Upload
others
View
21
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 209
MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1. F kuvveti bileşenlerine ayrıldığında yatay ve dü-şey bileşenler birbirine eşit olur. Bu durumda,
q1=–4q
q2=+q
F
45°45°
O
+q•
d1
d2
F1
F2
..
..
.
kd
q qk
d
q q
d
q
d
qdd
olur
F F
42
1 2
12
1
22
2
12
22
2
1&
=
=
= =
CEVAP B
2. F1 = 1 br
q1
q2
+q
FF2
F1
F2 = 2 br olur.
..
..
.
FF
kq q
kq q
olur
2
4
21
4
2
2
1
22
21
2
1
2
1
=
=
=
CEVAP D
3.
q3
q1
K
M q4N
q2L
F2
F4
F1
Şekilde görüldüğü gibi, q1 ve q4 yükleri aynı işaret-li, q1 ve q2 yükleri zıt işaretli olmalıdır.
I. ve II. yargılar doğrudur.
|q1| > |q4| tür.
III. yargı yanlıştır.CEVAP C
4. q4 yü kü nün işa re ti (+)
F
F
ol ma lı dır. q1 yü kü nün q2 yü kü ne uy gu la dığı elek trik sel kuv vet F ol sun.
..
. .
.
FF
ka
q
ka
q
q C olur
2
2
1
2 1
21
2
2
4 2
24
2
4
4 n
=
=
=+
^ h
CEVAP D
5.
B
A q1=+q
q2=+3q q3=+2q
C
–qO
3F
2FF2F
F 2F
F
R=v3F
–q yü kü ne et ki eden elektriksel kuv vet le rin bi leş-
ke si,
R = v3F olur.
CEVAP C
6.
q1
q2 q3
q4
FF
F
R=2F
F
A
CB
..
.
O
Şekilde görüldüğü gibi: q1 ve q2 yükleri zıt işaretlidir. I. yargı doğrudur. q2 ve q3 yükleri aynı işaretlidir. II. yargı doğrudur. q3 ve q4 yükleri zıt işaretlidir. III. yargı doğrudur.
CEVAP E
ELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİKSEL ALANELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİKSEL ALAN
1. BÖLÜM1. BÖLÜM
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA210
MODEL SORU - 2 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1.
LK
yataydüzlem
–q
yalıtkanayak
.
d d
T2M
T1
+q –2q
••FMK.
T2
FLK FKL
FML•
L küresi için:
T2 gerilme kuvveti,
T2 + FKL = FML
T2 + k .
d
q q2
= k .
d
q q22
T2 = k d
q2
2
olur.
K küresi için:
T1 gerilme kuvveti,
T1 + FMK = T2 + FLK
T1 + k ( )
.
d
q q
2
22
= .k
d
qk
d
q q2
2
2+
T1 = 2kd
qk
d
q21–
2
2
2
2
T1 = kd
q23
2
2
olur.
T1 ve T2 taraf tarafa oranlanırsa,
TT
kd
q
kd
q23
23
2
1
2
2
2
2
= = olur.
CEVAP A
2. K ve L kürelerinin ağırlıklarına G
K
ip
+q
T1
L
T2
+q
tavan
F
GT2
G
F
•
•
diyelim.
Küreleri birbirine bağlayan ipin uzunluğu biraz azaltılırsa, kürelerin birbirine uyguladığı elektriksel kuv-vetin büyüklüğü artar.
T2 = G + F olur. F arttığından T2 artar.
T1 + F = G + T2
T1 + F = G + G + F
T1 = 2G olur.
T1 değişmez.
CEVAP B
3.
1 2
ba
m2m1
q1 q2
•T1 •T2
F1 •
G1
F2
G2
•
a b
.. tavanip ip
. .
q1 = q2
q ] q2 olabilir.
I. yargı için kesin birşey söylenemez.
Kuvvetlerin büyüklükleri eşit,
|F1| = |F2| = F ve
,tan tanGF
GF
1 2α β= =
olduğundan,
b > a ise, m1 > m2 dir.
II. yargı kesinlikle doğrudur.
1 ve 2 iletken kürelerine etki eden itme kuvvetleri-nin büyüklükleri eşittir. G1 > G2 olduğundan,
T1 > T2 dir.
III. yargı kesinlikle doğrudur.
CEVAP E
4. I. du rum da:
K
3G
T=7G
F=4G
K kü re si den ge de ol duğun dan,
7G = GK + Fe
7G = 3G + Fe
Fe = 4G olur.
II. du rum da:
Küreler birbirine dokundurulduğunda yükleri,
.
.
qr rq q
r
q q
q q olur
24
2
–
–
–
›
›
›
K
K
L
=+
+
=
=
< F
K
T›
3G
F›=2G
Küreler aynı yükle yüklendiğinden birbirini iter. İpteki gerilme kuvveti,
.
.
.
F
G
kd
q
kd
q
F G
T G G
T G olur
4
2
4
2
3 2–
›
›
›
›
2
2
2
2
=
=
=
=CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 211
5.
FLFK
K Lm2
mK.g
TK
mL.g
TL
tavan
T
45° 45°
d
Yüklerin birbirlerine uyguladıkları kuvvetlerin büyüklükleri eşittir.
|FK| = |FL| = ..
kd
q qK L2
olur. Açılar eşit olduğundan cisimlerin ağırlıklarıda eşittir.
GK = GL = mK.g = mL.g
T gerilme kuvveti cisimlerin ağırlıkları toplamına eşittir.
T = mK.g + mL.g = 2mKg = 2mLg
TK = TL ve aradaki açı 90° olduğundan,
T = v2TK = v2 TL olur.
I. yargı yanlıştır. II. ve III. yargılar doğrudur.
CEVAP D
6.
F2F1
1 2
ba
m2m1
q1 q2
..tavan
ip ip
. .
a = b ise, m1 = m2 dir.
I. yargı kesinlikle doğrudur.
q1 = q2
q1 ] q2 olabilir.
II. yargı için kesin birşey söylenemez.
|F1| = |F2| dir.
III. yargı kesinlikle doğrudur.CEVAP D
MODEL SORU - 3 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1.
+q1
+q2
E➞
37°•
d
2d
K
E2=E.sin37°
E1=E.cos37°
E alan bileşenlerine ayrılıp oranlanırsa,
EE
2
1 = k
d
q
kd
q
222
121
. °. °sincos
EE
3737 =
( )d
qd
q
d
qd
q
2 422
121
22
21
=
,,
0 60 8 =
qq4
2
1
34 =
qq4
2
1
2
1 = +31 olur.
