DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE UN SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE UN SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE

SORUNLARISORUNLARI

NİSAN-2010NİSAN-2010►Hazırlayan: Prof. Dr. Birol AKGÜNHazırlayan: Prof. Dr. Birol AKGÜN

UN UN SEKTÖRÜSEKTÖRÜ NEDEN ÖNEMLİ? NEDEN ÖNEMLİ?► İnsanların değişmez ihtiyaçlarının başında İnsanların değişmez ihtiyaçlarının başında

beslenme sorunu gelir.beslenme sorunu gelir.► beslenme sorunu içerisinde gıda önemli ve beslenme sorunu içerisinde gıda önemli ve

öncelikli bir yer alır. öncelikli bir yer alır. ► Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu günlük Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu günlük

enerjinin %59 tahıl ürünlerinden sağlanırenerjinin %59 tahıl ürünlerinden sağlanır► Beslenme için en yaygın olarak tüketilen Beslenme için en yaygın olarak tüketilen

tahıl türü ise buğday ve türevleridir (Ekmek, tahıl türü ise buğday ve türevleridir (Ekmek, bulgur, makarna, bisküvi, kek vs)bulgur, makarna, bisküvi, kek vs)

UN SEKTÖRÜNÜN İKTİSADİ VE UN SEKTÖRÜNÜN İKTİSADİ VE SOSYAL BOYUTLARISOSYAL BOYUTLARI

► Buğday ve un üretimi aynı zamanda iktisadi bir Buğday ve un üretimi aynı zamanda iktisadi bir faaliyet alanıdır.faaliyet alanıdır.

► Yıllık un ihracatımız 550 milyon dolara ulaşmıştırYıllık un ihracatımız 550 milyon dolara ulaşmıştır► Un sektörünün stratejik önemi, kriz anlarında daha Un sektörünün stratejik önemi, kriz anlarında daha

iyi anlaşılıriyi anlaşılır► 2007 krizi ve 2008 küresel ekonomik krizi gıda 2007 krizi ve 2008 küresel ekonomik krizi gıda

sektörünün önemini ortaya koymuştur.sektörünün önemini ortaya koymuştur.► Türkiye’de un fabrikalarında 14 bin kişi Türkiye’de un fabrikalarında 14 bin kişi

çalışmaktadır.çalışmaktadır.► Çiftçiler, fırıncılar ve sektöre hizmet verenlerle Çiftçiler, fırıncılar ve sektöre hizmet verenlerle

birlikte milyonlarca kişinin hayatını etkilemektedir. birlikte milyonlarca kişinin hayatını etkilemektedir.

DEĞİRMENCİLİK TEKNOLOJİSİNİN DEĞİRMENCİLİK TEKNOLOJİSİNİN GELİŞİMİGELİŞİMİ

► Anadolu da on bin yıl önce buğday üretilmeye Anadolu da on bin yıl önce buğday üretilmeye başlanmıştır. başlanmıştır.

► Tahıl tanelerinin öğütülerek un yapma mesleği olan Tahıl tanelerinin öğütülerek un yapma mesleği olan değirmencilik mesleği de uzun ve köklü bir tarihe sahiptir. değirmencilik mesleği de uzun ve köklü bir tarihe sahiptir.

► Tahıllar önce içi oyulmuş taş havanlarda dövülerek Tahıllar önce içi oyulmuş taş havanlarda dövülerek öğütülüyordu (dibek taşları)öğütülüyordu (dibek taşları)

► Zamanla, dairesel dönme hareketine sahip, taş el Zamanla, dairesel dönme hareketine sahip, taş el değirmenleri almıştır.değirmenleri almıştır.

► Uzun süre taş değirmenlerde insan gücü, rüzgar ve Uzun süre taş değirmenlerde insan gücü, rüzgar ve hidrolik su enerj kullanıldı.hidrolik su enerj kullanıldı.

