Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
dtac Parent Guideคมอพอแมยคดจทลเขาใจลก เขาใจโลกไซเบอร
คมอพอแมยคดจทล
2
3
บทท 1
ยนดตอนรบสโลกอนเทอรเนต
บทท 3
สอนลกอยางไร...ใหใชอนเทอรเนตอยางชาญฉลาด
บทท 2
ทำไมตองสอนลกใหรจกอนเทอรเนต
บทท 4
ชวตจรงของพอแมยคดจทล
4
บทนำ
อนเทอรเนต โทรศพทมอถอ และเทคโนโลย การสอสารตาง ๆ ไดกลายเปนสงคนเคยในชวตของเดก ทกวนน เดก ๆ สามารถใชเทคโนโลยเหลานอยาง คลองแคลว และอาจนกไมออกวาคนรนพอแมของเขา ตดตอกบเพอน ๆ ไดอยางไรหากไมมโซเชยลมเดย อนเทอรเนตเปดโอกาสในการเตมเตมสทธเดกใน หลาย ๆ ดาน อนสญญาวาดวยสทธเดกระบวา เดก มสทธในการไดรบการศกษา ในการไดรบการพฒนา อยางเตมศกยภาพ รวมถงการแสดงความคดเหน และมคนรบฟงความคดเหนเหลานน อนเทอรเนต สามารถนำครและสอการเรยนการสอนทจำเปนไปสเดก ทอยในพนททหางไกลทสด และชวยใหเดก ๆ กลมท เขาไมถงบรการสามารถเชอมโยงเขาถงฐานความรได เชนเดยวกบเดกอน ๆ
ในขณะเดยวกน เมอความเหลอมล ำทาง เทคโนโลยระหวางเดกและพอแมมมากขน ความเสยง ตาง ๆ กเพมขนดวยเชนกน พอแมมกจะไมรวาลก ของตนกำลงทำอะไรบนอนเทอรเนต การขาดความร และความเขาใจทำใหพอแมไมสามารถแนะนำลกอยาง เพยงพอ โลกออนไลนกเหมอนกบโลกในชวตจรง ทมสงทนากงวลเกยวกบการคมครองเดก ความเสยง ทอาจเกดขน รวมถงการกลนแกลงรงแกในโลกออนไลน
การแชรรปเดกทไมเหมาะสม และการถกตะลอม หรอลอลวงโดยผทไมหวงดเพอการลวงละเมดทางเพศ ถงแมเดกอาจดเหมอนวามความสามารถในการใช อนเทอรเนต แตผใหญไมควรคาดหวงวาเดกจะสามารถ ปกปองตวเองใหปลอดภยจากความเสยงเหลานได เสมอไป
นคอเหตผลวา ทำไมเราถงตองสงเสรมใหพอแม หรอผใหญทเดกไวใจ ไดพดคยกบเดกและแนะนำ เพอใหเดกใชอนเทอรเนตอยางปลอดภย ภาคธรกจเอง กตองมความรบผดชอบรวมกนทจะทำใหผลตภณฑ และการบรการของบรษทมความปลอดภยสำหรบลกคา โดยเฉพาะเดก ๆ นอกจากนนภาคธรกจยงมความ เชยวชาญและทรพยากรทสามารถนำมาใชในการ สงเสรมกจกรรมเหลาน จงเปนเรองดทบรษทดาน โทรคมนาคมอยางดแทค ไดเขามามสวนรวมในการ สรางความรความเขาใจและสรางเครองมอทผปกครอง และตวเดกสามารถนำมาใชได องคการยนเซฟหวงวา คมอพอแมเลมนจะเปนเครองมอทมประโยชนและ ใชไดจรง ทจะชวยใหผปกครองสามารถเรมตนการ พดคยกบเดก ๆ เพอใหเดกใชประโยชนจากอนเทอรเนต ไดอยางมนใจและปลอดภย
โธมส ดาวนผแทนองคการยนเซฟ ประเทศไทย
5
บทท 1
ยนดตอนรบสโลกอนเทอรเนต‘คลกเดยว ยอโลกทงใบ’
ทนททโลกรจกประสทธภาพของ ‘อนเทอรเนต’ วาสามารถตดตอเชอมโยงขอมลขาวสารไดถงกน ท ว โลก นบจากนนโลกก ไมมพรมแดน ชวตก ไมเหมอนเดมอกตอไป
บางประเทศรจกอนเทอรเนตมานานกวา 20 ป จนกลายเปนเพอนสนทกบคนทกเพศทกวย เปน สมาชกคนหนงในครอบครว นำมาใชอำนวยความ สะดวกใหกบชวตประจำวนไดในทก ๆ มต ตงแต หาขอมลการเรยน เรยนรสตรอาหารจานโปรด หรอ ทำธรกจ ชวยบรหารจดการดานการเงน ตดตอสอสาร กบเพอนฝง เตมเตมชองวางระหวางวย สนกกบการ ดหนง ฟงเพลง เปนพนทใหไดชอปปงสนคาจาก ตางประเทศโดยไมตองเดนทาง ตลอดจนคนหาแผนท
ในยามหลงทาง เปนพนทแบงปนความคด ความสนใจ ผานรปและเรองราวใน “บลอก” สวนตว เปดโอกาสให เรยนรเรองตาง ๆ ทไมคดวาจะไดรมากอน แมตกงาน อนเทอร เนตยงเปนอกหนงความหวงใหไดสบคน ตำแหนงงาน สำหรบเดก ๆ อนเทอรเนตชวยเปดโลก ทงดานความคด จนตนาการ และมตรภาพ ให กวางไกล เพอทจะเรยนรถงความหลากหลายทอย บนโลกใบน รวมถงชองทางอน ๆ ทสามารถจะใชเปน โอกาสใหกบตวเอง
นคอตวอยางอนแสนจะเลกนอยเมอเทยบกบ พลงของ ‘อนเทอรเนต’ ทสามารถยอโลกทงใบดวย เพยงปลายนว
6
ใชอนเทอรเนตอยางไรใหชาญฉลาด
บทท 1
เพอเรยนรและคนหาขอมล เพอเชอมตอถงกนทกวนนอนเทอรเนตสามารถคนหาขอมลทอยากร
ไดอยางงายดาย ตงแตพยากรณอากาศ ราคานำมน เรองราวของสถานททองเทยวทนาสนใจ พรอมภาพ- ประกอบทสมบรณ ทงภาพนงและภาพเคลอนไหว แคพมพคำหรอขอความทตองการสบคนในเวบไซต Google หรอ Bing เชน แมบานอยากเรยนรวธการ ทำอาหาร กพมพคำวา ‘ทำอาหารงาย ๆ’ เพยงเทานน รายละเอยดเกยวกบการทำอาหารจะปรากฏมากมาย ใหไดเลอกนำไปใชอยางตรงใจทสด นยงไมรวมวดโอ คลปตาง ๆ ทอยในเวบไซต YouTube แมกระทง ความเปนไปในโลกปจจบนกสามารถบอกชาวโลก ดวยการสงผานกลองดจทลทตดอยกบโทรศพท เทาน เหตการณตาง ๆ บนโลกใบนกเรยกวาอยในกำมอ
ไมวาอยมมไหนในโลก อนเทอรเนตสามารถ เชอมโยงทกคนใหตดตอถงกนไดอยางไรพรมแดน โดยผานชองทางหลากหลาย ทงอเมล เครอขาย สงคมออนไลน กลมสนทนา จนถงหองสนทนา ในเวบไซตตาง ๆ อยางเชนในประเทศบงกลาเทศ และเมยนมารท เปดหองเรยนออนไลน เพ อให นกเรยนในถนทรกนดารไดมโอกาสเรยนจากอาจารย ผทรงคณวฒเหมอนกบนกเรยนท เรยนอยในเมอง เชนเดยวกบเปดโอกาสใหคนไขในพนทหางไกลไดรบ การวนจฉยจากแพทยผเชยวชาญจากทกทในโลกผาน ทางวดโอออนไลน จะเหนไดวาพลงของอนเทอรเนต ทำใหทกคน ไมวายากดมจน อยทใดบนโลก กสามารถ ไดรบสทธอยางเทาเทยมกน
7
เพอชวยเหลอสงคม
เพอความบนเทง เพอสรางโอกาสโทรทศน วทย เกม และอนเทอรเนต 4 สง
ท ไม เคยรวมอย ในท เด ยวกนมากอน แต ว นน ดวยความมหศจรรยของอนเทอรเนตสามารถรวม ความบนเทงเหลานเขาเปนหนง จนเราสามารถเลอก รนรมยกบรปแบบความบนเทงไดตามรสนยม โดย ผานจากชองทางหลากหลาย เชน เวบไซต YouTube หรอโปรแกรมบนเทงอยาง Windows Media Player กบ iTunes ตลอดจนสนกกบเกมออนไลนผานทาง อปกรณตาง ๆ เชน Apple TV, Xbox และ Playstation แตทงนทงนนตองอยภายใตการดแล ของพอแม ผปกครองอยางใกลชด
ในยคดจทล เราสามารถบอกเลาเรองราวท ตองการสอสารใหโลกไดรบรผานทางอนเทอรเนต ผาน Facebook หรอ Blog ตดตอเครอขายการ ทำงานผาน LinkedIn หรอซอ - ขายสนคาออนไลน (E-Commerce) ผานทางเวบไซต อยาง Kaidee.com หรอแมแตเครอขายสงคมออนไลนอยาง Facebook หรอ Instagram หรอการขายสนคาผานแอพพลเคชน อยาง LINE Shop โดยเปดโอกาสใหเราสามารถ เปนไดทงผซอและผขายสนคาทกอยางบนโลกนไดอยาง งายดาย ผขายไมตองลงทนเปดหนาราน เพยงแค ถายรปสนคาแลวโพสตขนเวบไซตหรอแอพพลเคชน ขณะทคนซอกไมตองเดนทาง คลกเดยวสามารถสงของ และใหมาสงถงบานไดเลย
