Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs
1
Een nieuwe kijk op educatie: de toekomst van onderwijs
Van leren op afstand naar hybride leren
EEN POS I T I ON PAPE R OVER EEN PARA DI G MAVERS CH UI V I NG I N H ET ONDERWI JS
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2
De gevolgen van COVID-19, de continue ontwikkelingen in digitale technologie en de groeiende behoefte
aan gepersonaliseerd en leerling en student gefocust leren, hebben samen een unieke kans voor het
onderwijs gecreëerd voor transformatie.
We zijn diep onder de indruk van de onvermoeibare inspanningen om te voldoen aan de urgente behoeften
van leerlingen, studenten en gezinnen. We voelen ons gesteund door de groeiende wens om deze nieuwe
kans te grijpen en ons te focussen op de twee pijlers van onderwijs: welzijn en leren. Leren toegankelijk
maken voor iedereen leidt tot een vernieuwde belangstelling en inzet voor gelijkheid, waarbij uiteenlopende
leerlingen en studenten algemene competenties (zoals onze 6C's) ontwikkelen en meer leren over hun wereld
terwijl ze streven naar een betere toekomst voor henzelf en de mensheid.
Deze krachtige verschuiving, naar een op de leerling of student gericht stelsel, wordt versterkt door
technologie en ondersteund door onderwijs dat doelgericht en betekenisvol is. We zijn blij dat we met
Microsoft kunnen samenwerken om deze kwalitatieve ontwikkeling te versnellen.
Michael Fullan en Joanne Quinn
Global Directors, New Pedagogies for Deep Learning
www.npdl.global
In de afgelopen maanden hebben schoolleiders, leraren, leerlingen of studenten en gezinnen over
de hele wereld ongelooflijk veel energie, toewijding en flexibiliteit aan de dag gelegd door snel te reageren
op de noodzaak om over te stappen op afstandsleren.
Technologie heeft een cruciale rol gespeeld bij deze overstap en ervoor gezorgd dat leerlingen en studenten
verbonden, betrokken en gemotiveerd bleven. Leraren over de hele wereld blijven het leertraject in hun
klassen uitbreiden door video, game-based leren en krachtige samenwerkingstools te integreren in hun
virtuele lessen. Hiermee leren leerlingen en studenten op een nieuwe manier met een belangrijk en blijvend
effect als gevolg. Schoolleiders vertelden ons dat online lesgeven niet alleen draait om onderwijs op afstand,
maar ook om de implementatie van oplossingen waarmee afdelingen soepel blijven functioneren en
kunnen meegroeien met de veranderende behoeften van leerlingen of studenten en leraren. Hoewel ze snel
inspeelden op de nieuwe situatie, moesten beheerders en schoolleiders erkennen dat ze zich op onbekend
gebied begaven en dat er nog veel moet worden gedaan om ervoor te zorgen dat alle leerlingen en studenten
kunnen deelnemen.
Als we naar het volgende schooljaar en de periode daarna kijken, zullen schoolleiders, leraren,
faculteiten, leerlingen of studenten en gezinnen toepassen wat ze tijdens het proces hebben geleerd
en samen de toekomst van het onderwijs plannen en vormgeven.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met mondiale visionairs van New Pedagogies for Deep Learning,
en verkent het heden, de nabije toekomst en de volgende stappen in het veranderende landschap van het
onderwijs. We hopen dat deze bijdrage aan de bestaande discussie over de verschuiving van traditioneel
onderwijs naar leren op afstand naar nieuwe hybride leermethoden goed van pas komt bij je terugkeer
naar de onderwijsinstelling en daarna.
Barbara Holzapfel
General Manager, Microsoft Education
www.microsoft.com/education
Auteurs: Michael Fullan, Joanne Quinn, Max Drummy, Mag Gardner
Je kunt hier een digitaal exemplaar van dit artikel bekijken: http://aka.ms/hybridlearningpaper
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3
Een nieuwe kijk op educatie: de toekomst van onderwijs
De pandemie heeft verstoringen in alle sectoren van de samenleving veroorzaakt en breuklijnen blootgelegd,
vooral in onze onderwijssystemen. De reactie op de crisis heeft geleid tot indrukwekkende acties van individuen
en kleine groepen toen leraren zich opwierpen om hun leerlingen van dienst te zijn. In sommige gevallen zijn de
leemten opgevuld door publiek-private partnerschappen. Bepaalde scholen konden snel leerervaringen op afstand
mogelijk maken, maar de meeste hadden moeite om te voldoen aan de behoeften van iedereen. Gelijkheid, toegang
en capaciteit ontbraken. Vóór de pandemie waren veel onderwijssystemen al gestagneerd en de pandemie maakte
duidelijk dat er wezenlijke veranderingen nodig zijn.
Deze verstoring heeft wel geleid tot de erkenning dat scholen niet alleen in het onderwijs een vitale rol spelen.
Hun beschermende en maatschappelijke rollen staan centraal in een gezonde samenleving. Nu we worstelen
met de problemen rondom de heropening van scholen in deze onzekere tijd, moeten we de kans aangrijpen
om na te denken over wat we hebben geleerd en wat het belangrijkst is.
De uitdagingen die tijdens de verstoring naar voren zijn gekomen, zullen dan ook niemand verbazen. In de afgelopen
tien jaar is de betrokkenheid van leerlingen en studenten fors gedaald.1 Leerlingen en studenten hebben duidelijk
minder hoop.2 Bijna een op de vijf studenten bereikt geen minimumniveau aan vaardigheden om te kunnen
functioneren in de huidige samenleving. Bovendien zijn veel onderwijssystemen achteropgeraakt bij de technologische
vooruitgang en bieden veel scholen geen brede toegang tot digitale tools. Toen de pandemie toesloeg, had een
op de vijf leerlingen en studenten geen toegang tot internet of geen apparaat om ze te ondersteunen tijdens de
lockdown.3 Deze verstoring bracht scholen aan het licht die absoluut niet waren voorbereid op ondersteuning van
alle lerenden. Kortom, de tijd is rijp om onderwijs te definiëren als instrument van individueel en maatschappelijk
goed.
Hoe reageren we daarop? Gaan we een afwachten of profiteren we van deze kans om het stelsel zelf te transformeren?
Het is de vraag wat aantrekkelijker is: terugkeren naar de status quo of gebruikmaken van de gelegenheid om
leerlingen en studenten te helpen deskundig en bekwaam te worden met behulp van verdiepend leren? Wij
zijn van mening dat de oplossingen voor ons liggen. We hebben de mogelijkheid om de onmiddellijke problemen
creatief aan te pakken terwijl we een brug bouwen naar een nieuw onderwijsstelsel.
Deze strategie kent drie fasen.
Fase 1 Verstoring staat voor de eerste reacties en opgedane ervaringen tijdens de eerste maanden van de pandemie.
Fase 2 Overgang schetst manieren waarop heropeningsplannen kunnen worden gemaakt terwijl de pandemie
nog steeds voor onzekerheid zorgt.
Fase 3 Een nieuwe kijk zorgt voor een visie waarmee alle leerlingen en studenten zich goed kunnen ontwikkelen
en vaardigheden opdoen waarmee ze tolerantie voor dubbelzinnigheid en verandering opbouwen. Deze fase
is gebaseerd op de beste traditionele benaderingen, innovatieve praktijken en inzichten in leren op afstand
om nieuwe, flexibele, hybride leermodellen vorm te geven.
Fase 1 Verstoring
Overstappen op leren op afstand
Fase 2 Overgang
naar heropening van scholen
Fase 3 Een nieuwe kijk op leren
Doorloop de zones van verstoring:
- de onzekere zone
- de leerzone
- de groeizone
Beheer de structuren, processen en
beslissingen die nodig zijn om scholen
te heropenen.
Zet een flexibel, innovatief en
toekomstgericht hybride systeem voor
verdiepend leren op.
In elke fase leggen we uit hoe welzijn, gelijkheid en kwaliteitsonderwijs (verdiepend leren) tot bloei komen dankzij
nieuwe benaderingen. Om zo'n verbetering te verwezenlijken is het noodzakelijk om een innovatieve mindset
te omarmen. We moeten het hele stelsel tegen het licht houden en een krachtige nieuwe toekomst creëren
die voldoet aan de behoeften van iedereen.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 4
Fase 1 Disruptie: Overstappen op leren op afstand
De disruptie doorlopen
Niet iedereen of elk stelsel had evenveel ervaring om deze abrupte verandering aan te pakken. Sommige
scholen hadden een betere infrastructuur voor samenwerking en technologie waardoor ze sneller konden
reageren, terwijl andere scholen moeite hadden om het juiste traject te bepalen.
Bij ons onderzoek naar de manieren waarop scholen reageerden op deze wereldwijde noodsituatie, hebben
we drie zones geïdentificeerd waarmee zowel individuen als scholen te maken kregen tijdens de disruptieve fase.
Dat zijn de onzekere zone, de leerzone en de groeizone. De zones zijn niet begrensd of gescheiden en volgen
elkaar niet altijd op. De leerzone biedt inzichten over hoe verder te gaan tijdens de verstoring. De groeizone
bestaat uit ideeën om de overgangsfase naar heropening van scholen aan te pakken. Deze fasen beschrijven
de focus en reacties als de crisis zich voordoet.
Naarmate de omstandigheden veranderen, kunnen individuen, scholen en scholen heen en weer door de zones
gaan terwijl ze kennis opbouwen en de situatie verandert. De kracht van de zones is dat ze een lens vormen die
door scholen en individuen kan worden gebruikt om te signaleren waar ze zich bevinden en waar ze actie moeten
ondernemen.
Ons succes was te danken aan het feit dat onze mensen klaar waren
om zich aan te passen en innovatief te zijn in de context waarin we ons
bevinden… Deze COVID-19-periode is een betreurenswaardige situatie,
maar onze docenten en medewerkers hadden al vaardigheden ontwikkeld
en bleven flexibel.
Phil Neufeld, Fresno Unified School District, Californië
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 5
Afbeelding 1. De verstoring doorlopen4
De onrustige zone
In de onrustige zone kunnen de schok en omvang van de verandering overweldigend zijn. De gemoederen lopen
hoog op en de reacties richten zich op het oplossen van de onmiddellijke structurele en procedurele problemen.
Een snelle reactie is essentieel voor het verstrekken van maaltijden, het bezorgen van apparaten en het aanleggen
van verbindingen in gebieden met weinig dekking. Pedagogisch gezien lijkt online leren in de onrustige zone meer
op de traditionele, leraar gerichte en inhoudgestuurde leermethode.
Afbeelding 2:. Wereldwijde controle op schoolsluitingen als gevolg van COVID-19
Copyright ©2020, Education in Motion (NPDL). Alle rechten voorbehouden.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 6
Op het hoogtepunt van de pandemie gingen 1,6 miljard studenten en leerlingen niet naar school.5 Deze verandering
was plotseling en uniek, waardoor beleidsmakers en medewerkers in allerijl een veilige en geschikte manier moesten
vinden om thuis te leren. De snelle oplossing was leren op afstand. Het gebrek aan toegang en connectiviteit
betekende dat leerlingen en studenten geen lessen konden volgen tijdens de wekenlange sluiting van de scholen.