► 19. yy’da ise Macarlar tarafından bugünkü modern 19. yy’da ise Macarlar tarafından bugünkü modern değirmencilik tekniğinin esasını teşkil eden valsler değirmencilik tekniğinin esasını teşkil eden valsler arasında öğütme tekniği geliştirildiarasında öğütme tekniği geliştirildi

► Son 30 yılda ise elektronik ve bilgisayar un sanayisine Son 30 yılda ise elektronik ve bilgisayar un sanayisine girdi.girdi.

► Bugün artık un üretimi, kumanda odalarındaki monitörler Bugün artık un üretimi, kumanda odalarındaki monitörler yardımı ve elektronik kumandayla yapılmaya başlanmıştır.yardımı ve elektronik kumandayla yapılmaya başlanmıştır.

DÜNYADA UN SANAYİSİNİN DÜNYADA UN SANAYİSİNİN DURUMUDURUMU

►Dünya un piyasasının yaklaşık hacmi 11 Dünya un piyasasının yaklaşık hacmi 11 milyon ton civarındadır. milyon ton civarındadır.

►Belli başlı un ihracatçısı ülkeler arasında Belli başlı un ihracatçısı ülkeler arasında Kazakistan, Türkiye, AB, Arjantin ve Rusya Kazakistan, Türkiye, AB, Arjantin ve Rusya yer alıryer alır

►Türkiye ise 2005 yılında dünya un Türkiye ise 2005 yılında dünya un ihracatında birinci olmuştur. Son birkaç ihracatında birinci olmuştur. Son birkaç yılda ise Kazakistan ilk sırada yer yılda ise Kazakistan ilk sırada yer almaktadır. almaktadır.

DÜNYA UN İHRACATINDA BAŞLICA AKTÖRLER

Ülkeler 2008 2009 Tahmini

Kazakistan 2.054.000 1.850.000

Türkiye 1.520. 000 1.750. 000

Avrupa Birliği 1.277. 000 1.350.000

Arjantin 1.528.000 1.200.000

Rusya 548.000 600.000

Diğer 4.965.000 4.225.000

Toplam 11.842.000 10.955.000

UN SANAYİSİNDE GENEL UN SANAYİSİNDE GENEL TRENDLERTRENDLER

► Un sanayisindeki teknolojik gelişmeler, un üretim Un sanayisindeki teknolojik gelişmeler, un üretim kapasitesini hızla artırmıştır. kapasitesini hızla artırmıştır.

► Bugün bütün dünyada un sektörünün giderek Bugün bütün dünyada un sektörünün giderek konsolide olduğu ve daha az sayıda üreticinin konsolide olduğu ve daha az sayıda üreticinin piyasadaki üretimi kontrol ettiği gözlenmektedir. piyasadaki üretimi kontrol ettiği gözlenmektedir.

► Uluslararası piyasalarda da bazı çok uluslu Uluslararası piyasalarda da bazı çok uluslu şirketlerin payı giderek artmaktadırşirketlerin payı giderek artmaktadır

► Un piyasalarında hem ülke içi hem de uluslararası Un piyasalarında hem ülke içi hem de uluslararası çok ciddi ve yıkıcı bir rekabet yaşanmaktadır. çok ciddi ve yıkıcı bir rekabet yaşanmaktadır.

► Küresel rekabet koşulları ise firmaları ayakta Küresel rekabet koşulları ise firmaları ayakta kalabilmek için birleşmeye zorlamaktadır.kalabilmek için birleşmeye zorlamaktadır.

► Son 30 yılda pek çok sanayileşmiş ülkede un Son 30 yılda pek çok sanayileşmiş ülkede un sanayisinde ciddi bir konsolidasyon süreci sanayisinde ciddi bir konsolidasyon süreci yaşanmaktadır.yaşanmaktadır.

► Genel trend: Genel trend: Un sektöründe fabrika üretim Un sektöründe fabrika üretim kapasiteleri giderek genişlemekte, buna kapasiteleri giderek genişlemekte, buna karşın üretici sayısı giderek azalmaktadırkarşın üretici sayısı giderek azalmaktadır. .

