Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
12-12-2013 3
Een bloeiende samenleving Oratie Prof. dr. Jan Auke Walburg 12 december 2013 Faculteit gedragswetenschappen van de universiteit Twente.
12-12-2013 6
Mentale stoornissen
10% bevolking
20% verlies van productie
<33% in behandeling
IHME, 2013
12-12-2013 7
Bloei
Bloei is de optimale ontwikkeling van het mentaal vermogen. Het gaat daarbij om vaardigheden en talenten als leervaardigheden, creativiteit, emotionele intelligentie,sociale vaardigheden en veerkracht.
12-12-2013 9
Broaden and build theory of positive emotions
Broaden
aandacht
cognitieve flexibiliteit en creativiteit
sociale cognitie
Build
bloei en welbevinden
veerkracht
Fredrickson, 1998
12-12-2013 10
Uitkomsten van welbevinden
Werk .20
Sociale relaties
.15
Gezondheid .31 Positieve
waardering voor zelf en
anderen .39
Sociaal gedrag
.36
Creativiteit .28
Uitkomsten
oa. Lyuobomirsky, King en Diener, 2005
missie
positief denken
bewust leven
Sociaal actief
gezonde leefstijl
geluk delen
12-12-2013 11
welbevinden
mentaal vermogen
veerkracht, emotionele en sociale intelligentie, bloei
positieve gevoelens, tevreden over leven subjectieve ervaring
welbevinden en mentaal vermogen
Foresight, 2008
Kritiek op positieve psychologie
12-12-2013 12
Niets nieuws (Lazarus, 2003)
Te weinig kritisch (Hackman, 2009)
Terreur van positief denken (Ehrenreich, 2009)
Weinig valide concepten (Fineman, 2006)
Conceptueel onhelder (Miller, 2008)
Conformistisch (Hedges, 2009)
Positieve psychologie
12-12-2013 13
Positieve psychologie bestudeert de omstandigheden waaronder mensen en de netwerken waarvan zij deel uitmaken (teams, relaties, organisaties en gemeenschappen) tot bloei komen
vrije wil bloei
toekomst
duurzaam
allianties
toepassing
School Werk Pensioen L e v e n s l o o p
Me
nta
al
Ve
rmo
ge
n
Binding met
ouders
Armoede stress trauma
Tabak voeding stress
alcohol
sociaal stimulerende
omgeving
opbouw kennis en
vaardigheden
overgang naar volwassenheid
alcohol en drugs
Stimulerende school vriendschap
ouderlijke verantwoor-delijkheid
Eigen inrichting werk
Ontwikkeling Werken met anderen
Ruimtegevend leiderschap
Aansprekende missie
cognitieve en fysieke
uitdagingen
g Stress
Angst Depressie
Chronische ziekten
zingeving sociaal actief
leren leefstijl
omgang met vele kansen en bedreigingen
nieuwe zingeving
Prenataal Vroege jeugd (0-4) Kind (5-12) Adolescent Volwassen
Positieve invloed Negatieve invloed
MENTAAL VERMOGEN IN DE LEVENSLOOP
Genetisch uitrusting
missie optimisme
sociale relaties leefstijl
bewust leven genereus
Positieve psychologie in de psychiatrie 14
Oudere Volwassene
12-12-2013 14
naar Beddington, 2008
Doel positieve psychologie
12-12-2013 15
Foresight, 2008 Tijd
Men
taal
ve
rmog
en
gemiddeld
Laag mentaal vermogen
Late steun
ondersteunende omgeving
ondersteunende omgeving
weinig ondersteunend
weinig ondersteunend
Mentaal vermogen op school
10% gedragsproblemen
10%
emotionele problemen 10% pesten
Schoolverlaters in 2010
39.600
Versterken en inzetten van talenten en sterke kanten Voorkomen en aanpakken van problemen
12-12-2013 16
Waar intellectuele, sociale en emotionele ontwikkeling versterken?
Ouders Triple P
Kinderen Veerkracht, weerbaarheid, sociale, emotionele en leervaardigheden versterken: "Zippy's friends", "Lessen in geluk", "Happyles", "Levensvaardigheden"
Leraren Strength based aanpak, versterken van betrokkenheid "Haal het beste uit jezelf en anderen"
Problemen “Grip op je dip”, "Op volle kracht
specifieke programma’s whole school approach
12-12-2013 17
Happyles: online stepped-care aanbod (van der Zande e.a. 2013)
Doelgroep • middelbare scholieren van 13-17 jaar • studenten van 16-25 jaar in het MBO
Doelen • veerkracht versterken • depressie voorkomen
Aanbod • 1 klassikale les en 2 e-lessen over geluk
voor alle jongeren (op school)
• Online groepscursus voor jongeren met depressieve klachten onder begeleiding professional (thuis)
12-12-2013 18
12-12-2013 19
Effecten in meta analyses Durlak et al.2011:213 programma's, 270.034 scholieren
Durlak Andere reviews Sociaal emotionele vaardigheden .57 .42i.40a
Attitude t.o. zelf en anderen .23 .09b
Positief sociaal gedrag .24 .39a .37c .15d
Gedragsproblemen .22 .26a .28c .21d .17e .30f
Emotionele problemen .24 .21b .24c .17g Schoolprestaties .27 .29b .11d .30f .24h
Lösel and Beelman (2003) a , Haney and Durlak (1998) b, Wilson and Lipsey (2007) c, DuBois et al. (2002) d, Wilson et al.(2001)e ,Durlak and Wells (1997) f, Horowitz and Garber (2007) g, Hill et al. (2007) h, vdLinden(2012) i .
