Door rood

Rik Gheysensfietshoorn.be

Antwoord op de presentatie van Marc Broeckaert (BIVV) op 24 maart 2014

versie 8 mei 2014

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

-11 januari 2011: Indiening van een wetsvoorstel door vier PS’ers om fietsers toe te laten in bepaalde gevallen door het rood te rijden.-12 mei 2011: Het wetsvoorstel wordt mede ingediend door Karin Timmerman (sp.a)-17 mei 2011: Eerste bespreking van het wetsvoorstel-22 juni 2011: Het BIVV bracht volgende verklaring uit:(http://bivv.be/frontend/files/press_releases/stellingname-met-betrekking-tot-wetsvoorstel-doc-53-1004-rechtsaf-door-rood-voor-fietsers.pdf)

•Fietsers toelating geven om rechtdoor te rijden, door de rood- of oranjefase, is naar onze mening niet verantwoord. Niet alleen ontstaan er conflictmogelijkheden met verschillende verkeersstromen, daarenboven verwachten de bestuurders die door het groen licht rijden zich totaal niet aan dwarsend verkeer.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

22 juni 2011: Het standpunt van het BIVV (vervolg)•Fietsers toelating geven om rechts af te slaan, door de rood- of oranjefase, bestaat in verschillende Europese landen. Bij het rechtsafslaan van de fietser door het rode licht, is er maar een bijkomende conflictmogelijkheid, namelijk met het van links komend verkeer dat door het groene licht gereden is. Deze bijkomende conflictmogelijkheid kan in principe goed ingeschat worden door de fietser, zodat mag aangenomen worden dat het ongevallenrisico zeer beperkt blijft. •Als de maatregel sympathiek zal onthaald worden door vele fietsers, dan zal hij bij vele andere weggebruikers niet op een draagvlak kunnen rekenen. •Wel riskeert een dergelijke maatregel het respect voor het rode licht te ondergraven. En velen zullen de maatregel beschouwen als een te verregaande permissiviteit tegenover de fietsers. •Het BIVV biedt aan om na te onderzoeken hoe fietsers bij verkeerslichten vlotter en toch veilig kunnen doorrijden zonder het rode licht te negeren.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

-14 juli 2011: Hoorzitting en bespreking van het wetsvoorstel in de bevoegde Kamercommissie. Bij de hoorzitting werden toegelaten:

•Fietsersbond: Roel Decleen•Pro-Vélo: Remko Ruiter•GRACQ: Eric Nicolas•BIVV: Marc Broeckaert

Waren niet aanwezig:•Touring•VTB-VAB•De Voetgangersbeweging•De Gezinsbond•Blinden en slechtzienden•Andere fietsorganisaties zoals Mobiel 21•De pedagogen die instaan voor de verkeersopvoeding in het onderwijs, enz.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

- 14 juli 2011: bespreking van het wetsvoorstel in de bevoegde Kamercommissie- De vertegenwoordiger van het BIVV heeft tijdens deze hoorzitting bezwaren geuit over het invoering van de nieuwe maatregel: België bezit geen traditie die rechtsaf door rood kan rechtvaardigen. Het maatschappelijk draagvlak ontbreekt en de spreker verzoekt om andere oplossingen te ontwikkelen.- De toenmalige staatssecretaris Etienne Schouppe was van oordeel dat de voorliggende tekst, gelet op tal van juridische bezwaren, niet kon worden uitgevoerd. Daarenboven is het wijzigen van een koninklijk besluit (de Wegcode) door een wet geen goede manier van werken.

Besluit: Het wetsvoorstel is aangenomen met 13 stemmen en 2 onthoudingen. De Franse voorrangsborden worden overgenomen om het fietsen door rood toe te laten.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

-19 juli 2011: bespreking van het wetsvoorstel in de Kamer van Volksvertegenwoordigers

• sp.a: Karin Temmerman verdedigt het wetsvoorstel met als argumenten het mobiliteitsprobleem en de verkeersleefbaarheid in de steden• CD&V:

•Jef Van den Bergh stelt zich de vraag hoe we dit gaan uitleggen aan de kinderen. •Daarenboven is het voorstel in strijd met het Verdrag van Wenen.•Hij betreurt dat een wet wijzigingen zal aanbrengen aan een KB (de hele Wegcode is een KB).•Er zijn een aantal strategische fouten gemaakt tijdens de besprekingen.•Er is geen advies gevraagd aan de Raad van State.•Onze partij zal het wetsvoorstel dan ook niet goedkeuren.

•MR: Mijn fractie zal dit wetsvoorstel steunen.•N-VA: Bert Wollants staat achter de keuze van het voorrangsbord en verklaart dat zijn fractie het voorliggend voorstel zal steunen.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

-19 juli 2011: bespreking van het wetsvoorstel in de Kamer van Volksvertegenwoordigers

• VB: •Tanguy Veys voorziet dat men die optie slechts op een bepaald aantal kruispunten krijgen, vooral in Brussel en mogelijk ook in Gent. •“De juridische dienst van de Kamer heeft trouwens heel terechte opmerkingen gemaakt en heeft onder meer naar het advies van de Raad van State verwezen. Het antwoord op bedoelde opmerkingen was erg pover. De betrokken leden hebben ze gewoon naast zich neergelegd.”•Wij wachten nog steeds op de adviezen van de Gewesten. Het zijn zij die dit moeten realiseren op de Gewestwegen. •Men haalt in feite het geheel aan koninklijke besluiten op het vlak van verkeersveiligheid en verkeerswetgeving onderuit door nu ineens via een wet dit erdoor te jagen.

