Upload
sameera
View
234
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
1/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
2/83
ridhk oHdj m%dfhda.sl
ls%hdldrl ika;;sh
12 iy 13 jk fYa%Ks
^2012 jif isg ls%hd;aul f&
oHd" fi!LH yd Ydl wOHdmk fomd;fka;=joHd" fi!LH yd Ydl wOHdmk fomd;fka;=joHd" fi!LH yd Ydl wOHdmk fomd;fka;=joHd" fi!LH yd Ydl wOHdmk fomd;fka;=j
oHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;kh
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
3/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
4/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
5/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
6/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
7/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
8/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
9/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
10/83
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
11/83
1
mlaIK wxlh ( 01 ksmqK;d ugu 1'1
lef;dav lsrKj, .=K ykd .ekSu ^.=re wdoYkhls&
wfmalaIs; bf.kq M, (1' lef;dav lsrK k
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
12/83
2
rEmh 1 (a) ( lef;dav lsrK k< lsysmhla
rEmh 1 (b) ( lef;dav lsrK k< i|yd
fhdod .; yels mm: lsysmhla
(iv) (v)
(vi)
fm%arK o`.rh
lmlh
n, iemhq tallh
fldm m;%h
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
13/83
3
mlaIKh I( ^iv& mm: rEm igyfkys fydav& mm: rEm igyfkysoelafjk mos WmlrK ilid
.kak' fuys fhdod we;af;a ^i& rEmfha oelafjk lef;dav lsrK k
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
14/83
4
mlaIK wxlh ( 02 ksmqK;d ugu 1'2
oHq;apqnl jKdj,sfhys oDYH mrdifha ixrpl kslaIKh lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (
1 W; Wml%u Nd; lrkaoDYH mrdih kslaIKh lr tysiajNdjh jd;d lrhs'
jH yd WmlrK (
re m%siauhla
iq wdf,dal lonhla ,nd fok wdf,dal m%Njhla
;srhla
mlaIKhg wod, ia;r yd ls%hdmmdh ( m%siauhla wdOdrfhka iq wdf,dal lonhlafNaokh ug i,iajd ;srhlau;g
,nd .kak' tys jK fNaokh we;s wdldrh kslaIKh lsug isiqkag
wjia:dj ,nd fokak'
mlaIK wxlh ( 03 ksmqK;d ugu 2'2
wdlD;s ieliSu u.skayev wjfndaO lr .ekSu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' ir, wKqyd whk LKavlj, mrudKq nkaOkh we;s wdldrh yd mrudKq
;s%udK wjldYfhaYdk; we;s wdldrh wjfndaO lr .kshs'
2' wKql wdlD;s ilia lsf yiqre l=i,;d m%oYkh lrhs'
jH yd WmlrK ( mrudKql wdlD;sieliSf lg,h
mrudKql wdlD;s ieliSug fhdod .; yels l,am jH ^foys" brgq" neka&
mlaIKhg wod, ia;r yd ls%hdmmdh (
2012 jif isg ls%hd;aul miquiq l< .=reudf.damfoaY ix.%yfha msgq wxl 23yd 24 ysi|ykaiSudjkag wh;a ir, wKqyd whk ldKav isiqkag bm;alrkak'