CEVAP D
2. E elektrik alan bile-
–q2
E
+q1
E1
E2
K•
d2d1
şenlere ayrıldığın-da,
E1 = 2 br
E2 = 2 2 br olur.
q1 ve q2 yükleri-nin K noktasındaki elektrik alanı yazılıp oranlandığında,
EE
2
1 = k
d
q
kd
q
222
121
2 2
2 =
(
(
)
)q
q
2 2
2 2– 2
1
2
2
2
1 = – 21 olur.
CEVAP B
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA212
3.
E
q2
q1
E1E2
K•
Şekilde görüldüğü gibi, q1 ve q2 yüklerinin K nokta-sında oluşturdukları elektrik alanlar E1 ve E2 oldu-ğunda bileşkesi şekildeki gibi E olur. Bu durumda,
|E| = v5 br, |E1| = v5 br, |E2| = v2 br olacağından,
E = E1 > E2 olur.CEVAP E
4.
CD
A
q1=+q
q3=+2q q2=–q
d
d
B
E
E
E
v3E
v2E
.
v2d
EB2 = (v2E)2 + E2
EB2 = 2E2 + E2
EB2 = 3E2
EB = v3E olur.CEVAP C
5.
–2q
+2q +2q–q
E
2E
EE
2E
2EE
EE
A
CB
•O
K
+qLM
+q
•O
60°
2d
2d d
d
60°
–2q yükünün O noktasında oluşturduğu elektriksel
alan E olduğuna göre, yüklerin O noktasında oluş-turduğu bileşke elektrik alan,
EO = 2E – 4E = –2E olur.CEVAP A
6.
K
30cm
q1=+8μC q3=+3μC q2=–8μC
30cm 30cm•
.
E3
➞
E1
➞ EK
➞
IE1+E2I=4v2.105N/C➞ ➞
E2
➞ 30v2cm
d 1=30v
2cm
IE1I = IE2I = k.d
q
121 = 9.109
( . . )
.
3 2 10
8 101 2
6
–
–
= 9.109. . ..
9 2 108 10
2
6
–
–
= 4.105 N/C
E3 = k.d
q
323 = 9.109 .
( . )
.
3 10
3 101 2
6
–
–
= 9.109..
.
9 10
3 102
6
–
–
= 3.105 N/C
K noktasındaki elektrik alanın büyüklüğü,
EK2 = (4v2.105)2 + (3.105)2
EK2 = 32.1010 + 9.1010
EK2 = 41.1010
EK = c41.105 N/C olur.CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 213
MODEL SORU - 4 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1.
q1=+q q2O
d 2d
LK •E2 E1
q1 ve q2 yüklerinin O noktasında oluşturdukları
elektriksel alanların bileşkesi sıfır olduğuna göre;
|E1| = |E2|
kd
q2
= k( )d
q
2 22
q2 = +4q olur.
q1 ve q2 yüklerinin O noktasında oluşturdukları
toplam potansiyel,
VO = kdq
1
1 + kdq
2
2
= kdq + k
dq
24
= +3kdq olur.
CEVAP E
2.
q1=+15q
q3=–8q
A
D
B
C
3d
4d q2=–12q
5d
4d •
Yüklerin C noktasında oluşturdukları toplam elekt-
riksel potansiyel,
VC = kdq
kdq
kdq
1
1
2
2
3
3+ +
= kdq
kdq
kdq
515
312
48
– –
= k dq (3 – 4 – 2)
= –3k dq olur.
CEVAP B
3.
q3=+q
q2=–q
q1=+q
•K L•
q3 yükünün K noktasına olan uzaklığı değişmedi-ğinden,
I. ve II. durumlarda VK değişmez.
VK = k q1
– k q1
+ k q1
= kq olur.
Elektriksel potansiyel enerji ise,
I. durumda:
EP = kq
kq
kq
2 2 2– –
2 2 2
+
= kq2(–0,7 + 0,5 – 0,7)
= –0,9 kq2 olur.
II. durumda:
EıP = kq
kq
kq
2 2 2–
2 2 2
+ +
= –0,5 kq2 olur.
Sistemin elektriksel potansiyel enerjisi azalır.
CEVAP D
4. Sistemin elektriksel potansiyel enerjisi,
Ep = k.. . .
dq q
kd
q qk
dq q
1
1 2
2
1 3
3
2 3+ +
= 9.109.(– .
.
.
.
.
. )3 10
6 10
3 10
12 10
3 10
18 10–1
10
1
10
1
10
–
–
–
–
–
–+
= 9.109.10–9(–2 + 4 – 6)
= 9.(– 4)
= –36 J olur.CEVAP A
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA214
5. E alanı bileşen-
+q1
E➞
d
q2=+q
K
d
E2
➞
E1
➞
lere ayrıldığında,
E1 = 2 br
E2 = 1 br olur.
q1 ve q2 yükleri-nin K noktasın-da oluşturdukları elektrik alanları oranından,
EE
2
1 = k
d
q
kd
q
222
121
12 =
d
qd
q
4 2
21
q1 = + q2
olur.
q1 ve q2 yüklerinin K noktasında oluşturdukları potansiyelleri toplamı ise,
VK = kdq
kdq
1
1
2
2+
= kd
q
kdq22
+
= kdq olur.
CEVAP C
6. I. durumda:
E2
|E2+E3|
E3
E1
120°
120°
120°•
+q2 = +q3 > q1 dur.
V = kdq
kdq
kdq1 2 3+ + dir.
|E2| = |E3| > |E1|
II. durumda:
|E2 + E3| > E1 olduğundan E artar.
Vı = kdq
kdq2 3+ olduğundan,
V > Vı olur.
V azalır.CEVAP B
MODEL SORU - 5 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1.
q1=–2q q2=+3q
dd
d
•A
CB.
•K
A ve K noktalarındaki potansiyeller,
VA = kdq
kdq2 3
– + = kdq
VK = kdq
kdq
2
2
2
3– + = 2k
dq olur.
A ve K noktaları arasındaki VAK potansiyel farkı,
VAK = VK – VA = kdq
kdq
2 – = +k dq olur.
CEVAP D
2. Yapılan iş iki farklı yolla bulunabilir. 1. yol:
( )
.
