Doğal Gaz Piyasası Mevzuatı

U G E T A M2

ND

EKL

ER

UGETAM GENEL MDRLUGETAM YAYINLARI 1

ISBN: 978-605-89380-2-1

UGETAMstanbul Uygulamal Gaz ve Enerji Teknolojileri

Aratrma Mhendislik San. Tic. A..

amlk Mahallesi Yahya Kemal Beyatl CaddesiNo: 1 34906 Kurtky Pendik/stanbul

Tel: 0216 646 01 87 (pbx) 0216 646 18 62www.ugetam.com.tr

Derleyenler: Mustafa Ali AkmanGAZMER GENEL MDR

Ahmet YetikAKSA DOAL GAZ, KALTE VE TESSAT MDR

Ali enKURUMSAL LETM VEDAR LER MDR

Hseyin BulunduHARTA MHENDS-ETM UZMANI

Bilkent Plaza A3 Blok Kat: 3 No: 33 06530 Bilkent/ANKARA Tel: 0312 266 67 69www.gazbir.org.tr

GAZBR Trkiye Doal Gaz Datclar

Birlii Dernei

GAZMERDoalgaz Enerji Eitim, Belgelendirme ve Teknolojik Hizmetler Ltd. ti.

U G E T A M2

N

DE

KL

ER






Derleyenler:

Bask :

Mustafa Ali AkmanGAZMER GENEL MDR



Hseyin BulunduKURUMSAL LETM MDR

Altay MatbaaclkLitros Yolu 2. Mat. Sit.ZA-28 Topkap/stanbulTel: 0212 493 18 85



Birlii Dernei


U G E T A M2

ND

EK

LE

R






Derleyenler:

Bask :

Mustafa Ali AkmanGAZMER GENEL MDR



Hseyin BulunduKURUMSAL LETM MDR

Altay MatbaaclkLitros Yolu 2. Mat. Sit.ZA-28 Topkap/stanbulTel: 0212 493 18 85



Birlii Dernei


Express Bask A..Tel: 0212 282 52 00

1. Bask: 2009 stanbul2. Bask: 2010 stanbul

Smer Sok. nn Cad. Zita C2 Blok Kat: 4 Daire: 4 Kozyata/STANBUL

Bilkent Plaza A3 Blok Kat:3 No: 33 06530 Bilkent/ANKARA Tel: 0312 266 67 69

www.gazbir.org.tr

U G E T A M2

N

DE

KL

ER


ISBN: 978-605-89380-2-1





Derleyenler: Mustafa Ali AkmanGAZMER GENEL MDR



Hseyin BulunduHARTA MHENDS-ETM UZMANI



Birlii Dernei


TAKDM4628 sayl yasa ile kurulan Elektrik Piyasas D-zenleme Kurumu, 4646 sayl Doal Gaz Piyasas Kanunu ile Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu adn alarak, 19.11.2001 tarihinde grevine ba-lamtr. Kuruma, 5015 Sayl Petrol Piyasas Ka-nunu ile petrol piyasasn, 5307 sayl Svlatrl-m Petrol Gazlar (LPG) Piyasas Kanunu ile de svlatrlm petrol gazlar piyasasn dzenleme ve denetleme grevleri verilmitir. Bu kanunlarn amac; elektrik, doal gaz, petrol ve LPG nin kaliteli, srekli, ucuz ve evreyle uyumlu olacak ekilde tketicilerin kullanmna sunulmas iin rekabete dayal, mali adan gl, istikrarl ve effaf bir enerji piyasasnn oluturulmas ile bu piyasann bamsz ekilde dzenlenmesi ve de-netlenmesidir.

4646 sayl Doal Gaz Piyasas Kanunu ve ilgili ikincil mevzuat sektrmz zellikle ilgilendir-mektedir.

lkemizde doal gaz kullanmnn balamas ve yaygnlamasna paralel olarak, nitelikli igc ve kaliteli altyaplar oluturmak iin; doksanl yllarn ikinci yarsnda, Trkiye ve evre lkelerde doalgaz eitim, test ve sertifikasyon konularnda ulusla-raras bir merkez kurulmasna ihtiya duyulmutur. Dnemin stanbul Bykehir Belediye Bakan olan Babakanmz Sn. Recep Tayyip ERDOAN n talimat ile Avrupada; talya, Hollanda, Alman-ya, Fransa, ngiltere ve Amerika Birleik Devletleri ile Kanadada ki benzer kurumlar incelenerek idari ve teknik artnameler hazrlanm ve yaplan uluslar aras bir ihale sonucunda GDF (Gaz de France) ibirliinde UGETAM (Uluslararas Gaz, Eitim, Teknoloji ve Aratrma Merkezi) kurulmutur. n-celeri GDA bnyesinde UGETAM Koordinatrl eklinde faaliyetlerine devam eden UGETAM, 01 Nisan 2008 tarihinden itibaren ayr bir irket olarak doalgaz sektr bata olmak zere enerji sektrne ynelik hizmetlerini; Enerji Bakanl, EPDK, MEB, TSE, MYK, BOTA, GAZBR gibi ilgili taraflarn gl destei ile srdrmektedir.

Sektre eitim, test ve sertifikasyon, belgelendirme, danmanlk ve mavirlik alanlarnda hizmet veren UGETAM, bunun bir paras olarak bir ihtiyac karlamak zere; doal gaz datm sekt-rnn temsilcisi GAZBR ve onun iktisadi iletmesi olan, stratejik partnerimiz GAZMER ile birlikte Doal Gaz Piyasas Mevzuatn, bir baucu kitab olacak ekilde derleyerek sektrle paylama gerei duymutur.

lk basmna sektr tarafndan tevecch gsterilen bu kitabn 2. basmnn da sizlere yararl olmasn temenni ediyorum.

Bu kitabn hazrlanmasnda emei geen EPDK (Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu), GAZBR (Trkiye Doalgaz Datclar Birlii Dernei) ve GAZBRin ktisadi letmesi olan GAZMER (Doal-gaz Enerji Eitim, Belgelendirme ve Teknolojik Hizmetler Ltd. ti.) ile GDAa ve mesai arkadala-rma katklarndan dolay teekkrlerimi sunarm.

Serkan KELEERUGETAM A..Genel Mdr

U G E T A M4

NDEKL

ER

U G E T A M4

N

DEKL

ER

DOAL GAZ PYASASI MEVZUATISayfa Konu11 DoalGazPiyasasKanunu39 DoalGazPiyasasLisansYnetmelii81 DoalGazPiyasasSertifikaYnetmelii109 DoalGazPiyasasDatmveMteriHizmetleriYnetmelii143 DoalGazPiyasasTarifelerYnetmelii153 DoalGazPiyasasTesislerYnetmelii159 DoalGazPiyasasletimebekesileyiYnetmelii169 DoalGazPiyasasTesisatYnetmelii175 DoalGazPiyasasLNGDepolamaTesisiveKullanmUsulve EsaslarnnBelirlenmesineDairYnetmelik185 DoalGazPiyasasndaYaplacakDenetimlerlenAratrmave SoruturmalardaTakipEdilecekUsulveEsaslarHakkndaYnetmelik195 Tebliler207 BOTAletimebekesileyiDzenlemelerinelikinEsaslar283 KurulKararlar437 Tarifeler455 Lisanslar

SAYFA NO KONUSU

285 76 Serbesttketicilereilikinkurulkarar

286 97 Balanttarifelerihakkndakurulkarar

289 123 Doalgazpiyasastarifelerhakkndakurulkarar

294 134 KaakveyaUsulszDoalGazKullanmDurumundaUygulanacakUsulveEsaslar

296 135 23/3/2003tarihlive25057saylResmiGazetedeyaymlanan21/3/2003tarihve123noluKurulKararnn5inci ve6ncmaddelerineilikin

297 136 5Mart2003tarihlive25039saylResmiGazetedeyaymlanan28/2/2003tarihlive97noluKurulKararnn GeiciMaddesineilikin

299 257 4646saylDoalGazPiyasasKanununun8incimaddesiuyarncaserbesttketicilereilikinkurulkarar(Karar No:257,KararTarihi:19/12/2003)

300 261 5Mart2003tarihlive25039saylResmiGazetedeyaymlanan28/2/2003tarihlive97saylkurulkararnda deiiklikyaplmasnailikin

302 310 BursaehiriiDoalgazDatmTicaretveTaahhtAnonimirketiveEskiehirehiriiDoalGazDatmTicaret veTaahhtAnonimirketitarafndanzelletirmesonrasuygulanacakolanbirimhizmetveamortismanbedellerihakknda

303 342 Svlatrlmdoalgaz(LNG)sattarifesihakknda

305 368 DoalGazPiyasasndatamabedelineilikin

306 374 Doalgazpiyasasileilgiliitesisatprojeonay,kontrolrlk,testveiletmeyealmailemleriileilgili

307 384 BoruHatlarlePetrolTamaAnonimirketi(BOTA)tarafndanmevcutdoalgazalmveyasatszlemelerinin ksmiveyabtnolaraktmhakveykmllkleriilebirliktedevredilmesiamacylayaplanihaleleriinithalat lisansyeterliksahibiirketlerinbelirlenmesiveihaleneticesiKurumayaplacakithalatlisansbavurularhakknda

312 397 Datmblgelerindekiserbesttketicileredoalgazsatyapmaktaolantedarikilereuygulanacaktama bedelininbelirlenmesininaklakavuturulmasileilgili

312 400 Svlatrlmdoalgaz(LNG)toptansattarifesihakknda

315 401 Doalgazpiyasasileilgilidepolamatarifesihakknda

316 402 Doalgazpiyasasileilgilitoptansattarifesihakknda


320 409 DoalgazpiyasasileilgilibalanttarifelerihakkndaKarar

320 419 Doalgazebekelerineyaplacakbalantlarailikin(sonhali)

322 420 2005ylulusaldoalgaztketimtahmini

322 437 Doalgazpiyasasileilgilitarifelerde,heraystsnrlarnhesaplanmasndakullanlan,reticiFiyatlar Endeksinin(FE)kullanlmasnalikin

323 441 12/02/2004tarihlive25371saylResmGazetedeyaymlanarakyrrlegiren10/02/2004tarihlive297sayl KurulKarardeitirilmitir

325 477 DepolamalisanssahibiBOTAnTekirdali,MarmaraErelisiilesindekurulubulunansvlatrlmdoalgaz depolamatesisindeLNGknoktaskapasitesitahsisatnailikin

333 494 DoalGazPiyasas,3218saylSerbestBlgelerKanunuerevesindeoluturulmuolanserbestblgelerindoal gazteminivekullanmylailgiliKarar

333 499 BoruHatlarilePetrolTamaAnonimirketinin(BOTA)2005yltransitdoalgaziletimidahilulusaliletim ebekesiyatrmprogramnnonaylanmasnailikin

334 510 DoalGazPiyasas510SaylKurulKarar

335 556 19/11/2004tarihlive25645saylResmiGazetedeyaymlanarakyrrlegiren09/11/2004tarihlive384sayl KurulKarardeiiklii

336 588 BoruHatlarilePetrolTamaAnonimirketi(BOTA)letimebekesileyiDzenlemelerinelikinEsaslar (D)kapsamnda,01/01/2006tarihindenitibarenuygulanmakzere,doalgazpiyasasletimveSevkiyat Kontrolneaittarifelerhakknda

341 589 01/01/2006tarihindenitibarenuygulanmakzere,doalgazpiyasasileilgilidepolamatarifesihakknda

342 596 01/01/2006tarihindenitibarenuygulanmakzere,doalgazpiyasasileilgilitoptansattarifesihakknda

345 614 1/1/2006tarihindenitibarenuygulanmakzere,doalgazpiyasasileilgilibalanttarifelerihakknda

347 615 01/01/2006tarihindenbukonudayenibirdzenlemeyaplncayakadaruygulanmakzere,svlatrlmdoalgaz (LNG)toptansattarifesihakknda


350 630/21 DoalGazPiyasasDatmveMteriHizmetleriYnetmeliindeDeiiklikYaplmasnaDair

351 632 2006YlUlusalDoalGazTketimtahmininelikinKurulKarar

351 638 CumhuriyetHalkPartisiadnavekaletenAvukatErbaarZSOYtarafndanKurumumuzahitabenyazlandilekelere ilikincevabnBakanlktarafndanverilmesi

352 640/19 neglDoalgazDatmSanayiveTicaretA..nin(NGAZ)datmblgesininYeniehirehrinidekapsayacak ekildegeniletilmesinelikinKurulKarar

353 652 Doalgazitesisatonayveiletmeyealnmaskonusundasertifikasahibiiledatmirketlerinintakipedecei usulveesaslarailikin

354 670 DenetimhalesiGenelYeterliliklannnveDoalGazDatmirketleriDenetimiUsulEsaslarnalikin

363 680 Doalgazitesisatonayveiletmeyealnmaskonusundasertifikasahibiiledatmirketlerinintakipedecei usulveesaslarailikin

364 720/12 orumDoalGazDatmSan.veTic.A..nin(ORUMGAZ)datmblgesininSungurluehrinidekapsayacak ekildegeniletilmesineilikin

365 725 BOTAnmevcutszlemelerininvarolduulkelerdndakilkelerdenyaplacakithalatiinyaplacak mracaatlaravemracaatlarndeerlendirilmesineilikin

368 744 AdyamanDoalGazDatmLisanshaleilannnkapsamgeniletilmesinelikin

368 780 BoruHatlarilePetrolTamaA..nin(BOTA)2006yltransitdoalgaziletimidahilulusaliletimebekesi yatrmprogramnnonaylanmasnailikin

370 897/7 EnerjiPiyasasDzenlemeKurumu24/08/2006tarihliKurulkarar.

370 922/7 EnerjiPiyasasDzenlemeKurumu21/09/2006tarihliKurulkarar.