•Ecolo-Groen! is voorstander van het principe opgenomen in het wetsvoorstel.•P.S.: We moeten er toe komen dat door een toename van het aantal fietsers het fietsen zelf veiliger wordt.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

- 20 juli 2011: stemming van het wetsvoorstel in de Kamer van Volksvertegenwoordigers

Het wetsvoorstel werd goedgekeurd:Ja 106 stemmenNee 3 stemmen (2 MR, 1 MDL)Onthoudingen 27 stemmen (CD&V, VN, leden van cdH, leden van MR)

N.B.: Op 6 december 2011 is premier Di Rupo officieel beëdigd door de Koning na 541 dagen onderhandelen.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

- 1 februari 2012: Actuele vraag van enkele Parlementsleden tot mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, over de toepassing van het rechts afdraaien voor fietsers bij een rood licht

•Alle initiatieven die het fietsgebruik kunnen stimuleren of die het fietsgebruik veiliger kunnen maken, dragen mijn absolute goedkeuring weg. Toch heeft de Vlaamse Regering ervoor gekozen om negatief advies te geven op het – toen nog – wetsvoorstel om rechts afslaan door rood. •Voor de gewestwegen of voor de wegen die eigendom zijn van de Vlaamse overheid is het heel belangrijk dat we alle situaties waar het kan, proberen op te lossen door ofwel de verkeerslichten links van het fietspad te plaatsen, ofwel een eigen lichtje te plaatsen voor het fietsende verkeer. Ook het mogelijke conflict met voetgangers is vrij gevaarlijk.•Gewestwegen zijn bestemd om verkeersstromen te bundelen. Er is daar dus veel vrachtverkeer. Voor wat betreft de lokale wegen, had ik liever gehad dat men, tegelijk met de goedkeuring van die wet in het federale parlement, meteen ook het flankerende inrichtingsbesluit mee zou hebben aangepast, waarbij zou worden duidelijk gemaakt in welke situaties dat goed zou zijn.•Ja, ik ben terughoudend, zeker wat de gewestwegen betreft. Het is niettemin goedgekeurd, het wordt straks gepubliceerd. We moeten uitzoeken hoe we het in het vademecum een constructieve plaats kunnen geven.http://www.vlaamsparlement.be/Proteus5/showJournaalLijn.action?id=658590

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

In het Staatsblad van 3 februari 2012 wordt de wet van 28 december 2011 gepubliceerd: “Wet tot wijziging van het koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg teneinde de fietsers toe te staan in bepaalde gevallen de verkeerslichten voorbij te rijden”

Art. 2. Artikel 61 van het koninklijk besluit (…) wordt aangevuld met een punt, luidende :« 61.5. De betekenis van de driekleurige verkeerslichten kan ten behoeve van de fietsers worden gewijzigd door middel van een verkeersbord van model B22 en B23 als bedoeld in artikel 67.3. ».

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

Art. 3. In artikel 67 van hetzelfde koninklijk besluit worden de volgende wijzigingen aangebracht :1° artikel 67.3 (…) wordt aangevuld met de volgende twee leden :« Krachtens verkeersbord B22 mogen fietsers de in artikel 61 bedoelde driekleurige verkeerslichten voorbijrijden om rechts af te slaan, wanneer het verkeerslicht op rood of oranjegeel staat, op voorwaarde dat zij hierbij voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

Art. 3. In artikel 67 van hetzelfde koninklijk besluit worden de volgende wijzigingen aangebracht :1° artikel 67.3 (…) wordt aangevuld met de volgende twee leden :

[tweede lid] Krachtens verkeersbord B23 mogen fietsers de in artikel 61 bedoelde driekleurige verkeerslichten voorbijrijden om rechtdoor te rijden, wanneer het verkeerslicht op rood of oranjegeel staat, op voorwaarde dat zij hierbij voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan vanaf het rode of oranjegele licht. »;

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

Art. 3. In artikel 67 van hetzelfde koninklijk besluit worden de volgende wijzigingen aangebracht :1° artikel 67.3 (…) wordt aangevuld met de volgende twee leden [reeds besproken]->2° artikel 67.4 wordt aangevuld met een 3° luidende :« 3° Het voorrangsbord B23 mag alleen worden gebruikt op voorwaarde dat de fietsers geen verkeersstroom moeten dwarsen. ».

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

Grote paniek bij de Kamerleden die vóór hebben gestemd na de publicatie in het Belgisch Staatsblad!1.De Franstalige versie is niet conform met de Nederlandstalige versie. Art. 3 luidt in het Frans: Le panneau B23 autorise les cyclistes à franchir les signaux lumineux tricolores mentionnés à l'article 61 afin de continuer tout droit lorsque ceux-ci sont soit rouges soit jaune-orange, à condition qu'ils cèdent le passage à tout autre conducteur circulant sur la voie publique ou la chaussée à partir du feu rouge ou jaune-orange. De term in het Nederlands is « weggebruiker ».2.De wet is in tegenspraak met artikel 6.3 van de Wegcode: Als de verkeerslichten op een bepaalde plaats werken, gelden hier de verkeersborden betreffende de voorrang niet die op dezelfde weg geplaatst zijn. Dit betekent concreet dat de verkeerslichten (in werking) voorrang hebben op de voorrangsborden B1 en de nieuwe voorrangsborden B22/B23. De nieuwe verkeersborden zijn onbruikbaar!

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

- Fout 1 is niet onlogisch. Wanneer een bestuurder uit een openbare weg komt met een verkeersbord B1 (ook een omgekeerde driehoek) moet hij voorrang verlenen aan iedere bestuurder die rijdt op de openbare weg. (Art. 12.3.1) Bij een verkeersbord B22/B23 echter moet de fietser rekening houden met andere weggebruikers. Ook voetgangers op een zebrapad hebben immers voorrang. - Fout 2 is fundamentaal en kan niet worden verholpen zonder een nieuwe uitzondering toe te voegen aan de Wegcode.