ridhkd.drfha ;sfnk mrudKql wdlD;s ilia lsf lg, fydaiqiq l,am
jH Nd; lr ksoiqkla f,i bm;a l< wKqyd whk ldKavj, wdlD;silia
lr tajd m%oYkh lsug isiq ldKavj,g mjrkak'
idlPdj ( ilia lrk ,o wdlD;s yd ienE jHqyh w;r mj;akd iudkl yd wiudkl
idlPd lrkak'
wdlD;s u.ska ienE jHqyh 100] id:lj ksrEmKh lsu wiSre nj fmkajd
fokak'
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
15/83
5
mlaIK wxlh ( 04 ksmqK;d ugu 3'2
(aq)Nd;fhka djKhl idkaKh ksKh lsu
jdoh( c,Sh i,af*a whk fh whk iu tl;= c,fha wdjH
wjlafIamh idohs'
idudkH ldur WIaK;ajfhaoSfh i,af*a ys djH;dj >k fvisgrhg ,s .%E 3lamuK fjhs' kuq;awd,sl udOHfhaoSfh i,afma ysdjH;dj ie,lsh hq;=m%udKhlska
by< hhs'
Wod( 2 moldm-3HCl djKhl ys djH;dj 100 mgdm-3muK fjhs'
flfia fj;;a fh whk iu fmdiaf*a whk" ldnfka whk iy lafrdaf whk
wjlafIam u je,elau i|yd mlaIKh n, wd,sl ;;a;aj hgf;aoS is lrhs' fuys oS
o fh i,af*aj, djH;dj wvq lr .ekSu i|yd fh whkj, idkaKh byk fvisgrhlg i,af*a whk .%E 4lamuK jk djKhla ^c,h
>k fvisgrhlg fidah i,af*a .%E 6lamuK& idod .kak' by; djKfhka yhg
u 50'00 cm3la 400 cm3lrhlg msfmgqjlawOdrfhka tlalrkak' fuhg idka HCldjKfhka0'5 cm3 la tlalrkak' miq j djKh 250 cm3 la olajd wdi%e; c,h tlalr
;kql lrkak' djKh keug wdikak jk f;lar;alrkak' kuq;akeug bv fkdfokak'oeka fuu djKhg fmr idod .;a 5% BaCl
2djKh msfmgqjla wdOdrfhka x jYfhka
tlalrkak' fufia tla lrk w;r;=r djKh fyd|ska l,;kak' fh laf,darhs
djKh tljr fydaf.fhkatlalsu fkdl< hq;=h' fufial
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
16/83
6
wjlafIamh iEfokjd k ;j;aBaCl2
3 cm3la muK tla lr kej; mlaId lrkak'
fufia kej; wjlafIamh fkd,efnk ;=re BaCl2
tla lr wjlafIamh i|yd
mlaId lrkak' wjlafIamh iEoSu imQK jQ miqyd ;j;a 2 cm3la muK tla lr
djKfhajemqr idkaKhlamj;ajd .kak' djKh Trf,daiqrejlska jid keug
bv fkdoSks;a;= 30la muK r;a lrkak'
wjlafIamh ;ekam;a ug bv yer kej; by< we;s meyeos,s u djKh wjlafIamh i|yd
mlaId lrkak' kej; wjlafIamh fkdiEfokafka k djKh fmu i|yd iQodk h'
msis h
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
17/83
7
mlaIK wxlh ( 05 ksmqK;d ugu 4'2
jdhqjl ujq,sl mudj mlaIKd;aul j ksKh lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' jdhq mud uekSf l%u msk fmdgEish m'uex.fka iaj,amhla ^r;alrkafkawehs@&
he
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
18/83
8
igyk (
mlaIKfha fodaI" tajd wju l< yels wdldr yd .Kkfha is lrkq ,nk
Wml,amk ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
19/83
9
mlaIK wxlh ( 06 ksmqK;d uglu 4'2