ABD’DEKİ UN PİYASASIABD’DEKİ UN PİYASASI ► 1870’lerde ülke nüfusu 30 milyon iken 22.000 1870’lerde ülke nüfusu 30 milyon iken 22.000

taş değirmeni varken bugün 300 milyonluk taş değirmeni varken bugün 300 milyonluk ABD’de 300 civarında fabrika kalmıştır.ABD’de 300 civarında fabrika kalmıştır.

► Son 20 yılda ciddi bir konsolidasyon süreci Son 20 yılda ciddi bir konsolidasyon süreci yaşanmıştıryaşanmıştır

► 20 yıl önce faaliyette olan en büyük 10 20 yıl önce faaliyette olan en büyük 10 firmanın 6’sı artık piyasada yoktur. firmanın 6’sı artık piyasada yoktur.

► Firmalar, birleşmeler ve satın almalar yoluyla Firmalar, birleşmeler ve satın almalar yoluyla el değiştirmiştir. el değiştirmiştir.

► En büyük dört üretici firma un piyasasının En büyük dört üretici firma un piyasasının üçte ikisini (2/3) kontrol ederken, en büyük üçte ikisini (2/3) kontrol ederken, en büyük 10 firmanın sektördeki payı yüzde 83’ü 10 firmanın sektördeki payı yüzde 83’ü bulmaktadır. bulmaktadır.

ABDABD ► Üretim kapasiteleri düşük olan pek çok küçük Üretim kapasiteleri düşük olan pek çok küçük

firma ise ya kapanmak zorunda kalmış veya firma ise ya kapanmak zorunda kalmış veya birleşme yoluna gitmiştir. Bu nedenle birleşme yoluna gitmiştir. Bu nedenle

► Amerikan un piyasasında artık bağımsız Amerikan un piyasasında artık bağımsız üreticilerin yerini, dev üretim ve pazarlama üreticilerin yerini, dev üretim ve pazarlama şirketleri almıştır. şirketleri almıştır.

► Firmalar, üretimde verimliliği artırmak ve Firmalar, üretimde verimliliği artırmak ve maliyetleri düşürmek için üretim sürecinin maliyetleri düşürmek için üretim sürecinin modernizasyonu ve teknolojik innovasyon modernizasyonu ve teknolojik innovasyon yatırımlarına ağırlık vermektedirler.yatırımlarına ağırlık vermektedirler.

► Sonuç olarak son on yılda un sanayisinde ciddi Sonuç olarak son on yılda un sanayisinde ciddi bir verimlilik artışı gözlenmiş ve kapasite bir verimlilik artışı gözlenmiş ve kapasite oranları %90’lara ulaşmıştır. oranları %90’lara ulaşmıştır.

İNGİLTERE’DE UN İNGİLTERE’DE UN PİYASASIPİYASASI► Fransa ve Almanya ile birlikte İngiltere un üretimi Fransa ve Almanya ile birlikte İngiltere un üretimi

bakımından Avrupa’daki önemli un üreticilerinden bakımından Avrupa’daki önemli un üreticilerinden biridir.biridir.

► İngiliz un sanayisinin de gözlenen temel İngiliz un sanayisinin de gözlenen temel trendlerinden biri konsolidasyondur.trendlerinden biri konsolidasyondur.

► 2009 yılı itibariyle ülkede 30 firma faaliyet 2009 yılı itibariyle ülkede 30 firma faaliyet göstermektedir ve 59 tesiste üretim yapılmaktadır. göstermektedir ve 59 tesiste üretim yapılmaktadır.

► Firmaların ortalama üretim kapasitesi 76 bin ton Firmaların ortalama üretim kapasitesi 76 bin ton olup, yıllık üretim miktarı 4,5 milyon tondur. olup, yıllık üretim miktarı 4,5 milyon tondur.

► Ülkedeki iki büyük firma toplam üretimin yüzde Ülkedeki iki büyük firma toplam üretimin yüzde 40’ını gerçekleştirmektedir.40’ını gerçekleştirmektedir.

