Upload
macario-trujillo
View
81
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. Kardiyak Arrest Nedenleri Ve Kardiyak Arrestten Korunma. Bahar Kuvaki Balkan Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD İzmir, 2009. Sunum Hedefleri. Erişkinlerde kardiyorespiratuvar arrest nedenleri - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp
Fakültesi
Kardiyak Arrest Nedenleri Ve
Kardiyak Arrestten Korunma
Bahar Kuvaki BalkanDokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
Anesteziyoloji ve Reanimasyon ADİzmir, 2009
Erişkinlerde kardiyorespiratuvar arrest nedenleri
Risk altında olan hastaların erken tanınması Acil Tıbbi Ekibinin (Medical Emergency
Team) rolü Kardiyorespiratuvar arrest riski olan
hastalara ilk yaklaşım
Sunum Hedefleri
Erişkinlerde kardiyorespiratuvar arrest nedenleri
Risk altında olan hastaların erken tanınması Acil Tıbbi Ekibinin (Medical Emergency
Team) rolü Kardiyorespiratuvar arrest riski olan
hastalara ilk yaklaşım
Havayolu Solunum Dolaşım
Çoğu olguda sorun;
ile ilgilidir
Kardiyorespiratuvar arrest nedenleri
Hava Yolu Sorunları
Obstrüksiyona yol açan SSS depresyonu Kan Kusmuk Yabancı cisim Travma Enfeksiyon İnflamasyon Laringospazm Bronkospazm
Solunum Sorunları Azalmış solunum dürtüsü
SSS depresyonu
Azalmış solunum eforu
Kas güçsüzlüğü
Sinir hasarı
Restriktif göğüs defekti
Kırık kostalara bağlı ağrı
Akciğer hastalıkları Pnömotoraks Hemotoraks Enfeksiyon KOAH’da akut atak Astım Pulmoner emboli ARDS
Dolaşım Sorunları Primer Akut koroner sendromlar Disritmiler Hipertansif kalp hastalığı Kalp kapak hastalığı İlaçlar Kalıtsal kalp hastalıkları Elektrolit / asid-baz denge bozuklukları Elektrik çarpması
Sekonder Asfiksi Hipoksemi Kan kaybı Hipotermi Septik şok
Kardiyorespiratuvar arrest nedenleri
Kardiyak kökenli(%56-80)
Kardiyak kökenli olmayan(%10-34)
Hastane içi Hastane içiHastane dışı Hastane dışı
Kardiyak Kökenli Kardiyak Arrestler
İskemik kalp hastalığı Koroner arterlerin aterosklerotik olmayan
hastalığı Kardiyomiyopatiler Kapak hastalıkları İnfiltratif ve inflamatuvar miyokard
hastalığı Konjenital kalp hastalıkları Elektriksel bozuklukları
Engdahl J, Resusc 2002Chugh SS, Progress in Cardiovascular Diseases 2008
Kardiyorespiratuvar arrest nedenleri
Hastane dışı
%80
Koroner Arter Hastalığı
%10-15
Kardiyomiyopatiler
5-10
Diğerleri
Kardiyorespiratuvar arrest nedenleri Hastane dışı Kardiyak olmayan nedenler (%34.1)
İnternal nedenler Travmatik olmayan kanamalar Pulmoner emboli Malignite İntrakraniyal patolojiler
Eksternal nedenler Travma Entoksikasyon Boğulma YCHO
Kuisma M, Eur Heart J, 1997
Ocak 1995-Aralık 2005 arasındaki kardiyak kökenli olmayan kardiyak arrestler
Etiyoloji N = 90/412 (% 21.7) Yaşayan (% 8.9)
Solunum yetmezliği 32 (35.6) 2 (6.25)
Bilinmeyen 14 (15.6) 0
Pulmoner emboli 12 (13.3) 2 (16.7)
Aşırı doz 9 (10.0) 1 (11.1)
Kanama 8 (8.9) 1 (12.5)
Elektrolit bozuklukları 4 (4.4) 2 (50)
Sepsis 4 (4.4) 0
Boğulma 2 (2.2) 0
İntrakraniyal patoloji 3 (3.3) 0
Hematolojik patoloji 1 (1.1) 0
Malignite 1 (1.1) 0
Kardiyakn=4055
Kardiyak olmayann=1360
Cerrahi Travman=329
OAHn=275
Entoksn=180
Diğern=576
Yaş 72 63 51 71 42 68
VF 48 8 7 8 5 9
PEA 19 33 36 35 13 36
Asistoli 31 56 52 53 78 52
Taburcu(%)
10 4 4 5 3 4
%25 %24 %20 %13 %43
Erişkinlerde kardiyorespiratuvar arrest nedenleri
Risk altında olan hastaların erken tanınması Acil Tıbbi Ekibinin (Medical Emergency
Team) rolü Kardiyorespiratuvar arrest riski olan
hastalara ilk yaklaşım
Erken tanı : Kardiyak arrest ve ölümleri Yoğun bakıma yatışı Uygun olmayan resüsitasyon girişimlerini önler
Yaşam Kurtarma Zinciri
“The most sophisticated intensive care often becomes unnecessarily expensive terminal care when the
pre-ICU system fails.”