ue.akSishj, idfmalaI mrudKql ialkaOhmlaIKd;aul j ksKh lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (
1' ldur WIaKa;jfha yd mSvkfha okakd MgialkaOhlska uqla; l< yhsrcka
jdhq mudj ksKh lrhs'
2' uqla; jQyhsrcka jdhq ujq, m%udKh weiqfrka Mg j, idfmalaI mrudKql
ialkaOh .Kkh lrhs'
jH yd WmlrK ( 0'02-0'04 gue.akSish m 3'5 cm muK&
hqfrgqjla
;kql 2 moldm-3)HCl
c,h
lrhla
mlaIKhg wod, ia;r yd ls%hdmmdh (
ue.akSish m 3'5 cm muK& lene,a,la f.k je,slvodishlska ueo" msis lr
.kak' miqj tysialkaOh ksje/ j uek .kak' ;kql yhsfrdlaf,dala 25 cm3
hqfrgqjlg mqrjd .kak' hqfrgqf ;a;sh f.a my
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
20/83
10
hqfrgqj isria j r|jd .ekSug wdOdrlhl i lrkak' jdhq nqnq by
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
21/83
11
mlaIK wxlh ( 07 ksmqK;d ugu 5'2
w,hl$Niauhl WodiSklrK tka;e,amsh mlaIKd;aul j ksKh lsu
wfmalaIs; bf.kq M,(
1' ridhksl m%;sl%shd is f we;sjk WIaK;aj mhdi uekSf l=i,;dj ,nd
.kshs'
2 w,-NiAu WodiSklrK m%;sl%shdj, tka;e,amsmhdih mlaIKd;aul j ksKh
lrhs'
jH yd WmlrK (
2.0 mol dm-3fidah yhsfrdlaihs 50 cm3
2.0 mol dm-3fmdgEish yhsfrdlaihs 50 cm3
2.0 mol dm-3khsla w,h 50 cm3
2.0 mol dm-3yhsfrdlaf,dalaw,h 50 cm3
100 cm3 lr lsysmhla
250 cm3 lrhla fyda 100 cm3 lrh nyd,sh yels mjdrl nkla
100 cm3 kq ird
WIaK;ajudkhla
mjdrl jH
re l+rla$uka:hla
mlaIKhg wod, ia;r yd ls%hdmmdh (
lrhg 2 mol dm-3 NaOH 50 cm3 uek f.k tu djKfha WIaK;ajh igyka
lr .kak' fjk;a lrhlg 2 mol dm-3yhsfrdlaf,dala w,h 50 cm3 uek
f.k tys WIaK;ajh igyka lrkak' ^Niau djKfha WIaK;ajh uekSfuka miq
w, djKfhaWIaK;ajh uekSug fmr WIaK;ajudkh fidaod .kak'& tlalrhl
we;sdjKh wfklg tl jr tl;=lr Y%Kh
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
22/83
12
mlaIK wxlh ( 08 ksmqK;d ugu 5'2
fyiakshuh mlaIKd;aul j ;yjqre lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' tlsfklg fjkia ud. follska" tla moaO;shla fjk;a moaO;shlg mj;kh
lrhs'2' ridhksl m%;sl%shd is f oS we;s jk WIaK;aj mhdi uekSf l=i,;dj ,nd
.kshs'3' is jQ tka;e,ams mhdih tka;e,ams rEm igyklau`.skaolajhs'4' tka;e,ams rEm igykla u`.ska ud. folla Tiafia is jk tka;e,amsmhdi
iudk nj fmkafuka fyia kshuh ;yjqre lrhs'
jH yd WmlrK (
2 mol dm-3yhsfrdlaf,dalaw,h 250cm3la
fidah yhsfrdlaihs 20 gla
400 cm3lr 4 la
250 cm3kq irdjla
WIaK;ajudkhla ^0 - 200 0C mrdih we;s&
mlaIKhg wod, ia;r yd ls%hdmmdh (
fuu mlaIKfha oSfidah yhsfrdlaihs okakd ialkaOhla Bg wkqrEm c,Sh
fidah laf,darhs njg ud. folla Tiafia mj;kh flf'
I l%uh
2 mol dm-3yhsfrdlaf,dalaw,h 125 cm3 lalrhg uek f.k tysWIaK;ajh
