Education chapter 3-mon

Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2000 îíû óëñûí òîîëëîãî: Á¯ËÝÃ 3 “Áîëîâñðîë, áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã” Õ¯Í ÀÌÛÍ ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ñýäýâ÷èëñýí ñóäàëãàà ÁÎËÎÂÑÐÎËÛÍ ÁÀÉÄÀË

22

3.1 Õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí áàéäàë, íàñ, õ¿éñýýð Ìîíãîë Óëñûí õ¿í àì, îðîí ñóóöíû áàðàã á¿õ òîîëëîãîä õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí õîëáîãäîõ àñóóëò îðæ áàéñíû äîòîð ñ¿¿ë÷èéí òîîëëîãóóäàä ýíý òàëààðõ àñóóëòûí îéëãîëò , òîäîðõîéëîëò îéðîëöîî áàéñàí. Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2000 îíû óëñûí òîîëëîãî á¿õýëäýý îëîí óëñûí íèéòëýã àðãà ç¿éãýýð ÿâàãäñàí. Ãýõäýý õ¿í àìûí áîëîâñðîë, áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýãèéí õîëáîãäîõ îéëãîëò, òîäîðõîéëîëò èæèë áàéñàí ãýæ ¿çýõ ¿íäýñòýé. Õàðèí 2000 îíû òîîëëîãûí ä¿íä ºìíºõ òîîëëîãîä áàéñàí çàðèì íýã áîëîâñðîëûí ò¿âøèíã íýãòãýæ , ºìíºõ òîîëëîãóóäûí ä¿íòýé çýðýãö¿¿ëñýí þì. Ìàíàé óëñ 1921 îíîîñ àðä èðãýäèéíõýý áè÷èã ¿ñýã ¿ë ìýäýõ ÿâäëûã àðèëãàõ çîðèëòûã òºð, çàñãààñ äýâø¿¿ëæ, ýíý àæëûí õ¿ðýýíä ñóðãóóëèéí íàñíû õ¿¿õäèéã ñóðãóóëüä á¿ðýí õàìðóóëàõ, óëìààð áîëîâñðîëûã øàò äàðààëàí çîõèõ íàñàíä íü ýçýìø¿¿ëýõ, íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí áè÷èã ¿ñýã ¿ë ìýäýõ ÿâäëûã àðèëãàõ òàëààð òºð, çàñãààñ îëîí òºðëèéí àðãà õýìæýý àâñíû ä¿íä á¿ð 1960-ààä îí ãýõýä àðä èðãýäèéí áè÷èã ¿ñýã ¿ë ìýäýõ ÿâäëûã ¿íäñýíä íü àðèëãàñàí òóõàéí ¿åèéí öººí îðíóóäûí òîîíä îðñîí áèëýý. Áîëîâñðîë áîë õ¿íèé õºãæëèéã òîäîðõîéëîã÷ öîãö ¿ç¿¿ëýëò, óëñ îðíû õ¿í õºãæèë ÷àäàâõèéã èëýðõèéëýõ ãîë ¿ç¿¿ëýëòèéí íýã áèëýý. Ñóäàëãààíû ýíý á¿ëýãò òóñ óëñûí õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøíèé 20 ãàðóé æèëèéí ººð÷ëºëòèéã ¿ç¿¿ëýõ áîëíî. Áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã (Áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýãèéí òàëààðõ îéëãîëò, òîäîðõîéëîëòûã ñóäàëãààíû 1 ä¿ãýýð á¿ëãýýñ ¿çíý ¿¿). Îëîí óëñûí íèéòëýã æèøèã àðãà÷ëàëààð õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýãèéã 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñàíä òîäîðõîéëäîã. Òóñ óëñûí 15, ò¿¿íýýñ äýýøèõ íàñíû íèéò õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñýãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøíèé ñ¿¿ëèéí 20 ãàðóé æèëèéí ººð÷ëºëòèéã õ¿ñíýãò 3.1-ýýñ ¿çýæ áîëíî. Õ¿ñíýãò 3.1 Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé íèéò õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, õ¿éñ, õóâèàð,1979, 1989, 2000 îí