Safar P. Crit Care Med 1974;2:1-5
Yoğun bakım öncesi sistemde yetersizlik varsa, en gelişmiş yoğun bakım hizmeti bile sıklıka
gereksiz pahalılıkta bir terminal (son) bakıma dönüşür.
1924-2003
2 aylık çalışma dönemi/877 olgu (Danimarka, Üniversite
Hastanesi)
Günde 1 kez randomize olarak SS, SpO2, KAH, Sistolik KB
Her 5 hastadan birinde vital bulgularda bozulma saptanmış
Bu olgularda 30 günlük mortalitede 3 kat artış saptanmış
Servis hemşireleri anormal vital bulgusu olan olguların
yaklaşık %50’sinin farkında değilmiş
Riskli Hastanın Tanınması Hastane içi kardiyak arrestler
Olguların %84’ü önceden
bulgu vermektedir Bulgu veren olguların
%60’ında arrest önlenebilir (hipoksi, hipotansiyon)
Çözüm ?? Kardiyak Arresti “Önleyici”
Ekip ??
Early Warning Score (Erken Uyarı Skoru)
Medical Emergency Team (Acil Tıbbi Ekip)
Rapid Response Team (Hızlı Yanıt Ekibi)
Critical Care Outreach (Yoğun Bakım Uzantısı)
Patient At Risk Team (Riskli Hasta Ekibi)
Riskli Hastanın TanınmasıErken Uyarı Skoru
UPVASSS
> 37.536.6-37.435.1-36.5< 35Isı °C
> 3021-2915-209 -14< 8Solunum
Sayısı
> 200101-19981-10071-80< 70Sistolik KB mmHg
> 130111-130101-11051-10041-50< 40Nabız
3210123
“Skor > 4 hasta, doktor tarafından tekrar değerlendirilir
“rutin olmayan” bulgular da dikkate alınmalı Kan gazları analizi SpO2 İdrar çıkışı
Acil Tıbbi Ekipler
Emergency Medical Team
Acil Tıbbi Ekibi Çağırma Kriterleri
Akut Değişiklik Fizyoloji
Hava yolu Tehdit altında
Solunum Tüm solunum arrestleriSolunum sayısı < 5 dk-1
Solunum sayısı > 40 dk-1
Dolaşım Tüm kardiyak arrestlerNabız hızı < 40 atım dk
Nabız hızı > 140 dkSistolik KB < 90 mmHg
Nörolojik durum Bilinç düzeyinde ani azalmaGKS’da > 2 puan düşme
Tekrarlayan/uzun süren nöbetler
Diğer Yukarıda sayılan kriterlere uymadığı halde şüphe uyandıran hastalar
Hillman K, Resuscitation 2001
ATE çağırma kriterleri
Havayolusolunum sıkıntısıhava yolu risk altında
SolunumSS > 30/dkSS < 6/dkSpO2 < 90 (O2)konuşma güçlüğü
DolaşımKB < 90 mmHgKAH > 130/dk
Nörolojik durumbilinç düzeyinde azalma
Diğer
Avustralya’da 23 devlet
hastanesi
741744 olgu (12 ay)
ATE ve KAE karşılaştırması
11242 istenmeyen olay /
3700 ATE çağrısı
Acil Tıbbi Ekip çağırıları arttıkça kardiyak arrest ve beklenmedik ölümler azalmıştır.
Bu sonuç serviste durumu kötüleşen hastaların erken dönemde Acil Tıbbi Ekip tarafından değerlendirilmesine bağlı olabilir.