igykalr .kak' c,h 125 cm3 lauek f.k tyso WIaK;ajh igyka lr .kak'
w,h 125 cm3 la c,hg tl;=lr fyd|skal,;d kej; WIaK;ajh igyka lr
.kak' ^fuu ;kqllrKfhaoSwe;sjk WIaK;aj fjki fkd .sKsh yels;r nj
Tng fmfkkqwe;'&
1 mol dm-3yhsfrdlaf,dala w,h 250 cm3 ys WIaK;ajh T1& igykalr .kak'
>k fidah yhsfrdlaihs 10'0 glafjk;a lrhlg blaukska lsrd f.k 1mol dm-3 yhsfrdlaf,dala w,h fuu lrhg oud" osh u blaukajk fia
fyd|ska l,;kak' djKh
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
23/83
13
lrhg 2 mol dm-3 yhsfrdlaf,dala w,h 125 cm3 la uek f.k tys
WIaK;ajh ^T5& igykalr .kak'
by; oSidod .;afidah yhsfrdlaihs djKfhaWIaK;ajh T6& kej; igykalr f.k jyd u thg yhsfrdlaf,dala w, djKh tl jr u tlalrkak'
djKh fyd|ska l,;katys Wmu WIaK;ajh ^T7& ,nd .kak'
Il%ufha oS iy II l%ufha oS is jk m%;sl%shd my; oelaf'
W; .Kkh ls u`.skam%;sl%shdj wdY%s; tka;e,ams mhdi ksKh lrkak'
wod< tka;e,amsmhdi tka;e,amsigyklskaolajd fyiakshuh ;yjqre lrkak'
NaOH 10 g .Kkhg we;=k NaOH10 g
wjidk jHwdrNl jH
H3
H2
H1
fuys is jk tka;e,amsmhdi b;d u l=vd h'
Il%uh
IIl%uh
rEmh 8 (a)
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
24/83
14
mlaIK wxlh ( 09 ksmqK;d ugu 6'1
c,h iy w, iu`. f,day is lrk m%;sl%shd ieieu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' syd pf.dkqj, f,day
^w& jd;h ^wd& c,h ^we& ;kql w, iu`. olajk m%;sl%shd kslaIKh lrhs'2' wdj; Tiafiabhg hEf oS;a" ldKav Tiafiamy
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
25/83
15
mlaIK wxlh ( 10 ksmqK;d ugu 6'2
s yd
p
f.dkqj, uQ,jH idok ,jKj, c,fha djH;dj mlaId lsuwfmalaIs; bf.kq M, (
1' syd pf.dkqj, ,jKj, c,fhadjH;dj mlaId lr ii|hs'jH yd WmlrK (
Mg, Ca, Sr, Ba yd Al idok c,fha djH ,jK I ldKavfha uQ,jH idok j.=f i|ykaNa,jK ^K,jK jqj o fhdod .; yels h'& mlaId kk fidah laf,darhs wefudakshd djKh >k fidah fn%dauhs ;kql khsla w,h >k fidah whvhs msIaG djKh ^fuu fya,hs whk wvx.= kE u laf,daka oshr
,jKhla Nd; l< yels h'& lelEre k< is,aj khsf djKh mlaId k< idka i,a*shqlaw,h re l+rla f, weisf fyda f, khsf djKh nkaika odylhla laf,dafrdf*da fyda ldnka fgrdlaf,darhs
mlaIKhg wod, ia;r yd ls%hdmmdh ( laf,darhsv" fn%dauhs iy whvhs i|yd my; i|yka mlaIK fjk fjk u
lrkak' kslaIK ixikaokh lrkak'mlaIKh I
>k fya,hsvfhka iaj,amhla f.k idka i,a*shqla w,fhkaiaj,amhla tl;=lrkak' mlaId k
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
33/83
23
mlaIK wxlh (16 ksmqK;d ugu 6'4
Tlai,sla w, djKhla Nd; lr fmdgEish uex.fka(VII)djKhl idkaKh kSKh lsu'
wfmalaIs; bf.kq M,(
1' m%d:l iu; hkq l=ulaoehs ia;r lrhs'
2' m%d:l iu;hla f,i fidah Tlaif,a fydaTlai,sla w,h fhdod .kska