W E E E
W k dq
k dq
W k dq
k dq
k dq
k dq
k dq
WW
k dq
k dq
olur
24
0 2
424 4 2
2
2
21
–
– – –
– – – – –
–
–
P P P2 1
1
2 2
2
2 2 2 2 2
2
12
2
T= =
= =
= = + =
= =
2. yol: Yapılan iş iki nokta arasındaki potansiyel farkla yükün çarpımıdır. Bu durumda V∞ = 0 olduğundan;
( ) . ( ).
( ) . ( ). . ( ) . . ( )
.
W V V q
dkq q
dkq
WW V V q
dk q q
dk q q
k dq
W olur
24
2
2
42
4
2
2
– ––
–
– ––
––
–
M
L M
1
2
2
2
=
=
=
==
=
=
=
3
Oranları ise; .WW
WW olur2
2 12
1 = =
CEVAP A
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 215
3.
q2=–3q q3=+2q
q1=+q
d
d
A
B
d
C
q2 ve q3 yüklerinin A noktasında oluşturduğu potansiyel,
VA = kdq
kdq3 2
– +
= ( )kdq
3 2– +
= –k dq olur.
q1 yükünü A noktasından sonsuza taşınması sıra-sında yapılan iş,
W = q1.VA3
= +q(V3 – VA)
= +q[0 – (–k qd
)]
= +q.kdq
= +kdq2
olur.
CEVAP B
4.
B C
1m 1m
1mq1=+2.10–4C q3=–6.10–4C
q=1.10–5C
∞A
A noktasındaki potansiyel,
VA = kdq
1
1 + kdq
2
2
= 9.109 . .1
2 101
6 10–4 4– –
e o
= 9.109.10–4(2 – 6)
= 9.105(– 4)
= –36.105 V
Yapılan iş,
W = q.V∞A
= q(VA – V∞)
= 1.10–5.(– 36.105 – 0)
= –36 J olur.
CEVAP C
5.
q1=+10q
q2=–2q•
.
4d
3dC
A
B
q2 yükünün B köşesinden C köşesine taşınması sırasında yapılan iş,
W = DEP = EP2 – EP1
= kdq
kdq20
420
5–
2 2
+
= ( )kdq
4 5–2
+
= +k dq2
olur.
CEVAP B
6.
D
A
q1=+6.10–8C
30cm
40cm
q2=+4.10–8C
B
C
VB = kdq
dq
1
1
2
2+f p
= 9.109
.
.
.
.
4 10
6 10
5 10
4 101
8
1
8
–
–
–
–+f p
= 9.109.10–8.(15 + 8)
= 9.23.101
= 2070 V
VC = 9.109
.
.
.
.
5 10
6 10
4 10
4 101
8
1
8
–
–
–
–+f p
= 9.109.10–8.(12 + 10) = 9.22.101 = 1980 V Yapılan iş, W = q.VBC = q(VC – VB) = 2.10–8(1980 – 2070) = 2.10–8.(– 90) = –180.10–8 = –18.10–7 J olur.
CEVAP D
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA216
MODEL SORU - 6 DAKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1.
–
O
–
–
–
–
–
–
–
–
–
r
–
–
–
–
–
–
r r
2r
A
3q
B C
A ve C noktalarındaki potansiyeller,
VA = k qr
32
– = – krq
23
VC = k rq
33– = –k
rq olur.
AC potansiyel farkı,
VAC = VC – VA
= –krq – (– k
rq
23 )
= krq
21+ olur.
CEVAP B
2.
r
L
2r
+
K
+
+
+
++
+ ++
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–––
– –
–
– –
––– –
OA
r r•
qL=+2q
qK=–q
A noktasındaki elektriksel potansiyel,
VA = k rq
krq
K
K
L
L+
= –k rq + k
rq
22
= 0 olur.CEVAP E
3.
qK=+1.10–8CqL=–4.10–8C
tavan
KL
ip ip
rK=1cm rL=2cm
Kürelerin ortak potansiyelleri,
Vort = kΣΣ
rq
kr r
q q
K L
K L=++
> H
= 9.109
. .
. .
1 10 2 10
1 10 4 10–2 2
8 8
– –
– –
+> H
= . ..
.9 103 10
3 10–92
8
–
–> H
= –9.103 V olur.
CEVAP C
4. +
O
+
+
+
+
+
+
+
+
+
rL=3r
B
+
+
+
+
+
+
qL=+3q
r
+
++
rK=r
++
+
+ ++ ++
r r r
+
qK=+q
A
K
L
A ve B noktalarındaki elektrik alanların büyüklük-leri yazılıp oranlanırsa,
EA = ( )
kd
qk
r
qk
r
q
2 41K
12 2 2
= =
EB = ( )
( )k
d
q qk
r
q qk
r
qk
r
q
4
3
16
441K L
22 2 2 2
+=
+= =
olur. EA ve EB taraf tarafa oranlanırsa,
EE
B
A = .k
r
q
kr
q
olur
41
41
1
2
2=
CEVAP D
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 217
5.
r
L
3r
–
K
+x–
–
––
–
– ––
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
+
+++
++
+++ +
OA B
+
qL=–3q
qK=+q
r r r• • • • •r
O noktasında:
EO = 0 dır.
VO = krq
krq
33
– = 0 dır.
A noktasında:
EA = k( )r
q
2 2 = k
r
q41
2 dır.
VA = kr
qk
rq
2 33
– = krq
21– dır.
B noktasında:
EB = ( )
( )k
r
q q
4
3–2
= –k r
q216
= kr
q81–
2
VB = ( )k
rq q
43– = –k
rq
42 = – k
rq
21 dir.
Buna göre, O noktasında hem elektriksel alan hem de elektriksel potansiyel sıfırdır.
CEVAP A
6. I. yol:
K ve L kürelerinin yükleri,
.
.
V rk q
V rk q
2
6 3
– K
L
=
=
eşitlikleri taraf tarafa oranlanırsa,
olur31 3
91– –
L
K
L
K&= =
qK = –q & qL = 9q olur.
K ve L birbirine dokundurulduğunda K nin yeni yükü,
( )( )
. .q r rq
r rq
r qq
39
48
2–
K› = +
+= =
olur. K nin yükü –q iken 2q olmuş. Potansiyel yükle doğru orantılı olduğundan potansiyel 4V olur.
II. yol:
K ve L kürelerinin sığaları, tavan
rK
L
ip ip
+6V–2V
3rqK
qL
CK = C & CL = 3C olur.