-Ofwel zien de Kamerleden hun fouten in, keren ze op hun stappen terug en geven het dossier terug in handen van de ministers bevoegd voor mobiliteit.- Ofwel gaan ze tegen beter weten in verder met het verminken van de Wegcode.

Helaas volhardden de ‘voor’ stemmende Kamerleden in de boosheid en kozen voor deze laatste optie!

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

- Op 13 juni 2012 wordt een aanvullend wetsvoorstel besproken en aangenomen in de Kamercommissie Infrastructuur, Verkeer en Overheidsbedrijven. De auteurs van het wetsvoorstel zijn:

Anthony Dufrane (PS)Valérie De Bue (MR)Karin Temmerman (sp.a)Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld)

Het gehele wetsvoorstel wordt ongewijzigd aangenomen met 11 stemmen tegen 1.

-15 juni 2012: Persconferentie door het BIVV •Het BIVV verklaart dat het door Staatssecretaris voor Mobiliteit Bruno De Lille en de Brusselse Minister voor Openbare Werken Brigitte Grouwels werd verzocht om een studie uit te voeren omtrent het gebruik van de nieuwe verkeersborden B22 en B23. Daarvoor werden in april 2012 een reeds observaties uitgevoerd op de tien kruispunten waar bij wijze van proef de nieuwe verkeersborden zullen worden geplaatst. Dit proefproject start op maandag 18 juni 2012.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

-15 juni 2012: Persconferentie door het BIVV •Het tweede luik van de studie zal in het najaar worden uitgevoerd. Tegen die tijd zal het noodzakelijk wetgevend werk afgerond zijn.•Gelet op de problemen omtrent het al of niet wettelijk kader van de borden zal het BIVV maandag niet aanwezig zijn op de persconferentie en tijdens de inhuldiging van de verkeersborden B22 en B23.•Het BIVV is van bij de start geen voorstander geweest van deze maatregel, ook al tonen buitenlandse ervaringen weinig problemen voor de verkeersveiligheid aan, indien deze maatregel werd geïmplementeerd op een opportune plaats.•De toelating geven om door het rode licht te rijden maakt geen deel uit van de verkeerstradities in België, aangezien wij dit signaal beschouwen als een absolute verplichting om te stoppen. De mogelijkheid aan fietsers bieden om op bepaalde kruispunten door het rode licht te rijden, houdt het gevaar in dat deze maatregel zal worden gehanteerd op kruispunten waar het niet wordt toegelaten, en dat zal de overgrote meerderheid van de kruispunten zijn.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

-18 juni 2012: Brigitte Grouwels en Bruno De Lille huldigen op een van de tien plaatsen in Brussel de nieuwe verkeersborden in.

-28 juni 2012: Goedkeuring in de voltallige KamerIn tegenstelling tot de vele sprekers tijdens de bespreking van het oorspronkelijk wetsvoorstel op 19 juli 2011, was er deze keer maar één spreker: Tanguy Veys (VB). Hij verdedigt dat de verkeersveiligheid en de verkeerseducatie twee heel belangrijke elementen zijn en bestempelt het nieuwe wetsvoorstel als ‘slecht’. Er is niemand die hem op de tribune van repliek dient.

Het wetsvoorstel werd goedgekeurd:Ja 115 stemmenNee 13 stemmenOnthoudingen 0 stemmen

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

In het Staatsblad van 25 september 2012 wordt de wet van 15 augustus 2012 gepubliceerd: “Wet tot wijziging van artikel 6.3 van het koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg teneinde te voorzien in een afwijking op het algemene voorrangsbeginsel voor de verkeerslichten, in geval van verkeersborden die voorrang verlenen aan de fietsers”

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

De Wegcode werd aldus op vier plaatsen gewijzigd:1. - Art. 6.3. Als de verkeerslichten op een bepaalde plaats werken gelden hier de verkeersborden betreffende de voorrang niet die op dezelfde weg geplaatst zijn.

Deze bepaling geldt noch voor het oranjegeel knipperlicht, noch voor de lichten boven de rijstroken, noch voor de voorrangsborden B22 en B23.2.- Art. 61.5. De betekenis van de driekleurige verkeerslichten kan ten behoeve van de fietsers worden gewijzigd door middel van een verkeersbord van model B22 en B23 als bedoeld in artikel 67.3.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

Wijzigingen:3. Art. 67.3: De verkeersborden betreffende de voorrang worden hierna

afgebeeld: •B22. Krachtens verkeersbord B22 mogen fietsers de in artikel 61 bedoelde driekleurige verkeerslichten voorbijrijden om rechts af te slaan, wanneer het verkeerslicht op rood of oranjegeel staat, op voorwaarde dat zij hierbij voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan.•B23. Krachtens verkeersbord B23 mogen fietsers de in artikel 61 bedoelde driekleurige verkeerslichten voorbijrijden om rechtdoor te rijden, wanneer het verkeerslicht op rood of oranjegeel staat, op voorwaarde dat zij hierbij voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan vanaf het rode of oranjegele licht.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

4. Art. 67.4 wordt aangevuld met een 3° luidende :«3° Het voorrangsbord B23 mag alleen worden gebruikt op voorwaarde dat de fietsers geen verkeersstroom moeten dwarsen.».

- In de wet van 28 december 2011 werd de tekst ‘ à tout autre conducteur’ vervangen door ‘aux autres usagers de la route ’.

1. Historiek van de wet betreffende de invoering van de verkeersborden B22/B23

- 3 december 2012: de conclusie van de evaluatie van de test op 10 verkeerspunten in Brussel door het BIVV was dat de nieuwe verkeersborden geen problemen veroorzaken voor andere fietsers, voor automobilisten of voetgangers.- 17 januari 2013: De bekendmaking dat het BHG de verkeerspunten waar fietsers door het rood licht mogen rijden gaat uitbreiden, vond het BIVV niet zo’n goed idee. Sofie Van Damme:

•Het BIVV is van bij het begin geen voorstander geweest van die verkeersborden.•De evaluatie is zo beperkt dat we ons standpunt niet veranderen.•Door het rode licht rijden maakt geen deel uit van de verkeersopvoeding. Het kan verwarring veroorzaken.