370 926/2 DatmlisanssahibiESGAZEskiehirehiriiDoalGazDatmTicaretveTaahhtA..nindzeltmekatsays uygulamas

372 946 ukurovaDoalGazDatmLisanshaleilandeitirilmitir.

373 957/10 HSVKayseriDoalGazDatmPazarlamaveTicaretAnonimirketinin,OrganizeSanayiBlgesi(OSB)ve SerbestBlgedefaaliyettebulunandoalgazkullanclarnahizmetverenitesisatsertifikassahibikiilerden OSBAltyapProjeBedeliadaltndamevzuattayeriolmayanbirbedelalmashususu


388 1064/11 2007ylulusaldoalgaztketimtahmini

388 1092 ukurovaDoalGazDatmLisanshaleilannnkapsamgeniletilmesinelikin


391 1294 BoruHatlarilePetrolTamaAnonimirketi(BOTA)tarafndanuygulanacakLNGsatfiyatnnstsnr

391 1299 DoalGazPiyasasUygulamaDairesiBakanlnn01/09/2007tarihindenitibarenuygulanmakzereperakende sattarifesiileilgiliKurulKarar

394 1359 EnerjiPiyasasDzenlemeKurulunun30/10/2007tarihlitoplantsnda,05/06/2006tarihve26189saylResmi GazetedeyaymlananHavza,VezirkprveBafraDoalGazDatmLisanshaleilandeiiklii

399 1385 EnerjiPiyasasDzenlemeKurulunun22/11/2007tarihlitoplantsnda;21/12/2006tarihlive26383saylResmi Gazetedeyaymlanan12/12/2006tarihve1004SaylKurulKararnn2incimaddesineilikinolarakaadaki Kararalnmtr.

404 1436/4 ManisaDoalGazDatmA..nindatmblgesininMuradiyeehrinidekapsayacakekildegeniletilmesi

405 1436/5 Doalgazdatmiininzellii,rekabetinarttrlmas,ucuzvekalitelidoalgaznpiyasayasunulmasvedoal gazhizmetkalitesininykseltilmesiamacyla,datmirketlerininsahipolabileceiehirsaysnnonbirden yirmiyearttrlmasnalikin

405 1457/2 DoalGazPiyasasndaki2008ylulusaldoalgaztketimtahminiilikinKurulKarar

406 1484 DoalGazPiyasasLisansYnetmeliiuyarnca2008ylndauygulanacakolanlisansalma,yllklisans,lisans yenileme,lisanstadilivelisanssuretikartmabedelleri(DZELTME)

407 1487 DoalGazPiyasas2007YlletimYatrmlar4.RevizeTablosudeiimiileilgilikurulkarar


416 1717 17/04/2008tarihlive1577saylKurulKararnn1incimaddesindeki295,466milyonYTLrakam304,009 milyonYTLolarakdeitirilmitir.

416 1699/1 EnerjiPiyasasDzenlemeKurulunun08/07/2008tarihlitoplantsnda;24/04/2008tarihli26856saylResmi Gazetedeyaymlanarakyrrlegiren17/04/2008tarihlive1577saylKurulKarar

417 1808/1 30/12/2007tarihlive26742saylResmGazetedeyaymlanan27/12/2008tarihve1438saylserbesttketici olmasnrnailikinKurulKararnn2ncimaddesinebirincifkradansonragelmekzerefkranneklenmesineilikin

418 1898 Doalgazpiyasasileilgiliitesisatprojeonay,kontrolrlk,testveiletmeyealmailemleriileilgiliKurulKarar

420 1914 DoalGazPiyasasnda2009ylndauygulanacakolanlisansalma,yllklisans,lisansyenileme,lisanstadilive lisanssuretikartmabedellerineilikin

422 1916 DoalGazPiyasasnda2009ylndauygulanacakkatlmapaynailikin

422 1954/6 DoalGazPiyasasndaki2009ylulusaldoalgaztketimtahminiilikinKurulKarar

423 2002-13 DoalGazPiyasasndafaaliyetgsterentzelkiileringerekkiiortaklarnnmiraslarnayaplacakhissedevrine ilikinKurulKarar

423 2013 2009ylbirincidnemDdeiikliknerilerininbirletirilmesineilikinKurulKarar

424 2052 BoruHatlarilePetrolTamaA..nin(BOTA)2009yltransitdoalgaziletimidahilulusaliletimebekesi yatrmprogramnnonaylanmasnailikinkarar

424 2060 01/01/2009tarihindenitibarenyrrlegiren24/12/2008tarihve1896saylserbesttketiciolmasnrna ilikinKarar

426 2141/1 18/04/2009tarihve27204saylResmiGazetedeyaymlanarakyrrlegiren09/04/2009tarihve2052sayl KurulKarardeiiklii

426 2159/1 DoalGazPiyasasDatmveMteriHizmetleriYnetmeliinin70incimaddesiuyarnca;12.05.2009tarihve 2095/2saylKurulKararileDuyuruyaklanilimliehrinelikinKurulKarar

427 2257/9 halesindeakeksiltmeyeAboneBalantBedeli(ABB)zerindendevamedilenehirlerde,BamszBirim Saysnn(BBS)1denbykolduudurumlardaABBninhesaplanmas

427 2258 BOTAletimebekesileyiDzenlemelerinelikinEsaslarn(D)1.KsmFBlmnde,GazYlncesinde sistemegiriiinkapasiterezervasyontalebindebulunacaklarn,butalepleriniTaycyasunmasiinbelirlenen sontariheilikinlikinKurulKarar

432 2378 DoalGazPiyasasndakiserbesttketicilereve2010ylboyuncauygulanmakzere,serbesttketiciolmasnrna ilikinolarakKarar

434 2368/4 DoalGazPiyasasSertifikaYnetmeliiuyarnca2010ylndauygulanacakolansertifikaalma,sertifikayenileme, sertifikatadili,sertifikasuretikartmavesertifikavizebedelleriileitesisatveservishatlarsertifikasvermekle ykmldatmirketlerininalacahizmetbedelleri

435 2409/5 5Mart2003tarihlive25039saylResmiGazetedeyaymlanan28/2/2003tarihlive97noluKurulKararnn GeiciMaddesineilikin

DOAL GAZPYASASI KANUNU

D O A L G A Z P Y A S A S I K A N U N U

UGETAM GAZMER

G A Z M E R 9

DOAL GAZ PYASASI KANUNU(ELEKTRK PYASASI KANUNUNDA DEKLK YAPILMASI

VE DOAL GAZ PYASASI HAKKINDA KANUN)

Kanun No. : 4646

Kabul Tarihi : 18/4/2001

Yaym Tarihi : 2/5/2001 tarih ve 24390 Sayl Resmi Gazete

BRNC KISIMGenel HkmlerBRNC BLM

Ama, Kapsam, Tanmlar ve Yetki

Ama

Madde 1.- Bu Kanunun amac; doal gazn kaliteli, srekli, ucuz, rekabete dayal esas-lar erevesinde evreye zarar vermeyecek ekilde tketicilerin kullanmna sunulma-s iin, doal gaz piyasasnn serbestletirilerek mali adan gl, istikrarl ve effaf bir doal gaz piyasasnn oluturulmas ve bu piyasada bamsz bir dzenleme ve dene-timin salanmasdr.

Kapsam

Madde 2.- Bu Kanun; doal gazn ithali, iletimi, datm, depolanmas, pazarlanmas, ticareti ve ihracat ile bu faaliyetlere ilikin tm gerek ve tzel kiilerin hak ve ykml-lklerini kapsar.

Tanmlar

Madde 3.- Bu Kanunun uygulanmasnda;

1) Bakanlk: Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanln,

2) Bakan: Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakann,

3) BOTA: Boru Hatlar ile Petrol Tama Anonim irketini,

4) Kurum: Enerji Piyasas Dzenleme Kurumunu,

5) Kurul: Enerji Piyasas Dzenleme Kurulunu,

6) Tzel kii (irket): Bu Kanun hkmleri uyarnca doal gazn retimi, iletimi, dat-

GAZMER 11

U G E T A M1 0D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

m, toptan sat, ithali, ihrac, ticareti ve depolanmas fonksiyonlarn yrtmek zere ku-rulmu zel veya kamu hukuku tzel kiisini

7) Doal gaz: Yerden karlan veya karlabilen gaz halindeki doal hidrokarbonlar ile bu gazlarn piyasaya sunulmak zere eitli yntemlerle svlatrlm, basnlandrlm veya fiziksel ilemlere tabi tutulmu (Svlatrlm Petrol Gaz -LPG hari) dier hallerini,

8) retim: Doal gazn 7.3.1954 tarihli ve 6326 sayl Petrol Kanunu kapsamnda Trkiyede yer altnda bulunan yataklarndan yer stne karlmasn, temizlenmesini ve artlmasn, toplama hatlaryla iletim hatlarna kadar tanmasn,

9) retim irketi (iletmeci): Trkiyede retim faaliyetini gerekletiren tzel kiiyi,

10) letim: retime mahsus toplama hatlar ve datm ebekeleri haricindeki gaz boru hatt ebekesi veya svlatrlm doal gaz (LNG) tama vastalaryla gerekletirilen doal gaz naklini,

11) letim irketi: letim faaliyetlerini gerekletiren tzel kiiyi,

12) Datm: Doal gazn mterilere teslim edilmek zere mahalli gaz boru hatt ebe-kesi ile naklini ve perakende satn,

13) ehir: Belediye veya bykehir belediye snrlar ierisinde kalan imarl alanlar b-tnn,

14) Datm irketi: Belirlenen bir ehirde doal gazn datm ve mahalli gaz boru hat-t ebekesi ile nakli faaliyetlerini yapmaya yetkili klnan tzel kiiyi,

15) Toptan sat: Doal gazn datm irketlerine ve serbest tketicilere yaplan satn,

16) Toptan sat irketi: Sistem iinde veya dnda, iletim veya datm faaliyeti yap-makszn, doal gazn toptan sat faaliyeti ile itigal eden tzel kiiyi,

17) Serbest tketici: Yurt iinde herhangi bir retim irketi, ithalat irketi, datm irke-ti veya toptan sat irketi ile doal gaz alm-satm szlemesi yapma serbestisine sa-hip gerek veya tzel kiiyi,

18) Serbest olmayan tketici (abone): Doal gaz kendi kullanm iin datm irket-lerinden almak zorunda olan gerek veya tzel kiiyi,

19) Depolama: Gnlk ve mevsimlik deiiklikleri karlamak ve doal gaz temininin azalmas veya durmas ile meydana gelen doal gaz an gidermek amacyla doal gazn, svlatrlm doal gaz (LNG) veya gaz olarak depolanmasn,

20) Depolama irketi: Doal gazn depolama faaliyetini gerekletirmek zere yetki-lendirilen tzel kiiyi,

21) Svlatrlm doal gaz (LNG) tesisi: Doal gazn sv olarak tanmas ve depo-lanmas amacyla svlatrlmas, boaltlmas, depolanmas ve tekrar gaz haline getiril-mesi iin kullanlan tesisleri,

UGETAM12

U G E T A M1 0

DO

A

L G

AZ

PY

AS

AS

I K

AN

UN

U

m, toptan sat, ithali, ihrac, ticareti ve depolanmas fonksiyonlarn yrtmek zere ku-rulmu zel veya kamu hukuku tzel kiisini

7) Doal gaz: Yerden karlan veya karlabilen gaz halindeki doal hidrokarbonlar ile bu gazlarn piyasaya sunulmak zere eitli yntemlerle svlatrlm, basnlandrlm veya fiziksel ilemlere tabi tutulmu (Svlatrlm Petrol Gaz -LPG hari) dier hallerini,

8) retim: Doal gazn 7.3.1954 tarihli ve 6326 sayl Petrol Kanunu kapsamnda Trkiyede yer altnda bulunan yataklarndan yer stne karlmasn, temizlenmesini ve artlmasn, toplama hatlaryla iletim hatlarna kadar tanmasn,

9) retim irketi (iletmeci): Trkiyede retim faaliyetini gerekletiren tzel kiiyi,

10) letim: retime mahsus toplama hatlar ve datm ebekeleri haricindeki gaz boru hatt ebekesi veya svlatrlm doal gaz (LNG) tama vastalaryla gerekletirilen doal gaz naklini,

11) letim irketi: letim faaliyetlerini gerekletiren tzel kiiyi,

12) Datm: Doal gazn mterilere teslim edilmek zere mahalli gaz boru hatt ebe-kesi ile naklini ve perakende satn,

13) ehir: Belediye veya bykehir belediye snrlar ierisinde kalan imarl alanlar b-tnn,

14) Datm irketi: Belirlenen bir ehirde doal gazn datm ve mahalli gaz boru hat-t ebekesi ile nakli faaliyetlerini yapmaya yetkili klnan tzel kiiyi,

15) Toptan sat: Doal gazn datm irketlerine ve serbest tketicilere yaplan satn,

16) Toptan sat irketi: Sistem iinde veya dnda, iletim veya datm faaliyeti yap-makszn, doal gazn toptan sat faaliyeti ile itigal eden tzel kiiyi,

17) Serbest tketici: Yurt iinde herhangi bir retim irketi, ithalat irketi, datm irke-ti veya toptan sat irketi ile doal gaz alm-satm szlemesi yapma serbestisine sa-hip gerek veya tzel kiiyi,

18) Serbest olmayan tketici (abone): Doal gaz kendi kullanm iin datm irket-lerinden almak zorunda olan gerek veya tzel kiiyi,

19) Depolama: Gnlk ve mevsimlik deiiklikleri karlamak ve doal gaz temininin azalmas veya durmas ile meydana gelen doal gaz an gidermek amacyla doal gazn, svlatrlm doal gaz (LNG) veya gaz olarak depolanmasn,