m%d:l m%dudKsl djKhla Primary standard solution& ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
34/83
24
igykigykigykigykigyk Wla; wkqudmkh i|yd m%d:l m%dudKsl djKh ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
35/83
25
mlaIK wxlh (17 ksmqK;d ugu 6'5
wd,sl fmdgEish muex.fka djKhlaNd; lr f*riawhkdjKhl idkaKh ksKh lsu'
wfmalaIs; bf.kq M,(
1' iajhx oYl wkqudmkhla ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
36/83
26
mlaIK wxlh ( 18 ksmqK;d ugu 6'6
fldfnda,a(II)" ksl,a(II)
yd fldm(II),jK yhsfv%dlaf,dala w,hiy wefudakshd iu`. olajk m%;sl%shd kslaIKh lsu
wfmalaIs; bf.kq M,(
1' df.dkqf uQ,jH ixlSK whk idok nj m%ldY lrhs'
2' ixlSK ixfhda. lsysmhla iEoSf l=i,;dj ,nd .kshs'
3' tu ixlSK ixfhda.j, ic, whk jKj;a nj m%ldY lrhs'
jH yd WmlrK (
;kql fldm i,af*a djKhla
ksl,a ^II& whk wvx.=djKhla
fldfnda,a^II& whk wvx.= djKhla
idka yhsfv%dlaf,dala w, djKhla
yhsv%cka f*frdlaihs djKhla
;kql iy idka wefudakshd djK
mlaIKhg wod< ia;r yd ls%hdmmdh (
my; j.=j, oelafjk wdldrhg tla tla whk djKj,g m%;sldrl tl;= fldg
is jk mhdi kslaIKh lrkak'
Co2+(aq)
Ni2+(aq)
Cu2+ (aq)
by; tlatlawjia:djg wod< jK ,nd fok Co2+" Ni2+ yd Cu2+idok ixlSK
whkj, iQ;%bm;a lrkak'
djKfhajKh
;kqlwefudakshddjKhla xjYfhka tl;=lsu'
idkawefudakshddjKhla xjYfhkatl;=lsu'
idka HClx jYfhka
tl;= lsu'
H 2O2 xjYfhka
tl;= lsu'
j.=j 18
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
37/83
27
mlaIK wxlh ( 19 ksmqK;d ugu 6'6
TlaislrK wxl+2, +4, +6 yd+7gwod< uex.kSia whkj, jK kslaIKh lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (
1' O TlaislrK wjia:dj, we;suex.kSia whkj, jK ksCIKh lrhs'
2' h TlaislrK wjia:djl mj;sk uex.kSia whk fjk;aTlaislrK wjia:djlg
mj;kh lsf l=i,;dj ,nd .kshs'
jH yd WmlrK (
;kql c,Sh fmdgEish uex.fka^VII& djKhla
;kql i,a*shqla w, djKhla
idka fmdgEish yhsfrdlaihs fydaidka fidah yhsfrdlaihs djKhla
yhsrcka fmfrdlaihs djKhla
idka yhsfrdlaf,dalaw, djKhla
mlaIKhg wod< ia;r yd ls%hdmmdh (
;kql c,Sh fmdgEish uex.fka^VII& djKfhka2 cm3 muK lelEre k
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
38/83
28
mlaIK wxlh ( 20 ksmqK;d ugu 6'6
whka III& whk iu`. ie,sis,sla w,fham%;sl%shdj^jK;sh- oDYH l%uh&
wfmalaIs; bf.kq M, (
1' ixlSKfhys jKfha ;Sj%;dj whka III& idkaKhg iudkqmd; jk nj m%ldY
lrhs'
2' ixlSKfhys jKfha Wmu ;Sj%;dj u; m%;sl%shdf iafgdhslsfhda;sh ksKh
lrhs'
3' t u`.ska wod< ixlSKfha iQ;%h ,nd .kshs'
4' kE u jKj;a ixfhda.hl c,Sh djKhl oSidkaKh jK;sl WmlrK
Nd; fldg myiqfjka fih yels nj m%ldY lrhs'
jH yd WmlrK (
wefudaksh f*la i,afma ,jKh