Volgens PISA bijvoorbeeld was iets meer dan tweederde van de 15-jarige leerlingen in OESO-landen ingeschreven
op scholen waar digitale apparaten voldoende rekencapaciteit hadden. En gemiddeld zat nog niet de helft van de
15-jarigen op scholen met een effectief ondersteuningsplatform voor online leren. De meeste schoolhoofden van die
scholen waren van mening dat hun leraren over de nodige technische en pedagogische vaardigheden beschikten om
digitale apparaten in het onderwijs op te nemen.6
Bij sommige scholen met ervaring in het ontwerpen en geven van online lessen ging de overgang naar leren op
afstand gepaard met minimale verstoring. Er werd hard gewerkt om snel te kunnen lesgeven via tv, radio of door
pakketten van leermateriaal op papier beschikbaar te stellen. De technologie- en communicatiesectoren stelden
nieuwe prioriteiten om de onderwijssector snel te kunnen ondersteunen. In sommige districten werden middelen
beschikbaar gemaakt om apparaten te kopen en te distribueren, vooral aan scholen die ze nodig hadden. Ook werden
er mobiele bussen ingezet die door buurten met weinig dekking reden om leerlingen en studenten te voorzien van Wi-
Fi-verbindingen.
Afgezien van een groot tekort aan technologie dat voor iedereen het leren belemmerde, bleek uit deze periode
ook dat digitale contacten alleen het sociale en pedagogische effect van leraren niet konden vervangen. Ouders
erkenden dat lesgeven niet zo eenvoudig is als het lijkt. Leraren spelen ook een belangrijke rol bij het opbouwen
van relaties en het onderhouden van contact. Er wordt aangenomen dat de jeugd tijdens de pandemie meer last van
eenzaamheid en depressie kregen. Als reactie hierop gebruikten leraren technologie om contact te houden met
leerlingen of studenten en gezinnen.
Nu de hele wereld voor deze ongeëvenaarde uitdaging staat, wordt de
belangrijke bijdrage die onderwijsinstellingen leveren aan de gezondheid en het
welzijn van leerlingen en studenten, en zelfs de hele onderwijsgemeenschap, in
de vorm van gezondheids- en welzijnsprogramma's, meer gewaardeerd dan
ooit tevoren.7
De leerzone
Eenmaal in de leerzone, nadat de eerste procedures zijn ingesteld, worden welzijns- en gelijkheidskwesties beoordeeld
en aangepakt. Er wordt ook rekening gehouden met meerdere factoren en nagedacht over hoe ze de nieuwe
omgeving voor onderwijs op afstand naar hun hand kunnen zetten.
Deze verschuiving van de aandacht komt duidelijk naar voren in het rapport A framework to guide an education
response to the COVID-19 Pandemic of 2020 van de OESO, waarin de reacties uit 98 landen zijn opgenomen.8
Dit rapport bevat een aantal belangrijke overwegingen en reacties van scholen om tot een 'nieuw normaal'
te komen. De volgende problemen werden door de respondenten als zeer lastig gezien:
• de continuïteit van het onderwijs voor leerlingen en studenten waarborgen;
• leerlingen en studenten ondersteunen die de vaardigheden missen om zelfstandig te studeren;
• de continuïteit en integriteit bij de beoordeling van de onderwijsprestaties van leerlingen en studenten
garanderen;
• ouders ondersteunen zodat ze hun kinderen kunnen helpen bij het leren;
• het welzijn van leerlingen of studenten en leraren waarborgen.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 7
Afbeelding 3: Hoe belangrijk zijn de volgende onderwijsprioriteiten als reactie op de crisis?
Ook leraren en beleidsmakers erkenden dat deze problemen niet makkelijk kunnen worden opgelost.
De belemmeringen hierbij zijn:
• de beschikbaarheid van technologische infrastructuur;
• omgaan met het emotionele welzijn van leerlingen en studenten;
• het juiste evenwicht vinden tussen digitale en schermvrije activiteiten;
• het beheer van de technologische infrastructuur.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 8
Afbeelding 4: Hoe moeilijk is het om de volgende prioriteiten aan te pakken?
De COVID-crisis heeft het belang van digitale communicatie vergroot. De meest innovatieve scholen, universiteiten en
districten zijn echter een stap verder gegaan: van een grotere rol naar een grotere impact.
In Hong Kong had de English Schools Foundation (ESF) een visie van verdiepend leren en een sterk
technologieplatform. Ze hadden van de verstoring geleerd dat de kwaliteit van het onderwijs niet afhankelijk was
van digitale technologie. Het ging erom HOE het gebruik van digitale technologie veranderde: van een eenvoudige
leveringsmethode in een krachtig mechanisme voor cultuurontwikkeling en sociale verbondenheid.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 9
De groeizone
Zodra de processen zich stabiliseren, zijn sommige scholen klaar om naar de groeizone te gaan. Scholen maken van
de gelegenheid gebruik om dieper na te denken over wat er tijdens de verstoring is geleerd, en leggen deze inzichten
vast om leermodellen te ontwikkelen zodra de huidige beperkingen worden versoepeld. De groeizone is het begin
van de transformatie die we bespreken bij fase drie: een nieuwe kijk op educatie.
In de groeizone erkennen scholen dat ze niet meer aan een tijdelijke oplossing of noodoplossing werken. Totdat
behandelingen, vaccins en grootschalige tests voor iedereen beschikbaar zijn, is het van essentieel belang dat
onderwijs wordt aangeboden in zowel fysieke als online omgevingen. Het wordt duidelijk dat technologie een
cruciaal onderdeel is van de oplossing tijdens de verstoring. Hieruit blijkt dat de tijd rijp is om verder te gaan
dan een mix van traditioneel en online onderwijs, dat allebei in een fysieke omgeving plaatsvindt, en een bredere
onderwijsvorm te omarmen.
Het hybride model combineert het beste van leren op locatie en leren op afstand met digitale betrokkenheid.
Het is meer dan een snelle oplossing. Het is een manier om leren te verbeteren en te versnellen door op
de leerling of student gerichte benaderingen te gebruiken om te voldoen aan de uiteenlopende behoeften
van leerlingen en studenten.
Na de groeizone komen er nieuwe problemen op ons pad die vragen om innovatie bij de heropeningsplannen
voor scholen en om flexibiliteit bij onze reacties op heropleving van het virus. Gezondheid en veiligheid, welzijn,
kwaliteitsonderwijs, gelijkheid, technologie en capaciteit komen allemaal bovenaan de agenda te staan.
Leraren en schoolleiders die de groeizone konden doorlopen, hadden een aantal belangrijke lessen geleerd.
De geleerde lessen waren zo krachtig dat ze niet meer terug wilden naar de status quo:
• Erkenning dat welzijn een eerste voorwaarde was voor leren.
• Technologie veranderde van een hulpmiddel voor overdracht in een mechanisme voor samenwerking, sociale
verbondenheid en cultuurontwikkeling.
• Zelfregulering en leren leren waren belangrijke factoren bij de motivatie, betrokkenheid en het succes
van leerlingen en studenten.
• Leerlingen en studenten die meer keuzes en inspraak hadden, overtroffen de verwachtingen en vonden
manieren om zichzelf te helpen en samen te werken met anderen.
• Er ontstond samenwerking tussen leraren en schoolleiders omdat er een duidelijke focus was.
• Bij gebrek aan gestandaardiseerde toetsen vertrouwden de scholen op het deskundige oordeel van leraren
en schoolleiders.
Terwijl scholen de drie verstoringszones doorliepen, schakelde sommige scholen en universiteiten over op de
overlevingsmodus, terwijl andere belangrijke inzichten kregen in hun scholen, leerlingen of studenten en leraren.
"Ons eureka-moment kwam toen we stopten met watertrappelen
en begonnen met zwemmen: technologie was meer dan een
leveringsmethode. Technologie maakte samenwerking, communicatie
en verbondenheid mogelijk."
Docenten die digitale technologie op die manier gebruikten, zagen betere
leerresultaten onder hun leerlingen of studenten.” Trish Oliver, ESF
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 0
Scholen en universiteiten die de tijd namen om na te denken over wat ze hadden geleerd over gelijkheid, welzijn en
leren, begonnen met innoveren en zagen de overgang naar heropening als een kans om het onderwijs te vernieuwen.
Veel onderwijsinstellingen merkten op dat technologie een essentiële voorwaarde was voor het onderwijs tijdens de
verstoringsfase en ook een belangrijke rol moet spelen bij de overgang naar kwaliteitsonderwijs in een hybride model.
Nu we aankomen bij fase twee, de overgangsfase, bedenken we hoe we scholen en universiteiten kunnen heropenen,
met kwaliteitsonderwijs, welzijn en gelijkheid in ons achterhoofd. Met de juiste aanpak kan de overgangsfase
voorzien in korte termijn behoeften en tegelijkertijd de weg vrijmaken voor een verregaande herbestemming
van individueel en maatschappelijk goed.
Fase 2 Overgang: heropening van scholen en universiteiten
De heropening van scholen is een complexe uitdaging. Voldoen aan de behoeften op het gebied van gezondheid
en veiligheid en daarnaast problemen aanpakken van achtergestelde en gemarginaliseerde groepen als gevolg
van de economische instorting, is al meer dan genoeg. Combineer dit met de prioriteit om een gestagneerd
onderwijsstelsel nieuw leven in te blazen en je staat voor een onmogelijke opdracht. In dit gedeelte proberen
we het proces op te splitsen in beheersbare, praktische brokken.
Er bestaat geen blauwdruk voor het heropenen van scholen tijdens een onvoorspelbare pandemie. Je moet je
voortdurend aanpassen op het niveau van scholen, districten en beleid om drie nauw verweven kwesties aan te pakken:
• Welzijn
• Kwaliteitsonderwijs
• Veiligheid en activiteiten
Voordat we dieper op deze kwesties ingaan, nog even dit. Houd er rekening mee dat schoolleiders voor deze complexe
verandering praktische en emotionele intelligentie moeten toepassen bij deze drie nauw verweven kwesties.
Let op het welzijn
Of het nu gaat om het beheren van activiteiten of het opstellen van het leerprogramma, schoolleiders mogen niet
vergeten dat deze periode een diepgaande verandering en verlies betekent voor zowel volwassenen als kinderen.
Daarom moeten de gevolgen van een verzwakte economie, voedselonzekerheid, grootschalige werkloosheid,
instabiele huisvesting, toegenomen mobiliteit, meer misbruik en verslaving worden meegewogen, en het feit dat
ze werken binnen een overbelaste gezondheidszorg en sociale dienstverlening. We mogen niet onderschatten wat
de invloed van deze factoren is op degenen die de verstoring doormaken. Zo snel mogelijk heropenen zonder trauma's
en welzijn aan te pakken, maakt een toch al gespannen situatie alleen maar erger.
We weten dat iedereen anders reageert op verandering. Houd rekening met deze
realiteiten bij het heropenen van scholen:
• We zijn allemaal op verschillende manieren getroffen. Dit zelfbewustzijn ontstaat
op verschillende momenten bij verschillende mensen en manifesteert zich bij
iedereen op een andere manier.
• Ga ervan uit dat mensen nu niet op hun best zijn. Stel je verwachtingen bij en wees
empathisch en geduldig.
• We weten pas wat mensen nodig hebben als we het vragen. Zelfs dan weten ze zelf
misschien niet wat ze nodig hebben. Er bestaat niet geen standaardoplossing.
• De situatie blijft dynamisch en dat geldt ook voor de mensen die we ondersteunen:
hun welzijn fluctueert.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 1
Denk na over opgedane ervaringen
Nu scholen zich voorbereiden op heropening, raden we onderwijsinstellingen en -districten aan om na te denken over
wat hun sterke punten, behoeften en systeemhiaten zijn. Op die manier kunnen ze structuren, processen en beleid
ontwerpen om het onderwijs en hun gemeenschap te ondersteunen. Met vragen zoals hieronder kan belangrijke
informatie worden verzameld als ondersteuning voor de planning. De focus op gelijkheid, welzijn en
kwaliteitsonderwijs kunnen het onderzoek naar de onderliggende oorzaken toespitsen.
Afbeelding 5. Reflectieprotocol: wat is er naar voren gekomen tijdens het leren op afstand?