20) Depolama irketi: Doal gazn depolama faaliyetini gerekletirmek zere yetki-lendirilen tzel kiiyi,

21) Svlatrlm doal gaz (LNG) tesisi: Doal gazn sv olarak tanmas ve depo-lanmas amacyla svlatrlmas, boaltlmas, depolanmas ve tekrar gaz haline getiril-mesi iin kullanlan tesisleri,

G A Z M E R 1 1

22) Depolama tesisi: retimde yararlanlan tesisler hari olmak zere, bir tzel kiinin mlkiyet veya iletmesinde bulunan ve doal gaz, LNG veya gaz olarak depolamaya mahsus tesisi,

23) Sistem: Doal gazn retimi, iletimi, depolanmas ve datm ilevlerini yerine getir-mek zere kurulan tesis ve tehizat,

24) Sistem kullancs: Sistemden gaz alan veya sisteme gaz temin eden veya sistem zerinden transit gaz geii yapan gerek veya tzel kiiyi,

25) Balantl sistem: Birbirleriyle karlkl balanm ve btn oluturan sistemi,

26) Dolaysz hat: Bir serbest tketiciyi balantl sistem oluturacak ekilde besleyen doal gaz boru hattn, doal gazn ehirler arasnda ve zel vastalarla tanmasn, ile-tim ebekelerinin ulaamad yerlerde basncnn drlerek satlmasn,

27) Mahall gaz boru hatt: ehir ii doal gaz datm yapacak olan datm irketinin ina edip iletecei tm datm hatlarn,

28) Datm ebekesi: Bir datm irketinin belirlenmi blgesinde, ilettii doal gaz datm tesislerini ve boru hatlarn,

29) Dikey btnlemi tzel kii: Doal gazn retim, iletim, datm, ithalat, ihracat, depolama veya sat faaliyetlerinden iki veya daha fazlasn gerekletiren tzel kiiyi,

30) Teslim szlemesi: Sistem kullanclar veya onlarn adna hareket edenlerle iletim irketleri arasnda veya depolama irketi ve iletim irketleri arasnda veya iletim irketle-rinin kendi aralarnda doal gazn devir teslimi iin yaplan szlemeyi,

31) Tama szlemesi: Sistem kullanclar ile iletim irketleri arasnda doal gazn ta-nmas amacyla yaplan szlemeyi,

32) thalat irket: Doal gazn toptan sat irketlerine, serbest tketicilere veya ihra-cat irketlere sat veya yurt dna dorudan sat amacyla yurt dndan LNG veya gaz formunda doal gaz temin edilmesi faaliyetlerini gerekletiren tzel kiiyi,

33) Ulusal iletim ebekesi: Ulusal iletim sisteminin bir paras olan yksek basn-l boru hatlarn,

34) Ulusal iletim sistemi: Doal gazn lke apnda iletimini salayan ulusal iletim e-bekesi ile datm, depolama, svlatrma, svlatrlm gazn gazlatrlmas ve benzeri dier iletim tesislerinden oluan sistemi,

35) hracat irket: retim irketi ve toptan sat irketlerinden veya ithalat irketler-den satn ald gaz yurt dna pazarlayan tzel kiiyi

36) Piyasa faaliyeti: Doal gazn iletim, datm, toptan sat, ithalat, ihracat ve LNG te-sislerinde sv olarak veya yer alt ve yer st tesislerinde gaz veya sktrlm gaz ola-rak depolanmas dahil olmak zere alm, satm veya hizmet ve ticari faaliyetleri ile bu faaliyetlere ilikin ilemlerden oluan faaliyeti,

GAZMER 13

U G E T A M1 2D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

37) Tarife: Doal gazn iletimi, datm, LNG veya gaz olarak depolanmas ve sat ile bunlara dair hizmetlere ilikin fiyat, hkm ve artlar ieren dzenlemeleri,

38) Lisans: Tzel kiilere piyasa faaliyetinde bulunabilmeleri iin bu Kanun uyarnca Ku-rul tarafndan her bir piyasa faaliyeti iin verilen izin belgesini,

39) Sertifika: Doal gaz faaliyeti yapan tzel kiilerin sistemde yer alacak tesislerinin ta-sarm, yapm, revizyonu, bakm, onarm, kontrol, mavirlii ve benzeri hizmetlerde bulunacak gerek ve tzel kiilerin yeterliliini gsteren ve Kurul tarafndan verilen izni,

40) Kullanc birlii: Mlkiyetindeki datm ebekesiyle yelerinin doal gaz ihtiyacn karlayan organize sanayi blgelerini ve kooperatiflerini,

41) Sktrlm doal gaz: Doal gazn basnlandrlm halini,

42) Yatay btnlemi tzel kii: Doal gazn retim, iletim, datm, ithalat, ihracat, depolama veya sat faaliyetlerinden en az birini gerekletiren ve ayn zamanda doal gaz sektrne dahil olmayan baka bir faaliyeti gerekletiren tzel kiiyi,

ifade eder.

KNC BLMDoal Gaz Piyasas Faaliyetleri, Yapm ve Hizmet Faaliyetleri, Lisans ve Sertifika-

larn Genel Esaslar

Doal gaz piyasa faaliyetleri

Madde 4.- 1) Bu Kanuna gre doal gaz piyasa faaliyetlerinde bulunacak tzel kiilerin gerekli lisanslar almalar arttr.

2) Doal gaz piyasasnda faaliyet gsterecek tzel kiilerin lisans almak iin Kuruma ya-pacaklar bavuruya, bavuru yapld tarihten itibaren, en fazla altm gn ierisinde Kurum tarafndan cevap verilir. Lisans bavuru talebi Kurul tarafndan reddedildii tak-dirde, reddetme karar bavuru sahibine gerekesi ile birlikte bildirilir.

3) Piyasada faaliyet gsterecek zel hukuk tzel kiilerinin 29.6.1956 tarihli ve 6762 sa-yl Trk Ticaret Kanunu hkmleri dorultusunda anonim irket veya limitet irket olarak kurulmalar halinde, hisselerin tamamnn nama yazl olmas arttr. Bu irketlerin ser-mayeleri ile ana szlemelerinde bulunmas gereken dier hususlar ynetmelikle d-zenlenir.

4) Doal gaz piyasa faaliyetleri unlardr:

a) thalat:Doal gazn ithalat yoluyla temin edilmesi ithalat lisansna gre yaplr.

G A Z M E R 1 3

thalat lisans almak iin bavuran tzel kiilerde;

1) thalat yapacak teknik ve ekonomik gce sahip olunmas,

2) thal edilecek doal gazn kayna, rezervleri, retim tesisleri ve iletim sistemi hakknda kesin bilgi ve garantinin bulunmas,

3) Her sene ithal edilecek doal gazn yzde onu kadar bir miktar be yl ierisinde ulusal topraklarda depolama imkanna sahip olunmas hususunda depolama faaliyeti yapacak tzel kiilerden Kurumca belirlenen taahht ve garantilerin alnmas,

4) Ulusal iletim sisteminin gelimesine ve gvenliine katkda bulunabilme yeterli-liine sahip olmas, bu amala sistemin gelimesini gerekletirecek tzel kiilerin yat-rmlarna ekonomik destek salayabilmesi,

artlar aranr.

thalat irketler, yapacaklar her ithalat balants iin ayr ayr lisans almak zorundadr. thalat irketler, ithalat szlemelerinde yer alan szleme srelerini, sre uzatmlarn, ngrlen yllk ve mevsimlik ithalat miktarlarn ve bu miktarlardaki deiiklikler ile sz-lemelerde veya temditlerinde yer alan ve sistemin gvenliini ilgilendiren ykmllk-leri Kuruma bildirmek zorundadr.

thalat irketler, ithal yoluyla temin ettikleri doal gaz yurt iinde toptan sat irketleri-ne veya ihracat irketlere, sat szlemesi ile devredebilecekleri gibi serbest tketici-lere ve ihracat lisans almak kaydyla yurt dna da pazarlayabilir. Ancak, ihracat irket-lere yaplan devir, ithalat irketin lisans kapsamndaki taahhtlerini ortadan kaldrmaz.

Herhangi bir ithalat irketin, ithal yoluyla temin ettii yllk doal gaz miktar, Kurumca belirlenecek cari yla ait ulusal gaz tketim tahmininin yzde yirmisini aamaz.

thalat irket, yapm olduu btn szlemelere ait Kurumun talep ettii bilgi ve bel-geleri vermek zorundadr.

b) retim: Doal gaz arama ve retim faaliyetleri 6326 sayl Petrol Kanununa gre yaplr. Arama ve iletme ruhsatlar Petrol leri Genel Mdrl tarafndan verilir. retim faaliyeti, piyasa faaliyetinden saylmaz.

retim irketleri, rettikleri gaz toptan sat lisans almak kaydyla toptan sat irketle-rine, ithalat irketlere, datm irketlerine veya serbest tketicilere pazarlayabilir. re-tici irketler bu sat miktarnn Kurumca cari yla ilikin olarak belirlenecek ulusal tke-tim tahmininin yzde yirmisini gememek kaydyla dorudan serbest tketicilere, geri kalan doal gaz ise, ithalat irketler, datm irketleri veya toptan sat irketleri vas-tasyla piyasaya sunabilir. retim irketleri, ihracat lisans almak kaydyla rettii gaz ihra edebilir.

retim irketlerinin sat ve ihracat lisans almak iin (e) ve (f) bentlerinde yer alan lisans koullarn tamalar zorunludur.

UGETAM14

G A Z M E R 1 3

thalat lisans almak iin bavuran tzel kiilerde;

1) thalat yapacak teknik ve ekonomik gce sahip olunmas,

2) thal edilecek doal gazn kayna, rezervleri, retim tesisleri ve iletim sistemi hakknda kesin bilgi ve garantinin bulunmas,

3) Her sene ithal edilecek doal gazn yzde onu kadar bir miktar be yl ierisinde ulusal topraklarda depolama imkanna sahip olunmas hususunda depolama faaliyeti yapacak tzel kiilerden Kurumca belirlenen taahht ve garantilerin alnmas,

4) Ulusal iletim sisteminin gelimesine ve gvenliine katkda bulunabilme yeterli-liine sahip olmas, bu amala sistemin gelimesini gerekletirecek tzel kiilerin yat-rmlarna ekonomik destek salayabilmesi,

artlar aranr.

thalat irketler, yapacaklar her ithalat balants iin ayr ayr lisans almak zorundadr. thalat irketler, ithalat szlemelerinde yer alan szleme srelerini, sre uzatmlarn, ngrlen yllk ve mevsimlik ithalat miktarlarn ve bu miktarlardaki deiiklikler ile sz-lemelerde veya temditlerinde yer alan ve sistemin gvenliini ilgilendiren ykmllk-leri Kuruma bildirmek zorundadr.

thalat irketler, ithal yoluyla temin ettikleri doal gaz yurt iinde toptan sat irketleri-ne veya ihracat irketlere, sat szlemesi ile devredebilecekleri gibi serbest tketici-lere ve ihracat lisans almak kaydyla yurt dna da pazarlayabilir. Ancak, ihracat irket-lere yaplan devir, ithalat irketin lisans kapsamndaki taahhtlerini ortadan kaldrmaz.

Herhangi bir ithalat irketin, ithal yoluyla temin ettii yllk doal gaz miktar, Kurumca belirlenecek cari yla ait ulusal gaz tketim tahmininin yzde yirmisini aamaz.

thalat irket, yapm olduu btn szlemelere ait Kurumun talep ettii bilgi ve bel-geleri vermek zorundadr.

b) retim: Doal gaz arama ve retim faaliyetleri 6326 sayl Petrol Kanununa gre yaplr. Arama ve iletme ruhsatlar Petrol leri Genel Mdrl tarafndan verilir. retim faaliyeti, piyasa faaliyetinden saylmaz.

retim irketleri, rettikleri gaz toptan sat lisans almak kaydyla toptan sat irketle-rine, ithalat irketlere, datm irketlerine veya serbest tketicilere pazarlayabilir. re-tici irketler bu sat miktarnn Kurumca cari yla ilikin olarak belirlenecek ulusal tke-tim tahmininin yzde yirmisini gememek kaydyla dorudan serbest tketicilere, geri kalan doal gaz ise, ithalat irketler, datm irketleri veya toptan sat irketleri vas-tasyla piyasaya sunabilir. retim irketleri, ihracat lisans almak kaydyla rettii gaz ihra edebilir.

retim irketlerinin sat ve ihracat lisans almak iin (e) ve (f) bentlerinde yer alan lisans koullarn tamalar zorunludur.

GAZMER 15

U G E T A M1 4D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

retilen doal gaz, iletim irketleri ile yaplacak tama ve teslim szlemelerine gre ta-ttrlr. retim merkezinin balantl sisteme uzak olmas halinde, retilen gazn balant-l sistem oluturma art aranmakszn dolaysz hat ile iletilmesi ve serbest tketicilere sa-t retim irketlerince yaplabilir. Ancak, bu husus, Kurulun ekonomik ve teknik artlar gz nnde bulundurarak verecei karara baldr. Ayrca, retim irketleri rettii doal gazn retim kapasitesinin 8 inci maddenin (a) fkrasnn (1) numaral bendinde belirtilen miktardan az olmas durumunda, retilen doal gaz, ehir ii datm faaliyeti yapmaks-zn dier tketicilere satabilir. retim irketlerinin iletim ve depolama ile ilgili mevcut tesis-lerdeki haklar sakldr. Bu hakkn kullanlmas (c) ve (d) bentlerindeki hkmlere tabidir.

retim irketleri, tarifeler, teslim kurallar, gaz kalitesi, gaz arz, mevsimsel deiiklikler gibi hususlarda Kurumun yapaca dzenlemelere uymakla ykmldr.

c) letim: letim faaliyetini gerekletirecek olan tzel kiiler, aadaki hususla-ra uymakla ykmldr.