K küresi L küresine dokun-durulup bir süre beklen-dikten sonra çekildiğinde, ortak potansiyel,
Vort = . .C V C VC C
K K L L
K L
++
= . ( ) .C C
C V C V3
2 3 6–+
+
= V V4
2 18– +
= +4V olur.CEVAP D
7. VK = krq
K
K
Kr
L
2r
M
3r
qK=+qqL=–7q
qM=+14q
V = krq olur.
L kü re si ya lıt kan ipin den tu tu lup ön ce K ye, son ra da M ye bi rer kez do kun du rul du ğun da kü re le rin yeni yük le ri,
L küresi K ye dokunduğunda,
qıK = .r r
q qr
K L
K LK+
+> H
qıK = .r rq q
rq
q27
36
2– –
–+
+= =< F
qıL = –4q olur.
L küresi M ye dokunduğunda,
qııL = .q qr r
r›L M
L ML
++
> H
qııL = 4 14.
r rq q
r2 3
2–
++
; E
qııL = .q
510
2+
qııL = +4q qııM = +6q olur.
Kürelerin potansiyelleri,
VıK = –2V olur.
VıL = krq
krq
24
2+
=
VıL = +2V olur.
VıL = VıM = +2V olur.CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA218
8.
2r
L
4r
–
K
+x–
–
––
–
– ––
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
+
+ +++ +
+
+ +
+++ +
OA B C
qL=–2q
qK=+6q
r r• • •• r • •r r
+ –
A noktasındaki elektriksel alan sıfırdır. I. yargı doğrudur. B noktasındaki elektriksel alan +x yönündedir. II. yargı doğrudur.
EB = k ( )r
q
3
62
= k r
q
9
62
= kr
q32
2
EC = k ( )
( )
r
q q
5
6 2–2
+ = k 4q
r25 2 = k
r
q254
2
EB > EC dir. III. yargı doğrudur.
CEVAP E
9. +
O
+
+
+
+
+
+
+
+
+
rK=2m
+
+
+
+
+
+
K
L
qL=4μC
qK=3μC
rL=3m
+
+
+
+
++ +
+
+
+ +
+ ++ +
6m
A+
VA = kd
q qK L+c m
= . . .9 106
3 10 4 1096 6– –+
d n
= . .967 103
= .V olur221 103
W = q.V∞A = q(VA – V∞)
= 2.10–3. .221 10 0–3
c m
= 21 J olur.CEVAP E
10.
A
+
O
+
+
+
+
+
+
1m
rL=3m
qL=6.10–5C
+
rK=1m
qK=4.10–5C
+
+
+
++
1m 1m
K
L+
+
+
+
++
+
+
+
++
+
A+
+
++ +
+
+
VA = kdq
rq
K
K L
L+d n
= . . .9 102
4 103
6 1095 5– –
+d n
= 9.109.10–5(2 + 2)
= 36.104 V olur.
W = q.V∞A = q(VA – V∞)
= 1.10–4(36.10–4 – 0)
= 36 J olur.
CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 219
1.
+q
+q1
F
.–q2
O
60°
60°
60°
d
30°
F1=F
F2=F
2d
+q yüküne etki eden kuvvetlerin büyüklükleri eşit ve şekildeki gibi olduğunda bileşkesi F şekildeki gibi olur.
|F1| = |F2|
k.
d
q q2
1 = k ( )
( ) .
d
q q
2
–2
2
q1 = q4
– 2 ⇒ qq
2
1 = – 41 olur.
CEVAP A
2.
+q
+q1
53°
F
O.
+q2
37°
y
x
53° 37° F1F2
3d
2d
q1 ve q2 yüklerinin +q yüküne uyguladıkları kuv-vetler,
( )
. . . .
( )
. . . .
Fd
k q q
d
k q q
d
k q q
d
k q qF
3 9
2 4
1 21
21
2 22
22
= =
= =
olur. F1 ve F2 nin bileşkesinin şekildeki gibi olabil-mesi için kuvvetlerin yatay bileşenleri birbirine eşit olmalıdır.
F1.sin37° = F2.sin53° F1.0,6 = F2.0,8
. .
. ,d
k q q
90 62
1 = . .
. ,d
k q q
40 82
2
q
q
2
1 = 3 olur.CEVAP C
3. +q yü kü ne O nok-
q3=+2q
O
q1=–q q2=+q
M
KL
+q
F
F
F
2F
R ta sın da et ki yen bi leş ke kuv vet 3 yö nün de ol duğun-dan, 3 yö nün de ha re ke te baş lar.
CEVAP C
4.
30°
2F
q1=+2q q2=+3q
q3=+q
O +q
•
2F
F
F2F3F
v3F
F
30°
+q yüküne uygulanan bileşke elektriksel kuvvetin
büyüklüğü Fv3 olur. CEVAP C
5. O nok ta sın da-
B
A q1=+q
q2=+3q q3=+2q
C
O
2F
F
2F
2F3FFF
Fo=Fv3
+2q
ki yü ke et ki eden kuv vet le-rin bi leş ke si,
Fo = Fv3
olur.
CEVAP B
6.
.
.
.
F
F
kd
q
kd
q
F F olur
3
3›
›
2
2
2
2
=
=
^ h
B
A
30°
•
q1=+3q
q2=+qq3=–q
C
F
F
2dv3d
d
+q yü kü ne et ki eden bi leş ke kuv-vet,
R = v2F olur.
CEVAP B
TESTTEST 1 ELEKTRİKSEL KUVVETÇÖZÜMLER
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA220
7.
..
..
.
FF
kd
q q
kd
q q
olur
4
21
4
2
2
1
22
21
2
1
2
1
=
=
=+
q1
F
O +q•
30°
2d
d
F2=2br
F1=1br
30°
CEVAP D
8. q3 = +3q olur.
+q
O
q1=+2q
q2=–q q3
q4=–q
3F
F
F
3F
2F
CEVAP E
9. qK = +
qK
+q
V
qL
qM
A
K
M
LO
qL = + qK = – qL = – olabilir. I. yar gı için ke sin bir-
şey söy le ne mez. qK = qL dir. II. yar gı kesinlikle
doğrudur. +q yüklü cisim O noktasında durduğuna göre
M küresi (+) yüklüdür. III. yargı kesinlikle doğrudur.
CEVAP E
10.
F
3d
d
60°60°
+q
q2
q1
60°
F1=F
F2=F
|F1| = |F2|
.
..( )
.