Met de beschouwende vragen kun je problemen en kansen identificeren tijdens de overgangsfase en daarna.
Vanuit het perspectief van gelijkheid, welzijn en kwaliteitsonderwijs worden de systeemhiaten ontdekt en
aangepakt. Als we bijvoorbeeld vragen "Wie had er moeite mee?", kunnen we subgroepen zoals kwetsbare
leerlingen of studenten, migrantenstudenten of -leerlingen, en leerlingen of studenten met speciale behoeften
identificeren. Het beste kun je niet alleen de groepen identificeren, maar ook proberen te begrijpen waarom
ze kwetsbaar zijn. Als je vraagt "Waarom?", krijg je allerlei verschillende oorzaken te horen, waaronder ook de
tekortkomingen binnen onze eigen scholen. Pas als we onze tekortkomingen begrijpen, kunnen we ze aanpakken.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 2
Hier zijn nog een paar voorbeelden:
• We ontdekten dat 40% van de migrantenstudenten en -leerlingen zich niet aanmeldde. Waarom? Het kan een
kwestie van gelijkheid zijn als ze geen toegang hadden tot digitale tools of geen verbinding hadden, of het kan
om welzijn draaien als ze niet over de eerste levensbehoeften beschikten. De focus op gelijkheid kan resulteren
in structuren voor verbindingen en apparaten, maar de focus op welzijn vraagt om sociale dienstverlening.
• We ontdekten dat 55% van de leerlingen en studenten met speciale behoeften het werk niet had voltooid.
Waarom? We kunnen ons richten op de kwaliteit van het onderwijs dat van invloed op de betrokkenheid is, of
het gebrek aan zelfvertrouwen of vaardigheden voor zelfstandig leren. Als we voor de tweede keer "Waarom?"
vragen, namelijk waarom ze niet betrokken waren, ontdekken we misschien dat de indeling van het les materiaal,
het leerontwerp of de ondersteuning tekortschoten.
Trends identificeren en vervolgens vragen waarom, kan cruciale volgende stappen bepalen. Gebruik de beschouwende
vragen voordat de onderwijsinstelling weer opengaat, om inzicht te krijgen in de onderliggende problemen en
oppervlakkige oplossingen te vermijden die een precaire situatie nog kunnen verergeren.
Zorg voor een goed beheer van veiligheid en activiteiten
In dit artikel kunnen we niet alle kwesties beschrijven die spelen bij de heropening van onderwijsinstellingen en
onderwijssystemen. Daarom hebben we een Hulpprogramma voor heropening van onderwijsinstellingen (bijlage
1) ontwikkeld om een plan op maat te maken voor jouw specifieke context. De controlelijst vormt een hulpmiddel om
je structuren, processen en beleid te beoordelen en een uitgebreid en flexibel plan te ontwerpen dat niet alleen de
veiligheid en activiteiten aanpakt, maar ook kwaliteitsonderwijs, gelijkheid en welzijn niet uit het oog verliest.
Stuur de onderwijsagenda
We kunnen geneigd zijn om de onderwijsagenda over het hoofd te zien en ons voornamelijk bezig te houden met
gezondheid en veiligheid. Dat kan ons duur komen te staan. Het is belangrijk om al vroeg in de overgangsfase naar
manieren te zoeken om het onderwijs te verbeteren. Voordat je je richt op lesgeven, moet je een aantal punten
overwegen om onderwijs tijdens de overgangsfase mogelijk te maken en uit te breiden.
Op sociale media deed een pandemische meme de ronde: Eerst Maslow dan Bloom. Bij de heropening van scholen
moeten we ervan uitgaan dat veel leerlingen en studenten zich sociaal geïsoleerd hebben gevoeld. Veel leerlingen en
studenten voelden zich eenzaam omdat ze maanden hun vrienden niet hebben gezien. De meeste leerlingen en
studenten snakten naar contact. We weten niet of ze online contact hebben gehouden met vrienden of dat het contact
geleidelijk is verdwenen.
Leraren kunnen sociale contacten bevorderen door:
• contact en gesprekken mogelijk te maken;
• nieuwe normen te hanteren waarbij leerlingen en studenten zich psychologisch veilig voelen in een
optimistische en effectieve leeromgeving;
• open vragen te stellen om leerlingen en studenten uit te nodigen hun mening te geven, zodat elke leerling
en student zich verbonden met de leeromgeving voelt;
• traumasensitief onderwijs voor medewerkers, ouders en leerlingen of studenten aan te bieden, zodat iedereen
in de gemeenschap van de onderwijsinstelling deze ingrijpende situatie erkent en adequaat reageert;
• een steunende volwassene aanwijzen die een relatie opbouwt met leerlingen of studenten van wie je weet
dat ze kwetsbaar zijn.
Studenten en leerlingen leren niet als ze zich ongemakkelijk voelen en dragen niet bij als ze onzeker zijn.
Zoals we weten, is emotie de poortwachter van motivatie, cognitie en aandacht.9 Daarom is het belangrijk
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 3
dat leraren een omgeving creëren die het welzijn bevordert en leerlingen en studenten het gevoel geeft dat ze
erbij horen. Welzijn en kwaliteitsonderwijs zijn dus nauw met elkaar verbonden.
Wees je ervan bewust dat leerlingen en studenten andere behoeften hebben wanneer ze terugkeren naar de
onderwijsinstelling dan toen de klas voor het laatst samen was. Jouw veronderstellingen over wat ze nodig hebben,
kloppen misschien niet meer. Veel leerlingen en studenten zullen kennis missen en anderen hebben te kampen met
stressfactoren waardoor ze cognitief minder presteren. Weer anderen zijn misschien gegroeid in bepaalde opzichten
die we niet hebben voorzien. Daarom hebben we voor heropening van de onderwijsinstellingen
beoordelingsmethoden nodig waarbij emotioneel welzijn voorop staat. Hier zijn enkele aanbevelingen:
• Wees voorzichtig met het gebruik van diagnostische quizzen en summatieve beoordeling die bij sommige
leerlingen en studenten stress veroorzaken en daarom geen zinvolle of nauwkeurige aanwijzingen opleveren
voor de leraar.
• Overweeg formatieve, diagnostische beoordelingen om de sterke punten en behoeften van leerlingen
en studenten te bepalen.
• Organiseer gesprekken om de meningen van leerlingen of studenten en hun gezinnen te horen. Deze rijkere
strategieën betrekken leerlingen en studenten op een positieve manier en leiden vaak tot onverwachte inzichten.
Houd er ook rekening mee dat veel leerlingen en studenten de afgelopen maanden thuis vrij werden gelaten.
Veel leerlingen en studenten konden zelf kiezen wanneer ze leerden, wanneer ze bewogen en hoe ze hun eigen
tijd indeelden. Sommigen vonden het leuker om te spelen. Anderen kozen ervoor om helemaal niet te leren. Leraren
worden aangeraden om te onderzoeken welke methoden leerlingen en studenten flexibiliteit, keuzes en inspraak
geven. Dit kun je op de volgende eenvoudige manieren doen:
• Vraag leerlingen en studenten om te vertellen welke positieve inzichten de pandemie opleverde. Wat hebben
ze geleerd? Wat hebben ze over zichzelf geleerd? Waar zijn ze dankbaar voor?
• Verleg het accent in de klas van de leraar naar de leerlingen en studenten.
• Bevorder samenwerking tussen leerlingen of studenten. Als ze in groepen werken, hebben ze meer flexibiliteit
en meer inspraak en kunnen kleine kinderen rondbewegen als dat nodig is.
• Neem keuzes op in opdrachten en klassikale activiteiten.
• Richt het klaslokaal zo in dat leerlingen en studenten bewegingsvrijheid hebben.
• Creëer mogelijkheid voor leerlingen en studenten om gevoelige onderwerpen of zorgen te delen.
• Geef leerlingen en studenten de gelegenheid om suggesties te doen over wat en hoe ze leren.
Gezien het dynamische karakter van de pandemie moeten we ons instellen op wisselende aanwezigheid. De meeste
leraren hebben ruime ervaring in lesgeven aan leerlingen en studenten in een traditioneel fysiek klaslokaal. Met
sommige leerlingen en studenten in het klaslokaal en anderen thuis voelen veel leraren zich onzeker over hoe
ze kwaliteitsonderwijs kunnen aanbieden zonder welzijn en gelijkheid uit het oog te verliezen. Wat we in de
verstoringsfase hebben geleerd, was dat traditioneel onderwijs niet naadloos kan worden omgezet in digitaal
lesgeven. Nu is het moment om leraren te leren hoe ze leerlingen en studenten online bij de les kunnen houden
en hoe ze open lessen kunnen creëren om nieuwsgierigheid, creativiteit en samenwerking te bevorderen.
Ironisch genoeg kan deze overgangsperiode het momentum creëren dat we nodig hebben om het onderwijsstelsel
te transformeren. De tijd is rijp om af te stappen van methoden en overtuigingen die leerlingen en studenten
marginaliseren. Er is nooit een geschikt moment om de tekortkomingen aan te pakken waarmee onderwijssystemen
al eeuwenlang te kampen hebben. Ondanks de lange lijst met logistieke taken die heropening vergt, mogen hierin
een nieuwe kijk op onderwijs en aandacht voor welzijn niet ontbreken. Zodra belanghebbenden (leerlingen en
studenten, medewerkers en ouders) terugkeren naar de vertrouwde omgeving van de onderwijsinstelling, willen ze de
normale gang van zaken weer oppakken en zijn ze geneigd om terug te grijpen naar het verleden. De status quo heeft
een grote aantrekkingskracht die verandering tegenwerkt. Als we het verleden achter ons laten, moeten we duidelijk
zijn over wat we willen voor onze toekomst. Hoe die toekomst eruitziet en waarom die de moeite waard is, is het
volgende punt op de agenda.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 4
Fase 3 Een nieuwe kijk: toekomstgericht verdiepend leren
Nog voor de pandemie gingen er al stemmen op om een nieuw onderwijsstelsel te ontwikkelen. Het huidige stelsel
was gestagneerd en de pandemie maakte onomwonden duidelijk dat ons stelsel niet optimaal gebruikmaakte van
technologie en niet in staat was om gelijkheid, welzijn en kwaliteitsonderwijs te garanderen. Onderwijshervorming staat
hoog op de agenda bij veel scholen, maar richt zich alleen op lezen, schrijven en afstuderen zonder tegemoet te
komen aan de holistische behoeften van leerlingen en studenten in een mondiale samenleving die steeds
onvoorspelbaarder wordt. Kwaliteitsonderwijs moet gebaseerd zijn op de belangen van leerlingen en studenten in de
volgende dimensies:
• aansluiting vinden bij het doel en de betekenis;
• leerlingen en studenten aanmoedigen om hoge verwachtingen te hebben;
• leerdoelen formuleren die verder gaan dan de basis;
• boeiende leermethoden gebruiken;
• relaties en betrokkenheid opbouwen;
• kansen bieden om bij te dragen aan de wereld.
We zien een glimp van deze potentieel krachtige hervorming over de hele wereld en zelfs een paar sterke voorbeelden
in ons wereldwijde netwerk: New Pedagogies for Deep Learning (NPDL). Deze combinatie van de bereidheid om
te veranderen en de urgentie als gevolg van de huidige crisis heeft de potentie om het onderwijsstelsel te veranderen
van een stelsel voor ouderwets onderwijzen in een stelsel voor toekomstgericht leren, waarbij onderwijs niet langer
is beperkt tot klaslokalen maar de hele wereld omvat.
Het Alpine School District in Utah (VS) reageerde met flexibiliteit en stapte binnen
een week volledig over op hybride leren voor 85.000 leerlingen en studenten.