นอกจากนนอนเทอรเนตยงเปนชองทางสงผาน ความคด เปนพนทสรางฝนใหกบชาวโลกในทาง สรางสรรค เชน ‘dtac & Telenor Youth Forum’ ท เปดโอกาสใหเยาวชนไดแสดงออกทางความคด และพลงในการใชอนเทอรเนตเพอเปลยนแปลงสงคม ใหดขน เชน เดกสาวมสลมเปดเพจ wo-manis ขายผาฮญาบเพอหารายไดใหกบหญงหมายทเปนเหยอ ของความไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนใตของประเทศไทย หรอนกศกษาไทยทคดคนเทคโนโลยทางอนเทอรเนต เพอใหผพการทางสายตาไดมโอกาสเรยนวทยาศาสตร เหมอนคนปกต รวมถงกลมทเรยกวา Tech Startup ยอมาจาก Technology Startup คอการทำธรกจ รปแบบใหมบนโลกอนเทอรเนต ททำไดทงขายไอเดย แลวหาผรวมทน หรอพฒนาโปรแกรมดวยตวเอง เชน www.skootar.com เวบไซตและแอพพลเคชน ใหบรการเมสเซนเจอรออนไลน จดเดนอยทสะดวก และปลอดภย คาบรการไมแพง จงเปนหนงใน แอพพลเคชนนองใหมทมาแรง
อนเทอรเนตมชมชนของผทอยากชวยเหลอสงคม อยมากมาย ดวยพลงอำนาจของอนเทอรเนตทสามารถ เจาะถงคนทกกลม ทกชนชน และทกพนทในโลก จงสามารถใชเปนเครองมอเพอกระตนใหผคนเหน ปญหาสงคม ความขาดแคลน ความไมเทาเทยมกน และผลกดนใหเกดความรวมมอชวยเหลอ ความ รบผดชอบรวมกน เชน การระดมเงนผานเพจใน เฟซบกเพอชวยเหลอสนขจรจด เพจรบสมครจตอาสา ไปชวยสรางบานใหผดอยโอกาส การสรางแคมเปญ เพอสรางความตระหนกเกยวกบโรครายแรงตาง ๆ หรอแมแตเมอเกดภยพบต คนทประสบภยกสามารถ ใชเครอขายสงคมออนไลนเพอระบวาตนเองปลอดภย
8
บทท 2
ทำไมตองสอนลกใหรจกอนเทอรเนต
ภยออนไลนกระจายอยใกลตว
9
ยงรมาก ยงไดเปรยบโลกเปลยนแปลงอยตลอดเวลา จนรสกไดเลยวา
เดกสมยน ‘โต’ เรวกวาสมยกอนเยอะมาก เชนนนแลว พอแมจงควรเตรยมรบมอกบภยตาง ๆ ทแฝงมากบ โลกออนไลน โดยการศกษา ทำความเขาใจ เพอใหร เทาทนกบความเปนไปบนอนเทอรเนต อยางนอย จะไดแนะนำ ตกเตอนลกใหตดตอกบโลกกวางไดอยาง ปลอดภย และปกปองเขาจากอนตรายของการออนไลน อยางผดวธ
มหนตภยคนแปลกหนา การทเดกตดตอกบคนแปลกหนาผานทางสอ
สงคมออนไลน เปนทมาของการเกดอาชญากรรม บนโลกออนไลนอนดบตน ๆ เลยทเดยว เพราะเรา ไมอาจทราบไดวา ตวตนทปรากฏอยบนโลกออนไลน ของบคคลนนเปนจรงตามทแอบอางหรอไม ซงอาย ของเดกทสอสารผานสงคมออนไลนนน ขนอยกบ การตดสนใจของพอแม เพราะฉะนนเมอไรกตาม ทพอแมอนญาตใหลกเรมใชอนเทอรเนต จงควร เตรยมความพรอม ทงตนเองและลก ดวยการ ตดตามสงเกตพฤตกรรมการออนไลนของลกวา มใคร เปน ‘เพอน’ ในโซเชยลมเดยของเขาบาง โดยเฉพาะ อยางยง หากคนนนไมใชญาตพนอง หรอเกยวของ กบครอบครว หรอในชมชน พอแมยงตองสงเกต มากขน เมอรสกวาการตดตอมความไมชอบมาพากล ตองรบพดคยกบลก เพอแยกเขาออกหางจากคนราย หรอมจฉาชพทอาจแฝงตวอยในโลกออนไลนอยางเรว ทสด ขณะเดยวกน พอแมจะตองสงสอนลกวา อนตรายในอนเทอรเนตเปนเรองจรงจง ไมใชเรอง ทควรนำมาลอเลน หรอใชดวยความคกคะนอง
จำใหขนใจ...ออนไลนแลว ลบไมไดแมดเหมอนวาเราจะสามารถลบขอความและ
รปทอยบนโลกออนไลนได แตใครจะรวา กอนหนานน ขอความหรอรปตาง ๆ ไดถกโอนยายขอมล (download) บนทก หรอสงตอกนในเครอขายอนเทอรเนตหรอเปลา เพราะขอความและรปทคดวาลบแลวยงคงอยตลอดกาล โดยเฉพาะอยางยงจากผลสำรวจพบวา เดกและวยรน สวนใหญชอบเปดเผยความเปนสวนตวใหคนแปลกหนา ไดรบร ขณะเดยวกนกไมตรวจสอบตวตนทแทจรง ของบคคลทตดตอผานทางอนเทอรเนต ดงนนพอแม จงควรสอนลกวา กอนจะนำรปถายหรอขอความ ทกอใหเกดความเสยหาย หรอนาอบอายออกสโลก อนเทอรเนต พงระลกอยเสมอวา ไมสามารถลบออก จากอนเทอรเนตใหหมดสนไปได ยงกวานนรปภาพ หรอขอความทกอใหเกดความเสยหายตอตนเองและ ผอนทสงตอกนในโลกออนไลน เมอถกเผยแพร ออกไปในวงกวางแลว เพยงแคเสยววนาททถกสงไป ยงเครอขายทไมเหมาะสม อาจเปนตนเหตของการเกด อาชญากรรม จนนำไปสการดำเนนคดทางกฎหมาย ในทสด
10
บทท 2
Cyberbullying กลนแกลงกนบนโลกไซเบอรรศ. นพ.ชาญวทย พรนภดล หวหนาสาขา
จตเวชเดกและวยรน คณะแพทยศาสตรศรราช พยาบาล มหาวทยาลยมหดล รองประธานโครงการ เกมสมดล...ชวตสมดล (HealthyGamer) อธบาย ถงความหมายของ Cyberbullying วา “เปนการ กลนแกลงกนอยางรนแรงในโลกไซเบอร มกพบใน กลมเดกวยเรยน ในโรงเรยน มหาวทยาลยเดยวกน โดยมเจตนาตองการแกลงใหเพอนอบอาย เสยหนา เสยชอเสยง เสยเพอน ไมไดรบการยอมรบ ถก อปเปหออกจากกลม” ซงพบวามการทำหลายวธ เชน สรางเพจปลอมและใสขอมลทไมเปนจรงของเพอน เพอใหคนอนเขาใจผด หรอการตดตอภาพอยาง ไมเหมาะสม นอกจากนทศนคตของครกอาจชวย ซำเตมเดกทตกเปนเหยอของการกลนแกลง เพราะ ครอาจมองวา เดกคนนคงไปทำอะไรผดจงเปนเหตให โดนแกลง สดทาย ผลรายกตกอยกบเดก เพราะ เดกขาดทพง ไมอยากไปโรงเรยนเพราะคยกบใคร
ไมได จนขาดเรยนตดตอกนเปนเวลานาน บางราย หนเขาหายาเสพตด ซมเศรา หรอถงขนทำรายตวเอง และฆาตวตาย
ในป 2558 ประเทศมาเลเซยไดสำรวจพฤตกรรม การใชอน เทอร เนตของเดก เอ เชย พบขอมลท นาเปนหวงวา เดกจำนวนมากกวาครงทองโลกออนไลน โดยไมมผ ใหญดแล จงตามมาดวยรายงานทว า 1 ใน 4 ของเดกวยเรยนถกกลนแกลงรงแกในโลก ออนไลน โดยเฉพาะกลมอายระหวาง 13 - 15 ป โดนหนกทสด ขณะทงานวจยของ Harvard School of Health สหรฐอเมรกา ป 2554 พบวา เดกทม พฤตกรรมกลนแกลงรงแกกนทางออนไลนมากทสด คอ นกเรยนชนมธยมตนอายระหวาง 11 - 14 ป ในประเทศไทย รศ. นพ.ชาญวทยยงไดพบขอมล ทนากลวกวานนคอ เดกทเปนทงผทกลนแกลงและ ตกเปนเหยอจะมอายนอยลงเรอย ๆ จนถงระดบ ชนอนบาลเลยทเดยว
11
ตวอยาง การกลนแกลงในโลกไซเบอรAmanda
Amanda Todd เดกสาวชาวแคนาดาวย 15 ป เลนเวบแคม แลวถกชายคนหนงใชคารมเกลยกลอม ใหเธอเปลอยหนาอกโชว และบนทกภาพหนาอก ของเธอเกบไว กอนเผยแพรในเฟซบก ไมวาเธอยาย ทอยหรอโรงเรยนหนกครง เขากตามไปเผยแพรภาพนน ใหกบเพอนในโรงเรยนใหมจนไมมใครคบเธอ ทำให คนรอบตวเกลยดชงเธอ เธอตดสนใจกนนำยาฟอกขาว ฆาตวตาย โชคดทชวยชวตไดทน แตหลงจากนน เธอกยงไดรบขอความเกลยดชงรนแรงกวาเดม เชน ดาวา “สมควรตายแลว” “ตายเสยดกวาอย” ในทสด เธอรบแรงกดดนจากสงคมและถกกลนแกลงรงควาน โดยไมสนสดไมไหว จงทำคลประบายทกข ระบาย ความในใจ ความเจบปวดทถกแกลง กอนจะผกคอ ตายในวนท 10 ตลาคม 2555 เรองราวทนาเศราของเธอ มสวนทำใหทวโลกตระหนกถงภยรายแรงของการ กลนแกลงทางอนเทอรเนตมากขน
ปยฝายปยฝาย (นามสมมต) เปนเดกเรยนดจนถก
เพอนในหองอจฉา ตอนเธออยชน ม.3 เธอตกใจ เมอพบวาคำบรรยายภาพในเฟซบกของเธอถกเปลยน คำบรรยายภาพสอไปในทางเพศ พรอมเบอรตดตอ ผลทตามมาคอ เธอถกเพอนลอและแกลง รวมถง อาจารยกไลไมใหเขาหองเรยน เธอเรมเกบตวเงยบ ผลการเรยนของเธอตกฮวบ มแคเพอนสนทไมกคน ทรปญหาของเธอ เมอหลายอยางรมเรา เธอกคดวา ชวตนาเบอ ไมมใครตองการ อยไปกไรคา หนำซำ ยงนำปญหามาใหพอแมอก และใชคตเตอรกรด ขอมอตวเอง โชคดทเพอนมาชวยไวทน
