiis eis videlicet melioribus via modo et forma quibus meliusde jure vel aliis valere poterit et tenere per nos et nostros in dictomonasterio et conventu successores, renuntiamus, cancellamus etannullamus, tam supradicte requisitionis et suis casu et locoappellationis et recursus scedule quam aliis quibuscunquepotestatibus, recursibus et appellationibus per nos seu per dictumnostrum monasterium et conventum usque in presentem diemfactis, tam coram sanctissimo ac beatissimo domino nostro Papaet reverendissimo Generalissimo nostro Cisterciensis quam aliisquibusvis personis quacunque autoritate fungentibus sirca erectionemfactam Congregationis jam dicte pro cassis nullis et obolitis haberivolumus nech non per nos et nostros in dicto monasterio et conventuBeate Marie Sanctarum Crucum successores acceptamusCongregationem predictam nech non diffinitiones et statuta eiusdemet promitimus quod nos et nostri in dicto monasterio et conventusuccessores stabimur et obediremur presentis diffinitionibus etstatutis ac Brevi Apostolico per dictum sanctissimum et beatissimumdominum nostrum Papam super his concesso prout cum presentiparemur stamus et obedimus, et pro predictis omnibus et singulisattendendis, tenendis, complendis, firmiterque et inviolabiliterobservandis obligamus omnia et singula bona et jura dicti nostrimonasterii et conventus, mobilia et immobilia ubique sint, habitaet habenda etiam quovismodo et jure privilegiata. Renuntiantesquantum ad hec omnia et cuicunque diffinitioni et statuti nobis etdicto nostro monasterio et conventui in his juvantibus quovismodoet ut predicta omnia et singula majori gaudeant firmitate non vinech dolos eo sponte juramus in animas nostras per dominum Deumet eius Sancta Quatuor Evangelia manibus nostris dexteris corporalitertacta predicta omnia et singula attendere et complere, tenere etobservare et in nullo contrafacere vel venire jure aliquo causa veletiam ratione.


Actum est hoc in capitulo preffati monasterii Beatae MarieSanctarum Crucum, die sex<t>a mensis decembris anno a nativitateDomini millesimo sexcentesimo decimo nono.

Sig+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++nanostrum fratris Martini Cerobe, prioris, fratris Blassii Torrents,fratris Joannis Pasqual, fratris Petri Lluch, fratris Josephi Barbara,fratris Mathei Torner, fratris Michaelis Agosti, fratris LaurcntiiRoger, fratris Petri Coll, fratris Anthonii çaragoça, fratris JoannisJust, fratris Joannis Valenti, fratris Anthonii Angles, fratris JosephiAndreu, fratris Jacobi Soler, fratris Francisci Argiles, fratriBartholomeii Rovira, fratris Joannis Almanara, fratris JoannisBaptista Tous, fratris Raphaelis Voltor, fratris Joannis Messeres,fratris Hieronymi Domenech, fratris Petri Costa, fratris HilarionisGil, fratris Dionisii Gravelosa, fratris Anthonii Besora, fratrisJoannis Carreras, fratris Petri Ferrer, fratris Pauli Ara!, fratrisMichaeli Narberes, fratris Anthonii Crexell, fratris Jacobi Bertran,fratris Joannis Cabrer, fratris Hyeronimi Martra, fratris JacobiPerich, fratris Joannis Bosch, fratris Petri Masso, fratris RaymundiMila et fratris Jacobi Torres qui hec laudamus, concedimus,firmamus et juramus.

Testes huius rei sunt honorabiles Joannes Franciscus de laXalda, habitator in monasterio Beate Mariae de Petra et FranciscusAyra1t, agricola loci de Vilabella, Campi et Archidiocesis Tarrachone.

91619, desembre, 6. Santes CreusCapítol per a l'elecció de l'abat de Santes Creus. Mitjançant votació

secreta, i establerta la terna, és elegit primer abat quadriennaldel monestir dom Josep Barberà, prior de Santa Maria de L'Eula(Perpinyà).AHCV. Fons notarial. Sèrie Joan Renyer. Quart llibre manual, 1618-1619, fol.

364r-382r.

Electio de persona reverendi frat<r>is Josephi Barbera inabatem monasterii Beatae Mariae Sanctarum Crucum.

In nomine Sanctae ac Individuae Trinitatis, Patris et Filii etSpiritus Sancti genetricisque Virginis Mariae ac totius CuriaeCelestis, Amen. Sit notum cunctis. Huiusmodi publicuminstrumentum visuris, lecturis et audituris quod cum sanctissimusac beatissimus in Christo pater et dominus noster dominus Paulus,divina providentia Papa quintus, suis cum litteris pergameneis


apostolicis eius vera sigillo sera vermilia in earum dorso moreRomane Curiae sigillatis, non viciatis, non cancellatis seu abolitisnech in aliqua ipsarum parte suspectis sed omni prorsus vicio etsuspicione carentis quarum thenor de verbo ad verbum sequitur etest talis. Paulus, Papa quintus, ad perpetuam rei memoriampastoralis offitii cura nobis meritis licet imparibus ex alto commissaqua singulis eclesiis monasteriis et regularibus locis adstringimurnos admonet ut cuia statum monasteriorum et locorum regulariumpredictorum ac presertim eorum in quibus ex aliquo deffecturegularem observantiam deformatum esse percipimus salubriterdirigentis operosis studiis iugiter intendamus et ad ea per quaemeliori eorum directioni et reformationi personarum que ibi divinisobsequiis et beneplacitis dicatarum saluti et quieti consuliter nostraevigilantiae partes cum id praesertim per Catholicos Reges desideraricognoscimus propencius impartiamur prout sel ubi iter in Dominoconspicimus expedire cumque ita sicut accepimus multa monachorumCisterciensis Ordinis monasteriis in regnis Aragoniae, Valentiae,Majoricarum ac Principatus Cathaloniae concistencia tum propterlocorum distantiam tum etiam propter aliorum dicti ordinisnegociorum pondus rara a suo abbate generali personalitervisitenturidque non mediocre predictis monasteriis in quibus propterea regularis minuitur observantia neque sicuti decet ab ipsorum religiosisdivinis cultus excercetur detrimentum contrahere maniffestum sit.Et hec dilecti filii Abbas Generalis et Capitulum Generale Cisterciensisde anno Domini 1613 apud cisterciensis Cabilonensis diocesiscelebratis provide animadvertentes cupientesque felix et prosperummonasteriorum regnorum et principatus praedictorum regimentorumet gubernium in iisque discipline regularis observantiam ac divinicultus augmentum ubi decidrint salubri ratione restitui visis priusin Capitulo Generali actis communicationum et deliberationumquas dilecti pariter fili i abbates et procuratores predictorummonasteriorum super huiusmodi negocio in civitate Cesaraugustaenacoram venerabili fratre archiepiscopo Cesaraugustaneo congregatisub die 27 januarii et aliis forçan sequentibus diebus februariimensium eiusdem anni inter se habuerant unan omnium monasteriorum et a1iorum regularium locorum dicti ordinis in regnis etprincipatu predictis Congregationem ab uno Viccario Generali,diffinitoribus et visitatoribus quibus patres regiminis voccari deberent, regens et gubernans modis et formis sequentibus instituentiscensuerint et decreverint ita, videlicet, quod Congregationis huiusmodierectione, non obstante auctoritas superioritas et jurisdictio abbatisac Capituli Generalis et quatuor primarioriorum abbatium in totiusOrdinis Cisterciensis pro tempore exhistentis in omnibus et per