De snelle reactie werd mogelijk gemaakt door drie voorwaarden:
• Ze hadden een duidelijke visie voor verdiepend leren.
• Hun bestaande platforms werden intensief gebruikt en waren vertrouwd.
• Ze hadden geïnvesteerd in capaciteitsopbouw.
Hun succes was vooral te danken aan het eerste punt: een visie op
toekomstgericht leren.
Die draaide niet alleen om digitale technologie. Alpine omarmde ook drie andere belangrijke
elementen van leerontwerp: leerpartnerschappen, leeromgevingen en pedagogische
praktijken. In de afgelopen 18 maanden vormden deze vier elementen samen de ruggengraat
van het leerontwerp in het hele district. Toen de crisis toesloeg, waren ze het over één ding
eens: hoewel de context uit noodzaak veranderde, moesten deze vier elementen de basis
blijven vormen van kwaliteitsonderwijs. Aan deze vier elementen zijn ook de principes van
welzijn en gelijkheid verbonden, die expliciet deel uitmaken van de 6 algemene competenties.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 5
Nadenken en opnieuw vormgeven
Deze pandemie heeft de vraag uitvergroot wat voor soort onderwijs er nodig is in 2020 en daarna. Als we het
leerproces opnieuw willen vormgeven, moeten we nadenken over wat we weten over onderwijs, onze leerlingen
en studenten, de nieuwe rol van technologie en de complexiteit van een onbekende toekomst. Er zijn zes belangrijke
vragen die diepgaande reflectie kunnen bevorderen en kunnen worden gebruikt om alle spelers te betrekken
die deel van de oplossing moeten uitmaken: leerlingen en studenten, ouders en gezinnen, leraren en partners
in de gemeenschap. Het is cruciaal dat we deze gelegenheid aangrijpen om moeilijke vragen over ons stelsel
te stellen, mogelijkheden te bespreken en actie te ondernemen voor een nieuwe en betere toekomst.
1. Welke kennis, vaardigheden en eigenschappen hebben onze leerlingen en studenten nodig om te gedijen
in deze complexe wereld?
2. Welk soort onderwijs is nodig voor deze huidige en toekomstige complexiteit?
3. Hoe garanderen we gelijkheid?
4. Hoe letten we op welzijn?
5. Wat hebben we geleerd van leren op afstand?
6. Hoe kan technologie het best worden ingezet voor toekomstig onderwijs?
Het meest gebruikte onderwijsmodel was gebaseerd op twee organiserende (en beperkende) concepten: tijd
(wanneer kinderen leren) en ruimte (waar ze leren). Deze twee concepten waren zinvol in de 19e en 20e eeuw,
maar de COVID-19-crisis heeft ze overbodig gemaakt. Leerlingen en studenten kunnen leren en hun kennis
demonstreren zonder fysieke klaslokalen of schoolbellen. Met digitaal en verdiepend leren kunnen leerlingen
en studenten leren waar ze ook zijn. Leerlingen en studenten kunnen leren als ze er klaar voor zijn.
Al tientallen jaren wordt er uitgebreid gediscussieerd over toekomstgerichte vaardigheden, waaronder hogere
cognitieve, sociaal-emotionele en technische vaardigheden en eigenschappen om te gedijen in een complexe digitale
wereld. Door dit soort onderwijs verandert het perspectief en gedrag van leerlingen en studenten en kunnen ze
vaardigheden voor het leven opdoen. Onderwijs dat naar meer smaakt. We weten één ding zeker. De enige manier om
dit voor elkaar te krijgen, is in te spelen op de intrinsieke motivatie van leerlingen en studenten om te leren, individueel
en samen. Deze krachtige vorm van leren draait om het gevoel van doelgerichtheid, betekenis en betrokkenheid van
leerlingen en studenten en de wens om bij te dragen aan de samenleving. In veel onderwijssystemen worden deze
essentiële doelen genegeerd.
Leerlingen en studenten die het goed deden in deze leeromgeving op afstand tijdens de pandemie, beschikten
over competenties zoals kritisch denken, creativiteit, veerkracht, zelfstandigheid als lerende, zelfregulering,
cognitieve flexibiliteit en doorzettingsvermogen. Dat zijn de eigenschappen die essentieel zijn voor hun
toekomstige inzetbaarheid in verschillende sectoren en regio's.10 In de toekomst moet het leerproces deze
competenties bevorderen via authentiek, relevant onderwijs dat leerlingen en studenten inspraak, keuzes en
keuzevrijheid biedt. Leraren krijgen een nieuwe rol, waarbij ze onderwijs stimuleren en taken, tijden en locaties
afstemmen op de behoeften van leerlingen en studenten en hen inspraak geven bij het ontwerp van dat onderwijs. De
"Ik heb geconstateerd dat leerlingen en studenten van nature worden
aangetrokken tot de menselijke factor en anderen wilden helpen tijdens
de pandemie. Zonder de traditionele schooluren en -roosters konden
ze zich richten op hun eigen passies. Voor veel leerlingen en studenten
betekende dat ook dat ze manieren zochten om anderen in hun familie
of gemeenschap te helpen."
Tom D'Amico, Associate Director, Ottawa Catholic School Board
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 6
uitdaging bestaat erin om het beste van wat we hebben geleerd van deze fase van afstandsonderwijs te integreren met
de nieuwe vaardigheden die nodig zijn voor de toekomst.
Twee belangrijke rapporten komen tot overeenkomstige bevindingen.
Het rapport 'The Class of 2030 and Life-Ready Learning'11 maakte duidelijk dat leerlingen en studenten geen les wilden
krijgen van een 'computer'. Ze hechtten belang aan de relatie met leraren die weten wie ze zijn en hoe ze het best
leren. Relaties tussen leraren en leerlingen of studenten blijven de sleutel tot succes. Een nieuwe kijk op educatie moet
niet alleen bestaan uit leerlingen en studenten die zelfstandig leren. Leerpartnerschappen en -omgevingen blijven
essentiële onderdelen van een toekomstgericht leermodel.
Afbeelding 6. Leerlingen en studenten willen persoonlijk onderwijs, geen automatisch onderwijs.
Afbeelding 7. Rol van docenten wordt groter
Het rapport 'Distance Learning Rapid Evidence Assessment' van de Education Endowment Foundation (EEF)12 beschrijft
de krachtigste onderwijspraktijken die wereldwijd worden gebruikt om onderwijs te ondersteunen en te verbeteren
voor leerlingen en studenten die niet naar de onderwijsinstelling kunnen gaan:
• Onderwijskwaliteit is belangrijker dan hoe de lessen worden gegeven.
• Interacties met klasgenoten kunnen motiverend werken en de leerresultaten verbeteren.
• Ondersteuning van leerlingen en studenten om zelfstandig te werken kan de leerresultaten verbeteren.
• Verschillende benaderingen van leren op afstand zijn geschikt voor verschillende taken en soorten les materiaal.
• Toegang tot technologie is cruciaal.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 7
Werken aan een wenselijke toekomst: geen willekeurige leerervaringen meer.
Verstoring heeft geleid tot de potentiële energie voor verandering die in veel scholen onbenut is gebleven. Wat we
nu nodig hebben, is een model dat het beste van leren op afstand en leren op de onderwijsinstelling combineert, een
nieuw hybride model dus.
Dit hybride model moet gebruikmaken van digitale technologie om leerlingen en studenten en leren te
versterken, te versnellen en met elkaar te verbinden en daarnaast algemene competenties en academische
normen omarmen.
De manier waarop gelijkheid wordt gerealiseerd, moet opnieuw onder de loep worden genomen en de hoogste
prioriteit krijgen. Bij het werk van NPDL hebben we gemerkt dat verdiepend leren goed is voor iedereen, maar vooral
effectief is om de betrokkenheid te vergroten van leerlingen en studenten met een achterstand. De COVID-19-crisis
heeft geleid tot een nieuw leermodel waarvan vooral leerlingen en studenten met een achterstand profijt hebben.
Verdiepende leerervaringen leveren lessen op die de leerlingen en studenten een leven lang bijblijven. Ze zijn
zowel sterk gepersonaliseerd als gericht op de leerlingen en studenten en ze zijn intrinsiek motiverend doordat
er onderwerpen worden aangesneden die voor hen daadwerkelijk van belang zijn, een authentieke betekenis
hebben en diepgaander zijn. Deze leerervaringen zorgen ervoor dat leerlingen en studenten willen volhouden
en slagen. De combinatie van autonomie, verbondenheid en zinvol werk inspireert leerlingen en studenten.
Als leerlingen en studenten op een andere manier kunnen laten zien wat ze hebben geleerd en alle leerlingen en
studenten als bijdragers en veranderaars in leeromgevingen worden opgenomen, ontwikkelen ze een gevoel van
doelmatigheid. In dit op de leerling of student gerichte model ligt de nadruk op relaties en betrokkenheid – de
poortwachters van goed onderwijs. Bij verdiepend leren spelen inspraak, keuzes en keuzevrijheid een centrale rol.
Verdiepend leren vormt de basis voor een nieuwe hybride leeromgeving. Dit nieuwe hybride model combineert het
beste van leren op afstand en leren op de onderwijsinstelling en maakt de overgang naar een op de leerling of student
gericht model makkelijker. Onderzoek toont aan13 dat de combinatie van persoonlijk contact en leren op afstand net
zo effectief kan zijn als leren op de onderwijsinstelling als in het ontwerp belangrijke elementen zijn opgenomen zoals
boeiend lesmateriaal, mogelijkheden voor interactie met leraren en klasgenoten en ondersteuning voor leerlingen en
studenten. We weten dat interactie met klasgenoten belangrijk is voor het leren en we hebben de kracht gezien van
samenwerkingsplatforms die leerlingen en studenten met elkaar verbinden in tijd en ruimte. Verbondenheid
en saamhorigheid kunnen worden ondersteund door regelmatige check-ins in te bouwen in digitale leeromgevingen.
Betrokkenheid is een belangrijke factor bij het leren die kan worden versterkt met virtual reality-ervaringen,
rondleidingen door musea en galerijen, simulaties en sandbox-omgevingen waarin leerlingen en studenten kunnen
rondkijken en creëren, samen met experts en partners. Kunstmatige intelligentie kan tools voor vertaling, transcriptie,
presentatie, feedback en (zelf)beoordeling leveren.
Afbeelding 8. Traditioneel versus verdiepend leren14
TRADITIONEEL VERSUS VERDIEPEND LEREN
TRADITIONEEL VERDIEPEND
Door leraren gestuurd Door leerlingen en studenten geleid – Door
leraren gegeven
Brengt bestaande kennis over Verbindt studenten met praktische, authentieke
probleemoplossing
Nalevingsgericht
Bouwt nieuwe relaties op tussen leerlingen
of studenten en leraren, gezinnen en
de gemeenschap
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 8
Leerling of student ontvangt de kennis Leerling of student stelt vragen en vergaart
kennis
Leren is onpersoonlijk Leren sluit zinvol aan bij de interesses
en inspraak van leerlingen en studenten
Keuzevrijheid van leerlingen en studenten
is onduidelijk
Verdiept het menselijke verlangen om contact
te maken met anderen om goed te doen
Technologie die wordt gebruikt voor
overdracht en verbruik Technologie als verbinder en versterker
Deze nieuwe vaardigheden en eigenschappen, gecombineerd met een leerproces dat het beste van leren op afstand
en leren op de onderwijsinstelling combineert met digitale betrokkenheid, stimuleert verdiepend leren en plaatst
gelijkheid en leren voor iedereen centraal.