เมอถกแกลงหนกขน เธอตดสนใจปรกษาพอ ซงเปนตำรวจ โดยแคปหนาจอไวเปนหลกฐาน แลว พยายามตามสบ โดยพงไปทเพอนทรเบอรโทรศพทเธอ จนรตวคนทำ วนหนงเธอพดขนในหองเรยนวารตว คนแกลงและมหลกฐานครบ จะแจงความ ปรากฏวา วนรงขนเพจเจาปญหานนกถกปดไป
ทกวนน ปยฝายเรยนอยชน ม.6 ทโรงเรยนเดม อยางมความสขขน เธอตงใจวาตองผานเหตการณน ไปใหได พยายามเปลยนตวเองจากทเคยเกบตวกเรม คยกบเพอน ปยฝายไดเขารวมคาย ‘ดจทลดทอกซ’ ทจดโดยภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล ซงชวยใหเธอรวายงมคนอนทมปญหา เหมอนกนอย
ในประเทศนอรเวย บรษทเทเลนอร นอรเวย และพนธมตร ไดสรางสรรคโครงการระดบชาต เพอ ตอตานการกลนแกลงรงแกกนในโลกออนไลน โดยม โรงเรยนเปนรอยแหง และเดกนกเรยนหลายหมนคน เขารวมโครงการน ใหขอมลความรกบเดก ๆ พอแม และอาจารย เกยวกบการปองกนการกลนแกลงรงแกกน ในโลกออนไลน ไดรบการตอบรบทด เดก 3 ใน 4 คน ท เขารวมในโครงการบอกวา พวกเขาไดเรยนรวธ หลกเลยงการถกรงแกผานทางโทรศพทมอถอและ อนเทอรเนต ดงนน พอแมและครบาอาจารยควร พดคยทำความเขาใจกบเดก ๆ ทงทบานและทโรงเรยน สรางเกราะคมภยใหเดกรอดพนจากการตกเปนเหยอ ของการถกกลนแกลงรงแกบนโลกออนไลน
12
บทท 2
อยาเชอ...กลโกงบนธรกจออนไลน
แมสนคาทจำหนายในเวบไซตมเทคนควธการ นำเสนอทเราใจและราคาถกใจ แตไมสามารถรบประกน ไดวาจะไดสนคาทถกตองเรยบรอยดงใจ การสอน ตวเองและลกหลานใหร เทาทนกลโกงจะชวยใหพน จากการถกฉอโกง เสยเงน และไมตองเครยด กอนตดสนใจซอควรพจารณาใหดวา เวบไซตหรอ แอพพลเคชนนนนาเชอถอพอใหเราเปดเผยขอมล สวนตว รปถาย บตรเครดต และหมายเลขบญช ธนาคารหรอไม อยางนอยกหลกเลยงการถกผอน สวมรอยดงขอมลสวนตวไปใช โปรดจำไววา บญช โปรแกรมโซเชยลมเดยใด ๆ กตามทมการผกตดกบ บญชเงนสด หรอบตรเครดต ยอมเปนทหมายปอง ของมจฉาชพในปจจบน อยางเชนกรณทเกดขนกบ วยรนไทยวย 17 ป ตกเปนเหยอแกงตมตน หลอก ขอเลขบตรประจำตวประชาชน ไอดเฟซบก และรหส พรอมกบไอดเกมฟตบอลฟฟาออนไลนไปหลอกขาย ใหกบผหลงเชอทางอนเทอรเนตรายอน จนผเสยหาย โพสตผานโซเชยลมเดย เรยกคาเสยหายนบหมนบาท ทำใหวยรนผนไมใชเพยงแตผเสยหาย แตกลายเปน ผถกกลาวหาวาโกงดวย
ไมเวนแมแตโปรแกรมไลนทมการผกกบบตร เครดต หรอผกกบระบบบญชของผใหบรการโทรศพท กอาจเปนชองทางใหมจฉาชพนำไปใชหาผลประโยชน เชน นำเหรยญในโปรแกรมไลนไปซอสนคาและบรการ แมราคาสนคาในการซอแตละครงอาจเปนเงนไมมาก แตเมอทำบอยอยางตอเนองยอมไดเงนเปนกอบเปนกำ
ระวง...ไวรส มลแวรจโจมการเขาเวบไซตทสมเสยง เชน เวบดหนง
ออนไลน หรอเวบดาวนโหลดโปรแกรมฟร โดย ปราศจากความตระหนกถงความเสยงและการปองกน ตวเอง เชน การตดตงและอพเดตโปรแกรมปองกน มลแวร (Malware) ทยอมาจาก Malicious Software จะเสยงตอความเสยหายท เกดกบคอมพว เตอร โปรแกรมตาง ๆ และไฟลงานสำคญ ทงโดยเจตนา คอ เขาไปเพอลกลอบดดขอมลสวนบคคลโดยไมได รบอนญาต หรอโดยไมเจตนาคอ ถกจโจมโดยไวรส มลแวร ซงหมายถงโปรแกรมคอมพวเตอรทกชนด ท เปนอนตรายตอระบบคอมพวเตอรและเครอขาย จะแฝงตวมาเงยบ ๆ กบเวบไซตทเชอมโยงถงกนใน โซเชยลมเดย เพราะฉะนนกอนเขาเวบไซตใดควร เรยนรใหด อยาเขาสมสสมหาเพอลดความเสยงจาก การลกลอบเขาถงขอมลบคคลอนโดยไมไดรบอนญาต และเพอปองกนคอมพวเตอรและอปกรณตาง ๆ จาก การถกจโจมโดยไวรสมลแวร จะไดทำงานไดอยาง เตมประสทธภาพ
ตรวจสอบ...ขอมลใหเหมาะสมกบวยเปนททราบกนดวา ธรรมชาตของเดกคออยากร
อยากเหน ฉะนนพอแมควรประเมนตวเองกอนจะ อนญาตใหลกเขาสโลกอนเทอรเนตวา เนอหาอะไร จดอยในเกณฑไมเหมาะสม เพราะแคเพยงคลกเดยว ลกสามารถเสพขอมลเนอหาเหลานนได ดงนน พอแมจงควรทำความเขาใจกบลกถงการเขาถงขอมล เนอหาวาอะไรทไมเหมาะสม และอะไรยอมรบได ทงในอนเทอรเนต เกม สอสงคมออนไลน และ แอพพลเคชนตาง ๆ โดยเฉพาะทเกยวกบเครองดม มนเมา ยาเสพตด และเรองลามกอนาจาร
13
14
บทท 2
แอพพลเคชนสดฮต เวบไซตยอดนยมทพอแมตองระวง
เครอขายสงคมออนไลนทถอวาใหญทสดในโลก อนเทอรเนตมผใชงานทวโลก สามารถแบงปนเรองราว ขาวสาร รปภาพ ตลอดจนชอปปงหรอคาขายออนไลน ได เปนชองทางทเยยมยอดในการตดตามอพเดต เรองราวความเปนไปของเพอนฝงและครอบครว มประโยชนในการกระชบมตร และรวมญาตไดทวโลก เฟซบกจงไดรบความนยมอยางมาก ขณะเดยวกน การตดตอสอสารกบผอนอยางงายดายกอาจมอนตราย มากตอเดกและเยาวชนเชนกน ดงเชนขาวหนม อาย 18 ปลวงเดกหญงอาย 14 ปไปขมขน หลง รจกกนผานเฟซบกแค 4 วน นอกจากนยงมเพจ เฟซบกท เยาวชนหญงโพสตรปตวเองโชวหนาอก รปราง เพอแลกกบการกดไลค ซงการกระทำเชนน นอกจากจะเสยงตอการถกนำไปแสวงหาผลประโยชน และอาจสงผลกระทบตอชวตการเรยนหรอการทำงาน ในอนาคตแลว ยงมความผดตามพระราชบญญต วาดวยการกระทำผดเกยวกบคอมพวเตอร และ ผดกฎหมายอาญาในเรองความผดเกยวกบเพศอกดวย
Facebookสงคมออนไลน
แอพพลเคชนทไดรบความนยมไมแพเฟซบก โดยเฉพาะในเมองไทย โดยสามารถถายภาพและ แตงภาพบนสมารทโฟนดวยเทคนคทสวยงาม แลว แบงปนในสงคมออนไลน ซงผตดตามสามารถกด ‘ไลค’ ถงแมวา Instagram จะหามโพสตรปโป แตผใช บางคนกยงโพสตภาพตวเองใสชดวายนำ ชดชนใน จนถงโปเปลอย เมอเดกโพสตภาพแลวไดรบยอดไลค สง ๆ อาจทำใหเกดความรสกอยากแสวงหาความมนใจ ดวยการเอาชนะจากยอดไลคและเสยงชนชม ทง จากเพอน ๆ และคนแปลกหนา สงผลใหขาดความ มนใจและขาดการนบถอตนเองหากรปทโพสตไมได ยอดไลคสง ๆ
Instagramอลบมรปออนไลน
15
เปนแอพพลเคชนทชวยจบคคนทอยในละแวก ใกลเคยง เปนชองทางหาคสำหรบออกเดท จนไปถง มความสมพนธลกซง แมรปจากขอมลสวนบคคล จะสอใหเขาใจวาเปนเวบไซตสำหรบผทอายตงแต 17 ปขนไป แต Tinder กมนโยบายใหเดกอาย 13 ป ขนไปสามารถลงทะเบยนเขาใชงานเพอ ‘สนกกบการ ตดตอสอสาร’ ได ดงนนพอแมจงควรตดตามอยาง ใกลชด เพราะอาจมผไมหวงดแอบแฝงอยได เชน กรณท Tinder จบคผหญงคนหนงใหกบผชายอาย 28 ป ทระบในประวตวาเปนคนทประสบความสำเรจ แตอก 2 เดอนตอมา ผหญงคนนตองตกใจ เมอ พบวาผชายทเธอคยดวยเคยฆาคนและโกหกขอมล ของตวเองทงหมด
Tinderแมสอออนไลน
แอพพลเคชนทพฒนาขนสำหรบผทมอายตงแต 12 ปขนไป สำหรบแชตกบเพอนดวยรปภาพหรอ วดโอ และรปภาพจะทำลายตวเองภายใน 10 วนาท หลงจากทผรบเปดดรปภาพหรอวดโอนน จงทำให แอพพลเคชนนมกถกใชในการสงภาพหรอวดโอโป เปลอย และภาพทไมเหมาะสม เพราะผใชเขาใจวา จะไมมการบนทกซำหรอสงตอ อยางไรกดรปภาพ หรอคลปวดโอเหลานนแมหายจากสายตา แตไมได สญสลายจากอปกรณสอสารแตอยางใด เพราะ Snapchat ใหผใชงานสามารถเลนซำรปภาพหรอวดโอ ทสงมาไดโดยการเสยคาใชจาย หรอในกรณของผใชงาน สมารทโฟนระบบปฏบตการแอนดรอยดกสามารถตดตง แอพพลเคชนเพอบนทกภาพหรอวดโอของ Snapchat มาเกบไวในสมารทโฟนของตนเองได