► Ayakla kalabilen küçük firmalar ise daha çok Ayakla kalabilen küçük firmalar ise daha çok piyasada ihtiyaç duyulan spesifik özelliklere sahip piyasada ihtiyaç duyulan spesifik özelliklere sahip un üretiminde uzmanlaşma yolunu seçmişlerdir. un üretiminde uzmanlaşma yolunu seçmişlerdir.

► Ayrıca son yıllarda tüketim talebi giderek artan Ayrıca son yıllarda tüketim talebi giderek artan organik un üretiminde de ciddi bir artış vardır. organik un üretiminde de ciddi bir artış vardır. Marketlerde satılan unların yüzde 2’si organik Marketlerde satılan unların yüzde 2’si organik undur. undur.

AB ÜLKELERİNDE UN AB ÜLKELERİNDE UN SANAYİSİSANAYİSİ

► AB genelinde her yıl 45 milyon ton un AB genelinde her yıl 45 milyon ton un üretilmektedir ve bunun en büyük kısmını üretilmektedir ve bunun en büyük kısmını yerli buğday ve çavdar oluşturmaktadır. yerli buğday ve çavdar oluşturmaktadır.

► Toplam 45 bin kişiye istihdam imkanı Toplam 45 bin kişiye istihdam imkanı sağlayan un sektörünün yıllık cirosu 15 milyar sağlayan un sektörünün yıllık cirosu 15 milyar avro civarındadır. avro civarındadır.

► 1960 yılında 15.000 olan un değirmeni sayısı 1960 yılında 15.000 olan un değirmeni sayısı günümüzde 3.000’e düşmüştür. günümüzde 3.000’e düşmüştür.

► Ortalama kapasite kullanım oranı yüzde Ortalama kapasite kullanım oranı yüzde 65’tir. 65’tir.

SEÇİLMİŞ AVRUPA ÜLKELERİNDE UN SANAYİSİ

Ülke Fabrika Sayısı Toplam Un Üretimi Kapasite Kullanımı

Avusturya 185 573.000 80%

Belçika 44 1.195.266 Bilgi Yok

Çek Cumhuriyeti 47 897.000 64%

Fransa 470 4.513.287 65%

Almanya 317 5.300.000 80%

Macaristan 68 907.000 56%

Polonya 580 3.200.000 65%

Romanya 340 1.600.000 45%

İspanya 162 2.700.000 50%

İsviçre 74 368.241 Bilgi Yok

İngiltere 60 4.501.669 Bilgi Yok

AB İÇİNDE KONSOLİDASYONAB İÇİNDE KONSOLİDASYON► Belçika’da değirmen sayısı 1980’lerden 140 Belçika’da değirmen sayısı 1980’lerden 140

iken bugün 44’eiken bugün 44’e► Fransa 1300’lerden 470’e düşmüştür. Fransa 1300’lerden 470’e düşmüştür. ► Almanya’da ise 1100 değirmenden ancak Almanya’da ise 1100 değirmenden ancak

280 değirmen ayakta kalabilmiştir.280 değirmen ayakta kalabilmiştir.► İspanya’da ise 1975 yılında 1,674 adet İspanya’da ise 1975 yılında 1,674 adet

değirmen varken bu rakam bugün 162’ye değirmen varken bu rakam bugün 162’ye düşmüştür. düşmüştür.

► Buna rağmen AB ülkelerinde kapasite Buna rağmen AB ülkelerinde kapasite kullanım oranları ortalama yüzde 65 kullanım oranları ortalama yüzde 65 civarında kalmaktadır.civarında kalmaktadır.