omnia salva et integra permaneret et Viccarius Generalis, diffinitoresvisitatores abbates et quicunque dicte Congregationis superioresatque subditi pro tempore exhistentes generalem et quatuor primariorum abbates predictos nech non Capituli Generalis pro temporedeputatos commissarios Congregationem noviter erigendamhuiusmodi seu eius monasteria et loca in capite et in membris inspiritualibus et temporalibus reformare volentes reverenter recipereet admitere tenerentur eodem plano modo ac si monasteria et locapredicta nunquam in Congregationem huiusmodi redacta forentquodque etiam tenerentur ipsius Capituli Generalis statuta etdiffinitiones in omnibus cervare et contributiones ordinis subsidiaquoque caritativa pro illius necessitatibus per Capitulum Generalempro tempore inponenda persolvere. Nec non quoties CapitulumGenerale huiusmodi celebrabitur duos abbates nomine totiushuiusmodi Congregationis illius expensis cum omnibus decretis etstatutis que de quadriennio in quadriennium in eorum CapituloProvinciali pro bono Congregationis regimine conficerent ut ea abipso Capitulo Generali approbarentur et confirmarentur vel sijustum foret reyecientur et abrogarentur, transmitere viccariusquoque generalis visitatores et diffinitores prout forent capitulariterelecti illico publice fidelitatis juramentum ordini idest Capitulo etAbbati Generali Cisterciensis quod nihil unquam directe velindirecte illis contrarium facerent vel fieri procurarent aut procuraripermitterent prestare pariter tenerentur utque Viccarius Generalis,diffinitores et visitatores predicti ita essent quadriennales quodeorum nullus ultra quadriennium quavis ex causa continuare posset.Abbates vera omnes perpetui forent, porro ut vacatione alicuiushuiusce Congregationis monasterii pro tempore adveniente VicariusGeneralis, diffinitores et vicitatores sese non in vacante sed in aliquoalio monasterio vel Ioco congregare ibique tres monachos exvacantis monasterii eiusdem Congregationis proffessos quos advaccantem praelaturam digniores esse congnoscerent eligere sichuselectos per aliquem abbatem seu priorem nihil de personis electisscientem eum litteris clausis conventui et monachis monasteriivacantis capitulariter congregatis, ut ex tribus unum in suumabbatem eligerent presentare seu precentari facere deberent.Conventus, vero, et monachi interim inter se colloquia habere autex capitulo discedere donech electio cui deberet ipse abbas seu priorpresidere cum litteris clausis ut preffertur mittendus per vota seusufragia secreta perfecta foret non permiterentur quodque etiam sicontigeret Abbatem Generalem Cisterciensis futuram huiusmodiCongregationem eo tempore quo Capitulum Provinciale dicteCongregationis celebrandum esset vicitare liceret ei ipsi capitulo


personaliter presidere idque etiam esset de quatuor primariisabbatibus nech non a Capitulo Generali pro tempore deputatocommissario si ipsorum aliquem eo tempore in illis partibus adessecontigeret aliaque decreverunt et ordinaverunt prout in scripturisde super confectis plenius dicitur contineri quare nos supradictisordinationibus ab abbate et Capitulo Generali presentis ut preferturprescriptis per aliquot ex venerabilibus fratribus nostris SancteRomane Ecclesie cardinalibus doctrina prudentia, pietate et rerumusu prestantis iussu nostro diligenter examinatis supplicationibuscharissimi in Christo filli nostri Philippi Hispaniarum regis catholici,nobis super hoc humiliter porrectis inclinati una omnium etsingulorum monasteriorum et aliorum regularium locorum dicteordinis regnorum Aragoniae, Valentie, Majoricarum ac PrincipatusCathaloniae consistensis Congregationem per unum ViccariumGeneralem dignitate tamen abbatiali insignitum ex monasteriis dictiordinis predictis regnorum et principatus et pro hac prima vice exregno Aragoniae in civitate Cesaraugustana convocatis prius perdilectum filium Vincentium Longuespet monasterii Beatae Mariaede Laude, Tornacensis diocesis abbatem, aut alium a generalipredicto deputantis commissarium pro prima dominica mensisoctobris anni eiusdem 1616, proxime futuri, aut alio commodioridie omnibus et singulis tam perpetuis quam triennalibus abbatibusac prioribus et administratoribus de Veruela et Scarpe monasteriorumdicti ordinis, Torasonensis et Illerdensis respective diocesis nechnon procuratoribus omnium et singulorum dicti ordinismonasteriorum regnorum Aragoniae, Valentiae et PrincipatusCathaloniae et Majoricarum, divino prius implorato auxilio auctoritateabbatis et Capituli Generalis Cisterciensis illis a Sede Apostolicaattributa et successive in Capitulo Provinciali dicte Congregationisde quadriennio in quadriennium ordines successivo in regnoAragoniae prima et deinde in Principatu Cathaloniae et demum inValentie regno predictis, perpetuis futuris temporibus celebrantisper viccarium aut commissarium predictos ac tres diffinitores,unum ex Aragoniae ac alium ex Valentie regnis et reliquum exPrincipatu CathaJoniae potestate atque auctoritate equales nech nonduos visitatores patres regiminis nuncupantis abbates vel nonabbates sed probate vitae religiosi ex conventibus monasteriorumregnorum et principatus predictis per Vincentium aut commissariumhuiusmodi pariter pro hac prima vice et de inde in singulis futuriscapitulis provincialibus ut supra celebrantis per scedulas et votasecreta ab illius capitularibus ferentis, nominantis, regentis etgubemantis apostolica auctoritate thenore presentium sine cuiusquepreiudicio et saluis infrascriptis erigimus et instituhimus. Ac in