Snapchatแชตดวยภาพ
16
YouTubeTwitter
บทท 2
เวบไซตทใหบรการฝากไฟลและรบชมวดโอคลป ซงผใชงานสามารถอพโหลด แชร หรอดวดโอคลป ผานเวบไซตหรอแอพพลเคชนยทบได ไมวาจะเปน หนง ละคร มวสควดโอ หรอการโชวความสามารถ ตาง ๆ จากทางบาน แตละนาทมการอพโหลดวดโอ ความยาวกวา 300 ชวโมงเขามายงเวบไซต ทำให YouTube มเนอหามากมาย และกลายเปนหนงใน เวบไซตทมผเขาชมมากทสดในโลก แตขณะเดยวกน ดวยเนอหาทหลากหลาย จงทำใหมบางสวนทเปน เนอหาทไมเหมาะสมแกเดกและเยาวชน แตกเปน ทนายนดวา YouTube ยงแสดงความหวงใยเดกและ เยาวชน เปด YouTube Kids รวมคลปวดโอทเดก สามารถชมได แบงเปน 4 หมวด ไดแก Shows, Music, Learning และ Explore โดยไมมเนอหา ลอแหลม ปดกนสอลามก และปดกนคำหยาบคาย ทำใหผปกครองอนใจมากขน
ทวตเตอรคอบรการทผใชสามารถเขยนขอความ ยาวไมเกน 140 ตวอกษร เพอบอกเพอนสมาชกวา กำลงทำอะไรอยในขณะนน ทกวนนทวตเตอรกลายเปน ชองทางสำหรบการตดตอสอสารบนโลกออนไลน ทเตบโตอยางรวดเรว บรษทใหญ ๆ ดารา นกรอง นกการเมอง หรอสำนกขาวตาง ๆ กหนมาใชทวตเตอร เพอสอสารถงผทสนใจ หรอแมแตนกบนอวกาศ ทประจำอยทสถานอวกาศนานาชาต กสงภาพและ ขอความผานทวตเตอรมาใหประชาชนบนพนโลกไดรบร แตเชนเดยวกบแอพพลเคชนอน ๆ อาจมผไมหวงด บางคนหรอบางกลมทใชทวตเตอรเพอลอลวงเดกและ เยาวชนได นอกจากนยงมกรณท เดกและเยาวชน บางคนใชพนทบนทวตเตอรในการโพสตขอความ แสดงความเหนหรอความรสกในทางทรนแรง หรอ แชรขอมลทไมเปนจรง ซงอาจเสยงตอคดประเภท หมนประมาทดวยการโฆษณา หรอผดพระราชบญญต คอมพวเตอรอกดวย
17
WeChatLINEแอพพลเคชนทครองใจผใชงานทวโลกเปนจำนวน
300 ล านคน ลกเลนการตดตอสอสารโดยรวม คลายกบ LINE แตสงททำให WeChat อาจถกนำ ไปใชในทางลอแหลมและเปนชองทางของพวกมจฉาชพ คอ สามารถคนหาเพอนทงทอยในเครอขายเพอนใน WeChat และคนอนในเครอขายรอบ ๆ ไดไกลถง 10 กโลเมตร และสามารถเลอกไดดวยวา อยากได เพอนใหมเปนชายหรอหญง สามารถเลนวดโอคอลล เหนหนาไดดวย ซงทำใหตดตอสอสารกบคนแปลกหนา ไดงายดาย
แอพพลเคชนทผสมผสานบรการการสงขอความ และการโทร.ผานอนเทอรเนตเขาไวดวยกน สามารถ แชต สรางกลม สงขอความ โพสตรปตาง ๆ หรอ โทร.คยแบบเสยงได LINE มลกเลนทสตกเกอรนารก จงทำใหเปนทชนชอบของคนกวา 230 ลานคนทวโลก ในประเทศไทย คนทกเพศทกวยกวา 18 ลานคน ใช LINE ไมวาจะเปนนกเรยนมธยมทครสงงานทาง LINE จนถงการประชมสำคญทตองการการตดสนใจ จากสมาชกทงหมด แตขณะเดยวกน การใชเงนซอ สตกเกอรหรอเหรยญสำหรบ LINE หรอเกมทเชอมตอ กบ LINE กอาจเปนเหตใหเดกใชเงนจำนวนมาก โดยทกวาคณพอคณแมจะรกเมอเจอกบบลคาบรการ จำนวนมาก ดงทเคยเปนขาวใหญโตกนมาแลว
18
บทท 3
สอนลกอยางไร...ใหใชอนเทอรเนตอยางชาญฉลาด
การใชสอสงคมออนไลนอยางแพรหลาย ทำใหการเปนพอแมสมยนไมใชเรองงายพอแมจงควรเตรยมความพรอมทำความเขาใจทถกตองกบการออนไลนตงแตเนน ๆและสอนใหลกรเทาทนอนตรายตาง ๆ เพอเพมความปลอดภยในการใชอนเทอรเนต
และการเขาถงแอพพลเคชนของลก
19
ตงกฎกตกาในการออนไลนพอแมควรตงกฎกตกาในการออนไลนขนเพอ
ใหลกรจกใชอนเทอรเนตอยางถกตองและเหมาะสม เชน ใหลกขออนญาตพอแมกอนจะดาวนโหลด แอพพลเคชนลงในโทรศพทมอถอ หรอหากลกตองการ ใชสอสงคมออนไลนใด ๆ ตองใหพอแมมสวนใน การคดเลอก และรวมตงขอมลสวนตว รวมถงคา ความเปนสวนตว และคาความปลอดภยดวยกน
เปดใจคยกนพอแมคอบคคลทรจกลกของตนเองดกวาคนอน
จงควรนงคยกบลกถงเรองการใชอนเทอรเนต ตงแต การใชสอสงคมออนไลนตาง ๆ ไมวาเพอความบนเทง เชน ดหนง ฟงเพลง หรอการใชสรางโอกาสตาง ๆ เปดใจ สนกกบการเรยนรโลกกวางผานอนเทอรเนต ไปดวยกน ขณะเดยวกนควรคยถงอนตรายตาง ๆ ท แอบแฝงมากบอนเทอรเนต ดวยคำพดงาย ๆ สบาย ๆ ใหเหมาะสมกบชวงวยและอปนสยของลก
หากลกใชอนเทอร เนตอยกอนแลว พอแม ควรทราบวา ลกเขาเวบไซตอะไร ใชแอพพลเคชน อะไรบาง จำเปนอยางยงทพอแมตองมความรเกยวกบ แอพพลเคชนนนดวยวา มคณสมบตอะไร มความ เสยงหรอไม เชน ลกตดตอกบคนแปลกหนา หรอ โดนกลนแกลงรงแกทางออนไลนบางหรอไม พยายาม บอกลกวา หากมใครทำใหลำบากใจ หรอพดอะไร ท เปนการทำราย หรอทำให เจบปวดอบอายทาง ออนไลน ใหบอกพอแมรทนท และใหการรบรองวา พอแมจะไมตอวาซำเตม เพอใหลกอนใจวา หากเกด อะไรขนลกสามารถเลาใหพอแมฟงไดทกเรอง จะได ชวยหาวธแกไขปญหาอยางทนทวงท
หามเปดเผย...‘รหสผาน’พอแมควรสอนลกวา ‘รหสผาน’ หรอ ‘พาสเวรด’
เปนความลบสดยอด เปนขอมลสวนตวทควรบอก ใหพอแมร แตไมใหคนอนร แมกระทงเพอนสนท หรอแฟนกตาม เพราะเมอคนอนรรหสผาน กจะ สามารถเจาะเขามาในขอมลสวนตวของเราได เสยง ตอการถกมจฉาชพสวมรอยนำไปใชในทางไมดใน โลกออนไลนได
คด...กอนเขาสสงคมออนไลนนอกเหนอจากการมมารยาทในการเขาสงคมทวไป
การเขาสสงคมออนไลนกตองมมารยาทดวยเชนกน งาย ๆ แคเรมตนถามตนเองกอนวา ‘เราควรเขยนขอความ (หรอรปภาพ) พวกนจรงหรอ’ แลวถามตอวา ‘มใคร ตองเจบปวดเสยหายจากสงนนหรอไม’ การใชเวลา เพยงแค 10 หรอ 30 วนาทเพอทบทวนกอนตดสนใจ เขยนอะไรลงไปในโลกออนไลน ถอเปนมารยาทและ ความรบผดชอบอยางยงของผใชอนเทอรเนต หาก ขอความหรอรปภาพทเราสงตอในสงคมออนไลนนน เปนสงทไมอยากใหคนในครอบครวรบร กขอให ตระหนกเลยวา เรองนนคงไมเหมาะทจะเขยนหรอ สงตอไป และสงทสำคญกวานนคอ เมอโพสตอะไร ไปแลวกยากทจะลบใหหมดสน เพราะอาจมคนอน เอาไปสงตอแลว
20
บทท 3
จำกดอายผ ใชไว ในอปกรณสอสารทกชนด พอแมควรจำกดอายผใชไวในโทรศพทมอถอ
สมารทโฟน แทบเลต และคอมพวเตอร เพอให เหมาะสมกบพฒนาการและวฒภาวะของลก ดงน
เดกอายตำกวา 3 ปไมควรใชอปกรณเทคโนโลย และการสอสารทกชนด
เดกอายตำกวา 6 ปไมควรใชอนเทอรเนต ตามลำพง
เดกอาย 6 - 12 ปควรใชอนเทอรเนตภายใต การดแลของผปกครอง
เดกอายตำกวา 13 ปไมควรใชเครอขายสงคม ออนไลน
เนองจากฮารดแวรและซอฟตแวรทงหลายใน คอมพวเตอรมการปรบเปลยน หรออพเดตอยตลอด ฉะนนพอแมจงควรทำความเขาใจการใชงานของอปกรณ สอสารตาง ๆ อยเสมอ เพอจะไดรเทาทนเทคโนโลย และปกปองลกใหออนไลนไดอยางปลอดภย
ดแลดวยแอพพลเคชนมหลายแอพพลเคชนทจะเปนตวชวยพอแม
ดแลลกในการทองโลกออนไลน เชนLife 360 แสดงตำแหนงของครอบครวอยาง
มประสทธภาพ เปดใหใชงานฟรในระบบ Android และ IOS