1) letim irketleri sistemin uygun olmas halinde, Kurum tarafndan tespit edilen kri-terler erevesinde, sisteme balanmak isteyen kullanclar on iki ay ierisinde en uy-gun ebekeye balamakla ykmldr.

2) Sisteme giri talebini iletim irketinin reddetmesi halinde kullanc, Kurumu bu du-rumdan haberdar edebilir. letim irketinin, ebeke ileyii ile ilgili ynetmelii ihlal ettii-nin Kurumca tespit edilmesi durumunda, iletim irketi kullancnn sisteme giri balan-tsn Kurulun verecei karara gre yapar.

3) Kurum, kullanclarn sisteme girii ile ilgili taleplerini inceleyerek, iletim faaliyetle-rinin aksamamasna, bu Kanunda belirtilen hususlar gz nne alarak, sistemin ileyi-ine engel olunmamasna azami dikkati gsterir.

4) letim irketleri, iletim faaliyetleri yapan dier iletim irketleri ile gvenli ve verim-li bir iletim amacyla egdml alma yapabilmeleri iin birbirlerine Kurumca belirle-nen tm teknik bilgileri vermek zorundadr.

5) letim irketleri, doal gazn ak ve sistemin ilemesi iin gerekli ayarlama ve di-er her trl hizmetlerin yerine getirilmesi hususunda kendilerinin sahip olduu ksm-dan sorumludur. Ayrca, iletim irketleri kendi sorumlu olduu hatlarda, gaz iletiminin g-venli bir biimde, verimli ve en az maliyet ile gerekletirilmesine ynelik her trl tedbiri almaya ve bu Kanunda ngrlen dier hususlar yerine getirmeye mecburdur.

6) letim irketlerinin faaliyete geebilmesi iin, Kuruldan lisans almalar zorunludur. Sistemin ileyiini ihlal eden iletim irketlerine, bu Kanunda belirtilen cezalar tatbik edilir.

7) letim irketleri ithalat irket, toptan sat irketi, retim irketi ve ihracat irket-ler ile tama szlemesi yapar. letim irketleri ayrca, retim irketi, serbest tketici, de-polama irketi ve dier iletim irketleri ile teslim szlemeleri yapar. Yaplan veya yapla-cak szlemelerde Kurumca belirlenen usul ve esaslar gz nnde bulundurulur ve sis-temin ileyiini engelleyen veya aksatan hkmlere yer verilmez.

G A Z M E R 1 5

8) Kurul, iletim irketlerince transit doal gaz iletimini de dikkate alarak hazrlanan ulusal iletim ebekesi yatrm programlarn inceler ve onaylar.

9) Mevcut, planlanan ve yapm devam etmekte olan ulusal iletim ebekesi BOTAa ait olur. letim irketlerince mevcut hatlarla balantl sistem oluturacak ekilde ina edi-lecek iletim amal yeni boru hatlar mlkiyeti kendilerine ait olmak zere yatrm yapan dier iletim irketlerince iletilir. letim irketlerinin dier hak ve ykmllkleri karlacak ynetmeliklerle belirlenir.

d) Doal gazn depolanmas:Depolama faaliyeti yapacak olan tzel kiiler aa-daki hususlara uymakla ykmldr.

1)Tzel kiiler, doal gazn yer alt ve yer stnde gaz veya LNG olarak depolanma-s faaliyetlerinde bulunabilmeleri iin, Kuruldan lisans almak zorundadr. Sz konusu li-sans olmakszn depolama faaliyetinde bulunulamaz. Lisans talebinde bulunan tzel ki-iler, karlacak ynetmelikte yer alacak koullara uymak mecburiyetindedir.

Depolama lisans almak iin bavuran tzel kiilerde;

aa) Depolama yapacak teknik ve ekonomik yeterlilie sahip olmak,

bb) Tasarruflar altnda bulunacak depolama kapasitelerinin tmn sistemin egdml ve gvenli bir tarzda ilemesine yardmc olacak ekilde idare edecekleri-ni taahht etmek,

cc) Tasarruflar altnda bulunacak depolama kapasitelerinin sistem elverili ol-duu takdirde, tarafsz ve eit bir ekilde hizmete sunulacan taahht etmek,

artlar aranr.

2) 6326 sayl Kanuna gre, iletme ruhsatna sahip irketlerin doal gaz rettii yer alt doal gaz yatan, depolama amac ile kullanmak zere Petrol leri Genel Mdrl-nn onaynn alnmasn mteakip Kuruma bavurmas halinde, Kurul tarafndan uygun grld takdirde, iletme ruhsatnn ilgili blm depolama lisansna evrilir. Ancak, retim irketinin Kuruma yapt bavuruda, depolama lisans iin istenen yeterlilie sa-hip olduunu belgelemesi arttr. irket, depolama faaliyetine balad takdirde, depola-ma faaliyetini, muhasebesini ayrtrmak suretiyle retim faaliyetinden ayr olarak yrtr.

Depolama irketine yaplan taleplerin reddedilmesi ve sistem kullancsnn bu durum-dan Kurumu haberdar etmesi halinde, Kurum gerekli incelemeleri ve denetimleri yapa-rak depolama irketinin yaymlanan usul ve esaslar ile lisans artlarn ihlal ettiini tespit etmesi halinde, depolama irketini talep edilen hizmeti vermee icbar edebilir. Yaplan bu ihlal nedeniyle, bu Kanunda gsterilen cezai meyyideler uygulanr.

e) Toptan sat: Toptan sat irketleri, serbest tketicilere yapacaklar toptan sat faaliyeti iin, Kuruldan lisans almak zorundadr. thalat lisans alm olan tzel ki-ilerin, toptan sat lisans alma zorunluluklar yoktur. thalat lisans ile doal gaz toptan sat yapabilirler.

UGETAM16

U G E T A M1 4

DO

A

L G

AZ

PY

AS

AS

I K

AN

UN

U

retilen doal gaz, iletim irketleri ile yaplacak tama ve teslim szlemelerine gre ta-ttrlr. retim merkezinin balantl sisteme uzak olmas halinde, retilen gazn balant-l sistem oluturma art aranmakszn dolaysz hat ile iletilmesi ve serbest tketicilere sa-t retim irketlerince yaplabilir. Ancak, bu husus, Kurulun ekonomik ve teknik artlar gz nnde bulundurarak verecei karara baldr. Ayrca, retim irketleri rettii doal gazn retim kapasitesinin 8 inci maddenin (a) fkrasnn (1) numaral bendinde belirtilen miktardan az olmas durumunda, retilen doal gaz, ehir ii datm faaliyeti yapmaks-zn dier tketicilere satabilir. retim irketlerinin iletim ve depolama ile ilgili mevcut tesis-lerdeki haklar sakldr. Bu hakkn kullanlmas (c) ve (d) bentlerindeki hkmlere tabidir.

retim irketleri, tarifeler, teslim kurallar, gaz kalitesi, gaz arz, mevsimsel deiiklikler gibi hususlarda Kurumun yapaca dzenlemelere uymakla ykmldr.

c) letim: letim faaliyetini gerekletirecek olan tzel kiiler, aadaki hususla-ra uymakla ykmldr.

1) letim irketleri sistemin uygun olmas halinde, Kurum tarafndan tespit edilen kri-terler erevesinde, sisteme balanmak isteyen kullanclar on iki ay ierisinde en uy-gun ebekeye balamakla ykmldr.

2) Sisteme giri talebini iletim irketinin reddetmesi halinde kullanc, Kurumu bu du-rumdan haberdar edebilir. letim irketinin, ebeke ileyii ile ilgili ynetmelii ihlal ettii-nin Kurumca tespit edilmesi durumunda, iletim irketi kullancnn sisteme giri balan-tsn Kurulun verecei karara gre yapar.

3) Kurum, kullanclarn sisteme girii ile ilgili taleplerini inceleyerek, iletim faaliyetle-rinin aksamamasna, bu Kanunda belirtilen hususlar gz nne alarak, sistemin ileyi-ine engel olunmamasna azami dikkati gsterir.

4) letim irketleri, iletim faaliyetleri yapan dier iletim irketleri ile gvenli ve verim-li bir iletim amacyla egdml alma yapabilmeleri iin birbirlerine Kurumca belirle-nen tm teknik bilgileri vermek zorundadr.

5) letim irketleri, doal gazn ak ve sistemin ilemesi iin gerekli ayarlama ve di-er her trl hizmetlerin yerine getirilmesi hususunda kendilerinin sahip olduu ksm-dan sorumludur. Ayrca, iletim irketleri kendi sorumlu olduu hatlarda, gaz iletiminin g-venli bir biimde, verimli ve en az maliyet ile gerekletirilmesine ynelik her trl tedbiri almaya ve bu Kanunda ngrlen dier hususlar yerine getirmeye mecburdur.

6) letim irketlerinin faaliyete geebilmesi iin, Kuruldan lisans almalar zorunludur. Sistemin ileyiini ihlal eden iletim irketlerine, bu Kanunda belirtilen cezalar tatbik edilir.

7) letim irketleri ithalat irket, toptan sat irketi, retim irketi ve ihracat irket-ler ile tama szlemesi yapar. letim irketleri ayrca, retim irketi, serbest tketici, de-polama irketi ve dier iletim irketleri ile teslim szlemeleri yapar. Yaplan veya yapla-cak szlemelerde Kurumca belirlenen usul ve esaslar gz nnde bulundurulur ve sis-temin ileyiini engelleyen veya aksatan hkmlere yer verilmez.

G A Z M E R 1 5

8) Kurul, iletim irketlerince transit doal gaz iletimini de dikkate alarak hazrlanan ulusal iletim ebekesi yatrm programlarn inceler ve onaylar.

9) Mevcut, planlanan ve yapm devam etmekte olan ulusal iletim ebekesi BOTAa ait olur. letim irketlerince mevcut hatlarla balantl sistem oluturacak ekilde ina edi-lecek iletim amal yeni boru hatlar mlkiyeti kendilerine ait olmak zere yatrm yapan dier iletim irketlerince iletilir. letim irketlerinin dier hak ve ykmllkleri karlacak ynetmeliklerle belirlenir.

d) Doal gazn depolanmas:Depolama faaliyeti yapacak olan tzel kiiler aa-daki hususlara uymakla ykmldr.

1)Tzel kiiler, doal gazn yer alt ve yer stnde gaz veya LNG olarak depolanma-s faaliyetlerinde bulunabilmeleri iin, Kuruldan lisans almak zorundadr. Sz konusu li-sans olmakszn depolama faaliyetinde bulunulamaz. Lisans talebinde bulunan tzel ki-iler, karlacak ynetmelikte yer alacak koullara uymak mecburiyetindedir.

Depolama lisans almak iin bavuran tzel kiilerde;

aa) Depolama yapacak teknik ve ekonomik yeterlilie sahip olmak,

bb) Tasarruflar altnda bulunacak depolama kapasitelerinin tmn sistemin egdml ve gvenli bir tarzda ilemesine yardmc olacak ekilde idare edecekleri-ni taahht etmek,

cc) Tasarruflar altnda bulunacak depolama kapasitelerinin sistem elverili ol-duu takdirde, tarafsz ve eit bir ekilde hizmete sunulacan taahht etmek,

artlar aranr.

2) 6326 sayl Kanuna gre, iletme ruhsatna sahip irketlerin doal gaz rettii yer alt doal gaz yatan, depolama amac ile kullanmak zere Petrol leri Genel Mdrl-nn onaynn alnmasn mteakip Kuruma bavurmas halinde, Kurul tarafndan uygun grld takdirde, iletme ruhsatnn ilgili blm depolama lisansna evrilir. Ancak, retim irketinin Kuruma yapt bavuruda, depolama lisans iin istenen yeterlilie sa-hip olduunu belgelemesi arttr. irket, depolama faaliyetine balad takdirde, depola-ma faaliyetini, muhasebesini ayrtrmak suretiyle retim faaliyetinden ayr olarak yrtr.

Depolama irketine yaplan taleplerin reddedilmesi ve sistem kullancsnn bu durum-dan Kurumu haberdar etmesi halinde, Kurum gerekli incelemeleri ve denetimleri yapa-rak depolama irketinin yaymlanan usul ve esaslar ile lisans artlarn ihlal ettiini tespit etmesi halinde, depolama irketini talep edilen hizmeti vermee icbar edebilir. Yaplan bu ihlal nedeniyle, bu Kanunda gsterilen cezai meyyideler uygulanr.

e) Toptan sat: Toptan sat irketleri, serbest tketicilere yapacaklar toptan sat faaliyeti iin, Kuruldan lisans almak zorundadr. thalat lisans alm olan tzel ki-ilerin, toptan sat lisans alma zorunluluklar yoktur. thalat lisans ile doal gaz toptan sat yapabilirler.

GAZMER 17

U G E T A M1 6D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

Toptan sat faaliyeti yapmak isteyen tzel kiilerin, lisans almak iin doal gaz nereden temin edeceini ve hangi tama koullar ile sat gerekletireceini, ye-terli teknik ve ekonomik gcnn bulunduunu ve sistemin emniyetli bir ekilde i-lemesine yardmc olmak amacyla, gerekli depolama kapasitelerine sahip olduu-nu gstermesi ve ayrca, ynetmeliklerde belirtilen dier taahht ve garantileri de ver-mesi gerekir.

Doal gazn toptan sat faaliyetlerinin dzenlenmesinde aadaki esaslara uyulma-s zorunludur.