TÜRKİYEDE UN SANAYİSİ VE TÜRKİYEDE UN SANAYİSİ VE SORUNLARI: DEĞİRMENCİLİKTEN SORUNLARI: DEĞİRMENCİLİKTEN

KİTLESEL ÜRETİMEKİTLESEL ÜRETİME ► Türkiye iklim ve coğrafya bakımından buğday Türkiye iklim ve coğrafya bakımından buğday

üretimine oldukça elverişli ülkelerden biridir. üretimine oldukça elverişli ülkelerden biridir. ► Çatalhöyük’teki kazılar İç Anadolu’da binlerce yıldır Çatalhöyük’teki kazılar İç Anadolu’da binlerce yıldır

buğday üretildiğini göstermektedir.buğday üretildiğini göstermektedir.► Tarihte bilinen ilk su değirmenleri de İçanadolu ve Tarihte bilinen ilk su değirmenleri de İçanadolu ve

Karadenizde kurulmuştur.Karadenizde kurulmuştur.► 1950’den önce sayıları 40.000’ulaşan taş 1950’den önce sayıları 40.000’ulaşan taş

değirmenler vardıdeğirmenler vardı► 1960’lı yıllardaki kentlere göç ile birlikte nüfus artmış 1960’lı yıllardaki kentlere göç ile birlikte nüfus artmış

ve un “has un” denilen beyaz una talep artmıştır.ve un “has un” denilen beyaz una talep artmıştır.► 1974’ten itibaren hükümetler ekmeğe sübvansiyon 1974’ten itibaren hükümetler ekmeğe sübvansiyon

uygulamaya başlamıştır Bu uygulama, un sanayisini uygulamaya başlamıştır Bu uygulama, un sanayisini yatırımcılar için cazip hale getirmiştir. Ayrıca bu yatırımcılar için cazip hale getirmiştir. Ayrıca bu tarihlerde değirmen makineleri imal firmaların sayısı tarihlerde değirmen makineleri imal firmaların sayısı da artmıştırda artmıştır

►-1977 yılında 307 fabrika; 5,9 -1977 yılında 307 fabrika; 5,9 milyon ton/yıl buğday kırma milyon ton/yıl buğday kırma kapasitesikapasitesi

►-1986 yılında 584 fabrika ve 13,8 -1986 yılında 584 fabrika ve 13,8 milyon ton/yıl kapasitemilyon ton/yıl kapasite

►-2009 700 civarında fabrika ve -2009 700 civarında fabrika ve 32.5 milyon ton/yıl kapasite 32.5 milyon ton/yıl kapasite

BÖLGELERİMİZE GÖRE UN FABRİKALARININ DAĞILIMI

İç Anadolu Bölgesi 202

Marmara Bölgesi 135

Karadeniz Bölgesi 141

Güneydoğu Anadolu Bölgesi 94

Doğu Anadolu Bölgesi 28

Ege Bölgesi 54

Akdeniz Bölgesi 46

UN SANAYİSİNİN ATIL UN SANAYİSİNİN ATIL KAPASİTYE SORUNUKAPASİTYE SORUNU

► Türkiye’deki toplam un üretim Türkiye’deki toplam un üretim kapasitesi tahminen 32,5 milyon tondurkapasitesi tahminen 32,5 milyon tondur

► Fiili üretim ise yaklaşık 14,5 milyon Fiili üretim ise yaklaşık 14,5 milyon tondur. tondur.

►Mevcut üretim kapasitesi, Türkiye’deki Mevcut üretim kapasitesi, Türkiye’deki toplam un tüketiminin 3 katıdırtoplam un tüketiminin 3 katıdır

►Ayrıca Türkiye’nin mevcut un üretim Ayrıca Türkiye’nin mevcut un üretim kapasitesi, tüm dünyada 11 milyon ton kapasitesi, tüm dünyada 11 milyon ton olan un ticaretini karşılayabileceği gibi, olan un ticaretini karşılayabileceği gibi, 7,5 milyon tonluk kapasite fazlası da 7,5 milyon tonluk kapasite fazlası da yaratmaktadır. yaratmaktadır.

► Un sektöründeki kapasite fazlasının yarattığı Un sektöründeki kapasite fazlasının yarattığı sorunlar vardır. Sektörümüz bunları açık sorunlar vardır. Sektörümüz bunları açık yüreklilikle tartışmalıdır.yüreklilikle tartışmalıdır.