super quod de cetero omnia et singula dicti ordinis monasteria inAragonie et Valentiae ac Maioricarum regnis ac PrincipatuCathaloniae concistentiam predicta cum primum illa et eorumsingula percessum vel decessum aut quamcunque aliam dimissionemvel amissionem seu privationem vel promotionem ad alicuiuseclesiae regimen aut aliquam aliam dignitatem illa ad presensobtinentis vaccare contigerit non nisi per abbates quadriennales pereiusdem Congregationis viccarium generalem et diffinitores tantumnominantis et modo quo supra per monachos eligentis regi etgubernari debeant et ad hunc effectum ex nunch prout ex tunchin singulis monasteriis predictis cum vaccaverint ut prefferturnomen titulum et denomenationem abbatum perpetuorum etiamtriennalium ita quod de cetero perpetuis futuris temporibusmonasteriorum eorundem abbates perpetui aut triennales voccaredenominari seu cenceri aut monasteria ipsa alicui in titulumconferri vel comendari nullatenus possint et si de eisdem monasteriiset eorum singulis aliter quam per electionem huius modi dequadriennio in quadriennium ut preffertur facientis pro temporedispositum fuerit aut qui in abbates electi extiterint electionem suamad vitam seu aliud tempus ultra quadriennium confirmari aut illisprefici vel sibi de illis provideri aut aliter de eis disponi contigerittunc et eo casu huiusmodi electiones, confirmationes, provissionescoadjutorum, deputationes et quevis aliae dictorum monasteriorumdispositiones nulle yrrite et inanes existant et esse censcanturipsique viccarius generalis et diffinitores quadriennio elapso ad noviabbatis electionem in singulis monasteriis huiusmodi modo quosupra procedere possint et debeant. Nec non monasteria predictaet eorum singula illa videlicet que per abbates triennales ex nuncalia vera que per abbates perpetuos regi et gubernari consueveruntex nunc prout ex tunch cum vaccaverint ut prefertur ita quod donechvaccatio huiusmodi venerit ceteris omnibus condicionibus et legibuseiusdem Congregationis ydem abbates perpetue adstricti sint etsieos aut eorum aliquem ad alicuius eclesiae regimen aut aliamdignitatem promoveri contigerit in Congregationem per presenteserecta nullum officium consequi possint ad quadriennium reducimus.Ceterum quod nuno unquam tempore quovis quesito colore pretextuvel ingenio etiam sub speciae maioris reformationis congregatio perpresentes erecta ab obedientia generali suo debita discedere autaliquod ex illius monasteriis ab eadem Congregatione de segregaretentet seu tentare minusque Castella sive Portugaliae Congregationibus dicti ordinis aut alicui eorum se jungere adhecere autuniri se facere vel procurare presumat. In super quod a CapituloGenerali pro tempore deputatus commissarius abbas vel non abbas

148 JOAN PAPELL I TARDIU - MONTSERRAT GARRIGA l PUJALS

cuiuscunque nationis fuerit dummodo dictum ordinem expresseproffessus sit in visitantis huiusce Congregationis monasteriis addeputationes et privationes prelatorum causa cognita ut licentiosevivendi tollatur occasio procedere valeat quodquod si quos huiusmodiCongregationis per presentes erecte religiossos aliquando ab illiussuperioribus circa res graves quas primum Generale dicti ordiniscelebrandum capitulum declerabit ad Generalem appellare quodquodGeneralis ipsis unum vel plures iudices deputare etiam respectivepossit. Preterea quod contributiones predicto ordini per predictamonasteria illorumque abbates et conventus pro tempore exhistentesdebite per Capitulum Generale taxentur et omnes in unam summamreducantur ut simul et semel in anno ei qui a generali mandatumvel commissionem eas recipiendi habuerit in posterum etimperpetuum a viccario Congregationis per presentes erecte etiampro tempore exhistentes transmiti debeant ac quod quotiescumquehuiusmodi Congregationis monesteria ab aliquo commissario agenerali capitulo predicto deputando visitari contigerit monasteriorum Congregationis per presentes erecte sumptibus id fiat admajorem vera unionem huius Congregationis sich erecte cum capiteet aliis membris eiusdem ordinis et ut sumptibus pareatur minimenecessariis eadem Congregatio in Curia Romana proprium procuratorem non habebit, sed opera et ministerio procuratoribus generalis dicti ordinis ut etur quem Capitulum Generale seuabbas generalis eiusdem ordinis nominaverit rursusque si ipsaCongregatio abbatem unum ex eiusdem Congregationis monasteriisquem loca duorum ex prescripto predictis ordinationum CapitulisGeneralis sufficere et eo in firmo aut quavis alia ratione inpeditoalium mitendum esse declaramus ad Capitulum Generale quotiescelebrabitur non miteret poenam triplicate contributionis totiussumme unius anni suis monasteriis imposite Generali Capituloacquirentes ipso facto absque alia eiusdem Capituli declarationeincurrat. Postremo quod si in electionibus abbatum, vic~ariorum,