1) Datm irketlerine doal gaz sat yapan tzel kiiler, Kurumca ngrlecek sre ierisinde, mterilerin mevsimsel azami doal gaz ekilerini karlamak amacy-la, gerekli arz planlamasn yapmak ve depolama tedbirlerini almak ve bu amala depo-lama irketleri ile yapacaklar kira szlemelerini Kuruma ibraz etmek zorundadr. Gerek-li depolama tedbirlerinin alnmas iin, lisansn verildii tarihten itibaren be yllk bir sre tannr. Bu sre, lkedeki depolama tesislerinin yeterli dzeye ulamamas halinde Kurul karar ile iki yla kadar uzatlabilir.

Ayrca, Kurul her yl iklim deerlerine gre, her ehir iin mteakip yln mevsimsel younluunu karlayacak dengeleme amal depolama miktarlarn tayin etmeye ve ge-rekli tedbirleri almaya yetkilidir.

2) Serbest tketicilere toptan gaz sat yapan tzel kiiler, bu Kanunun yrrle girmesini mteakip mterilerine mevsimlik, gnlk ve saatlik esneklik limitleri dahilinde gaz giriini salamak mecburiyetindedir. Toptan satclarn gerekli arz ve depolama ka-pasitelerine ulamas zorunlu olup, ayrca lisansn verildii tarihten itibaren be yllk bir sre iinde gerekli depolama tedbirlerini almak zorundadr. Bu amala depolama irket-leri ile yapacaklar kira szlemelerini Kuruma ibraz ederler. Bu sre, lkedeki depolama tesislerinin yeterli dzeye ulamamas halinde uzatlabilir.

3) Doal gaz toptan sat yapan tzel kiiler, Kurum tarafndan ngrlen sre ie-risinde beklenen talebi karlayabilecek iletim, depolama ve sistemi dengeleyici kapasi-teleri salamak zorundadr.

4) Toptan sat irketi, ithalat irket veya ihracat irket veya serbest tketici veya datm irketi ile sat szlemeleri yapar ve fiyatlar serbeste belirler. Ticari gizlilii olan bilgiler Kurum hari nc taraflara aklanamaz ve suistimal edilemez.

5) Toptan sat irketlerinin, doal gaz ithalat yapabilmesi iin ithalat lisans al-mas zorunludur.

6) Toptan sat irketlerinin her birinin bir yl iinde satn gerekletirdikleri top-lam gaz miktar, Kurumca cari yla ilikin belirledii ulusal tketim tahmininin yzde yir-misini geemez.

7) Toptan sat irketleri, blgesel snrlama getirilmeksizin yurt genelinde sat ya-pabilir.

G A Z M E R 1 7

f) Doal gazn ihrac:thal edilmi veya yurt iinde retilmi doal gaz yurt d-na ihra etmek isteyen tzel kiiler, Kuruldan ihracat lisans alr. Lisans almak isteyen irketlerin karlacak ynetmeliklerde belirtilen artlarn yannda;

1) Teknik ve ekonomik yeterlie sahip olduunu gstermesi,

2) Doal gaz, hangi lkeye ve hangi tama vastalar ile ihra edeceini bildirmesi,

3) hra nedeniyle sistemin ileyiini ve lke ihtiyacn aksatmayacan ve ayrca sistemin emniyetini ihlal ettii durumlarda, meydana gelen zarar ve ziyan tazmin edece-ini garanti etmesi ve bu hususta meydana gelebilecek zarar ve ziyan karlamak ze-re zorunlu sigorta yapmas,

artlar aranr.

Ancak, transit hatlar ileten iletim irketleri, bu bendin (3) numaral alt bendinde be-lirtilen garanti artndan muaftr.

g) Doal gazn ehir ii datm: ehir ii doal gaz datm hizmeti, Kurum ta-rafndan alacak ihaleyi kazanan irkete mahalli doalgaz datm ebekesinin mlki-yeti de dahil olmak zere ehrin gelimilik dzeyi, tketim kapasitesi ve kullanc say-s gibi hususlar dikkate alnarak Kurum tarafndan belirlenecek lisans sresi iin verilir.

Kurumun belirli bir ehir iin aaca ihale, Resmi Gazetede ilan edilir. irketlerin iha-leye katlmak iin verecei teklifler, karlacak ynetmeliklerde belirtilen usul ve esasla-ra gre deerlendirilerek ihaleyi kazanan irkete datm lisans verilir ve irket o ehirde datm faaliyetlerini gerekletirmeye yetkili datm irketi unvann alr.

Datm lisans alan tzel kiiler, bu Kanunda datm lisans ile ilgili hkmlere ve Ku-rumca belirlenecek usul ve esaslara uymakla ykmldr. Datm lisans alan tzel kii, mlkiyetinde olacak datm ebekesini lisans sresi sona ermeden baka bir tzel ki-iye satabilir.

Lisans sresi sona eren datm irketi, lisans sresinin tamamlanmasndan bir yl nce, sz konusu ehir ii datm lisansnn yenilenmesini Kurumdan talep etmesi halinde Ku-rul, irketin ekonomik ve teknik gcn, hizmet kalitesini, abonelerinin memnuniyetini, Kurumca karlacak ynetmeliklerde belirtilecek dier hususlar dikkate alarak ikinci kez datm lisans verebilir. Lisans sahibinin lisans sresi yukarda belirtilen nedenlerle uza-tlmad takdirde, Kurum ilgili ehir iin yeniden ihale aar ve mevcut ebekenin iletme ve mlkiyeti iin en uygun teklifi veren tzel kiiye datm lisansn verir. ebekenin be-deli Kurum tarafndan tahsil edilerek nceki lisans sahibine denir.

Kurum, mlkiyet sahibi datm irketinin datm faaliyetlerini ynlendirir, denetler, izler ve gerektiinde bu hizmetleri, masraflar datm irketine ait olmak zere, bu Kanuna tabi sertifika sahibi gerek ve tzel kiilerden satn alabilir. Doal gazn ehir ii datm-na ait ihale usul ve esaslar, deerlendirme kriterleri ve lisansta bulunmas gereken di-er hususlar ynetmelikle dzenlenir.

UGETAM18

U G E T A M1 6

DO

A

L G

AZ

PY

AS

AS

I K

AN

UN

U

Toptan sat faaliyeti yapmak isteyen tzel kiilerin, lisans almak iin doal gaz nereden temin edeceini ve hangi tama koullar ile sat gerekletireceini, ye-terli teknik ve ekonomik gcnn bulunduunu ve sistemin emniyetli bir ekilde i-lemesine yardmc olmak amacyla, gerekli depolama kapasitelerine sahip olduu-nu gstermesi ve ayrca, ynetmeliklerde belirtilen dier taahht ve garantileri de ver-mesi gerekir.

Doal gazn toptan sat faaliyetlerinin dzenlenmesinde aadaki esaslara uyulma-s zorunludur.

1) Datm irketlerine doal gaz sat yapan tzel kiiler, Kurumca ngrlecek sre ierisinde, mterilerin mevsimsel azami doal gaz ekilerini karlamak amacy-la, gerekli arz planlamasn yapmak ve depolama tedbirlerini almak ve bu amala depo-lama irketleri ile yapacaklar kira szlemelerini Kuruma ibraz etmek zorundadr. Gerek-li depolama tedbirlerinin alnmas iin, lisansn verildii tarihten itibaren be yllk bir sre tannr. Bu sre, lkedeki depolama tesislerinin yeterli dzeye ulamamas halinde Kurul karar ile iki yla kadar uzatlabilir.

Ayrca, Kurul her yl iklim deerlerine gre, her ehir iin mteakip yln mevsimsel younluunu karlayacak dengeleme amal depolama miktarlarn tayin etmeye ve ge-rekli tedbirleri almaya yetkilidir.

2) Serbest tketicilere toptan gaz sat yapan tzel kiiler, bu Kanunun yrrle girmesini mteakip mterilerine mevsimlik, gnlk ve saatlik esneklik limitleri dahilinde gaz giriini salamak mecburiyetindedir. Toptan satclarn gerekli arz ve depolama ka-pasitelerine ulamas zorunlu olup, ayrca lisansn verildii tarihten itibaren be yllk bir sre iinde gerekli depolama tedbirlerini almak zorundadr. Bu amala depolama irket-leri ile yapacaklar kira szlemelerini Kuruma ibraz ederler. Bu sre, lkedeki depolama tesislerinin yeterli dzeye ulamamas halinde uzatlabilir.

3) Doal gaz toptan sat yapan tzel kiiler, Kurum tarafndan ngrlen sre ie-risinde beklenen talebi karlayabilecek iletim, depolama ve sistemi dengeleyici kapasi-teleri salamak zorundadr.

4) Toptan sat irketi, ithalat irket veya ihracat irket veya serbest tketici veya datm irketi ile sat szlemeleri yapar ve fiyatlar serbeste belirler. Ticari gizlilii olan bilgiler Kurum hari nc taraflara aklanamaz ve suistimal edilemez.

5) Toptan sat irketlerinin, doal gaz ithalat yapabilmesi iin ithalat lisans al-mas zorunludur.

6) Toptan sat irketlerinin her birinin bir yl iinde satn gerekletirdikleri top-lam gaz miktar, Kurumca cari yla ilikin belirledii ulusal tketim tahmininin yzde yir-misini geemez.

7) Toptan sat irketleri, blgesel snrlama getirilmeksizin yurt genelinde sat ya-pabilir.

G A Z M E R 1 7

f) Doal gazn ihrac:thal edilmi veya yurt iinde retilmi doal gaz yurt d-na ihra etmek isteyen tzel kiiler, Kuruldan ihracat lisans alr. Lisans almak isteyen irketlerin karlacak ynetmeliklerde belirtilen artlarn yannda;

1) Teknik ve ekonomik yeterlie sahip olduunu gstermesi,

2) Doal gaz, hangi lkeye ve hangi tama vastalar ile ihra edeceini bildirmesi,

3) hra nedeniyle sistemin ileyiini ve lke ihtiyacn aksatmayacan ve ayrca sistemin emniyetini ihlal ettii durumlarda, meydana gelen zarar ve ziyan tazmin edece-ini garanti etmesi ve bu hususta meydana gelebilecek zarar ve ziyan karlamak ze-re zorunlu sigorta yapmas,

artlar aranr.

Ancak, transit hatlar ileten iletim irketleri, bu bendin (3) numaral alt bendinde be-lirtilen garanti artndan muaftr.

g) Doal gazn ehir ii datm: ehir ii doal gaz datm hizmeti, Kurum ta-rafndan alacak ihaleyi kazanan irkete mahalli doalgaz datm ebekesinin mlki-yeti de dahil olmak zere ehrin gelimilik dzeyi, tketim kapasitesi ve kullanc say-s gibi hususlar dikkate alnarak Kurum tarafndan belirlenecek lisans sresi iin verilir.

Kurumun belirli bir ehir iin aaca ihale, Resmi Gazetede ilan edilir. irketlerin iha-leye katlmak iin verecei teklifler, karlacak ynetmeliklerde belirtilen usul ve esasla-ra gre deerlendirilerek ihaleyi kazanan irkete datm lisans verilir ve irket o ehirde datm faaliyetlerini gerekletirmeye yetkili datm irketi unvann alr.

Datm lisans alan tzel kiiler, bu Kanunda datm lisans ile ilgili hkmlere ve Ku-rumca belirlenecek usul ve esaslara uymakla ykmldr. Datm lisans alan tzel kii, mlkiyetinde olacak datm ebekesini lisans sresi sona ermeden baka bir tzel ki-iye satabilir.

Lisans sresi sona eren datm irketi, lisans sresinin tamamlanmasndan bir yl nce, sz konusu ehir ii datm lisansnn yenilenmesini Kurumdan talep etmesi halinde Ku-rul, irketin ekonomik ve teknik gcn, hizmet kalitesini, abonelerinin memnuniyetini, Kurumca karlacak ynetmeliklerde belirtilecek dier hususlar dikkate alarak ikinci kez datm lisans verebilir. Lisans sahibinin lisans sresi yukarda belirtilen nedenlerle uza-tlmad takdirde, Kurum ilgili ehir iin yeniden ihale aar ve mevcut ebekenin iletme ve mlkiyeti iin en uygun teklifi veren tzel kiiye datm lisansn verir. ebekenin be-deli Kurum tarafndan tahsil edilerek nceki lisans sahibine denir.

Kurum, mlkiyet sahibi datm irketinin datm faaliyetlerini ynlendirir, denetler, izler ve gerektiinde bu hizmetleri, masraflar datm irketine ait olmak zere, bu Kanuna tabi sertifika sahibi gerek ve tzel kiilerden satn alabilir. Doal gazn ehir ii datm-na ait ihale usul ve esaslar, deerlendirme kriterleri ve lisansta bulunmas gereken di-er hususlar ynetmelikle dzenlenir.

GAZMER 19

U G E T A M1 8D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

Kuruldan datm lisans alan ehir ii datm irketi, yetki ald ehirde bulunan be-lediye veya belediye irketini sermaye koyma art aramakszn, yzde on nispetin-de datm irketine ortak olmaya davet etmek zorundadr. Bu sermaye oran, bede-li denmek kaydyla en fazla yzde on orannda artrlabilir. Ancak bu art Hazineye borcu bulunmayan ve ilave kredi talep etmeyen veya Hazineye olan kredi borlarn tasfiye ettikten sonra, bu amala Hazine garantili kredi salamamas kaydyla mm-kn olabilir.

Kurum, belediye veya belediye irketinin hisse almamas veya en az bir ynetim kuru-lu yeliine hak kazanlmayacak oranda hisse almas halinde, 6762 sayl Trk Ticaret Kanununun 275 inci maddesine gre belediyeye irket ynetim ve denetim kurullarnda temsil hakk verecek dzenlemelerin yaplmasn, ehir ii datm irketinden isteyebilir.

Datm irketlerinin ykmllkleri:

1) Doal gaz datm irketleri, datm ebekeleri iin sevkiyat kontrol merkezi ku-rarlar. Ancak, Kurum tarafndan tketim kapasitesinin yetersiz olduu belirlenen ehir-lerde bu art aranmaz.