TimeAway ใชในระบบ Android ททำให พอแมสามารถปดกน จำกดแอพพลเคชน และตดตาม ตำแหนงทอยของลก และจดตารางเวลาการใชงาน โทรศพทสมารทโฟนของลกได
MamaBear ในระบบ Andriod และ IOS ชวยใหพอแมสามารถตดตามกจกรรมสงคมออนไลน ของลก จดการการใชแอพพลเคชน รบทราบตำแหนง ทอยของลก และแจงเตอนใหพอแมรเวลาทลกเพม รายชอผตดตอ ใชคำตองหาม หรออพโหลด และ แทกรปภาพในสงคมออนไลน
mSpy เปนซอฟตแวรทมคาบรการรายเดอน ใชสำหรบสอดสองพฤตกรรมในโลกออนไลนของลก ตดตามประวตการเขาเวบ หารปภาพ วดโอ อเมล และเอสเอมเอสเกบขอมลการพมพ สามารถใชงาน กบอปกรณสอสารและคอมพวเตอรทวโลกได และ มผใชงานกวาลานคนทวโลก
วธการสอดสองดแลดวยแอพพลเคชนน เปน เพยงแคมาตรการหน งในการคมครองลก ๆ จาก ภยคกคามบนโลกออนไลนเทานน และหากนำไปใช อยางไมเหมาะสม จนกลายเปนเหมอนความพยายาม ในการควบคมพวกเขา อาจสงผลสะทอนกลบใน รปแบบของการตอตานได วธทจะสรางความปลอดภย ใหลก ๆ ไดดทสด คอการพดคยกนประสาพอแมลก แบบดงเดม สมพนธภาพทดในครอบครว ซงจะชวย สรางความไววางใจระหวางพอแมและลก และความ รวมมอจากลก ๆ ในการแบงปนใหพอแมไดดอปกรณ สอสารและเลาเรองราวทลกไดพบหรอกงวลใจใหฟง
ตงคาในแอพพลเคชนยอดนยมพอแมทลกอายตำกวา 13 ป กอนทจะใหลกเลน
เฟซบกหรอแอพพลเคชนตาง ๆ ควรตงคาความเปน สวนตว และควรใชขอมลสวนบคคลตามจรง เพอ ปองกนการขอเปนเพอนท ไม เหมาะสม หรอใน YouTube จะมฟงกชนตงคาความปลอดภย เชน ตองอาย 13 ปจงจะเขาไปใชงานได หรอบลอกการ เขาถง รวมถงตงคาการควบคมโดยผปกครองบน Google Play ทจำกดเนอหาทสามารถดาวนโหลด หรอส งซอสนคาออนไลนได พอแมสามารถเปด หรอปดการควบคมไดเมอตองการ วธนจะชวยให ทกคนในครอบครวใชแอพพลเคชนทตวเองตองการ บนอปกรณเดยวกนได
21
ไมโพสตภาพและขอมลสวนตวของลก นอกจากทพอแมควรเตอนลกเกยวกบการโพสต
ภาพขอมลสวนตวแลว พอแมเองกตองไมทำสงท อาจเกดความเสยงแกลก เชน ไมโพสตภาพและ ขอมลสวนตวของลกในวยทยงไมรเดยงสาจนถงยงไม บรรลนตภาวะในทกกรณ รวมถงภาพลกททำอะไร เปน ๆ หรอภาพโปของลก เพราะเมอเขาโตขนคง ไมชอบ หรออยางนอยควรตงคาการแชรในโซเชยล มเดยใหเหนเฉพาะในกลมเพอน ครอบครว หรอ ส วนต ว นอกจ ากน พ อ แม ค ว รหล ก เ ล ย งก า ร “Check in” หรอแสดงสถานททอย (เชนทรานคา หรอรานอาหาร) เพราะจะเปนเบาะแสใหโจรหรอ คนทตงใจจองจะลาเหยอรวา ตอนนเดกกำลงทำอะไร อยทไหน
บงคบตามพระราชบญญตคอมพวเตอรพอแมควรสอนใหลกมความร เกยวของกบ
กฎหมายในการใชอนเทอรเนต เพอปองกนไมใหเดก กระทำความผดโดยรเทาไมถงการณ กฎหมายทสำคญ ไดแก พระราชบญญตวาดวยการกระทำความผด เกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 เชน
มาตรา 14 ผใดใหขอมลหรอเผยแพรขอมล อนเปนเทจ ทนาจะเกดความเสยหายตอความมนคง หรอกอใหเกดความตนตระหนกแกประชาชน หรอ ขอมลทมลกษณะลามก ตองระวางโทษจำคกไมเกน 5 ป หรอปรบไมเกน 100,000 บาท หรอทงจำทงปรบ
มาตรา 16 ผใดนำภาพของผอนและเปนภาพ ทเกดจากการตดตอ ดดแปลง โดยอาจทำใหผนน เสยหาย เสยชอเสยง หรอไดรบความอบอาย ตอง ระวางโทษจำคกไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 60,000 บาท หรอทงจำทงปรบ
แจงความออนไลน‘จาฮก สถานตำรวจออนไลน’ (www.tcsd.in.th)
ทำหนาทเหมอนกบสถานตำรวจทวไป เพยงแตตงอย บนพนทออนไลนเทานน โดยรบแจงเบาะแสของเวบ ทมเนอหาไมเหมาะสม แจงเหตการกระทำผดออนไลน และใหคำปรกษาในเรองทอาจเกยวกบความผดดาน คอมพวเตอร นอกจากนยงมการนำระบบสนทนา ออนไลนหรอแชต และการสนทนาผานกลองวดโอ เขามาเพอใหประชาชนเขามาสอบถามขอมลไดตลอด 24 ชวโมง
22
บทท 3
คำถามเจาะใจ...เขาใจลก...เขาใจความเสยง
เครองมอสำคญอยางหนงทชวยในการสอสาร และทำความเขาใจกบลกเกยวกบแนวทางการใช อนเทอรเนตของลกคอ การตงคำถาม เพอใหสามารถ เหนจากมมมองและสถานการณทลกเผชญอย ซง จะนำไปสการพดคยแลกเปลยนใหเกดความเขาใจ ในตวลก รวมถงการประเมนสถานการณความเสยง และแนวทางการจดการรบมอไดอยางเหมาะสม
ในบทนมหวขอคำถามทพอแมสามารถใชเพอชวน ลกคยเกยวกบอนตรายในโลกไซเบอรได นอกจากนน รศ. นพ.ชาญวทย พรนภดล หวหนาสาขาวชา จตเวชเดกและวยรน ภาควชาจตเวชศาสตร คณะ แพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล ยงไดใหคำแนะนำสำหรบพอแมในแตละหวขอไว บางสวน โดยเนนยำวาพนฐานทสำคญในการพดคย คอการมสมพนธภาพทด พอแมลกตองใกลชดกน คยกน จนเดกรบรไดถงความหวงด เจตนาดของ พอแมทจะไมตดสน หรอไมซำเตมเมอเขาทำผดพลาด ใหความรกเพอใหเดกรสกมตวตนในครอบครว เพอ
เขาจะไมตองแสวงหาการยอมรบจากเพอนหรอบคคล ภายนอก ปลกฝงใหเดกมความรบผดชอบ ชวยงาน บาน มกฎกตกากอนทจะหยบยนสมารทโฟนใหวา อะไรทำไดหรอไมได กำหนดเวลาชดเจน สงเสรม กจกรรมในครอบครว เพอเปนเกราะปองกนหรอ ภมตานทานใหกบลก เขาจะมความมนคงทางจตใจ ควบคมตวเองด เกดความรสกอดกลนและรอคอย ซงในระหวางการพดคยซกถามนน พอแมตองระวง ทจะไมตดสนขอมลหรอพฤตกรรมของลก แตควร เปดใจเพอรบฟง เพอใหลกรสกปลอดภยทจะเปดเผย ขอมลตามความเปนจรง ทจะนำไปสการประเมน สถานการณความเสยงทถกตอง
ตวอยางคำถามทพอแมสามารถใชในการพดคย เพอเชกภมคมกนในการใชอนเทอรเนตของลก อาจ แบงไดเปน 4 หวขอ ซงพอแมสามารถเลอกใชไดตาม ความเหมาะสม หรอตามสถานการณความเสยงทลก เผชญอย โดยอาจเลอกใชเฉพาะบางขอทคดวาจะเปน ประโยชน
23
คำถามเกยวกบเทคนคการใชงานอนเทอรเนตทวไป1. ลกชอบเขาเวบไซตอะไรมากทสด? แลวเขาไป
ทำอะไร?
2. ตอนนเพอน ๆ กำลงนยมเขาเวบไซตอะไรบาง?
3. เคยมคนแปลกหนาขอพดคยกบลกทางโซเชยล มเดยบางไหม? คยกนเรองอะไร? มเรองททำให รสกไมสบายใจบางหรอไม? หรอมการขอใหทำ ในสงทลกไมแนใจวาจะเหมาะสมบางหรอเปลา? เขาบอกใหลกทำอะไร? แลวลกตอบวาอยางไร?
4. เคยมใครสงขอความมาปวนหรอกวนใจลกบางไหม? แลวลกทำอยางไร?
คำถามเกยวกบ Cyberbullying การกลนแกลงรงแกกนทางออนไลน1. ลกรจกคำวา Cyberbullying หรอการกลนแกลง
กนบนโลกออนไลนบางไหม? เขาใจวามนคออะไร? เคยพบเหนเหตการณทเกยวของกบการกลนแกลง รปแบบนบางไหม? รสกอยางไร?
2. ลกเคยตองลบขอความ รป หรอความคดเหนท คนอนเขยนถงลกในทางทไมดบนหนาเพจของลก
บางหรอไม? เคยมคนทกวนใจหรอทำใหลกเสยใจ ดวยถอยคำไมดบนหนาเพจของลก หรอบนเวบไซต อน ๆ บางหรอไม? ลกทำอยางไร (เชน โตตอบ ลบทง บลอก ฯลฯ)? เพราะอะไรถงเลอกทำ เชนนน? เกดอะไรขนตามมา? แลวลกรสกอยางไร ตอสงทเกดขน?