diffinitorum et secretarii ipsos viccarios diffinitores, visitatores etsecretarium sic electos et abbates, quorum nominatio ad dictumPhilippum regem spectare asseritur ex privilegio apostolico cui nonest hactenus in aliquo derogatum et quemlibet ipsorum fidelitatemdicto ordini ab eis ut supra prestantis in manibus precidentis inCapitulo provinciali ut preffertur celebrans seu alicuius persone perviccarium pro tempore exhistentem nominantis non prestitisse acjurasse constiterit electiones de ipsorum et cuiuslibet eorumpersonis facte nulle et irrite sint auctoritate et tenore predictisperpetuo pariter statuimus, dicernimus et ordinamus. Ac demumpro meliori regni Navarre monasteriorum regimine non intendentes


eidem Philippo, regi, nec monasteriorum eorundem abbatumperpetuitati neque eorum praeheminentiis privilegiis et prerrogativiscompetentes per presentes in aliquo derogare nech aliquo modopreiudicare ne sola remaneant per Vincentium, abbatem predictum,vel alium commissarium destinandum convocatis omnibus etsingulis monasteriorum dicti regni abbatibus et procuratoribus ineorum Congregatione in civitate Cesaraugustana aut alio commodioriloco habentis procurabit ut Congregationem per presentes erectamingrediantur a unitur et quod eandem Congregationem ingressi acilli uniti et in ea nostra auctoritate per dictum Vincentium, abbatem,aut alium commissarium a predicto generali destinandum receptiet admissi suum etiam quarto loco post regnum Valentiae et ordinequartum diffinitorem habeant ac ex tunch in ipsa Congregationequatuor diffinitores exhistant ac Viccarius Generalis etiam exabbatibus nech non diffinitoribus aliique officiales ex religiosismonasteriorum regni Navarre huiusmodi cum condicionibus superiuspro monasteriis regnorum Aragoniae ac Valentie, Maioricarum etPrincipatus Cathaloniae illorumque abbatibus nech non conventibusprescriptis sine tamen preiudicio iuris patronatus eiusdem Philippi,regiis, quod ex privilegio pariter apostolico illi competere asseriturcui non est in aliquo derogatum elegi possint ac preterea abbatestriennales ceterosque officiales qui nunch in monasteriis congregandisinvenientur in officiis et dignitatibus suis usque ad adventumVincentii, abbatis, aut alterius commissarii predicti et conclusionemCapituli Provincialis perdurent, postea vera officia omnia etiammonasteria electiva temporalia vaccare etiam decernimus, ita ut adnovam abbatum electionem modo quo supra secundum supradictumCapituli Generalis decretum quo ad fieri poterit procedi debeatexcepto quo detribus per viccarium et diffinitores predictos nominatosin monasteriis de Veruela, Rueda, Escarpe et Labaix eorundemregnorum et Principatus que de jure patronatus eiusdem Philippi,regis, existere ut supra asseritur idem Philippus et eius successoresHispaniarum reges quem maluerint in abbatem nominare possintprout et sicut ante nominabat et preterea ut pro felici ac prospereCongregationis predicte illiusque monasteriorum personarumdirectione regimine et gubernio Viccarius Generalis, diffinitores etvisitatores predicti in Capitulo provinciali singulo quoque quadrienniocelebrante quecunque statuta, ordinationes et decreta salubremCongregationis et illius monasteriorum huiusmodi statumreformationem et gubernium concernente licita tamen est honestaac sacris canonibus et constitutionibus apostolicis, nech non ConsiliiTridentini decretis et ipsius ordinis regularibus institutis minimecontraria et ab omnibus ad quos quomodolibet spectabit inviolabiliter


observandaa in dicto tamen Capitulo Generali Cisterciensispresentanda et examinanda ac approbanda condere atque edereipsaque sich condita et edita pro rerum temporum et personarumqualitate et vicissitudine prout dicto Capitulo Generali visum fueritimmutare, corrigere et in melius reformare, cassare et penitus seuin parte abolere et i1lorum loco alio de novo ederere et condere libereet licite possint et valeant auctotitate et thenore predictis concedimuset indulgemus, denique salvis et firmis remanentibus per nosdispositis, statutis et decretis omnes et singulas ordinationes superius incertis et a Capitulo

Generali pariter ut preffertur prescriptas auctoritate et thenorepremissis approbamus et confirmamus illisque perpetue etinviolabiliter firmitatis robur adiiermus omnes que et singulos tamjuris quod facti ac solempnitatum etiam quantum vis substantialiumdeffectus si qui forçan de super quomodolibet intervenerintsupplemus. Ac supradicta omnia ut preffertur disposita, statuta,decreta et ordinata ab omnibus et singulis adquos spectat et protempore quomodolibet spectabit perpetuo firmi ter et inviolabiliterobservari et adimpleri debere presentesque litteras ullo unquamtempore de nullitatis vicio etiam ex eo quod causae propter quasemanarunt coram locorum ordinariis aut aliis verifficate et approbatevel interesse habentes aut prettendentes voccati non fuerint notariimpugnari, invalidari in jus vel controvertiam voccari seu adterminos iuris reduci aut adversus i1las quod cunque juris gratiaevel facti remedium impetrari neque sub quibusvis similium veldissimilium gratiarum revocationibus, suspentionibus, modifficationibus, derrogationibus, aut aliis, contrariis dispositionibus etiamper nos vel quoscunque alios romanos pontiffices successoresnostros dictamque sedem etiam in crastinum assumptionis eorundemsuccessorum ad summi apostolatus a picem vel alias etiam motuproprio ac etiam consistorialiter et de Sanctae Romanae Ecclesiaecardinalium pro tempore exhistentium consilio sub quibuscunquethenoribus et verborum formis ac ex quibusvis causis pro temporefacientiam si de i1lis et eisdem presentibus earundemque toto tenoreac date specialis speciffica et expressa ac de verbo ad verbum mentiofiat nullatenus comprehendi sed semper ab illis exceptis et quotiesille emanabunt toties in pristinum et validissimum et eum in quoantequam emanerent erant statutum, testitutas, repositas et plenariaereintegratas ac de novo etiam quacunque. Datum per viccarium,diffinitores et visitatores predictos vel quoscunque alios interessehabentis eligenda concessas semperque validas et efficaces fore etesse suosque plenarios et integros effectus fortiri ac viccario,