.
kd
q qk
d
q q
d
q
d
qqq
olur
3
9 91
21
22
21
22
2
1&
=
= =
CEVAP A
11. T1 ge ril me kuv ve ti,
T1
T2 d
qK
L
2m
2qm
fi kil
FK=F
FL=F
2mg
mg
tavan T1 = 2 mg + mg
30 = 3 mg ⇒ mg = 10 N
T2 ge ril me kuv ve ti,
T2 = mg + F
30 = mg + . .
d
k q q22
30 = 10 + 2.d
kq2
2
20 = 2.d
kq2
2
⇒ d
kq2
2
= 10 N olur.
Tı1 ge ril me kuv ve ti,
T›1
T›2
2d
qK
L
2m
2qm
F›L=F›
F›K=F›2mg
mg
tavan Tı1 = mg + 2 mg = 3 mg = 3.10 = 30 N olur.
Tı2 ge ril me kuv ve ti,
Tı2 = 2 mg + Fı
= 2 mg + k.( )
.
d
q q
2
22
= 2 mg + .d
kq21
2
2
= 2.10 + 21 .10
= 25 N
Tı1 ve Tı2 kuvvetleri taraf tarafa oranlanırsa,
.T
Tolur
2530
56
›
›
2
1 = =
CEVAP C
12.
K L
α β
F1
➞
qK qL
mK mLF2
➞
mK.g mL.g
tavan
qK = qL
qK ≠ qL olabilir.
I. yargı için kesin birşey söylenemez.
β > α ise, mK > mL dir.
II. yargı kesinlikle doğrudur.
|F1| = |F2| dir.
III. yargı kesinlikle doğrudur. CEVAP D
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 221
1.
+qKd1 d2
+qL
E E
elektrik alan fliddetli elektrik alan zay›f
Kürelerin elektrik alanın kuvvet çizgilerinin yönü dışa doğru olduğundan yükler pozitiftir.
K nin kuvvet çizgilerinin sayısı fazla olduğundan qK > qL dir. Yarıçapları için kesin birşey söylene-mez.
I. ve II. yargılar ke sin lik le doğru, III. yargıda kesinlik yoktur.
CEVAP C
2.
+q1
–q2
E
K•
d1=2d
d2=d
E1=Ecos53°
E2=Esin53°
•53°
q1 ve q2 yüklerinin K noktasındaki elektrik alanları yazılıp oranlandığında,
EE
2
1 = k
d
q
kq
d
222
121
..sincos
EE
5353
°° = ( )
kd
q
kd
q
2–
22
21
,,
0 80 6 =
qq4– 2
1 & qq
2
1 = –3 olur.
CEVAP D
3.
q1=+2q
q4=+q
q3=–2qq2=–3q
30°30°.
r
r
E3E E
2E2E
2E
O•
E0= 3E
E = k.r
q2
olsun.
Şekildeki yüklerin O noktasında oluşturdukları elektrik alanlar ayrı ayrı gösterildiğinde bileşke elektrik alan,
EO = 3 E
EO = 3 k r
q2
olur.
CEVAP B
4.
q3 = –3qq2 = –3q
O
q4 = +2q
q1 = +q
B K C
A
E3E
8E
3E
O
E
3E
8E
3E
3E
60°60°
2dd
q1 yükünün O noktasında oluşturduğu elektriksel
alan E,
E = ( )
.
d
k q
2 2 =
d
kq
4 2
olur. Yüklerin O noktasında oluşturdukları elektrik-sel alanların bileşkesi,
EO = 4E – 8E = – 4E olur.
CEVAP A
TESTTEST 2 ELEKTRİKSEL ALANÇÖZÜMLER
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA222
5. E1 = 2 br
+q1
E➞
+q2
KE1
➞
E2
➞
E2 = 2v2 br
EE
2
1 = k
d
q
kd
q
222
121
2 2
2 =
( )
q
q
2 2
2
22
21
2
1 = qq2
2
1
2
1 = .olur2 2
142= +
CEVAP B
6. q1 ve q2 yük le-
A
•
E
q1 q2
60°
60°
B C30°
E
E2dd
ri nin A nok ta sın-da oluşturdukları elektrik alanlar eşit olur.
| | |
( )
.
| E
kd
qk
d
q
d
q
d
q
olur
E E
2
4
4
–
–
–
1
21
22
21
22
2
1
2= =
=
=
=CEVAP E
7.
C
B
D
A
q1=+q
q4=+q q3=–3q
aq2=–2q
O
2E
3E
E
E
EO=5E
3E
4E
EO = 5E = 5.200 = 1000 N/C olur.
CEVAP E
8.
q1=–2q
E➞
–q3
q2=+8q
K
E2
➞
|E1+E3|➞ ➞
.
.
br
br olur
kq
kq
kq
qq q
q q q
q olurq
E
E E
E
E E
2
1
2
82 2
2
21
82
2 4
6
– –
–
–
–
–
–
3
3
2
23
2
3
3
3
=
+ =
+=
+
+
=
= +
=
2
1
2
1d n
CEVAP C
9. Şe kil de ki yük le -
30° 30°
q1=–q q2=–q
q4=–3q
O
q3=+2q
•
E➞
E➞
E➞
2E➞
3E➞
rin O nok ta sın-da oluş tur duk la rı elek trik alan lar şe kil de ki gi bi dir. Bi leş ke elek trik alan,
EO = 2E + 3E – E
EO = 4E olur.
CEVAP D
10.
B
A–4q
+4q +4q
C
O
K
+q
–q –qM L
E
E
E
E
EE
EO=4E
2E 2E
O
EO = 4E olur.CEVAP A
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 223
11.
q2
E
q1
E1
E2K•
E elektrik alan bileşenlere ayrıldığında,
E1 = 2 br
E2 = 2 br olur.
q1 ve q2 yüklerinin K noktasında oluşturduğu elekt-rik alanlar yazılıp oranlanırsa,
EE
2
1 = ( )
kq
kq
2
2 2
22
21
22 =
qq2 2
1 & qq
2
1 = + 2 olur.
CEVAP B
12.
–q1 +q2
.
E.
B C30°
E1=2br
E2=1br
30° • A
2d d
Şekildeki üçgenden,
E1 = 2 br & E2 = 1 br olur.
q1 ve q2 yüklerinin A noktasındaki elektrik alanları yazılıp oranlandığında,
EE
2
1 = ( )
kd
q
kd
q
2
–
22
21
12 =
4–
2
1 & qq
2
1 = –8 olur.