Õ¿éñÁè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é

Áè÷èã ¿ñýã ìýääýã áîëîâ÷ áîëîâñðîëã¿é

ÁàãàÁ¿ðýí áóñ äóíä

Á¿ðýí äóíä, òåõíèê ìýðãýæèë

ÒÌÄ äóíä, á¿ðýí áóñ äýýä

Äýýä

1979 îí1

Á¿ãä 7.3 11.4 29.0 28.4 9.8 7.9 6.2 Ýðýãòýé 3.9 11.6 28.8 32.5 9.2 6.6 7.4 Ýìýãòýé 10.6 11.3 29.1 24.3 10.4 9.3 5.0

1989 îí1

Á¿ãä 3.5 6.0 20.5 33.9 18.1 9.6 8.5 Ýðýãòýé 1.8 5.0 19.7 38.8 17.6 7.4 9.8 Ýìýãòýé 5.1 7.0 21.4 29.0 18.6 11.7 7.2

2000 îíÁ¿ãä 2.2 3.2 16.4 30.1 29.7 9.2 9.2 Ýðýãòýé 2.0 3.1 17 34 27.8 6.9 9.2 Ýìýãòýé 2.5 3.4 15.8 26.2 31.6 11.3 9.2

1 1979,1989 îíä òåõíèê ìýðãýæëèéí áîëîâñðîëûã òóñàä íü àâààã¿é


23

Ìîíãîë Óëñàä áè÷èã ¿ñýã ¿ë ìýääýã õ¿íèé ýçëýõ õóâü ñ¿¿ëèéí 20 ãàðóé æèëä 8.2 ïóíêòýýð áóóðñàí áîëîâ÷ àíõààðàõ àñóóäàë áàñ áàéãààã õ¿ñíýãò 3.2-îîñ õàðæ áîëîõ áàéíà. Õ¿ñíýãò 3.2 Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, íàñíû á¿ëýã, õ¿éñýýð, 2000 îí

Õ¿í àìàà áè÷èã ¿ñýãò ñóðãàõ òàëààð îëîí æèëèéí ºìíººñ ÿâóóëñàí

àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿íä 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû íèéò õ¿í àìûí çºâõºí 2.2 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãàà íü áàãàõàí õýìæýý áîëîâ÷ íàðèéâ÷ëàí ¿çâýë àíõààðàõ àñóóäàë íýëýýä áàéãàà íü 2000 îíû òîîëëîãûí ä¿íãýýñ õàðàãäàæ áàéíà. 15-19 íàñíû õ¿¿õýä, çàëóó÷óóäûí äîòîð áè÷èã ¿ñýã ¿ë ìýäýã÷äèéí ýçëýõ õóâü 2000 îíä 1989 îíûõîîñ 2.2 ïóíêòýýð ºñ÷ýý. Ýíý îíä 15-19 íàñíû õ¿¿õýä, çàëóó÷óóäûí 4.2 õóâü áóþó 8.4 ìÿíãàí õ¿í áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãààãèéí 5.6 ìÿíãà íü ýðýãòýé÷¿¿ä, 2.8 íü ýìýãòýé÷¿¿ä áàéãàà íü ñóäàëãààíû 2 äóãààð á¿ëýãò òýìäýãëýñýí÷ëýí õºâã¿¿ä øèíýýð ñóðãóóëüä ýëñýõäýý îõèäîîñîî öººí áàéãàà òºäèéã¿é òýä ñóðãóóëèàñ èë¿¿

õóâüõ¿í àìûí òîî

Á¿ãäÁ¿ãä 2.2 3.2 16.4 30.1 29.7 9.2 9.2 100.0 152437215-19 3.2 4.5 28.3 37.3 26.7 - - 100.0 26335820-24 1.3 1.4 12.2 36.1 38.3 4.4 6.3 100.0 23575125-29 1.0 0.8 4.1 32 42.3 10.5 9.3 100.0 21665230-34 1.2 1.0 4.4 29.5 39.7 13.6 10.6 100.0 18787235-39 1.3 1.3 7.4 29.1 32.3 14.1 14.5 100.0 17260640-44 0.9 1.4 12.6 31.1 23.8 15.0 15.2 100.0 12722045-49 1.1 1.7 18.7 26.7 20.3 16.1 15.4 100.0 8288850-54 1.3 2.4 23.8 22.1 17.0 15.7 17.7 100.0 5783555-59 2.5 5.3 33.7 19.3 11.9 12.2 15.1 100.0 5589560 + 9.2 16.6 41.8 12.1 5.9 6.7 7.7 100.0 124295