2. Toepassing van de maatregelHet is de wegbeheerder die verantwoordelijk is voor de toepassing. Volgens het BIVV moeten een aantal voorwaarden worden nageleefd:

- Verkeersscheiding (fietspad)- Snelheidsregime- Voldoende zichtbaarheid- Leesbaarheid: niet op complexe kruispunten- Voetgangersintensiteiten over het zebrapad dat gedwarst wordt

Verder is nodig:- Gedrag (roodlichtnegatie) dat toch optreedt beheersen. (Presentatie Marc Broeckaert, BIVV, 24 maart 2014)

Vragen omtrent deze criteria:- Zoals uit de voorbeelden zal blijken moeten de criteria worden uitgebreid: gevaarlijke plaatsen waar autobestuurders soms over het fietspad rijden, hoge snelheden gehaald door fietsers, meer gevaar voor fietsers om drukke weg over te steken na rijden door rood licht, …- Men streeft ernaar het aantal borden op onze wegen te verminderen. Met de nieuwe maatregel neemt het aantal voorrangsborden alleen maar toe. - Zal de wegbeheerder voldoende competentie in huis hebben om de delicate opdracht – het plaatsen van deze nieuwe voorrangsborden – met de nodige omzichtigheid af te toetsen aan de hierboven gestelde voorwaarden?

2. Toepassing van de maatregel in Brussel

Het BIVV bekeek op de 9 locaties waar de verkeersborden B22/B23 zouden worden aangebracht, de verkeersbewegingen vóór en na de plaatsing gedurende 2 uur in de ochtendspits en 2 uur in de avondspits. Het besluit was dat -de verkeersveiligheid er niet onder leed;-de aanwezigheid van B22/B23 weinig effect lijkt te hebben op het al of niet respecteren van het rode licht. Toch is de spreker hierover niet zo zeker.-er niet meer conflicten zijn tussen weggebruikers voor of na de plaatsing.(Presentatie Marc Broeckaert, BIVV, 24 maart 2014)

Laten we de drie vermelde locaties in de presentatie van het BIVV verder onderzoeken. Het BIVV tekende op deze drie plaatsen geen enkel bezwaar aan tegen het plaatsen van de nieuwe verkeersborden B22/B23. Kunnen we deze conclusie handhaven?

2. Toepassing van de maatregel in Brussel

1. Kruispunt Handelsstraat-Wetstraat

Foto BIVV (begin 2012?)

2. Toepassing van de maatregel in Brussela. Kruispunt Handelsstraat-Wetstraat

Een eigen onderzoek in juni 2012 leidde al vlug tot andere conclusies.

Vastgesteld werd dat in deze straat relatief veelvuldig auto’s uit de Wetstraat afslaan en daarbij soms heel dicht bij het voetpad en over het fietspad in de Handelsstraat rijden! Bemerk dat het paaltje dat op voetpad van de Wetstraat is aangebracht – waarschijnlijk voor de veiligheid van de voetgangers –, scheef is geduwd.

(Eigen foto, 22 juni 2012)

2. Toepassing van de maatregel in Brussela. Kruispunt Handelsstraat-Wetstraat

Op 18 juli 2012 was dat paaltje nog meer geplooid.

Eigen foto

2. Toepassing van de maatregel in Brussela. Kruispunt Handelsstraat-Wetstraat

Op 30 maart 2014 was het paaltje helemaal verdwenen.

Eigen foto

2. Toepassing van de maatregel in Brussela. Kruispunt Handelsstraat-Wetstraat

Conclusie betreffende het kruispunt Handelsstraat-Wetstraat

Dit is een gevaarlijk punt om fietsers door het rood licht te laten rijden. De redenen werden in 2012 duidelijk geformuleerd door de Juridische dienst van Touring:

•Auto's uit de Wetstraat die naar links afdraaien dwarsen daarbij het fietspad op een plaats die ook de fietsers gebruiken bij het naar rechts afdraaien.•Bovendien kunnen afdraaiende fietsers en automobilisten elkaar daar niet tijdig opmerken.•Weliswaar moeten de automobilisten hun afdraaibeweging zo ruim mogelijk uitvoeren, maar de Handelsstraat is smal waardoor er nauwelijks een verschil is tussen ruim en kort naar links afdraaien.•De praktijk ter plaatse toont dat het ruim nemen van de bocht niet gebeurt.

2. Toepassing van de maatregel in Brussel

2. Kruidtuinlaan – busstrook

Foto BIVV

2. Toepassing van de maatregel in Brusselb. Kruidtuinlaan – busstrook

Op het getoonde punt is er inderdaad geen enkel probleem om fietsers toe te laten het rood licht te negeren. (Weliswaar zijn andere oplossingen mogelijk.) Er ligt geen zebrapad en enkel bussen zijn op deze strook toegelaten.Het echte probleem bevindt zich 60 m verder. Daar is wèl een zebrapad. De omstandigheden zijn:

•Op die sterk afdalende busstrook/fietspad kunnen fietsers gemakkelijk hoge snelheden halen. •Er is een zebrapad over de heel drukke baan. Voetgangers hebben af te rekenen met lange wachttijden om over te steken. De roodlichtnegatie bij voetgangers is zeer groot. Daardoor is het moeilijk te voorspellen wanneer voetgangers de weg gaan oversteken.

2. Toepassing van de maatregel in Brusselb. Kruidtuinlaan – busstrook

Conclusie betreffende de Kruidtuinlaan – busstrook

Dit is een gevaarlijk punt om fietsers door het rood licht te laten rijden.