CEVAP E
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA224
1. q3q1=+3q
q2=–12q
K
q1, q2 ve q3 yük le ri nin K nok ta sın da oluş tur duğu po tan si yel sı fır ol duğun dan q3 yü kü,
.
V
k dq
k dq
k dq
kq
kq
kq
kq kq kq
kq
k
q q olur
q
0
0
33
412
2 0
3 2 0
2 2
4
–
–
K
1
1
2
2
3
3
3
3
3
3
=
+ + =
+ =
+ =
=
= +
CEVAP C
2. E bileşenlerine
q1
E
q2
K
E2
E1
ayrıldığında,
E1 = 1 br E2 = 2 br olur. q1 ve q2 yük-
le ri nin K nok-ta sın da olu ştur-duk la rı elek trik alan lar,
( )
.
EE
kq
kq
q q
q olurq
2
4
21
4
2
2
–
–
–
–
2
1
2
2
21
2
1
2
1
1
2
=
=
=
=
=+
q1 ve q2 yük le ri nin K nok ta sın da olu ştur duk la rı po tan si yel ay rı ay rı ya zı la cak olur sa,
.
VV
kdq
kdq
VV
kq
kq
VV
olur
2
42
1
–
–
2
1
2
2
1
1
2
1
2
1
=
=
=
CEVAP C
3. –q1 yükü sonsuza
B
A–q1
+q2 +q3
C
O
EE1
E3 E2
götürülürse O nok-tasındaki,
E → azalır.
V → artar.
CEVAP A
4.
q2=–6q q3
q1=+2q
d
d
A
B
d
C
Sistemin elektriksel potansiyel enerjisi sıfır olduğu-na göre,
. . .
kd
q qk
dq q
kd
q q1 2 1 3 2 3+ + = 0
. .
kdq
kd
q qk
dq q12 2 6
– –2
3 3+ = 0
–4q.q3 = 12q2
q3 = –3q olur.
CEVAP A
ELEKTRİKSEL POTANSİYELTESTTEST 3 ÇÖZÜMLER
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 225
5. I. durumda:
–2q
+q +3q
A
CB
Sistemin elektriksel potansi-
yel enerjisi,
E = –k dq
kdq
kdq2 6 3
–2 2 2
+
E = –5kdq2
olur.
II. durumda: B ve C köşelerindeki küreler birbirlerine dokundu-
rulduğunda,
qıB = qıC = q q23+ = 2q
olur. Sistemin elektriksel potansiyel enerjisi,
Eı = kdq
kdq
kdq4 4 4
– –2 2 2
+
Eı = – 4dq2
olur.
Eı ve E taraf tarafa oranlanırsa,
.
EE
kdq
kdq
EE E E olur
5
4
54
54
–
–
2
2
ı
ıı
&
=
= =
CEVAP D
6.
B
q1=+5q q2=–q
C
d d
d
A
E1
➞
E➞
E2
➞
B
q›1=+2q q›
2=+2q
C
d d
d
A
E›1
➞
E›➞
E›2
➞
E1 = 5E ⇒ E2 = E olur.
Eı1 = 2E ve E ı2 = 2E olur.
Bu durumda E > Eı olduğundan E azalır.
Potansiyel ise,
V kdq
kdq
kdq
V kdq
kdq
kdq
54
2 24
–
›
= =
= + =
V → Değişmez.
E → Azalır.CEVAP C
7.
E➞
q3
O
q3=–2q
q1=–q
E1
➞
E2
➞
E3
➞
d
Elektrik alanlar şekildeki gibi olacağından,
.
( ) ( ) ( )
.
q q olur
V kdq
V kdq
kdq
kdq
V V olur
2
4
–
–
– – –O
O
3 =
=
= + +
=
CEVAP E
8. 4m
3m
q1= 6.10–8C
D C
A
q2= 3.10–8C
B
•• •
. . . . .
. . . . .
V k dq
k dq
V V olur
V V olur
V V V V
9 10 56 10
33 10 9 22 198
9 10 36 10
53 10 9 26 234
234 198 36– –
C
C
D
CD D C
1
1
2
2
98 8
98 8
– –
– –
= +
= + = =
= + = =
= = =
d
d
n
n
CEVAP B
9.
120°
B
O
C
+q
A120°
120°
E
E
E
+q–q
Şe kil de gö rül dü ğü gi bi O nok ta sın da ki bi leş ke elek trik ala nın bü yük lü ğü sı fır dır.
O noktasındaki elektrik potansiyeli,
.
.
V krq
dir
V krq
krq
krq
krq
V olur–›
=
= + = =
CEVAP E
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA226
10. K küresinin potansiyeli,
Kr
L
3r
qL=+9q
qK=–q
ip ip
tavan
VK = .k rqK
–V = krq–
V = krq olur.
Kürelerin ortak potansiyelleri,
Vort = kΣΣ
rq
kr r
q q
K L
K L=++
> H
Vort = kr rq q
krq
krq
39
48
2–
++
=+
=< F
Vort = +2V olur.CEVAP D
11.
tavan
3rK
L
ip ip
+7V
2r
I. yol:
K küresinin elektriksel potansiyeli 7V olduğuna göre V değeri,
. . .V k rq
V k rq
olur7 2 14K K&= =
qK = 14q olsun. Bu durumda K küresi L küresine dokundurulduğunda elektriksel potansiyeli –2V olduğundan yükü,
. .V k rq
q q olur2 2 4– –›
›KK&= =
L nin son yükü yarıçapı 3r olduğundan – 6q olur.
K küresi L ye dokundurulduğunda L nin ilk yükü,
qK + qL = qıK + qıL 14q + qL = –4q + (– 6q)
qL = 24q olur.
L küresinin potansiyeli,
.( )
.V k rq
V olur324
8–
–L = =
II. yol:
Kürelerin sığaları yarıçaplarıyla orantılıdır.
.C kr d r›=
CK = 2C & CL = 3C olur.
C Vq
V C Cq q
ortK L
K L&= = +
+ eşitliğinden bulunur.
K ve L küreleri birbirine dokundurulduğunda K küresinin son potansiyeli –2V olduğuna göre,
Vort = . .C C
C V C V
K L
K K L L++
–2V = . .