► Öncelikle, ABD ve Avrupa ülkeleri ile Öncelikle, ABD ve Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında, Türkiye’deki un sanayisi karşılaştırıldığında, Türkiye’deki un sanayisi sektöründe faaliyet gösteren firma sayısı oldukça sektöründe faaliyet gösteren firma sayısı oldukça yüksektir.yüksektir.

► Bu nedenle, pek çok fabrika düşük kapasiteyle Bu nedenle, pek çok fabrika düşük kapasiteyle çalışmak zorunda kalmaktadır. çalışmak zorunda kalmaktadır.

► Kapasite kullanım oranları ABD’de yüzde 90’lardadır. Kapasite kullanım oranları ABD’de yüzde 90’lardadır. İngiltere’de yüzde 100’e yaklaşmaktadır. İngiltere’de yüzde 100’e yaklaşmaktadır.

► Dünya ortalaması ise yüzde 65’lerdedir. Dünya ortalaması ise yüzde 65’lerdedir. ► Türkiye’de ise bu oran yüzde 45’leri ancak Türkiye’de ise bu oran yüzde 45’leri ancak

bulmaktadırbulmaktadır. . ► Ekonomik bir faaliyet ve işletmecilik mantığı Ekonomik bir faaliyet ve işletmecilik mantığı

açısından Türk un sanayisinin mevcut yapısı rasyonel açısından Türk un sanayisinin mevcut yapısı rasyonel ve rantabil görünmemektedir.ve rantabil görünmemektedir.

► Üstelik ülkemizde un sanayisinin önünü açacak belirli Üstelik ülkemizde un sanayisinin önünü açacak belirli bir politika oluşturulmamışken, bir politika oluşturulmamışken, yeni yatırımlara yeni yatırımlara girişilmesigirişilmesi sektör açısından önemli riskler de sektör açısından önemli riskler de doğurmaktadır. doğurmaktadır.

Nedir bu riskler?Nedir bu riskler?►Öncelikte unculuk sektöründeki firmaların Öncelikte unculuk sektöründeki firmaların

çoğunun küçük ve orta ölçekli işletmeler çoğunun küçük ve orta ölçekli işletmeler olması ve düşük kapasite ile çalışmaları olması ve düşük kapasite ile çalışmaları ölçek ekonomisinin getireceği avantajlardan ölçek ekonomisinin getireceği avantajlardan faydalanmasını engellemektedir. faydalanmasını engellemektedir.

► Artan rekabetten dolayı üretici kar marjları Artan rekabetten dolayı üretici kar marjları giderek düşmektedir. giderek düşmektedir.

► İşçilik, enerji fiyatları ile ulaştırma ve İşçilik, enerji fiyatları ile ulaştırma ve pazarlama maliyetleri giderek artmaktadırpazarlama maliyetleri giderek artmaktadır

► Kalifiye eleman teminindeki sıkıntılardan Kalifiye eleman teminindeki sıkıntılardan dolayı firmalar hijyen kurallarını ve kalite dolayı firmalar hijyen kurallarını ve kalite standartlarını yeterince uyulamamaktadırlarstandartlarını yeterince uyulamamaktadırlar

Sonuç olarakSonuç olarak►Düşen kar oranları ve artan maliyetler Düşen kar oranları ve artan maliyetler

un sanayicilerini birbirleriyle haksız un sanayicilerini birbirleriyle haksız rekabete zorlamaktadır. rekabete zorlamaktadır.