5. ลกมวธการใชอนเทอรเนตหรอสอสงคมออนไลน ตาง ๆ ใหปลอดภยไดอยางไร?
6. ลกคดอยางไรกบคำพดทวา ในโลกออนไลน ทกคนมสทธนำขอมลไปบดเบอนหรอแตงเตมใหม เพอใหคนอน ๆ เชอวานนคอเรองจรง? ลกเคย พบเหนกรณเหลานนบางไหม? เคยมใครนำขอมล / เรองของลกไปบดเบอนหรอแตงเตม แลวทำให คนอน ๆ เชอวาเปนเรองจรงบางไหม? สงเหลานน สงผลกระทบตอลกอยางไร?
คำแนะนำ : สำหรบคำถามขอ 3 และ 4 หากลก ‘ตอบรบ’ มากกวา ‘ปฏเสธ’ และในการตอบรบกไมสามารถใหคำอธบายได พอแมควรตงขอสงสยวา ลกอาจกำลงตกเปนเหยอของการลอลวงผานอนเทอรเนต พอแม ครอาจารย ควรเตรยมความพรอมใหเดกตงแตเรมเขาสโลกไซเบอร ใหรจกกฎ กตกา มารยาท และศลธรรม เพอทเดกจะไดแยกแยะวตถประสงคใหออก และรเทาทนสอออนไลน (Media Literacy) วาขอมลน แชรโดยใคร แชรเพออะไร อะไรคอสงทแอบแฝงอย มความเชอถอมากนอยแคไหน
24
บทท 3
3. (หากเคยถกกลนแกลง) ลกเคยบอกคณครหรอ ใครทโรงเรยนไหมวา โดนกลนแกลงทางออนไลน? พอบอกแลว พวกเขาทำอยางไรบาง? ลกรสก อยางไร? (โรงเรยนใสใจไหม? รสกวาไดรบการ ดแลชวยเหลอหรอเปลา?)
4. ทโรงเรยนเปดใหนกเรยนแจงเรองการกลนแกลง รงแกกนทางออนไลนแบบไมเปดเผยชอหรอไม? ทโรงเรยนมวธการจดการปญหาเหลานหรอไม? อยางไร?
5. หากเลาใหเพอนฟงวา ลกโดนกลนแกลงรงแก ทางออนไลน ลกคดวา เพอนนาจะใหกำลงใจ หรอซำเตม?
6. ลกเคยถกขดวยคำหยาบคายขณะเลนเกมออนไลน บางไหม?
7. ลกเคยออกจากเกมออนไลนกลางคน เพราะ ถกคนแปลกหนาคกคามบางไหม?
8. ล ก เคยตกเปน เป าซบซบนนทาของ เพ อน ๆ ในโรงเรยน ดวยประเดนทคยกนทางออนไลน บางไหม? ลกรตวคนปลอยขาวไหม? แลวลก ทำอยางไร?
9. ลก เคยถกคกคามในโลกออนไลนจนรสกไม ปลอดภย ตองปดกนคนคนนนไปเลยไหม? แลวสามารถหยดพฤตกรรมนนไดหรอไม?
คำแนะนำ : หากสำหรบคำถามขางตน ลก ‘ตอบรบ’ มากกวา ‘ปฏเสธ’ ใหพอแมสงสยไวกอนวา ลกอาจกำลงรวมอย ในเหตการณ ทงตกเปนเหยอ ผเฝามอง หรออาจเปนผกระทำเสยเอง หากเดกพบเหนหรอเปนผกลนแกลง พอแมควรสอนใหลกรจกเหนอกเหนใจดวยการไมกดแชร หรอกดไลค หรอมสวนรวมในการซำเตมการกลนแกลงเพอน สอนไมใหมสวนรวมในการกระจายความเจบปวดของคนอน โดยบอกลกถงผลลพธทตามมาจากการกลนแกลงเพอน รวมถงความผดตามพระราชบญญตคอมพวเตอร และ กฎหมายอนๆ ทอาจมโทษตงแตถกปรบจนถงตดคก และรบแจงใหครหรอผปกครองของผทเปนเหยอทราบ เพอชวยเหลอเหยอและปองกนพฤตกรรมทเปนอนตรายทอาจเกดขน หากพบวาเดกตกเปนเหยอของการกลนแกลง Cyberbullying จะตองรบแจงครใหทราบทนท และใหการ ชวยเหลอ พดคยกบเดก เพอใหเดกรวามทพงและชวยกนแกไขปญหา สงสำคญคอตองอยาทน นอกจากน สามารถบนทกภาพหนาจอและเกบขอมลทกอยางไวเปนหลกฐาน ควรแนะนำลกวาอยาโตตอบ เพราะเดก จะเปลยนสถานะจากผทตกเปนเหยอกลายเปนคตอสทนท ซงอาจทำใหถกตดสนวามความผดทงค
25
คำถามเกยวกบพฤตกรรม Sexting(สงหรอรบรปและขอความแบบ “ตดเรต”)
1. ลกเคยสงรปใหใครทางออนไลนบางไหม? หรอ มใครเคยสงรปมาใหบางหรอเปลา?
2. เพอน ๆ ทโรงเรยนชอบเซลฟกนไหม? (หมายถง การถายภาพตนเอง) แลวนำรปเซลฟไปทำอะไร?
3. ลกเคยคยกบเพอน ๆ ผานทาง Skype หรอ Facetime บางหรอเปลา?
4. ลกเคยใชแอพพลเคชน Snapchat บางไหม? เลาใหฟงหนอยวาเปนอยางไร? ลกเชอวาสามารถ ลบภาพตวเองในออนไลนไดจรงหรอ?
5. เคยมใครใชคำพดไมดกบลกตอนคยทาง Skype หรอ Snapchat บางไหม?
6. ลกร จกคำว า Sexting หรอ Webcam ใน โลกออนไลนไหม? คณครเคยคยกบลกเรองน บางหรอเปลา?
7. เคยมคนแปลกหนา หรอเพอนสงขอความ หรอ รปถายทสอไปในทางลามกอนาจารใหลกบางไหม?
8. ลกทราบไหมวา การสงรปภาพคนอนทสอไปในทาง ลามกอนาจาร มความผดฐานลวงละเมดสทธเดก เลยนะ?
คำแนะนำ : หากสำหรบคำถามขอท 1 - 5 และ 7 ลก ‘ตอบรบ’ มากกวา ‘ปฏเสธ’ ใหพอแมสงสยไวกอนวา ลก กำลงเสยงกบการถกลอลวงทางเพศ พอแมควรสอนหรอพดคยกบลกเกยวกบอนตรายจากการถกลอลวงทางเพศออนไลน อาจหาหนงทเปน กรณศกษามาเปดดกบลก แลวชวนคยใหเหนวาโอกาสทจะเกดความเสยง หรอเกดอนตรายอะไรจากการใช อนเทอรเนตในชวตจรงมอะไรบาง ในแงของการตดตามพฤตกรรมของลก อาจพจารณาใชโปรแกรมสำหรบการตดตามการใชงานอนเทอรเนต ของลก ซงประเทศไทยม Parental Control Software ใหเขาไปดาวนโหลดได เชน ICT Housekeeper ของ กระทรวงไอซท และ www.Saijai.net เสยคาใชจายเดอนละ 100 บาท สวนในโทรศพทมอถอระบบแอนดรอยด จะมแอพพลเคชน Kid Mode ทพอแมสามารถเซตโปรแกรมดวยตวเอง เพอปองกนไมใหเดกเขาเวบไซตทไมเหมาะสม โปรแกรมเหลานจะใชไดผลเฉพาะกบเดกเลก เนองจากเดกโตอาจสามารถแกไขหรอลบคาทผใหญตงไวได หากเดกตกเปนเหยอควรแจงเจาหนาท ซงสามารถใชโปรแกรมคอมพวเตอรทออกแบบไวสำหรบหลอกลอ คนรายใหเชอวากำลงแชตกบเดก เพอดำเนนการตรวจสอบและจบกมตอไปได
26
บทท 3
คำถามเกยวกบความปลอดภยในการเขาสงคมออนไลน1. สอสงคมออนไลนประเภทไหนทลกใชงานบอยทสด?
มเพอนหรอผตดตามกคน?
2. ลกเขยนขอมลสวนตวอะไรบางบนโลกออนไลน?
3. คนทเปนเพอนใน Instagram หรอ Facebook เปนใครบาง? มเฉพาะคนทรจก หรอตดตอกบ คนทวโลก?
4. มคนแปลกหนามาขอเปนเพอน หรอขอตดตามลก เยอะไหม? ลกกดรบเลยหรอเปลา?
5. ลกใช Twitter หรอเปลา? ตดตามใครเปนพเศษ และมใครขอตดตามลกบาง?
6. ลกรจกการตงคาความเปนสวนตวใน Instagram, Facebook หรอ Twitter ไหม?
7. ลกตงคาความเปนสวนตว โดยอนญาตเฉพาะ เพอนทรจกทสามารถเหนในสงทลกเขยนหรอ รปใชไหม?
8. มใครทรรหสผานของลกในเวบไซต หรอแอพ- พลเคชนอน ๆ รวมถงรหสผานในคอมพวเตอร หรอโทรศพทมอถอของลกบาง?
9. เคยมใครตดชอลกไปกบรป เพอตองการปวนหรอ กวนใจลกบางไหม?
10. ลกรจกวธการลบแทกชอของตนเองออกจาก รปภาพหรอไม?
11. ลกรสกวาสงคมออนไลน นาจะใชเปนทสำหรบ ระบายอารมณของลกหรอไม?
12. เพอน ๆ ใชสอสงคมออนไลนเปนทระบายอารมณ กนไหม? แลวมคนเขามาแสดงความคดเหน อยางไรบาง?
13. คลปวดโอประเภทไหนทลกเขาไปดใน YouTube? แลวลกเคยอดคลปวดโอของตวเองโพสตในสงคม ออนไลนบางหรอเปลา?
14. ลกเคยแจงเรองคลปวดโอไมเหมาะสมทลกเหน ใน YouTube หรอในเวบไซตอน ๆ บางหรอไม?