Het kader voor verdiepend leren
Een nieuwe kijk op leren betekent opnieuw bepalen wat belangrijk is om te leren, hoe leren wordt gestimuleerd, waar
leren plaatsvindt en welke resultaten worden gemeten. In de afgelopen zes jaar heeft NPDL in samenwerking met
onderwijsinstellingen en onderwijssystemen in een netwerk van acht landen (Australië, Canada, Finland, Hongkong,
Nederland, Nieuw-Zeeland, de VS en Uruguay) een kader voor verdiepend leren ontwikkeld en getoetst waarmee het
leerproces opnieuw kan worden vormgegeven.
Het kader voor verdiepend leren (afbeelding 9) bevat een aantal meetinstrumenten en een gezamenlijk
planningsproces waarmee onderwijsinstellingen, districten en scholen het roer kunnen omgooien.
Afbeelding 9. Kader voor verdiepend leren15
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 1 9
Laag 1
De algemene competenties in het midden geven duidelijkheid over wat verdiepend leren inhoudt.
Laag 2
De vier elementen van leerontwerp vormen een proces om leraren, leerlingen en studenten, leiders en gezinnen
te helpen hun denk- en werkwijzen te veranderen.
Laag 3
De voorwaarden voor het mobiliseren van verdiepend leren zijn voorwaarden die op nodig zijn op het niveau van
de onderwijsinstelling, district/gemeente en stelsel om innovatie, groei en een cultuur van leren te bevorderen.
Laag 4
Gezamenlijk onderzoek omringt elke laag en bestaat uit een proces voor voortdurende verbetering.
Copyright ©2020, Education in Motion (NPDL). Alle rechten voorbehouden.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 0
Een profiel van verdiepend leren: zes algemene competenties
De eerste stap bij het verwezenlijken van dit nieuwe model is bepalen welke
vaardigheden, kennis en eigenschappen de leerlingen en studenten nodig hebben,
zodat we die doelbewust kunnen stimuleren. De zes algemene competenties (6C's)
beschrijven in detail de vaardigheden en eigenschappen die leerlingen en studenten
nodig hebben om tot ontplooiing te kunnen komen als burgers van de wereld.
Verdiepend leren wordt gedefinieerd als het verwerven van deze zes algemene
competenties: karakterontwikkeling, burgerschap, samenwerking, communicatie,
creativiteit en kritisch denken.16 Leerlingen en studenten die hieraan werken, leren meer
dan alleen lesmateriaal. De lessen die ze leren, dragen bij aan hun eigen toekomst en
vaak ook aan de verbetering van hun gemeenschappen en de wereld. De
leervorderingen voor deze competenties scheppen een duidelijk beeld waarmee leraren
vervolgens leerervaringen kunnen ontwerpen die expliciet gericht zijn op het
ontwikkelen van die competenties.
Een ontwerpproces voor verdiepend leren gebruiken
Het veranderen van lespraktijken is niet eenvoudig. Daarom hebben we vier elementen
geïdentificeerd die samen de krachtigste verdiepende leerervaringen creëren om de
ontwikkeling van de 6 algemene competenties te bevorderen. Deze vier elementen zijn:
• Leerpartnerschappen
• Leeromgevingen
• Digitale mogelijkheden
• Pedagogische praktijken
Ingrijpend nieuwe leerrelaties die een verschuiving van inspraak, controle en interacties tot stand brengen,
zijn in opkomst en vormen de kern van verdiepend leren. Leerlingen of studenten en leraren werken met elkaar samen
en vinden creatieve manieren om samen te werken met anderen in andere klassen, onderwijsinstellingen en landen en
met ouders, deskundigen en de gemeenschap. De nieuwe relaties hebben het potentieel een nieuw onderwijskader te
vormen door leerlingen en studenten te verbinden met authentieke mogelijkheden op lokale, nationale en wereldwijde
schaal.
De impact van technologie vergroten
Tijdens de pandemie bleek uit de snelle verschuiving naar online leren dat oud materiaal op een nieuw platform nog
steeds oud materiaal is, en dat het gebruik van oude leermethoden met nieuwe technologieën niet per se leidt tot
krachtige leerervaringen. Veel van onze wereldwijde netwerkpartners gebruikten de vier elementen van leerontwerp
en de 6C's als kader voor het ontwerpen van leeromgevingen op afstand. De verstoring dwong ons ook om een
nieuwe manier te vinden om partnerschappen en relaties te bevorderen in een digitale omgeving, zodat leerlingen en
studenten zich veilig, verbonden en doelgericht voelden. Digitale technologie heeft een cruciale rol gespeeld, maar
juist de integratie van de vier elementen voor leerontwerp maakt een verdiepend leerproces mogelijk in zowel
leeromgevingen op afstand als fysieke klaslokalen. Alleen in combinatie met leerpartnerschappen, leeromgevingen en
krachtige pedagogische praktijken kunnen digitale mogelijkheden uitgroeien van een aanvulling naar een onmisbaar
onderdeel van leren.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 1
Verdiepend leren, welzijn en gelijkheid met elkaar verbinden
De benadering van verdiepend leren is van essentieel belang, omdat hiermee de algemene competenties worden
ontwikkeld die het welzijn bevorderen en de gelijkheid vergroten door gelijke omstandigheden te creëren. Een
krachtige onderscheidende factor van het werk van NPDL is dat veel sociaal-emotionele leerdomeinen zijn ingebed
in de zes algemene competenties en leiderschapstools. Zo worden welzijn en sociaal-emotioneel leren op een
synergetische manier gelijktijdig met leren op alle niveaus aangepakt.17
Voorwaarden voor verdiepend leren scheppen op onderwijsinstelling- en
onderwijsstelselniveau
Zelfs vóór de pandemie gebruikten veel scholen innovatieve praktijken om leerlingen en studenten interactieve
leerervaringen te bieden waarmee ze praktische problemen konden oplossen. De echte uitdaging was hoe deze
lichtpuntjes van innovatie konden worden omgezet in een brede verschuiving in denk- en werkwijzen die een
impact heeft op alle leerlingen en studenten.
Om praktijken te veranderen was er een nieuwe cultuur voor leerlingen en studenten, leraren, gezinnen en
gemeenschappen nodig, niet alleen andere structuren en processen. Het kader beschrijft de voorwaarden die nodig
zijn om verdiepend leren exponentieel uit te rollen naar onderwijsinstellingen en districten, inclusief beleid, praktijken
en acties.
Verdiepend leren combineert het beste van synchroon en asynchroon, virtueel en fysiek die expliciet pedagogische
praktijken, partnerschappen, omgevingen en digitale technologie omarmen, zodat ALLE leerlingen en studenten
toegang krijgen tot nieuwe kennis en de mogelijkheden om die kennis te begrijpen, creëren, co-creëren en verfijnen.
Het is de basis van een nieuw onderwijsparadigma en stelt leraren en leerlingen of studenten in staat om
mogelijkheden te benutten die voorheen buiten bereik lagen voor de meeste leerlingen en studenten.
De weg vooruit
Hoe ziet kwaliteitsonderwijs eruit in een hybride omgeving? Technologie is prominent aanwezig en staat in dienst van
de twee pijlers van medemenselijkheid: welzijn en leren. Welzijn (mentaal en fysiek) en de bijbehorende relaties vormen
op hun beurt een stevige basis voor onderwijs. Het leren zelf zal zich ontwikkelen en voortbouwen op het gevoel van
doelgerichtheid onder kinderen en jongeren, zodat zij een bijdrage leveren aan een betere wereld voor henzelf en
anderen. Leerlingen en studenten zullen algemene competenties zoals de 6C's ontwikkelen, die als leidraad dienen
voor het leren en de basisvaardigheden van lezen en schrijven integreren. De andere disciplines vormen de motor
achter menselijke expressie, creativiteit, verkenning en ontwikkeling. Leren wordt alomtegenwoordig, overal en
altijd. Het zal een mix worden van individueel onderwijs, onderwijs aan kleine groepen en onderwijs aan hele
klassen. Onderwijs zal bestaan uit door leerlingen en studenten geleide activiteiten, inschakeling van experts en
een mix van leren in de klas en online. Leren zal plaatsvinden in de klas, thuis, in de gemeenschap en daarbuiten. Leren
wordt op een andere manier beoordeeld, waarbij de relatieve rollen van kunstmatige intelligentie en menselijk oordeel
worden uitgekristalliseerd op het gebied van beoordeling, commentaar en feedback om de betrokkenheid en het leren
te verbeteren. Leerlingen en studenten met een grote achterstand hebben in eerste instantie specifieke ondersteuning
nodig, maar het merendeel zal snel met dit nieuwe stelsel uit de voeten kunnen. De neurowetenschap van het nieuwe
leren bevestigt de oneindige mogelijkheden van beter leren voor iedereen.
We hebben de noodzaak voor verandering van het hele stelsel vastgesteld. De belangrijkste vraag is: hoe
veranderen scholen? De centrale vraag is of het aangrijpen van de mogelijkheid om een compleet nieuw en
krachtig leerstelsel op te zetten aantrekkelijker is dan de terugkeer naar een status quo die niet werkt. In De
structuur van wetenschappelijke revoluties18 (1962) heeft Thomas Kuhn geconcludeerd dat er twee voorwaarden
nodig zijn voor fundamentele verandering van paradigma’s (modellen). De eerste voorwaarde is dat het oude
model duidelijk tekortschiet; de tweede voorwaarde vereist dat er een alternatief en beter model beschikbaar
is. Het belangrijkste inzicht van Kuhn was dat beide voorwaarden noodzakelijk zijn voor elke transformatie.
We hebben zeker de eerste voorwaarde – een worstelend onderwijssysteem – en die hebben we al enige tijd,
zonder daadwerkelijke verandering. De tweede vereiste – een levensvatbaar alternatief model – is in de maak,
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 2
vooral bij onderwijsinstellingen en besturen hiervan die de afgelopen vijf jaar systemen voor verdiepend leren hebben
geïmplementeerd.
De pandemie, gecombineerd met de ernstige problemen die onmiddellijke aandacht vragen, heeft ook voor een
vacuüm gezorgd waarin innovatie kan worden getest en beoordeeld en verder kan worden ontwikkeld. Wij hebben
de indruk dat er veel mensen zijn (leerlingen en studenten, leraren, ouders en anderen) die een nijpende behoefte aan
verbetering in leerscholen zien en bereid zijn werk te verzetten om dat doel te bereiken. Met de juiste combinatie van
acties zou een positieve stelselverandering in een sneller tempo kunnen plaatsvinden dan op enig moment gedurende
de afgelopen eeuw.
Op dit punt liggen de successen meestal op het niveau van onderwijsinstellingen en
onderwijsbesturen. In de afgelopen vijf jaar hebben veel beleidsinstellingen en mondiale instanties
zoals de OESO hun ontevredenheid geuit pedagogische benadering over de bestaande onderwijssystemen. Andreas Schleicher (2018), Director of Skills bij de OESO, concludeerde:
"In de afgelopen tien jaar is er vrijwel geen verbetering van de leerresultaten van leerlingen en studenten
in de westerse wereld geweest, hoewel de uitgaven voor onderwijs in deze periode met bijna 20 procent zijn
gestegen" (pag. 11).19
Over de hele wereld is er op beleidsniveau een groeiende erkenning van de noodzaak om nationale scholen
te vernieuwen voor wat betreft doelen, curriculum, pedagogiek, beoordeling en de rollen van leraren, leerlingen en
studenten en nagenoeg iedereen die met leerlingen of studenten werkt. Anders gezegd: er bestaat een diepgaande
overeenstemming dat er iets fundamenteel mis is met onderwijs – een onrust die wordt gevoeld op zowel
beleidsniveau als lokaal niveau (wat niet wil zeggen dat er consensus over de oplossing zal bestaan). Ten tweede leidt
de vooruitgang op het gebied van verdiepend leren, met name op het niveau van onderwijsinstellingen
en onderwijsbesturen, in sommige gevallen tot verdere opwaartse druk voor een compatibele beleidswijziging.