2) Datm irketleri sorumluluk alanlarnda bulunan tketicilerin talep etmesi halin-de, bu tketicileri sisteme balamakla ykmldr. Ancak balant yapma ykmll, irketin tasarrufu altndaki sistemin balant yapmaya imkan veren kapasitede olmas-na ve tketicinin de kendi zerine den ve datm ynetmeliinde ngrlen ilemle-ri yapmasna ve belirleyecei usul ve esaslara gre, balantnn teknik ve ekonomik ola-rak gereklemesinin mmkn olmasna baldr. Bu konuda ihtilaf olmas halinde ba-lantnn teknik ve ekonomik olup olmadna Kurul karar verir.

3) Balama talebi reddedilen kullanc durumu Kuruma bildirir. Kurul datm irke-tinin konu hakkndaki savunmasn aldktan sonra, bu maddede belirtilen esaslarn ih-lal edildiinin tespit edilmesi halinde, irket Kurulun konu hakknda verecei karara uy-mak zorundadr.

4) Datm irketleri, konut, ticarethane ve sanayi dahil tketicileri doal gaz kul-lanmak iin yaptrdklar veya mevcut olan i tesisat kendi teknik personeline veya ken-di adna alan denetim irketlerine kontrol ettirebilir. tesisatn, yaymlanacak i te-sisat ynetmeliine uygun olmadnn tespiti halinde, irket gaz vermeyi reddedebile-cei gibi vermekte olduu gaz da kesebilir. Tketicinin tesisat uygun hale getirip tek-rar bavurmas halinde, ayn ilemler tekrarlanr. tesisatta yaplacak izinsiz tadilat, uy-gunsuz ve kt kullanm, yanl ve bozuk ekipman kullanlmas, proje d tesisat yap-m ile tesisatn bakmszl nedeniyle doabilecek zarar ve ziyanlardan datm irketle-ri sorumlu deildir.

5) (Deiik Madde: 16 Haziran 2005-5367 s. Kanun Md. 1; 25 Haziran 2005 Ta-rih 25856 s. RG) Datm irketleri, yurt apnda sadece iki ehirde lisans sahibi olabi-lir. Ancak, bu say ehirlerin gelimilik durumu, tketim kapasitesi ve kullanc says gibi hususlar dikkate alnarak Kurul kararyla artrlabilir. Datm irketlerinin belirlenmi da-

UGETAM20

U G E T A M1 8

DO

A

L G

AZ

PY

AS

AS

I K

AN

UN

U

Kuruldan datm lisans alan ehir ii datm irketi, yetki ald ehirde bulunan be-lediye veya belediye irketini sermaye koyma art aramakszn, yzde on nispetin-de datm irketine ortak olmaya davet etmek zorundadr. Bu sermaye oran, bede-li denmek kaydyla en fazla yzde on orannda artrlabilir. Ancak bu art Hazineye borcu bulunmayan ve ilave kredi talep etmeyen veya Hazineye olan kredi borlarn tasfiye ettikten sonra, bu amala Hazine garantili kredi salamamas kaydyla mm-kn olabilir.

Kurum, belediye veya belediye irketinin hisse almamas veya en az bir ynetim kuru-lu yeliine hak kazanlmayacak oranda hisse almas halinde, 6762 sayl Trk Ticaret Kanununun 275 inci maddesine gre belediyeye irket ynetim ve denetim kurullarnda temsil hakk verecek dzenlemelerin yaplmasn, ehir ii datm irketinden isteyebilir.

Datm irketlerinin ykmllkleri:

1) Doal gaz datm irketleri, datm ebekeleri iin sevkiyat kontrol merkezi ku-rarlar. Ancak, Kurum tarafndan tketim kapasitesinin yetersiz olduu belirlenen ehir-lerde bu art aranmaz.

2) Datm irketleri sorumluluk alanlarnda bulunan tketicilerin talep etmesi halin-de, bu tketicileri sisteme balamakla ykmldr. Ancak balant yapma ykmll, irketin tasarrufu altndaki sistemin balant yapmaya imkan veren kapasitede olmas-na ve tketicinin de kendi zerine den ve datm ynetmeliinde ngrlen ilemle-ri yapmasna ve belirleyecei usul ve esaslara gre, balantnn teknik ve ekonomik ola-rak gereklemesinin mmkn olmasna baldr. Bu konuda ihtilaf olmas halinde ba-lantnn teknik ve ekonomik olup olmadna Kurul karar verir.

3) Balama talebi reddedilen kullanc durumu Kuruma bildirir. Kurul datm irke-tinin konu hakkndaki savunmasn aldktan sonra, bu maddede belirtilen esaslarn ih-lal edildiinin tespit edilmesi halinde, irket Kurulun konu hakknda verecei karara uy-mak zorundadr.

4) Datm irketleri, konut, ticarethane ve sanayi dahil tketicileri doal gaz kul-lanmak iin yaptrdklar veya mevcut olan i tesisat kendi teknik personeline veya ken-di adna alan denetim irketlerine kontrol ettirebilir. tesisatn, yaymlanacak i te-sisat ynetmeliine uygun olmadnn tespiti halinde, irket gaz vermeyi reddedebile-cei gibi vermekte olduu gaz da kesebilir. Tketicinin tesisat uygun hale getirip tek-rar bavurmas halinde, ayn ilemler tekrarlanr. tesisatta yaplacak izinsiz tadilat, uy-gunsuz ve kt kullanm, yanl ve bozuk ekipman kullanlmas, proje d tesisat yap-m ile tesisatn bakmszl nedeniyle doabilecek zarar ve ziyanlardan datm irketle-ri sorumlu deildir.

5) (Deiik Madde: 16 Haziran 2005-5367 s. Kanun Md. 1; 25 Haziran 2005 Ta-rih 25856 s. RG) Datm irketleri, yurt apnda sadece iki ehirde lisans sahibi olabi-lir. Ancak, bu say ehirlerin gelimilik durumu, tketim kapasitesi ve kullanc says gibi hususlar dikkate alnarak Kurul kararyla artrlabilir. Datm irketlerinin belirlenmi da-

G A Z M E R 1 9

tm blgesi kapsam, teknik ve ekonomik gerekler dikkate alnarak il snrlarn ama-yacak ekilde Kurul tarafndan yeniden belirlenebilir. Kurul, nfus younluuna gre bir ehri snrlar belirlenmi birden fazla datm blgesine ayrabilir ve her blgeyi ayr ayr ihale edebilir.

h) Sktrlm doal gaz datm ve iletimi: Doal gazn kuyuba, ulusal iletim ebekesi veya ehir ii datm sisteminden satn alnp sktrlmas ve basnl kaplara doldurulmas, sktrlm haldeki doal gazn ehirler arasndaki zel vastalarla tan-mas ve iletim ebekelerinin ulaamad yerlerde basncnn drlerek satlmas faa-liyetlerini yapacak tzel kiilerin, bu faaliyetler iin Kuruldan lisans almalar zorunludur. Bu faaliyeti yapacak tzel kiilerin, lisans almak iin ilgili ynetmeliklerde yer alan art-lara uymalar yannda, yapacaklar faaliyet kapsamnda yer alacak tesis ve ekipmanla-rn Trk Standartlarna ve/veya Avrupa Birliince kabul edilen standartlara uygun ve g-venli olacan garanti etmesi art aranr.

Yapm ve hizmet faaliyetleri

Madde 5.- Doal gaz piyasasnda faaliyet gsterecek ithalat irket, ihracat irket, ile-tim irketi, depolama irketi, datm irketi, toptan sat irketi ve serbest tketiciler, Ku-rumdan sertifika alm gerek ve tzel kiiler ile yapm ve hizmet szlemesi imzalaya-bilir. Doal gazla ilgili herhangi bir yapm ve hizmet faaliyeti, sertifika sahibi olmayan ki-iler tarafndan gerekletirilemez.

tesisat ve servis hatlar ile ilgili sertifikalar Kurum adna ve Kurum tarafndan yetkilen-dirilen resmi veya zel irketler ile ehir ii datm irketlerince verilir. Gerek ve tzel ki-ilerin, sertifika almak iin Kuruma yapacaklar bavurulara altm gn ierisinde Kurum tarafndan cevap verilir.

Sistemle ilgili ;

a) Fizibilite, ett, proje, mavirlik, kontrol ve denetleme, b) Yapm, c) Servis, bakm ve onarm,

gibi hizmetleri yapacak olanlar da yapacaklar faaliyetler iin, Kurumdan sertifika almak zorundadr. Yapm ve hizmet faaliyeti yapmak isteyenler, Kurum tarafndan hazrlanacak ynetmelie gre Kuruma bavurur. Sz konusu ynetmeliin ngrd yeterlik art-larn tayanlara sertifika verilir.

Yapm ve hizmet faaliyetinde bulunacak gerek veya tzel kiiler, Kurumca hazrlanan ynetmelik ve yaymlanacak teblilere uygun faaliyet gstermek zorundadr.

Yapm ve hizmet alannda faaliyet gstermek zere i tesisat ve servis hatlar alannda datm irketlerinden sertifika alm olanlar, datm irketleri tarafndan denetlenir. An-cak tketicilerin bavurmas halinde, Kurum tarafndan da denetlenebilir. Tketicilerin Kuruma bavurma usul ve esaslar ynetmelik ile dzenlenir.

GAZMER 21

U G E T A M2 0D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

Lisans ve sertifikalarn genel esaslar

Madde 6.- Bu Kanun kapsamnda Kurul tarafndan verilecek lisans ve sertifikalarn tabi olaca usul ve esaslar ile lisans ve sertifikalarda yer alacak asgari hkmler unlardr:

a) Lisans ve sertifikalarn tabi olaca usul ve esaslar:

1) Piyasa faaliyetleri ile itigal edecek tzel kiiler, faaliyetlerine balamadan nce, her bir faaliyet iin ve sz konusu faaliyetlerin birden fazla tesiste yrtlecek olmas ha-linde, her tesis iin ayr ayr lisans almak zorundadr.

2) Birden fazla lisansa sahip olan ayn tzel kii veya ayn faaliyeti birden fazla te-siste yrten tzel kiiler, lisansa tabi her faaliyet veya tesis iin ayr ayr muhasebe ka-ytlar tutmak zorundadr.

3) Lisans veya sertifika bavuru usul ve esaslar, lisans ve sertifika sahibi tzel kii-lerin hak ve ykmllkleri, lisans sahibinin haklarnn temliki, lisans tadili, sreleri, sre uzatm ve sahibi tarafndan lisans veya sertifikadan vazgeilmesi halleri ile faaliyetin tr ve iletim, datm ve depolamas yaplan doal gaz miktarna gre belirlenecek lisans ve sertifika bedelleri ynetmelikle dzenlenir.

4) Lisanslar ve sertifikalar bir defada en az on, en fazla otuz yl sre ile verilir.

5) Tzel kiiler, Kurul tarafndan belirlenen lisans ve sertifika alma, yenileme, tadil, suret kartma, sertifika ve yllk lisans bedellerini Kuruma demek zorundadr.

6) Lisans sahibi tzel kiiler; tesislerini, yasal defter ve kaytlarn, Kurul denetimine hazr bulundurmak, Kurul tarafndan talep edildiinde denetime amak ve Kurumun fa-aliyetlerini yerine getirebilmesi iin ihtiya duyaca her trl bilgi ve belgeyi zamannda Kurula vermek zorundadr.

b) Lisanslarda asgari olarak yer alacak hkmler:

1) Lisans kapsamnda hizmet verilecek gerek ve tzel kiilere dair gruplar veya ka-tegoriler ile yrtlecek faaliyet trlerini belirleyen hkmler.

2) Bir datm ya da iletim lisans sahibinin, gerek ve tzel kiilere, ayn kapasiteye sahip sistem kullanclar arasnda ayrm gzetmeksizin sisteme eriim ve sistemi kulla-nm imkan salayacana dair hkmler.

3) Bu Kanunda yer alan fiyatlandrma esaslarn tespit etmeye, piyasa ihtiyalarn dikkate alarak, abonelere yaplan doal gaz satnda uygulanacak fiyatlandrma esas-larn tespit etmeye ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiya duyulacak ayarlamalara ilikin formlleri uygulamaya dair yntemler ve bunlarn denetlenmesine dair hkmler.

4) Lisans sahibinin Kurula tam ve doru bilgi vermesini ve abonelere yaplan sat-lar asndan; datm lisans sahibinin doal gaz almlarn en ekonomik kaynaktan yap-masn ve gerektiinde yapt almlarda en ekonomik alm yaptn kantlamasn sa-layacak hkmler.

UGETAM22

U G E T A M2 0

DO

A

L G

AZ

PY

AS

AS

I K

AN

UN

U

Lisans ve sertifikalarn genel esaslar

Madde 6.- Bu Kanun kapsamnda Kurul tarafndan verilecek lisans ve sertifikalarn tabi olaca usul ve esaslar ile lisans ve sertifikalarda yer alacak asgari hkmler unlardr:

a) Lisans ve sertifikalarn tabi olaca usul ve esaslar:

1) Piyasa faaliyetleri ile itigal edecek tzel kiiler, faaliyetlerine balamadan nce, her bir faaliyet iin ve sz konusu faaliyetlerin birden fazla tesiste yrtlecek olmas ha-linde, her tesis iin ayr ayr lisans almak zorundadr.

2) Birden fazla lisansa sahip olan ayn tzel kii veya ayn faaliyeti birden fazla te-siste yrten tzel kiiler, lisansa tabi her faaliyet veya tesis iin ayr ayr muhasebe ka-ytlar tutmak zorundadr.