•De overstekende voetganger verwacht geen fietsers wanneer groen licht wordt gegeven voor voetgangers. •Terwijl fietsers vroeger hun snelheid moesten afremmen bij een rood licht, scheppen de nieuwe verkeersborden nu een vals gevoel van veiligheid. Niets staat hen nog in de weg om hoge snelheden te halen.•Wanneer fietsers snelheden halen van 25 tot 30 km per uur is het niet altijd mogelijk tijdig de plots overstekende voetgangers te ontwijken.

2. Toepassing van de maatregel in Brussel

3. Kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan

Foto BIVV

2. Toepassing van de maatregel in Brusselc. Kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan

Het voorrangsbord B22 is aangebracht onder het voorrangsbord B15. Beide borden spreken mekaar tegen. Een informatiebord is erbij geplaatst om de fietsers erop te wijzen dat ze wel degelijk voorrang moeten geven aan voetgangers en andere weggebruikers.Sinds de Kamer de wijzigingen heeft verankerd in de Wegcode, is een eenvoudige verkeerseducatie haast onmogelijk geworden.

(Eigen foto 30 maart 2014)

2. Toepassing van de maatregel in Brusselc. Kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan

Voorrangsbord B15. Je MOET voorrang krijgen van elke bestuurder die uit een linkse of rechtse zijstraat komt.

Voorrangsbord B1. Op het kruispunt dat hierop volgt MOET je voorrang geven aan elke bestuurder die van links of rechts komt.

Voorrangsbord B22. Dit bord LAAT TOE dat fietsers door het oranjegeel of rode licht rijden om rechts af te slaan! De voorwaarde is dat ze voorrang geven aan de andere weggebruikers.

2. Toepassing van de maatregel in Brusselc. Kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan

Gevolgen van het voorkomen van beide voorrangsborden:a. Voor de automobilisten: Ze worden in verwarring gebracht door die twee borden onder mekaar. Zij bevinden zich op een voorrangsweg en worden plots geconfronteerd met een bord dat (althans van op enige afstand door de gelijkenis met het bord B1) waarschuwt dat de volgende straat een voorrangsweg is.b. Voor de fietsers. Het voorrangsbord geeft hen toelating om door het rood licht te fietsen en erboven staat de pijl dat de weg waarop ze fietsen een voorrangsweg is. Daardoor lijkt het erop dat fietsers hier de voorrang hebben op de andere weggebruikers. De wegbeheerder heeft de dubbelzinnigheid ook geregistreerd en voelde zich genoodzaakt hier nog een bijkomend waarschuwingsbord bij te plaatsen: “Fietsers, rechtsaf door rood. U heeft geen voorrang”.

2. Toepassing van de maatregel in Brusselc. Kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan

Conclusie betreffende het kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan

De nieuwe borden scheppen verwarring wat de verkeersveiligheid niet ten goede komt.

• Er komen meer borden op onze wegen die geen eenduidige betekenis hebben. • Het voorrangsbord B1 handelt over het voorrang geven aan bestuurders, de borden B22/B23 gaan over voorrang geven aan elke weggebruiker.• De eerste functie van de nieuwe borden – fietsen door rood – verschilt grondig in betekenis van de andere voorrangsborden. • Het gebruik van voorrangsborden om fietsers door het rood licht te laten rijden gaat in tegen de Conventie van Wenen (1968). Volgens de Conventie behoren de voorrangsborden tot de regulerende tekens die de weggebruiker wijzen op verplichtingen, beperkingen of verbodsbepalingen. Daarbij hoort de toelating om door het rood licht te rijden niet bij.

2. Toepassing van de maatregel in Brusselc. Kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan

Conclusie betreffende het kruispunt Zuidlaan-Stalingradlaan•Volgens dezelfde Conventie, artikel 23 (hoofdstuk III), betekent rood licht dat alle verkeer moeten stoppen. België heeft die conventie ondertekend waardoor geen enkele weggebruiker het rood licht mag negeren.•Het verdient aanbeveling te onderzoeken of de borden die in Nederland werden gebruikt, de Wegcode niet minder drastisch zouden hebben gewijzigd. Uiteraard moet daaraan voorafgaand een voldoende draagvlak bestaan, wat in Vlaanderen nu niet het geval is. •Zet de verkeersregel om door rood te fietsen aan tot een algemene roodlichtnegatie? Dit moet verder onderzocht worden.•Ook moet de vraag gesteld worden waarom in Amsterdam de borden ‘rechtsaf voor fietsers vrij’ nauwelijks of niet voorkomen. Daar wordt de nadruk gelegd op structurele ingrepen die veel meer succes boeken.

3. Fietscongres 24 maart 2014 in Brugge

Spreker Marc Broeckaert (BIVV). Uit zijn presentatie kan worden afgeleid dat het BIVV voortaan alle kritiek op de invoering van de maatregel ‘fietsen door rood’ heeft laten varen. - De maatregel wordt bestempeld als een nieuw instrument voor wegbeheerders.- Heeft veel voordelen:

-“Nodeloos” wachten voor het rode licht vermijden-Depenaliseren van het door rood rijden op daarvoor geschikte plekken-Minder ophoping van fietsers voor het rode licht => ook vlotter autoverkeer-Past binnen een algemeen beleid om fietsen te stimuleren door het comfortabeler te maken-Relatief goedkoop, geen bijkomende ruimte nodig, snel uitvoerbaar

- Door een by-pass voor te stellen als ‘infrastructureel “rechtsaf door rood”’ wordt de maatregel ‘fietsen door rood’ als totaal onschuldig voorgesteld.