Ironisch genoeg heeft COVID-19 het hele systeem overhoopgehaald op een manier die radicale mogelijkheden
voor transformatie van het onderwijs biedt – de kans van de eeuw zouden we zeggen!
De onderling verstrengelde agenda voor onderwijs, welzijn en gelijkheid – en de bijbehorende
stelselveranderingen die nodig zullen zijn om die uit te voeren – heeft betrekking op de toekomst
van de mensheid zelf.
Het is van cruciaal belang dat we nu handelen.
Toch gaat het bij onderwijs om meer dan alleen inspelen op een veranderende wereld.
Onderwijs verandert de wereld. (Unesco)20
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 3
Bijlage 1: Hulpprogramma voor heropening van onderwijsinstellingen:
uitgebreide operationele overwegingen voor leiders De behoeften van leerlingen en studenten beoordelen
Ontwikkel een mechanisme voor het geregeld identificeren, beoordelen en coördineren van de reactie
van de onderwijsinstelling op de behoeften van de leerling of student voordat de heropening plaatsvindt. Voer dit
proces regelmatig uit om in te spelen op de veranderlijke situatie
Bepaal wie bekendstaan als de meest kwetsbare leerlingen of studenten en ontwikkel waar nodig samen met alle
partners een tussentijds geïndividualiseerd onderwijsplan of onderwijsinstellingplan voordat de onderwijsinstelling
weer wordt bezocht. Overweeg vroegtijdige terugkeer om meer intensieve ondersteuning en een meer rimpelloze
overgang te bieden
Identificeer leerlingen of studenten die mogelijk risico lopen. Denk aan leerlingen of studenten met speciale
onderwijsbehoeften, immigranten, niet-betrokken kinderen of jongeren, leerlingen of studenten die te maken
hebben gehad met trauma, kinderen waarvan de ouders een cruciaal beroep uitoefenen
Bevestig de verzamelde data over leerlingen of studenten, aangezien de informatie kan zijn veranderd. Dit geldt
ook voor het huisadres en contactgegevens. Neem broers en zussen op en registreer waar deze naar de
onderwijsinstelling gaan
Speel in op de toegenomen mobiliteit onder kinderen en jongeren in de verschillende gemeenschappen
en pas de instroompraktijken aan zodat leerlingen of studenten onmiddellijk kunnen worden ondergebracht op de
onderwijsinstelling en in het programma. Regel vervoer en andere zaken om de continuïteit te waarborgen, zodat
de situatie voor leerlingen of studenten onveranderd kan blijven
Nodig kwetsbare leerlingen of studenten uit voor zomeronderwijs of laat ze als eerste terugkeren om de overgang
te versoepelen
Begin met het identificeren van voortrekkers onder leerlingen of studenten die tijdens deze periode een positieve
invloed kunnen uitoefenen
De fysieke ruimte voorbereiden
Vraag toestemming om leerlingen of studenten in andere ruimten onder te brengen of regel verplaatsbare
leslokalen wanneer onderwijsinstellingen over onvoldoende ruimte beschikken
Zorg dat er mondmaskers, tissues en handreinigers beschikbaar zijn bij de ingangen van het onderwijsgebouw
en op belangrijke plaatsen rond de onderwijsinstelling
Regel eenrichtingverkeer in gangen bij drukkere locaties
Optimaliseer het gebruik van de in- en uitgangen van het onderwijsgebouw om de beweging van de leerlingen
of studenten in gangen te spreiden en ervoor te zorgen dat de veiligheidsplannen niet in het gedrang komen
Zorg voor isolatieruimten waar leerlingen of studenten en medewerkers zich kunnen isoleren als dat nodig is
Zorg dat de werkkamers van leraren voldoende ruimte bieden om afstand te houden
Deel grote ruimten (zoals gymzalen, personeelsruimten en kantines) opnieuw in voor grotere klassen
Verwijder onnodige meubels of andere obstakels om ruimten te optimaliseren en onnodige aanrakingen
in lesruimten te verminderen
Breng visuele markeringen aan op vloeren zodat iedereen gemakkelijk afstand kan houden (gangen, buitenruimtes
of schoolpleinen, plaatsen waar leerlingen of studenten worden afgezet/opgehaald, leslokalen)
Plaats visuele herinneringen over hygiëne en afstand houden op kritieke plekken zoals toiletten. Gebruik waar
nodig meerdere talen en afbeeldingen
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 4
Installeer contactloze kranen en drogers in toiletten. Ontwikkel een systeem waarmee drukte in toiletten
wordt verminderd
Pas het gebruik van overvolle kleedkamers aan
Overweeg kluisjes voor leerlingen of studenten
Sluit gebieden met veel contactrisico op buitenruimtes of schoolpleinen
Zorg voor voldoende ventilatie in onderwijsgebouwen
Sluit drinkwaterfonteintjes af en vraag de leerlingen of studenten herbruikbare waterflessen te gebruiken
Zorg dat er in de leslokalen kan worden geluncht; regel voldoende afvalbakken, mogelijkheden voor recycling
en benodigdheden
Betrek een focusgroep met leerlingen of studenten om hun invalshoeken over risicogebieden te horen
Beperk het bezoek ter plaatse, ook door ouders, en communiceer dit duidelijk aan de gemeenschap
Bedenk alvast welke fysieke ruimtelijke aanpassingen nodig zijn voor de wintermaanden
Voorbereidingsprogramma: logistieke overwegingen
Overweeg een verkorte dag of een alternatief dagschema om de druk op leerlingen of studenten tot een
minimum te beperken en verlaag het aantal leerlingen of studenten dat op enig moment op de onderwijsinstelling
aanwezig is
Werk aan het synchroniseren van schema's met gezinnen en de gemeenschap
Zorg voor een spreiding van klassenschema’s om het verkeer op de gangen te verminderen tijdens
overgangsmomenten zoals aankomst, vertrek, leswisselingen, pauzes
Overweeg een flexibele planning voor de hierboven geïdentificeerde leerlingen of studenten
Bedenk welke klassen meer persoonlijke beschermingsmiddelen nodig hebben (bijv. intensieve
behoeften/veel contact)
Verklein de klassen en wijs waar mogelijk één leraar aan voor leerlingen of studenten
Neem fysieke beweging van leerlingen of studenten op in het programma, met name als ze op één plek
moeten blijven
Verplaats lessen waar mogelijk naar buiten
Verplaats praktijklessen waar mogelijk naar het volgende semester
Neem onderwijs over afstand houden en gezondheidsmaatregelen op in de lessen lichamelijke opvoeding
en pas het bewegingsonderwijs aan zodat er voldoende afstand wordt gehouden
Denk na over een nieuwe invulling van ervaringsgericht onderwijs (coöperatief leren, technisch onderwijs, stages)
waarbij wordt voldaan aan de verwachtingen op het gebied van gezondheid en veiligheid (G&V)
Zorg voor een boeiende, uitgebreide dagprogrammering voor kinderen van ouders die een cruciaal beroep
uitoefenen of voor leerlingen of studenten die extra ondersteuning nodig hebben, zoals bijles
Ga waar mogelijk papierloos te werk om de hoeveelheid papier die wordt uitgewisseld te verminderen
(denk aan ook beoordelingen)
Stel excursies en onderwijsinstelling brede bijeenkomsten uit
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 5
Verminder het uitwisselen van benodigdheden zoals pennen, les materialen, notitieblokken. Deze moeten van huis
worden meegenomen of worden gekocht en permanent aan leerlingen of studenten worden gegeven
Personeel voorbereiden
Personeelsleden moeten eerder op de onderwijsinstelling terugkomen dan leerlingen of studenten zodat ze
voldoende training kunnen krijgen over de nieuwe G&V-protocollen
Bekijk gezamenlijk het beoordelingsbeleid en de procedures om er zeker van te zijn dat leerlingen of studenten
geen onnodig gevaar lopen
Demonstreer een goed gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen en mondmaskers en de juiste manier
van handen wassen
Help medewerkers trauma's te begrijpen: hoe te herkennen en te reageren
Bekijk de hygiënische en reinigingspraktijken met al het personeel zodra de onderwijsinstelling weer is geopend
Zorg dat alle medewerkers deelnemen aan onlinetraining over passende omgang
Neem tijdelijk personeel en vrijwilligers op in alle G&V-trainingen
Zorg dat personeelsleden of vrijwilligers die aan de slag gaan als de onderwijsinstelling weer wordt geopend alle
nodige training krijgen
Zet een mechanisme op voor mentoring/coaching van nieuwe leraren of medewerkers die meer ondersteuning
nodig hebben
Zorg voor voortdurende ICT-ondersteuning voor leraren
Gebruik een effectief communicatiesysteem voor afwezigheid van personeel en maak een telefoonboom voor
onmiddellijke sluiting van de onderwijsinstelling
Verdeel de leidinggevende verantwoordelijkheden, met duidelijke rollen en vervanging
Betrek het personeel bij overwegingen van de manier waarop specifieke onderwerpen of rollen eventueel moeten
worden aangepast
Zet een inchecksysteem op voor het welzijn van personeel
Stel een responsteam op dat bestaat uit vakbondsleden, G&V-medewerkers en de leiding. Kom regelmatig bijeen
om de gebouwen te beoordelen, te doorlopen, in te spelen op kwesties met betrekking tot gezondheid, veiligheid
en welzijn en erop te reageren
De eerste week van de heropening: nieuwe routines opzetten
Stel een G&V-toegangsroutine op waarin mondmaskers, hygiëne en tests worden opgenomen (indien beschikbaar)
Overweeg de aankoop van gelaatsschermen voor alle leerlingen of studenten en medewerkers. Deze zijn
herbruikbaar en goedkoper en maken een betere gezichtsherkenning mogelijk
Gebruik de eerste week om nieuwe routines, G&V-verwachtingen en nieuwe regels voor de veiligheid
van leerlingen of studenten te beoordelen
Stel de persoonlijke ruimte of het persoonlijke bureau van de leerling of student vast
Introduceer ochtendroutines in de klas waarin het emotionele/fysieke welzijn wordt gecontroleerd,
conform de overheidsrichtlijnen
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 6
Stel nieuwe routines voor lunchtijden op en bedenk samen leuke manieren om de leerlingen of studenten
te betrekken
Zorg voor kaarten en begeleiding zodat leerlingen of studenten weten hoe ze veilig de oversteek kunnen maken
als het gebruik van een fysieke ruimte is gewijzigd
Verhoog de begeleiding van leerlingen of studenten op momenten dat ze zich gewoonlijk verzamelen (bijv. bij
aankomst en vertrek, pauzes, lesovergangen, lunchtijd)
Nodig afgevaardigden van leerlingen of studenten uit om ze te betrekken bij positieve activiteiten en uitdagingen
waarbij afstand houden een rol speelt
Evalueer en oefen veiligheidsprocedures (bijv. brandoefeningen, afsluitingen) om de gezondheid en veiligheid
van medewerkers en leerlingen of studenten te waarborgen in tijden van crisis
Stel een groep leerlingen of studenten samen om leeftijdsgenoten te verwelkomen en oriëntatie te bieden wanneer
zij na weken weer voor het eerst op de onderwijsinstelling komen
Aanpassing van administratieve procedures, beleid, regelgeving
Houd de aanwezigheid nauwlettend in de gaten. Zorg voor geïndividualiseerde follow-up voor leerlingen
of studenten die afwezig zijn. Werk nauw samen met de voor de volksgezondheid verantwoordelijke instanties
om zorgen/patronen kenbaar te maken
Bekijk het aanwezigheidsbeleid voor leerlingen of studenten om de gevolgen van verzuim tot een minimum
te beperken
Heroverweeg de verwachtingen voor aanwezigheid voor oudere studenten die mogelijk voor hun gezin
moeten zorgen
Onderzoek en bepleit een eerlijk taalgebruik voor wat betreft de wettelijke bepalingen uit de leerplichtwet
Bekijk het presentiesysteem voor leerlingen of studenten, zodat er bij virusuitbraken snel kan worden gereageerd
door scholen/Volksgezondheid
Licht het plan voor heropening van de onderwijsinstelling door met het juridisch team
Herziening van beleid en regelgeving
Werk samen met scholen en universiteiten om leraren sneller bevoegdheden te geven
Schort routinematige prestatiebeoordelingen van medewerkers op
Overweeg aanpassing van het vereiste aantal lesuren
Heroverweeg beleid voor zittenblijven dat schadelijk kan zijn voor leerlingen of studenten
Bekijk het einddiploma en schort vereisten op die afstudeerders in gevaar brengen (bijv. uitgangstoetsen,
maatschappelijke betrokkenheid, verplichte praktijklessen)
Neem het beleid rond het privékarakter van informatie opnieuw onder de loep om er zeker van te zijn dat het
voldoet aan de behoeften op het vlak van volksgezondheid en passende uitwisseling van informatie omvat
Bekijk de gedragscode voor leerlingen of studenten en breng expliciete wijzigingen aan zodat leerlingen
of studenten zich bewust zijn van de verwachtingen voor afstand houden
Zoek handige manieren om leerlingen of studenten eventueel een griepprik te laten geven
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 7
Voorbereidingen voor personeel
Zet meer schoonmakers in en overweeg een herschikking van onderbenut personeel
Neem schoonmaakpersoneel aan en/of wijs nieuw schoonmaakpersoneel aan. Verhoog de reinigingsfrequentie
in gebieden met veel contactmomenten
Ga met werknemersvakbonden in gesprek over een tussentijds kader voor het versnellen van personeelsuitbreiding
en het aanpakken van kwesties op het gebied van zowel gezondheid en veiligheid als werkgelegenheid. Verspreid
waar mogelijk een boodschap van saamhorigheid
Verminder waar mogelijk de hoeveelheid papierwerk en administratieve taken voor leraren en schoolhoofden
Benoem een interne afgevaardigde om in contact te blijven met naburige onderwijsinstellingen, koepels en voor
de volksgezondheid verantwoordelijke instanties
Identificeer medewerkers die ouder zijn dan 55 jaar en anticipeer op een verhoogd ziekteverzuim. Bied vervroegde
uittreding of herplaatsing aan voor diegenen die kwetsbaar kunnen zijn
Vergroot de vervangingspool en wijs poolers waar mogelijk toe aan specifieke locaties, zodat ze bekend zijn met
de nieuwe gezondheids- en veiligheidsroutines
Neem contractmedewerkers van derden op in communicatie over gezondheid en veiligheid
Vervoer
Evalueer bustijden op de campus om de ruimte tussen leerlingen of studenten te maximaliseren of spreid de
aankomst- en vertrektijden van bussen
Bekijk de ontsmettingsprocedures bij het gebruik van bussen en taxi's
Garandeer de veiligheid door de juiste afstanden in bussen in acht te nemen
Coördineer eventuele aanpassing van de dienstregeling met het openbaar vervoer. Subsidieer het vervoer voor
behoeftige leerlingen of studenten
Moedig oudere en verantwoordelijke leerlingen of studenten aan om te lopen of fietsen naar de onderwijsinstelling.