^0.001 mol dm-3 Fe3+djKhlska 250 cm3&
0.001 mol dm-3ie,sis,sla w,h 250 cm3
fu;fkda,a50 cm3
mqkS," hqfrgq" kq ird" mud;sl ma,dial=
yrialv fCIa;%M, iudk mlaId k< kjhla
mlaIKhg wod< ia;r iy ls%hdmmdh (
hqfrgqj Nd;fhka" j.=j 1 yd 2 ys oelafjk m" k
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
39/83
29
mlaId k< wxl 1 2 3 4 5 6 7 8 9
0.001 mol dm-3
Fe3+ 5'0 5'0 5'0 5'0 5'0 5'0 5'0 5'0 5'0
djK mudj$cm3
0.001 mol dm-3
ie,sis,slaw, 1'0 2'0 3'0 4'0 5'0 6'0 7'0 8'0 9'0
djK mudj$cm3
c, mudj/ cm3 9'0 8'0 7'0 6'0 5'0 4'0 3'0 2'0 1'0
j.=j 1 yd 2 wkqj djK Y% l< miq ta ta mlaId k
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
40/83
30
mlaIKhg wod< djK ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
41/83
31
mlaIK wxlh ( 21 ^a& ksmqK;d ugu 6'8
mykais mlaIdj
wfmalaIs; bf.kq M, (1' ksjeros l%u Ys,am Nd; lr O f,day ,jK myka is mlaIdjg fhduq lrhs'2' myka is mlaIdf f,day ,jK oe,a,g ,nd fok jKh whk Yaf,aIKh
i|yd fhdod .; yels nj ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
42/83
32
mlaIK wxlh ( 21 ^b& ksmqK;d ugu 6'8
wjlafIamk l%ufhka f;dard .;a legdhk i|yd mlaId lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' c,Sh udOHfhaMg2+, Ca2+,Ba2+,Al3+,Pb2+,Fe2+, Fe3+,Ni2+,Cu2+, Zn2+whk ykd
.ekSug ir, mlaId is lrhs'2' whk ykd .ekSf oStajdfha we;e ixfhda.j, djH;d ixikaokh lsu fhdod
.; yelsnj m%ldY lrhs'3' we;e legdhkj,ska djH ixlSK iEfok nj m%ldY lrhs'
4' d- f.dkqf legdhkj, jK ksCIKh lr tajd k lrhs'
jH yd WmlrK ( ue.akSish" le,aish" fh" weksh" f," whka^II&" whka III&" ksl,a" fldm
yd iskala hk f,dayj, c,fha djH ,jK ^fuu ,jK wdiQ; c,fha osh lr 0.1
mol dm-3muK idkaKhlskahq;a djK idod .kak'&
H2SO
4c,Sh djKh ^2 mol dm-3muK jk&
N H4OH c,Sh djKh ^4 mol dm-3muK jk&
NaOHc,Sh djKh ^4 mol dm-3muK jk&
mlaId k< lsysmhla
ie'hq'whka^II& iy whka^III& djK ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
43/83
33
wd' Fe2+, Fe3+,Ni2+,Cu2+ydZn2+c,Sh djKj,ska 1 cm3ne.ska mlaId k< fjk
fjk u f.k" 4 mol dm-3 NH4OH djKh x jYfhka tl;= lrkak'
wjlafIamhla,enqKq miq j o m%;sldrlh jemqr tl;= lrkak' kslaIK igykalrkak'
igyk (
mlaIdj I w& ys oS M g2+djKfhka wjlafIamhlafkd ,ef' Ca2+djKfhka" ;=kS
j
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
44/83
34
mlaIK wxlh ( 22 ksmqK;d ugu 6'9
f;dard .;a wekdhk i|yd mlaId lsuwfmalaIs; bf.kq M, (
1' c,Sh djKfha fya,hsv whkj, m%;sl%shd wkdjrKh lr .kshs'2' is,aj fya,hsv u; ;kql khslaw,fha l%shdj ia;r lrhs'3' ;kql c,Sh wefudakshdys is,aj fya,hsvj, djH;dj mlaId lrhs'
4' c,Sh djKfhawe;s ,S2-yd whk wkdjrKh lr .kshs'