ÝðýãòýéÁ¿ãä 2.0 3.1 17 34.0 27.8 6.9 9.2 100.0 74989015-19 4.3 5.7 32 36.5 21.5 - - 100.0 13332720-24 1.6 1.9 16.7 40.1 32.6 2.8 4.3 100.0 11802325-29 1.2 1.0 5.4 38.3 39.7 7.0 7.4 100.0 10796230-34 1.3 1.2 5.5 35.7 37.7 9.4 9.2 100.0 9247335-39 1.3 1.5 8 35.0 31.2 9.8 13.2 100.0 8484640-44 0.9 1.4 12.4 35.8 24.4 10.2 14.9 100.0 6261945-49 1.0 1.4 16.5 29.6 21.5 12.4 17.6 100.0 4056250-54 1.0 1.9 19 23.7 18.7 13.3 22.4 100.0 2770755-59 1.5 3.6 26.3 21.0 13.5 12.8 21.3 100.0 2737960 + 3.7 12.7 37.2 15.6 8.0 9.2 13.6 100.0 54992

ÝìýãòýéÁ¿ãä 2.5 3.4 15.8 26.2 31.6 11.3 9.2 100.0 77448215-19 2.1 3.2 24.5 38.1 32.1 - - 100.0 13003120-24 1.0 0.9 7.7 32.1 44.0 6.0 8.3 100.0 11772825-29 0.9 0.6 2.9 25.6 44.8 14.0 11.2 100.0 10869030-34 1.1 0.8 3.4 23.6 41.6 17.6 11.9 100.0 9539935-39 1.3 1.2 6.9 23.3 33.3 18.2 15.8 100.0 8776040-44 1.0 1.3 12.9 26.6 23.2 19.6 15.4 100.0 6460145-49 1.3 1.9 20.8 23.9 19.1 19.7 13.3 100.0 4232650-54 1.6 3.0 28.1 20.5 15.6 17.8 13.4 100.0 3012855-59 3.5 7.0 40.6 17.6 10.4 11.7 9.2 100.0 2851660 + 13.7 19.7 45.5 9.2 4.2 4.6 3.1 100.0 69303

Íàñíû á¿ëýã

Á¿ãä

Áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é

Áè÷èã ¿ñýã ìýääýã áîëîâ÷ áîëîâñðîë-ã¿é

ÁàãàÁ¿ðýí áóñ äóíä



Äýýä


24

îëíîîðîî çàâñàðäàæ áàéãààãèéí çýðýãöýý á¿ðýí äóíä áîëîâñðîë ýçýìøñýí áàéõ íàñàíäàà áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãàà íü àíõààðàë òàòàæ áàéíà. 1989 îíä 20-29 íàñíû çàëóó÷óóäûí 1.8 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéñàí áîë 2000 îíä 2.3 õóâü áîëæ, íèéò 5.3 ìÿíãàí õ¿í áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãààãèéí 60.4 õóâü íü ìºí ë ýðýãòýé÷¿¿ä áàéíà.

Çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíä øèëæñýíýýð õ¿éñèéí òýãø áàéäëûí òàëààð èõýýõýí òîì çîðèëòóóä äýâø¿¿ëýí, îëîí õºòºëáºð áîëîâñðóóëæ áàéãàà ºíºº ¿åä ñóðàëöàã÷äûí õ¿éñèéí õàðüöààíû òýíöâýðò áàéäëûã õàíãàõ òàëààð òºð, çàñãààñ àíõààðàõ, õºâã¿¿ä ñóðãóóëüä ýëñýõäýý õîéðîãøèæ, ýëññýí õîéíîî ñóðãóóëèàñ èë¿¿ îëíîîðîî çàâñàðäàæ áàéãààãèéí ó÷èð øàëòãààí íü ãàãöõ¿¿ àìüæèðãààíû ò¿âøèíèé äîðîéòîëòîé õîëáîîòîé þó ýñâýë ººð ó÷èð øàëòãààí áàéãàà ýñýõèéã ñóäëàæ, îéðûí æèë¿¿äýä øóóðõàé àðãà õýìæýý àâàõã¿é áîë çàëóó÷óóäûí ÿëàíãóÿà ýðýãòýé÷¿¿äèéí äîòîð áè÷èã ¿ñýã ¿ë ìýäýõ ÿâäàë ãàçàð àâ÷ áîëçîøã¿é áàéãààã áîëîâñðîëûí àñóóäàë õàðèóöñàí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà àíõààðàõ öàã áîëñîí ãýæ ¿çýæ áàéíà.

Õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí (Áîëîâñðîëûí òàëààðõ îéëãîëò

òîäîðõîéëîëòûã ñóäàëãààíû 1 ä¿ãýýð á¿ëãýýñ ¿çíý ¿¿) Ìàíàé óëñûí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèíä ñ¿¿ëèéí 20 ãàðóé æèëä ÷àíàðûí àõèö ãàðñàí áàéíà. 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé íèéò õ¿í àìä áàãà áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâü 2000 îíä 1979 îíûõîîñ 12.6 ïóíêòýýð, 1989 îíûõîîñ 4.1 ïóíêòýýð òóñ òóñ áóóð÷, õàðèí äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâü ìºí õóãàöààíä 2.3, 0.7 ïóíêòýýð ºññºí áàéíà. 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé íèéò ýìýãòýé÷¿¿äýä äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâèéí æèí 2000 îíä 1979 îíûõîîñ 4.2 ïóíêòýýð, 1989 îíûõîîñ 2.0 ïóíêòýýð íýìýãäýæ, ýðýãòýé÷¿¿äèéíõòýé èæèë õýìæýýòýé áîëñîí íü ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ìàíàé ýìýãòýé÷¿¿äèéí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí ýðñ äýýøèëæ áàéãààã õàðóóëæ áàéíà. Õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí áàéäëûã, íàñíû á¿ëýã, õ¿éñýýð 1979, 1989 îíîîð õàâñðàëò 3.1,3.2-ä äýëãýðýíã¿é ¿ç¿¿ëýâ.

Çóðàã 3.1 Àðâàí òàâààñ äýýø íàñòàé áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí õ¿éñèéí õàðüöàà, 1989, 2000 îí

90.0

104.4

131.3

125.892.7

85.3 62.0

58.6

133.7

96.2

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

Õ¿éñèéí õ

àðüöàà

Áàãà Á¿ðýí áóñäóíä

Á¿ðýí äóíä,òåõíèê

ìýðãýæèë

ÒÌÄ, á¿ðýíáóñ äýýä

Äýýä

Áîëîâñðîëûí ò¿âøèí

1989 îí 2000 îí


25

Áàãà áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí õ¿éñèéí õàðüöàà íýìýãäýæ, áóñàä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí õ¿éñèéí õàðüöàà áóóð÷ áàéãààãèéí äîòîð äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí õ¿éñèéí õàðüöàà èõýýõýí õóðäàöòàé áóþó 37.5 ïóíêòýýð áóóðñàí áàéíà. Ìýðãýæèëòýé áîëîâñîí õ¿÷íèéã áýëòãýõäýý èõ, äýýä ñóðãóóëü, êîëëåæ, òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä ñóðãóóëüä ñóðàëöàã÷äûí ìýðãýæëèéí îíöëîãèéã õàðãàëçàí òýäíèé õ¿éñèéí õàðüöààã ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààíû òºðºë á¿ðèéí ñàëáàðò øààðäëàãàòàé ìýðãýæèëòýé áîëîâñîí õ¿÷íèé õýðýãöýý øààðäëàãûã õàðãàëçàí òºð, çàñãààñ çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýýã îäîîíîîñ àâàõã¿é áîë îéðûí æèë¿¿äýä ìýðãýæèëòýé áîëîâñîí õ¿÷íèé õ¿éñèéí õàðüöàà èõýýõýí àëäàãäàõ òºëºâòýé áàéíà.

Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé íèéò õ¿í àìä áîëîâñðîëòîé õ¿í

àìûí ýçëýõ õóâèéí æèíã õàðóóëñàí õ¿ñíýãò 3.2-îîñ òóñ óëñûí áîëîâñðîëûí õºãæëèéí ò¿¿õýí îíöëîã áàéäëóóä õàðàãäàæ áàéãàà þì. Òóõàéëáàë 25-34 íàñòàé íèéò õ¿í àìûí äîòîð áàãà áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéí æèí 4.1-4.4 õóâü áàéãàà íü 1970-1980-ààä îíä ñóðãóóëèéí íàñíû õ¿¿õäèéã á¿ðýí áóñ äóíä áîëîâñðîëòîé áîëãîõ òàëààð äýâø¿¿ëñýí çîðèëò àìæèëòòàé õýðýãæñýíèéã õàðóóëæ áàéíà. Õàðèí 55-ààñ äýýø íàñòàé 3 õ¿íèé íýã íü áîëîâñðîëã¿é, 2-3 õ¿íèé íýã íü áàãà áîëîâñðîëòîé áàéãàà íü 1950-èàä îí ò¿¿íýýñ ºìíº òóñ óëñûí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿ãýýìýë ò¿âøèí íü áàãà áîëîâñðîë áàéñàíòàé õîëáîîòîé. 40-54 íàñòàé íèéò õ¿íèé 15.2-17.7 õóâü íü äýýä áîëîâñðîëòîé áàéãàà íü 1960 îíû ñ¿¿ë÷ýýñ òºðºë á¿ðèéí ìýðãýæèëòýé äýýä áîëîâñðîëòîé áîëîâñîí õ¿÷íèéã îëíîîð áýëòãýæ, ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààíû òºðºë á¿ðèéí ñàëáàðò àæèëëóóëæ áàéñàíòàé õîëáîîòîé. Ãýòýë 1989 îíä 25-29 íàñòàé çàëóó÷óóäûí 11.5 õóâü íü äýýä áîëîâñðîëòîé áàéñàí áîë 2000 îíä ìºí íàñíû çàëóó÷óóäûí 9.3 õóâü íü äýýä áîëîâñðîëòîé áàéãàà íü òóñ óëñ çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíä øèëæèæ , äýýä ñóðãóóëèóä çàõ çýýëèéí çàð÷ìààð àæèëëàæ, òºëáºðòýé áîëñíîîñ 1990-ýýä îíîîñ õîéø 10 äóãààð àíãè òºãñºã÷èä äýýä áîëîâñðîë ýçýìøèõ íü àìüæèðãààíû ò¿âøèíòýé óÿëäàí õÿçãààðëàãäìàë áîëñíûã õàðóóëæ áàéíà.

3.2 Õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, áàéðøëààð Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2000 îíû óëñûí òîîëëîãîîð íèéò õ¿í àìûí 56.6

õóâü íü õîòîä, 43.4 õóâü íü õºäºº áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéñàí. Õîò, õºäººãèéí õ¿í àìûí àìüäðàëûí õýâøèë, ýðõýëäýã àæ àõóé ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé îíöëîã áîëîí ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä õºäººíººñ õîò óðóó øèëæèõ õºäºëãººí íýìýãäñýíòýé õîëáîîòîéãîîð õîò, õºäººãèéí õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèíãèéí ÿëãàà óëàì íýìýãäýõ õàíäëàãàòàé áàéíà.

Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õºäººãèéí íèéò õ¿í àìä áè÷èã ¿ñýã

¿ë ìýäýã÷èä áîëîí áîëîâñðîëã¿é, áàãà , á¿ðýí áóñ äóíä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéí æèí õîòûíõîîñ ºíäºð, á¿ðýí äóíäààñ äýýø áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéí æèí õîòûíõîîñ áàãà áàéãàà íü õºäººãèéí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí åðºíõèé ò¿âøèí õîòûíõîîñ äîîãóóð áàéãààã õàðóóëæ áàéíà.