Zorg voor veilige fietsenstallingen
Technologie
Installeer videocamera's in lokalen (waar dat acceptabel is) zodat afwezige leerlingen of studenten vanuit huis
verbinding kunnen maken en volledig kunnen deelnemen
Zorg voor gratis en toegankelijke draadloze verbindingen voor medewerkers
Probeer gratis en toegankelijke draadloze verbindingen te regelen voor diegenen die zich dit niet kunnen
veroorloven
Maak de verwachtingen van digitaal burgerschap kenbaar aan leerlingen of studenten, medewerkers en gezinnen
Lever één-op-één-apparaten met mobiele hotspots voor alle leerlingen of studenten
Geef leerlingen of studenten gepersonaliseerde toetsenborden als één-op-één niet mogelijk is
Bied toegang tot virtuele technische ondersteuning voor leerlingen of studenten, ouders en gezinnen
Overweeg het gebruik van tv of radio als mechanisme om contact te leggen met leerlingen of studenten
en gezinnen als er geen draadloze mogelijkheid is
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 8
Communicatie
Knoop vooraf relaties aan met media voor eventuele noodaankondigingen
Leg de ‘communicatieboom’ nauwgezet uit. Verhelder het communicatieprotocol met beeld en tekst,
zodat de berichtgeving duidelijk en consistent is
Zorg voor extra communicatie met de gemeenschap, ouders, medewerkers en leerlingen of studenten over
de regels voor tijdelijke afsluitingen
Beperk de maandelijkse nieuwsbrieven van de onderwijsinstelling en communiceer vaker op een gerichte manier
(bijv. Via sociale media, e-mail, telefoon)
Communiceer: deel goed nieuws, wees positief, hoopvol, kalm
Ontwikkel een live-document met veelgestelde vragen zodat unieke situaties kunnen worden gedeeld en opgelost
Samenwerking met de gemeenschap
Identificeer samen met de voor de volksgezondheid bevoegde instanties belangrijke boodschappen over veilige
werkwijzen en breng de protocollen en plannen voor tijdelijke afsluitingen in lijn. Leg elke dag de hygiënepraktijken
uit wanneer de leerlingen of studenten naar huis terugkeren
Ontwikkel netwerken met onderwijsinstellingen en onderwijsteams om samen educatieve hulpmiddelen op te
stellen
Zet samen met lokale politici, leiders, vakbondsafgevaardigden en naburige scholen een team op voor het
coördineren en uitvoeren van communicatie
Roep de steun in van vrijwilligers uit de gemeenschap voor het verstrekken van lunches, gratis of tegen
verlaagde kosten
Copyright ©2020, Education in Motion (NPDL). Alle rechten voorbehouden.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 2 9
Bijlage 2: Verdiepend leren: de algemene competenties en elementen
van leerontwerp
Verdiepend leren wordt gedefinieerd als het verwerven van zes algemene competenties. Deze competenties
beschrijven de vaardigheden en eigenschappen die leerlingen en studenten nodig hebben om tot ontplooiing te
kunnen komen als burgers van de wereld en omvatten mededogen, empathie, sociaal-emotioneel leren,
ondernemerschap en gerelateerde vaardigheden voor het functioneren in een complex universum.
Karakter
• Een proactieve houding ten opzichte van het leven en het aanleren van leren
• Moed, vasthoudendheid, doorzettingsvermogen en flexibiliteit
• Empathie, mededogen en integriteit in actie
Burgerschap
• Een globaal perspectief
• Inzet voor menselijke gelijkheid en menselijk welzijn door empathie en compassie voor
uiteenlopende waarden en wereldbeelden
• Oprechte interesse in duurzaamheid van mens en milieu
• Het oplossen van dubbelzinnige en complexe problemen in de echte wereld ten behoeve
van burgers
Samenwerking
• Onderling afhankelijk werken als team
• Interpersoonlijke en team gerelateerde vaardigheden
• Sociale, emotionele en interculturele vaardigheden
• Beheren van teamdynamiek en uitdagingen
Communicatie
• Communicatie ontworpen voor publiek en impact
• Een boodschap die pleit voor een doel en indruk maakt
• Reflectie voor verdere ontwikkeling en verbetering van de communicatie
• Uiting van inspraak en identiteit om de mensheid vooruit te helpen
Creativiteit
• Economisch en sociaal ondernemerschap
• De juiste onderzoekende vragen stellen
• Nieuwe ideeën en oplossingen nastreven en uiten
• Leiderschap om ideeën om te zetten in actie
Kritisch denken
• Informatie en argumenten evalueren
• Verbindingen leggen en patronen herkennen
• Zinvolle opbouw van kennis
• Experimenteren, reflecteren en actie ondernemen op basis van ideeën in de praktijk
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3 0
Het leerontwerpproces
Er zijn vier belangrijke elementen van een verdiepend leerontwerp waarmee leraren
en leerlingen of studenten leerervaringen kunnen ontwerpen die: zijn toegesneden op
de sterke punten en behoeften van de leerling of student, nieuwe kennis creëren met
behulp van authentieke, relevante probleemoplossing en leerlingen of studenten
helpen hun talenten, hun doel en hun passie te herkennen. Als deze vier elementen
worden gecombineerd, ontstaan de krachtigste verdiepende leerervaringen. Deze vier
elementen zijn:
Leerpartnerschappen
Ingrijpend nieuwe leerrelaties die een verschuiving van inspraak, controle en
interacties tot stand brengen, zijn in opkomst en vormen de kern van verdiepend leren. Leerlingen of studenten
en leraren werken niet alleen met elkaar samen maar vinden ook creatief manieren om samen te werken met anderen
in andere klassen, onderwijsinstellingen en landen en met ouders, deskundigen en de gemeenschap. De nieuwe
relaties hebben het potentieel een nieuw onderwijskader te vormen door leerlingen en studenten te verbinden met
authentieke mogelijkheden op lokale, nationale en wereldwijde schaal.
Leeromgevingen:
Als we onderwijsculturen willen die energie, creativiteit, nieuwsgierigheid, verbeelding en innovatie cultiveren,
dan moeten we leerruimten ontwikkelen waarin leerlingen of studenten niet bang zijn om risico's te nemen.
Dit begint wanneer leraren bewust inclusieve normen creëren waarin elke stem telt, empathie vormgeven, aandachtig
luisteren naar de behoeften en interesses van leerlingen en studenten, en taken zodanig structureren dat leerlingen en
studenten zich competent voelen in hun lerende rol.
Ook de fysieke omgeving is van essentieel belang – multidimensionale ruimten die flexibel genoeg zijn voor
samenwerking tussen zowel grote als kleine groepen, rustige ruimten om te kunnen nadenken en waarnemen,
actieve gebieden voor onderzoek, navraag, communicatie en documentatie, en uitgebreide informatiebronnen
die op een transparante manier toegankelijk zijn.
Bij het transparant maken van de wanden van het leslokaal gaat het niet alleen om het herontwerpen van ruimte:
er moet ook een balans worden opgemaakt over de manieren waarop we binnen en buiten het lokaal verbindingen
kunnen leggen. Wanneer leerlingen en studenten betrokken zijn, beginnen ze zowel binnen als buiten de
onderwijsinstelling met elkaar in contact te komen en wordt onderwijs een 24/7-mogelijkheid.
Digitale mogelijkheden benutten
We verlangen steeds minder van onze leerlingen en studenten dat ze kennisconsumenten zijn en vragen hen steeds
meer om creatief aan de slag te gaan en hun oplossingen toe te passen op bestaande problemen. In deze context
biedt de digitale wereld mogelijkheden voor samenwerking en multimodale communicatie, nieuwe manieren om
nieuwe kennis te ontwikkelen en uit te wisselen en mogelijkheden om zowel de leerlingen en studenten als het
leerproces te versterken, te versnellen en te verbinden. Een effectief gebruik van digitale mogelijkheden
vergemakkelijkt verdiepend leren, ongeacht de geografische locatie of het tijdstip van de dag, en ondersteunt het
vermogen van leerlingen en studenten om de controle over hun eigen leerproces te nemen, zowel binnen als buiten de
muren van de klas.