5' c,Sh udOHfhawe;s yd whk wkdjrKh lr .kshs'
6' uqla; jk ldnka vfhdlaihs jdhqj ykd .kshs'
7' icl k< Nd;fha l=i,;dj ,nd .kshs'8' wjlafIamKh u`.ska f*diaf*a whk wkdjrKh lr .kshs'
fya,hsv whk ykd .ekSujH yd WmlrK (
c,Sh Cl-, Br- yd I-whkj, 0.10 mol dm-3djK ^wkqrEm fidah" fmdgEishfyda wefudaksh ,jK jKh lsfuka ms
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
45/83
35
yd S2-whk ykd .ekSu
wjYH jH yd WmlrK (
Na2SO4, Na2SO3, Na2S2O3yd Na2S^fyda wkqrEm fmdgEish ,jK& ;kql c,Sh NaOHdjKh ;kql yhsfrdlaf,dala w,h ;kql khsla w,h is,aj khsf% djKh 0.01 mol dm -3 Ba2+(aq)djKh 0.01 mol dm -3 Ni2+(aq)yd Cu2+(aq) djK mlaId kk;ajh 20 - 50 m A cm-2
wefkdavh ( ;U f,dayh
is,aj oHq;af,daydf,amkhNiSO
4.7H
2O 250 g" NiCl
2 45 g"fndala w,h ^H
2BO
3&30 g yd ielka
iaj,amhlac,h 1 dm3 ysjKh lrkak'iqiqWIaK;ajh 40 - 70 0C
Odrd >k;ajh 20 - 50 m A cm-2wefkdavh ( ksl,a f,dayh
mlaIKhg wod< ia;r iy ls%hdmmdh (
rEm igyfka oelafjk mm:h ilia lr .kak'
oHq;afoHh lrhg f.k oHq;af,daydf,amkhg ,lalrk NdKav lef;davh
jYfhka i lrkak'
W; Odrdjla yd iqiqWIaK;ajhla imhkaoHq;a fokh is lrkak'
rEmh 40 (a)
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
76/83
66
mlaIK wxlh ( 41 ksmqK;d ugu 14'6
oHq;a ridhksl l%shdj,shla f,i u, neu mlaIKd;aul jwOHhkh lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' fidah laf,darhs wvx.= WodiSk fc, udOHfha hlv f,dayfha Ldokh
flfrys ue.akSish" iskala" fldm yd f, hk f,day we;s lrk n,mEmlaIKd;aul j wOHhkh lrhs'
jH yd WmlrK ( fm ismyla je,s lvodis ta.d 5 cm muK . hlv weK myla
fidah laf,darhs idka yhsfrdlaf,dalaw,h fmdgEish f*ihkhs djKh *sfkd,ama;e,ska 4 cmla muK . ue.akSish" iskala" fldm yd
f, hk f,dayj, isyska ;Sre tl ne.ska
mlaIKhg wod< ia;r iy ls%hdmmdh ( idka yhsfrdlaf,dalaw,fhys.s,ajk ,o hlv weK u| f,djlar;alrkak' tu weK isis,ac,fhka fydka fidaod hk fidah laf,darhs 7 glayd ta.d .a? 5 gla ^muK& lsrd .kak' c,h
250 cm3lamuK lrhlg oud r;alrkak' lrfhac,h r;a jQ miq lsrd .kakd,o fidah laf,darhs yd ta.d th ;=
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
77/83
67
mlaIK wxlh ( 42 ksmqK;d ugu 15'5
lvodis jKf,aL Ys,amh Nd;fhkajKl fjka lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' lvodis jKf,aL Ys,amh Nd;fhka Y%Khl ixrpl fjka l< yels nj m%ldY
lrhs'2' ixrpl fjkau" ixfhda.j, ip, yd wp, l,dmj, Nd. ix.=Klj, fjki
u; / mj;sk nj m%ldY lrhs'
jH yd WmlrK (
lelEre k
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
78/83
68
igyk ( flaYdlIKh lrK fldg djlh lvodish f.a by
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
79/83
69