คำแนะนำ : จากคำตอบของลก พอแมควรวเคราะห วา พฤตกรรมในการออนไลนของลกม ความปลอดภยในระดบใด พอแมอาจสอนหรอสรางความเขาใจ กบลก ดวยการดคลปสถานการณสมมต ทแสดงใหเหนวาการลอลวงในเฟซบกหรอ อนเทอรเนตนนทำไดงายดาย จากตวอยาง คลปในเฟซบก ทผผลตรายการปลอมตว เปนคนแปลกหนาแชตกบเดก และนดออกมา เจอกน โดยบอกพอเดกไวกอน พอแอบด อยในรถดวยความโมโหทลกออกมาทงท สอนแลว แตสดทายพอลกกกอดกนดวย ความเขาใจ
27
28
บทท 4
ชวตจรงของพอแมยคดจทลเมออานมาถงบทน คนเปนพอแมคงเรมไมมนใจวา
ตวเองพรอมกบการเปนพอแมยคดจทลหรอยง จนเกดคำถามวา‘ครอบครวเราจะปรบตวใหเขากบโลกอนเทอรเนตไดอยางไร? ’
ตอไปนคอตวอยางทเกดขนจรงในครอบครวไทย ทพวกเขาจะมาบอกเลาประสบการณในโลกอนเทอรเนตรวมถงบทบาทของอนเทอรเนตตงแตเรมตนจนกลายเปนสงสำคญในครอบครวขณะเดยวกนกมปญหา พรอมทงคำแนะนำทพวกเขานำมาปรบใชในชวตจรง
29
อรญญา หาวหาญคณแมวย 46 ป ธรกจสวนตว
อรญญาเปนแมเลยงเดยวของลกสาววย 14 ป ทตดอนเทอรเนตมาก จนเธอตองพาไปเขาคาย ‘ดจทล ดทอกซ’ ของภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล
“ความสำคญของอนเทอรเนตสำหรบดฉนคอ ไวศกษาหาความรและอพเดตขอมลขาวสารทพงร แคนนดกวา เพราะหากไมคมเวลาในการใชงานจะ มโทษมากกวา ยงเดก วฒภาวะ การควบคมอารมณ การมระเบยบวนยในการใชชวตยงนอย ดฉนซอ โทรศพทมอถอใหลกสาวเปนรางวลทเขาสอบเขา ม.1 ได ตอนปดเทอมลกใชมอถอเยอะมาก วนละ 8 - 10 ชวโมง เลนเกม แชตกบเพอน อานบลอก อานเรอง อานนยายบนมอถอ ดยทบ พอตดมอถอ เขากไมทำ กจวตรประจำวนทควรทำตามเวลา ผดผอน พอเรา เรยกซำ เขาหงดหงด เรากหงดหงด จนนำไปสการ ทะเลาะกนในทสด
“ดฉนพยายามตงกฎกตกาในการออนไลนอยาง เครงครด เชน ทำการบานเสรจแลวคอยเลนอนเทอร- เนต วนเสารอาทตยเลนไดรอบละชวโมง 3 รอบ
หามเลนบนรถและในหองนำ กฎพวกนกทำไดบาง ไมไดบาง ครงหนงดฉนพบภาพทไมเหมาะสมใน โทรศพทของลก กเรยกมาคย เขากขอโทษ บอกวา เพอนแชรมาให หลงจากนนกไมเหนรปพวกนอก
“พอทราบขาววาคณหมอชาญวทยเปดคายดจทล ดทอกซ ดฉนกสมครใหลก แรก ๆ เขาไมอยากไป แตตอนหลงเขาแฮปป ดฉนกตองเขาคายฝกอบรม ผปกครองดวย เขาดขนประมาณ 75 เปอรเซนต คยงาย เลนอยในเวลาทเราตงไว แมหลดบาง แต อยในระดบทพอใจ
“ดฉนคดวาอยาใหลกใชสมารทโฟนจะดทสด อยาคดวาจะคมทหลง เพราะกฎกตกาทตงไวพรอม ถกฉกทงไดเสมอ ถาจะรบโทรศพทกทำไมไดเพราะ บางทครสงงานทางไลนบาง ทางเฟซบกบาง รวมถง มอบหมายใหหาขอมลในอนเทอรเนต ครใหญเคยพด ตอนปฐมนเทศวา ใหเปนหนาทของผปกครองทจะคม เดกเอง แตเวลาอยทโรงเรยน เดกกลบไมไดรบการ เอาใจใสเทาทควร พอแมไมสามารถตามไปคมไดดวย”
อรญญากลาวปดทายอยางเซง ๆ
30
ดารน ขยนตามคณแมวย 49 ป ผจดการฝายบญช
ดารนเปนคณแมเลยงเดยวของลกชายวย 15 ป ทเปนเดกสมาธสน และตดเกมมาก จนเธอตองพาไป เขาคายดจทล ดทอกซ ของภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลย มหดล
“อนเทอรเนตสำหรบดฉน มไวเปนความบนเทง ของลก ไวใหเขาหาขอมลประกอบการเรยน แตดวย ความจำเปนทดฉนตองไปทำงานตางจงหวด แลวเรา อยกนแคสองคนแมลก สามเสยตงแตลกอาย 4 ขวบ ดฉนจงมาซอคอนโดอยใกล ๆ โรงเรยนลก พรอมกบ ซอคอมพวเตอรใหเขาตอนขน ม.1 ชวงทดฉนไป ทำงานตางจงหวด เขากดแลตวเองไดในระดบหนง ชวงนนละเขาเรมเลนเกม ครงหนงอากงไปหาหลาน โทร.มาเลาใหฟงวา ลกเลนเกมถงต 1 - 2 พอดฉน กลบบานกพบความเปลยนแปลง จากเดกทพดจา สภาพเรยบรอย กลายเปนกาวราว กระโชกโฮกฮาก หงดหงด เวลาทถกขดจงหวะการเลนเกม และไดยน เขาสบถบอยตอนท เลนเกมกบเพอน และมการ อดขนมเพอไปเตมเงนในบตรเกบไวซออาวธมาใช ในเกม ตอมากลายเปนเครองตอรองวา หากเขาสอบ วชานไดคะแนนด แมตองซออาวธใหเขา ซงราคา ไมถกเลย ชนละเปนพนบาท
“ดฉนเคยทำโทษลก โดยจำกดเวลาเลนเกม ขณะเดยวกนวนหยดพยายามออกไปทำกจกรรม นอกบานกน เพอทเขาจะไดไมตองนงอยหนาจอ แต ทสดแลวความทดฉนไมไดอยกบเขาใกลชด เขากกลบ มาเลนไดตลอดเวลา ไหนจะอปกรณครบ ทงโทรศพท มอถอรนลาสด แทบเลต เครองคอมพวเตอร ดฉน จงชวนเขามาเขาคายดจทล ดทอกซ ของคณหมอ ชาญวทย ซงเขาเปนคนไขคณหมออยแลว เขาบอกวา หากเขาเปนเดกตดเกม เพอนยงกวาอก ดงนนจง ชวนเพอนมาเขาดวย 3 คน ตอนออกจากคายเขาม เปาหมายในชวต บอกดฉนวา เขารแลววาตวเอง เหมาะกบนเทศศาสตร แตไมนานกกลบไปเหมอนเดม เลนเกม ดหนงในยทบ เวลาอยในรถเขาจะเปด แทบเลตดหนง พรอม ๆ กบเปดโทรศพทฟงเพลง ไปดวย แตหากเปดเทอม 4 ทมกจะเขานอน
“ดฉนจงพยายามปรบตวเองดวยการอยกรงเทพฯ 15 วน ไปทำงานตางจงหวด 15 วน อยางนอยกได มเวลาอยกบลก เพราะขอสำคญเลยคอ การทพอแม ใหเวลากบลก ดแลใกลชด
“เปนภมคมกนทดทสด”
บทท 4
31
นธพงศ บญ-หลงคณพอวย 45 ป
นธพงศมลกชาย 2 คน วย 9 ขวบ และ 12 ป เขามฐานะด เปนเจาของโทรศพทมอถอสามเครอง ทบานมไอแพดสเครอง สมาชกในบานจงใชอนเทอรเนต กนอยางหนกหนวง ‘ทงวน ทกเมอทสะดวก’
“อนเทอรเนตสำหรบครอบครวผมมประโยชน ตรงท ‘คนควาหาความรกบเลนเกม’ ซงลกชายทง สองคนตด เกมออนไลนยอดนยมอย า ง Fa ta l Frame 5 และ Minecraft ผมมองวาความกงวล ในเรองความปลอดภยของการใชอนเทอรเนตคอ ถกแอบดดขอมลสวนตวไปใชโดยไมไดรบอนญาต และถกโกงเรองการเรยกเกบเงน ทผเลนเกมออนไลน มกประสบกนอยบอย ๆ ผมเชอวา การทลกใช อนเทอรเนตอยภายในบานทำใหผมสามารถดแลได ใกลชด แตเปนไปไมไดทผมจะอยบานดลก ๆ ได ตลอดเวลา ดงนนจงใหความรกบสมาชกในครอบครว
กอนเลยวา อะไรทไมควรคลกเขาไปด อยางเกม ออนไลนสวนใหญจะมโฆษณาแบบปอปอพขนมา หรอมขอเสนอให เตมเงน ซ งเยายวนใจเดกมาก บางครงรปภาพหรอขอเสนอเหลานดนารกและไมม พษมภยอะไร แตพอแมควรสอนใหลกรวาอยาคลก เขาไปหากผใหญยงไมอนญาต เพอลดความเสยง ตอการโดนดดขอมลสวนตว และลดความเสยงตอ การเสยเงนโดยรเทาไมถงการณ
“นอกจากนอปกรณสอสารบางรน แอพพลเคชน และโปรแกรมบางอยางยงสามารถตงโปรแกรมปองกน ผใชไมใหกดเขาไปทแบนเนอร หรอโฆษณาทหลอก เงน พอแมจงควรอานคมอการใชงานของอปกรณ สอสาร และเรยนรเกยวกบเกมตาง ๆ ทลกเลน เพอ ปองกนไมใหลกถกสวมรอย กระทงขโมยตวตนทาง อนเทอรเนต”
32
บทท 4
ผศ. ดร.วมลทพยมสกพนธผเชยวชาญเรอง Cyberbullyingสาขาวชาสงคมศาสตร สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครวมหาวทยาลยมหดล
นกวจยไทยจำนวนไมมากท เหนความสำคญ เรอง Cyberbullying จงขอทนไปทำงานวจยเกยวกบ เรองนทประเทศญปน ซงนบเปนประเทศทประสบ ความสำเรจในการปองกน Cyberbullying เธอพบ ความจรงวา
“การปองกนไมใหลกหลานตกเปนเหยอ Cyber- bullying ทญปนทำแลวประสบความสำเรจคอ พอแม ตองสรางความเขมแขงขนในใจลก ชวงทสำคญทสด คอชวงปฐมวยตงแต 0 - 6 ป กบชวง 6 - 12 ป ดวย การกอด แลวบอกเขาวานารก มตวตน เปนคนสำคญ ของพอแม พยายามหาคณคาในตวลกแลวชม เพราะ เมอเขารสกมคณคาแลวจะรกตวเอง