diffinitoribus et visitatoribus aliisque interesse habentis predictisperpetuo suffragari suus et non aliis per quoscumque judicesordinarios et de legatos etiam causarum palatii apostolici auditoresac Sanctae Romanae Ecclesiae cardinales, jam de lattere legatos acdicte sedis nuntios judicari et diffiniri debere ac irritum et inanesi secus super his aquocunque quavis auctoritate scienter velignoranter contigerit attentari decemimus. Non obstantibus premissiset appostolicis nec non universalibus provincialibus et synodalibusconcilybus editis vel edendis specialibus vel generalibusconstitutionibus et ordinationibus ac etiam monasteriorum etordinis predictis etiam iuramento confirmatione apostolica velquavis alia firmitate roboratis statutis et consuetudinibus privilegiisquoque indultis et littiris apostolicis eidem ordini illiusquesuperioribus et personis sub quibuscunque thenoribus et formis accum quibusvis clausulis et decretis etiam per modum statutiperpetui etiam motu proprio et ex certa scientia ac de apostolicepotestationis plenitudine similibus etiam iteratis vicibus ac etiamcum quibusvis derogatoriarum derogatoriïs aliisque afficatioribuset efficassissimis clausis in genere vel in specie ac alias in contrariumpremissorum quomodolibet concessis, approvatis et innovatis,quibus omnibus et singulis etiam si in eis caveatur expresse quodillis etiam per quascunque litteras apostolicas et quascunque etiamderogatoriarum derogatorias ac insolitas clausulas in se continentesderogari non possit nech derogatur censeantur nisi de eis eorumque toties tenoribus specialibus speciffica expressa et individua nonautem per clausulas generales idem importantes mencio seu quevisalia expressio habenda aut aliqua alia exquisita forma ad hoccervanda foret illorum omnium thenores formas ac datas et decretain eis apposita ac si de verbo ad verbum incererentur presentibuspro suficienter expressis et incertis habentis illis alias in suis roborepermansuus hac vice diem taxat specialiter et expresse derogamusceterisque contrariïs quibuscunque. Volumus autem quod presentiumtransumptis seu exemplis etiam inpressis manu alicuius notariipublici subscriptis et sigillo alicuius persone in dignitate eclesiasticaconstitute munitis eadem prorsus fides adhibeatur in judicio et extraque eisdem presentibus adhiberetur si forent exhibite vel hostcnsevolumus etiam quod occurrente vaccatione singulorum monasteriorum quorum abbates perpetui exhistunt et quadriennales perpresentes fiunt primo et deinde singules quindecim annis communeet alia jura debita juxta illorum tasam in libris camere apostolicedescriptam cum effectum per eos ad quos spectabit respetivepersolvi omnino debeat alioquin monasteria ipsa eo ipso vacent etvaccare cenceantur ipse que presentes littere quo ad ea nulle sint


nec eis ullo unquam tempore suffragentur. Datum Romae apudSanctum Petrum sub annulo Piscatoris die XIX apprilis 1616,pontifficatus nostri anno XI. Scipio Cabellutius. Loco + annuliPiscatoris. N de la Plume. Causis respectibus et motivis in ipsislitteris apostolicis preincertis latius expressis ex sua certa scientiastatuerit et ordinaverit unam omnium et singulorum monasteriorumet aliorum regularium locorum Ordinis Cisterciensis regnorumAragonum, Valentie, Majoricarum ac Principatus Cathaloniae concistensis Congregationem per unum Viccarium Generalem dignitatetam abbatiali insignetum ex monasterii dicti ordinis predictisregnorum et principatus et quod omnes abbates monasteriorumdictis regnorum ac principatus sint quadriennales deffunctis priusabbatibus qui perpetui sunt et quod in vaccatione alicuius huiusceCongregationis monasterii pro tempore adveniente ViccariusGeneralis, diffinitores, visitatores sese non in vacante sed in aliquomonasterio vel loco congregare ibique tres monacos ex vacantismonasterii eiusdem Congregationis proffessos ad vacantem prelaturam digniores esse cognoscerent eligere sichque electos peraliquem abbatem seu priorem nihil de personis electis scientem cumlitteris clausis conventui et monachiis monasterii vaccantis capitulariter congregatis ut ex tribus unum in suum abbatem eligerentpresentare seu presentari facere deberent conventus vero et monachiinterim inter se colloquia habere aut ex capitulo discedere donechelectio cui deberet ipse abbas seu priori presidere cum litteris clausisut preffertur mittendus per vota seu sufragia secreta perfecta foretnon permitterentur et electione facta auctoritate apostolica approbareet confirmare valeret prout hec et alia quam pIurima in dictis etpreincertis litteris apostolicis serio suis ac difussius continetur. Etcum monasterium Beate Mariae Sanctarum Crucum dicti SacriOrdinis Cisterciensis, Tarrachonensis seu Barchinonensis diocesis,in Principatu Cathalonie, nunch vaccaverit et vacet, in presentiarumde jure pariter et de ffacto per obitum recolen de mamorie illustriset ad modum reverendi domini dompni fratris Jacobi Carnicer ultimiillius abbatis perpetui qui vitam cum morte cummutavit in preffatomonasterio Sanctarum Crucum die sabbati intitulata decima nonamensis octobris de anno a nativitate Domini millesimo sexcentesimodecimo nono, tandem die sabbati intus septima mensis dezembrisanni predicti a nativitate Domini milesimi sexcentesimi decimi noni,in mei, Joannis Renyer, notarii publici infrascripti et venerabiliumfratrum Gabrielis Cassenoves et Petri Barquet, laycorum dictimonasterii Sanctarum Crucum, testium ad eo voccatorum, rogatorumet assumptorum presentia convocatis et congregatis reverendodomino fratre Martino Sarobe, priore et monachis infrascripti, dicti