3. Fietscongres 24 maart 2014 in Brugge

Spreker Marc Broeckaert (BIVV). -Dat de wegbeheerder kiest waar de nieuwe maatregel zal ingevoerd worden, wordt door het BIVV beschouwd als een voorzichtige regel.-De toegelaten verkeersbewegingen brengen nauwelijks nieuwe conflict mogelijkheden met zich mee.-Op de verklaring van de uitbreiding van het fietsen door rood op 75 ‘conflictvrije’ kruispunten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - volgt tijdens deze presentatie geen kritiek meer vanwege het BIVV.- Over de stelling dat het ‘fietsen door rood’ een negatief effect zou hebben op de roodlichtnegatie doet hij geen duidelijke uitspraak.-Er wordt geen kritiek geleverd over het gebruik van voorrangsborden om fietsers door het rood te laten rijden.

Het is duidelijk dat het BIVV een bocht van 180 graden heeft gemaakt zonder hieraan veel ruchtbaarheid te geven. De vraag is om welke redenen het BIVV heeft gemeend te moeten instemmen met een maatregel die dergelijke onoordeelkundige wijzigingen heeft teweeggebracht in de Wegcode en die geen draagvlak heeft bij de bevolking.

3. Fietscongres 24 maart 2014 in Brugge

-Waarom nam Marc Broeckaert (BIVV) in zijn presentatie zijn toevlucht tot de eerder Franse voorstelling van de verkeersborden B22/B23? Ook de didactische tekeningen waren gekopieerd uit een Franse website, met name van de stad Nantes! Waarom is zijn referentiekader Frankrijk? Waarom werd de officiële voorstelling van de Belgische Wegcode niet overgenomen? - Waarom heeft Vlaanderen inzake de keuze van de borden zich niet gericht tot Nederland (in het geval er hier een voldoende ruim draagvlak zou bestaan)?

http://www.securite-routiere.gouv.fr/ Belgische Wegcode (Panonceaux signalant des dérogations ou des (Verkeersborden betreffende de prescriptions voorrang)http://www.code-route.org/type_panneau.php?id=Mdp)

3. Fietscongres 24 maart 2014 in Brugge

Spreker Tim De Ceunynck (UHasselt) gaf deze presentatie.- De invoering van de maatregel 'fietsen door rood' kan leiden tot wezenlijke onbedoelde effecten op andere kruispunten waar de maatregel niet werd ingevoerd: fietsers zullen het rood licht negeren waar dat niet mag.- Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties omdat er redenen kunnen zijn waarom het fietsen door rood niet werd toegelaten op bepaalde kruispunten.- Het is aannemelijk dat fietsers daardoor het licht negeren onder meer waar het gevaarlijk kan zijn.- Volgens het voorzichtigheidsprincipe is het niet aangewezen regels in te voeren waarvan de veiligheidsimpact onzeker is.Artikel: 'Is there a spillover effect of a right turn on red permission for bicyclists?‘

3. Fietscongres 24 maart 2014 in Brugge

Spreker Tim De Ceunynck (UHasselt) gaf deze presentatie.

Meer info:-website UHasselt. -Een kwart van de Nederlandse fietsers rijdt door het rood licht. Het aantal ongevallen die kan worden verbonden met fietsers die door het rood licht reden, bedraagt 11% in de periode 1993-2009. (‘Rechtsaf vrij voor fietsers’ leidt tot algemene roodlichtnegatie)http://www.verkeerspro.nl/verkeerskunde/2014/03/24/rechtsaf-vrij-voor-fietsers-leidt-tot-algemene-roodlichtnegatie/

3. Fietscongres 24 maart 2014 in Brugge

Maart 2014: Opname van de voorrangsborden B22/B23 in het Vademecum Fietsvoorzieningen, hoofdstuk 4, deel 1.

-“Bovendien kan deze maatregel ook bijdragen tot de verkeersveiligheid door het risico op dodehoekongevallen te verkleinen.” (p. 57)Commentaar: Het is mij niet duidelijk of dit veel effect zal hebben. Bij een typisch dodehoekongeval rijdt de fietser rechtdoor terwijl het voertuig rechts afslaat. Het voorrangsbord B22 laat fietsers enkel toe om rechts af te slaan en zeker niet om een weg te dwarsen. -“Omwille van de beperkte ervaring hiermee in Vlaanderen is evaluatie en opvolging van de implementatie inzake verkeersveiligheid echter noodzakelijk.”Commentaar: Een onafhankelijke instantie moet bij alle bestaande en nieuwe aanvragen een plaatsonderzoek doen waarbij een gedetailleerd rapport wordt opgesteld. Het BIVV heeft nagelaten rapporten te publiceren over de 9 locaties die het heeft geïnspecteerd in 2012 in Brussel. Men moet zich bijgevolg ernstige vragen stellen over de onafhankelijke opstelling van het BIVV in dit dossier.

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderena. Ottergemsesteenweg/Burggravenlaan

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderena. Ottergemsesteenweg/Burggravenlaan

Op zes plaatsen in Gent werden de borden B22/B23 geplaatst. Het gaat op een proefproject van een half jaar. Hierna wordt slechts de toestand op twee plaatsen besproken.Beide foto’s hiervoor werden genomen op 19 april 2014.Er werden aan het kruispunt Ottergemsesteenweg - Burggravenlaan twee voorrangsborden B22 geplaatst. 1.Van op enige afstand is er een schril contrast tussen het bord B22 (dat gelijkt op het bord B1) en het verkeersbord B15.2.Opmerkelijk was dat een heel wat fietsers die kwamen aangereden uit de Ottergemsesteenweg toch bleven wachten aan het rood licht hoewel ze naar rechts moesten afslaan. (Op de zeven fietsers die na het rood licht te hebben voorbijgereden de afslag naar rechts hebben genomen, waren er vier die niet stopten aan het rood licht en drie die wel nog stopten. Mijn registratie duurde een kwartier.)Conclusie: -Het is spijtig dat het nieuwe verkeersbord verwarring kan scheppen bij automobilisten.-Het negeren van het rood licht is niet ingeburgerd. Er zijn daarenboven ethische en educatieve redenen om van de nieuwe borden geen gebruik te maken. (Zie verder conclusie, punt 2, d)

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Hier zijn vier verkeersborden met een omgekeerde driehoek te zien.Oorspronkelijk waren er vijf voorrangsborden aangebracht, maar een B23 (rechtdoor fietsen toegelaten bij rood licht) werd verwijderd. (Zie volgende foto.)