3) Lisans veya sertifika bavuru usul ve esaslar, lisans ve sertifika sahibi tzel kii-lerin hak ve ykmllkleri, lisans sahibinin haklarnn temliki, lisans tadili, sreleri, sre uzatm ve sahibi tarafndan lisans veya sertifikadan vazgeilmesi halleri ile faaliyetin tr ve iletim, datm ve depolamas yaplan doal gaz miktarna gre belirlenecek lisans ve sertifika bedelleri ynetmelikle dzenlenir.

4) Lisanslar ve sertifikalar bir defada en az on, en fazla otuz yl sre ile verilir.

5) Tzel kiiler, Kurul tarafndan belirlenen lisans ve sertifika alma, yenileme, tadil, suret kartma, sertifika ve yllk lisans bedellerini Kuruma demek zorundadr.

6) Lisans sahibi tzel kiiler; tesislerini, yasal defter ve kaytlarn, Kurul denetimine hazr bulundurmak, Kurul tarafndan talep edildiinde denetime amak ve Kurumun fa-aliyetlerini yerine getirebilmesi iin ihtiya duyaca her trl bilgi ve belgeyi zamannda Kurula vermek zorundadr.

b) Lisanslarda asgari olarak yer alacak hkmler:

1) Lisans kapsamnda hizmet verilecek gerek ve tzel kiilere dair gruplar veya ka-tegoriler ile yrtlecek faaliyet trlerini belirleyen hkmler.

2) Bir datm ya da iletim lisans sahibinin, gerek ve tzel kiilere, ayn kapasiteye sahip sistem kullanclar arasnda ayrm gzetmeksizin sisteme eriim ve sistemi kulla-nm imkan salayacana dair hkmler.

3) Bu Kanunda yer alan fiyatlandrma esaslarn tespit etmeye, piyasa ihtiyalarn dikkate alarak, abonelere yaplan doal gaz satnda uygulanacak fiyatlandrma esas-larn tespit etmeye ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiya duyulacak ayarlamalara ilikin formlleri uygulamaya dair yntemler ve bunlarn denetlenmesine dair hkmler.

4) Lisans sahibinin Kurula tam ve doru bilgi vermesini ve abonelere yaplan sat-lar asndan; datm lisans sahibinin doal gaz almlarn en ekonomik kaynaktan yap-masn ve gerektiinde yapt almlarda en ekonomik alm yaptn kantlamasn sa-layacak hkmler.

G A Z M E R 2 1

5) Ynetmelik uyarnca, hizmet maliyetlerinin yanstlmasna dair kurallar ile iletme kayplarn asgariye indirecek nlemlerin uygulanmasna dair esaslar ieren hkmler.

6) Lisansn iptali ve sona ermesine ilikin hkmler.

7) Lisansta deiiklik yaplmasna ilikin hkmler.

8) Lisans sahibinin Kuruma demekle ykml olaca bedeller ve deme koul-larna ilikin hkmler.

9) Lisans sahibine ait veya kullanmndaki tesis ve/veya tesislerin gerektiinde li-sans amalar dorultusunda bakalarna kullandrlmas koullarna ilikin hkmler.

10) Lisans sahibinin Kurul tarafndan verilen tm talimatlara uyma ykmllkleri-ne ilikin hkmler.

11) Lisans kapsamnda, Kuruldan izin alnmakszn yaplabilecek faaliyetlere ili-kin hkmler.

12) Lisans kapsamndaki faaliyetler ile ilgili uyumazlklarn hangilerinin Kurul tara-fndan zleceine ilikin hkmler.

13) Lisansta yer alan hak ve ykmllklerin hangi sre, koul ve hallerde geersiz olacana ilikin hkmler.

14) Hizmetin teknik gereklere gre yaplmasn salayacak hkmler.

c) Sertifikalarda asgari olarak;

1) Sertifika kapsamnda hizmet verilecek gerek ve tzel kiilere dair gruplar veya kategoriler ile yrtlecek faaliyet trlerini belirleyen hkmler,

2) Sertifika iptali ve sona ermesine ilikin hkmler,

3) Sertifikada deiiklik yaplmasna ilikin hkmler,

4) Sertifika sahibinin Kuruma demekle ykml olaca bedeller ve deme koul-larna ilikin hkmler,

5) Sertifika sahibinin Kurul tarafndan verilen tm talimatlara ve ynetmeliklere uyma ykmllklerine ilikin hkmler,

6) Sertifika kapsamnda, Kuruldan izin alnmakszn yaplabilecek faaliyetlere ili-kin hkmler,

7) Sertifika kapsamndaki faaliyetleri ile ilgili uyumazlklarn hangilerinin Kurul tara-fndan zleceine ilikin hkmler,

8) Sertifikada yer alan hak ve ykmllklerin hangi sre, koul ve hallerde geer-siz olacana ilikin hkmler,

9) Faaliyetlerin teknik gereklere gre yaplmasn salayacak hkmler,

bulunur.

GAZMER 23

U G E T A M2 2D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

d) Lisans veya sertifikalarn sona ermesi: Lisans ve sertifikalar Kurul tarafndan lisans veya sertifikada belirtilen yntem uyarnca sreleri uzatlmad takdirde, srelerinin biti-minde veya lisans veya sertifika sahibi gerek veya tzel kiinin iflas halinde kendiliin-den, lisans veya sertifika sahibi gerek veya tzel kiinin lisans veya sertifikadan vaz-gemeyi istemesi halinde ise ancak Kurul onay ile sona erer.

NC BLMRekabetin Korunmas ve Gelitirilmesi, Bilgi Verme, Hesap Ayrm, Serbest T-

keticinin Belirlenmesi ve Sisteme Girite stisnai Haller

Rekabetin korunmas ve gelitirilmesi, bilgi verme ve hesap ayrm

Madde 7.- a) Rekabetin korunmas ve gelitirilmesine ilikin esaslar aada belirtilmitir:

1) 7.12.1994 tarihli ve 4054 sayl Rekabetin Korunmas Hakknda Kanunda ngr-len rekabet zgrl, hakim durumun ktye kullanlmamas, birleme ve devir alma-ya ilikin hususlar, doal gaz piyasasnda faaliyet gsterecek tzel kiilere de uygulanr.

2) Trkiyedeki retim irketleri hari olmak kaydyla hibir tzel kii, Kurumun cari yla ait olarak belirledii ulusal doal gaz tketim tahmininin yzde yirmisinden fazlasn satamaz. Bu oran, kayplar dldkten sonra kalan net ulusal tketim miktarndan ir-ketin dorudan doruya veya sermayesinin yarsndan fazlas kendisine ait irketler va-stasyla tkettii gaz miktar tenzil edilerek bulunur. Bu orann almas halinde Kurum tarafndan gerekli nlemler alnr.

3) Doal gaz piyasa faaliyeti yapan herhangi bir tzel kii, kendi faaliyet alan dn-da faaliyet gsteren tzel kiilerden sadece bir tanesine itirak edebilir. Ancak ayr bir ir-ket kuramaz. Kendi faaliyet alannda, faaliyet gsteren hi bir tzel kiiye itirak edemez ve irket kuramaz. Ancak, itirak ettii tzel kii zerinde dorudan veya dolayl olarak o tzel kiinin sermayesinin veya ticari mal varlnn yarsndan fazlasn veya oy haklar-nn yarsndan fazlasn kullanma hakkna ya da denetim kurulu, ynetim kurulu veya t-zel kiiyi temsile yetkili organlarn yelerinin yardan fazlasn atama hakkna ya da ile-rini idare etme hakkna sahip olamaz.BOTAn mevcut itirakleri ile ilgili haklar sakldr.

b) Doal gaz piyasasnda faaliyet gsteren tzel kiiler yaptklar faaliyetle ilgili konular-da, bilgi vermekle ykmldrler. Verilecek bilgilerin kapsam ve bilgi verilecek merciler aada belirtilmitir.

1) Doal gaz iletim ve sevkiyat kontrol yapan iletim irketleri, LNG tesisi ve yeral-t depolama tesisi ileten depolama irketleri, ehir ii doal gaz datm faaliyeti yapan datm irketleri, doal gaz temin eden retim ve ithalat irketleri, kendileriyle ayn alan-da faaliyet gsteren dier irketlere, yaptklar faaliyetlerin doal gaz sisteminin emniyet-li ve verimli ilemesini teminen yeterli bilgi vermekle ykmldrler.

2) Bu maddede belirtilen bilgilerin kapsam, bu Kanunun yrrle girdii tarihten sonra, Kurumun ncelikle karaca ynetmeliklerde belirlenecektir.

UGETAM24

U G E T A M2 2

DO

A

L G

AZ

PY

AS

AS

I K

AN

UN

U

d) Lisans veya sertifikalarn sona ermesi: Lisans ve sertifikalar Kurul tarafndan lisans veya sertifikada belirtilen yntem uyarnca sreleri uzatlmad takdirde, srelerinin biti-minde veya lisans veya sertifika sahibi gerek veya tzel kiinin iflas halinde kendiliin-den, lisans veya sertifika sahibi gerek veya tzel kiinin lisans veya sertifikadan vaz-gemeyi istemesi halinde ise ancak Kurul onay ile sona erer.

NC BLMRekabetin Korunmas ve Gelitirilmesi, Bilgi Verme, Hesap Ayrm, Serbest T-

keticinin Belirlenmesi ve Sisteme Girite stisnai Haller

Rekabetin korunmas ve gelitirilmesi, bilgi verme ve hesap ayrm

Madde 7.- a) Rekabetin korunmas ve gelitirilmesine ilikin esaslar aada belirtilmitir:

1) 7.12.1994 tarihli ve 4054 sayl Rekabetin Korunmas Hakknda Kanunda ngr-len rekabet zgrl, hakim durumun ktye kullanlmamas, birleme ve devir alma-ya ilikin hususlar, doal gaz piyasasnda faaliyet gsterecek tzel kiilere de uygulanr.

2) Trkiyedeki retim irketleri hari olmak kaydyla hibir tzel kii, Kurumun cari yla ait olarak belirledii ulusal doal gaz tketim tahmininin yzde yirmisinden fazlasn satamaz. Bu oran, kayplar dldkten sonra kalan net ulusal tketim miktarndan ir-ketin dorudan doruya veya sermayesinin yarsndan fazlas kendisine ait irketler va-stasyla tkettii gaz miktar tenzil edilerek bulunur. Bu orann almas halinde Kurum tarafndan gerekli nlemler alnr.

3) Doal gaz piyasa faaliyeti yapan herhangi bir tzel kii, kendi faaliyet alan dn-da faaliyet gsteren tzel kiilerden sadece bir tanesine itirak edebilir. Ancak ayr bir ir-ket kuramaz. Kendi faaliyet alannda, faaliyet gsteren hi bir tzel kiiye itirak edemez ve irket kuramaz. Ancak, itirak ettii tzel kii zerinde dorudan veya dolayl olarak o tzel kiinin sermayesinin veya ticari mal varlnn yarsndan fazlasn veya oy haklar-nn yarsndan fazlasn kullanma hakkna ya da denetim kurulu, ynetim kurulu veya t-zel kiiyi temsile yetkili organlarn yelerinin yardan fazlasn atama hakkna ya da ile-rini idare etme hakkna sahip olamaz.BOTAn mevcut itirakleri ile ilgili haklar sakldr.

b) Doal gaz piyasasnda faaliyet gsteren tzel kiiler yaptklar faaliyetle ilgili konular-da, bilgi vermekle ykmldrler. Verilecek bilgilerin kapsam ve bilgi verilecek merciler aada belirtilmitir.

1) Doal gaz iletim ve sevkiyat kontrol yapan iletim irketleri, LNG tesisi ve yeral-t depolama tesisi ileten depolama irketleri, ehir ii doal gaz datm faaliyeti yapan datm irketleri, doal gaz temin eden retim ve ithalat irketleri, kendileriyle ayn alan-da faaliyet gsteren dier irketlere, yaptklar faaliyetlerin doal gaz sisteminin emniyet-li ve verimli ilemesini teminen yeterli bilgi vermekle ykmldrler.

2) Bu maddede belirtilen bilgilerin kapsam, bu Kanunun yrrle girdii tarihten sonra, Kurumun ncelikle karaca ynetmeliklerde belirlenecektir.

G A Z M E R 2 3

3) Doal gaz piyasasnda faaliyet gsteren taraflar ticari ynden hassas bilgi ve belgeleri gizli tutmakla ykmldr. Ancak, Rekabet Kurumu ve Kurumun yapaca so-ruturmalar nedeniyle, ilgililere verecekleri bilgilerden dolay sorumlu tutulamaz.

4) Doal gaz piyasasnda faaliyet gsteren tzel kiiler, doal gaz alm-satm s-rasnda bizzat edindikleri veya denetleyen, denetlenen veya bal tzel kiiler vastasy-la edindikleri gizli bilgileri, kendi menfaatleri veya kendilerine bal firmalar yararna kul-lanamaz.

c) Doal gaz piyasasnda birden fazla konuda faaliyet gsteren tzel kiilerin muhase-be ayrmlarn yapmalar zorunludur.

d) Datm irketlerinin bir yl ierisinde datacaklar gazn en fazla yzde ellisini bir t-zel kiiden satn almalar esas olup, Kurul rekabet ortam olumasn dikkate alarak bu miktar artrmaya veya azaltmaya yetkilidir.

Serbest tketicinin belirlenmesi ve sisteme girite istisnai haller

Madde 8.- a) Serbest tketiciler aadaki snflamaya gre belirlenir.

1) Satn ald yllk doal gaz miktar bir milyon metrekpten daha fazla olan tke-ticiler ve kullanc birlikleri,

2) Elektrik enerjisi retimi iin gaz satn alan irketler,

3) Elektrik ve s enerjisi reten kojenerasyon tesisleri,

4) retim faaliyetinde kullanlmak zere, Trkiyede doal gaz reten retim irketleri,

Serbest tketici statsndedir. Ancak Kurul, btn tketiciler serbest tketici oluncaya kadar her yl serbest tketici olma snrn yeniden belirleyecektir.