►Üreticiler ayakta kalabilmek ve günü Üreticiler ayakta kalabilmek ve günü kurtarmak adına iç ve dış piyasalara kurtarmak adına iç ve dış piyasalara maliyetinin altında un satarak veya maliyetinin altında un satarak veya başkalarının pazarlarına girmek başkalarının pazarlarına girmek suretiyle birbirlerine karşı haksız suretiyle birbirlerine karşı haksız rekabete başvurmakta ya da kaliteden rekabete başvurmakta ya da kaliteden ödün vermek zorunda kalmaktadırlarödün vermek zorunda kalmaktadırlar

NE YAPILMALI?NE YAPILMALI?► Firmalar olarak bireysel çıkarlar değil, sektör Firmalar olarak bireysel çıkarlar değil, sektör

olarak ortak çıkarlar düşünmelidir.olarak ortak çıkarlar düşünmelidir.► İşbirliği, bilgi paylaşımı ve dayanışmaya önem İşbirliği, bilgi paylaşımı ve dayanışmaya önem

vermeliyiz. vermeliyiz. ► İhracat imkanlarını araştırmalıyız. Dış piyasaların İhracat imkanlarını araştırmalıyız. Dış piyasaların

açılması, içerdeki haksız rekabeti de önleyecektir. açılması, içerdeki haksız rekabeti de önleyecektir. ► Bu konuda hükümet ile de birlikte çalışarak Türk Bu konuda hükümet ile de birlikte çalışarak Türk

un sanayicilerinin dış pazarlardaki payını artıracak un sanayicilerinin dış pazarlardaki payını artıracak yeni stratejiler geliştirilmelidir. yeni stratejiler geliştirilmelidir.

► Türkiye’nin 11 milyon tonluk dünya un Türkiye’nin 11 milyon tonluk dünya un ticaretindeki yeri yaklaşık 1.8 milyon tondur. ticaretindeki yeri yaklaşık 1.8 milyon tondur.

► Etkin pazarlama taktikleri ve hükümetin ihracata Etkin pazarlama taktikleri ve hükümetin ihracata sağlayacağı finansal desteklerle Türkiye’nin un sağlayacağı finansal desteklerle Türkiye’nin un ticaretindeki payının artırılması mümkündür ticaretindeki payının artırılması mümkündür

TEMEL SORUN: KALİTELİ TEMEL SORUN: KALİTELİ HAMMADDE TEDARİKİHAMMADDE TEDARİKİ

► En önemli sorunların başında un sanayicilerinin yeterli En önemli sorunların başında un sanayicilerinin yeterli miktarda ve kalitede hammadde tedariki gelmektedir. miktarda ve kalitede hammadde tedariki gelmektedir.

► İhracat pazarlarını bulsak dahi, kendi ülkemizde yeterli İhracat pazarlarını bulsak dahi, kendi ülkemizde yeterli miktarda kaliteli buğday yetiştiremediğimiz takdirde un miktarda kaliteli buğday yetiştiremediğimiz takdirde un sanayinsin uzun vadede ayakta kalması zordur. sanayinsin uzun vadede ayakta kalması zordur.

► Bu nedenle kaliteli buğday üretimini teşvik için TMO’nun Bu nedenle kaliteli buğday üretimini teşvik için TMO’nun buğday alım baremlerinde protein temelli alım esasına buğday alım baremlerinde protein temelli alım esasına geçmesi gereklidirgeçmesi gereklidir

► ABD ve AB ülkeleri protein temelli sınıflama ve alım ABD ve AB ülkeleri protein temelli sınıflama ve alım politikası izlerken, bizde ise geleneksel yöntemlerle alım politikası izlerken, bizde ise geleneksel yöntemlerle alım yapılmaktadır. yapılmaktadır.

► Türkiye hükümet ve un sanayicileri ile birlikte, acil Türkiye hükümet ve un sanayicileri ile birlikte, acil olarak kapsamlı bir buğday kalite ve verimlilik olarak kapsamlı bir buğday kalite ve verimlilik politikası oluşturmak durumundadır. Aksi halde politikası oluşturmak durumundadır. Aksi halde buğday ithalatına dayalı bir üretimlebuğday ithalatına dayalı bir üretimle un sanayimiz un sanayimiz uluslararası alanda rekabet gücünü koruyamaz. uluslararası alanda rekabet gücünü koruyamaz.