C CC V C V
2 32 7 3 L
++
–10V = 14V + 3VL
3VL = –24V
VL = –8V olur.CEVAP B
12.
r
L
2r
+
K
+5q
+
+
+
++
+ ++
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–––
– –
––
– –
––– –
–q
0,2m 0,2m 0,2mO A
Yük le rin A nok ta sın da ki elek trik alan ve elek trik-sel po tan si ye li ya zı lıp ta raf ta ra fa oran lar sak,
,
, . ,
,
.
VE
kq q
kq q
V
V V olur
0 65
0 6 0 65
500 61
30
–
–
=+
+
=
=
^
^
h
h
CE VAP D
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 227
1.
q1=–6q q2=+4q
d d
LK • •
d
M N
q1 ve q2 yüklerinin L ve M noktalarındaki potansi-yelleri,
VL = –k dq
kdq6
24
+
= – 4k dq olur.
VM = –kdq
26 + k
dq4
= k dq olur.
+q yükünü L noktasından M noktasına taşınması sırasında yapılan iş,
W = +q VLM
= +q(VM – VL)
= +q [ ( )]kdq
kdq
4– –
= +q.5kdq
= +5kdq2
olur.
CEVAP E
2.
d d d
K› L›q1=+2q q2=–3q
K L
q1 ve q2 yük le ri Kı ve Lı noktalarına getirildiğinde yapılan iş,
.
.
W E E E
k dq q
k dq q
k dq
dq
k dq
dq
k dq
olur
36 6
6 2
4
–
–
– – –
–
P P P2 1
2
1 2
1
1 2
2 2
2 2
2
T= =
=
=
=
=+
d n>
=
H
G
CEVAP D
3.
q2=+q q3=–q
q1=+2q
d
d
A
B
d
C
Sistemin elektriksel potansiyel enerjisi,
EP = . . .
kd
q qk
dq q
kd
q q1 2 1 3 2 3+ +
= dk (2q2 – 2q2 – q2)
= –k qd
2
olur.
CEVAP A
4.
B
A
•
q1=4.10–5C
30cm
q2=–1.10–5C
d1=40cm
C
d2=50cm
W = ∆EP = EP2 – EP1
= kd
q qk
dq q
–2
1 2
1
1 2
= 9.109
..
..
104 10
104 10
5 4– – –1
10
1
10
–
–
–
–f p> H
= 9.109.10–9.(–0,8 + 1)
= 9.(0.2)
= 1,8 J olur.CEVAP E
ELEKTRİKSEL POTANSİYEL ENERJİ VE İŞTESTTEST 4 ÇÖZÜMLER L
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA228
5. ∆Ek = W = F.∆x
W = q.E.∆x
3.10–7 = 2.10–8.6.∆x
10 = 4.∆x = ∆x = m25 olur.
CEVAP D
6.
K
L
q2=+qq1=–4q
r
2r
O
q2 yükünün K noktasından L noktasına taşınması sırasında yapılan iş,
W = DEP = EP2 – EP1
= ( )kr
qk
rq
24 4
– – –2 2
= kr
q2
(–2 + 4)
= +2k r
q2
olur.
CEVAP B
7.
1m
L M
1m 1m
q1= 4.10–4C q2= –3.10–4C
K Nq›= 1.10–4C
İki yük arasındaki elektriksel potansiyel enerji
..
E k dq q1 2= eşitliğinden bulunur.
Yük L noktasında ise,
. . . .
.
.
E
J olur
9 10 14 10
23 10
312 10
90 23
135
– –
–
–
p9
8 8 8– – –=
=
=
1d
b
n
l
1m
L M
1m 1m
q1= 4.10–4C q2= –3.10–4C
K Nq›= 1.10–4C
Yük M noktasında ise,
. . . .
. ( )
.
E
J olur
9 10 24 10
13 10
312 10
90 5
450
– –
–
–
P29
8 8 8– – –=
=
=
d n
Yapılan iş,
( ) ( )
.
W E E E
J olur
450 135
450 135
315
–
– – –
–
–
P P P2 1T= =
=
= +
=
CE VAP A
8.
q1=–5q q2=+3q
•
d
d
A
B
d
+q
3
C
A noktasındaki potansiyel
VA = kdq
kdq5 3
– +
= kdq (–5 + 3)
= –2kdq olur.
+q yükünün sonsuzdan üçgenin A köşesine taşın-ması sırasında yapılan iş,
W = +q.V3A
= +q(VA – V3)
= +q (–2kdq – 0)
= –2kdq2
olur.
CEVAP B
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 229
9.
q1=–15q
q2=+10q
A
D
B
C
3d
4d
5d
5d
•
•
VB = –k 15qd4
+ k dq
510 = – k
dq
47 olur.
VC = –k dq
515 + k
dq
410 = – k
dq
21 olur.
+q yükünü B noktasından C noktasına taşınması sırasında yapılan iş,
W = +q.VBC
= +q(VC – VB)
= +q[– 21 k
dq – (– k
dq
47 ) ]
= k dq2
( )21
47– +
= kdq
45
2
+ olur.
CEVAP B
10. q1=+4.10–4C q2=+1.10–4C
Ek=90Jd
Kinetik enerji yükler arasındaki potansiyel enerjiye eşit olduğunda,
EP = EK
kd
q q1 2 = 90
9.109 . . .d
4 10 1 10 44– – = 9.101
d = 4 m olur.
CEVAP D
11.
B C
A
2m
q1= –8.10–4C q2= +6.10–4C
2m
VA = kdq
kdq
1
1
2
2+
= 9.109 . .2
8 102
6 10– 4 4– –+d n
= 9.105.(–1) = –9.105 V olur.
1.10–4 C luk yü kü üç ge nin A kö şe sin den ∞ a ta şı-mak için ya pı lan iş,
W = qıVA∞ =qı(V∞ – VA) =1.10–4 [0 – (–9.105)] =10–4.9.105
=90 J olur.CE VAP C
12.
r
L
2r
+
K
+
+
+
++
+ ++
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–––
– –
–
– –
––– –
O r rA
r
qL=+5q
qK=–2q
• •••
A noktasındaki potansiyel,
VA = k ( )d
q qK L+
= k ( )r
q q3
2 5– +
= krq
33+
= k rq olur.
Sonsuzdaki +q yükünü A noktasına getirmek için yapılan iş,
W = qV3A
= q(VA – V3)
= +q(krq – 0)
= +k qr
2
olur.CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA230
1. F1 = F . cos53° = F . 0,6
q1
q2
F➞
53° O
+q•
2d
d
F2
➞
F1
➞
F2 = F. sin53° = F . 0,8
..