Erişkinlerde kardiyorespiratuvar arrest nedenleri
Risk altında olan hastaların erken tanınması Acil Tıbbi Ekibinin (Medical Emergency
Team) rolü Kardiyorespiratuvar arrest riski olan
hastalara ilk yaklaşım
Yaşamı tehdit edici olaylarda tanı ve tedavi kursu
A…B…C…D…E…
“airway”“breathing”“circulation”“disability”“exposure”
Riskli hastalarda “ABCDE” yaklaşımı
HavayoluSolunumDolaşımNörolojik durumHastanındeğerlendirilmesi
“ABCDE” Yaklaşımı
Personel güvenliği
Hastanın yanıt verme durumu
Yaşamsal bulgular
nabız, solunum sayısı,
kan basıncı, SpO2, EKG
İntravenöz erişim ve kan örneği Siz hiç yaşam belirtilerine
bakmazmısınız?Siz hiç yaşam belirtilerine
bakmaz mısınız ???
“ABCDE” yaklaşımıHavayolu
Havayolu obstrüksiyonunda tanı Konuşabilme
Solunum zorluğu, solunum sıkıntısı, boğulma
Yeterli soluk alamama
Gürültülü solunum stridor, wheezing, “gurgling”
Tahterevalli bulgusu, yardımcı solunum kaslarının kullanımı
Havayolu obstrüksiyonunda tedavi
Havayolu açıklığı
- örn. baş ekstansiyonda, çenenin itilmesi, “jaw
thrust”
Basit ek uygulamalar
İleri teknikler
- örn. LMA, trakeal tüp
Oksijen
“ABCDE” yaklaşımıHavayolu
Solunum sorunlarının tanınması Bak
Solunum sayısı, solunum şekli, yardımcı solunum kaslarının kullanımı, siyanoz, göğüs deformitesi, bilinç durumu – varsa SpO2
DinleGürültülü solunum, solunum sesleri (ral, ronküs,
tek taraflı solunum sesleri) Hisset
Ekspansiyon, perküsyon, trakeanın pozisyonu, krepitasyon
“ABCDE” yaklaşımıSolunum
Solunum sorunlarında tedavi
Havayolu
Oksijen
Altta yatan nedenin tedavisi
- örn. pnömotoraksın drenajı
Solunum yetersiz ise desteklenmesi
- örn. balon-valf-maske ile ventilasyon
“ABCDE” yaklaşımı Solunum
Nabız – KAH Kan basıncı Kapiller dolum zamanı (KDZ) Kalbin oskültasyonu Göğüs ağrısı, dispne, bilinç değişikliği Oligüri Monitörizasyon (ritm) EKG (iskemi) Kanama, volüm kaybı ?
Dolaşım sorunlarında tanı
“ABCDE” yaklaşımıDolaşım
Havayolu, solunum Oksijen İV erişim, kan alınması Nedene yönelik tedavi Sıvı tedavisi Hemodinamik izlem İnotrop /vazopresör ilaçlar Akut koroner sendromda
Oksijen/Aspirin/Nitratlar/ Morfin (MONA)
Dolaşım sorunlarında tedavi
“ABCDE” yaklaşımıDolaşım
“ABCDE” yaklaşımıDisability – nörolojik durum
Tanı Nörolojik değerlendirme
(USAY = AVPU veya Glasgow Koma Skalası)
Pupil reaksiyonu Kas tonusu ve hareket Postür
U - Uyanık S - Sesli uyarıya yanıt A - Ağrılı uyarıya yanıt Y - Yanıt yok
A – alert V – responds to voice P – responds to pain U – unresponsive
“ABCDE” yaklaşımıDisability – nörolojik durum
Tedavi- ABC
Altta yatan nedenin tedavisi
İlaç çizelgesinin kontrolü
Kan şekeri kontrolü
Lateral pozisyon uygulamasını
düşünün
Tam değerlendirme için giysilerini çıkarın
- örn. yaralanmalar, kanama, döküntüler
Isı kaybını önleyin
Mahremiyeti koruyun
“ABCDE” yaklaşımıExposure – Tüm vücudun incelenmesi
Özet
Havayolu, solunum veya dolaşım problemleri
kardiyorespiratuvar arreste neden olabilir
Çoğu hastada kardiyorespiratuvar arrest öncesi
uyarıcı bulgu ve semptomlar vardır
Risk altındaki hastaların erken tanınması ile
kardiyorespiratuvar arrest önlenebilir
Kardiyorespiratuvar arrest riski olan hastaların tanı
ve tedavisinde “ABCDE” yaklaşımı uygulanmalıdır
“Doktor lütfen bana ikinci bir şans tanıyın”