“ในกรณของเดกไทยทถก Cyberbullying มาก ทสด จะพบมากในกลมนกเรยนชนมธยมปลายกบ อาชวศกษา สวนมากเปนการนำความลบของเพอนมา เปดเผย หรอดาพอแม จนถงรายทดฉนสะเทอนใจ ทสดคอ นกเรยนหญงชน ม.4 ในโรงเรยนแหงหนง เลกกบแฟนไปหลายเดอนแลว แตผชายไมยอมเลก จงนำภาพของนกเรยนหญงไปตดตอโดยใสเสอผา วาบหวว พรอมใหเบอรตดตอทบานผหญงไว ดฉน ยอมรบเลยวา ตอนแรกเราใชความคดแบบผใหญ ทผานรอนผานหนาวมาแลวไปคดแทน จงรสกวา กไมเหนเปนไร พอทำเรองนมากขนจงเขาใจ เพราะ เดกอายแคนเมอถกเพอนกดกนออกจากกลม นอกจาก
จะเจบปวดทไมมใครคบแลว ยงรสกเหมอนถกเพอน หกหลงทรวมมอกบผชายคนนน เมอโพสตนไดรบการ แชรตอ ๆ กนไป จตใจเธอจงไมแขงแกรงพอจะรบ สภาพทมคนโทร.มาขอซอบรการได
“จากผลการสำรวจพบวา บคคลแรกท เดก ตกเปนเหยอ Cyberbullying จะเปดเผยความจรง คอ เพอนสนท ถดมาคอเพอนในกลม จากนนจง เปนพนอง คร บคคลสดทายคอพอแม เชนเดยวกบ นองผหญงคนน แลวความนากลวของโลกออนไลน คอไมสามารถลบขอความไดแมเปลยนเบอรมอถอ แตยงคงมคนโทร.มาทบานจนเธอเกดภาวะทางจต นอนไมหลบ พอแมจงพาไปพบแพทย หมอตองให ยานอนหลบ ทสดกลาออกจากโรงเรยน ระหวางนน เธอยงตองหลอนกบเสยงโทรศพทขอซอบรการ ผานไป 1 ป เธอกลบมาสระบบการเรยนใหมในโรงเรยนใหม ดฉนมโอกาสคยกบเจาตวหลายครง เขาบอกวา ไมเหมอนเดม ดฉนใหกำลงใจเขาวา กหนเขมแขงขนไง
“อกรายเปนเดกอาชวะจากสถาบนแหงหนง หนาตาดและดออนแอ ซงจะตกเปนเปาในการกลนแกลง เขาถกเพอนโพสตลงโซเชยลมเดยวา ขายบรการ ไมวาจะเดนไปไหนกถกลอยาวนานมา 1 ป จนเครยด ถงขนกรดขอมอตวเอง ตอนทดฉนเจอเขา เขารองไห บอกวา ไมมใครชวยได จนทสดกหายหนาไปอยาง ไรรองรอย ไมมาเรยนอกเลย”
33
Safe Internet by dtac
เทรนดของโลกบงชการเตบโตของอนเทอรเนต และดจทลทเปนไปอยางกาวกระโดด สงเกตไดจาก ผใชอนเทอรเนต (Active Internet Users) ทมกวา 3.2 พนลานคน คดเปน 41 เปอรเซนตของประชากร ทวโลกกวา 7.2 พนลาน เฉลยการเตบโตตอปอยท 5.5 เปอรเซนต (ทมา : www.wearesocial.net) สะทอนใหเหนวา พลงของอนเทอรเนตมคณคามหาศาล สามารถขยายตวไดอยางรวดเรวมาก ซงเยาวชนเปน กลมทเกดมาในยคแหงดจทลและอนเทอรเนตเตมตว หรอทเรยกวา พลเมองดจทล (Digital Citizen) ดงนนการปลกฝงใหเดกและเยาวชนเตบโตเปนพลเมอง ดจทลทมคณภาพ (A Good Digital Citizen) เปนสงสำคญททกภาคสวนตองมสวนในการผลกดน เพอสรางรากฐานและคานยมทดใหเยาวชนเกดการรบร
รจกใชประโยชนจากอนเทอรเนตในเชงสรางสรรค ทสำคญคอรจกรบผดชอบตอสงคมควบคไปดวย สอดคลองกบนโยบายของรฐบาลในเรองเศรษฐกจ ดจทล (Digital Economy) ทกำลงจะเกดขน
ประเทศไทยกเชนกน ทผานมาบรษทโทเทล แอคเซส คอมมนเคชน จำกด (มหาชน) หรอ ดแทค ในฐานะผใหบรการดานอนเทอรเนต มแนวคด ทจะมงมนมอบประสบการณการใชอนเทอรเนตทด ควบคกบการสงเสรมและปลกฝงใหเดกและเยาวชน เกดทศนคต และพฤตกรรมในการใชอนเทอรเนต ทปลอดภยและสรางสรรค ขณะเดยวกนกไดสนบสนน นโยบายภาครฐอยางเตมกำลง โดยผานกจกรรมตาง ๆ ภายใตโครงการอนเทอรเนตปลอดภย (Safe Internet) แบงเปน
34
กลมเดกตงแตอาย 5 - 12 ป1) ดจทลตวจว (Digikitz School Visit) มง
สรางพลงเดกไทยใหมภมคมกน และรเทาทนภยของ อนเทอรเนตในรปแบบ Edutainment โดยรวมกบ โรงเรยนตนแบบดจทลนำรองกวา 100 โรงเรยน ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ใหความร พรอมปลกฝงเดกวยประถมศกษาใหรถงการใชอนเทอร- เนตอยางปลอดภยและสรางสรรค พรอมจดประกวด เรยงความมอบทนการศกษารวมกวา 1 ลานบาท และ มอบสอชวยสอนในโรงเรยนดวย
2) การตนแอนเมชน d Hero ผพทกษโลก ออนไลนจดทำการตนแอนเมชนใหความรเกยวกบการ ใชอนเทอรเนตทปลอดภยและสรางสรรค โดยมพ d Hero ฮโรขวญใจเดก ๆ พรอมเดอะแกงนำเสนอ ผานเหตการณในรปแบบตาง ๆ มทงสน 10 ตอน โดย นอง ๆ สามารถเขาไปชมไดท www.youtube.com คนหาคำวา ผพทกษโลกออนไลน
3) Safe Internet Study การศกษาวจย เกบขอมลพฤตกรรมการใชอนเทอรเนตของเดกและ เยาวชน อะไรคอความเสยงทเดกและเยาวชนมโอกาส เจอ อะไรคอผลกระทบทเดกและเยาวชนไดรบและ สงผลถงตวเอง ครอบครว และสงคม เพอนำมา เปนแนวทางในการวเคราะหหาวธการปองกนหรอสราง ภมคมกนไดอยางตรงจด
กลมเยาวชนตงแตอาย 13 - 25 ป1) Digital Citizen Talk Show ทอลคโชว
เพอกลมเยาวชนรนใหม ทจะสรางการรบรและปลก จตสำนกในเรองการใชอนเทอรเนตอยางปลอดภย และสรางสรรค พรอมสรางแรงบนดาลใจใหเหนโอกาส ของอนเทอรเนตในการพฒนาและนำพาความสำเรจได ซงจดขนเปนปแรก ภายใตหวขอ “เทรนดดจทลรนใหม ใครไม Like สด Out!!” โดยพธกรรนใหมและกรดาน ไอทดจทลชอดง “หนย - พงศสข” กบสถานศกษานำรอง 10 จงหวดทวประเทศ
2) dtac & Telenor Youth Summit 2015 เฟนหาเยาวชนไทยไปเปนตวแทนประเทศเขารวม เปนเกยรตสงสดในงานประกาศผลรางวลสนตภาพ โนเบล 2015 (Nobel Peace Prize 2014) และ เขารวมแลกเปลยนความร เกยวกบสอดจทลและ อนเทอรเนตทมผลตอการเปลยนแปลงสงคมกบเพอน เยาวชนจากทวมมโลก โดยมองคกรและผเชยวชาญ ระดบโลกมาใหความร ซงจดขนเปนประจำทกป ณ กรงออสโล ประเทศนอรเวย
3) Safe Internet Workshop กจกรรมให ความร และแชรไอเดยเรองอนเทอรเนตเปลยนแปลง สงคมโลกได เพอสรางเยาวชนผนำความคดตอยอด พลเมองดจทลคณภาพ
35
กลมพอแมผปกครองParent Guide Project คมอสำหรบพอแม
ยคใหม ทมงเนนแนะนำใหพอแมร เทาทนการใช อนเทอรเนตอยางปลอดภย และสามารถมวธการ ในการพดคย เรยนรเรองอนเทอรเนตกบลกไดอยาง มประสทธภาพ
กลมครอาจารยการอบรมพฒนาคร (Teacher Training)
กจกรรมทจดขนเพอใหคร อาจารย รเทาทนสอดจทล (Digital Literacy) รเทรนดของอนเทอรเนต และ พฤตกรรมการใชอนเทอร เนตอยางปลอดภยและ สรางสรรค พรอมดวยเรยนรพฤตกรรมของนกเรยน เพอใชเปนแนวทางในการพฒนานกเรยน นกศกษา ใหมความรและจตสำนกพรอมกาวสการเปนพลเมอง ดจทลทมคณภาพ
36
Further reading
www.healthygamer.net
www.Saijai.net
www.inetfoundation.or.th มลนธอนเทอรเนตรวมพฒนาไทย www.nobullying.com
www.connectsafely.org
www.acorn.gov.au
www.cybersafetysolutions.com.au
www.esafety.gov.au
หนงสอคำแนะนำสำหรบผปกครอง เรองการใชอนเทอรเนตของเดกและวยรน / เรองการเลนเกมคอมพวเตอรของเดกและวยรน โดย ชมรมจตแพทยเดกและวยรนแหงประเทศไทย
พฤตกรรมการขมเหงรงแกกนบนโลกไซเบอร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 - 6โรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร: การศกษาเชงคณภาพลขสทธของมหาวทยาลยมหดล ป 2558