monasterii Sanctarum Crucum celebrataque prius missa SpiritusSancti solempniter in altari majore dicti monasterii per reverendumfratrem Gregorium Abbat, priorem monasterii Beatae Mariae dePetra et presidentem ad hunc effectum electum per reverendissimumdominum Viccarium Generalem et reverendum diffinitorum dicteCongregationis in vim commissionis eisdem attribute in suprachalendatis litteris apostolicis ut inferius apperebit, quam totusaudivit conventus et eius manibus in communionem sacratissimicorporis domini nostri Jhesuchriste tradito omnibus monachismonasterii eiusdem infrascriptis et illud devote susceptis secundumquod eis extitit in iustum et de mandato ipsius reverendi prioriset presidentis in Capitulo claustrali eiusdem monasterii SanctarumCrucum, sono campane ut moris est, una cum dicto reverendo prioreet presidente ac me notario et dictis et infrascriptis testibusconvocatis et congregatis, reverendo priore ac monachisconventualibus ipsius monasterii Sanctarum Crucum, quorumnomina et cognomina sequuntur et sunt, reverendus frater MartinusCerobe, prior, frater Blasius Torrents, frater Joannes Pasqual, fraterPetrus Lluch, frater Josephus Barbera, frater Matheus Torner, fraterMichael Agosti, frater Laurentius Roger, fra ter Petrus Coll, fraterAnthonius çaragoça, frater Joannes Just, frater Joannes Valenti,frater Anthonius Angles, frater Joannes Andreu, frater Jacobus Soler,frater Franciscus Argiles, frater Bartholomeus Rovira, frater JoannesAlmanara, frater Joannes Baptista Thous, frater Raphael Voltor,suprior, frater Joannes Messeres, frater Hieronimus Domenech,frater Petrus Costa, frater Hilarion Gil, frater Dionisius Gravalosa,arxivarius, frater Anthonius Bessora, frater Joannes Carreras, fraterPetrus Ferrer, frater Paulus Aral, presses, frater Michael Narberas,frater Anthonius Crexell, frater Jacobus Farran, fra ter JoannesCabrer, frater Hieronymus Martra, frater Jacobus Perich et fraterJoannes Bosch, omnes monachi proffessi et conventuales predictimonasterii et conventus Beatae Marie Sanctarum Crucum et ipsereverendus prior et presidens, jam dictus, tradidit et liberavit mihijam dicto et infrascripto notario in prelibatorum testium presentiaquandam epistolam clausam quodam magno sigillo dicteCongregationis in eius dorso sigillatam directamque reverendispriori et conventui dicti monasterii Sanctarum Crucum quam deipsorum mandato ego iam dictus notarius aperui ac alta etintelligibiter voce legi, cuiusquidem epistole thenor est qui sequitur.In directione reverendis admodum in Christo confratribus nostrisprioribus et conventui monasterii Sanctarum Crucum: Salutem.Intus vero venerabiles in Christo confratres cum ex decretosanctissimi, Divina Providentia Papae Pauli V Congregationi nostre


concesso sancitis sit ut ad eligendos abbates in nostris monasteriisCorone Aragonum tres monachos monasterii vaccantis proffessosnominemus ut ex illis quem apsitiorem ac virtutibus loclupletioremconventus censereriteum in abbatem suum eligat propterea virtuteac thenore ipsius indulti apostolici nominamus veneris in Christoconfratres fratrem Martinum Cerobe, priorem istius nostri monasteriiSanctarum Crucum, fratrem Joannem Salines, priorem Montesiae,et fratrem Josephum Barbera, priorem de Leula, vestri monasteriimonachos proffessos ut ex ipsius unum in abbatem vestrum eligatis,cui electioni preherit reverendus pater frater Gregorius Abbad, priornostri monasterii de Petra, ut abbatem electum auctoritate nostraconfirmet servata in omnibus forma et thenore ipsius decretiapostolici ac nostre Congregationi diffinitionum. Dattum in oppidoPontis de Amentera, die sexta mensis decembris millesimosexcentesimo decimo nono. Frater Sabestianus a Cisneros, abbasde Petra et Viccarius Generalis, magister Thomas Gilberte, DiffinitorAragoniae, frater Andreas Cabrera, Diffinitor regni Valentiae, fraterFranciscus Veguero, secretarius, exhistens personaliter dictusreverendus prior de Petra et presidens infrascriptus capitulo dictimonasterii Sanctarum Crucum ubi ut predicitur legitime convocatoet congregato toto dicto conventu in mei notario et testiumpredictorum presentia de mandato dicti reverendi presidentis.Informatus prius legitime per diligentem inquisitionem etinstrumentum publicum per me dictum et infrascriptum notariumin dicto monasterio receptum et testificatum, die vigesima mensisoctobris proxime preteriti, de morte et sepultura eiusdem illustriset admodum reverendi fratris Jacobi Carnicer, abbatis, presenti insuper informatus de vocatione aliorum monachorum ipsiusmonasterii tam presentium quam absentium qui de jure commodepotuerunt et debuerent voccari ut ad futuri abbatis electionemcelebrandam convenirent et aliïs juris solempnitatibus servatis etquia omnes presentes erant in dicto capitulo, excepto reverendopriore conventus Beatae Mariae Muntesiae et Devi Georgii, regniValentiae, qui propter indispositionem illius ut ipse scripsitreverendisimo domino Viccario Generali Congregationis predictaeminime esse potuit, et ipse reverendus prior ac presidens preffatusauctoritate apostolica qua fungebatur omnes et singulos monachosdicti monasterii Sanctarum Crucum si qui essent excomunicati velinabilis ad eligendum ad cauthelam habilitavit et absolvit tam activequam passive quo ad fiendam electionem tantum et incontinentidictus reverendus prior et presidens preffatus jussit mihi pre etinfrascripto notario ut facerem scedulas de dictis tribus personisnominatis et illas cuilibet monasterio conventuali traderem ad