.( ) .
,,
.
FF
kd
q q
kd
q q
FF
olur
4
0 80 6
4
43
4
3
–
–
–
–
2
1
22
21
2
1
2
1
2
1
=
=
=
=
2. +
O
+
+
+
+
+
+
+
+
+
rL=30cm
B
+
+
+
+
+
+
–
––
– –
–– ––
10cm
+
qK=–2.10–8C
A
10cm 10cm 10cm
K
L
qL=12.10–8C
rK=10cm
A noktasındaki potansiyel,
...
..
. . . ( )
. .
.
V k dq
k rq
V olur
9 102 102 10
3 1012 10
9 10 10 1 4
9 10 3
2700
–
–
AK
K
L
L
91
8
1
8
9 7
2
–
–
–
–
–
= +
= +
= +
=
=
f p
B noktasındaki potansiyel,
..
. .
. . .
.
V k dq q
V olur
9 104 10
2 10 12 10
9 10 10 410
2250
–
BK L
91
8 8
9 7
–
– –
–
=+
= +
=
=
c
f
b
m
p
l
İki nokta arasındaki potansiyel fark,
.V V V V olur2250 2700 450– – –AB B A= = =
3.
qK=4.10–6C L3cm
qM=3.10–6C
K
M
qL=2.10–7Cx
y
3cm
FKL=8N
FML=6NFL=10N
..
. .( . )
. . .
..
. .( . )
. . .
( ) ( )
.
F kd
q qN
F kd
q qN
F F F
F
F N olur
9 103 10
4 10 2 10 8
9 103 10
3 10 2 10 6
8 6
10
KLK L
MLM L
L KL ML
L
L
12
92 2
6 7
22
92 2
6 7
2 2 2
2 2 2
–
– –
–
– –
= = =
= = =
= +
= +
=
4.
+
O
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0,2m
+
+
+
+
+
+
0,2m 0,2m
K
L
+3μC
–1μC–
–
–
–
– –
–
– –
– –
0,4m
0,2mA
A noktasındaki elektrik alan,
( ).
( . )
( . . )
... . . / .
E kd
q q
E N C olur
9 106 10
1 10 3 10
9 1036 102 10
42 10 5 10
–A
K L
A
29
1 2
6 6
92
65 4
–
– –
–
–
=+
=+
= = =
A noktasındaki potansiyel,
( ).
.
( . . )
.. . . . .
V k dq q
V V olur
9 106 10
1 10 3 10
6 109 10 2 10 3 10
–A
K L
A
91
6 6
1
9 64
–
– –
–
–
=+
=+
= =
Adı ve Soyadı : .....................................
Sınıfı : .....................................
Numara : .....................................
Aldığı Not : .....................................
BölümBölümYazılı SorularıYazılı Soruları(Elektriksel Kuvvet ve (Elektriksel Kuvvet ve
Elektriksel Alan)Elektriksel Alan) ÇÖZÜMLER
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 231
5. +q1
K E
+q2
E1
E2
E bileşenlere ayrıldığında,
E1 = 1 br
E2 = v2 br olur.
(
.
)
EE
kq
kq
olur
2 2
2
21 2
2 21
42
2
1
2
21
2
1
2
1
2
=
=
= =+
6. M noktasındaki potansiyel sıfır ise q2 yükü,
.
V
k dq
k dq
k dq
k dq
k dq
k dq
q q olur
0
0
28
0
4
4–
–
M
1
1
2
2
2
2
2
=
+ =
+ =
=
=
K N
d d d
L Mq1=+8q E2
E1 EL=E1+E2
q2=–4q
L noktasındaki elektrik alan,
( )
( )
.
E E E
kd
qk
d
q
kd
q
kd
qolur
8
2
4
8 1
9
L 1 2
2 2
2
2
=
= +
= +
=
+
7.
B
A q1=+q
q2=–2q q3=–2q
C
O
0,3m
2E➞
2E➞
E➞
2E➞
EO=3E➞➞
. ..
.
. .
.( . )
.
. / .
. .
. / .
V k dq
dq
dq
q q q
q
q C olur
E kd
q
N C olur
N C olur
E E
18 10 9 103 10
2 2
2 10 33
2 10
9 103 102 10
2 10
3
3 2 10
6 10
–– –
––
O1
1
2
2
3
3
2 91
8
8
2
91 2
8
3
3
3
–
–
–
–
= + +
=
=
=
=
=
=
=
=
=
O
d
d
c
n
n
m
Elektrik alan ↓ yöndedir.
8.
q2=4.10–4C
q1=5.10–4C
4m
3m3m
q3=–3.10–4C
y
x
5m 5m
. . .
. . . . . . . . . .
. . ( )
. ( )
.
E kd
q qk
dq q
kd
q q
J olur
9 105
5 10 4 105
5 10 3 106
4 10 3 10
9 10 10 4 3 2
9 10 1
90
– –
– –
–
–
P1
1 2
2
1 3
3
2 3
94 4 4 4 4 4
9 8
1
– – – – – –
–
= + +
=
=
=
=
e o
ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA232
9.
K M
1m 2m
L
q1=–3.10–4C q2=+4.10–4C
q=1.10–5C
∞
. . .
. . ( )
. ( )
. .
V k dq
k dq
V olur
9 10 13 10
24 10
9 10 10 3 2
9 10 1
9 10
–
–
–
–
L1
1
2
2
94 4
9 4
5
5
– –
–
= +
= +
= +
=
=
d n
q yükünü ∞ dan L noktasına getirmekle yapılan iş,
W = q.V∞L
= q(VL – V∞)
= 1.10–5.(–9.105)
= –9 J olur.
10.
4m
3m
q1= 6.10–4C q2= 4.10–4C
D C
A B
5m
5m
C noktasındaki potansiyel,
. . . .
. .
, . .
V k dq
dq
V olur
9 10 56 10
34 10
9 10 1518 20
22 8 10
C1
1
2
2
94 4
5
5
– –
= +
= +
= +
=
d
d
b
n
n
l
D noktasındaki potansiyel,
. . . .
. . ( , )
, . .
V
V olur
9 10 36 10
54 10
9 10 2 0 8
25 2 10
D9
4 4
5
5
– –= +
= +
=
d n
Yükün C den D ye getirilmesiyle yapılan iş,
W = q.VCD
= q.(VD – VC)
= 2.10–6.(25,2 – 22,8).105
= 48.10–2 J olur.