26

Õ¿ñíýãò 3.3 Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, íàñíû á¿ëýã, õ¿éñ, áàéðøëààð, 2000 îí

Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õºäººãèéí íèéò õ¿í àìä

áîëîâñðîëã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéí æèí õîòûíõîîñ 6.5 ïóíêòýýð, áàãà áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûíõ 18.8 ïóíêòýýð, á¿ðýí áóñ äóíä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûíõ 10.4 ïóíêòýýð òóñ òóñ ºíäºð, õàðèí òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä , á¿ðýí áóñ äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûíõ 5.5 ïóíêòýýð, äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí 11.7 ïóíêòýýð äîîãóóð áàéíà. Îëîí óëñûí íèéòëýã æèøèã õàíäëàãà, ¿¿íèé äîòîð õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí õºäººãèéí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí õîòûíõîîñ äîîãóóð áàéäàã æèøèã ìàíàéä ÷ ìºí õàäãàëàãäàæ áàéíà. Ìàíàé óëñûí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí àìüäðàëä ñ¿¿ëèéí 11 æèëä ãàðñàí ººð÷ëºëò¿¿ä ¿¿íèé äîòîð õºäºº àæ àõóéí íýãäýë çàäàð÷, ìàë õóâü÷ëàãäàæ, ãàçàð òàðèàëàíãèéí ¿éëäâýðëýë óíàëòàä îðñîí çýðýã íü õºäºº îðîí íóòàãò àæèëëàæ áàéñàí ìýðãýæèëòýé áîëîâñîí õ¿÷èí õîò ñóóðèí