effectum faciendi novam electionem abbatis, et estatim ego, dictuset infrascriptus notarius predictas scedulas feci et cuilibet monachoconvocato in dicto capitulo in dictis testium presentia tradidi etliberavi tres scedulas in qualibet illarum erat descriptum nomen etcognomen de dictis tribus personis nominatis per reverendumdiffinitorem dicte Congregationis, acceptis reverendis fratri MartinoCerobe et fratri Josepho Barbara qui presentes erant in dictoCapitulo, quibus non tradidi scedulas nominum et cognominumillorum misi tantum aliorum respective. Et nihilominus dictusreverendus presidens auctoritate supradicta mandavit, requisivit acmonuit ipsos monachos in dicto capitulo congregatos cum ex tribusnominates eligerent in abbatem quem crederent esse meliorem etad dignitatem abbatialem digniorem. Deinde non divertendo se adalios actus dictus reverendus prior et presidens, prelibatus, sedensin presidentia dicti Capituli et testibus predictis ac me dicto etinfrascripto notario ibi presentibus dictus conventus, psalensPsalterium deviticum Beatus vir, omnes et singuli monachi predictivenerunt, sigillatim et separatim, unus postalium, et pervenientesad dictum locum ubi erat predictus reverendus prior et presidens,prelibatus, testes et ego idem notarius quedam tabula ibidem paratacum quadam urna argentea ad mittendum ponendumque scedulasante dictum reverendum priorem et presidentem, tactis manibussingulorum corporaliter sacro Canone ac Sacro Sanctis Evangeliscum maxima reverentia jurarunt et quilibet eorum juravit, oreproprio, in posse dicti reverendi prioris et presidentis in et subformasequenti: Ego n juro et promito omnipotenti Deo et secratissimeVirgini Mariae cum eligere ex tribus nominatis quem credamfuturum huic monasterio in speritualibus et temporalibus utilioremnech illi vocem dabo quem veri simili ter huic era promissioneaudatione alicuius rei temporalis seu prece vel per aliam interpositampersonam aut alias qualitercunque, directe vel indirecte, pro seelectionem procurasse. Et statim mittendos scedulam unam addictam urnam et alias duas scedulas ad quandam aeris copam queerat parata in dicto Capitulo ad eundem effectum cum igne etomnibus votis singulorum predictorum monachorum inquisitis etreceptis dictus reverendus prior et presidens elegit et nominavit inscrutatores reverendos fratrem Joannem Pasqual et fratrem PetrumLluch, monachos seniores dicti monasterii, et jam dictus reverendusprior et presidens una cum supradictis scrutatoribus in mei dictiet infrascripti notarii et testium prelibatorum presentia, visis etrecognitis sedulis quae posite fuerunt in dicta urna, ex triginta sexcedulis, in triginta quatuor fuit inventum descriptum nomen etcognomen reverendi fratris Josephi Barbara, monachi presbiteri


dicti monasterii Sancti Crucum. Et statim dictus reverendus prioret presidens publicavit dicto conventui, inspirante gratia SpiritusSancti, electionem factam de persona reverendi fratris JosephiBarbara, monachi expresse in eodem monasterio proffesci, viriutique in presbiterali ordine constituti, plene ac mature etatissufficientis et idonei, prudentis, docibilis moribus, temperati vita,casti, sobrii, benigni et pii et in omnibus circunspecti et admodumbene morigerati. Qua publicata electione ab eisdem eligentibusdictus reverendus prior et presidens perquisivit nunquid electapersona conditiones requisitas ac eisdem expositas haberet etsurgens reverendus frater Martinus Cerobe, prior, nomine totiuscongregationis respondens, dixit predictum patrem electum expositascondiciones ac requisitas juxta capitulum Regule Patris SanctiBenedicti ac Diffinitiones Sacri Ordinis habere quam responcionemsinguli de conventu statim unanimiter ac uno ore approbarunt quarespontione facta dictus reverendus prior et presidens voccato antese dicto reverendo fratre Josepho Barbara in abbatem SanctarumCrucum electum electionem de se factam coram omnibus monachispredictis ad alios actus nullatenus divertendo intimavit eidem sibiconcedi licentiam exhibuit ac persuasit ut propter domus tante etmonasterii presenti evidentissimam utilitatem concentiret et cumdictus reverendus frater Josephus Barbara, abbas electus, in suiexonerationem aliqua verba expressisset ne dicti monasterii Sanctorum Crucum cuius verus filius erat utilitatem aliquatenusimpedriet electioni de se facte concensum prebuit et exhibuit et incontinenti dictus reverendus frater Josephus Barbera, abbas electus,prestitit juramentum fidelitatis ore et manibus in manu et possedicti reverendi prioris de Petra et presidentis in hunc qui sequiturmodum: Ego, frater Josephus Barbara, abbas electus monasteriiBeate Marie Sanctarum Crucum, Cisterciensis ordinis Tarrachonensisseu Barchinonensis diocesis promito subiectionem, reverentiam etobedientiam sanctisimo Domino nostro Papae, nunch feliciterregnanti atque Dei eclesiam regenti eiusque successoribus ac etiampromito subjectionem, reverentiam et obedientiam a Sanctis Patribusinstitutam seu stabilitam secundum Regulam Sancti Benedictireverendisimo in Christo patri ac domino abbati cistercii eiusquesuccessoribus legittime intrantibus atque generali eius capitulo nechnon reverendisimo patri nostro Viccario Generali nostre Congregationis Cisterciensis in Corona Aragonum eiusque proventialiCapitulo et quod privilegia possessiones, libertates et jura dictomonasterio pertinentia non vendam neque dabo nech inpignoraboneque aliquo modo seu dabo. Et estatim jam dictus reverendus priorde Petra et presidens auctoritate apostolica qua fungitur in hac parte