Kurul, bu maddede belirtilen snflamalarn uygulanmasn yakndan takip eder. Da-tm irketlerinin, sorumluluk alanlar haricinde bulunan abonelere, doal gaz temin etme zorunluluklar yoktur. Toptan sat irketleri bu tketicilere doal gaz satp satma-makta serbesttir.

b) Kurul, sadece lisans verilme aamasnda olmak zere, ehirlerin gelimilik durumu, gaz tketimi ve ehirlerde alt yap yatrmlarnn tevik edilmesi amacyla, serbest tke-tici olmak iin aranan yllk tketim miktarnn snrn tespit etmeye yetkilidir. Doal gaz piyasa faaliyeti yapan tzel kiiler bu Kanunda belirtilen sisteme giri koullarna gre sisteme balant yapmak isteyenlerin sisteme giriine msaade etmekle ykmldr.

Doal gaz piyasa faaliyeti yapan tzel kiiler, sisteme giri iin talepte bulunan dier t-zel kiiler ve serbest tketicilerin sisteme giri taleplerini, ancak yeterli kapasiteye sa-hip olamama veya bu kiilerin sisteme girileri halinde ykmllklerini yerine getire-meyecekleri veya mevcut szlemeleri nedeniyle ciddi mali ve ekonomik tazminatlara mahkm olabilecekleri durumlarda kabul etmeyebilir.

Kapasitesizlik veya hizmet ykmllkleri veya mevcut szlemeler nedeniyle, meyda-na gelen ciddi ekonomik glkler yznden sisteme giri talebinin reddedilmesi halin-de, durum gerekeleriyle birlikte derhal Kuruma bildirilir.

GAZMER 25

U G E T A M2 4D

O

AL

GA

Z P

YA

SA

SI

KA

NU

NU

Kurul, kapasite veya balant yokluu veya baka bir engel olup olmadn, bu Kanun ve karlacak ynetmeliklerde belirtilen kriterlere gre aratrarak ay ierisinde kara-rn taraflara bildirir.

Sisteme giri talep eden kullancnn kapasite veya balant yokluu durumunu berta-raf etmek amacyla gerekli masraflar yklenmesi halinde sisteme giri reddedilemez.

Piyasada faaliyet gsteren tzel kiilerin mevcut szlemelerinde yer alan hkmler-den kaynaklanan ciddi ekonomik ve mali glkler nedeniyle sisteme giriin reddedil-mesi halinde, iletim irketi imzalad szleme nedeniyle, zor durumda kalan dier t-zel kiinin Kuruma bavurmas zerine, Kuruldan sisteme giri mecburiyetini geici ola-rak kaldrmasn talep edebilir ve gerekli bilgilerle birlikte sorunun zm iin planlad- nlemleri Kurula sunar. Kurul, iki ay iinde talep konusunda yaplacak ilem hakkn-da karar verir.

Ancak, sisteme giri mecburiyetinin geici olarak kaldrlmas talebinin Kurul tarafndan reddedilmesi halinde, iletim irketi talepte bulunan gerek ve tzel kiiyi sisteme bala-maya mecburdur.

KNC KISIMeitli HkmlerBRNC BLM

Yaptrmlar ve Yaptrmlarn Uygulanmasndaki Usul, n Aratrma, Soruturma ve Dava Hakk ile Tarifeler

Yaptrmlar ve yaptrmlarn uygulanmasndaki usul

Madde 9.- Kurul, doal gaz piyasasnda faaliyet gsteren gerek veya tzel kiilere yapaca yazl ihtara ramen mevzuata aykr durumlarn devam ettirenlere aadaki yaptrm ve cezalar uygular:

a) Kurul tarafndan bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde; istenen bilgilerin yan-l, eksik veya yanltc olarak verildiinin saptanmas veya hi bilgi verilmemesi ya da yerinde inceleme imkannn verilmemesi hallerinde, ikiyz milyar lira para cezas verilir ve yedi gn iinde bilgilerin doru olarak verilmesi ve/veya inceleme imkannn salan-mas ihtar edilir. Ancak, kolay giderilebilecek kusurlu haller iin ilgili gerek ve tzel kii-lerden belgelerin doru olarak verilmesi ve/veya inceleme imkannn salanmas istenir.

b) Bu Kanun hkmlerine ve karlan ynetmelik, talimat ve teblilere aykr hareket edildiinin saptanmas halinde, ikiyzelli milyar lira para cezas verilir ve otuz gn iin-de gnderilmesi ihtar edilir.

G A Z M E R 2 5

c) Lisans veya sertifika genel esaslar ve ykmllklerinden herhangi birisinin yerine getirilmediinin saptanmas halinde, yz milyar lira para cezas verilir ve otuz gn iin-de dzeltilmesi ihtar edilir.

d) Lisans veya sertifika mracaatnda ve bunlarn verilmesinde aranan artlar konusun-da, gerek d belge sunulmas veya yanltc bilgi verilmesi veya lisans veya sertifikada ngrlen hususlar etkileyecek artlardaki deiikliklerin Kurula bildirilmemesi halinde, drtyz milyar lira para cezas verilir ve otuz gn iinde dzeltilmesi ihtar edilir.

e) Lisans mracaat srasnda itirak ilikisi konusunda yanltc bilgi verilmesi veya faa-liyet sresi boyunca itirak ilikisi yasana aykr davranta bulunulmas halinde, drt-yz milyar lira para cezas verilir ve otuz gn ierisinde itirak ilikisinin dzeltilmesi ih-tar edilir.

f) Piyasada lisans kapsam dnda faaliyet gsterildiinin saptanmas halinde, beyz milyar lira para cezas verilir ve on be gn iinde kapsam d faaliyetin veya aleyhe fa-aliyetin durdurulmas ihtar edilir.

g) Lisans veya sertifikann verilmesine esas olan artlarn, faaliyetlerin yrtlmesi sra-snda ortadan kalktnn saptanmas halinde lisans veya sertifika iptal edilir.Ancak, bu artlarn batan mevcut olmadnn saptanmas halinde ise lisans veya sertifikann ipta-li yannda ayrca beyz milyar lira para cezas verilir.

Yukardaki para cezalarn gerektiren fiillerin ihtara ramen dzeltilmemesi veya tekrar-lanmas hallerinde para cezalar her defasnda bir nceki cezann iki kat orannda art-rlarak uygulanr. Bu cezalarn verildii tarihten itibaren iki yl iinde idari para cezas ve-rilmesini gerektiren ayn fiil ilenmedii takdirde nceki cezalar tekrarda esas alnmaz. Ancak, ayn fiil iki yl iinde ilendii takdirde, artrlarak uygulanacak para cezasnn tu-tar cezaya muhatap tzel kiinin bir nceki mali ylna ilikin bilanosundaki safi sat haslatnn yzde yirmisini aamaz. Cezalarn bu dzeye ulamas halinde, Kurul lisans veya sertifikay iptal edebilir.

Bir lisans veya sertifikann iptali halinde, yeni bir lisans veya sertifika verilene kadar, ve-rilen hizmetin aksamamas iin Kurul gereken nlemleri alr.

Doal gaz ehir ii datm lisansnn iptal edilmesinin zorunlu hale gelmesi durumunda Kurul hizmetin aksamamas iin gerekli tedbirleri nceden almak suretiyle, lisans iptal eder. Datm ebekesinin mlkiyetini elinde bulunduran lisans sahibinin nam ve hesab-na yz yirmi gn ierisinde ilgili ebekenin sat ve yeni lisans sahibinin belirlenmesi iin ihaleye klr. Uygulamaya ilikin usul ve esaslar ynetmeliklerde belirlenir.

Bu maddede dzenlenen tm idari para cezalar hibir ekilde ilgili cezay deyen tzel kii tarafndan hazrlanacak tarifelerde maliyet unsuru olarak yer almaz.

Para cezas, bu Kanuna aykr hareket eden taraflarn her birine ayr ayr uygulanr. Bu Kanun gereince para cezasn gerektiren fiillerin 1.3.1926 tarihli ve 765 sayl Trk Ceza Kanunu veya ceza hkmn ieren dier kanunlarda su saylmas, sz konusu para

UGETAM26

U G E T A M2 4

DO

A

L G

AZ

PY

AS

AS

I K

AN

UN

U

Kurul, kapasite veya balant yokluu veya baka bir engel olup olmadn, bu Kanun ve karlacak ynetmeliklerde belirtilen kriterlere gre aratrarak ay ierisinde kara-rn taraflara bildirir.

Sisteme giri talep eden kullancnn kapasite veya balant yokluu durumunu berta-raf etmek amacyla gerekli masraflar yklenmesi halinde sisteme giri reddedilemez.

Piyasada faaliyet gsteren tzel kiilerin mevcut szlemelerinde yer alan hkmler-den kaynaklanan ciddi ekonomik ve mali glkler nedeniyle sisteme giriin reddedil-mesi halinde, iletim irketi imzalad szleme nedeniyle, zor durumda kalan dier t-zel kiinin Kuruma bavurmas zerine, Kuruldan sisteme giri mecburiyetini geici ola-rak kaldrmasn talep edebilir ve gerekli bilgilerle birlikte sorunun zm iin planlad- nlemleri Kurula sunar. Kurul, iki ay iinde talep konusunda yaplacak ilem hakkn-da karar verir.

Ancak, sisteme giri mecburiyetinin geici olarak kaldrlmas talebinin Kurul tarafndan reddedilmesi halinde, iletim irketi talepte bulunan gerek ve tzel kiiyi sisteme bala-maya mecburdur.

KNC KISIMeitli HkmlerBRNC BLM

Yaptrmlar ve Yaptrmlarn Uygulanmasndaki Usul, n Aratrma, Soruturma ve Dava Hakk ile Tarifeler

Yaptrmlar ve yaptrmlarn uygulanmasndaki usul

Madde 9.- Kurul, doal gaz piyasasnda faaliyet gsteren gerek veya tzel kiilere yapaca yazl ihtara ramen mevzuata aykr durumlarn devam ettirenlere aadaki yaptrm ve cezalar uygular:

a) Kurul tarafndan bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde; istenen bilgilerin yan-l, eksik veya yanltc olarak verildiinin saptanmas veya hi bilgi verilmemesi ya da yerinde inceleme imkannn verilmemesi hallerinde, ikiyz milyar lira para cezas verilir ve yedi gn iinde bilgilerin doru olarak verilmesi ve/veya inceleme imkannn salan-mas ihtar edilir. Ancak, kolay giderilebilecek kusurlu haller iin ilgili gerek ve tzel kii-lerden belgelerin doru olarak verilmesi ve/veya inceleme imkannn salanmas istenir.

b) Bu Kanun hkmlerine ve karlan ynetmelik, talimat ve teblilere aykr hareket edildiinin saptanmas halinde, ikiyzelli milyar lira para cezas verilir ve otuz gn iin-de gnderilmesi ihtar edilir.

G A Z M E R 2 5

c) Lisans veya sertifika genel esaslar ve ykmllklerinden herhangi birisinin yerine getirilmediinin saptanmas halinde, yz milyar lira para cezas verilir ve otuz gn iin-de dzeltilmesi ihtar edilir.

d) Lisans veya sertifika mracaatnda ve bunlarn verilmesinde aranan artlar konusun-da, gerek d belge sunulmas veya yanltc bilgi verilmesi veya lisans veya sertifikada ngrlen hususlar etkileyecek artlardaki deiikliklerin Kurula bildirilmemesi halinde, drtyz milyar lira para cezas verilir ve otuz gn iinde dzeltilmesi ihtar edilir.

e) Lisans mracaat srasnda itirak ilikisi konusunda yanltc bilgi verilmesi veya faa-liyet sresi boyunca itirak ilikisi yasana aykr davranta bulunulmas halinde, drt-yz milyar lira para cezas verilir ve otuz gn ierisinde itirak ilikisinin dzeltilmesi ih-tar edilir.

f) Piyasada lisans kapsam dnda faaliyet gsterildiinin saptanmas halinde, beyz milyar lira para cezas verilir ve on be gn iinde kapsam d faaliyetin veya aleyhe fa-aliyetin durdurulmas ihtar edilir.

g) Lisans veya sertifikann verilmesine esas olan artlarn, faaliyetlerin yrtlmesi sra-snda ortadan kalktnn saptanmas halinde lisans veya sertifika iptal edilir.Ancak, bu artlarn batan mevcut olmadnn saptanmas halinde ise lisans veya sertifikann ipta-li yannda ayrca beyz milyar lira para cezas verilir.

Yukardaki para cezalarn gerektiren fiillerin ihtara ramen dzeltilmemesi veya tekrar-lanmas hallerinde para cezalar her defasnda bir nceki cezann iki kat orannda art-rlarak uygulanr. Bu cezalarn verildii tarihten itibaren iki yl iinde idari para cezas ve-rilmesini gerektiren ayn fiil ilenmedii takdirde nceki cezalar tekrarda esas alnmaz. Ancak, ayn fiil iki yl iinde ilendii takdirde, artrlarak uygulanacak para cezasnn tu-tar cezaya muhatap tzel kiinin bir nceki mali ylna ilikin bilanosundaki safi sat haslatnn yzde yirmisini aamaz. Cezalarn bu dzeye ulamas halinde, Kurul lisans veya sertifikay iptal edebilir.

Bir lisans veya sertifikann iptali halinde, yeni bir lisans veya sertifika verilene kadar, ve-rilen hizmetin aksamamas iin Kurul gereken nlemleri alr.

Doal gaz ehir ii

Documents

Doğal Gaz Piyasası Mevzuatı