KONSOLİDASYON KONSOLİDASYON KAÇINILMAZDIRKAÇINILMAZDIR

►Un sektöründe fabrika üretim Un sektöründe fabrika üretim kapasiteleri giderek genişlemekte, buna kapasiteleri giderek genişlemekte, buna karşın üretici sayısı giderek karşın üretici sayısı giderek azalmaktadır. azalmaktadır.

► Dünya şartlarında kalite ve fiyat rekabetine Dünya şartlarında kalite ve fiyat rekabetine göre işletmecilik yapamayan firmalar uzun göre işletmecilik yapamayan firmalar uzun süre ayakta kalamamaktadırsüre ayakta kalamamaktadır

► Uzun dönemde Türk un sektöründe de ciddi bir Uzun dönemde Türk un sektöründe de ciddi bir konsolidasyon sürecinin yaşanması konsolidasyon sürecinin yaşanması kaçınılmazdır. kaçınılmazdır.

► Dolayısıyla firmalar ayakta kalabilmek için bazı Dolayısıyla firmalar ayakta kalabilmek için bazı stratejiler geliştirmek stratejiler geliştirmek durumundadırlar durumundadırlar

Bunlar arasındaBunlar arasında::► Firmaların teknolojik innovasyon ve Firmaların teknolojik innovasyon ve

modernizasyon yatırımlarına ağırlık vermeleri modernizasyon yatırımlarına ağırlık vermeleri ► Firmaların artan maliyetlerle mücadele için Firmaların artan maliyetlerle mücadele için

hammadde tedarikinde, ürün pazarlama ve hammadde tedarikinde, ürün pazarlama ve lojistik alanında işbirliği imkânlarına öncelik lojistik alanında işbirliği imkânlarına öncelik vermeleri,vermeleri,

► Küçük firmaların kendilerini ayakta tutacak özel Küçük firmaların kendilerini ayakta tutacak özel ürün çeşitlerinde uzmanlaşmaları veya giderek ürün çeşitlerinde uzmanlaşmaları veya giderek popüler hale gelen organik tarım konseptinden popüler hale gelen organik tarım konseptinden faydalanmaları faydalanmaları

► Son yıllarda genişleyen un ihracat pazarlarından Son yıllarda genişleyen un ihracat pazarlarından pay almak için gayret göstermeleri pay almak için gayret göstermeleri gerekmektedir gerekmektedir

Sonuç olarakSonuç olarak► Un sanayicilerimizin son yıllardaki kriz Un sanayicilerimizin son yıllardaki kriz

ortamında ayakta kalmak için katlandıkları ortamında ayakta kalmak için katlandıkları büyük fedakârlıklar başta politika yapıcılar büyük fedakârlıklar başta politika yapıcılar olmak üzere tüm tarafların takdirle olmak üzere tüm tarafların takdirle karşılaması gerekmektedir.karşılaması gerekmektedir.

► Bu çerçevede tüm un sanayicilerinin ve un Bu çerçevede tüm un sanayicilerinin ve un sanayicilerinin çıkarlarını korumak üzere sanayicilerinin çıkarlarını korumak üzere kurulan bölgesel derneklerin ve Federasyonun, kurulan bölgesel derneklerin ve Federasyonun, yeni dönemde başta buğday kalitesi konusu yeni dönemde başta buğday kalitesi konusu olmak üzere, sektörün geleceği konusunda olmak üzere, sektörün geleceği konusunda ciddi bir gayret göstermek zorundadır. ciddi bir gayret göstermek zorundadır.

►Ortak politika ve stratejilerin oluşturulmasında Ortak politika ve stratejilerin oluşturulmasında yine ortak aklın kullanılması gereklidir.yine ortak aklın kullanılması gereklidir.

*Yeryüzü ile gökyüzü arasında *Yeryüzü ile gökyüzü arasında bir problem varsa,bu bir problem varsa,bu problemin çözümü yine problemin çözümü yine gökyüzü ile yeryüzü gökyüzü ile yeryüzü arasındadır.arasındadır.

Teşekkürler…Teşekkürler…