DOCUMENTS SOBRE LA MORT DE L'éLTIM ABAT PERPETU... 157

confirmavit electionem factam in et sub verbis sequentibus: Egoautem auctoritate qua fungor in hac parte confirmo electionem devobis factam et restituo vos in abbatem huius monasterii BeataeMarie Sanctarum Crucum et possessionem et administrationembonorum in speritualibus et temporalibus vobis do precipioque invirtute salutaris obedientie omnibus et singulis religiosis huiuspredicti monasterii omni modo vobis obediant durante vestraabbatia. Et in signum dicte confirmationis imposuit mitram ettradidit crosam dicto reverendo fratri Josepho Barbera insignaabbatiatus dans et concedens atque tribuens eidem reverendus prioride Petra et presidens prelibatus dicto reverendo fra tri JosephoBarbera, abbati noviter electo presenti durante sua abbatia tamenet tantam potestatem regendi, gubemandi, deffendendi, protegendiet administrandi dictum abbatiatum cum omnibus et singulisjuribus et pertinentiis eiusdem ac cum dependentibus seu emergentibus ex eisdem juraque et emolumenta dicti abbatiatus etconventus concervando pro posse illa augendo et augmentando quequalis et quanta ceteris peteritis abbatibus fuit et est data et atributaquibus per actis omnes sich ut premititur congregati altis vocibuscampanisque pulsatis ymo cantantes et duantes «Te Deum laudamus»et processionaliter ad eclesiam et altare majus gratias Deo et BeataeVirgini Mariae agentes intraverunt et convenerunt, et ipse reverendusprior de Petra et presidens eidem illustri et admodum reverendodomino fratri Josepho Barbara, abbati electo, cathedram abbatialemin coro eiusdem monasterii contulit et assignavit et super eam illumcedere fecit indeque capitulum preffatum reverentes predictosmonachos de super nominatos de primo usque ad ultimumfratresque etiam laycos monasterii presenti qui reperti fuen.mtvidelicet fratrem Gabriellem Cassanoves et fratrem Petrum Barquet,conversos, dicto illustri et admodum reverendo fra tri JosephoBarbara, abbati electo et confirmato, obedientiam canonicam etpastoralem durante ipsius abbatia informa solita prestare fecit etqui1ibet eorum prestitit. Insuper predictus reverendus prior de Petraet presidens mandavit omnibus et singu1is vassallis pheudetariis etaliis quibuscunque personis subiectis monasterio antedicto Sanctarum Crucum, tam presentibus quam absentibus, quattinus homagiaet fidelitatis et propietatis juramenta predicto illustri et admodumreverendo domino fratri Josepho Barbera tanquam vera et indubitatoabbati monasterii Sanctarum Crucum quotiescunque fieri debeatet requirantur aut cui ipse voluerit atque mandaverit loco suitanquam eorum domino durante sua abbatia in omnibus prestent,obediant et pareant in dilate quem ad modum aliis predecessoribussuis abbatibus canonice intrantibus actenus prestare, obedire et

158 JOAN PAPELL I TARDIU - MONTSERRAT GARRIGA l PUJALS

parere consuaverunt et debuerunt. Demum idem reverendus prioret presidens cum omnibus monachis et religiosis ac mecum notarioet testibus presentis et aliis tam vassallis quam non in multitudinepreffatum illustrem et admodum reverendum dominum fratremJosephum Barbera, abbatem electum et confirmatum, ad ianuasclaustre majoris et inde ianuas sive portam realem quam principalisest ipsius monasterii venire fecit eidemque in mei notarii et testiumac omnium predictorum presentia possessionem dicti monasteriitradens illi claves eclesiae, claustre et portalium regalium claudendoet apperiendo contulit sibi atque dedit quiquidem illustris et admodumreverendus dommus frater Josephus Barbara, abbas electus etconfirmatus, insignum sibi traditae possessionis januas predictasapparuit atque clausit et inde preffatum illustrem et admodumreverendum dommum fratrem Josephum Barbera, abbatem electumet confirmatum, ad januas domus abbatialis ipsius monasterii venirefecit eidemque in mei notarii et testium ac aliorum in multitudinecopiosa presentia possessionem dictae domus abbatialis tradens illiclaves eiusdem domus tradidit et illum intus intraduxit quiquidemillustris et admodum reverendus dominus frater Josephus Barbera,abbas electus et confirmatus, in signum sibi tradite possessionis januaspredictas apparuit atque clausit et intus easdem domos remansit. Queomnia facta fuerunt in signum vere et realis possessionis per eundemreverendum priorem de Petra et presidentem preffatum tradite et perdictum illustrem et admodum reverendum dominum fratrem JosephumBarbera, abbatem electum et confirmatum, adepte de quibus omnibuset singulis sichut premititur actis dictis gestis factis atque secutis tamdictus reverendus prior de Petra ac presidens preffatus quam dictusillustris et admodum reverendus dominus frater Josephus Berbara,abbas electus et confirmatus, nech non et conventus jam dicti petieruntverbo et requisiverunt publicum et publica fieri, confisci et tradiinstrumentum et instrumenta per me notarium infrascriptum adperpetuam rei memoriam omnium et singulorum. Acta fuerunt hecin monasterio predicto Sanctarum Crucum, die mense et anno quibussupra, presente voccatoque me dicto Joanne Renyer notario publicoinfrascripto et presentibus dictis venerabilimus fratre GabrielleCassanoves et fratre Petro Barquet, fratribus laycis dicti monasteriiSanctarum Crucum, pro testibus ad predicta omnia et singula voccatis,rogatis specialiter et assumptis prout superius dilucide contenetur etnos frater Gregorius Abbat, prior monasterii Beatae Mariae de Petraac presidens apostolicus preffatus electionem jam dictam de personaidonea et sufficienti illustris et admodum reverendi fratris JosephiBarbera predicti et aliis canonice ac juxta regularia statuta factam etcelebratam et per nos auctoritate apostolica qua fungimur in hac parte

DOCCMENTS SOBRE LA MORT DE L'ÚLTIM ABAT PERPETU... 159

approbatam et confirmatam denuo approbantes et confirmantes cidemnostram, ymo verius apostolicam interponimus auctoritatem pariterqueet decretum et huiusmodi publicum instrumentum ex ipsa electioneinde confectum expediri jussimus per notarium infrascriptum.

In carte predicte notae sui instrumenti fuit facta clausurasequens.

Sig+num meum Joannis Renyer auctoritatibus apostoli caatque regia notarii publici ville de Valls, Campi et ArchidiocessisTarracone Principatusque Cathaloniae scribique et notarii ordinariipreffati monasterii et totius dominationis Beatae Marie SanctarumCrucum qui predictis epistole presentationi, publicationi, electioni,confirmationi, obedientiae prestationi, decreto possessionis traditionialiisque et singulis predictis dum sichut premititur, dicerenturfierent et agerentur una cum prenominatis testibus presentibusinterfui eaque sich fieri, vidi, audivi et publicavi ac in notamsupcripsi a quo hoc presens publicum instrumentum propria manuscriptum ex inde confessi et extraxi rogatusque et requisitus in fidemet testimonium premissorum clausi.

a. in dicto tamen Capitulo Gener'ali Cisterciente presenlanda.