Pedagogische praktijken
Een kritisch besef van de meest effectieve instructiestrategieën helpt ons bij het selecteren van de strategieën met
de meeste impact. Het gaat er niet om dat we ons ontdoen van wat we al weten – het gaat om het plaatsen van een
nieuwe dieptelens op veel van de effectieve onderwijsmethoden die essentieel blijven voor verdiepend leren. Het gaat
ook om het elimineren van verouderde, ineffectieve methoden. Deze modellen vereisen meestal dat de leraar de rol
van ‘activator’ op zich neemt, waardoor leerlingen en studenten een keuze hebben voor wat betreft hun leerproces en
zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3 1
Bijlage 3: Aanwijzingen en instructies
Eén manier waarop leraren kunnen beginnen met het ontwerpen van verdiepend leren is het overwegen
van de aanwijzingen en instructies die in de onderstaande sjabloon worden vermeld. Met deze instructies
kunnen we ons concentreren op de meest kritieke dimensies van elk van de vier elementen van leerontwerp.
Pedagogische praktijken – denk na over:
Wie is ‘verantwoordelijk’ voor het leren?
Een leerproces dat de behoeften, interesses en bekwaamheden van alle leerlingen
en studenten weerspiegelt.
Leermogelijkheden die authentiek zijn en gebaseerd zijn op vraagstukken uit
de praktijk.
Leerintenties en succescriteria die voor iedereen duidelijk en begrijpelijk zijn.
Een verscheidenheid aan beoordelingsstrategieën en -mogelijkheden.
Leerpartnerschappen – denk na over:
‘Inspraak en keuze’ voor de leerling of student bij het kiezen van leermethoden
en/of het presenteren van kennis.
Duidelijke strategieën voor leerlingen en studenten, leraren en gezinnen om in
partnerschappen te werken.
Leerpartnerschappen die verder gaan dan de onderwijsinstelling en belangrijke
uitdagingen aanpakken.
Inspraak, zelfstandigheid en bijdragen van de leerling of student als onderdelen
van de leermogelijkheid.
Duidelijke processen en maatregelen voor samenwerking om ervoor te zorgen
dat alle partners succes kennen en overbrengen.
Leeromgevingen – denk na over:
Voorbeelden van hoe de fysieke en sociaal-emotionele omgevingen
leerlingen/studenten en het leerproces ondersteunen.
Interactiviteit tussen de omgeving en de leerlingen/studenten.
Een positief klimaat en een positieve cultuur voor onderwijs.
De mate van betrokkenheid van leerlingen/studenten.
Omgevingen die authentieke, reële en virtuele elementen bevatten.
Digitale mogelijkheden benutten – denk na over:
Technologie die wordt gebruikt voor meer dan alleen automatisering of verbruik.
Technologiegebruik dat voldoet aan individuele behoeften, benaderingen
en vaardigheden van de leerlingen en studenten.
Gebruik van technologie om verdiepend leren te benutten en versnellen.
Technologie die altijd en overal leren mogelijk maakt op manieren die zijn
afgestemd op individuele en groepsbehoeften.
Technologie die wordt gebruikt om nieuwe kennis, processen, partnerschappen en
innovaties binnen en buiten de leergroep met elkaar te verbinden, uit te wisselen,
te bevorderen en te definiëren
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3 2
Copyright ©2018, Education in Motion (NPDL). Alle rechten voorbehouden. Dive into Deep Learning: Tools for Engagement by Joanne Quinn, Joanne McEachen, Michael Fullan, Mag Gardner and
Max Drummy. Thousand Oaks, CA: Corwin, http://www.corwin.com.
Bijlage 3: Verdiepend leren, welzijn en gelijkheid met elkaar verbinden
Harvard University heeft een tool ontwikkeld (http://exploresel.gse.harvard.edu/) waarmee we tot veertig
van de meest gebruikte en erkende kaders voor sociaal-emotioneel leren (SEL) kunnen ontdekken, verbinden
en onderzoeken. In deze veertig kaders heeft Harvard zes gemeenschappelijke domeinen geïdentificeerd:
Cognitief, Emotie, Sociaal, Waarden, Perspectieven en Identiteit. Dankzij de tool van Harvard kunnen we vergelijken
in hoeverre elk kader op deze domeinen inspeelt, zodat er een gemeenschappelijk platform voor analyse ontstaat.
Door gebruik te maken van de Explore SEL-tool van Harvard kunnen we duidelijk zien dat de algemene competenties
van NPDL goed vertegenwoordigd zijn binnen alle zes domeinen van Harvard, met de grootste dekking bij de
domeinen Emotie, Sociaal en Waarden.
We kunnen zelfs een stap verder gaan en stellen dat onze algemene competenties ALLE domeinen van Harvard
grondig dekken, anders dan bij veel van de veertig geanalyseerde modellen.
NPDL-dekking voor de zes Harvard-domeinen
Een krachtige onderscheidende factor van het werk van NPDL is dat deze SEL-domeinen zijn ingebed in de zes
algemene competenties en leiderschapstools. Zo worden welzijn en sociaal-emotioneel leren op een synergetische
manier gelijktijdig met leren op alle niveaus aangepakt.
We hebben ook kruisverwijzingen aangebracht tussen de CASEL-dimensies en de algemene competenties
en dimensies van NPDL.
Er is een sterke verbinding tussen de algemene competenties en dimensies van NPDL en de CASEL-competenties.
Voor elk van de vijf CASEL-competenties zijn er directe correlaties met ten minste vier van de algemene competenties
van NPDL, via de subdimensies. Dit geeft aan dat de algemene competenties op een geïntegreerde manier de CASEL-
competenties dekken. Wanneer we expliciet ontwerpen om de algemene competenties te volgen en ontwikkelen,
wordt er in feite sociaal-emotioneel onderwijs toegepast in de klas. Houd er rekening mee dat Communicatie
en Samenwerking fundamenteel zijn voor alle CASEL-competenties.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3 3
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3 4
Er zijn sterke banden tussen het CASEL-model en het model dat door de OESO wordt gebruikt (gebaseerd op de Big 5-
vaardigheden en gebruikt in de OESO-studie over sociaal-emotionele vaardigheden)21. We kunnen met vertrouwen
stellen dat de algemene competenties derhalve ook betrekking hebben op het SEL-model van de OESO.
Een krachtige onderscheidende factor van het werk van NPDL is dat SEL-competenties inherent zijn voor alle lagen
van het NPDL-kader – ze zijn opgenomen als onderdeel van het systeem; de taal, het denken en de acties vanuit
de vroegste klas, via de onderwijspraktijk en het bestuur van de onderwijsinstelling en het stelsel.
In onze rubric Schoolgerelateerde omstandigheden en
met name de dimensie Samenwerkingsculturen wordt
verder ingegaan op de combinatie van voorwaarden die
SEL ondersteunen: reflectie, samenwerking, het
ontwikkelen van collectieve capaciteit, transparantie,
actie op basis van behoeften en krachtige, doelgerichte
relaties.
De dimensie Leiderschap van de rubric
Schoolgerelateerde omstandigheden onderstreept
ook de behoefte aan een bewuste ontwikkeling van
anderen als leiders, de betrokkenheid van leerlingen
of studenten, ouders en de gemeenschap bij het
leerproces en de invloed daarvan op het leerproces.
Op bestuursniveau legt de rubric opnieuw
het belang vast van leiders die fungeren als
cultuurbouwers die een gedeeld doel, begrip
en verbondenheid ontwikkelen en de leidinggevende
taken verdelen. Besturen gebruiken uitdagingen als
kansen om capaciteit te laten groeien.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3 5
Bijlage 4: Woordenlijst
Leren staat voorop
Online onderwijs verwijst naar een leerproces dat volledig wordt gefaciliteerd door het gebruik van digitale tools
Afstandsonderwijs vindt plaats wanneer leraren, leerlingen of studenten en leslokalen gescheiden zijn. Hierbij wordt
gebruikgemaakt van een scala aan benaderingen, waaronder online, doorgaans over grote fysieke afstanden.
Leren op afstand wordt gebruikt om noodmaatregelen te beschrijven waarbij lessen worden verplaatst van fysieke
onderwijsinstellingen naar woningen, zowel online als offline
Blended learning omvat een mix van persoonlijke en digitale ervaringen, doorgaans geleverd als onderdeel van
een fysieke klassikale ervaring
Omgedraaide klaslokalen staan voor een pedagogische benadering waarbij de traditionele methode van door
de leraar geleide lessen wordt ‘omgedraaid’ en de leerling of student de verantwoordelijkheid in handen krijgt.
Leerlingen en studenten krijgen vóór de klassikale les materialen zoals online video's/tutorials en gaan daarmee
aan de slag.
Hybride onderwijs is een hybride benadering waarbij wordt voortgebouwd op omgedraaide klaslokalen, blended
learning, leren op afstand, afstandsonderwijs en online leren om bewust op de leerling of student gerichte ervaringen
te ontwikkelen die buitengewoon persoonlijk, relevant en aantrekkelijk zijn.
Een nieuwe kijk op educatie | de toekomst van onderwijs 3 6
Referenties
1 https://news.gallup.com/opinion/gallup/211631/student-enthusiasm-falls-high-school-graduation-nears.aspx
2 https://news.gallup.com/reports/207899/2016-gallup-hope-index-report-download.aspx
3 OECD (2012), Equity and Quality in Education: Supporting Disadvantaged Students and Schools, OECD Publishing.
http://dx.doi.org/10.1787/9789264130852-en
4 Aangepast naar oorspronkelijk werk op https://www.facebook.com/groups/397412347519255/
5 https://en.unesco.org/covid19/educationresponse
6 https://www.oecd.org/education/skills-beyond-school/48631582.pdf
7 https://en.unesco.org/futuresofeducation/ UNESCO, Stefania Giannini, Assistant Director-General for Education
8 https://globaled.gse.harvard.edu/files/geii/files/framework_guide_v1_002.pdf
9 (Emotion and Cognition in the Age of AI, EIU en Microsoft) http://aka.ms/wellbeingresearch
10 http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs.pdf
11 Class of 2030 and Life-Ready Learning http://aka.ms/class2030signup
12 https://educationendowmentfoundation.org.uk/evidence-summaries/evidence-reviews/distance-learning-rapid-evidence-
assessment/
13 https://www.science.org.au/covid19/learning-outcomes-online-vs-inclass-education
14 Bron: Dive into Deep Learning: Tools for Engagement by Joanne Quinn, Joanne McEachen, Michael Fullan, Mag Gardner
and Max Drummy. 2020. Thousand Oaks, CA: Corwin, http://www.corwin.com.pag. 30
15 Bron: Dive into Deep Learning: Tools for Engagement by Joanne Quinn, Joanne McEachen, Michael Fullan, Mag Gardner
and Max Drummy. 2020. Thousand Oaks, CA: Corwin, http://www.corwin.com. pag. 22
16 Bron: Dive into Deep Learning: Tools for Engagement by Joanne Quinn, Joanne McEachen, Michael Fullan, Mag Gardner
and Max Drummy. 2020. Thousand Oaks, CA: Corwin, http://www.corwin.com. pag. 39
17 © Copyright Education in Motion 2020 (New Pedagogies for Deep Learning)
18 Kuhn, T., (1962) The Structure of Scientific Revolutions, University of Chicago Press, Chicago.
19 https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9789264300002-
en.pdf?expires=1590703906&id=id&accname=guest&checksum=97BB058DD2922C5221C6594E7D8861A6
20 en.unesco.org
21 http://www.oecd.org/education/ceri/social-emotional-skills-study/
Richtsnoer voor citeren: Fullan, M., Quinn, J., Drummy, M., Gardner, M. (2020), “Education Reimagined; The Future
of Learning”. A collaborative position paper between NewPedagogies for Deep Learning and Microsoft Education.
http://aka.ms/HybridLearningPaper