Betere implementatie: meer effect: van .35 naar .86
12-12-2013 20
Eigenschappen positieve school Geelong Grammar School
Creëren van een positief schoolklimaat
Curriculum voor talenten, krachten en veerkracht
Specifieke lessen voor het oplossen van problemen (pesten, roken, alcohol)
Een effectief zorgsysteem bij problemen
Verbeteren welbevinden leraren
Betrekken van ouders
Norrish et al, 2013
Psychische problemen op het werk
12-12-2013 21
4,1%
12%
29%
Ontwikkeling ziekteverzuim
WERK
CBS, 2013
Spiraal naar beneden
12-12-2013 22
minder maatschappelijke
participatie
meer spanning op het werk
meer psychische problemen
meer onzekerheid over werk
meer reorganisaties
meer absenteïsme meer presenteïsme minder productiviteit
minder erkenning minder
waardering
minder kans op werk 30 %
kans op ontslag 50 % meer psychische
problemen zonder werk
OECD, 2010
Versterken mentaal vermogen op het werk
Doel: minder psychische problemen, minder zorgkosten, meer productiviteit, meer duurzame betrokkenheid
Aanpak en preventie mentale stoornissen
Versterken individuele en team veerkracht Versterken betrokkenheid
vroege signalering
goede zorg, return to work
winst: € 400 zorgkosten, €1500 productiekosten
12-12-2013 23
Trimbos, 2012
12-12-2013 24
Life out of balance… a need to develop resilience
Social
Emotional
Physical Spiritual
Mental
Valk, 2012
Betrokkenheid en bedrijfsresultaten
26 Gallup, 2013
-70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30
Verloop laag
veiligheidsincidenten
kwaliteitsfouten.
Patient incidenten
ziekteverzuim
krimp
Verloop hoog
klantwaardering
productiviteit
winstgevendheid
12-12-2013
Betrokkenheid
Landen Betrokken Niet betrokken Actief niet betrokken Wereld 13 63 24
Costa Rica 33 53 14
USA 30 52 18
Brazilië 27 62 12
Australië 24 60 16
Denemarken 21 69 10
Rusland 19 63 19
Groot Brittannië 17 57 26
Zweden 16 73 12
Duitsland 15 61 24
België 12 66 22
India 9 60 31
Frankrijk 9 65 26
Nederland 9 80 11
China 6 68 26
12-12-2013 27 Gallup, 2013
Meer betrokken, meer bloei
Ruimte voor eigen inrichting van het werk
Ruimte voor het ontwikkelen en benutten van persoonlijke vaardigheden en talenten
Maatschappelijk aansprekende missie
Werken met anderen die aan hun werk zijn toegewijd en die elkaar positief stimuleren
Een ruimte gevende stijl van leiderschap met persoonlijke aandacht van leidinggevenden
Walburg, 2008
12-12-2013 28
Betrokkenheid en ziektekosten
$28.800
$17.064 $13.344
$7.560 $6.168 $4.320 $2.784 $1.488 $840
0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-100
Gallup, 2010
12-12-2013 29
Betrokkenheid en geestelijke gezondheid
30
49%
33%
15%
Bloei
Actief niet betrokken Niet betrokken Sterk betrokken
Gallup, 2013 12-12-2013
Hart
12-12-2013 31
Dieet,fysiek actief, niet roken betere adherentie
Optimisme (Rasmussen, 2009)
Subjectief welbevinden (Chida, 2008)
Eudaimonisch welbevinden
Angst (Roest, 2010)
Depressie (Celano, 2011)
Autonome functies ontstekingen beheersing vagus
HART
Dubois et al, 2012
Nieuwe definitie gezondheid
Health as the ability to adapt and to self manage in the face of social, physical and emotional challenges (Huber, 2013)
(for sustainable growth and development) Veerkracht en zelfmanagement
12-12-2013 32
12-12-2013 33
veerkracht en levensgebeurtenissen
0
1
2
3
4
5
6
7
8
-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
werkloosheid
lichamelijke beperking
ernstige lichamelijke beperking
Jaren
0123456789
-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
huwelijk
weduwnaarschap
echtscheiding
Jaren Lucas, 2007
Veerkracht
Niveau van welbevinden
Ernstige tegenslag
Verstoring
Bloei
Veerkracht
Verminderd herstel
Bezwijken
Tijd
12-12-2013 34
Steinhardt et al. 2009
12-12-2013 35
Zelfmanagement
Versterken van het gezonde deel van het individu
Focus op krachten en niet alleen op ziekte, tekorten, risicofactoren
Omgeving inzetten als hulpbron
12-12-2013 36
Onderzoeksagenda leerstoel positieve psychologie
Ondersteuning veld
Chronische ziektes • Ernst Bohlmeijer, Sanne Lamers, Roos van der Vaart, Gerben
Westerhof, Linda Bolier. • Job van der Palen, Karlein Schreurs, Robbert Sanderman, Mart van
Laar. • Gemeente, Menzis, zorg organisaties
Positive social innovation lab Twente • Stans Drossaert, Marcel Pieterse, Marijke Dijkstra • o.a. Karen van Oudenhoven, Ariana Need, Bas Denters, Rene
Torenvlied, Petra de Weerd, Thomas van Rompay • Ed Wallinga, Marijke van Hees
Dankwoord
CvB Universiteit en RvT Trimbos-instituut
Karen van Oudenhoven, Ernst Bohlmeijer, Erwin Seydel
Ti: Patricia Geradts, Brigitte Boon, Merel Haverman, Linda Bolier.
B en W Enschede, Ria Stegehuis, Petra Pover, Yvon Noordman,Tom Schoen
Aad Francissen, Gerard Nordkamp, Leny Claessen, Jan Joost Meijs
Otto, Philippine, Barbara, Auke Jan, Laura, Maarten, Hans, Patrice
12-12-2013 37