Foto genomen op 19 april 2014

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Op 14 maart 2014 waren er 5 voorrangsborden waarvan één (een B22 onder B1 aan de verste lichten) hier niet te zien is. Is het nog allemaal overzichtelijk?

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Vroeger moesten de fietsers aan deze lichten wachten om het verkeer vanuit de Kuiperskaai door te laten. Nu kunnen ze doorfietsen. De pijl is naar rechts gericht om duidelijk te maken dat de fietsers niet de Franklin Rooseveltlaan mogen dwarsen om zo het Wilsonplein te bereiken. (Foto 19 april 2014)

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Een complexe situatie voor de fietsers!

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Een complexe situatie voor de fietsers!

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Dit kruispunt heeft volgende kenmerken (duidelijk te volgen op de twee voorgaande foto’s):-In de Lammerstraat is een fietspad gemarkeerd tussen de busbaan en de afslag naar rechts voor het gewone autoverkeer. -De fietsers die naar rechts willen afslaan, verlaten gewoonlijk reeds vroeger het fietspad in de Lammerstraat en rijden op de afslagstrook voor auto’s. Daar kunnen ze het fietspad bereiken dat zich vanaf de eerste lichten aan de rechterkant van de straat bevindt. -De fietsers die het Wilsonplein willen bereiken, blijven gewoonlijk op het fietspad naast de busbaan (ter hoogte van Lammerstraat) om na de eerste lichten verder op de busbaan te fietsen.-De fietsers die naar het Wilsonplein wilden rijden, moesten vroeger wachten aan het rood licht om het verkeer vanuit de Kuiperskaai door te laten. Bij groen licht konden ze dan relatief veilig de Franklin Rooseveltlaan oversteken. Sinds maart 2014 kregen die fietsers de toelating om aan de eerste lichten rechtdoor te fietsen (met bord B23) maar dit gold maar tot aan de tweede lichten. De fietsers interpreteerden dit breed en trachtten de Rooseveltlaan over te steken te midden het drukke verkeer. Het is waarschijnlijk daarom dat de stad het verkeersbord B23 aan de eerste lichten vooralsnog heeft verwijderd.

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Dit kruispunt heeft volgende kenmerken (duidelijk te volgen op de twee voorgaande foto’s): (vervolg)

-Men kan verwachten dat niet iedereen zich aan voorschriften houdt en dat een gedeelte van de fietsers toch rechtdoor blijft fietsen naar het Wilsonplein.-Dit betekent dat er door het plaatsen van de borden B22, een onduidelijke toestand is gecreëerd die in de feiten aanleiding geeft tot gevaarlijke toestanden.

-Omdat er veel voetgangers zijn die van het zebrapad gebruik maken, zijn er meer conflicten met fietsers.-Omdat veel fietsers op de busbaan rijden, zijn er conflicten tussen buschauffeurs en fietsers.-Door het niet op elkaar aansluiten van beide fietspaden, zijn er conflicten tussen fietsers en autobestuurders die zich bevinden op de rechterrijbaan.

4. Toepassing van de maatregel in Vlaanderenb. Lammerstraat/Frankrijkplein

Conclusie: Het is een heel complex punt waar de verkeersborden B22/B23 niet thuishoren.- De voetgangersintensiteit op het zebrapad is hoog.- Door de toename van het aantal voorrangsborden is het punt minder

overzichtelijk geworden.- Men weet dat in de wet is opgenomen dat fietsers geen verkeersstroom

mogen dwarsen. Strikt genomen is aan deze voorwaarde voldaan. De feiten tonen echter aan dat fietsers meer worden blootgesteld aan de verleiding om bij rood licht toch maar de Franklin Rooseveltlaan over te steken. Dit schept een gevaarlijke toestand.

- Buschauffeurs hebben waarschijnlijk meer dan vroeger af te rekenen met roekeloze fietsers.

- Er moet gezocht worden naar andere oplossingen op basis van tellingen van de verkeersstromen van auto’s, fietsers en bussen. Omdat fietsers hier van alle kanten komen, lijkt me dat een proef met groen licht overal op hetzelfde ogenblik voor alle fietsers kan uitgetest worden (Voorstel van Marc Broeckaert (BIVV) in De Morgen, 19 april 2014). Maar dan moeten de fietsers opnieuw leren het rood licht te respecteren!

Algemeen besluit

Over het fietsen door rood heeft de Kamer van Volksvertegenwoordigers twee wetten gestemd. Het zijn twee inbreuken op het mobiliteitsbeleid dat wordt voorgestaan door de meerderheid van de regeringen en door de publieke opinie.

1. Het is een ondoordachte maatregel waardoor de verkeersregels opnieuw ingewikkelder zijn geworden.

- Het absoluut karakter van het stoppen voor een rood licht werd genegeerd.- De maatregel werd ingevoerd zonder studies over de gevolgen ervan af te

wachten. - In de verkeersopvoeding wordt het steeds moeilijker om aan kinderen de

verkeersregels uit te leggen en ze te doen naleven.