Õîò

Á¿ãä 1.1 1.7 8.7 25.8 37.3 11.4 14.0 100.0 898676

15-24 1.0 1.2 11.6 33.3 45.4 2.9 4.6 100.0 289938

25-34 0.5 0.4 1.3 21.7 46.0 14.6 15.4 100.0 239181

35-54 0.5 0.7 4.6 24.3 30.2 17.6 22.0 100.0 273799

55 + 4.9 8.9 29.5 17.6 11.3 11.5 16.4 100.0 95758

Ýðýãòýé 1.0 1.4 8.4 30.3 36.1 8.7 14.1 100.0 433496

15-24 1.4 1.7 14.0 37.5 40.1 2.0 3.2 100.0 141050

25-34 0.6 0.6 1.7 27.3 46.4 10.4 13.1 100.0 115606

35-54 0.5 0.6 4.2 28.7 30.3 13.0 22.6 100.0 133298

55 + 1.8 5.3 20.9 19.9 13.3 13.0 25.8 100.0 43542

Ýìýãòýé 1.3 1.9 8.9 21.6 38.5 13.9 14.0 100.0 465180

15-24 0.6 0.8 9.3 29.3 50.4 3.7 5.9 100.0 148888

25-34 0.4 0.4 1.0 16.5 45.7 18.5 17.5 100.0 123575

35-54 0.5 0.7 5.0 20.1 30.2 22.0 21.5 100.0 140501

55 + 7.4 11.8 36.8 15.7 9.6 10.2 8.4 100.0 52216

ÕºäººÁ¿ãä 3.8 5.5 27.5 36.2 18.9 5.9 2.3 100.0 625696

15-24 4.1 5.5 33.3 41.4 13.9 1.0 0.7 100.0 209171

25-34 2.0 1.6 8.5 44.0 33.9 8.1 2.0 100.0 165343

35-54 2.2 3.0 27.3 34.9 17.9 10.5 4.2 100.0 166750

55 + 9.8 17.9 50.4 10.6 3.8 4.8 2.8 100.0 84432

Ýðýãòýé 3.4 5.4 28.8 39.2 16.6 4.3 2.4 100.0 316394

15-24 5.0 6.8 38.6 39.1 9.6 0.4 0.4 100.0 110300

25-34 2.1 1.8 10.4 50.4 28.5 5.0 1.7 100.0 84829

35-54 2.1 2.9 25.4 39.3 18.5 7.3 4.5 100.0 82436

55 + 4.3 14.5 48.0 14.6 6.0 7.5 5.3 100.0 38829

Ýìýãòýé 4.2 5.6 26.1 33.1 21.3 7.6 2.1 100.0 309302

15-24 3.0 4.1 27.4 44.1 18.8 1.6 1.0 100.0 98871

25-34 1.8 1.3 6.4 37.2 39.6 11.3 2.4 100.0 80514

35-54 2.4 3.1 29.2 30.5 17.3 13.6 3.9 100.0 84314

55 + 14.4 20.8 52.5 7.1 1.8 2.5 0.8 100.0 45603



Áè÷èã ¿ñýã ìýääýã áîëîâ÷ áîëîâñðîë-ã¿é

Áàãà

Á¿ãä

Á¿ðýí áóñ äóíä



Äýýä


27

ãàçàðò îëíîîð øèëæèí ñóóðüøèõ áîëñîíîîð õºäººãèéí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí ºìíºõººñºº áóóðàõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëñýí ãýæ ¿çýõ ¿íäýñòýé.

Õîò, õºäººãèéí áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí õ¿éñèéí õàðüöàà åðºíõèéäºº óëñûí õýìæýýíèéõòýé îéðîëöîî áàéãààã çóðàã 3.3-ààñ ¿çýæ áîëíî.

Çóðàã 3.2 Àðâàí òàâààñ äýýø íàñòàé áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí õ¿éñèéí õàðüöàà, áàéðøëààð, 2000 îí Õºäººä äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí õ¿éñèéí õàðüöàà ºíäºð áàéãàà

íü õºäºº àæ àõóéí ¿éëäâýðëýëèéí îíöëîãòîé õîëáîîòîé ãýæ ¿çýæ áàéíà. 3.3 Õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, ÿñ ¿íäýñýýð Ìàíàé óëñ àðä èðãýäýý ñóð÷ áîëîâñðîõîä íü ÿñ ¿íäýñýýð ÿëãàâàðëàæ

áàéãààã¿é ãýäãèéã äýýð òýìäýãëýñýí áèëýý. Ãýõäýý ÿñòàí ¿íäýñòí¿¿äèéí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí õîîðîíäîî áàãà çýðýã ÿëãààòàé áàéãààã õ¿ñíýãò 3.4-ººñ ¿çýæ áîëíî. Óëñûí õýìæýýíèé 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé á¿õ õ¿íèé 2.2 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéõàä êàçàõ ¿íäýñòí¿¿ä óëñûí äóíäæààñ 0.2 ïóíêòýýð, äºðâºä¿¿ä 0.6 ïóíêòýýð áóðèàäóóä 0.3 ïóíêòýýð òóñ òóñ èë¿¿ áàéãàà íü èõ çºð¿¿ áèø ãýæ ¿çýæ áàéíà. Õàðèí 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé íèéò õ¿í àìä äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâèéí æèí óëñûí äóíäæààð 9.2 õóâü áàéõàä êàçàõ ¿íäýñòíèéõ óëñûí äóíäæààñ 4.4 ïóíêòýýð äîîãóóð áàéãàà íü ãàäààä øèëæèõ õºäºëãººíòýé õîëáîîòîé ãýæ ¿çýæ áàéíà. Õàðèí áàÿä ÿñòíû äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâü óëñûí äóíäæààñ 5.8 ïóíêòýýð äýýã¿¿ð áàéíà. Óëñûí äóíäæààð 35-54 íàñòàé íèéò õ¿í àìûí 15.3 õóâü íü äýýä áîëîâñðîëòîé áàéõàä áàÿä ÿñòíûõ 22.0 õóâü áàéãàà íü 1960-ààä îíû ñ¿¿ë÷ýýñ 1980 –ààä îíóóäàä óã ÿñòàíóóä äýýä áîëîâñðîë îëíîîðîî ýçýìøèæ áàéñàí íü íèéò ä¿íãýýðýý óëñûí äóíäæààñ èë¿¿ ãàðàõ íºõöëèéã á¿ðýëä¿¿ëæ áàéíà.