mlaIK wxlh ( 43 ksmqK;d ugu 15'5
jeis c,fha wd,sl;dj uYkh lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (1' mlaIKh i|yd jeis c,h tl;=lr .kakd wdldrh ykd.kS'2' jeis c,fhapH w.h kslaIKh lrhs'
jH yd WmlrK (
Nd; lr bj;alrk ,o ug .kakd ma,dial c, fnda;,hla ^1l &
msis ma,dialafyda fmd,s;skanE.hlaZip - closing freezer bag&
rn mhla
mlaIKhg wod< ia;r iy ls%hdmmdh (
ma,diala fnda;,fha by
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
80/83
70
igyk
jeis c, idm, tl;=lsu - jeis c,h fjk;awmjH tl;= ulska f;drj tl;=lr.; hq;= h' tfuka u c,h tl;=lr.;a .i pH w.h uekSu isl< hq;= h'
isoaOdka;h
jeisc,h idudkH jYfhka wd,sl f' fuhg fya;=j jkafkajeisc,h C O2h
we;s ksid h' g wu;rj jeis c,fha ;j;a wd,sl jdhQkajk NO, NO2,SO
2, SO
3
jeks jdhqka h h yelsh'
N Ojdhqj TlaislrKh u.ska N O2iEfoa'
SO2jdhqj TlaislrKh u.ska SO3iEfoa'
fuu wfklajdhQka ksid jeis c,fha pH w.h my< w.hla .ekSug yelshdjla we;'
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
81/83
71
mlaIK wxlh ( 44 ksmqK;d ugu 16'2
kala, l%uh u.ska d; Tlaisckaugu ksKh lsu
wfmalaIs; bf.kq M, (
1' c,fha osh jQTlaiscka idkaKh m%udKd;aul j fidhd .kshs'
2' idkaKh o< jYfhka okakd fidah ;fhdai,af*a djKhla whfvd;sl
wkqudmkhla u`.skam%dudKSlrKh lsf l=i,;dj ,nd .kshs'
3' whvhsvhlska ksoyiaflfrk whka" fidah ;fhdai,af*a u`.skam%udKd;aul
j fif l=i,;dj ,nd .kshs'
jH yd WmlrK (
uex.kSiai,af*a djKhla
^uex.kSia i,af*a 4 gla muK c,h 10 cm3 osh lsfuka&
laIdh fmdgEish whvhs djKhla fidah yhsfrdlaihs 5 gla muK iy
fmdgEish whvhs 1'5 gla muK c,h 10 cm3 l osh lsfuka&
msIag djKh ^msIagh 1 gla muK WKq c,h 10 cm3l osh lsfuka&
0'01 mol dm-3 fidah ;fhdai,af*a djKhla ^ Na2S
2O
3.5H
2O 2.48 g c,h
1000 cm3l osh lsfuka& fuu djKhg >k Na2CO
3iaj,amhla fyda CHCl
3
iaj,amhla fyda tl;= lrkak' tg djKfha is jk i,am wjlafIamKh
j
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
82/83
72
1 mol dm-3 i,a*shqlaw,fhka5 cm3tlalrkak' idod .;afidah ;fhdai,af*a
djKh hqfrgqjg oud" wkqudmk ma,dial=f we;sdjKh iu`. wkqudmkh
lrkak' fuysoSwkqudmk ma,dial=j ks;r u fyd|ska fid,jkak' djKh
7/26/2019 Draft Chemistry Practical Book Sinhala
83/83
fuu uex.kSiavfhdlaihs u`.ska wd,sl udOHfha oSwhvhs whk" whka njg
TlaislrKh flf'
fuu whka" fidah ;fhdai,af*a iu`. wkqudmkh lrhs'
by; m%;sl%shdj, iafgdhslsfhda;sh wkqj 2 mol la I
21 mol g o" I
21 mollaMnO
21 mol g o" MnO
21 molla O
21$2
molg o ;=,H f'
tu ksid 2 mol la O21$4 mol g ;=,H f'
^ 2 mol O21$4 mol)
hqfrgq mdGdxlj, idudkHh V k" jeh jQ m%udKh }
tu ksid 50 cm3c,fha we;sO2m%udKh }
c,h 1000 cm3 we;s O2m%udKh }