Algemeen besluit

2. Nieuwe tegenstrijdigheden en uitzonderingen worden in de Wegcode toegevoegd als gevolg van het toekennen van nieuwe interpretaties aan de voorrangsborden.

a.België heeft de artikelen van de Conventie van Wenen van 1968 ondertekend. Toch werd een ‘voorrangsbord’ gebruikt om fietsers toe te laten een rood licht te negeren, wat eigenlijk een contradictio in terminis is.

b.Een voorrangsbord schept verplichtingen voor de weggebruikers: ze MOETEN voorrang geven aan bepaalde bestuurders. De nieuwe voorrangsborden B22/B23 geven de TOELATING om door het rood licht te rijden. Dit is een totaal nieuwe interpretatie die wordt toegekend aan voorrangsborden en is volkomen tegengesteld aan de strikte normen die gelden in deze materie. Gelet op het groot aantal ongevallen die te maken hebben met het niet toekennen van de voorrang in het verkeer is volkomen uit den boze de betekenis van deze borden ingewikkelder te maken door er tegengestelde en gewijzigde interpretaties aan toe te kennen.

c.Het gaat zelfs zover dat een nieuwe uitzondering werd ingevoerd in de Wegcode betreffende de voorrang van het verkeerslicht op een verkeersbord!

Algemeen besluit

2. Nieuwe tegenstrijdigheden en uitzonderingen worden in de Wegcode toegevoegd als gevolg van het toekennen van nieuwe interpretaties aan de voorrangsborden.

d.Omdat aan een voorrangsbord de betekenis werd gegeven van een ‘toelating om door het rood licht te rijden’, dit in tegenstelling tot het verplichtend karakter van voorrangsborden in het algemeen, is een duidelijke interpretatie van deze toelating vereist.

• Wordt aan de fietser de keuzevrijheid gelaten om al dan niet van deze mogelijkheid gebruikt te maken? Mag de fietser zich beroepen op ethische redenen – ik rij niet door een rood licht – om geen gebruik te maken van deze mogelijkheid? Mag de fietser zich beroepen op pedagogische en educatieve redenen om toch te wachten tot het licht groen wordt? Zo is het begrijpelijk dat ouders hun fietsende kinderen laten wachten aan een rood licht, ook al is er een voorrangsbordje B22/B23 aangebracht. Het aanleren om het rood licht te respecteren is op die leeftijd belangrijker dan het aanleren om het rood licht te negeren.

• Wat als fietsers, die willen door rood rijden opgehouden worden door wachtende fietsers die er geen gebruik willen van maken, daardoor het fietspad verlaten en een ongeval veroorzaken?

Algemeen besluit

3. Het BIVV mag dan wel van mening veranderd zijn, de eerder door het instituut aangebrachte bezwaren blijven meer dan ooit overeind.

- In België ontbreekt het maatschappelijk draagvlak om die maatregel in te voeren.

- De maatregel riskeert het respect voor het rode licht te ondergraven. De mogelijkheid aan fietsers bieden om op bepaalde kruispunten door het rode licht te rijden, houdt het gevaar in dat deze maatregel zal worden gehanteerd op kruispunten waar het niet wordt toegelaten, en dat zal de overgrote meerderheid van de kruispunten zijn. De studie van Tim De Ceunynck 'Is there a spillover effect of a right turn on red permission for bicyclists?‘ ondersteunt die vrees. ‘Volgens het voorzichtigheidsprincipe is het niet aangewezen regels in te voeren waarvan de veiligheidsimpact onzeker is.’

- Door het rode licht rijden maakt geen deel uit van de verkeersopvoeding. Het kan verwarring veroorzaken.

Algemeen besluit

4. Er moeten studies komen op basis waarvan de verantwoordelijken gefundeerde besluiten kunnen trekken.

• Er moet een studie worden gestart over de naleving door fietsers van het oranjegeel en rood licht en over de evolutie van de ongevallen waarbij fietsers betrokken zijn als gevolg van een negatie van het rood licht.

• De studie over de gevolgen van de invoering van de verkeerborden B22/B23 op roodlichtnegatie moet verder worden onderzocht.

• Ons land zou zich beter resoluut richten op de grote voorbeelden Amsterdam en Kopenhagen. Het groot aandeel van de fietsers in de verplaatsingen in die steden is er gekomen door goed beredeneerde infrastructurele maatregelen. In Kopenhagen is ‘fietsen door rood’ onbestaande terwijl het in Amsterdam niet wordt toegepast. In Nederland is men dus heel voorzichtig (geworden?) bij het plaatsen van de borden ‘rechtsaf voor fietsers vrij’. Het is mij een raadsel waarom de geachte Kamerleden zich hierin hebben laten leiden door het Franse voorbeeld.

• Er moet een werkgroep samengesteld worden om alle tegenstrijdigheden en onverantwoorde wijzigingen in de Wegcode op te heffen. Het voorrangsbord moet opnieuw de oorspronkelijke duidelijke betekenis krijgen. Er mag geen oneigenlijk gebruik van worden gemaakt om fietsen door rood toe te staan of om verwarring te scheppen.

Algemeen besluit

De tijd van het nemen van vlugge en goedbedoelde maar ondoordachte beslissingen door Kamerleden is voorbij. Alle actoren die te maken hebben met mobiliteit moeten samen rond de tafel zitten. Wat baten de regels over democratische besluitvorming als de wetgevende macht zich in de plaats stelt van de uitvoerende macht en geen rekening houdt met maatschappelijk inzichten en het delicate evenwicht dat door jarenlange ervaring is tot stand gekomen in de Wegcode.

Verkeersveiligheid vergt comfort dat moet geleverd worden door de wegbeheerder, en veronderstelt verantwoordelijkheid en discipline bij de weggebruiker. Deze elementen ontbreken momenteel op onze wegen. Het is niet door roekeloos gedrag uit te lokken dat de verkeersveiligheid in ons land zal verbeteren. Integendeel, het is pas door fietsers van een comfortabele infrastructuur te voorzien dat meer mensen de fiets gaan gebruiken.