88.4

112.6 130.7

121.0

87.4 79.5

58.6 58.5

94.0

118.4

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

Õ¿éñèéí õ

àðüöàà

Áàãà Á¿ðýí áóñäóíä

Á¿ðýíäóíä,òåõíèê

ìýðãýæèë

ÒÌÄ, á¿ðýíáóñ äýýä

Äýýä

Áîëîâñðîëûí ò¿âøèí

Õîò Õºäºº


28

Õ¿ñíýãò 3.4 Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, íàñíû á¿ëýã, ÿñ ¿íäýñýýð, 2000 îí

Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã,

áîëîâñðîëûí ò¿âøèíã õ¿éñ, íàñíû á¿ëãýýð õàâñðàëò 3.1, 3.2 –îîñ äýëãýðýíã¿é ¿çýæ áîëíî.


Õàëõ

Á¿ãä 2.1 3.1 15.4 30.2 30.6 9.2 9.4 100.0 1248288

15-24 2.2 2.8 19.4 37.0 33.4 2.1 3.1 100.0 411116

25-34 1.1 0.8 3.6 30.2 41.9 12.2 10.3 100.0 334260

35-54 1.1 1.5 12.3 28.4 26.0 15.0 15.7 100.0 359478

55 + 6.9 12.8 39.2 14.9 8.1 8.4 9.7 100.0 143434Êàçàõ

Á¿ãä 2.4 4.2 28.4 30.2 22.6 7.5 4.8 100.0 59178

15-24 2.0 4.2 35.1 33.4 21.4 2.6 1.3 100.0 21169

25-34 1.2 1.5 14.1 36.5 31.7 9.8 5.2 100.0 15940

35-54 1.4 2.3 25.5 28.0 21.8 12.1 8.9 100.0 15125

55 + 8.5 14.2 47.2 10.5 6.9 6.8 5.8 100.0 6944Äºðâºä

Á¿ãä 2.8 4.0 18.4 31.2 27.5 8.8 7.4 100.0 42152

15-24 2.9 3.8 23.1 36.4 29.6 1.9 2.3 100.0 13344

25-34 1.3 1.1 5.0 34.1 39.7 11.2 7.6 100.0 11006

35-54 1.5 2.0 15.5 30.7 23.9 14.5 11.9 100.0 12450

55 + 8.4 14.7 41.2 12.9 5.6 7.7 9.4 100.0 5352

Áàÿä

Á¿ãä 1.9 3.4 13.0 26.0 30.0 10.7 15.0 100.0 28204

15-24 2.2 3.0 18.6 34.1 36.9 2.1 3.1 100.0 7986

25-34 1.3 0.8 3.4 27.2 42.4 12.4 12.5 100.0 6413

35-54 0.9 1.3 8.5 25.4 25.7 16.2 22.0 100.0 9260

55 + 4.1 12.3 25.7 11.4 9.1 12.3 25.1 100.0 4545

Áóðèàä

Á¿ãä 2.5 4.0 19.4 27.7 27.2 10.1 9.1 100.0 31991

15-24 2.5 3.9 26.0 32.7 29.9 2.0 2.9 100.0 10021

25-34 1.0 1.2 6.3 30.8 39.1 12.3 9.3 100.0 8516

35-54 1.4 2.0 15.6 26.3 22.7 17.0 15.0 100.0 9486

55 + 8.7 15.0 39.7 12.1 5.4 9.1 10.1 100.0 3968Áóñàä

Á¿ãä 3.1 4.4 20.8 31.7 25.1 8.1 6.8 100.0 107750

15-24 3.2 4.2 26.0 37.9 24.9 1.6 2.1 100.0 34351

25-34 1.6 1.3 5.8 36.4 38.2 10.2 6.6 100.0 27039

35-54 1.5 2.1 18.0 30.2 23.4 13.9 11.0 100.0 31187

55 + 8.9 15.4 41.2 12.2 5.9 7.3 9.2 100.0 15173



Áè÷èã ¿ñýã ìýääýã áîëîâ÷ áîëîâñðîë-

Áàãà

Á¿ãäÁ¿ðýí áóñ äóíä



Äýýä


29

Documents

Education chapter 3-mon